Η εκλογική νίκη της ΝΔ και η επερχόμενη πολιτική αστάθεια, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Το εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου 2023 ήταν αδιανόητο και απρόβλεπτο ακόμη και για το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Από νωρίς το απόγευμα όταν άρχισαν να φτάνουν στα κομματικά γραφεία τα αποτελέσματα των exit polls, κανείς δεν αναλάμβανε το ρίσκο να ανακοινώσει δημόσια ό,τι έδειχναν οι κοινές μετρήσεις όλων των δημοσκοπικών, λόγω του φόβου της διάψευσης.

Το αποτέλεσμα αποδείχθηκε τόσο σαρωτικό, υπέρ της ΝΔ, στα όρια του θριάμβου, όσο και εξευτελιστικό, για τον ΣΥΡΙΖΑ, μετά τα όρια της πανωλεθρίας.

Η νίκη της Νέας Δημοκρατίας ερμηνεύεται πρώτα και κύρια λόγω της ενθουσιώδους υποστήριξης της ολιγαρχίας. Η ΝΔ σε μια περίοδο κρίσης έσπρωξε στους ολιγάρχες δισεκατομμύρια ζεστά ευρώ, επιστρατεύοντας κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, με τις απ’ ευθείας αναθέσεις να αποτελούν πταίσμα.

  • Ας θυμηθούμε τα δισεκατομμύρια που πήραν οι καναλάρχες από την λίστα Πέτσα, μεταξύ πολλών άλλων πηγών. Επιδοτήσεις ακόμη και σε λαθρόβια έντυπα και «μαϊμού» ιστοσελίδες ξεπέρασαν τις χρηματοδοτήσεις στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
  • Ας θυμηθούμε τα μυθικά κέρδη που αποκόμισαν οι ολιγάρχες της ενέργειας, είτε στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης είτε αξιοποιώντας τον πόλεμο στην Ουκρανία για να αυξήσουν τις τιμές. Μόνο η Μότορ Όιλ του Βαρδινογιάννη το 2022 τριπλασίασε τα κέρδη της σε σχέση με το 2021, εμφανίζοντας 1,7 δισ. ευρώ – παρότι μάλιστα μειώθηκαν οι πωλήσεις πετρελαιοειδών.
  • Ας θυμηθούμε τα κέρδη ρεκόρ που αποκόμισαν οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, αξιοποιώντας στο έπακρο το πράσινο φως της κυβέρνησης Μητσοτάκη να αυξάνουν τις τιμές στα προϊόντα τους μετακυλίοντας τις αυξήσεις των πρώτων υλών στους καταναλωτές, με το ανάλογο «καπέλο».
  • Ας θυμηθούμε την κατάργηση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (δια της αναβάθμισής του), και τις άδειες εισαγωγής ξένων εργατών σε ξενοδοχειακές και αγροτικές επιχειρήσεις ώστε να συνεχίσουν να τους αμείβουν με ψίχουλα. Μόνο με την ΚΥΑ 3/4/2023 αναμένεται η εισαγωγή 167.925 εργαζομένων!
  • Ας θυμηθούμε τα δισεκατομμύρια που εισρέουν σε μια χούφτα ολιγάρχες μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης επιβαρύνοντας μάλιστα το δημόσιο χρέος (μιας και συνοδεύονται από δάνεια που αναλαμβάνει το ελληνικό δημόσιο) το οποίο εμείς θα κληθούμε να πληρώσουμε σε λίγα χρόνια.
  • Ας θυμηθούμε τα εκατομμύρια που κλέβουν καθημερινά οι χρεοκοπημένοι τραπεζίτες από τις προμήθειες κάθε διατραπεζικής πράξης που πραγματοποιούν αναγκαστικά νοικοκυριά κι επιχειρήσεις.
  • Τέλος, ας μην ξεχνούμε τον ιμπεριαλισμό. Το χρίσμα στη ΝΔ ήταν η επιβράβευση των Αμερικανών και της ΕΕ απέναντι στον Μητσοτάκη για τον οπλισμό που προσφέρει αφειδώς στην Ουκρανία αδειάζοντας τα ελληνικά νησιά και συνεχίζοντας έτσι τον πιο αιματηρό πόλεμο του 21ου αιώνα. Είναι η αμοιβή του Κ. Μητσοτάκη για τα δισεκατομμύρια που συνεχίζουμε να δίνουμε, υποτίθεται, για αμυντικούς εξοπλισμούς οι οποίοι αποδεικνύονται παλιοσίδερα όπως τα συστήματα Πάτριοτ στην Ουκρανία ή είναι εντελώς άσχετες με τις ανάγκες της Ελλάδας, όπως τα F35. Ο Μητσοτάκης μετέφερε δισεκατομμύρια στα ταμεία της αμερικανικής, γαλλικής και ισραηλινής βιομηχανίας πολέμου κι οι κυβερνήσεις τους τον αντάμειψαν αδρά!

Η στήριξη του κεφαλαίου, μαζί με τις παροχές της κυβέρνησης στους πιο φτωχούς, τις αθρόες υποσχέσεις και τον γυάλινο κόσμο της τηλεόρασης έριξαν σε δεύτερη μοίρα τους νεκρούς της πανδημίας, τα σκάνδαλο παιδεραστίας, τις μαζικές παρακολουθήσεις από το γραφείο του Μητσοτάκη, τις πυρκαγιές, το έγκλημα των Τεμπών με την επιχειρούμενη ατιμωρησία, τις αυξήσεις, κοκ. Παρότι μάλιστα αυτή η επιλογή, συνδέεται με μια πτώση της αντιδεξιάς ψήφου κατά παραπάνω από 5 ποσοστιαίες μονάδες, η άποψή μας είναι ότι συμπεράσματα για συντηρητική στροφή είναι αυθαίρετα και δεν συνάδουν με μια ευρύτερη πολιτική στάση – πλήρη αντιφάσεων προφανώς, όπως πχ αποτυπώνεται σε δημοσκοπήσεις όπου το 61% θεωρεί τον καπιταλισμό κάτι κακό, το 57% θεωρεί τις ιδιωτικοποιήσεις κάτι κακό, κ.α.

Η τιμωρία του ΣΥΡΙΖΑ

Η αναμενόμενη ανταμοιβή στη ΝΔ εξελίχθηκε σε θρίαμβο λόγω της τιμωρίας που επιφύλαξε ο λαός στον ΣΥΡΙΖΑ. Η καταβαράθρωση του ΣΥΡΙΖΑ σηματοδοτούσε την απόρριψη της δεξιάς στροφής του εκ μέρους των ψηφοφόρων του. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε τα υψηλότερα ποσοστά του όσο επαγγελλόταν την ρήξη: όσο υποσχόταν διαγραφή δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, κρατικοποίηση των τραπεζών, κατάργηση των πλειστηριασμών, επανακρατικοποίηση δημόσιων οργανισμών και σύγκρουση με την ΕΕ και το ευρώ. Αν διεκδικώντας όλα αυτά τα αιτήματα έφθασε στο απόγειο της εκλογικής του επιρροής, δεν χρειάζεται κι η χρήση αλγορίθμων για να υποθέσουμε που θα έφθανε ο ΣΥΡΙΖΑ του τρίτου μνημονίου, των πλειστηριασμών, των ιδιωτικοποιήσεων, της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και της προδοσίας της λαϊκής ετυμηγορίας του δημοψηφίσματος, όταν το 62% του λαού είπε «όχι» στους δανειστές.

Την θέση του ΣΥΡΙΖΑ στην αριστερά επιδείνωσαν οι εγγυήσεις προς τους ολιγάρχες, την αμερικανική πρεσβεία και τις Βρυξέλλες, η συνεπακόλουθη άρνησή του να συμπεριλάβει λαϊκά αιτήματα, η διεύρυνση των ψηφοδελτίων του με αντιμητσοτακικούς δεξιούς, η προσωποποίηση της αντιπαράθεσης, σε βαθμό ο αντινεοφιλελευθερισμός να καταντήσει σε αντιδεξιές κορώνες κι αυτές να εκφυλιστούν σε αντιμητσοτακισμό – το άκρον άωτο του παλαιοκομματισμού. Κι όλα αυτά μάλιστα για χάρη των ολιγαρχών…

Το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ διαγράφεται ακόμη πιο μουντό από το βράδυ των εκλογών της 21ης Μαΐου λόγω των επιλογών που θα κάνει. Η αστική τάξη επιδιώκοντας την πλήρη ενσωμάτωσή του πιέζει στην κατεύθυνση μιας ακόμη πιο δεξιάς στροφής. Οι παραινέσεις των τηλε-αστέρων το βράδυ της Κυριακής από τα πάνελ ήταν πλήρως ενδεικτικές. Από την άλλη, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είτε υπό τον Αλέξη Τσίπρα, είτε υπό οποιονδήποτε άλλον επίδοξο αρχηγό, δεν έχει κανέναν πολιτικό ή ηθικό ενδοιασμό να στραφεί ακόμη πιο δεξιά, με την ελπίδα να σταθεί ξανά ο δικομματισμός στα πόδια του, με τον ΣΥΡΙΖΑ στη θέση του αντι-δεξιού πόλου.

