Αργεντινή: Χορεύοντας ξανά με τη χρεοκοπία

Ήταν τον Ιούνιο του 1986 όταν στα προημιτελικά του Μουντιάλ στο Μεξικό το «χέρι του Θεού», μέσω του επί της γης …αντιπροσώπου του Ντιέγκο Μαραντόνα χάρισε στην Αργεντινή ό,τι καλύτερο μπορούσε να περιμένει μετά την στρατιωτική της ήττα στα νησιά Μαλβίνες: μια ποδοσφαιρική νίκη επί της Αγγλίας!

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Σχεδόν 34 χρόνια αργότερα η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής πάλι προσέφυγε στον αντιπρόσωπο του Θεού επί της γης, τον αργεντίνικης καταγωγής  Πάπα Φραγκίσκο, πραγματοποιώντας επίσημη επίσκεψη στο Βατικανό την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου. Κι αυτό όχι για να αποτρέψει την ένατη χρεοκοπία της Αργεντινής, αλλά για να την κάνει πιο ήπια. Να μπορέσει να τη διαχειριστεί με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες εντός και κυρίως εκτός της Αργεντινής. Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες, μοιράζεται ένα ακόμη κοινό με τον πάπα, πέραν της καταγωγής: Την έμπρακτη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που ευαγγελίζονται μια οικονομία η οποία δεν θα λειτουργεί με τους νόμους της αγοράς αναπαράγοντας τις αντιθέσεις και την κοινωνική περιθωριοποίηση για τους φτωχούς. Για να προωθήσει μάλιστα το στόχο της κοινωνικής οικονομίας το Βατικανό που έχει εργαστεί επισταμένα επ’ αυτού το τελευταίο διάστημα με σημαντικούς οικονομολόγους απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και τον νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς που είναι μέντορας και καθηγητής του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, θα συγκεντρώσει στην Ασίζη τον Μάρτιο νέους οικονομολόγους και ακτιβιστές για να διερευνήσουν την δυνατότητα συγκρότησης μιας «οικονομίας διαφορετικού τύπου που θα φέρνει τη ζωή κι όχι το θάνατο που θα περικλείει και δεν θα αποκλείει».  

Ο Μάρτιος ωστόσο είναι σημαδιακός μήνας για την Αργεντινή γι’ άλλον λόγο που πιθανότατα θα καταστήσει απαγορευτική τη συμμετοχή στο συνέδριο της Ασίζης του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, Μαρτίν Γκούζμαν: Επειδή την τελευταία μέρα του μήνα λήγει η προθεσμία για την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της χώρας. Μέχρι τότε, όπως μαρτυρά το ταξίδι του προέδρου της Αργεντινής στην Ευρώπη, όπου πέραν του πάπα Φραγκίσκου συναντήθηκε με τη γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, θα έχει κορυφωθεί μια μακρά σειρά διεθνών επαφών της πολιτικής ηγεσίας του Μπουένος Άιρες. Στόχος του είναι να βρεθεί μια συναινετική λύση ώστε να μην επαναληφθεί η σύγκρουση του 2015 όταν η τότε πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ, αρνήθηκε να πληρώσει τα ταμεία – γύπες, που είχαν πάρει από τη δευτερογενή αγορά τα ομόλογα της Αργεντινής.

Και σήμερα ωστόσο η σύνθεση του δημόσιου χρέους της Αργεντινής δεν προδικάζει μια ανέφελη αναδιάρθρωση, που θα μπορούσε για παράδειγμα να λάβει την μορφή μιας επιμήκυνσης των αποπληρωμών. Το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας ανέρχεται στο 80,7% του ΑΕΠ ή σε 337 δισ. δολ., με τις αποκλίσεις να οφείλονται στην αλλαγή της ισοτιμίας του πέσο έναντι του δολαρίου. Από το σύνολο των δανεικών υποχρεώσεων της χώρας 58% αποτιμάται σε δολάρια, 13,8%  στο εθνικό νόμισμα της χώρας, 6,5% σε ευρώ και 12% σε άλλα νομίσματα συμπεριλαμβανομένων και των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων ΟΗΕ. Εξαιρουμένου του δανείου που έλαβε από το ΔΝΤ ο πρώην πρόεδρος νεοφιλελεύθερος Μαουρίτσιο Μάκρι, (από το οποίο καταβλήθηκαν 44,1 δισ. δολ.) κι είναι ένα χρέος το οποίο μπορεί να ρυθμιστεί με πολιτικούς όρους, το 23,2% του δημόσιου χρέους είναι σε εθνικό νόμισμα. Μέρος του μάλιστα δεν έχει αποπληρωθεί με αποτέλεσμα η χώρα να έχει χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε επιλεκτική χρεοκοπία. Το μεγαλύτερο μέρος των ομολόγων της Αργεντινής εκδόθηκε μετά το 2016 σε ξένο νόμισμα. Ειδικότερα αφότου ανέλαβε ο Μάκρι το 2016 η Αργεντινή έχει εκδώσει 54 σειρές ομολόγων, συνολικής αξίας 169 δισ. δολ. σε τρία ξεχωριστά νομίσματα (δολάριο, ευρώ και γεν) και υπό τρία ξεχωριστά νομικά καθεστώτα (Νέας Υόρκης, Αργεντινής και Ιαπωνίας).

Δοθείσης της παραπάνω ελαφρώς χαοτικής κατάστασης, η σχέση του Μπουένος Άιρες με τους πιστωτές μόνο ως τεταμένη μπορεί να χαρακτηριστεί – κι είμαστε ακόμη στην αρχή των διαπραγματεύσεων. Με βάση ρεπορτάζ των Financial Times στις 2 Φεβρουαρίου 2020, το μήνυμα που έστειλε η κυβέρνηση στους πιστωτές ήταν κάπως ασυνήθιστο. Τους διαμήνυσε εν ολίγοις να την ενημερώσουν πόσο μεγάλο κούρεμα μπορούν να δεχτούν! «Αυτό που μας ζητάει η κυβέρνηση είναι άνευ προηγουμένου. Σε αυτούς επαφίεται να καταθέσουν κάτι στο τραπέζι», ήταν η αντίδραση ενός εκ των πιστωτών!

