Συντάκτης: leonidasvatikiotis

Μονόλογος σε επανάληψη η συνέντευξη του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ

Σε αποτυχία εξελίχθηκε η συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 85η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η συνέντευξη ισοδυναμούσε με φιάσκο όχι μόνο λόγω των απαντήσεων που έδωσε στις ερωτήσεις, οι οποίες στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν από αναμενόμενες έως ευνοϊκές, βοηθούσαν δηλαδή τον πρωθυπουργό να προβάλει το κυβερνητικό έργο. Ο πρωθυπουργός παρόλα αυτά έχασε την ευκαιρία που του προσφέρθηκε επειδή δεν μπορούσε να κρύψει την αμηχανία που του προκαλούσε το τετράπτυχο πυρκαγιές – ανασχηματισμός – ελάχιστη βάση εισαγωγής στα ΑΕΙ – ανατιμήσεις. Οι απαντήσεις που έδωσε, παρότι μάλιστα το Σάββατο επανέλαβε τη συγγνώμη για την ανικανότητα αντιμετώπισης της φωτιάς στην Εύβοια, δεν ήταν καθόλου πειστικές, μιας και επανέλαβε χιλιοειπωμένες κοινοτοπίες, διανθισμένες με μεγαλοστομίες όπως για παράδειγμα η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σε μια προσπάθεια να παρουσιάσει ένα θετικό, ελκτικό όραμα για τη νεολαία.

Αναμφισβήτητα, η στιγμή που ξεχώρισε ήταν η απαράδεκτη απάντηση ότι δεν είναι υποχρεωμένος να μοιράζεται δημόσια τα κριτήρια με τα οποία κάνει τις επιλογές του, όταν ρωτήθηκε για τον πρόσφατο ανασχηματισμό. Η απάντηση επίσης ότι δεν έχει καμία πρόθεση να απαντήσει για το ίδιο θέμα όταν ρωτήθηκε ξανά… Ομολογουμένως, υπήρχαν καλύτεροι τρόποι να περιγράψει το φιάσκο του ανασχηματισμού και την πολιτική ζημιά που υπέστη η κυβέρνηση από μια πρωτοβουλία που εκ παραδόσεως αξιοποιείται για να κερδίσει πόντους η κυβέρνηση στην πολιτική σκακιέρα.

Επί της ουσίας, η προσπάθεια του πρωθυπουργού επικεντρώθηκε στη δημιουργία οικονομικών προσδοκιών με αφορμή την αύξηση του ΑΕΠ, όπως καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Η φράση «πλουσιότερη Ελλάδα πλουσιότεροι Έλληνες» με την οποία έκλεισε την συνέντευξη συμπυκνώνει το «καρότο» με το οποίο επιχειρεί να χτίσει τη νέα συναίνεση γύρω από την κυβέρνησή του. Μόνο που τα στοιχεία δεν είναι προς όφελός του: Μια ανεργία που καταδικάζει 700.000 πολίτες στο οικονομικό περιθώριο (με τις όποιες μειώσεις της ανεργίας να είναι αποτέλεσμα κυρίως της εξόδου από την αγορά εργασίας των μακροχρόνια ανέργων ή της αύξησης της μερικής απασχόλησης), μια έκρηξη των τιμών που κατατρώει το εισόδημα μισθωτών και συνταξιούχων, μηδενικές αυξήσεις στο βασικό μισθό για το τρέχον έτος και μια αύξηση των εισοδηματικών και κοινωνικών αντιθέσεων όπως επισήμως μετριούνται από την Στατιστική Υπηρεσία και την Eurostat αποδεικνύουν ότι πλουσιότερη Ελλάδα δεν σημαίνει αυτόματα και πλουσιότεροι Έλληνες.

Η πρωθυπουργική συνέντευξη περιελάμβανε κυρίως ουκ ολίγες ανακρίβειες που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Για παράδειγμα:

·         Παρουσίασε ξανά το ιδιωτικό επικουρικό ταμείο ως κουμπαρά, αποκλείοντας οποιαδήποτε συσχέτιση με τζόγο, με το επιχείρημα της εγγυημένης από το κράτος σύνταξης. Μόνο που το ένα (τζόγος στα χρηματιστήρια με τις εισφορές των ασφαλισμένων) δεν αποκλείει το άλλο (τις εγγυημένες συντάξεις από το κράτος), τουλάχιστον ως προς το παρόν. Οι διοικήσεις του ΤΕΚΑ κάλλιστα θα μπορούν να παίζουν τις εισφορές σε παράγωγα και άλλα προϊόντα υψηλού ρίσκου ξέροντας ότι ακόμη και στο χειρότερο ενδεχόμενο θα κληθεί να καλύψει τις ζημιές το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι. Οι τράπεζες πώς επιζούν τόσα χρόνια;

·         Για τον αποκλεισμό 40.000 μαθητών από την  τριτοβάθμια εκπαίδευση έριξε την ευθύνη στα πανεπιστήμια που όρισαν πολύ υψηλά τη βάση εισαγωγής. Μόνο που αυτή η ευθύνη παραχωρήθηκε στις σχολές κι έπαψε να λειτουργεί το προηγούμενο σύστημα αυτόματης διαμόρφωσης με το νόμο της Ν. Κεραμέως.