Μόνο που η αντιδεξιά ρητορική έχει πολύ καλύτερους και δοκιμασμένους εκφραστές στην Ελλάδα. Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν τροφοδότησε μόνο τη ΝΔ, με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να είναι υπόλογη για την απογοήτευση που προκάλεσε σε τόσες εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών, αλλά επανέφερε στην φυσική κοίτη κι άλλες χιλιάδες παραδοσιακούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Η άνοδος του ΚΙΝΑΛ (από 8,1% το 2019 σε 11,5% τώρα), μπορεί να ιδωθεί κι ως τροχιοδεικτική βολή για τις εκλογικές μετακινήσεις που θα προκαλέσει η συντηρητικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ. Όσο πιο υποταγμένος και θεσμικός θα γίνεται ο ΣΥΡΙΖΑ τόσο περισσότερο θα διεκδικεί το ΠΑΣΟΚ την αντιστροφή της μετα-μνημονιακής ρευστοποίησης του, με την επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ στα ποσοστά της δεκαετίας του ΄90 να γίνεται διαρκής απειλή για τα στελέχη του.

Αναμφισβήτητα το εκλογικό αποτέλεσμα προκάλεσε σοκ κι από την οπτική γωνία της μετακίνησης των ψηφοφόρων στη ΝΔ. Αυτή η στροφή ήταν αποτέλεσμα των ελπίδων που δημιούργησε η ρητορική του κόμματος και των αμέτρητων κουπονιών με τα οποία η ΝΔ εξαγόρασε ψήφους: Επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας και στα καύσιμα, market pass υποτίθεται για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, φθηνά στεγαστικά δάνεια για νέους, κ.λπ., κ.λπ. Σε 2 το πολύ 3 μήνες όμως, ο χορός των επιδομάτων τελειώνει. Το αποφάσισαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με την επαναφορά στους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας, κι είναι θέμα χρόνου ο λογαριασμός του ρεύματος, δηλαδή οι επιδοτήσεις στους αεριτζήδες ολιγάρχες της ενέργειας, να ξεπερνούν σε ύψος ακόμη και τους μισθούς. Τότε θα φανεί η συνοχή της κυβέρνησης Μητσοτάκη!

Μην ξεχνάμε ότι και τον Οκτώβριο 2009 ο έτερος γόνος, ο Γιώργος Παπανδρέου συγκέντρωσε 43,92% των ψήφων: ένα από τα υψηλότερα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ. Και τότε ο χάρτης της Ελλάδας είχε βαφτεί μονοχρωμία, με εξαίρεση 6 μόνο περιφέρειες που πέρασαν στην ΝΔ. Σε λιγότερο από ένα χρόνο ωστόσο μετατράπηκε στον πιο μισητό πρωθυπουργό της Ελλάδας και το ΠΑΣΟΚ διαλύθηκε εις τα εξ ων συνετέθη.

Η κατάσταση, 13 χρόνια μετά, με την Ελλάδα να είναι στο στόχαστρο οίκων και οργανισμών, δεν απέχει σημαντικά από το 2009. Η οικονομία είναι χάλια, με αδιάψευστο μάρτυρα την απροθυμία των οίκων αξιολόγησης να δώσουν επί 4 χρόνια στην Ελλάδα την πολυαναμενόμενη επενδυτική βαθμίδα: Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος στην ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ, στην ανεργία καταγράφουμε την δεύτερη χειρότερη επίδοση με 11%, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αποτελεί ρεκόρ μετά το 2008, οι επενδύσεις υπολείπονται σημαντικά των αναγκαίων, το ΑΕΠ παραμένει ακόμη κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα, κοκ. Η δε διαρκής επιδείνωση της θέσης της εργαζόμενης πλειοψηφίας είναι το μοναδικό αξιόπιστο μέτρο για την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ κεφαλαίου κι εργασίας, κι όχι οι αυξήσεις των εκλογικών ποσοστών των μεγάλων και μικρών κομμάτων της κομμουνιστικής Αριστεράς…

Η κρίση του 2009 μας δίδαξε ότι κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, χρόνιες ανισορροπίες στο παραγωγικό σύστημα εκρήγνυνται, προκαλώντας οικονομική κρίση και φτώχεια. Παρασέρνουν δε μαζί τους όχι μόνο μισθούς και συντάξεις, αλλά επίσης στέρεες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες κι εκλογικούς θριάμβους…

Η οικονομική φτώχεια που φέρνουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ και η πολιτική φτώχεια της Αριστεράς, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η ΕΕ ενώ απορρίπτει την πρόταση εξαίρεσης των επενδύσεων από τον υπολογισμό του ελλείμματος συζητάει σοβαρά την εξαίρεση των πολεμικών δαπανών. Προφανώς ο μιλιταρισμός δεν γνωρίζει δημοσιονομικά όρια…

Όταν φθάνουν ακόμη και Γαλλία, Ιταλία να δηλώνουν την αντίθεσή τους στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι δηλώσεις της Αθήνας περί ικανοποίησης, επειδή υποτίθεται ότι προβλέπει μία κάποια χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, μόνο μειδιάματα προκαλούν. Είναι η παραδοσιακή ελληνική πρακτική της ανεπιφύλακτης αποδοχής των ευρωπαϊκών όρων που έχει καταδικάσει την Ελλάδα να είναι η μοναδική ακόμη χώρα στην ΕΕ η οποία δεν έχει συνέλθει από την δημοσιονομική κρίση και το ΑΕΠ της υπολείπεται κι όσων πέτυχε την δεκαετία του 2000 – που και τότε ουραγός ήταν.

Αυτή η πραγματικότητα ωστόσο ουδόλως ανησυχεί την κυβέρνηση ή το κεφάλαιο. Ούτε και ότι το 2022 το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ξεπέρασε τα 20 δισ. ευρώ, επιτυγχάνοντας αρνητικό ρεκόρ 12ετίας! Μόνο τη χρονιά που πέρασε η αύξηση του ελλείμματος ήταν της τάξης των 8 δισ. ευρώ, οφειλόμενη στην αρκετά μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών, τόσο σε αξία όσο και σε όγκο.

Από την άλλη, τη φωτεινή πλευρά του ελληνικού καπιταλισμού, τα κέρδη ρεκόρ ύψους 8,9 δισ. ευρώ που εξασφάλισαν οι 129 εισηγμένες εταιρείες το 2022, ισοδυναμούν με την δεύτερη καλύτερη επίδοση όλων των εποχών, μετά τα 11,3 δισ. ευρώ που κέρδισαν οι εισηγμένες του 2007. Το ρεκόρ της αφρόκρεμας των ελληνικών επιχειρήσεων είναι άξιο προσοχής για δυο κυρίως λόγους.

Κατ’ αρχάς επειδή η σύμπτωση της έκρηξης κερδών με την φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας δείχνει τον ένοχο των ανατιμήσεων. Πίσω από τα αυξημένα κέρδη κρύβονται οι αυξήσεις τιμών. Μάρτυρας τα κατορθώματα των δύο διυλιστηρίων, ΕΛΠΕ του Λάτση και Μότορ Όιλ του Βαρδινογιάννη, που εμφάνισαν καθαρή κερδοφορία 1 δισ. ευρώ έκαστο. Όσο κάθε εργατικό νοικοκυριό ερχόταν σε απόγνωση βλέποντας τον λογαριασμό του ηλεκτρικού, τόσο η αστική τάξη άνοιγε σαμπάνιες για τα μυθικά της κέρδη.

Κατά συνέπεια, η μείωση – ρεκόρ του πραγματικού μισθού στην Ελλάδα μεταξύ 2022 και 2021, κατά 7,4% (μόνο η Εσθονία μας ξεπέρασε!) όπως καταγράφηκε από τον ΟΟΣΑ δεν οφείλεται ούτε σε τυχαία ούτε σε φυσικά φαινόμενα…

Δεύτερο, επειδή το ρεκόρ κερδών δείχνει ότι ακόμη και σε ένα φθίνον μακροοικονομικό περιβάλλον, με ελάχιστες επενδύσεις που κι αυτές τοποθετούνται πρωτευόντως στον τουρισμό και την αγορά ακινήτων – τη χαρά της αρπαχτής δηλαδή – το κεφάλαιο μπορεί να θάλλει, μένοντας αδιάφορο για τους φθίνοντες μακροχρόνιους όρους αναπαραγωγής. Κι όσο θα απουσιάζουν οι όροι μιας σταθερά διευρυμένης αναπαραγωγής τόσο πιο αναγκαία γίνεται μια κυβέρνηση Μητσοτάκη με αποστολή να δίνει το πράσινο φως για υπερκέρδη από ανατιμήσεις.