Η αλήθεια είναι ότι τόσο οι πιστωτές όσο και η κυβέρνηση ξέρουν πώς η στάση των κατόχων των ομολόγων θα κριθεί αλλού: Από τη στάση που θα τηρήσει το ΔΝΤ. Ήδη ο υπουργός Οικονομίας συναντήθηκε με τη νέα γενική του διευθύντρια Κρισταλίνα Γεοργκίεβα στην έδρα της καθολικής εκκλησίας. Το τι συμφωνήθηκε, πέραν της αποστολής μιας πολυπληθούς τεχνικής αντιπροσωπείας στην Αργεντινή στις 12 Φεβρουαρίου, είναι άγνωστο. Γνωστό μέχρι στιγμής είναι πώς και τα δύο μέρη επιθυμούν διακαώς να αποφύγουν την επανάληψη του 2015, δηλαδή μιας μονομερούς στάσης πληρωμών. Το ΔΝΤ ξέροντας ότι η Αργεντινή το έχει ξανακάνει και θα το ξαναέκανε κρατά μια ήπια στάση επιλέγοντας την οδό της συναίνεσης, σε αντίθεση με την επίδειξη πυγμής που έκανε στην Ελλάδα, ακόμη κι όταν είχε βγει από το πρόγραμμα. Μένει να δούμε αν θα διατηρήσει αυτή τη στάση μέχρι τέλους…

Πηγή : Νέα Σελίδα

Η «καλή» χρεοκοπία της Αργεντινής

Υπάρχουν δύο λογιών χρεοκοπίες ή καλύτερα, για να αποδραματοποιήσουμε τη συζήτηση, μονομερείς αθετήσεις πληρωμών εκ μέρους κρατών. Η διαχωριστική γραμμή δεν τίθεται ανάμεσα στις παύσεις πληρωμών που ανακοινώνονται μονομερώς εκ μέρους των κυρίαρχων κρατών, χωρίς να έχουν εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη των πιστωτών, κι εκείνες που σχεδιάζονται και υλοποιούνται συναινετικά, όπως ορίζει η διεθνής βιβλιογραφία. Οι αθετήσεις πληρωμών χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: εκείνες που φέρνουν σε πέρας αριστερές κυβερνήσεις και αγνοούν τις εντολές των αγορών κι εκείνες που πραγματοποιούν δεξιές κυβερνήσεις που έχουν το χρίσμα των αγορών. Προφανώς οι πρώτες είναι κακές και οι δεύτερες είναι καλές…

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η μονομερής αθέτηση πληρωμών την οποία ανακοίνωσε η Αργεντινή την Τετάρτη 28 Αυγούστου, προκαλώντας πολλά σοκ στις αγορές. Οι αντιδράσεις όμως έμειναν εκεί. Κανένα κλίμα φόβου, κανένας διασυρμός της χώρας ή του προέδρου, κανένα πρωτοσέλιδο που να εκθέτει τον δεξιό πρόεδρο της Αργεντινή Μαουρίτσιο Μάκρι.

Μια σχετικά ακριβής περιγραφή των όσων έκανε η Αργεντινή δείχνει ότι η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση της δεν έπραξε τίποτε λιγότερο απ’ όσα έκανε η Κριστίνα Κίρχνερ το καλοκαίρι του 2014, για να εισπράξει την παγκόσμια διαπόμπευσή της με την κατηγορία ότι σπρώχνει τη χώρα στον άβυσσο της χρεοκοπίας, ή ότι προτεινόταν να κάνει η Ελλάδα από το 2010 κιόλας, για να αποφύγει την κόλαση των Μνημονίων που ακολούθησε. Το Μπουένος Άιρες ανακοίνωσε ότι θα ανέβαλε αποπληρωμές βραχυχρόνιων ομολόγων, που κρατούν εγχώριοι επενδυτές ύψους 7 δισ. δολ. για τουλάχιστον 6 μήνες. Ταυτόχρονα, με βάση ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου το υπουργείο Οικονομικών της Αργεντινής ωθεί τους επενδυτές σε μια οικειοθελή αναδιάρθρωση πιο μακροχρόνιου χρέους ύψους 50 δισ. δολ. που κρατούν διεθνή χαρτοφυλάκια, ενώ έξω από το χορό δεν έμεινε ούτε το ΔΝΤ, καθώς η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα καθυστερήσει την αποπληρωμή των δόσεων για τα 44 δισ. δολ. που έχει μέχρι στιγμής λάβει από τον διεθνή οργανισμό που στην Αργεντινή θεωρείται «κόκκινο πανί», όπως βεβαιώνει δημοσκόπηση που έδειξε ότι το 56% των κατοίκων της χώρας έχουν αρνητική άποψη για το ΔΝΤ.

Η παύση πληρωμών προς τους ομολογιούχους επιβλήθηκε κατά ένα μέρος εκ των πραγμάτων. Προηγήθηκε η αποτυχία του υπουργείου Οικονομικών να διαθέσει στην αγορά ομόλογα, με αποτέλεσμα να λείπουν εκείνα τα ποσά που θα επέτρεπαν την αποπληρωμή των ομολόγων. Σε αυτό το πλαίσιο τι πιο φυσιολογικό για ένα κυρίαρχο κράτος από το να ανακοινώσει, μονομερώς έστω, αλλαγή των όρων αποπληρωμής;

