Home » Articles posted by leonidasvatikiotis
Author Archives: leonidasvatikiotis
Η ΕΚΤ χρηματοδοτεί εταιρείες, όχι όμως κράτη
Μια έκπληξη περίμενε όσους διάβασαν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις 8 Ιουνίου (εδώ η σχετική ανακοίνωση) με αφορμή την συμπλήρωση του πρώτου χρόνου από την εφαρμογή του προγράμματος αγοράς εταιρικών ομολόγων (CSPP).
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Το πρόγραμμα κατά την υιοθέτησή του χαρακτηρίστηκε επέκταση του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (ΑΡΡ), που αφορούσε αποκλειστικά και μόνο κρατικά ομόλογα. Το σκεπτικό δε της Φρανκφούρτης εστιάστηκε στη διευκόλυνση των χρηματοδοτικών συνθηκών της πραγματικής οικονομίας. Με άλλα λόγια, να ευνοηθεί στο μέτρο του δυνατού από τη γενναιοδωρία της ΕΚΤ κι ο ιδιωτικός τομέας, όχι μόνο τα κράτη. Τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά!
Στις 7 Ιουνίου η αξία των ομολόγων που κρατούσε στα χέρια της η ΕΚΤ ανερχόταν στα 92 δισ. ευρώ. Κατά μήνα οι αγορές κυμάνθηκαν από 4 δισ. σε 10 δισ. ευρώ. Ακολουθώντας σε αδρές γραμμές τα κριτήρια επιλεξιμότητας που ισχύουν για την αγορά κρατικών ομολόγων οι περισσότερο κερδισμένες εταιρείες είχαν την έδρα τους στην Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ολλανδία. Εντύπωση ωστόσο προκαλεί το γεγονός ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των αγορών υλοποιούταν στο πλαίσιο της δευτερογενούς αγοράς ομολόγων, με τις αγορές από την πρωτογενή να κυμαίνονται από 4% το ελάχιστο (Ιούνιος 2016) μέχρι 23% το μέγιστο (Μάιο 2017).
Το αόρατο χέρι της ΕΚΤ που δαπάνησε δισεκατομμύρια, για την αγορά 950 τίτλων από 300 ομίλους, λειτούργησε σαν από μηχανής θεός στοχεύοντας σε δύο κατευθύνσεις: Να καλύψει το κενό στις χρηματοδοτήσεις που δημιούργησε η υποχώρηση του τραπεζικού δανεισμού μετά την κρίση του 2008-2009 και να τονώσει δίνοντας βάθος στην ομολογιακή αγορά ώστε να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική απέναντι στις τράπεζες, που συνεχίζουν να περιφέρονται σαν ζωντανοί νεκροί. Σε κάθε περίπτωση είναι μια μορφή ενίσχυσης στις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, που εξασφαλίζουν συνθήκες χρηματοδότησης τις οποίες θα ζήλευαν πολλά κράτη, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα!
Δοθέντων των παραπάνω, η απροθυμία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (με έναν ισολογισμό που πλέον ξεπερνά τα 4 τρισ. ευρώ όταν την πρώτη 5ετία της ίδρυσης της κινούταν σταθερά κάτω του 1 τρισ. ευρώ, όπως φαίνεται στο διάγραμμα) να εγκρίνει την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης, που θα επέτρεπε την αγορά ελληνικών ομολόγων εκτιμώμενου ύψους περί τα 3 δισ. ευρώ, γίνεται ακόμη πιο προκλητική. Φέρνει στην επιφάνεια ειδικότερα την μεροληψία του θεματοφύλακα του ευρώ προς τα μεγάλα κράτη και τις επιχειρήσεις τους και την βλαπτική του συμπεριφορά απέναντι σε χώρες όπως η Ελλάδα, που φτάνει να θίγει ακόμη και μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες δανείζονται με πολύ πιο δυσβάσταχτους όρους σε σχέση με άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις οι οποίες έχουν την έδρα τους στο κέντρο της ευρωζώνης. Ποιος ελεύθερος ανταγωνισμός;
Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα Πριν
Κανέναν δεν πείθει η κυβέρνηση!
Απογοήτευση πρέπει να προκάλεσαν στο Μέγαρο Μαξίμου τα ευρήματα της δημοσκοπικής εταιρείας Prorata που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα των Συντακτών της 23ης Ιουνίου (δες εδώ). Η έρευνα αφορά την απήχηση στην κοινή γνώμη της απόφασης του Eurogroup. (Για έναν σχολιασμό της απόφασης δες εδώ). Εν ολίγοις, η κυβέρνηση δεν έπεισε κανέναν! Η προσπάθεια των ΣΥΡΙΝΕΛ να εμφανίσουν τη συμφωνία της 15ης Ιουνίου ως επωφελή για την κοινωνία και αρχή του τέλους των μνημονιακών δεινών έπεσε στο κενό!