Αυτό το μακροοικονομικό περιβάλλον θα γίνει ακόμη πιο δυσμενές και η φτώχεια ακόμη πιο μεγάλη αν υιοθετηθεί το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που έθεσε προς συζήτηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κι αναμένεται να τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2024. Εντός του 2023 κι ενώ θα είναι ακόμη σε ισχύ η ρήτρα διαφυγής που τέθηκε σε εφαρμογή για να αντιμετωπιστεί η κρίση της πανδημίας, οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα οριστικοποιηθούν και θα αποφασιστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα ψηφιστούν από το Ευρωκοινοβούλιο, στο οποίο αναλογεί ο ρόλος της …γλάστρας που ψηφίζει.

Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο εισάγει μια νέα αρχή, που έχει προκαλέσει έναν μικρό εκνευρισμό στο Τέταρτο Ράιχ και τον παραδοσιακό του σύμμαχο, την Ολλανδία. Υποκαθιστά το άκαμπτο και κοινά αποδεκτό πολυμερές πλαίσιο των σιδερένιων και κοινά συμφωνημένων κανόνων του Μάαστριχτ, με διμερείς συμφωνίες που θα υπογράφει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με κάθε κράτος – μέλος. Στο νέο αυτό πλαίσιο το κέντρο βάρους μεταφέρεται στις γραπτές δεσμεύσεις των κυβερνήσεων προς την Κομισιόν.

Η αλλαγή αυτή είναι εν μέρει δικαιολογημένη και επιβεβλημένη. Τι στ’ αλήθεια νόημα έχουν οι συνεχείς έλεγχοι για τα «σιδερένια» υποτίθεται κριτήρια του Μάαστριχτ (όριο 3% στο δημοσιονομικό έλλειμμα και 60% στο δημόσιο χρέος) τα οποία ενσωματώθηκαν ατόφια στο Σύμφωνο Σταθερότητα και Ανάπτυξης, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ παρανομεί εδώ και χρόνια και μια μικρή μειοψηφία – η ίδια κάθε χρόνο – συμμορφώνεται πλήρως ακόμη και σε περιόδους κρίσης;

Κυρίως όμως η συζητούμενη αλλαγή είναι ήσσονος σημασίας, επειδή αφορά τον τρόπο επίτευξης των στόχων, κι επ’ ουδενί την αναγκαιότητα επίτευξής τους ή όχι. Τα όρια του 3% και του 60% παραμένουν αμετακίνητα και γι’ αυτό στην Ελλάδα ο κρατικός προϋπολογισμός του τρέχοντος έτους προβλέπει, για πρώτη φορά μετά από 3 συναπτά έτη, την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 1,67 δισ. ευρώ ή 0,7% του ΑΕΠ, με έναν πολύ χαμηλό μάλιστα προβλεπόμενο ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του 1,8%. Γ’ αυτό επίσης το υπουργείο Οικονομικών επιδίδεται στην γνωστή του τέχνη της απόκρυψης της άσχημης πραγματικής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας όπως αποκάλυψε ο πρώην αρμόδιος υπουργός Αλέκος Παπαδόπουλος.

Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο εισάγει επίσημα δύο πρωτοτυπίες, υπό το βάρος της αύξησης του δημόσιου χρέους μετά την πανδημία.

Η πρώτη αφορά τις συμφωνίες που θα συνάπτει κάθε «δημοσιονομικά παραβατικό» κράτος – μέλος της ΕΕ με την ίδια την Επιτροπή, στους όρους της οποίας θα προβλέπονται ο ρυθμός και τα μέσα επίτευξης της δημοσιονομικής ισορροπίας. Η συμφωνία θα έχει διάρκεια 4 ετών και θα μπορεί να επιμηκυνθεί για 3 έτη ακόμη. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι χρηματοδοτήσεις εξαρτώνται από την συμμόρφωση του κράτους – μέλους προς τους δημοσιονομικούς στόχους.

Έτσι, η Επιτροπή αποκτά το δικαίωμα σε περίπτωση απόκλισης να κόβει αδιακρίτως κονδύλια, κι ας χρηματοδοτούν την κοινωνική πολιτική…

Η δεύτερη αλλαγή αφορά το ύψος του δημόσιου χρέους που θα πρέπει να μειώνεται κάθε χρόνο σε όσα κράτη μέλη υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Μέχρι τώρα η δέσμευση ήταν για μείωση κατά 1/20 ετησίως σε εκείνο το μέρος που ξεπερνάει το ιερό κι απαραβίαστο όριο. Εν τω μεταξύ κανείς 30 χρόνια τώρα δεν μας έχει εξηγήσει γιατί η διαχωριστική γραμμή του «καλού» χρέους από το «κακό» έχει τεθεί σε αυτό το όριο κι όχι στο 50% ή στο 70% ή στο 80% του ΑΕΠ… Ο στόχος της ετήσιας μείωσης του χρέους κατά 1/20 ήταν πολύ φιλόδοξος για να είναι επιτεύξιμος για τους ιέρακες της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Κοινώς ανεφάρμοστος! Γι’ αυτό έπρεπε να αλλάξει.

Η πρόταση που κατέθεσαν οι ανεξέλεγκτοι κι αργυρώνητοι αργόσχολοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ότι το χρέος πρέπει να μειώνεται κατά 0,5% ετησίως (κι όχι 5%) σε εκείνο το κομμάτι που υπερβαίνει το 60% για όλες τις χώρες μάλιστα με χρέος άνω του 60% κι όχι μόνον για εκείνες που έχουν τεθεί στην επιτηρητική Διαδικασία του Υπερβολικού Ελλείμματος. Πιθανά αυτή η διεύρυνση να ενόχλησε την Γερμανία που πλέον έχει χρέος 67% του ΑΕΠ της, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία στο μέλλον τόσο λόγω της κρίσης και του μοιραίου υποβιβασμού της εξ αιτίας της διακοπής των σχέσεων της με την Ρωσία, όσο και λόγω των αυξανόμενων στο εξής πολεμικών δαπανών.

Η ΕΕ μάλιστα ενώ απορρίπτει την πρόταση εξαίρεσης των επενδύσεων από τον υπολογισμό του ελλείμματος συζητάει σοβαρά την εξαίρεση των πολεμικών δαπανών. Προφανώς ο μιλιταρισμός δεν γνωρίζει δημοσιονομικά όρια…

Σε κάθε περίπτωση η προαναφερθείσα μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου κρίθηκε υποδεέστερη της αναμενόμενης και απορρίφθηκε ακόμη κι από Γαλλία, Ιταλία. Το ενδιαφέρον τους εξηγείται επειδή μετά την πανδημία η αύξηση του χρέους ήταν μεγαλύτερης στις χώρες της περιφέρειας σε σχέση με τις χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου.

Η μεν πρώτη επειδή ο στόχος του ελλείμματος 3% παραμένει, δημιουργώντας ασφυξία στους κρατικούς προϋπολογισμούς, η δε Ιταλία επειδή το αίτημα της να εξαιρεθούν οι επενδύσεις από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος ώστε να δοθεί μια γερή ώθηση στη συσσώρευση του κεφαλαίου έπεσε στο κενό.

Καμιά ωστόσο χώρα δεν έθεσε στο επίκεντρο τις τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις που θα σημάνει η παραμονή ακόμη και στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο των ορίων μείωσης του ελλείμματος και του χρέους 3% και 60% ακόμη κι αν οι τρόποι επίτευξης τους μεταβληθούν! Γιατί είναι σίγουρο πώς όσο παραμένουν τα παραπάνω όρια, τόσο οι χρηματοδοτήσεις στην υγεία, την παιδεία και τις δημόσιες υποδομές θα συρρικνώνονται. Η δε αλλαγή του πλαισίου συμφωνίας από πολυμερές σε διμερές, ανοήτως ανησυχεί την Γερμανία ότι θα δώσει χώρο σε αδιαφανείς πολιτικές συμφωνίες. Αρκεί μια ματιά στην Ελλάδα την περίοδο 2009 – 2018 για να πειστεί κι ο πιο καχύποπτος πώς η «ιδιοκτησία» των προγραμμάτων λιτότητας, κατά την ορολογία του ΔΝΤ που αντιγράφει ακέραια τώρα η ΕΕ, συνοδευόμενη από τη δυνατότητα εκβιασμού με τις χρηματοδοτήσεις, που μετατρέπονται άλλοτε σε μαστίγιο και άλλοτε σε καρότο, αποτελεί την πιο αποτελεσματική μέθοδο πειθαναγκασμού των κυβερνήσεων να πλειοδοτήσουν σε μέτρα λιτότητας και φτωχοποίησης της κοινωνίας.