Η αντίδραση των οίκων αξιολόγησης ήταν η αναμενόμενη. Η Standard & Poor’s έθεσε το χρέος της χώρας ύψους 101 δισ. δολ. για μια μέρα μόνο στο οικείο μας καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας» (selective default). Το ίδιο έκανε την Παρασκευή και η Fitch, εντάσσοντας την Αργεντινή στην κατηγορία της «περιορισμένης χρεοκοπίας» (restricted default). Τις επόμενες ημέρες ήταν η σειρά της συναλλαγματικής ισοτιμίας να κατρακυλήσει, οδηγώντας το δολάριο στα 60 πέσος, που ανάγκασε την κυβέρνηση να επιβάλει ελέγχους στην εξαγωγή κεφαλαίων, τα επίσης οικεία μας capital controls, σε μια προσπάθεια να διαφυλάξει τα εναπομείναντα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, που μπορούν να αποτελέσουν μέσο άμυνας για τη διαφύλαξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Σε ελεύθερη πτώση βρέθηκε και η αξία των ομολόγων, με τον τίτλο των 100 χρόνων να ανταλλάσσεται στα 38 σεντς ανά δολάριο, ενώ τους τίτλους που λήγουν το 2026 και το 2028 να διαπραγματεύονται σχεδόν στα 40 δολάρια. Αυτή είναι και η νέα τιμή των ομολόγων, προεξοφλώντας τις προσδοκίες της αγοράς, που θα προκύψει μετά την αναδιάρθρωση του χρέους που είναι θέμα χρόνου να ανακοινωθεί. Ο χρονικός ορίζοντας ωστόσο περιπλέκεται δεδομένου ότι οι προεδρικές εκλογές, που μετά τον θρίαμβο του κεντροαριστερού περονιστή Αλμπέρτο Φερνάντες στις 11 Αυγούστου δεν κρύβουν εκπλήξεις, θα πραγματοποιηθούν στις 27 Οκτώβρη, ενώ τα καθήκοντά του ο νέος πρόεδρος αναμένεται να αναλάβει την 1^η Ιανουαρίου. Ως τότε μένει να δούμε αν το ΔΝΤ θα καταβάλλει τις επόμενες δόσεις στην Αργεντινή από τα δύο δάνεια ύψους 57 δισ. δολ. που υπέγραψε με τον Μάκρι, ξέροντας μάλιστα ότι δεν πρόκειται να τηρηθούν οι συμφωνημένοι όροι… Να αφήσει πάντως την Αργεντινή να αθετήσει όλες τις αποπληρωμές ομολόγων μέχρι το τέλος του 2019, που ανέρχονται σε 30 δισ. δολ. είναι πάρα πολύ δύσκολο, έως απίθανο…

Το συμπέρασμα που αβίαστα εξάγεται από τις περιπέτειες της Αργεντινής και δεν αφορά μόνο τη χώρα του Τσε που έχει επισήμως χρεοκοπήσει 8 φορές, με τις 3 εξ αυτών να έχουν συμβεί τον 21^ο αιώνα (2001, 2014, 2019), κι άλλες 21 φορές έχει «διασωθεί» από το ΔΝΤ, είναι πώς οι αθετήσεις πληρωμών δεν ισοδυναμούν με το …τέλος του κόσμου. Οι ομολογιούχοι έχουν αποζημιωθεί για τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν, ενώ η στάση του Τύπου είναι συνάρτηση της πολιτικής του άποψης για την κυβέρνηση. Αν το κάνει η Κριστίνα Κίρχνερ αποτελεί …αιτία πολέμου. Αν αντίθετα το κάνει ο Μάκρι, με την επιπλέον ελπίδα της επανεκλογής του, με την οικογένεια μάλιστα του οποίου ο Τραμπ έκανε δουλειές όπως υπερηφανεύτηκε ο αμερικανός πρόεδρος κατά την επίσκεψή του στην Αργεντινή το 2018, τότε είναι business as usual…

Πηγή: Νέα Σελίδα

Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις και μια …μνημονιακή συνηγορία

Στο βιβλίο του Γ.Β. Δερτιλή με τίτλο Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις 1821 – 2016 (εκδ. Πόλις, 2016) παρατίθενται με την πιο ενδελεχή τεκμηρίωση πολύτιμες πληροφορίες και πρωτότυπες πηγές για την ερμηνεία της σημερινής κρίσης χρέους.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Πριν απ’ οτιδήποτε άλλο είναι οι υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες που ακολουθούν το ελληνικό κράτος από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του. Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που παραθέτουμε από την εισαγωγή του βιβλίου, από το 1833 ακόμη οι στρατιωτικές δαπάνες απορροφούσαν τουλάχιστον το 17% των συνολικών δημοσίων δαπανών. Στα 54 δε από αυτά τα 160 χρόνια ξεπέρασαν ακόμη και το 30%! Ο συγγραφέας ανασκευάζει και την ευρέως διαδεδομένη άποψη που αποδίδει στις επενδύσεις επί των υποδομών τη χρεοκοπία του 1893, επί Χαρ. Τρικούπη, χαρακτηρίζοντας το επιχείρημα «εσφαλμένο επειδή ήταν υστερόβουλα υπερβολικό. Το κύριο αίτιο της υπερχρέωσης ήταν, όπως πάντα, οι στρατιωτικές δαπάνες», συμπεραίνει.

Φτάνει δε μέχρι και σήμερα: «Στα πρώτα χρόνια της κρίσης, μετά το 2009, η Τουρκία εμείωσε τις δαπάνες της∙ ενώ η “πτωχή αλλ’ έντιμος Ελλάς” μολονότι είχε ουσιαστικώς πτωχεύσει από το 2009, τις διατηρούσε στα ύψη έως το 2016. Πράγματι, έως το 2014 τις διατήρησε στο ίδιο περίπου ποσοστό σε σχέση με το ΑΕΠ, από τα υψηλότερα στον κόσμο: γύρω στο 2,3%, με βάση αντίστοιχες πηγές (SIPRI και ΝΑΤΟ)… Εννοείται ότι οι κυριότεροι προμηθευτές των ελληνικών (και τουρκικών) όπλων, Αμερικανοί, Γάλλοι και Γερμανοί είναι ενθουσιασμένοι». (σελ. 104).