·         Δικαιολόγησε την πώληση της Εγνατίας Οδού στην ΤΕΡΝΑ με το εξευτελιστικό τίμημα των 2,3 δισ. ευρώ (ενώ κόστισε 7 δισ. ευρώ και τα αναμενόμενα έσοδα ανέρχονται σε 11,35 δισ.) με το επιχείρημα «να γίνει σύγχρονος αυτοκινητόδρομος με πολλά χρόνια ζωής ακόμη». Μόνο που είναι αδύνατο να γίνει πιο σύγχρονος απ’ όσο είναι, ενώ στη σύμβαση με την ΤΕΡΝΑ δεν προβλέπεται η επέκταση της διάρκειας ζωής του έργου.

·         Εμφάνισε την ανεργία ως αποτέλεσμα της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων και αναγκών της αγοράς εργασίας για σύγχρονες ειδικότητες, όταν κυρίως η ανεργία είναι αποτέλεσμα της έλλειψης επενδύσεων, που θα επανεκκινήσουν την οικονομία.

·         Ωραιοποίησε την κατάσταση με το πάγωμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας αποδίδοντας την ακύρωση της εισόδου της ΕΛΑΣ στις σχολές στην ανάγκη εκπαίδευσης των αστυνομικών. Στην πραγματικότητα ωστόσο πρόκειται για υποχώρηση της κυβέρνησης εξ αιτίας των αντιδράσεων που προκλήθηκαν ακόμη και από συντηρητικούς πανεπιστημιακούς και πολιτικούς.

·         Επικαλούμενος κριτήρια αποτελεσματικότητας στο έργο των υπουργών και λέγοντας ότι δε χρησιμοποιεί «δεξιόμετρα» έκρυψε την ακροδεξιά στροφή που προκαλεί (έστω ανεξαρτήτως προθέσεων) η υπουργοποίηση των καλύτερων μαθητών του Γ. Καρατζαφέρη: Άδ. Γεωργιάδη, Μ. Βορίδη και Θ. Πλεύρη. Μια στιγμή μάλιστα που η σύγκρουσή του με τους αντι-εμβολιαστές με βεβαιότητα θα κόψει ακροδεξιές ψήφους στις επόμενες εκλογές.

·         Τέλος, η εκβιαστική έως απειλητική δήλωσή του «αυτοδυναμία ή επαναληπτικές εκλογές» τίναξε στον αέρα τους όρκους πίστης που έδωσε στη συναίνεση και τις διαβεβαιώσεις ότι θα εξαντλήσει την τετραετία. Δύο χρόνια πριν τις εκλογές δεν κάνουν τέτοιες δηλώσεις…

ΔΕΘ 2021: Πρωθυπουργικές εξαγγελίες κατώτερες των περιστάσεων

Σε μια πολυεπίπεδη προσπάθεια ενίσχυσης του φθαρμένου πολιτικού του προφίλ εξελίχθηκε η ομιλία του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το βράδυ του Σαββάτου 11 Σεπτεμβρίου.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η μάχη των εντυπώσεων ξεκίνησε με το επικοινωνιακό τέχνασμα της «τοποθέτησης» νέων ανθρώπων στις πρώτες σειρές του Βελίδειου, εκεί που συνήθως κάθονταν πολιτειακοί κι άλλοι παράγοντες, υπουργοί και υψηλοί προσκαλεσμένοι. Αρκούν όμως μερικά πλάνα για να διασκεδάσουν τις ματαιωμένες ελπίδες 40.000 μαθητών που έμειναν εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής; Για την Νέα Δημοκρατία μάλλον ναι. Κι αν προσθέσουμε και 50 GB δωρεάν δεδομένα το μήνα για τους έφηβους 15 ως 17 ετών ως κίνητρο για να εμβολιαστούν, τότε σίγουρα ναι!

Ο πρωθυπουργός προσπάθησε αρχικά να παρουσιάσει μια ψεύτικη εικόνα για τα επιτεύγματα της κυβέρνησης του θέλοντας να ωραιοποιήσει την κατάσταση της οικονομίας που υποβαθμίζεται ραγδαία καθώς η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα φθηνού εργατικού δυναμικού και παρίας στις επενδύσεις και την τεχνολογία. Αναφέρθηκε ενδεικτικά στην αύξηση του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του 2021 κατά 16,2% και την αναπροσαρμογή του στόχου της μεγέθυνσης από 3,6% σε 5,9% για φέτος. Απέκρυψε ωστόσο ότι ακόμη και την 1/1/2022 η Ελλάδα αν δεν θα είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες απώλειες στο ΑΕΠ λόγω της πανδημίας θα είναι σίγουρα μιας από τις χώρες με μείωση ρεκόρ, επειδή η ύφεση του 2020 ήταν από τις κορυφαίες σε όλη την Ευρώπη. Κι η μεγέθυνση του 2021 δεν καλύπτει τις απώλειες του 2020.

Ο πρωθυπουργός επίσης εξήρε την αύξηση των καταθέσεων κατά 35 δισ. ευρώ αποκρύπτοντας ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών των αποταμιεύσεων οφείλεται σε εταιρικό αποθησαυρισμό που αποτελεί το πιο πειστικό κριτήριο για τον άστοχο σχεδιασμό των μέτρων ανακούφισης. Δείχνουν ότι μέρος τους κατευθύνθηκε εκεί που δεν έπρεπε. Κι αντί να διοχετευθεί στην κατανάλωση αύξησε ήδη παχυλούς τραπεζικούς λογαριασμούς.