Η Αριστερά απέναντι στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εξέδωσε καν μια ανακοίνωση να αποδοκιμάσει το νέο και υπό διαμόρφωση ακόμη πλαίσιο, δηλώνοντας έτσι την πρόθεσή του να προσαρμοστεί αναντίρρητα στις προδιαγραφές του, όποτε κερδίσει τις εκλογές. Η ανάγκη διαφοροποίησης του ΣΥΡΖΑ από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν επιβεβλημένη επειδή ισοδυναμεί με την ακύρωση ακόμη κι αυτών των ρηχών εξαγγελιών του, που δεν σηματοδοτούν καμιά βελτίωση στη θέση των εργαζομένων. Την περίοδο 2015 – 2019 άλλωστε έδειξε ότι δεν διστάζει να υλοποιήσει καμιά απαίτηση της ΕΕ αν πρόκειται να εξασφαλίσει το χρίσμα της. Γιατί να μην το επαναλάβει και τώρα;

Την έκπληξη πάντως εδώ την είδαμε από το νεοπαγές σχήμα «ΜΕΡΑ 25 Συμμαχία για τη Ρήξη». Κι ήταν έκπληξη αρνητική. Από την ίδρυση του ΜΕΡΑ 25 η ηγεσία του κατέβαλε μια επίμονη προσπάθεια να απαλλαγεί από τα βαρίδια του πρώτου εξαμήνου του 2015: Ευθύνη για συμφωνία 20ης Φεβρουαρίου, αποδοχή 70% των μνημονίων, κοκ. Αυτή η απομάκρυνση θα μπορούσε να γίνει δεκτή, αν συνοδευόταν από μια άλλη αντίληψη για τις υποκείμενες αιτίες. Είναι άλλο ένα να λες «δεν ήξερα το χαρακτήρα της ΕΕ, έσφαλα και τώρα αντιπαλεύω την ΕΕ γιατί θα μας στριμώξουν ξανά στα σχοινιά», κι άλλο «δεν μπορούσα να προβλέψω τις συνέπειες», όταν μάλιστα ένα αξιόλογο ποσοτικά και ποιοτικά δυναμικό προέβλεπε από το 2010 ακόμη ότι το ερώτημα ήταν «δραχμή ή μνημόνια». Εντός του ευρώ και της ΕΕ τα μνημόνια ήταν αναπόδραστα, όπως αποδείχτηκε. Το δε «σκίσιμο των Μνημονίων» ισοδυναμούσε με έξοδο από ευρώ και ΕΕ…

Και σήμερα μάλιστα οι μύδροι κατά των Μνημονίων όσο οι κινητήριες δυνάμεις τους παραμένουν στο απυρόβλητο αναπαράγει ψευδαισθήσεις και ήττες.

Εσχάτως, η διεύρυνση του ΜΕΡΑ 25 με δυνάμεις που έθεσαν έγκαιρα και με πειστικό τρόπο, αν και ολίγον δογματικά και μονοσήμαντα, το θέμα της εξόδου από το ευρώ, δημιούργησε τη δυναμική ώστε η αυτοκριτική του ΜΕΡΑ 25 να φτάσει στο φυσιολογικό της τέλος. Δηλαδή να ολοκληρωθεί υιοθετώντας και το αίτημα της διπλής εξόδου. Κι αντί γι’ αυτή την στροφή προς τα αριστερά είδαμε να εμπεδώνονται οι αμφιλεγόμενες διακηρύξεις που, στο τέλος της ημέρας, αφήνουν ανοιχτούς όλους τους δρόμους. Ο προ-κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ μάλιστα πρέπει να ομολογήσουμε πώς ήταν πιο θαρραλέος στην υιοθέτηση αριστερών αιτημάτων…

Η παραμονή στο πολυσήμαντο κενό του κέντρου επισημοποιήθηκε με το σχέδιο Δήμητρα, που παρουσιάστηκε μάλιστα δημόσια ενώ κορυφωνόταν η διαπάλη για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Το σχέδιο Δήμητρα δεν είναι σχέδιο σωτηρίας, ούτε καν ένα σχέδιο που προσπερνάει τις βασιλικές οδούς της λιτότητας. Είναι σχέδιο συσκότισης των πραγματικών αιτιών της λιτότητας, της φτωχοποίησης και της μετατροπής της Ελλάδας σε αποικία χρέους.

Επί της ουσίας, η προσπέραση των τραπεζών μέσω ενός δικτύου συμψηφισμών χρεώσεων και πιστώσεων από την μεριά του κράτους, των εργαζομένων και των ιδιωτών κανείς δεν θα διαφωνήσει ότι είναι όχι μόνο εφικτό αλλά κι αναγκαίο. Μόνο χρυσοπληρωμένα παπαγαλάκια της τραπεζικής μαφίας συνεχίζουν να εμφανίζουν τις χρεοκοπημένες τράπεζες – ζόμπι ως αιμοδότη ή νευρικό σύστημα της ελληνικής οικονομίας.

Ωστόσο ανάλογα σχέδια κατατέθηκαν ξανά και ξανά στο παρελθόν. Ας θυμηθούμε τα ευρω-ομόλογα και τα «αιώνια ομόλογα» βάσει των οποίων η Ελλάδα υποτίθεται θα μπορούσε να ξεπεράσει το πρόβλημα της πρόσβασης στις αγορές και να αναδιαρθρωθεί το ελληνικό δημόσιο χρέος – χωρίς διαγραφή, παραπέμποντας στο μέλλον την αποπληρωμή τους. Ενώ η ΕΕ τα χρησιμοποίησε για να χρηματοδοτήσει μερικώς το Ταμείο Ανάκαμψης, απέτυχαν να αποτελέσουν μια εναλλακτική φιλολαϊκή, αριστερή λύση επειδή το πρόβλημα του ελληνικού χρέους ποτέ δεν ήταν τεχνικό. Ήταν πολιτικό! Έτσι και τώρα, το πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών, που υποτίθεται θα υπερβεί η Δήμητρα, δεν είναι τεχνικό, αλλά πολιτικό. Οι χρεοκοπημένες ελληνικές τράπεζες, που συνεχίζουν να λειτουργούν επειδή έχουν εξαιρεθεί από τη πληρωμή φόρων, θα εξελιχθούν σε σιδερένια γροθιά του κεφαλαίου, όπως συνέβη και το 2015 πριν και μετά το δημοψήφισμα, επειδή αποτελούν συμπύκνωση της σύγχρονης πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, βάσει των αρμοδιοτήτων που εκχωρεί στις τράπεζες η ΕΚΤ και η ίδια η ΕΕ. Αλλοίμονο σε όσους δεν το κατάλαβαν τότε κι εξακολουθούν να μην το καταλαβαίνουν ακόμη και σήμερα…

Έξω από την ΕΕ, αλλά όχι έξω από το ευρώ

Αντί παρένθεσης, η πρόταξη της δραχμής δεν ισοδυναμεί με καμιά επιστροφή σε κάποιο ειδυλλιακό παρελθόν που ουδέποτε υπήρξε, αλλά ακόμη κι αν υπήρξε κάθε επιστροφή στο παρελθόν είναι εξ ορισμού οπισθοδρομική κι αντιδραστική, πέρα από γραφική είτε στην ρετρό είτε στην vintage εκδοχή της. Η πρόταξη της δραχμής δεν ισοδυναμούσε ούτε με την καθαγίαση του καπιταλισμού της δραχμής όπως υποστήριζαν το 2012-2015 μαρξιστές διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και το ΚΚΕ πολεμώντας το αίτημα για εθνικό νόμισμα. Οι μεν για να προσδώσουν μια μαρξιστική αχλή στο προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ και οι δε για να καταθέσουν πειστήρια υπευθυνότητας στο κεφάλαιο σε μια περίοδο τριγμών, που το «ευρωπαϊκό όραμα» δέχθηκε την μεγαλύτερη του αμφισβήτηση. Εκτός κι αν το αίτημα του ΚΚΕ για έξοδο από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και την απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων από την Ελλάδα – αιτήματα που με συνέπεια προτάσσει εδώ και χρόνια, ισοδυναμούν με μια Ελλάδα εκτός ΕΕ και ΝΑΤΟ μεν, καπιταλιστική δε. Με άλλα λόγια όπως το αίτημα για έξοδο από την ΕΟΚ παλιότερα και την ΕΕ σήμερα δεν ισοδυναμεί με την αναπόληση μιας καπιταλιστικής Ελλάδας εκτός ιμπεριαλιστικών ολοκληρώσεων, ούτε επιβάλλεται από καπιταλιστές που έχουν συμφέρον από την έξοδο, έτσι και το αίτημα για έξοδο από το ευρώ δεν αποτελούσε αυτοσκοπό. Συμπύκνωνε τις αντιθέσεις της συγκυρίας, προκαλούσε ρήγματα στο αστικό στρατόπεδο, εξυπηρετούσε τα λαϊκά συμφέροντα γιατί αδρανοποιούσε τον έναν από τους δύο εχθρούς και μπορούσε να δημιουργήσει αυτοπεποίθηση αν υλοποιούνταν με αριστερούς όρους – κι όχι με όρους Σόιμπλε.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, από την άλλη, υποτιμώντας την αυτοτέλεια του αιτήματος της εξόδου από το ευρώ και ταυτίζοντας το με το αίτημα της εξόδου από την ΕΕ, απέτυχε να συμπορευτεί και να εκφράσει ευρύτερα τμήματα του λαού που συνειδητοποιούσαν για πρώτη φορά  τον πολιτικό ρόλο του κοινού νομίσματος κι δήλωναν διατεθειμένα να αντιπαλέψουν την πιο προωθημένη μορφή της ιμπεριαλιστικής ενοποίησης τη νομισματική. Κι έτσι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αντί να ενώνει, διασπούσε. Όπως και σήμερα με την πολιτική τακτική της.