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Συγκεκριμένα, στο ερώτημα αν με τη συμφωνία του Eurogroup ανοίγει ο δρόμος για την έξοδο από τα Μνημόνια το 55% όσων ερωτήθηκαν απάντησε αρνητικά. Επίσης, το 47% των ερωτηθέντων έκρινε ως κακή τη συμφωνία στο Eurogroup, ενώ η πλειοψηφία (35%) μεταξύ όσων συμμετείχαν στην έρευνα απάντησε ότι η συμφωνία της προκαλεί απογοήτευση. Σε ένα ποσοστό 16% προκαλεί αδιαφορία, 15% άγχος και 12% θυμό! Οι ΣΥΡΙΝΕΛ κατάφεραν επομένως στο 78% να προκαλούν απογοήτευση ή αδιαφορία ή άγχος ή θυμό! Μεγάλο επίτευγμα για ένα κόμμα που μόλις πριν 3 χρόνια θέλησε να ταυτιστεί με την ελπίδα της εξόδου από τη διαρκή λιτότητα και τις περικοπές, για να φτάσουν εν έτει 2017 να ταυτιστούν με τη ΝΔ του Σαμαρά και το ΠΑΣΟΚ του ΓΑΠ…
Σε άλλη ερώτηση το 49% του δείγματος υποστήριξε ότι η κυβέρνηση πέρασε κάτω από τον πήχη που η ίδια είχε θέσει στο Eurogroup. Να θυμίσουμε ότι Τσίπρας, Τζανακόπουλος, Τσακαλώτος κ.α. υποστήριζαν ότι η ψήφιση του 4ου Μνημονίου ήταν όρος για να ανακοινωθούν μέτρα ελάφρυνσης του χρέους… Είχαν φτάσει μάλιστα στο σημείο να δηλώνουν πώς θα ανακληθούν τα μέτρα μείωσης των συντάξεων και του αφορολόγητου ορίου αν τυχόν κι οι Ευρωπαίοι δεν εγκρίνουν το πακέτο ελάφρυνσης του χρέους. Το κακό για την κυβέρνηση δεν είναι μόνο ότι το 49% απορρίπτει το χρυσό περιτύλιγμα του χαπιού. Το κακό επίσης είναι ότι ένα ποσοστό 19% επιπλέον μάλλον συμφωνεί με αυτή την άποψη, ενώ διαφωνεί μόνο ένα ποσοστό της τάξης του 12%. Αρνητικές είναι οι περισσότερες απαντήσεις, και συγκεκριμένα το 50%, και στο ερώτημα για το αν η Ελλάδα θα καταφέρει να βγει στις αγορές το καλοκαίρι του 2018 χωρίς πρόβλημα.
Η απόρριψη της συμφωνίας του Eurogroup από την ελληνική κοινωνία, που δικαιολογεί πλήρως την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ στο ποσοστό δυνητικής εκλογικής επιρροής στο 20% (όταν η ΝΔ φτάνει το 36%) στην ίδια έρευνα, είναι μια ελπιδοφόρα εξέλιξη καθώς δείχνει ότι οι εργαζόμενοι δεν πιστεύουν τα παραμύθια της κυβέρνησης. Οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να θεωρούν ως αιτία νέων δεινών και περαιτέρω φτωχοποίησης τα πρωτογενή πλεονάσματα που υπέγραψε η κυβέρνηση μέχρι το 2060, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να υποτιμήσει τις μακροχρόνιες συνέπειες των όσων αποδέχτηκε. Κανείς πλέον δεν πιστεύει το ΣΥΡΙΖΑ κι οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να θεωρούν τη δημοσιονομική σταθεροποίηση ως αιτία εξαθλίωσης που αντιστρατεύεται την άνοδο της κοινωνικής ευημερίας! Κι αυτό είναι μια καλή αρχή…
Δημοσιεύθηκε στη ιστοσελίδα kommon
Πολεμικός προϋπολογισμός από Τραμπ!
Η συρρίκνωση των μη πολεμικών δαπανών και η γενναία αύξηση των πολεμικών κονδυλίων δεν περιορίζεται στο επόμενο δημοσιονομικό έτος, που για τις ΗΠΑ ξεκινά τον Οκτώβριο. Δεν είναι επομένως μια εξαίρεση. Αντίθετα, όπως δείχνουν οι προβλέψεις που είναι ενσωματωμένες στον κρατικό προϋπολογισμό του 2018, ο υδροκεφαλισμός της πολεμικής βιομηχανίας και του κράτους Μεγάλου Αδελφού θα συνεχιστεί σε όλη τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας. Αυτή τουλάχιστον είναι η πρόθεση του Λευκού Οίκου υπό την ηγεσία του Τραμπ. Έτσι όμως ανοίγει μια ολόκληρη εποχή αναταράξεων και πολέμων καθώς η πείρα δείχνει ότι ποτέ οι πολεμικές παραγγελίες δεν εξυπηρετούσαν εκθεσιακούς λόγους…
Την πλήρη αποδόμηση των προεκλογικών εξαγγελιών του Ντόναλντ Τραμπ σηματοδοτεί ο προϋπολογισμός που κατατέθηκε πριν λίγες εβδομάδες προς συζήτηση στα νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ και πρόκειται να ισχύσει από τον Οκτώβριο, οπότε ξεκινάει το επόμενο δημοσιονομικό έτος.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Είναι ένας προϋπολογισμός που διαλύει και την πιο μικρή υποψία κοινωνικού κράτους που οικοδομήθηκε στις ΗΠΑ επί προέδρου Λίντον Τζόνσον κι έχει απομείνει μέχρι σήμερα. Είναι ένα κράτος πρόνοιας κατά κοινή ομολογία υποχρηματοδούμενο, απαρχαιωμένο και αναποτελεσματικό. Ακόμη κι αυτό ωστόσο καταστρέφεται για χάρη της πολεμικής βιομηχανίας που μετατρέπεται σε ελέφαντα στο δωμάτιο, απομυζώντας κάθε δολάριο, την ίδια ώρα που οι δαπάνες για το υπουργείο Άμυνας το νέο έτος θα καταγράψουν αύξηση ρεκόρ, που ξεπερνά το 10%!
Ας θυμηθούμε τι υποσχόταν επισήμως και δημόσια ο 45ος αμερικανός πρόεδρος και ας το αντιπαραβάλουμε με όσα θα φέρει ο νέος κρατικός προϋπολογισμός για το 2018 και την επόμενη δεκαετία καθώς το προσχέδιο που δόθηκε στη δημοσιότητα περιλαμβάνει προβλέψεις για τα σημαντικότερα δημοσιονομικά μεγέθη μέχρι και για το 2027.