Καμαρώνοντας ο πρωθυπουργός για τα ποσά που έριξε το ελληνικό δημόσιο στην μάχη για την ανακούφιση από τις επιπτώσεις της πανδημίας απέκρυψε ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτών των 41 δισ. ευρώ αύξησαν ήδη ή θα αυξήσουν το δημόσιο χρέος. Ενεργοποίησαν δηλαδή τη γνωστή ωρολογιακή βόμβα επάνω στην οποία νωχελικά και υπομονετικά κάθεται το ελληνικό κράτος…

Το δεύτερο μέρος της πρωθυπουργικής ομιλίας, των εξαγγελιών, ήταν αναντίστοιχο των περιστάσεων, όσο κι αν πολλές μειώσεις φόρων ήταν αναγκαίες κι αναμενόμενες, για παράδειγμα η επέκταση της αναστολής της εισφοράς αλληλεγγύης για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους ως το τέλος του 2022, η κατάργηση ή μείωση αναλόγως της ηλικίας του ειδικού τέλους τηλεπικοινωνιών, κ.α.

Για το μείζον θέμα των ημερών, τις αυξήσεις στις τιμές των πιο βασικών ειδών κατανάλωσης, ο πρωθυπουργός δεν είπε απολύτως τίποτε! Το μέτρο για την αντιμετώπιση των αυξήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα, δημιουργία ειδικού Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, ως αντίκρισμα είχε έναν ευσεβή πόθο την κάλυψη του 80% των αυξήσεων στους λογαριασμούς που μένει να αποδειχθεί. Για τις τεράστιες αυξήσεις στα υπόλοιπα είδη, από το φυσικό αέριο και τα κηπευτικά μέχρι τις ηλεκτρικές συσκευές, δεν έκανε καμιά εξαγγελία πέρα από την απειλή να ενεργοποιηθεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού και οι διατάξεις περί αισχροκέρδειας. Η αλήθεια όμως είναι ότι η εν λόγω Επιτροπή έχει αποδειχθεί μηχανισμός συγκάλυψης και νομιμοποίησης των πάσης φύσης καρτέλ. Από τον Τύπο, μέχρι τις εταιρείες κινητής και τα σούπερ μάρκετ. Αρκεί να θυμηθούμε την εσπευσμένη αλλαγή ηγεσίας, την επομένη κιόλας των εκλογών… Η κυβέρνηση έτσι έδωσε το πράσινο φως στις μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα να συνεχίσουν τις αυξήσεις  στις τιμές, που μειώνουν κάθετα το διαθέσιμο εισόδημα εργαζομένων, ελευθεροεπαγγελματιών και συνταξιούχων.

Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση αν ήθελε μπορούσε να ανακοινώσει μέτρα ανακούφισης που θα στήριζαν το εισόδημα και θα έστελναν επίσης μήνυμα στα οικονομικά κέντρα. Θα μπορούσε για παράδειγμα να μειώσει τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης σε καύσιμα και αλκοολούχα, μιας και θα έχει υπερ-έσοδα λόγω των ανατιμήσεων. Δέσμια ωστόσο μιας νεοφιλελεύθερης λογικής που αρνείται να παρέμβει στη λειτουργία της αγοράς, άφησε την ακρίβεια να εξελίσσεται ανεμπόδιστα.

Ταυτόχρονα, οι φοροαπαλλαγές στις επιχειρήσεις που θα προβούν σε εξαγορές και συγχωνεύσεις φανερώνει την ώθηση που δίνει η κυβέρνηση στα σχέδια γιγαντισμού των επιχειρήσεων και μονοπώλησης της αγοράς. Την ίδια ώρα που κόπτεται για τον ελεύθερο ανταγωνισμό και τον κλείνει σε όλες τις πτώσεις… Μάλιστα, μην ξεχνάμε ότι η διαδικασία της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου συντελείται με μεγάλους χορηγούς εμάς τους ίδιους, μιας και το οικονομικό κίνητρο είναι οι μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές που μένουν αμετάβλητοι όταν θα μπορούσαν να πέσουν για να μειώσουν τις επιπτώσεις της ακρίβειας ενώ αποδεικνύονται «λάστιχο» όταν οι μεγάλες επιχειρήσεις θέλουν να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες.

Η μείωση του ΕΝΦΙΑ που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός «στη βάση των νέων αντικειμενικών αξιών» μένει να αποδειχθεί ποιούς θα ωφελήσει πρωτίστως. Η δήλωση ότι «τα περισσότερα νοικοκυριά το 2022 θα πληρώσουν χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ από το 2021» δεν προσφέρει καμία εγγύηση ανακούφισης των φτωχών κι όσων μένουν σε λαϊκές γειτονιές. Γιατί, αν επαναληφθεί το προηγούμενο παράδειγμα του 2019 τότε οι κατ’ εξοχήν κερδισμένοι θα είναι όσοι έχουν ιδιοκτησίες αξίας 1 εκ. ευρώ. Είναι η νεοφιλελεύθερη εκδοχή της κοινωνικής δικαιοσύνης…

Συνολικά, οι πρωθυπουργικές εξαγγελίες ήταν υποδεέστερες ακόμη και των προσδοκιών που είχαν διαμορφωθεί κι αν κάτι δείχνουν είναι τη συνέχιση της σημερινής νεοφιλελεύθερης, αντιλαϊκής οικονομικής πολιτικής.