Τούτων δοθέντων το αίτημα της ακύρωσης των νέων δημοσιονομικών κανόνων, έστω ως ευαίσθητος σεισμογράφος, δεν αποτελεί μόνο όρο εκ των ων ουκ άνευ για μια φιλολαϊκή πολιτική, αλλά και κριτήριο για την ψήφο των αριστερών. Κι οι δυνάμεις της Αριστεράς στη σημερινή συγκυρία αδυνατούν να το διαχειριστούν ενωτικά και με ελπίδες νίκης.

Σουδάν: Επιχείρηση επιστροφής στην αφρικανική προϊστορία, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Αν πήγε τόσο καλά στην Λιβύη (ανατρέποντας τον Καντάφι κι ένα επιτυχημένο πείραμα ευημερίας στην Αφρική), στο Ιράκ (ακυρώνοντας τα συμβόλαια εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με ανταγωνίστριες χώρες) και στη Συρία (μετατρέποντας σε αμμοχάλικο μια χώρα εμπόδιο στην Pax Americana) γιατί να μην επιχειρηθεί το ίδιο και στο Σουδάν;

Στο Σουδάν μάλιστα τα πάντα φαίνονται -και είναι- πιο απλά για τον ιμπεριαλισμό επειδή η έλλειψη ενός ισχυρού, συνεκτικού αστικού κράτους, διευκολύνει την βύθιση της χώρας σε έναν εμφύλιο πόλεμο που μπορεί να διαρκέσει ακόμη και χρόνια. Οι αφορμές είναι πολλές, με πιο προσιτό τον λυσσαλέο ανταγωνισμό μεταξύ των δύο ισχυρών ανδρών της χώρας.

Ας δούμε επιλεκτικά τι χρειάζεται να ξέρουμε για τον «Όλυμπο και τον Κίσσαβο» του Σουδάν:

Διόλου ασήμαντα ωστόσο είναι κι όσα ενώνουν τους δύο πολέμαρχους που απειλούν να προκαλέσουν ποτάμια αίματος σε όλη την ανατολική Αφρική, καθώς η επέκταση του πολέμου είναι θέμα χρόνου αν δεν αποδώσουν οι προσπάθειες ειρήνευσης: Αμφότεροι διοικούν την χώρα από το 2019 κι επέδειξαν αγαστή συνεργασία και στα δύο μίνι πραξικοπήματα, σφάζοντας ακόμη και διαδηλωτές στο κέντρο του Χαρτούμ. Αμφότεροι επίσης συμφώνησαν τον Ιανουάριο του 2021 να συνάψουν σχέσεις με το κράτος απαρτχάιντ του Ισραήλ στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ, κι έτσι τον Φεβρουάριο του 2022 ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ επισκέφθηκε το Χαρτούμ, χαρακτηρίζοντας ιστορικό το ταξίδι του για τις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών.

Επίσημη αιτιολογία για τις μάχες που μέσα σε λιγότερη από μια εβδομάδα προκάλεσαν τον θάνατο 200 ανθρώπων, ήταν το αίτημα διάλυσης των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης του Χεμεντί και υπαγωγής τους στον επίσημο στρατό του «κανονικού» δικτάτορα αλ Μπουρχάν. Πρόκειται για όρο που προβλεπόταν στο σχέδιο δημοκρατικής μετάβασης. Ο Χεμεντί όμως είχε άλλη γνώμη. Κι όχι μόνο αυτός…

Η στρατηγική σημασία του Σουδάν συνδέεται με την γεωγραφική του θέση. Αποτελώντας μια από τις 10 χώρες που βρέχει ο ποταμός Νείλος και με το προτέρημα να είναι η πιο φιλική προς την δικτατορία της Αιγύπτου εξελίχθηκε σε μακρύ χέρι του Καΐρου για να αποτρέψει την ολοκλήρωση του μεγάλου φράγματος που κατασκεύασε η Αιθιοπία. Η Αίγυπτος θέλοντας να κάνει πράξη αυτό που έγραφε ο Ηρόδοτος ότι «η Αίγυπτος είναι ο Νείλος και ο Νείλος η Αγυπτος» αντιδρούσε εξ αρχής στην κατασκευή του φράγματος, απειλώντας την Αιθιοπία με πόλεμο. Η ολοκλήρωσή του σε μεγάλο βαθμό μπορεί να γέμισε με υπερηφάνεια τους Αιθίοπες, που φιλοδοξούν να εξάγουν ενέργεια στην βόρεια και ανατολική Αφρική από τα νερά του, αλλά για την Αίγυπτο ήταν μια ήττα.

Τίποτε φυσικά δεν έχει τελειώσει. Τα αντισταθμιστικά οφέλη από την λειτουργία του φράγματος και οι αποζημιώσεις θα αποτελούν στο διηνεκές αιτία προστριβών και μια σταγόνα από τα νερά του θα είναι αρκετή για έναν πόλεμο. Προϋπόθεση για να υλοποιηθεί η απειλή επέμβασης ακόμη και βομβαρδισμού του φράγματος από το Κάιρο, όπως έχει επανειλημμένως απειλήσει, είναι το προγεφύρωμα του Σουδάν. Ο άλλος δρόμος είναι μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, που προϋποθέτει ωστόσο όχι μόνο την συνεργασία Ερυθραίας ή Σομαλίας, αλλά και πάλι την έγκριση του Σουδάν καθώς η ακτογραμμή του μήκους 750 χιλιομέτρων στην Ερυθρά Θάλασσα του δίνει το προνόμιο επιτήρησης της ναυσιπλοΐας από την Μεσόγειο και το Σουέζ μέχρι τον Κόλπο του Άντεν, την Αραβική Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο.

Ο έλεγχος της Ερυθράς Θάλασσας και η δυνατότητα του Σουδάν (που είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα της Αφρικής με 45 εκατ. πληθυσμό και διατηρεί σύνορα με 7 χώρες) να λειτουργεί ως πύλη εισόδου για όλη την ανατολική Αφρική και το Σαχέλ είναι που έχει μετατρέψει τη  χώρα σε πεδίο σκληρού ανταγωνισμού κι επιρροής. Ακόμη και για τοπικές υπερδυνάμεις όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος – θα ήταν ωστόσο ανιστορικό να τους αποδώσουμε ιμπεριαλιστικές βλέψεις. 

Η άμεση αιτία ωστόσο της πρόσφατης αιματοχυσίας στο Σουδάν πρέπει να αναζητηθεί στην συμφωνία που υπέγραψε με την Ρωσία τον Νοέμβριο του 2020 για την κατασκευή ναυτικής βάσης στην Ερυθρά. Στις εγκαταστάσεις της θα μπορούσαν να ελλιμενίσουν 4 ρωσικά πλοία, περιλαμβανομένων πυροκίνητων και να διαμείνουν 300 άτομα.

Η ναυτική βάση στο Σουδάν θα ήταν η δεύτερη ναυτική βάση της Ρωσίας σε διεθή ύδατα, μετά την βάση της Ταρσού στην Συρία. Για να ξεκινήσει η οικοδόμησή της έπρεπε να διευθετηθεί μόνο μία εκκρεμότητα: να ψηφιστεί η σχετική συμφωνία από τη «Βουλή» του Σουδάν. Για την επιτάχυνση της ψήφισης της συμφωνίας ώστε να ξεκινήσει άμεσα η κατασκευή της βάσης πίεσε και ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στο ταξίδι του στο Σουδάν, τον Φεβρουάριο του 2023, όταν συναντήθηκε και με τον αλ Μπουρχάν στο Χαρτούμ.

Η συνέχεια είναι γνωστή, με την προοπτική βύθισης της χώρας σε έναν νέο εμφύλιο να ακυρώνει ακόμη και αυτή την τυπική διαδικασία ψήφισης της συμφωνίας. Προς όφελος φυσικά των ΗΠΑ, που διατηρούν το αυτοκρατορικό προνόμιο ελέγχου της παγκόσμιας ναυσιπλοΐας…

Με την πρόκληση ενός νέου εμφύλιου πολέμου στο Σουδάν οι Αμερικάνοι στοχεύουν σε πολλές περισσότερες επιδιώξεις από την ακύρωση της κατασκευής της ρωσικής ναυτικής βάσης στην Ερυθρά. Τα τελευταία χρόνια τόσο γενικά η Αφρική όσο και ειδικότερα οι χώρες του Σαχέλ βρίσκονται σε μια συνεχή πορεία διεύρυνσης και εμβάθυνσης των σχέσεων τους με τη Ρωσία. Η Μόσχα, αξιοποιεί το αβυσσαλέο και δικαιολογημένο μίσος που τρέφει κάθε υγιώς σκεπτόμενος Αφρικανός για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, λόγω των εγκλημάτων τους την περίοδο της αποικιοκρατίας και όλου του 20ου αιώνα, και διευρύνει την οικονομική και πολιτική της επιρροή, συχνά με την βοήθεια της ρωσικής «σιδερένιας γροθιάς» της ομάδας Βάγκνερ, παίρνοντας υπό τον έλεγχό της, είτε την στρατιωτική είτε την οικονομική, ορυχεία χρυσού και άλλων πολύτιμων πρώτων υλών και μετάλλων. Το Σουδάν άλλωστε το πρώτο σε αξία είδος που εξάγει είναι χρυσός. Οι βασικότεροι δε εμπορικοί του εταίροι είναι η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος. Ακολουθούν Κίνα, Ινδία, Ιταλία, κ.α.