«Πρώτα η Αμερική» είχε εξαγγείλει ο Τραμπ
Ξεπερνώντας το γεγονός ότι οι πρώτοι που έκαναν σημαία τους το σύνθημα «Η Αμερική πρώτα» ήταν η ρατσιστική εγκληματική οργάνωση Κου Κλουξ Κλαν ο Τραμπ υποσχόταν όπου βρισκόταν κι όπου τουίταρε πώς στο εξής προτεραιότητα θα έχουν οι ίδιοι οι Αμερικάνοι, οι απλοί πολίτες. Ουκ ολίγες φορές μάλιστα υποσχέθηκε και την αναδίπλωση στο εσωτερικό, ως μια μορφή τερματισμού της οικονομικής αιμορραγίας που προκαλούν οι πολεμικές εκστρατείες.
Απ’ ό,τι φαίνεται όμως η Αμερική που πάει μπροστά κατά τον Τραμπ μάλλον κατοικεί στα εργοστάσια της Lockheed Martin και της Raytheon που θα ευνοηθούν από την αύξηση των πολεμικών δαπανών από τα 521,8 δισ. δολ. σε 574,5 δισ. Αύξηση ύψους 52,7 δισ. δολ. σε ένα έτος μόνο!
Για να γίνει κατορθωτή η χρηματοδότηση της βιομηχανίας του πολέμου δεν έμεινε κανένα κονδύλι άθικτο απ’ όσα χρηματοδοτούν άμεσα ή έμμεσα την κοινωνική πολιτική. Στον πίνακα φαίνονται αναλυτικά οι περικοπές κατά υπουργείο. Εξ ίσου σοβαρές είναι ωστόσο και οι περικοπές κατά δημόσια υπηρεσία. Για παράδειγμα κάθετα μειώνονται οι δαπάνες για το Εθνικό Κληροδότημα για τις Τέχνες, το Εθνικό Κληροδότημα για τις Ανθρωπιστικές Σπουδές, την Εταιρεία για τις Δημόσιες Μεταδόσεις την αεροδιαστημική υπηρεσία NASA, την παροχή τροφίμων στους φτωχούς, και, μεταξύ πολλών άλλων, στην Εταιρεία Νομικών Υπηρεσιών που χρηματοδοτούσε τη νομική υποστήριξη άπορων μεταναστών, φυλακισμένων, κ.α.
Η αθρόα υποστήριξη των επιχειρηματικών συμφερόντων από τον Τραμπ θα οδηγήσει σε νέα ύψη τη φτώχεια. Η δεινή θέση της εργαζόμενης Αμερικής αποτυπώνεται σε έναν αλάνθαστο δείκτη: την έκταση του δανεισμού των νοικοκυριών που το πρώτο τρίμηνο του 2017 φθάνοντας τα 12,73 τρισ. δολ. ξεπέρασε για πρώτη φορά το ύψος – ρεκόρ που είχε φτάσει το τρίτο τρίμηνο του 2008. Οι τεχνικές αναλύσεις πίσω από την αύξηση αυτού του μεγέθους συνήθως διακρίνουν αισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας. Ευφημισμοί! Πάντα η αύξηση του ιδιωτικού δανεισμού ήταν η άλλη όψη της μείωσης των εισοδημάτων και πορτοκαλί συναγερμός για τη δημιουργία φούσκας που αργά ή γρήγορα οδηγεί σε «διόρθωση». Με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα πτώσης των αξιών ώστε να εκτονωθεί η κρίση υπερσυσσώρευσης…
«Πλήγμα στην τραπεζοκρατία»
Πράγματι, οι νεοφιλελεύθεροι ευαγγελίζονται και υλοποιούν το μικρότερο κράτος, υπό έναν πολύ συγκεκριμένο όρο όμως: Συρρικνώνουν αυστηρά και μόνο εκείνες τις δραστηριότητες του κράτους που αφορούν την κοινωνία: Παιδεία, υγεία, αστική ανάπτυξη, κοκ. Οι άκρως επιλεκτικές τους περικοπές, αφήνουν σταθερά εκτός μειώσεων τα κονδύλια με τα οποία θρέφεται το περίφημο στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα. Έτσι, στην πράξη δεν έχουμε να κάνουμε με μια συρρίκνωση του κράτους (αυτής της …μάστιγας θα πρόσθετε ένας γνήσιος νεοφιλελεύθερος) αλλά με την αλλαγή του χαρακτήρα του: Όλο και περισσότερο από κράτος που στόχο έχει να αμβλύνει τις κοινωνικές και εισοδηματικές αντιθέσεις μετατρέπεται σε κράτος χορηγό του ιδιωτικού τομέα. Με άλλα λόγια οξύνει τις αντιθέσεις…
Πάντα ωστόσο οι μειώσεις δαπανών έρχονταν να υπηρετήσουν κι ένα πολιτικό στόχο. Σχεδόν ποτέ η επιδίωξη δε σταμάταγε στις εκταμιεύσεις. Επιστρέφοντας στα δικά μας ας θυμηθούμε τις απολύσεις στο δημόσιο τομέα επί ΝΔ που ως στόχο είχαν, πέραν της μείωσης των δημοσίων υπαλλήλων, τη δημιουργία επενδυτικών ευκαιριών για ιδιωτικές εταιρείες που θα πρόσφεραν ως εξωτερικοί συνεργάτες τις υπηρεσίες που κάλυπταν ως τότε πχ οι συντηρητές κτιρίων (υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, κ.λπ.) ή οι γραμματείες στα πανεπιστήμια.