Η τιμή του ρεύματος εκτός ελέγχου κι η κυβέρνηση δίνει μάχη εντυπώσεων

Πηγή: NewsCenter

Σβήνουν και γράφουν στο Μαξίμου προσπαθώντας να συγκεκριμενοποιήσουν τις ελαφρύνσεις που θα εξαγγείλει ο Κ. Μητσοτάκης από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Κορυφαία, μεταξύ άλλων, θα είναι μια μείωση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, με την οποία θα επιχειρήσουν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις της κατακόρυφης αύξησης της τιμής του κατά τους τελευταίους μήνες.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Οι ελαφρύνσεις ωστόσο πιθανότατα θα αφορούν κυρίως τα ευάλωτα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο. Οι εκατομμύρια υπόλοιποι καταναλωτές θα αφεθούν στο έλεος της ανατιμητικής κερδοσκοπίας, γιατί, αντίθετα με τις διαβεβαιώσεις πολλών κυβερνητικών, το κύμα των αυξήσεων δεν τροφοδοτείται μόνο από το εξωτερικό. Επιλογές και παραλείψεις της ίδιας της κυβέρνησης οδήγησαν άμεσα ή έμμεσα να περιμένουμε τα τιμολόγια του ηλεκτρικού να αυξηθούν ακόμη και 50%! Ξεχωρίζουμε ορισμένες από αυτές τις αιτίες:

Θα συμφωνήσουμε αρχικά ότι οι αυξήσεις ωθούνται σε σημαντικό βαθμό από τη ραγδαία άνοδο των τιμών στο χρηματιστήριο των ρύπων, με τον τόνο του διοξειδίου του άνθρακα να διαπραγματεύεται στα 62 ευρώ όταν την 1η Ιανουαρίου η τιμή του κυμαινόταν σχεδόν στα μισά επίπεδα: στα 34 ευρώ, όπως φαίνεται στο σχετικό διάγραμμα.

Πηγή: Ember

Ωστόσο, η λιγνιτική παραγωγή δεν επισείει αυτόματα και το σχετικό κόστος στο χρηματιστήριο ρύπων. Το επισείει αποκλειστικά και μόνον στον βαθμό που οι λιγνιτικές μονάδες συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς τις επενδύσεις εκείνες σε φίλτρα που θα επέτρεπαν την κάθετη μείωση των επικίνδυνων ρύπων. Το πόσο εφικτή είναι σήμερα μια τέτοια φιλοπεριβαλλοντική επιλογή που θα επέτρεπε την παράταση της ζωής σε πολλές μονάδες λιγνιτικές μονάδες της Ελλάδας αποδεικνύεται από την ίδια τη Γερμανία που δεν έδειξε τη βιασύνη της Ελλάδας να ξεφορτωθεί τις μονάδες που καίνε άνθρακα, ενώ μόλις πρόσφατα εγκαινίασε μονάδα στο Ντάτλεμ που θα εκπέμπει ακόμη και 85% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, λόγω των προηγμένων βιολογικών φίλτρων που χρησιμοποιεί.

Κατά συνέπεια, οι επιβαρύνσεις από το χρηματιστήριο των ρύπων είναι κι αυτές αποτέλεσμα της επενδυτικής αδράνειας της ΔΕΗ, που άνοιξε ωστόσο το δρόμο για το φυσικό αέριο των ιδιωτών. 

Η κυβέρνηση επίσης επικαλείται την άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου, η οποία πράγματι όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα από την 1η Ιανουαρίου 2021 έχει διπλασιαστεί, ενώ από την 1η Μαρτίου του 2020 έχει υπερτριπλασιαστεί.

Πηγή: Financial Times

Ωστόσο, όπως και πάλι φαίνεται από διάγραμμα, δεν είναι η πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία που η τιμή του αερίου έφτασε σε τέτοια ύψη: το 2018, όπως επίσης το 2013 και το 2014 η τιμή του ξεπερνούσε τα σημερινά επίπεδα. Παρόλα αυτά οι καταναλωτές δεν είδαν μείωση τιμών, ούτε καν με χρονική καθυστέρηση που θα ενσωματώνει τις τιμές από τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης.

Η αύξηση επίσης της συμμετοχής του φυσικού αερίου στο μίγμα καυσίμων ήταν κι αυτό μια πολιτική απόφαση της κυβέρνησης της ΝΔ, δηλαδή μια επιλογή μεταξύ πολλών άλλων. Η επιλογή στήριξης στο φυσικό αέριο ήταν εξ αρχής μια λανθασμένη επιλογή κι αποδεικνύεται καθημερινά για πολλούς λόγους: Πρώτο, επειδή το μεθάνιο που εκλύεται από το φυσικό αέριο συμβάλει στην κλιματική αλλαγή, αν και λιγότερο απ’ ότι το διοξείδιο του άνθρακα. Κι επειδή δεν εντάσσεται στις ΑΠΕ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει πάψει να χρηματοδοτεί σχετικές επενδύσεις. Δεύτερο, η μετάβαση σε ένα αμιγώς πράσινο ενεργειακό μίγμα αργά ή γρήγορα θα απαιτήσει ένα κόστος «αποφυσικοαεριοποίησης» ανάλογο του κόστους που πληρώνουμε σήμερα για την απολιγνιτοποίηση. Τρίτο, επειδή το φυσικό αέριο είναι εισαγόμενο, ενώ αντίθετα ο λιγνίτης υπάρχει στο ελληνικό υπέδαφος, όπως υπάρχουν και οι σχετικές μονάδες που θα μπορούσαν για χρόνια ακόμη να λειτουργούν αντί να οδηγηθούν σε σκραπ και να αντικατασταθούν από μονάδες φυσικού αερίου.