Αμερικανοκίνητα πραξικοπήματα κι εμφύλιοι στοχεύουν να ανακόψουν αυτήν ακριβώς την πορεία απογαλακτισμού της Αφρικής από τον ιμπεριαλισμό ΗΠΑ και Ευρώπης. Η ρωσική ανάμειξη προφανώς δεν έχει ως κίνητρο την δημιουργία ανεξάρτητων κρατών ή πολύ περισσότερο την ανάδειξη φιλολαϊκών εξουσιών όπως του Τομά Σανκαρά στην Μπουρκίνα Φάσου ή του Πατρίς Λουμούμπα στο Κογκό. Τα ιδιοτελή της κρατικά συμφέροντα εξυπηρετεί η Μόσχα, όπως και το Πεκίνο που ασκεί πολύ μεγαλύτερη και πολυεπίπεδη επιρροή στην Αφρική. Από την άλλη όμως Ουάσινγκτον, Παρίσι κ.λπ. θωρακίζοντας την στρατιωτική τους ηγεμονία μάχονται για να παραμείνει η Αφρική κολλημένη στην ματοβαμένη προϊστορία φτώχειας κι εξαθλίωσης για πάντα…

Υγ. Την δική της βρόμικη συμβολή σε αυτή την πορεία οπιθοδρόμησης του Σουδάν είχε και η Ελλάδα που χρησιμοποιήθηκε σαν ενδιάμεσος σταθμός (ή καλύτερα σαν πλυντήριο) για να προσφέρει το Ισραήλ το λογισμικό παρακολούθησης Predator στον πολέμαρχο Χεμεντί που ευθύνεται για την έναρξη του εμφυλίου. Η παρέμβαση της Ελλάδας βοηθάει έτσι να κλείσει κι ο κύκλος των υπαιτίων του αιματοκυλίσματος με τα φιλοαμερικανικά καθεστώτα να λειτουργούν σαν γραμμή διαρκούς και high tech υποστήριξης των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης του φύλαρχου Χεμεντί. Η Ελλάδα έτσι αποδεικνύεται ιδανικός αυτόχειρας: αφού πρώτα εμφανίστηκε σαν σύμμαχος των μισητών Γάλλων στην Αφρική τώρα εμφανίζεται σαν το μακρύ χέρι του Ισραήλ…

Μακρά περίοδο ύφεσης και χρεοκοπιών φέρνει η αύξηση των επιτοκίων και ο ανένδοτος κατά του πληθωρισμού, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Προς όφελος του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου η τιθάσευση του πληθωρισμού σε ΗΠΑ και Ευρώπη

Απαθής και ασυγκίνητη παρακολουθεί η οικονομική και πολιτική ηγεσία το ντόμινο καταρρεύσεων που πυροδότησε η άνοδος των επιτοκίων! Στο ερώτημα δε που αυθόρμητα προκύπτει αν οι κεντρικές τράπεζες θα σταματήσουν τις αυξήσεις των επιτοκίων δανεισμού, τώρα που έγιναν ορατές οι καταστρεπτικές, υφεσιακές επιπτώσεις τους η απάντηση είναι αρνητική. Η άνοδος των επιτοκίων θα συνεχιστεί!

Το πολύ – πολύ με ένα μικρότερο ρυθμό ή με χαμηλότερη ένταση όπως για παράδειγμα έκανε η αμερικανική κεντρική τράπεζα στις 2 Φεβρουαρίου και στις 22 Μαρτίου αυξάνοντας τα επιτόκια κάθε φορά μόνον κατά 0,25% για να φτάσουν στο 4,75%-5% που είναι το υψηλότερο σημείο τους από τον Οκτώβριο του 2007. Πριν δηλαδή ξεσπάσει η χρηματοπιστωτική κρίση στην αμερικανική αγορά ενυπόθηκων δανείων που στη συνέχεια γενικεύτηκε για να εξελιχθεί στην ευρωζώνη σε κρίση του ευρώ και στην Ελλάδα σε δημοσιονομική κρίση.

Είμαστε μόνο στην αρχή

Η αποφασιστικότητα των κεντρικών τραπεζών να συνεχίσουν την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, αδιαφορώντας για το οικονομικό και πολιτικό κόστος, υπογραμμίστηκε από μια σειρά γεγονότων. Από κοινού επιβεβαιώνουν ότι είμαστε μάρτυρες μιας κρίσης που θα κρατήσει χρόνια. Εντελώς ενδεικτικά:

  • Την δήλωση του γερμανού κεντρικού τραπεζίτη Χοακίμ Νάγκελ στις 24 Μαρτίου (αφού δηλαδή η μετοχή της Ντόιτσε Μπανκ είχε πέσει κατά 14%) ότι όχι μόνο πρέπει να συνεχιστούν οι αυξήσεις των επιτοκίων του ευρώ, αλλά πρέπει επίσης να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα. Με άλλα λόγια, η άνοδος να διατηρηθεί κι όχι να ακολουθήσει μια ραγδαία πτώση.
  • Την κριτική του ισχυρού άνδρα της JPMorgan προς τον επικεφαλής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, Τζ. Πάουελ, κι ενώ μάλιστα σε 11 ημέρες είχαν καταρρεύσει 4 τράπεζες στις ΗΠΑ (Silicon Valley Bank, Signature Bank, Credit Suisse και First Republique), «με όλο τον σεβασμό, αλλά η κατάσταση με τον πληθωρισμό έχει ξεφύγει από τον έλεγχό του»…
  • Την προτροπή του ΟΟΣΑ προς τις κεντρικές τράπεζες, στις 17 Μαρτίου μια μέρα δηλαδή μετά την αύξηση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά 0,5% στο 3,5%, να μην παρεκκλίνουν από την αύξηση των επιτοκίων που έχουν αποφασίσει, μέχρι να τιθασευθεί και ο δομικός πληθωρισμός.
  • Τέλος, τις προβλέψεις που διατυπώνονται και συντείνουν ότι η τρέχουσα αναστάτωση θα διαρκέσει τουλάχιστον 12 ως 18 μήνες. Ο ΟΟΣΑ για παράδειγμα εκτιμά ότι τα επιτόκια δεν θα μειωθούν πριν το 2024. Το ίδιο «ψήφισαν» κατά 53% και άνθρωποι της αγοράς στους οποίους απευθύνθηκε το πρακτορείο Bloomberg.

Ο λόγος για τον οποίο όλες οι κεντρικές τράπεζες επιστρέφουν σιγά – σιγά στα επιτόκια δανεισμού που υπήρχαν πριν την κρίση του 2008 είναι η τιθάσευση του πληθωρισμού ή η μονεταριστική ορθοδοξία, δεδομένου ότι στις ΗΠΑ, στην Ευρωζώνη και σε όλο σχεδόν τον δυτικό κόσμο τα επίπεδα του πληθωρισμού τα τελευταία δύο χρόνια είναι πρωτοφανή για τις τελευταίες δεκαετίες.

Οι αυξήσεις μάλιστα των επιτοκίων, που ξεκίνησαν το 2022, όπως και τα συνοδευτικά μέτρα περιορισμού της ρευστότητας μέσω της σταδιακής αναίρεσης των μέτρων νομισματικής χαλάρωσης, έχουν μέχρι τώρα επιδράσει θετικά στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός δηλαδή οριακά μεν, αλλά μειώθηκε. Ως αποτέλεσμα η αργή, αλλά ορατή πορεία επανόδου του πληθωρισμού στα προγενέστερα επίπεδα λειτουργεί κι ως πράσινο φως για τους διαμορφωτές της οικονομικής πολιτικής ώστε να συνεχίσουν την αύξηση των επιτοκίων, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις.

Μια πιο προσεκτική ματιά ωστόσο στις πηγές προέλευσης του πληθωρισμού δείχνει ότι κυρίως στη ευρωζώνη (στο αριστερό διάγραμμα) η άνοδος των τιμών προήλθε από την αύξηση στις τιμές της ενέργειας (κίτρινο χρώμα στα διαγράμματα), αρχής γενομένης από το 2021. Όταν συγκεκριμένα η ΕΕ εξήγγειλε ένα νέο πακέτο επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης, υπό τον γενικό τίτλο «προσαρμογή στο 55%» που περιλαμβάνει πλήθος νεοφιλελεύθερων και αντιλαϊκών μέτρων για την μείωση των εκπομπών επικίνδυνων αερίων του θερμοκηπίου κατά 55%. Στη συνέχεια οι κυρώσεις στη Ρωσία οδήγησαν σε περαιτέρω αύξηση των τιμών ενέργειας. Μιλώντας ωστόσο για την ευρωζώνη αυτό που ξεχωρίζει είναι ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού ξεκινάει από την ενέργεια, ενώ (προς επίρρωση του προηγούμενου συμπεράσματος) ο δομικός πληθωρισμός αυξήθηκε δευτερογενώς ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών στην ενέργεια, όταν οι επιπτώσεις τους άρχισαν να διαχέονται σε όλη την οικονομία παράγοντας νέα κύματα ανατιμήσεων.