Στις ΗΠΑ του Τραμπ οι στόχοι είναι πολύ πιο φιλόδοξοι. Για παράδειγμα η μείωση των σχολικών δαπανών, την ίδια στιγμή που θα δοθούν 2,6 δισ. δολ. για την ανέγερση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, είναι σίγουρο ότι θα υποβαθμίσει περαιτέρω τα δημόσια σχολεία προς όφελος των ιδιωτικών.
Επίσης, μια από τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών που παύει σχεδόν να χρηματοδοτείται είναι το Γραφείο Χρηματοοικονομικής Έρευνας. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη υπηρεσία που δημιουργήθηκε μετά την κρίση του 2008 και εξοπλίστηκε με εποπτικά καθήκοντα και τη δέουσα ανεξαρτησία ώστε να ελέγχει τις τράπεζες. Με καναρίνι στο ορυχείο ή σαν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης το περιέγραψαν με επιστολή τους προς τον Τραμπ Δημοκράτες και Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές που αποδοκίμασαν τη σχεδιαζόμενη οικονομική ασφυξία του γραφείου. Η αποδυνάμωσή του συμπίπτει χρονικά με τη συζητούμενη κατάργηση επί της ουσίας του νόμου Ντοτ Φρανκ ο οποίος υποτίθεται πώς θα έβαζε φρένο στη συγχώνευση του τομέα της επενδυτικής με τη λιανική τραπεζική, ώστε να περιοριστεί η κερδοσκοπία. Ήταν κι αυτό ένα από τα μέτρα που είχαν ψηφισθεί ώστε να μην επαναληφθούν Lehman Brothers. Αν ψηφιστεί η διακοπή της χρηματοδότησης αυτού του γραφείου πιθανά να μη χρειαστεί η κατάργηση του νόμου Ντοτ Φρανκ, καθώς πλέον θα λείπουν τα εργαλεία για να ελέγχεται η τραπεζοκρατία, την οποία υποτίθεται ότι εξέφραζε η υποψήφια των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον, στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας το 2016. Ο Τραμπ επομένως που υποτίθεται ότι αντιπροσώπευε τα συμφέροντα της «βαθιάς» εργαζόμενης Αμερικής, αυτής που πρωταγωνιστεί σχεδόν μονότονα στις ταινίες του Κλιντ Ίστγουντ, είναι ο πρόεδρος που θα δώσει ξανά στις τράπεζες την ελευθερία δράσης που στερήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Πολύτιμη βοήθεια σε αυτή την αποστολή θα προσφέρει ο υπουργός Οικονομικών Στιβ Μινούχιν, που προέρχεται από την Goldman Sachs κι είναι ο 14ος στη σειρά υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ που προέρχεται από τις τράπεζες!
Μάννα εξ ουρανού για τις τράπεζες αποδείχθηκε και το περίφημο επενδυτικό πρόγραμμα με στόχο τον εκσυγχρονισμό των γερασμένων δημόσιων υποδομών. Ήταν μια εξαγγελία ύψους ακόμη κι 1 τρισ. δολ. το 2016, που ξύπναγε κεϋνσιανές μνήμες στήριξης της ενεργού ζήτησης. Φρούδες κι αυτές οι ελπίδες. Αυτό που έμεινε είναι 200 δισ. δολ. τα οποία θα μοχλευθούν μέσω συγχρηματοδοτούμενων έργων με τον ιδιωτικό τομέα ώστε να φτάσουν στο απαραίτητο ύψος. Έτσι όμως οι δημόσιες ως τώρα υποδομές, μετά τον εκσυγχρονισμό τους, θα γίνουν ιδιωτικές. Η χρηματιστικοποίηση μάλιστα της αμερικάνικης οικονομίας θα πάει πολλά βήματα παραπέρα καθώς οι τράπεζες θα αποκτήσουν στο εξής πρόσβαση σε γέφυρες, σχολεία και νοσοκομεία και μέσω αυτών απ’ ευθείας στο πορτοφόλι των πολιτών.
«Στο τιμόνι ο ρεαλισμός του επιχειρηματία»
Δεν είναι η χαρά. Είναι το πανηγύρι των αριθμών ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018, καθώς όλες οι προβλέψεις που έχουν ενσωματωθεί προδιαγράφουν ένα μέλλον ρόδινο, απαλλαγμένο από κρίσεις, ακόμη και από οριακές μειώσεις του προϊόντος. Ο μικρότερος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ καταγράφεται στο τρέχον ημερολογιακό έτος και είναι μόλις 4,3%, ενώ από το 2021 και μετά, κάθε χρόνο αυξάνεται κατά 5,1%, για να φτάσει το 2027 το ΑΕΠ να ανέρχεται σε 31.439 δισ. δολ. Πρόκειται για δημιουργική λογιστική, χειρίστου μάλιστα είδους, καθώς ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, ούτε στο πρόσφατο ούτε στο απώτερο, η αμερικανική οικονομία δεν είχε ακολουθήσει τέτοιο πρότυπο ανάπτυξης.
Ο πρώτος προϋπολογισμός του Τραμπ δεν σόκαρε μόνο για την ωμή ταξικότητά του, καθώς για πρώτη φορά μεταβιβάζονται σε τέτοια κλίμακα πόροι από τους φτωχούς που είναι οι συνήθεις χρηματοδότες των δημόσιων οικονομικών, στους πλούσιους, αλλά και για την αυθαιρεσία των προβλέψεών του. Εδώ έχουμε μία ακόμη απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα καθώς ο Τραμπ που υποσχόταν ότι θα αφήσει οριστικά πίσω του τις αυθαιρεσίες των πολιτικών δίνοντας όλη την εξουσία στους τεχνοκράτες και τους επιχειρηματίες φτιάχνει έναν προϋπολογισμό βάσει του οποίου η αμερικανική οικονομία την επόμενη δεκαετία συνεχώς και αδιαλείπτως θα μεγεθύνεται. Πρόκειται για δημιουργική λογιστική και αποκυήματα φαντασίας.