Μοχλός του χρέους

Ακολουθεί στην εξιστόρηση του συγγραφέα ο ρόλος των Μεγάλων Δυνάμεων. «Όποτε ήθελαν να ασκήσουν πίεση στην ελληνική κυβέρνηση, οι Δυνάμεις επέσειαν το δικαίωμα που είχαν βάσει της Συνθήκης του 1832: να ελέγχουν τις εισπράξεις του ελληνικού κράτους ακόμη και με τη βία, καταλαμβάνοντας τα τελωνεία της χώρας», αναφέρει ο Γ. Β. Δερτιλής, δημιουργώντας απρόβλεπτες συνηχήσεις με το σήμερα. Ειδικότερα, με την ανεξαρτητοποίηση της πάλαι ποτέ γενικής γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, που με βάση νόμο ο οποίος ψηφίστηκε τον Μάιο του 2016 παύει πλέον να ελέγχεται από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις.

Στο βιβλίο μάλιστα παρατίθεται και επιστολή του 1869 του βρετανού πρωθυπουργού Γλάδστων προς τον υφυπουργό Εξωτερικών της αυτοκρατορίας, Χάμοντ που χρησιμοποιεί τον όρο «μοχλό χρέους»! «Το πραγματικό ερώτημα, πολύ ευρύτερο από το μικρό ποσό που συζητείται, είναι αν σκοπεύουμε να χρησιμοποιήσουμε στην κατάλληλη στιγμή τον μοχλό του δανείου για να ωθήσουμε την Ελλάδα να λάβει μέτρα πραγματικού περιορισμού των δαπανών της, ώστε να ενισχύσει τη φερεγγυότητά της». Κι όλα αυτά σχεδόν ενάμισι αιώνα πριν!

Πολύ εύστοχα συμπεραίνει ο συγγραφέας ότι το απόρρητο αυτό έγγραφο «προδιαγράφει την πολιτική που θα ακολουθήσουν όλες οι βρετανικές κυβερνήσεις ως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», (σελ. 45). Κι όχι μόνο, μπορούμε να συμπληρώσουμε. ΗΠΑ, ΕΕ και Γερμανία ουδέποτε δίστασαν να χρησιμοποιήσουν το χρέος μέχρι και σήμερα σαν μοχλό παρέμβασης στα εσωτερικά μας και επηρεασμού της πολιτικής.

Όχι στη διαγραφή του χρέους

Παρότι ωστόσο ο συγγραφέας κρατάει στα χέρια του τον μίτο της Αριάδνης που μπορεί να τον οδηγήσει στην αποκρυπτογράφηση της τρέχουσας κρίσης, διαθέτοντας μάλιστα το χάρισμα της σύνθεσης που του δίνει η βαθιά γνώση της ελληνικής ιστορίας (χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του περίφημου Διχασμού, τον οποίο χαρακτηρίζει εμφύλιο) καταφεύγει σε κοινότοπους ύμνους στα μνημόνια και τις μεταρρυθμίσεις, και αμφισβητεί την ανάγκη διαγραφής του δημόσιου χρέους, χρησιμοποιώντας μάλιστα αστήριχτες κινδυνολογίες. «Η μονομερής αποποίηση του χρέους από μια Ελλάδα της δραχμής θα κατέστρεφε για δεκαετίες τη φερεγγυότητα της χώρας», υποστηρίζει. Ωστόσο, οι Paris & Wyplosz στο σχέδιο Padre επικαλούνται έρευνα (των Borensztein & Panizza) βάσει της οποίας «ο αποκλεισμός από τις αγορές όσων κατ’ επανάληψη προσφεύγουν σε αθέτηση χρέους διαρκεί από 4 ως 8 χρόνια και τα επιτόκια αυξάνονται από 250 ως 400 μονάδες βάσης». Αν επομένως η Ελλάδα είχε από το 2010 κιόλας προβεί σε μονομερή αθέτηση πληρωμών φέτος, το αργότερο, θα έβγαινε στις αγορές, βάσει των ιστορικών προηγούμενων…

Ο Γ.Β. Δερτιλής σχετικοποιεί την έννοια της βιωσιμότητας του χρέους. «Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν το ελληνικό χρέος “μη βιώσιμο”. Δεν το πιστεύω όπως δεν πιστεύω ούτε το αντίθετό του. “Χρυσούς κανών” που δείχνει αν ένα χρέος είναι βιώσιμο ή όχι δεν υπάρχει», διατείνεται (σελ. 112). Η αλήθεια ωστόσο είναι πώς το ελληνικό χρέος μετά βεβαιότητας έχει καταστεί μη βιώσιμο όταν ανέλαβε η Τρόικα να το διαχειριστεί και το εκτόξευσε στο 180% του ΑΕΠ, ενώ όταν ξεκίναγε η κρίση και ήταν στο 115% του ΑΕΠ κανείς δεν το χαρακτήριζε μη βιώσιμο. Σίγουρα δε ήταν κάτω από το όριο του 120%, που αποτελεί μια ευρέως χρησιμοποιούμενη διαχωριστική γραμμή. Προς τούτο επιστρατεύτηκαν κι οι απάτες της ΕΛΣΤΑΤ για να φουσκώσουν το έλλειμμα και το χρέος, με την πολύτιμη βοήθεια της Γιούροστατ, ώστε να ξεκινήσει η «θεραπεία σοκ».

Στο νεοφιλελεύθερο οίστρο του ο συγγραφέας προτείνει «να κατοχυρωθεί στο Σύνταγμα ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα προστατεύει τις επενδύσεις», τις οποίες θεωρεί όρο για την ανάκαμψη της οικονομίας. «Μια ή δύο μεγάλες επενδύσεις θα δώσουν τον τόνο, αν συνδυαστούν με ιδιωτικοποιήσεις», αναφέρει (σελ. 120-121). Ταυτόχρονα όμως δε λέει κουβέντα για την ανάγκη συνταγματικής απαγόρευσης της ανασφάλιστης εργασίας ή των μισθών και των ημερομισθίων κάτω από το επίπεδο της πείνας ή της ανεργίας πάνω από ένα επίπεδο, πχ 5%. Προφανώς κι αυτά θα συμπεριλαμβάνονται στις «παθογένειες του ελληνικού συστήματος» που διαρκώς στηλιτεύει.