Την τελευταία διετία ωστόσο αυξήθηκαν σημαντικά και τα κόστη λειτουργίας της ΔΕΗ εξ αιτίας δύο παραγόντων: Πρώτο, της εξωφρενικής αύξησης των αποδοχών της νέας διοίκησης, που φτάνει τις 300.000 ευρώ ετησίως χωρίς τα μπόνους, μετά την κατάργηση του μνημονιακού νόμου που έθετε οροφή στις αποδοχές της κρατικής γραφειοκρατίας και ήταν πιθανά ο μοναδικός μνημονιακός νόμος που άξιζε να παραμείνει. Επίσης, λόγω της απότομης αύξησης του αριθμού των διευθυντών της ΔΕΗ έτσι ώστε να ικανοποιηθεί η κομματική επετηρίδα. Ως αποτέλεσμα το κόστος διοίκησης έχει πολλαπλασιαστεί σε σχέση με το 2018.

Τέλος, οι αυξήσεις στα τιμολόγια μας δε θα  κινδύνευαν ποτέ να φτάσουν το 50% αν με κυβερνητική ανοχή αν όχι ενθάρρυνση η ΡΑΕ δεν επέτρεπε την αύξηση των μη ανταγωνιστικών χρεώσεων, αν η ΔΕΗ δεν καταργούσε τη σταθερή τιμή στην κιλοβατώρα ενσωματώνοντας ρήτρα προσαρμογής κι αν δεν είχε εν τω μεταξύ δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που ωθεί τις τιμές σταθερά προς τα πάνω: το χρηματιστήριο ενέργειας που υποτίθεται θα επέφερε την πτώση των τιμών μέσω του ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων…

Κατά συνέπεια, η αύξηση των τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο ούτε περισσότερο οφείλεται σε μια ατέλεια της αγοράς που θα ξεπερασθεί με την ρύθμιση ή την επαναρύθμισή της. Οφείλεται στις δυνάμεις της αγοράς και τις πολιτικές εκείνες που τις άφησαν να δρουν αχαλίνωτες και γι’ αυτό το λόγο είμαστε μάρτυρες ενός φαινομένου που θα διαρκέσει. Οριακές δε μειώσεις στην τιμή της κιλοβατώρας για ορισμένες κοινωνικές ομάδες δεν είναι παρά μια προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων…

Αφγανιστάν: Προσυμφωνημένη παράδοση σκυτάλης στους μεταλλαγμένους Ταλιμπάν

Ούτε Αβάνα του 1959, ούτε Σαϊγκόν του 1975, ούτε Τεχεράνη του 1979. Παρά τις επιφανειακές ομοιότητες, η Καμπούλ του 2021 περισσότερο θυμίζει τις πρωτεύουσες των ανατολικών χωρών από το Βερολίνο μέχρι την Βαρσοβία κι από την Πράγα μέχρι τη Σόφια την περίοδο 1989-1990, όταν η μετάβαση από το ένα καθεστώς στο άλλο έγινε στο πλαίσιο αναίμακτων και προσυμφωνημένων διαδικασιών, παρά την ορμητική εισβολή των λαών στο προσκήνιο της ιστορίας στην Κούβα, το Βιετνάμ και το Ιράν.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η κατάληψη της Καμπούλ ήταν θέμα χρόνου και αντικείμενο εξαντλητικών διαπραγματεύσεων με άπειρα μπρος πίσω εδώ και τουλάχιστον μία διετία. Εδώ περιγράφονται ακόμη και οι όροι της αλλαγής σκυτάλης που συζητιόταν σε γνώση του Τύπου από το 2019 κι υλοποιούνται σήμερα.

Προφανώς, η κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν δεν ήταν ευκταία εκ μέρους των Αμερικανών. Ούτε μάλιστα ήταν προβλέψιμη σε ό,τι αφορά το χρόνο που εκδηλώθηκε, με μια ταχύτητα που παρέπεμπε στο περίφημο blitzkrieg. Κι εδώ έγκειται μια από τις πολλές αποτυχίες των Αμερικανών: η ικανότητά τους να αξιολογήσουν την ταχύτητα με την οποία προέλαυναν στην χώρα οι Ταλιμπάν, κατακτώντας την μια πόλη μετά την άλλη, μέχρι την Κυριακή 15 Αυγούστου που εισήλθαν στην Καμπούλ. Αυτή ωστόσο ήταν η μικρότερη σε σημασία αποτυχία τους.

Η μεγαλύτερη αποτυχία τους ήταν να εγκαθιδρύσουν στο Αφγανιστάν μετά την εισβολή τους το 2001 μια κυβέρνηση που θα μετέτρεπε την ορεινή ασιατική χώρα σε προπύργιο του ιμπεριαλισμού στην Κεντρική Ασία: ένα είδος προκεχωρημένου φυλακίου και απόρθητης στρατιωτικής βάσης που θα απειλούσε τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν, θα βοηθούσε να πάρουν υπό τον έλεγχό τους τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής και θα επέτρεπε να αλλάξουν άρδην οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί σε όλη την Ασία. Όλα τ΄ άλλα περί εθνογένεσης (nation building), σε μια χώρα φυλετικά και γλωσσικά κατακερματισμένη, δεν ήταν παρά προπέτασμα καπνού και υλικό για να έχει να συζητάει η ευρωπαϊκή και αμερικανική διανόηση…

Το σχέδιο των Αμερικάνων νεοσυντηρητικών δε έχαιρε πρωτοτυπίας. Από την μετεμφυλιακή Ελλάδα και την μεταπολεμική Γερμανία μέχρι την Ιαπωνία και την Κορέα, δεκάδες φορές ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ανέτρεψε βίαια με τη χρήση στρατιωτικών μέσων φιλικές προς τους πολίτες κυβερνήσεις και καθεστώτα, εγκαθιδρύοντας αισχρά μειοψηφικές μεν αλλά αρεστές πολιτικές ελίτ που με την πάροδο του χρόνου, τις απαραίτητες συμμαχίες και πακτωλούς χρημάτων εδραιώθηκαν οι ίδιες και συνέβαλαν στην εδραίωση της Pax Americana.