Ζητούμενο από τον Λευκό Οίκο είναι η απόκρυψη της τεράστιας μαύρης τρύπας που θα προκαλέσει στα δημόσια έσοδα η προτεινόμενη μείωση του επιχειρηματικού φόρου από το 35% στο 15% κι ο διπλασιασμός της έκπτωσης φόρων που απολαμβάνουν τα φυσικά πρόσωπα. Οι προβλέψεις για αύξηση του ΑΕΠ κατά 5% ετησίως, όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα μόλις τον Μάρτιο προσγείωσε τις προβλέψεις στο 1,8% και το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου στο 1,9% εξυπηρετούν την ισοσκέλιση του κρατικού προϋπολογισμού και την προβλεπόμενη μείωση του δημόσιου χρέους από 76,7% το 2018 στο 59,8% το 2027. Με άλλα λόγια συγκαλύπτουν τον υπό εξέλιξη δημοσιονομικό εκτροχιασμό που θα προκαλέσει η πολιτική παροχών στους πλουσίους του Τραμπ, επιβεβαιώνοντας έναν κανόνα που θέλει τις κυβερνήσεις των Ρεπουμπλικανών να πρωταγωνιστούν στους δημοσιονομικούς εκτροχιασμούς και των Δημοκρατικών στη σταθεροποίηση…
Μέρος του άρθρου δημοσιεύθηκε στις 18 Ιουνίου 2017 στην εφημερίδα Νέα Σελίδα
Ξαναφέρνουν από το παράθυρο τη σκληρή Δεξιά στην Αγγλία
Ένα ήταν το συμπέρασμα από τα αποτελέσματα των πρόωρων εκλογών στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 8 Ιουνίου: ότι η νεοφιλελεύθερη αλαζονεία πληρώνεται.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Ακόμη κι η πιο σκληρή Δεξιά καταφέρνει να ξεπερνάει τα εκλογικά της όρια όταν τζογάρει στα εθνικά θέματα κι αντί για όργανο της αδηφάγας χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας εμφανίζεται σαν η φωνή ενός καταπιεσμένου έθνους, που ζητάει την ευρύτερη δυνατή συσπείρωση για να δώσει με τους «έξω» την …μητέρα όλων των μαχών. Σε αυτό το πεδίο έπαιξε και κέρδισε η Τερέζα Μέι διαγράφοντας μια εκπληκτική δημοσκοπική πορεία μέσα σε ένα χρόνο, βοηθούμενη κι από τη διάψευση των ανόητα καταστροφολογικών προβλέψεων των ευρωλιγούρηδων, καθώς πέτυχε να φτάσει στο ζενίθ της δημοτικότητάς της κοντράροντας τη Γερμανία. «Ευκολάκι» για το Λονδίνο εδώ και πολλές δεκαετίες…
Η συντριβή της Μέι ωστόσο, και μαζί των Τόρηδων, ήρθε όταν μεθυσμένη από την μετεωρική της άνοδο απεκδύθηκε του εθνικού της φωτοστεφάνου κι εμφάνισε στην προεκλογική περίοδο το σκληρό της νεοφιλελεύθερο πρόσωπο. Κι έτσι, ενώ προκήρυξε τις πρόωρες εκλογές για να διευρύνει τη σαφή κοινοβουλευτική της πλειοψηφία των 331 εδρών και να έχει μπροστά της όλο τον απαραίτητο χρόνο μιας πλήρους θητείας, το αποτέλεσμα ήταν η νέα κοινοβουλευτική της ομάδα των 317 βουλευτών να υπολείπεται ακόμη και του ορίου που εξασφαλίζει την πλειοψηφία κατά 9 έδρες! (Εδώ τα αναλυτικά αποτελέσματα) Η Τερέζα Μέι επίσης δεν βρίσκεται μόνο σε αναζήτηση συμμάχων εκτός των Τόρηδων που θα της προσφέρουν την αναγκαία πλειοψηφία αλλά και μιας νέας ισορροπίας εντός του κόμματός της, ώστε να ουδετεροποιήσει τις σκληρές κριτικές που δέχεται, σε σημείο να θεωρείται πρωθυπουργός υπό προθεσμία.
Ενώ λοιπόν η αμφισβήτηση ήρθε από τα αριστερά της Μέι η κυβέρνηση συμμαχίας που θα σχηματίσει θα στηριχθεί στην άκρα Δεξιά! Θα απαντήσει δηλαδή στο πλήγμα που δέχτηκε μεγαλώνοντας την απόσταση της νέας της κυβέρνησης από το εκλογικό σώμα. Αυτό είναι το μήνυμα από την επιλογή των Συντηρητικών να αναζητήσουν στήριξη στο ακροδεξιό Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) της βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο δε συμμερίζεται μόνο τις απόψεις της πιο κοινωνικά καθυστερημένης Δεξιάς (ενάντια στις αμβλώσεις, στη θεωρία της εξέλιξης και την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη) αλλά στα μέλη του επίσης συμπεριλαμβάνονται και ένοπλοι που πολέμησαν σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως την «Αντίσταση του Όλστερ».
Τα σχέδια της Βρετανικής Δεξιάς απειλούν να τιναχθούν στον αέρα για δύο ακόμη λόγους. Πρώτο, επειδή πλέον τίθεται σε κίνδυνο η συμφωνία ειρήνης στη βόρεια Ιρλανδία. Δεύτερο, και σημαντικότερο, επειδή το απερίσκεπτο στοίχημα της Τερέζα Μέι μετατρέπεται πλέον σε τεράστια ζημιά για το βρετανικό καπιταλισμό ο οποίος θα είναι σε θέση άμυνας στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τους όρους εξόδου από την ΕΕ. Η Γερμανία θα περάσει στην αντεπίθεση…
Το άρθρο δημοσιεύεται στη εφημερίδα Πριν
Χαστούκι στην κυβέρνηση η απόφαση του Γιούρογκρουπ
Σε παταγώδη αποτυχία οδηγήθηκε ο κυβερνητικός σχεδιασμός με την απόφαση του Γιούρογκρουπ στις 15 Ιουνίου 2017, καθώς το οικονομικό επιτελείο δεν εξασφάλισε το παραμικρό απ’ όσα ήλπιζε.
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Οι λεπτομέρειες της απόφασης περιγράφουν ένα ακόμη κυβερνητικό Βατερλώ, μια παταγώδη αποτυχία, εφάμιλλη των διαψεύσεων που ένιωσαν όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις από το 2010 που εναπόθεταν τις ελπίδες τους στο έλεος των δανειστών!
Το πλάνο του Μαξίμου στην πλήρη του ανάπτυξη περιελάμβανε τα εξής βήματα: 1) ψήφιση του 4ου μνημονίου με νέα μέτρα ύψους 4,5 δισ. ευρώ 2) ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης που θα έπρεπε να είχε κλείσει από τον Φεβρουάριο του 2016 ειρήσθω εν παρόδω 3) ανακοίνωση από το Eurogroup μέτρων ελάφρυνσης του χρέους 4) δημοσίευση ευνοϊκής έκθεσης βιωσιμότητας για το χρέος από το ΔΝΤ 5) ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και 6) έξοδο στις αγορές με την έκδοση ομολόγων με επωφελείς όρους. Στο τέλος αυτών των βημάτων, που το καθένα προϋπέθετε το προηγούμενο, εξασφαλιζόταν ότι με το τέλος του τρέχοντος προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξασφαλίσει την κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών από τις αγορές. Δεν θα είναι, με άλλα λόγια, αναγκασμένη να προσφύγει σε ένα νέο μνημόνιο, ούτε καν σε πιστοληπτική γραμμή, όπως αυτή που συζητούσε ο Σαμαράς το 2014.
Από όλα τα παραπάνω βήματα αυτό που με ευκολία ολοκληρώθηκε ήταν το πρώτο: η ψήφιση από τους πάντα πρόθυμους βουλευτές των ΣΥΡΙΝΕΛ ενός 4ου μνημονίου, με μέτρα λιτότητας τα οποία εκτείνονται ακόμη και ως το 2023, όπως μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου, χαλάρωση των προϋποθέσεων για ομαδικές απολύσεις, ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, κ.α. Επιπλέον, το δεύτερο μέτρο που εξασφαλίσθηκε ήταν η ολοκλήρωση της αξιολόγησης, με βάση την απόφαση του Γιούρογκρουπ της 15ης Ιουνίου. Κι αυτό μάλιστα ολοκληρώθηκε επειδή η Ελλάδα έπρεπε να περάσει από το ταμείο για την πληρωμή ομολόγων: εκείνων που κατέχουν ιδιώτες επενδυτές (2,1 δισ. στις 17/7), η ΕΚΤ (3,9 δισ. στις 20/7) κ.α. Μάς δάνεισαν δηλαδή για να τους ξεχρεώσουμε…
Τρεις εβδομάδες για ζύμωση
Όλα τα υπόλοιπα παραμένουν στον αέρα, με τη δήλωση του υπουργού Οικονομίας Δ. Παπαδημητρίου που έκρινε ανέντιμη τη συμπεριφορά του Σόιμπλε (πιθανά γιατί άλλα τους έταξε ιδιωτικώς και άλλα έκανε επισήμως) να αποδίδουν πολύ πιο πιστά το κλίμα στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Δημόσια ωστόσο η κυβέρνηση γι’ άλλη μια φορά μίλησε για επιτυχία κι ας ήταν ίδια η απόφαση της 15ης Ιουνίου με αυτή στις 22 Μαΐου, την οποία απέρριψε. Είτε για να βρει χρόνο να την «πουλήσει» καλύτερα στο εσωτερικό είτε γιατί ευελπιστούσε σε μια βελτίωσή της σε εκείνη την περίπτωση που θα οδηγούταν το «ελληνικό ζήτημα» στη Σύνοδο Κορυφής. Ενδεχόμενο που αποκλείστηκε εκ μέρους των Βρυξελλών και του Βερολίνου. Για λόγους αυτονόητους… Γιατί η ίδια λύση της «πολιτικής διαπραγμάτευσης» εμφανίζεται κάθε φορά από το Μαξίμου ως σωτήρια μέχρι να αποδειχθεί το προφανές: ότι και οι υπουργοί Οικονομικών στο Γιούρογκρουπ δεν παίρνουν εντολές από τους ομοκρέβατούς τους…
Να τονιστεί επιπλέον πώς κανένα από τα παραπάνω μέτρα δεν έχει φιλολαϊκό πρόσημο. Η ένταξη της Ελλάδας στην Ποσοτική Χαλάρωση της ΕΚΤ, κι η οποία κοντεύει να εμφανιστεί ως η νέα Μεγάλη Ιδέα του έθνους, το μόνο που θα σημάνει θα είναι την αγορά από την Φρανκφούρτη ομολόγων ύψους 3 δισ. ευρώ από τις τράπεζες. Ούτε χρήμα στην αγορά θα κυλήσει, ούτε προσλήψεις θα γίνουν για να μειωθεί η ανεργία… Κι όσο για την έξοδο στις αγορές την έκανε και ο Α. Σαμαράς ακριβώς πριν 3 χρόνια. Γιατί τώρα να ανοίξουμε σαμπάνιες;
Τα παραπάνω μέτρα ήταν τόσο στενά αλληλεξαρτώμενα, με την ψήφιση του 4ου Μνημονίου να ανοίγει αυτόματα το δρόμο για τα επόμενα, σύμφωνα με όσα ήλπιζαν και δήλωναν οι κυβερνητικοί, ώστε η Αυγή κυκλοφόρησε στις 7 Ιουνίου με τίτλο «Ξεχάστε τα μέτρα χωρίς λύση για το χρέος». Λύση για το χρέος δεν ήρθε, ούτε καν αυτή η ψοφοδεής που περίμεναν οι ΣΥΡΙΖΑίοι, αλλά τα μέτρα έμειναν για να έρθουν πολύ σύντομα κι άλλα…
Η απόφαση του Γιούρογκρουπ ισοδυναμεί με κόλαφο για τον ΣΥΡΙΖΑ για τους ακόλουθους λόγους:
- Η περίφημη «ελάφρυνση» του χρέους, έμεινε στα χαρτιά, όπως εύκολα μπορούσε να προβλεφθεί. Ούτε 1, ούτε 2, ούτε 3, αλλά 4 φορές παραπέμπει η τελευταία συμφωνία του Γιούρογκρουπ στην απόφαση του Γιούρογκρουπ του Μαΐου του 2016. Τότε είχε περιγραφεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια ένα πολύ σαφές πλαίσιο ρύθμισης που συνέδεε χρονικά τα μεσοπρόθεσμα μέτρα με την ολοκλήρωση του προγράμματος. Δηλαδή μετά τον Αύγουστο του 2018. Κι ας υποσχόταν ό,τι του κατέβαινε ο κάθε πολιτικός απατεώνας…
Μέτρα κενά περιεχομένου
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν εφαρμοστούν αυτά τα μέτρα απέχουν πολύ από τις προσδοκίες που δημιουργεί η κυβέρνηση για το πραγματικό τους αντίκρισμα, έτσι ώστε να κρύψει τη στροφή 180 μοιρών που έχει κάνει εγκαταλείποντας το αίτημα της διαγραφής του χρέους και τις δυνατότητες που της παρείχε το πόρισμα της Επιτροπής Αλήθειας. Μια έκθεση που τεκμηρίωνε νομικά και με επάρκεια τη δυνατότητα μονομερούς διαγραφής του συνόλου του χρέους. Άνθρακες επομένως είναι ο θησαυρός της «ελάφρυνσης» του χρέους στον οποίο η κυβέρνηση έχει εναποθέσει τις ελπίδες της.
Τα μέτρα «ελάφρυνσης» ωστόσο μπορεί επί της ουσίας να είναι αδιάφορα θα χρησίμευαν όμως για να διευκολύνουν την κυβέρνηση να ευελπιστεί ότι θα βγει στις αγορές με αξιοπρεπείς όρους. Να διεκδικήσει δηλαδή ένα χαμηλό επιτόκιο, τόσο άμεσα, στο πλαίσιο μιας πιλοτικής εξόδου, όσο και μετά από ένα χρόνο, ώστε να μπορεί να υπόσχεται ότι δεν έχει ανάγκη ένα νέο Μνημόνιο. Άλλες ωστόσο ήταν οι βουλές ων πιστωτών… Δεν της έκαναν ούτε αυτή τη χάρη, δείχνοντας ότι η υποταγή δε φέρνει ανταμοιβή, αλλά επιπλέον πιέσεις για αντιλαϊκά μέτρα! Νέοι κύκλοι λιτότητας και υπερχρέωσης!
- Η επανάληψη στο τελικό ανακοινωθέν της συνόδου ότι τα μέτρα θα εφαρμοστούν στο βαθμό που είναι αναγκαία (“to the extent necessary”), φράση που υπήρχε και στην απόφαση του Μαΐου του 2016, υποδηλώνει ότι δεν είναι σίγουρο τίποτε! Ούτε ακόμη κι η ελάφρυνση που διατυπώνεται ως ευχή, στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων μέτρων.
- Η κυβέρνηση δεν έλαβε ούτε τα κέρδη των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα (ANFA & SMP). Ήταν μέτρο που οι Ευρωπαίοι το είχαν υποσχεθεί από το 2012 και 5 χρόνια μετά εξακολουθούν να παραπέμπουν την υλοποίησή του στο απώτερο μέλλον. Μάλιστα να την εντάσσουν στο πλαίσιο μιας μελλοντικής αναδιάρθρωσης.
- Η επέκταση των ωριμάνσεων κατά 15 χρόνια την οποία διαφημίζει η κυβέρνηση ως κέρδος δεν αποτελεί δέσμευση, αλλά ένα ακόμη πιθανό ενδεχόμενο. Μπορεί δηλαδή να συμβεί, μπορεί και να μη συμβεί, όπως μπορεί και να έχει μικρότερη χρονική διάρκεια. «Μεταξύ 0 και 15 ετών» αναφέρει κατά λέξη η απόφαση.
Κόφτης χρέους για δημιουργία εντυπώσεων
- Ο κόφτης χρέους είναι μια απάτη! Το όριο διατήρησης των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών κάτω από 15% μεσοπρόθεσμα και κάτω του 20% στη συνέχεια δεν σήμαινε ότι κάθε ευρώ πάνω από αυτό το όριο θα διαγραφόταν! Σήμαινε μια εσωτερική αναδιάρθρωση με κάθε ευρώ πάνω από αυτό το όριο να αποπληρώνεται την επόμενη ή τις επόμενες χρονιές. Αυτό δε το μέτρο ψηφίσθηκε τον Μάιο του 2016, ως εναλλακτικός ορισμός της βιωσιμότητας καθώς ο κοινά αποδεκτός θα έβγαζε το ελληνικό χρέος μη βιώσιμο, κι όχι για να ανασάνει ο κρατικός προϋπολογισμός. Αλλά για να εξασφαλισθεί η ομαλή αποπληρωμή του χρέους. Το σημαντικότερο ωστόσο, αξιολογώντας τη σημασία του, είναι πώς μόνο δύο έτη, το 2022 και το 2023 οι αποπληρωμές υπερβαίνουν αυτό το όριο (19% και 16,3%, αντίστοιχα) απαιτώντας την ενεργοποίηση του «κόφτη» ή καλύτερα του μηχανισμού εσωτερικών μετακινήσεων.
- Η αναπτυξιακή ρήτρα είναι κενή περιεχομένου. Η γαλλική πρόταση, όπως την εξέθεσε ο υπουργός Οικονομικών του Μακρόν κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, υιοθετήθηκε ως ένα ενδεχόμενο για μια πιθανή μελλοντική αναδιάρθρωση του χρέους προς τους Ευρωπαίους. Δεν πρόκειται παρόλα αυτά για κάτι καινούργιο. Ρήτρα ανάπτυξης είχαν και τα νέα ομόλογα που εκδόθηκαν τον Φεβρουάριο του 2012 μετά την αναδιάρθρωση, χωρίς να οδηγούν σε μείωση του χρέους. Με τα λόγια του ίδιου του γάλλου υπουργού, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του μετά το τέλος του Γιούρογκρουπ, «είναι απλώς ένας ευέλικτος μηχανισμός που επιτρέπει να προσαρμόζεται ο ρυθμός των πληρωμών με τις δυνατότητες αποπληρωμής της Ελλάδας που θα βρίσκονται σε συνάρτηση με τα επίπεδα της ανάπτυξης». Υπό συγκεκριμένους όρους ωστόσο είναι δίκοπο μαχαίρι καθώς σε περιόδους ανάπτυξης οδηγεί σε αύξηση των αποπληρωμών, φρενάροντας σε δεύτερο χρόνο τη μεγέθυνση.
- Η συμφωνία του Γιούρογκρουπ ισοδυναμεί με επιπλέον λιτότητα! Η συμφωνία για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% μέχρι το 2022 και «ίσο είτε ανώτερο αλλά κοντά στο 2% του ΑΕΠ την περίοδο από το 2023 ως το 2060» (με τέτοια σαφήνεια άντε να πει μετά κάποιος υπουργός ότι δεν το κατάλαβε…) θα οδηγήσει σε νέες μειώσεις κοινωνικών δαπανών και περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις. “Οικονομικό αναλφαβητισμό” χαρακτήρισε με tweet του ο οικονομολόγος Ντάνι Ρόντρικ την απαίτηση για τόσο υψηλά πλεονάσματα σε μια χώρα με ανεργία που υπερβαίνει το 20%! Η διαιώνιση των πλεονασμάτων ισοδυναμεί με φτωχοποίηση στο διηνεκές. Η αλήθεια εδώ βέβαια είναι ότι η «υποχρέωση» για πλεονάσματα ύψους 2% μεταξύ 2023 και 2060 προέρχεται από τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις στο πλαίσιο της ΕΕ και ειδικότερα όσα προβλέπει το εαρινό εξάμηνο. Η παραμονή στο περιλάλητο «σπίτι των λαών» είναι που πρωτευόντως επιβάλλει τη φτωχοποίηση…
Στα ύψη τα ληξιπρόθεσμα
- Τα αναπτυξιακά κονδύλια που υπόσχεται το Γιούρογκρουπ ύψους 970 εκ. ευρώ για τη περίοδο 2017-2020 δεν είναι νέα κονδύλια. Περιλαμβάνονται στα «κονδύλια συνοχής», όπως με σαφήνεια περιγράφει η απόφαση του Γιούρογκρουπ. Όσο ευνοήθηκαν εργαζόμενοι, άνεργοι και συνταξιούχοι από τα 11 δισ. ευρώ τα οποία κινητοποιήθηκαν από τον Ιούλιο του 2015, όπως αναφέρεται, άλλο τόσο θα γευτούν και τα 970 εκ. που είναι το 20% όσων θα πληρώσουν από την τσέπη τους οι φορολογούμενοι λόγω των νέων μέτρων του 4ου Μνημονίου.
- Τα ποσό της δόσης συνολικού ύψους 8,5 δισ. πράγματι υπερβαίνει τις αποπληρωμές χρέους περίπου 7 δισ. ευρώ. Αυτή η διαφορά ανέρχεται σε 1,5 περίπου δισ. ευρώ και υποτίθεται πώς θα καλύψει ληξιπρόθεσμα του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, θα χρησιμεύσουν ως απόθεμα ρευστού για «να υποστηρίξουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και να διευκολύνουν την πρόσβαση στις αγορές». Μόνο που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ανέρχονται σε 3,9 δισ. ευρώ. Είναι δηλαδή υπερδιπλάσιες των επιπλέον χρημάτων, που κι αυτά τα δανειζόμαστε… Επομένως δεν φτάνουν ούτε για να καλυφθούν τα μισά από τα ληξιπρόθεσμα… Κατά συνέπεια το ελληνικό Δημόσιο, παρά τη γενναιοδωρία των δανειστών, θα συνεχίσει να χρωστάει ιδιώτες και νοικοκυριά!
Εν κατακλείδι, η ήττα της κυβέρνησης που ενώ ψήφισε τα πάντα στο τέλος οι πιστωτές την άδειασαν, δείχνει ότι ο μοναδικός ασφαλής δρόμος για την ελάφρυνση του χρέους παραμένει η διαγραφή του, με μονομερείς όρους κυρίαρχου κράτους. Επίσης η ανατροπή κάθε κυβέρνησης που είναι άβουλο και τυφλό όργανο των πιστωτών όπως είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα kommon