Εν κατακλείδι, το ιστορικό μέρος του βιβλίου του Γ.Β. Δερτιλή, παρά την μηχανιστική κυκλική αντίληψη που το διαπερνά («το καινοφανές στη νεότερη Ελλάδα είναι η αέναη επανάληψη των πολέμων, των πολεμικών δαπανών και των πτωχεύσεων», σελ. 23) και, μεταξύ πολλών άλλων, τη μεροληπτική του στάση υπέρ του Βενιζέλου στο πλαίσιο της οποίας δικαιολογεί ακόμη και την εκστρατεία στη Μικρά Ασία αποδίδοντάς της αμυντικό χαρακτήρα, είναι μια χρήσιμη πηγή υλικού που συμβάλει στην ερμηνεία των δημοσιονομικών κρίσεων. Το μέρος ωστόσο, όπου ο συγγραφέας γράφει ως πολίτης, με τα δικά του λόγια, αποτελεί συνηγορία υπέρ της πολιτικής φτωχοποίησης και υπερχρέωσης που εισήγαγαν τα Μνημόνια.

Ουκρανία: χρεοκοπία, μετά τον εμφύλιο! (Επίκαιρα, 1-7/12015)

Η είδηση της απεγνωσμένης έκκλησης μιας χώρας να καλύψει το χρηματοδοτικό της κενό εσπευσμένα για να αποφύγει την χρεοκοπία, πλέον δεν προκαλεί έκπληξη. Δεκάδες είναι οι περιπτώσεις κρατών όπου η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 μεταλλάχθηκε σε δημοσιονομική κρίση, ωθώντας ελλείμματα και χρέη στα ουράνια, όταν οι προϋπολογισμοί κλήθηκαν να καλύψουν τις μαύρες τρύπες του ιδιωτικού τομέα. Σοκάρει όμως αν δούμε ότι αυτή η χώρα δεν είναι μία οποιαδήποτε, αλλά η Ουκρανία, στην οποία να θυμίσουμε η αφορμή για την ανατροπή της κυβέρνησης και τον εμφύλιο πόλεμο σχεδόν ένα χρόνο πριν δόθηκε όταν ο τότε πρόεδρος της, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, προχώρησε σε συμφωνία δανεισμού με την Ρωσία ύψους 15 δισ. δολ. Η συμφωνία, παρότι δεν συνοδευόταν από κανέναν όρο, θεωρήθηκε όχημα πρόσδεσης της Ουκρανίας στη Ρωσία και ακυρώθηκε με την ανατροπή της κυβέρνησης και την άνοδο στην εξουσία δηλωμένων φασιστών, υπό την ανοιχτή ενθάρρυνση ΕΕ και ΗΠΑ. Ενώ, το κενό στα δημόσια οικονομικά του Κιέβου καλύφθηκε με ένα δάνειο του ΔΝΤ, προς απόδειξη ότι το λεγόμενο Ταμείο αποτελεί μακρύ χέρι της Ουάσινγκτον στην προσπάθεια εξάπλωσης της γεωπολιτικής της ισχύος. Στο μεταξύ επήλθε εμφύλιος, κι η χώρα ακρωτηριάστηκε. Κι όλα αυτά για να φτάσουμε ένα χρόνο μετά η Ουκρανία να ακροβατεί στα πρόθυρα της χρεοκοπίας!

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Φαίνεται έτσι πεντακάθαρα ότι το καθεστώς υποτέλειας που έχουν επιβάλλει στην Ουκρανία ο πρόεδρός της Πέτρο Ποροσένκο κι ο πρωθυπουργός της Αρσένι Γιατσενιούκ δεν ναρκοθετεί μόνο την εθνική της ενότητα και συνοχή. Ισοδυναμεί επίσης με το βάλτωμα σε ένα καθεστώς παρατεταμένης οικονομική κρίσης και εντεινόμενης φτώχειας για τον πληθυσμό. Γιατί, οι όροι υπό τους οποίους δόθηκε τον Μάρτιο του 2013 το δάνειο (διετούς διάρκειας) του ΔΝΤ ύψους 17 δις. δολ. (που συνοδεύτηκε κι από 10 δις. δολ. επιπλέον τα οποία χορηγήθηκαν από άλλους δωρητές), ήταν δρακόντειοι. Ο σημαντικότερος εξ αυτών προέβλεπε τον τερματισμό των κρατικών επιδοτήσεων στο φυσικό αέριο, που ανέρχονται στο 8% του ουκρανικού ΑΕΠ, αποτελούν δηλαδή ένα πολύ σημαντικό οικονομικό μέγεθος.

Οικονομική κατάρρευση

Ωστόσο, όλες οι προβλέψεις για την εξέλιξη της ουκρανικής οικονομίας ανατράπηκαν για να φτάσει το Κίεβο στις αρχές Δεκεμβρίου να κάνει απεγνωσμένη έκκληση για ρευστό ώστε να αποφύγει την χρεοκοπία. Ειδικότερα και λόγω του εμφυλίου (που μέχρις τιμής έχει προκαλέσει το θάνατο 4.700 Ουκρανών), το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας, η γρύβνα, έχασε μέσα σε ένα χρόνο το 2014 το 50% της αξίας του, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 7%, η βιομηχανική παραγωγή κατά 9,2% (λόγω κυρίως του ότι τα μεγαλύτερα ορυχεία της χώρας βρίσκονται στα ανατολικά, ανήκοντας πλέον στις αυτοανακηρυχθείσες Λαϊκές Δημοκρατίες) ενώ η διψήφια μείωση των εξαγωγών έχει προκαλέσει μεγάλες ελλείψεις σε συνάλλαγμα με αποτέλεσμα τα συναλλαγματικά αποθέματα να βρίσκονται στο 50% του επιπέδου που θεωρείται απαραίτητο αρκώντας για την κάλυψη εισαγωγών έξι μόλις εβδομάδων. Η οικονομική κατάσταση της Ουκρανίας είναι τόσο δραματική ώστε σύμφωνα με τους Financial Times της 9^ης Δεκεμβρίου ο ίδιος ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ζήτησε από τον ρώσο ομόλογό του να δεχτεί η Μόσχα να ανταλλάξει με νέα, ομόλογα αξίας 3 δισ. δολ. που έληγαν πρόσφατα κι η απορρόφησή τους μάλιστα από τη Ρωσία πέρυσι ήταν το πρώτο βήμα της συμφωνίας χρηματοδότησης που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί.

ΗΠΑ και ΕΕ εκβιάζουν

Τα χειρότερα ωστόσο δεν έχουν περάσει για την Ουκρανία κι ας επαίρεται ο πρωθυπουργός της για την άνοδο των δημοσίων εσόδων κατά 5%, παρά την πτώση του ΑΕΠ. Οι Ευρωπαίοι παρότι δεν αρνούνται την συμμετοχή τους σε ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ουκρανίας θέτουν ένα αυστηρότατο όρο: την υλοποίηση όλων των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων που ανέλαβε να εφαρμόσει πέρυσι η Ουκρανία. Το μαχαίρι στο λαιμό της υποτελούς κυβέρνησης του Κιέβου, ζητώντας την ψήφιση αντιλαϊκών μέτρων έβαλαν στις αρχές Δεκέμβρη και οι υπουργοί Εξωτερικών της Ομάδας του Βίσενγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία) δηλώνοντας στον ομόλογό τους ότι δεν υπάρχει περίπτωση συμμετοχής σε πακέτο βοήθειας αν δεν επισπευστούν οι λεγόμενες μεταρρυθμίσεις, όπως κατ’ ευφημισμό αποκαλούνται φορομπηχτικά μέτρα που καταλήγουν σε βάρος των πολιτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πίεση που ασκείται όχι μόνο να καταργηθούν οι επιδοτήσεις στο φυσικό αέριο (που απλώς θα προκαλέσει χιλιάδες θανάτους φτωχών από κρύο) αλλά και να κατακερματιστεί ο ενεργειακός γίγαντας Ναφτογκάζ, που δημιουργήθηκε το 1998. Η διάσπασή του, με την επίκληση αντιμονοπωλιακών νόμων όπως γίνεται πάντα, θα επιτρέψει την εξαγορά του από άλλες γειτονικές ή δυτικοευρωπαϊκές ενεργειακές επιχειρήσεις. Ενδεχόμενο που είναι αδύνατο όσο διατηρεί τα σημερινά μεγέθη, απασχολώντας 175.000 εργαζόμενους. Η μεγαλύτερη διακύβευση ωστόσο από την αναδιάρθρωση του ομίλου της Ναφτογκάζ, οποιαδήποτε μορφή κι αν πάρει, είναι η πλήρης ενεργειακή απεξάρτηση της Ουκρανίας από τη Ρωσία. Σήμερα η αλληλοσύνδεση είναι τέτοια ώστε ακόμη και τα πυρηνικά καύσιμα η Ουκρανία τα εισάγει από την Ρωσία, ενώ στη Ρωσία εξάγει και τα πυρηνικά απόβλητά της. Πρόκειται για μια διαδικασία που όλο εξαγγέλλεται κι όλο αναβάλλεται λόγω του ότι επί δεκαετίες Ρωσία κι Ουκρανία λειτουργούσαν συμπληρωματικά, πετυχαίνοντας οικονομίες κλίμακας. Το τιτάνιο έργο της κοπής του ομφάλιου λώρου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει ο νέος διευθυντής του ενεργειακού κολοσσού 36χρονος Αντρί Κομπόλεβ που σε άρθρο στο τεύχος της 20^ης Δεκεμβρίου 2014 του βρετανικού περιοδικού Economist υπεραμυνόταν των θεραπειών – σοκ!

Ασφυκτικές πιέσεις στην Ουκρανία για να εφαρμόσει αντιλαϊκά μέτρα, προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων, ασκεί και το ΔΝΤ που θέτει ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού ύψους 15 δις. δολ. που αντιμετωπίζει την ψήφιση περικοπών κοινωνικών δαπανών. Να σημειωθεί μάλιστα ότι από τα 17 συν 10 δις. δολ. που συμφωνήθηκε πέρυσι να δοθούν στην Ουκρανία έχουν δοθεί μόνο τα 8,2 δις. δολ. Τα υπόλοιπα …μπορούν να περιμένουν.

Ένα χρόνο μετά τα βίαια επεισόδια που προκάλεσαν οι Δυτικοί στην Ουκρανία είναι πασιφανές ότι η στροφή 180 μοιρών που έκανε το Κίεβο στην εξωτερική του πολιτική λειτούργησε σε βάρος της χώρας. ΗΠΑ και ΕΕ μάλιστα φαίνεται εξ ίσου πεντακάθαρα ότι συνειδητά επιλέγουν για τις χώρες που μετατρέπουν σε αποικίες τους την υπερχρέωση ώστε να μην λείπουν ποτέ τα εργαλεία των πιέσεων, εκβιασμών και παρεμβάσεων στα εσωτερικά τους. Ενδεχομένως μάλιστα, η απόφαση της ουκρανικής Βουλής στις 23 Δεκεμβρίου να ψηφίσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, που σηματοδοτεί και τυπικά πλέον την εγκατάλειψη του καθεστώτος ουδετερότητας, να μην είναι άσχετη με την δυσμενή θέση στην οποία είχε βρεθεί προσπαθώντας να αποφύγει την χρεοκοπία, που για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται ο από μηχανής θεός της ολιγαρχίας του χρήματος…

Ελλάδα: κι όμως χειρότερα από την Αργεντινή! (Επίκαιρα 7-13 Αυγούστου 2014)

Το ερώτημα που απαντήθηκε με τον πιο ευχάριστο τρόπο στις 30 Ιουλίου είναι αν μία κυρίαρχη χώρα μπορεί να γυρίσει την πλάτη της στα κερδοσκοπικά κεφάλαια και να αρνηθεί να τα πληρώσει. Το μάθημα που έδωσε η Αργεντινή είναι πως ένα κυρίαρχο κράτος διατηρεί το δικαίωμα να αρνηθεί την αποπληρωμή ομολόγων που κατέχουν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια!

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Η απόφαση της προέδρου της Αργεντινής, Κριστίνας Κίρχνερ, μπορούσε εύκολα να προβλεφθεί από τις 16 Ιουνίου κιόλας όταν η αμερικανική δικαιοσύνη, διά του δικαστή Τόμας Γκριέζα, προχώρησε σε μια απόφαση που τίναζε στον αέρα κάθε κοινώς και επισήμως αποδεκτή διαδικασία αναδιάρθρωσης δημοσίου χρέους. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας μια αναδιάρθρωση δημοσίου χρέους, που ακολουθεί την αδυναμία μιας χώρας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, θεωρείται περατωθείσα από τη στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία των κατόχων ομολόγων αποδεχθεί τους νέους όρους που συμφωνούνται από κοινού και μπορούν να περιλαμβάνουν από μείωση της ονομαστικής τιμής (κούρεμα) μέχρι επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, κ.α. Ό,τι ακριβώς δηλαδή συνέβη στην Ελλάδα το 2012 με το PSI που συμφωνήθηκε με πρωθυπουργό τον δοτό Λουκά Παπαδήμο και υπουργό Οικονομικών τον Βαγγέλη Βενιζέλο κι ό,τι επίσης συμφωνήθηκε, μεταξύ πολλών άλλων περιπτώσεων διεθνώς, με την Αργεντινή το 2010 όταν οριστικοποιήθηκε η ανταλλαγή ομολόγων που επιχείρησε να κανονικοποιήσει την παύση πληρωμών στην οποία προχώρησε το Μπουένος Άιρες τον Δεκέμβριο του 2001 μετά από μια λαϊκή εξέγερση που ζητούσε να σταματήσει να εξυπηρετείται το δημόσιο χρέος που είχε οδηγήσει την ανεργία και την φτώχεια σε πρωτόγνωρα ύψη. Συγκρίνοντας μάλιστα την Ελλάδα και την Αργεντινή, δεν μπορούμε να μην υπογραμμίσουμε ότι η αθέτηση πληρωμών στην οποία προχώρησε η Ελλάδα το 2012 ήταν πολύ μεγαλύτερης αξίας από αυτή της Αργεντινής. Όσες τσιρίδες κι αν βάζει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Σπύρος Γεωργιάδης, σαρώνοντας τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συχνότητες οριζοντίως και καθέτως, τα 105 δισ. ευρώ του 2012 είναι περισσότερα από τα 100 δισ. δολ. του 2001. Κατά συνέπεια, για όσους επιλέγουν τις συγκρίσεις και αξιολογούν το γόητρο κάθε χώρας σε συνάρτηση με την υπακοή που δείχνει στους πιστωτές της, η Ελλάδα είναι μεγαλύτερος μπαταχτσής από την Αργεντινή. Το φέσι που φόρεσε στις αγορές είναι μεγαλύτερο. Απρόσμενος μάρτυρας η τελευταία έκθεση της Blackrock που χαρακτήριζε την πειθήνια Ελλάδα πιο επιρρεπή σε κίνδυνο χρεοκοπίας απ’ ότι την ατίθαση Αργεντινή!

Παύση πληρωμών σε κερδοσκόπους

Η διαφορά της Αργεντινής με την Ελλάδα είναι ότι η χώρα που γέννησε τον Τσε αρνήθηκε να πληρώσει εκείνους τους κατόχους των ομολόγων (9% επί του συνόλου) που δεν δέχθηκαν να μπουν στην αναδιάρθρωση. Αντίθετα με ό,τι έκανε η Ελλάδα το 2012 όταν ανέλαβε με κάθε προθυμία να πληρώσει 6 δις ευρώ, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα των κερδοσκόπων να μην συμμετάσχουν στην αναδιάρθρωση. Η Αργεντινή δηλαδή αυτή τη στιγμή στιγματίζεται διεθνώς επειδή αντί να κλείσει 100-200 σχολεία, δεκάδες πανεπιστημιακά τμήματα και να απολύσει μερικές χιλιάδες γιατρούς και καθηγητές όπως έκανε χωρίς δεύτερη σκέψη ο Σαμαράς έτσι ώστε να βρει τα χρήματα που ζητούν οι κερδοσκόποι, τους είπε απλώς να κόψουν το λαιμό τους…

Η αμερικάνικη δικαιοσύνη, στέλνοντας μήνυμα στη διεθνή μαφία που θησαυρίζει από τις αγοραπωλησίες κρατικών ομολόγων ότι μπορεί να συνεχίζει να επιβάλλει το αμερικάνικο δίκαιο σε ομολογιακές εκδόσεις κρατών περιορισμένης κυριαρχίας όπως η Ελλάδα, προχώρησε σε μια εξωφρενική απόφαση, μνημείο μεροληψίας. Στις 16 Ιουνίου, αποφάσισε (σε ερμηνεία της ρήτρας pari passu) ότι δεν μπορεί να ολοκληρωθεί καμία πληρωμή σε κατόχους «κουρεμένων» ομολόγων από την κυβέρνηση της Αργεντινής αν ταυτοχρόνως δεν αποπληρωθούν κι οι κερδοσκόποι που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην αναδιάρθρωση. Το αποτέλεσμα ήταν ποσό αξίας 539 εκ. δολαρίων που είχε ήδη καταθέσει το αργεντίνικο δημόσιο στην τράπεζα New York Mellon να μην μπορεί να μεταβιβαστεί στους («κουρεμένους») ομολογιούχους, αν δεν εξοφλούταν το Elliott Management που ζητούσε 1,6 δις. δολάρια! Έτσι ο δικαστής Τόμας Γκριέζα μετέτρεψε τους ομολογιούχους σε ασπίδα προστασίας της πιο άγριας κερδοσκοπίας, που μιλώντας για το κεφάλαιο Elliott Management είναι από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες των Ρεπουμπλικάνων. Ο λόγο τους δηλαδή εισακούεται σε όλους τους αρμούς της αμερικάνικης εξουσίας. Η απόφαση της αμερικάνικης δικαιοσύνης, που με αυτό τον τρόπο θωράκισε την πρωτοκαθεδρία της Νέας Υόρκης στον ανταγωνισμό των χρηματοπιστωτικών κέντρων, τίναξε στον αέρα το διεθνές δίκαιο για έναν επιπλέον λόγο: Επειδή στα κουρεμένα ομόλογα υπήρχε η ρήτρα «δικαιωμάτων επί μελλοντικών προσφορών» (RUFO, rights upon future offers) που επιβάλλει στο Μπουένος Άιρες πως αν σε οποιονδήποτε κάτοχο ομολόγων προσφέρει καλύτερους όρους, σε σχέση με τα κουρεμένα, τότε αυτόματα αυτοί οι όροι ισχύουν και για τα κουρεμένα. Οπότε η αναδιάρθρωση ακυρώνεται! Το κόστος από την πιθανή ενεργοποίηση αυτής της ρήτρας θα σήμαινε ότι η Αργεντινή όφειλε να καταβάλλει από 120 έως 500 δις. δολάρια επιπλέον. Ενδεχόμενο αδύνατο…

Δυσφορία για τις ΗΠΑ

Για όλους τους παραπάνω λόγους ο αμερικάνος νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς χαρακτήρισε την απόφαση βόμβα, ενώ ακόμη και αντιπρόσωποι του ΔΝΤ που συνεχίζουν να θεωρούν την Αργεντινή «κόκκινο πανί» (παρότι αποπλήρωσε όλα τα δάνεια στον μισητό οργανισμό μέχρι το 2006) δεν έκρυψαν την δυσφορία τους για την απόφαση της αμερικάνικης δικαιοσύνης καθώς τινάζει στον αέρα τους μοναδικούς κοινά αποδεκτούς μηχανισμούς αναδιάρθρωσης δημόσιων χρεών. Σε αυτό το φόντο η επίδειξη δύναμη που έκανε η Αργεντινή (η οποία εξ αρχής χαρακτήρισε πολιτική την αντιπαράθεση) αρνούμενη ακόμη και να συζητήσει συμβιβαστικές λύσεις με τους κερδοσκόπους πριν της επιβληθεί από το δικαστήριο, συγκέντρωσε τον σεβασμό δεκάδων κρατών και προσωπικοτήτων απ’ όλο τον κόσμο που σε μία αντιπαράθεση μεταξύ κυρίαρχων κρατών από την μια και συναδέλφων του Σόρος από την άλλη, έκαναν την προφανή επιλογή.

Η επόμενη μέρα για την Αργεντινή δεν είναι τόσο ζοφερή όσο την παρουσιάζουν ΜΜΕ και πολιτικοί – απολογητές του Μνημονίου. Το Μπουένος Άιρες έγκαιρα σύναψε συμφωνία με το Πεκίνο που μεταξύ άλλων (εκσυγχρονισμός σιδηροδρομικού δικτύου, κατασκευή δύο υδροηλεκτρικών εργοστασίων, κ.α.) περιελάμβανε και συμβόλαιο ανταλλαγής νομισμάτων, ύψους 11 δις. δολ., ώστε να ενισχύσει τα συναλλαγματικά του αποθέματα για να μπορεί να χρηματοδοτεί τις εισαγωγές του. Έτσι, φαίνεται πως το πέπλο προστασίας που άπλωσε ο Λευκός Οίκος στα «αρπακτικά κεφάλαια», όπως πρόσφατα οι κυρώσεις στις ρωσικές εταιρείες και τα πρόστιμα στις ευρωπαϊκές τράπεζες, εντείνουν τον διχασμό της παγκόσμιας οικονομίας σε δύο αντιμαχόμενα μπλοκ: ΗΠΑ και ΕΕ από την μια και Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική από την άλλη.

Για ομολογιούχους και ασφαλιστικά ταμεία σιωπή!

Εκπρόσωποι και στελέχη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που ξέχασαν ότι και η Ελλάδα είχε τεθεί σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας (selective default) το 2012, όπως ακριβώς κι η Αργεντινή τώρα από την Standard & Poor’s, επιχειρώντας να δικαιολογήσουν την υποτέλεια και την γερμανοδουλεία τους ξεχείλιζαν από υποκρισία, όταν επιτίθονταν στην Αργεντινή, παίρνοντας το μέρος των συναδέλφων του Σόρος. Αν θέλουν να είναι συνεπείς κατά την υπεράσπιση των δικαιωμάτων εκείνων των ομολογιούχων που δεν εντάχθηκαν στην αναδιάρθρωση, οφείλουν έστω και τώρα να αναγνωρίσουν το ίδιο δικαίωμα στα ασφαλιστικά ταμεία που έχασαν 14 δις. ευρώ από την ανταλλαγή των ομολόγων του 2012 όπως και στα φυσικά πρόσωπα, στους οποίους άλλωστε προεκλογικά τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ υπόσχονταν να διορθώσουν την αδικία. Κάτι που ποτέ δεν έκαναν, την ίδια στιγμή που πληρώνουν μέχρι τελευταίο ευρώ τους κερδοσκόπους που επένδυσαν στα ελληνικά ομόλογα και αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στην αναδιάρθρωση, έχοντας λάβει μέχρι στιγμής 3 δισ. ευρώ. Γιατί έστω και τώρα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ να μην δώσουν μια νέα ώθηση στο …success story τους επιστρέφοντας στους ομολογιούχους και τα ασφαλιστικά ταμεία τα ποσά που έχασαν το 2012;

Σαμαράς και Βενιζέλος που θεωρούν τις απώλειες του PSI περασμένα – ξεχασμένα μπορούν να συνεχίσουν να υπερασπίζονται τα συμφέροντα της κερδοσκοπίας εντός κι εκτός Ελλάδας, βυσσοδομώντας κατά της Αργεντινής που μετά την παύση πληρωμών του 2001 ποτέ δεν γνώρισε την ανεργία, την φτώχεια και την ύφεση της Ελλάδας. Μόνο που η άλλη όψη αυτής της επιλογής τους είναι οι αυτοκτονίες ομολογιούχων, η διάλυση του ασφαλιστικού συστήματος, η εκτόξευση της φτώχειας και της ανεργίας σε δυσθεώρητα ύψη και η μετατροπή της Ελλάδας σε αποικία των πιστωτών.