Κατά συνέπεια, αν κυβερνήσεις και οργανισμοί πράγματι ήθελαν να μειώσουν τον πληθωρισμό σε ευρωζώνη, ΗΠΑ, Αγγλία κ.λπ. θα έπρεπε να αναιρέσουν τις αιτίες που τον δημιούργησαν, δηλαδή να τιθασεύσουν τις τιμές στην ενέργεια αλλάζοντας τα μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής κι ανακαλώντας τις κυρώσεις στη Ρωσία.

Στο απυρόβλητο οι αιτίες του πληθωρισμού

Αντίθετα, η ακολουθούμενη οδός, αύξηση του κόστους του χρήματος μέσω της αύξησης των επιτοκίων που επιλέγουν Fed, ΕΚΤ και λοιποί μπορεί να κριθεί στο τέλος, πχ το 2024, αποτελεσματική, στο ενδιάμεσο όμως θα έχει προκαλέσει αλλεπάλληλες δραματικές αλλαγές στην οικονομία. Η αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των στεγαστικών και άλλων δανείων από  εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ είναι η πρώτη συνέπεια και ισοδυναμεί με φτωχοποίηση. Επίσης, ισοδυναμεί με μεταφορά πλούτου από εργαζόμενους, αυτοαπασχολούμενους και μικρομεσαίους προς τους τραπεζίτες που θα επωφεληθούν με την είσπραξη επιπλέον τόκων για κεφάλαια τα οποία έχουν εδώ και καιρό καταβάλει.

Υπάρχουν ωστόσο και ζημιές για τους τραπεζίτες κι είναι αυτές ακριβώς οι ζημιές που οδήγησαν στις τραπεζικές καταρρεύσεις και τις απώλειες των τραπεζικών μετοχών την προτελευταία εβδομάδα του Μαρτίου. Η άνοδος των επιτοκίων προκαλεί απώλειες στα ομόλογα σταθερού επιτοκίου όσο εκδίδονται νέα ομόλογα με υψηλότερες αποδόσεις, που παίρνουν υπόψη τους το νέο επίπεδο των επιτοκίων. Για να μπορέσουν οι τράπεζες να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις του, πχ αναλήψεις που μάλιστα θα είναι σημαντικά αυξημένες στο εξής επειδή ειδικά οι επιχειρήσεις όλο και περισσότερο θα χρησιμοποιούν τα αποθεματικά τους για επενδύσεις αντί του σχεδόν δωρεάν τραπεζικού χρήματος του παρελθόντος, είναι αναγκασμένες να ρευστοποιούν ομόλογα σταθερού εισοδήματος με ζημιά. Σε αυτό το πλαίσιο πίσω από τις ειδήσεις για αυξημένες αναλήψεις, όπως πχ συνέβη στις ΗΠΑ όπου οι καταθέσεις πραγματοποίησαν την μεγαλύτερη πτώση εδώ κι ένα χρόνο, κατά 98,4 δισ. ευρώ φτάνοντας στα 17,5 τρισ. δολ., σημασία έχουν οι ζημιές που αναλαμβάνουν οι τράπεζες πουλώντας ομόλογα για να καλύψουν τις αυξημένες αναλήψεις. Αυτή ακριβώς είναι η εστία των κλυδωνισμών που ταράσσουν τις τράπεζες, εδώ και λίγες εβδομάδες.

Κατά συνέπεια, οι εφησυχαστικές υποτίθεται διαβεβαιώσεις του γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς για τα κέρδη της Ντόιτσε Μπανκ ή ακόμη και των Ελλήνων πολιτικών για την ισχυρή κεφαλαιακή βάση των ελληνικών τραπεζών είναι από παντελώς άσχετες έως εντελώς παραπλανητικές. Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι ριψοκίνδυνες τραπεζικές τοποθετήσεις, που παραπλανούσαν ρυθμιστές αρχές και πελάτες στο πλαίσιο ενός απορυθμισμένου χρηματοπιστωτικού τοπίου γενικευμένης ασυδοσίας, όπως συνέβαινε με τα δομημένα ομόλογα την πρώτη δεκαετία του 21ο αιώνα. Το πρόβλημα τον Μάρτιο του 2023 έγκειται στις πιο «καθαρές» και συνηθισμένες επενδύσεις, σε βαθμό κοινοτοπίας, που κάνουν οι τράπεζες: τις επενδύσεις σε ομόλογα.

Αυτές οι επενδύσεις είναι που επέφεραν απώλειες της τάξης του 14% όχι μόνο στην Ντόιτσε Μπανκ (υπόδειγμα διεφθαρμένης τράπεζας που έχει εμπλακεί στα κορυφαία σκάνδαλα των ημερών μας· από πορνεία και παιδοφιλία της παγκόσμιας ελίτ μέχρι μαζικό ξέπλυμα βρόμικου χρήματος) αλλά και σε όλες σχεδόν τις τράπεζες: από την γερμανική Commerzbank και την γαλλική Societe General που οι μετοχές τους έχασαν την Παρασκευή 24/3 αντίστοιχα 5,4% και 3,7%, μέχρι όλες τις ελληνικές συστημικές. Η διαφορά με τις ελληνικές τράπεζες είναι ότι λόγω των διαφημίσεων που αφειδώς μοιράζουν σε ιστοσελίδες και εφημερίδες ελάχιστα γίνονται γνωστές οι απώλειες τους. Μόνο λοιπόν την Παρασκευή 24 Μαρτίου οι ελληνικές τράπεζες – ζόμπι (που δεν έχουν χρεοκοπήσει επειδή πρώτο, δεν πληρώνουν φόρους εδώ και 10 χρόνια και δεύτερο τις έχουμε ανακεφαλαιοποιήσει 4 φορές) έχασαν: Alpha: -6%, Eurobank: -6%, Εθνική: -6% και Τράπεζα Πειραιώς: -5%.  

Πολιτικοί και οικονομικοί αξιωματούχοι επικαλούνται και μια δεύτερη γραμμή άμυνας για να καθησυχάσουν τους πολίτες, που αποδεικνύεται εξίσου πορώδη με την επίκληση στην ισχυρή κεφαλαιακή βάση ή τη ρευστότητα των τραπεζών: Το κεφάλαιο έκτακτης ανάγκης που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο της ΕΚΤ από εισφορές των ίδιων των ευρωπαϊκών τραπεζών για να λειτουργήσει σαν σωσίβιο στην περίπτωση νέων τραπεζικών χρεοκοπιών. Ξεχνούν ωστόσο να πουν ότι η αξία του ανέρχεται μόλις σε 66 δισ. ευρώ! Το ποσό είναι σταγόνα στον ωκεανό. Οι αργυρώνητοι Έλληνες τραπεζίτες, που έχουν στραγγίσει την ελληνική οικονομία το έχουν για …κολατσιό. Η άνοδος των επιτοκίων εγκυμονεί τον κίνδυνο να απαιτηθούν επομένως πολλές δεκάδες δισ. ευρώ σε όλη την ευρωζώνη για να σωθούν οι τράπεζες που θα εγγράφουν συνεχώς ζημιές από την ρευστοποίηση ομολόγων με ζημιά.

Ακόμη ωστόσο κι αυτό το κόστος ο καπιταλισμός προθυμοποιείται ανεπιφύλακτα και χωρίς δεύτερης σκέψη να το αναλάβει για να πετύχει κάτι πολύ πιο σημαντικό: Την διασφάλιση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου ως σύνολο, συλλογικά. Σε αυτό το βωμό μπορεί να θυσιάσει όχι μόνο την Silicon Valley Bank αλλά ακόμη και την εμβληματική Credit Swiss που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας κι έχει μια ιστορία 167 ετών!

Μόνο τυχαία δεν ήταν η σύμπτωση της ανάδυσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, την δεκαετία του ’80 ακόμη, με την μέχρι εσχάτων και νικηφόρα μάχη κατά του πληθωρισμού που έδωσε ο πρώιμος νεοφιλελευθερισμός, οδηγώντας στα ύψη τα επιτόκια και στα Τάρταρα τους μισθούς μαζί με κάθε έννοια σταθερότητας στην εργασία. Η διαφορά ωστόσο είναι ότι αν η μετεωρική άνοδος των επιτοκίων (ακόμη και στο επίπεδο του 20% το 1980) την περίοδο 1979 – 1982, που έμεινε γνωστή ως σοκ Βόλκερ από το όνομα του τότε επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, προκάλεσε κρίση χρέους και αλλεπάλληλες κρατικές χρεοκοπίες σε όλον τον κόσμο, σήμερα το κόστος το πληρώνει κυρίως η Δύση, μόνη της, «τρώγοντας» αποκλειστικά και μόνο τα παιδιά της.