Το τι πήγε στραβά στην περίπτωση του Αφγανιστάν το περιέγραψε απόρρητη έκθεση των αμερικανικών Αρχών που είδε το φως της δημοσιότητας από την εφημερίδα Washington Post (τα περίφημα Afghanistan Papers) τον Δεκέμβριο του 2019. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο (που αποτέλεσε επίσης τη βάση βιβλίου) το οποίο συντάχθηκε από το Γραφείο του αμερικανού Ειδικού Επιθεωρητή για την Γενική Ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν. Στις σελίδες του απεικονίζεται η ανατομία ενός αποτυχημένου κράτους υπό αμερικανική επιτήρηση και πλήρη ευθύνη. Ποτάμια αίματος μεταξύ αμάχων και άκρατη διαφθορά μεταξύ των κυβερνητικών σε βαθμό τέτοιο ώστε οι Αφγανοί να αναρωτιούνται αν το μεγαλύτερο κακό είναι οι Ταλιμπάν ή η κυβέρνησή τους…

Οι αιτίες της αμερικανικής υποχώρησης δηλώθηκαν ωστόσο με την μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια από τον ίδιο τον αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν την επομένη της κατάληψης της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν: «Ως πρόεδρος των ΗΠΑ είμαι αμετάπειστος ότι συγκεντρώνουμε την προσοχή μας στις απειλές που αντιμετωπίζουμε σήμερα, το 2021 και όχι στις απειλές του χθες». Οι απειλές του χθες συμπυκνώνονται στους στόχους του πολέμου κατά της «διεθνούς τρομοκρατίας» που κήρυξε ο Μπους, την επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, πριν δηλαδή 20 χρόνια. Οι «απειλές του σήμερα» δεν είναι τίποτε άλλο από την Κίνα. Ο Τραμπ άλλωστε που τροχιοδρόμησε την συμφωνία με τους Ταλιμπάν προ διετίας και δεν έχανε ευκαιρία να χαρακτηρίζει τα θερμά μέτωπα της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας σαν «πολέμους των Δημοκρατικών» κρατώντας τις αποστάσεις του ήταν ο πρώτος που αναγόρευσε την Κίνα σε υπ’ αριθμόν ένα και στρατηγικό αντίπαλο των ΗΠΑ. Υπ’ αυτό το πρίσμα αν σε κάποιον ανήκουν τα εύσημα για τη στρατηγικής σημασίας σύλληψη απεγκλωβισμού των Αμερικανών από το Αφγανιστάν είναι στον Τραμπ, κι όχι στους Δημοκρατικούς. Ο Ομπάμα μάλιστα που εξελέγη χαρακτηρίζοντας ως δίκαιο πόλεμο αυτό του Αφγανιστάν θα μείνει στην ιστορία ως ο πρόεδρος που διέταξε την μεγαλύτερη αποστολή αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν πολλαπλασιάζοντας τα αδιέξοδα της υπερδύναμης.

Μαζί με την αναβάθμιση της κινέζικης απειλής οφείλουμε επίσης να πάρουμε υπ’ όψη μας δύο ακόμη λόγους που συνέβαλαν εξ ίσου σοβαρά στην παράδοση της σκυτάλης στους Ταλιμπάν: Πρώτο, η οικονομική κρίση στο εσωτερικό των ΗΠΑ και το πρόγραμμα των Δημοκρατικών που προτάσσει την αθρόα οικονομική στήριξη των αμερικανικών νοικοκυριών. Ως σήμερα ο πόλεμος στο Αφγανιστάν στοίχισε το ασύλληπτο ποσό των 2 τρισ. δολ! Κάθε παραπάνω ημέρα παραμονής στο Αφγανιστάν είναι ένα επίδομα που δεν θα δοθεί σε μια οικογένεια φτωχών. Δεύτερο, η ενεργειακή μετάβαση. Η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλάζει άρδην και τον χάρτη των στρατιωτικών επεμβάσεων, ανατρέποντας προτεραιότητες της μεταπολεμικής εποχής, όταν μήλο της έριδας αποτελούσαν χώρες με κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ποτέ ωστόσο η βελούδινη μετάβαση του Αφγανιστάν δεν θα είχε συμβεί αν οι Ταλιμπάν δεν υπόσχονταν ότι η διακυβέρνησή τους στο εξής δεν πρόκειται επ’ ουδενί να θυμίζει την περίοδο 1996-2001. Η πρώτη τους και σημαντικότερη δέσμευση έναντι των Δυτικών είναι ότι το έδαφός τους δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ποτέ ξανά ως εφαλτήριο για την εξαπόλυση διεθνών τρομοκρατικών ενεργειών. Επαναλήφθηκε τόσες πολλές φορές από δυτικούς ηγέτες (για τους οποίους είναι θέμα χρόνου η διπλωματική αναγνώριση του νέου καθεστώτος) που μάλλον ήταν το πρώτο άρθρο της συμφωνίας που σε λίγα χρόνια θα ανακαλύψουν δημοσιογράφοι και ιστορικοί. Με αυτή τη διαβεβαίωση ξεκίνησε την ομιλία του προς τους δημοσιογράφους κι ο εκπρόσωπος Τύπου των Ταλιμπάν, στην πρώτη συνέντευξη που παραχώρησε. Μεταξύ άλλων διαβεβαιώσεών του για ελευθερία του Τύπου, γενική αμνηστία και δικαιώματα των γυναικών, πάντα στο πλαίσιο του Ισλάμ 🙂  έστειλε και το ακόλουθο μήνυμα προς τον Λευκό Οίκο: «Θέλω να διαβεβαιώσω τη διεθνή κοινότητα περιλαμβανομένων και των ΗΠΑ ότι κανείς δεν πρόκειται να ζημιωθεί. Δε θέλουμε ούτε εσωτερικούς ούτε εξωτερικούς εχθρούς».

Είναι αυτονόητο πώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι ακριβώς θα γίνει. Κατά πόσο δηλαδή οι Ταλιμπάν θα τηρήσουν την υπόσχεσή τους και θα μεταλλαχθούν σε μια ισλαμική δικτατορία όπως η Σαουδική Αραβία, που δε χορταίνουν να αγαπάνε όλες οι Δυτικές κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως των εγκλημάτων που διαπράττει στην Υεμένη κι εναντίον ακόμη και πολιτικών αντιπάλων της όπως ο δημοσιογράφος Κασόγκι που ακρωτηριάστηκε με αλυσοπρίονο κατόπιν εντολής του δικτάτορα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Με άλλα λόγια, το ζητούμενο για τις ΗΠΑ δεν είναι να χτίσουν μια κοινοβουλευτική δημοκρατία στο Αφγανιστάν. Ποτέ δεν ήταν! Το ζητούμενο είναι να αποκτήσουν ένα ακόμη φιλικό καθεστώς, που μπορεί κάλλιστα να συνεχίσει να επιβάλει μαντήλα ή μπούρκα και να απαγορεύει  τη συμμετοχή των γυναικών σε πολλές δραστηριότητες, από την εκπαίδευση μέχρι την  πολιτική, όπως κάνουν όλες σχεδόν οι πετρομοναρχίες του Κόλπου, υπό την ανοχή όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά κι όλων των ευρωπαϊκών ηγεσιών.

Το μέλλον των Ταλιμπάν δεν θα κριθεί από τα δημοκρατικά δικαιώματα που θα παραχωρήσουν για τα οποία κόπτονται τώρα Μέσα και πολιτικοί της Δύσης, αλλά (πέραν των όρων της συμφωνίας) από την στήριξη που θα προσφέρουν στις ΗΠΑ στους θερμούς ή ψυχρούς πολέμους εναντίον του Ιράν, της Ρωσίας και της Κίνας. Είναι ακριβώς αυτή η βάση πάνω στην οποία χτίστηκε η ιερή συμμαχία ΗΠΑ και Μουζαχεντίν αρχικά και Ταλιμπάν στη συνέχεια τις δεκαετίες του ’70 και ‘80. Γιατί όχι και τώρα;

Κλιματική αλλαγή: αποτυχία ανάσχεσής της – θρίαμβος εκμετάλλευσης της!

Παρότι αναμενόμενα τα νέα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα 9 Μαΐου το Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), προκαλούν δέος. Από τον καταιγισμό στοιχείων ας κρατήσουμε την διαπίστωση ότι την τελευταία δεκαετία η θερμοκρασία έφτασε τα υψηλότερα επίπεδα των πρόσφατων 125.000 ετών. Τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι ανώτερα των τελευταίων τουλάχιστον 2 εκ. χρόνων, ενώ οι παγετώνες λιώνουν με ρυθμούς που δεν έχουν ποτέ ξανά παρατηρηθεί τα τελευταία 2.000 χρόνια.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η κλιματική αλλαγή επομένως είναι εδώ, ως αποτέλεσμα μιας καταστροφικής για τη φύση και τον άνθρωπο παραγωγικής δραστηριότητας που έθεσε σε κίνηση ο καπιταλισμός με την εμφάνισή του, και επιταχύνεται.

Όσο σαφή είναι τα σήματα κινδύνου που εκπέμπει η έκθεση της επιτροπής ειδικών του ΟΗΕ (η οποία εγκρίθηκε από 195 κυβερνήσεις και στηρίζεται σε 14.000 μελέτες) άλλο τόσο σαφές είναι μέσα από τις σελίδες της κι ένα άλλο συμπέρασμα το οποίο δεν ομολογείται ωστόσο ανοιχτά: ότι οι μέχρι τώρα απόπειρες να διατηρηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή αποτυγχάνουν! Η θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,1 βαθμούς, ενώ ακόμη κι αν σήμερα ξεκινούσαν όλα τα κράτη του κόσμου να μειώνουν ριζικά τις εκπομπές επικίνδυνων αερίων η θερμοκρασία στις επόμενες δύο δεκαετίες θα αυξανόταν κατά 1,5 βαθμούς, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Συμπερασματικά, πρώτο, ο στόχος για τους 1,5 βαθμούς δεν πρόκειται να υλοποιηθεί και δεύτερο, το μέλλον μας θα είναι χειρότερο (δηλαδή η θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 2 ή κα περισσότερους βαθμούς) και οι συνέπειες από την κλιματική αλλαγή πιο δραματικές· περισσότερες πλημμύρες, πυρκαγιές, ξηρασίες, μεταναστεύσεις πληθυσμών, εξαφανίσεις σπάνιων ειδών, κ.α.

Τους λόγους για τους οποίους αποτυγχάνουν οι μέχρι σήμερα προσπάθειες τιθάσευσης της ανόδου της θερμοκρασίας δεν είναι δύσκολο να τους εντοπίσουμε. Μένοντας στην Ελλάδα, ας αναλογιστούμε πόσο εύκολο θα ήταν να διατηρηθεί η θερμοκρασία στα φυσιολογικά επίπεδα, αν… Για παράδειγμα, αν επιδοτούνταν τα δημόσια μέσα μεταφοράς, δηλαδή λεωφορεία, τραμ, τρόλεϊ και τρένα, αντί των ΙΧ επιβατικών και των αεροπλάνων που επιδοτούνται στην πράξη απλόχερα (βλέπε τα 120 εκ. ευρώ που έλαβε η Aegean). Αν προωθούταν η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και της σπατάλης φυσικών πόρων. Πόσες κιλοβατώρες άραγε καταναλώνουν κάθε χρόνο οι οικιακές πισίνες που κάθε δήμος θεωρεί υποχρέωση του να τις τροφοδοτεί με νερό ακόμη και σε νησιά που το νερό δεν πίνεται κι όλοι, επισκέπτες και ντόπιοι, αγοράζουν εμφιαλωμένο; Αν υιοθετούνταν ένα μαζικό πρόγραμμα αναδασώσεων θα συνέβαλε όχι μόνο στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά θα βελτίωνε και την ποιότητα ζωής όλων των ανθρώπων.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως και όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις του κόσμου, απρόθυμη να λάβει τα προφανή μέτρα που θα αντιμετώπιζαν τη κλιματική αλλαγή και θα επανάφεραν την περιβαλλοντική ισορροπία, επέλεξε να αντικαταστήσει τον λιγνίτη της ΔΕΗ με το φυσικό αέριο του Μυτιλιναίου!

Κι έρχεται τώρα η έκθεση του ΟΗΕ και υποδεικνύει τους κινδύνους που κρύβει το μεθάνιο για την αύξηση της θερμοκρασίας, μιας και συγκαταλέγεται στα αέρια που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κι αυτό ήταν γνωστό… Η έκθεση για την κλιματική αλλαγή επομένως αποτελεί χαστούκι για την κυβέρνηση γιατί αποδεικνύει αυτό που ομολογούταν από πλήθος πηγών εντός κι εκτός της Ελλάδας: Ότι η απολιγνιτοποίηση δεν προωθείται προς όφελος έστω των βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ισοδυναμεί με «φυσικοαεριοποίηση» της ελληνικής οικονομίας και αργά ή γρήγορα θα κληθούμε να ξεφορτωθούμε το αέριο ως πηγή επικίνδυνων αερίων θερμοκηπίου!

Την ίδια ώρα βέβαια η κυβέρνηση εμφανίζεται ως ο πιο πιστός κι ακάματος …μαχητής της κλιματικής αλλαγής. Μια ματιά στον Τύπο της Κυριακής αρκεί για να φανεί το …ανιδιοτελές ενδιαφέρον. Το Βήμα, στο σημείωμα της διεύθυνσης στην δεύτερη σελίδα, την Κυριακή 8 Αυγούστου έγραφε: «Δεν χωρεί πλέον αμφιβολία ότι το κλίμα, αν δεν έχει ήδη αλλάξει, κατά πάσα βεβαιότητα βρίσκεται σε τροχιά ριζική μεταβολής, με ολοφάνερες πια καταστροφικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στη ζωή των ανθρώπων». Την ίδια μέρα στην Καθημερινή εμφανίστηκε ο Κ. Συνολάκης (που θα εκκένωνε το Μάτι το 2018 σε …57 λεπτά), γράφοντας «η κλιματική αλλαγή ήδη μας επηρεάζει και πολύ χειρότερα απ’ ότι περιμέναμε και μερικά χρόνια πριν». Η δε δημοσιοποίηση της έκθεσης του ΟΗΕ, πυροδότησε ένα νέο κύμα «κλιματολογίας» στις συντηρητικές ιστοσελίδες, που είχε έναν και μοναδικό σκοπό: Μέσα στις γενικές περιγραφές, να αποκρύψει τις συγκεκριμένες ευθύνες που φέρει η κυβέρνηση για τη διάλυση της δασοφυλακής και την έλλειψη πυροσβεστικών μέσων (ελικοπτέρων και αεροπλάνων) και πυροσβεστών. Έτσι, η αδιαμφισβήτητη κλιματική αλλαγή αντί να είναι αιτία αύξησης των επενδύσεων στις υποδομές (από εκχιονιστικά μέχρι πυροσβεστικά ελικόπτερα) και πρόσληψης επιπλέον πυροσβεστών, αντί αστυνομικών, χρησιμοποιείται ως άλλοθι από την κυβέρνηση, όπως είχε κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ το 2018, για να συγκαλύψει τις τεράστιες ευθύνες της. Η κλιματική αλλαγή ακόμη κι αν δεν υπήρχε θα την εφηύρε η κυβέρνηση για να κρυφτεί από πίσω της.

Στην πραγματικότητα, η ευθύνη των ελλείψεων στην πυροσβεστική είναι αποτέλεσμα της λιτότητας και των περικοπών των δημοσίων δαπανών. Αν η κυβέρνηση της ΝΔ ακόμη και τον Μάρτιο του 2021 αποφάσιζε αντί να «προικίσει» την τράπεζα Πειραιώς με 2,5 δισ. ευρώ να δώσει αυτά τα ποσά για την υποστήριξη της Πυροσβεστικής θα είχε σωθεί και η Βαρυμπόμπη και η Εύβοια και η Αρχαία Ολυμπία και το Γύθειο…