Η σταθερότητα των τιμών, ακόμη κι αν σημαίνει ύφεση, αποτελεί την εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την επέλαση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που θα μπορεί να δίνει την μάχη για τις αποδόσεις στα εταιρικά και κρατικά ομόλογα σταθερού και μη εισοδήματος, τις μετοχές, τα νομίσματα, τα παράγωγα, κοκ, χωρίς να κατατρώγει τις αποδόσεις και τις προσδοκίες ο πληθωρισμός. Το πάγωμα των τιμών έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία για το ευρώ, όπως δείχνει κι η φαινομενικά δογματική προσήλωση της ΕΚΤ στον στόχο του 2%, κι αυτό αποδείχτηκε με την άνοδο της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου από το Οκτώβριο μέχρι σήμερα, οπότε και κατάφερε να διαβεί το ψυχολογικό όριο της 1 προς 1 ισοτιμίας. Τα αυξημένα επιτόκια επομένως βοήθησαν το ευρώ να ανακτήσει το στάτους του ως επενδυτικό προϊόν. Κι όσο για τους δανειολήπτες που πρέπει να πληρώνουν 100 ευρώ κάθε μήνα επιπλέον ποιος τους λογαριάζει…

Η πολιτική απόφαση της ευρωπαϊκής ηγεσίας να επιδεινωθούν οι συνθήκες χρηματοδότησης της οικονομίας προκαλώντας πτώση του ΑΕΠ, εταιρικές χρεοκοπίες και ανεργία, προκειμένου να διαφυλαχθούν τα κέρδη του χρηματοπιστωτικού τομέα ως σύνολο δεν θα ήταν τόσο οδυνηρή για τους λαούς αν ταυτόχρονα δεν επανέφεραν σε λειτουργία τις «εργοστασιακές ρυθμίσεις» της λιτότητας. Η συμφωνία επιστροφής στο Σύμφωνο Σταθερότητας από 1/1/2024 με τα συμπαρομαρτούντα, όπως για παράδειγμα η δέσμευση μείωσης του δημόσιου χρέους που υπερβαίνει το 60% κατά 5% ετησίως, επιβάλλεται σε μια περίοδο ραγδαίας και πρωτοφανούς αύξησης του δημόσιου χρέους ως αποτέλεσμα των δαπανών που καταβλήθηκαν για την διαχείριση της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης. Το παγκόσμιο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκε το 2020 στο 256% από 227% το 2019. Ούτε την χρονιά της πρώτης κρίσης του 21ου αιώνα, το 2008, δεν καταγράφηκε τέτοια αύξηση του δημόσιου χρέους παρότι ούτε και τότε δεν τσιγκουνεύτηκαν δημοσιονομικών δαπανών οι κυβερνήσεις για να διαχειριστούν την κρίση. Το 2021 και 2022, παρότι δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα συγκεντρωτικά στοιχεία, η αύξηση ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Η δε, αύξηση του χρέους το 2020 αποκλειστικά και μόνο στις προηγμένες οικονομικά χώρες ήταν ακόμη μεγαλύτερη από την παγκόσμια αύξηση που αποτυπώνεται στο κάτωθι διάγραμμα κι έφτασε το 300% του ΑΕΠ!

Πηγή: Fiscal Monitor, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

Η επιστροφή στην δημοσιονομική πειθαρχία, όπως συμφωνήθηκε στο πρόσφατο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, με πρώτο θύμα τις κρατικές επιδοτήσεις στην ενέργεια, ισοδυναμεί με νέες μειώσεις δημοσίων δαπανών και επιπλέον φτώχεια για τους λαούς. Ή, με νέα Τέμπη και θυσία του δημόσιου συστήματος υγείας στο βωμό των κερδών…

Δεν υπάρχει ολίγη …ιδιωτικοποίηση, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Πηγή: Documento

Ο ίδιος ο τρόπος που τροχοδρομήθηκαν οι ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας από την δεκαετία του ’90 και την κυβέρνηση του Κ. Σημίτη, έχοντας στα κρίσιμα πόστα υπουργούς όπως ο Ν. Χριστοδουλάκης και ο Γ. Παπαντωνίου, στηρίχθηκε σε έναν θεμελιώδη διαχωρισμό ανάμεσα στις υποδομές ή τα δίκτυα από την μια, και στο παρεχόμενο έργο από την άλλη. Αυτός ο διχασμός, όπως εφαρμόστηκε από την ενέργεια μέχρι τον σιδηρόδρομο ήταν αναγκαίος μεν για να απαλλαγούν οι ιδιώτες από το κόστος συντήρησης των υποδομών, αλλά δημιούργησε τους όρους για μια μεγάλη αυταπάτη: ότι οι υποδομές είναι δημόσιες ή κρατικές και το παρεχόμενο έργο ιδιωτικό.

Στο πλαίσιο του παραπάνω απλοϊκού σχήματος δεν μπορεί να ερμηνευθεί ούτε η ιδιωτικοποίηση των δικτύων μεταφοράς και διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος, ούτε ακόμη και το έγκλημα στα Τέμπη, για έναν λόγο: επειδή εξαφανίζει από την οπτική μας την διαπλοκή του ιδιωτικού τομέα με τον δημόσιο. Δύο μόνο σταγόνες από την θάλασσα της διαπλοκής:

Πρώτο, οι επιδοτήσεις στην Hellenic Train ύψους 750 εκ. ευρώ για 15 χρόνια ή 50 εκατ. ετησίως με την δικαιολογία της κάλυψης «άγονων γραμμών». Το γεγονός ότι βαφτίστηκε άγονη ακόμη και η γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη, υποδηλώνει ότι οι ιδιώτες Ιταλοί επιβιώνουν χάρη στο κρατικό χρήμα. Μένει άγνωστο δε, αν το κρατικό χρήμα έπαιξε ρόλο λευκού ιππότη για να σώσει τους κερδοσκόπους της γείτονος από τις ζημιές λόγω του σπιράλ μείωσης επιβατικού έργου – συρρίκνωση εσόδων κι εξαφάνιση κερδών. Πίσω λοιπόν από τους ιδιώτες υπάρχει το κράτος που τους σιτίζει…

Δεύτερο, τα έργα και οι αναθέσεις του ΟΣΕ για να συντηρεί «το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό σύστημα στην Ευρώπη», σύμφωνα με τους New York Times ζέχνουν διαπλοκή από χιλιόμετρα. Δεν είναι μόνο ότι εξαϋλώθηκε, στην πιο πρόσφατη σύμβαση με τους Ιταλούς, η υποχρέωση του δημοσίου να επενδύσει σε σύγχρονα συστήματα ασφαλούς κυκλοφορίας μαζί με την υποχρέωση των Ιταλών να επενδύσουν 582,5 εκ. ευρώ, βάσει του ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών. Είναι και η υποχρέωση που ανέλαβε το ελληνικό δημόσιο να αγοράσει τα νέα τρένα ύψους 215 εκατ. ευρώ, τα οποία στη συνέχεια θα μισθώσει στους Ιταλούς. Πίσω λοιπόν από το δημόσιο υπάρχουν οι ιδιώτες που το αφαιμάζουν…

Τα παραπάνω γεγονότα δείχνουν ότι ο υποτιθέμενος ρυθμιστικός και ανεξάρτητος ρόλος του κράτους, που συχνά παρομοιάζεται με νυχτοφύλακα, υπάρχει μόνο στα εγχειρίδια. Κάθε ιδιωτικοποίηση όσο αυστηρά κι αν έχει οριοθετεί, αργά ή γρήγορα παρασέρνει και τις υποδομές, οδηγώντας στην υποβάθμιση του συνόλου των παρεχόμενων υπηρεσιών, με δραματικά αποτελέσματα. Οδηγεί επίσης τα κόστη στα ύψη: Είτε μέσω του εισιτηρίου που καλούμαστε να πληρώσουμε ως επιβάτες είτε μέσω της συνολικής επιβάρυνσης που περιλαμβάνει και τις κρατικές δαπάνες για τις υποδομές.

Σε αυτό το πλαίσιο όσες εξαγγελίες κι αν κάνει ο κάθε υπουργός Μεταφορών για το δίκτυο και τις υποδομές δεν πρόκειται να ακυρώσει τα αρνητικά αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης. Πολώ δε μάλλον που δεν χρειάζεται να είμαστε και ειδικοί της θεωρίας συστημάτων για να αντιληφθούμε ότι είναι τόσο εντατική η συνεργασία των δύο μερών (υποδομών και εταιρειών διαχείρισης) ειδικά σε κρίσιμες στιγμές που ο διαχωρισμός τους, αν κάτι εξυπηρετεί είναι την δόλια απόσειση ευθυνών και την ανάληψη σκανδαλωδών κερδών.

Γι’ αυτό τίποτε λιγότερο από την ενοποίηση και πλήρη κρατικοποίηση των σιδηροδρόμων!

Αρέσει σε %d bloggers: