Καν’ το όπως ο …Λάτσης (Unfollow, Δεκέμβριος 2014)

Τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Εθνική Τράπεζα, το Mall και το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού εκ πρώτης όψης δεν έχουν τίποτε κοινό. Ξύνοντας λίγο κάτω απ’ την επιφάνεια εύκολα ξεχωρίζει η άλλοτε διακριτική (λιγότερο στην Εθνική Τράπεζα και περισσότερο στα ΕΛΠΕ) κι άλλοτε σαρωτική (Mall, Ελληνικό) παρουσία του ομίλου Λάτση. Εκείνο όμως που διαπερνάει ως κόκκινη κλωστή και τις τέσσερις περιπτώσεις είναι οι σχεδόν πανομοιότυπες μεθοδεύσεις που επιστράτευσε ο θηριώδης, πολυεθνικός όμιλος για να ολοκληρώσει τις συγκεκριμένες επιχειρηματικές συμφωνίες. Στη συμφωνία δε εξαγοράς του Ελληνικού από το ΤΑΙΠΕΔ αξιοποιήθηκε όλη η τεχνογνωσία που είχε συγκεντρώσει ο όμιλος από την στενή διαπλοκή του με το ελληνικό δημόσιο την τελευταία δεκαετία. Οι πρακτικές του ομίλου Λάτση, που ευνοήθηκε όσο κανένας άλλος από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δημόσιας περιουσίας όπως ξεκίνησε από την εποχή της «ισχυρής Ελλάδας» του Κ. Σημίτη και κορυφώθηκε τα πέτρινα μνημονιακά χρόνια, θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν και σε ένα εγχειρίδιο με οδηγίες προς υποψήφιους επιχειρηματίες και τίτλο «Κάν’ το όπως ο Λάτσης». Ας δούμε λοιπόν κεφάλαιο – κεφάλαιο κατ’ αντιστοιχία ισάριθμων κανόνων πώς θριαμβεύει η ιδιωτική πρωτοβουλία, γράφοντας νέες και λαμπρές σελίδες στη τέχνη του επιχειρείν, οικειοποιούμενη όμως την δημόσια περιουσία…

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Κεφάλαιο Πρώτο: Φτιάξε τον διαγωνισμό στα μέτρα σου. Οι όροι υπό τους οποίους δραστηριοποιήθηκε στο Mall και φιλοδοξεί να λειτουργήσει στο Ελληνικό ο Λάτσης διαφέρουν ουσιωδώς από τους όρους του διαγωνισμού υπό τους οποίους οι υπόλοιποι συμμετέχοντες κατέθεσαν την προσφορά τους. Περιττό να ειπωθεί ότι η αλλαγή ήταν προς όφελος του Λάτση. Να θυμίσουμε τα γεγονότα: Πριν στεγνώσει το μελάνι με το οποίο η Lamda Development ανακηρύχθηκε σε νικητή του διαγωνισμού του Δήμου Αμαρουσίου (ένα μόλις μήνα μετά την προκήρυξή του, το Φεβρουάριο του 2002) προσφέροντας 129 εκ. ευρώ, σε νομοσχέδιο που αφορούσε τα …υδατορέματα η Βάσω Παπανδρέου παραχώνει τροπολογία που αλλάζει τον συντελεστή δόμησης από το 1 στο 2 για τα 43 στρέμματα του εμπορικού κέντρου. Με επιπλέον μεθοδεύσεις η οικοδομήσιμη έκταση από 23.000 τ.μ. ανέρχεται στα 85.000 τ.μ.! Εξανέστη μέχρι κι ο Κ. Μητσοτάκης στη Βουλή με όσα παρασκηνιακά διαδραματίζονταν δηλώνοντας: «Όλα γίνονται εκ του πονηρού και καλύπτουν σκανδαλώδη συμφέροντα». Υπ’ αυτούς τους (νέους) όρους η επιλογή της Lamda να προτείνει τέτοιο ποσό φαίνεται απόλυτα δικαιολογημένη. Όσο για την ολλανδική εταιρεία, φαβορί μέχρι πρότινος, που έμεινε εκτός παιχνιδιού προφανώς αν ήξερε ότι θα άλλαζε ο συντελεστής δόμησης θα κατέθετε πολύ υψηλότερη προσφορά, στα επίπεδα της Lamda. Που να ‘ξερε όμως…

Το ίδιο έργο επαναλήφθηκε και στο Ελληνικό με τις αλλαγές στους όρους να αφορούν τις πωλούμενες μετοχές, τα κέρδη του δημοσίου επί των μελλοντικών αποδόσεων, την συμπερίληψη άδειας καζίνου και την άρση του όρου ότι αποκλειστικός χρηματοδότης της επένδυσης είναι η Lamda. Η απόφαση του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι αποκαλυπτική. Παραβλέποντας τα επουσιώδη: «Κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού οι όροι της πρόσκλησης υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στον διαγωνισμό τροποποιήθηκαν στην δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Οι επίμαχες τροποποιήσεις μετέβαλαν ουσιωδώς εκ των υστέρων και σε στάδιο της ελεγχόμενης διαδικασίας κατά το οποίο δεν ήταν δυνατή η υποβολή νέων προσφορών από μη προεπιλεγέντες ενδιαφερόμενους επενδυτές».

Η συνταγή της επιτυχίας λοιπόν έχει ως βασικό συστατικό δυσχερείς αρχικά όρους που αποθαρρύνουν αν δεν απομακρύνουν τους ανταγωνιστές. Κι όταν έχουν φύγει οι θλιμμένοι απ’ τη γιορτή μας, τότε ξεκινάει το πάρτι με την κατάλληλη μουσική…

Κεφάλαιο Δεύτερο: Ποιος νοιάζεται για τις αποφάσεις; Τόσο στο Ελληνικό όσο και στο Mall αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν μπήκαν εμπόδιο στον Λάτση, που απερίσπαστος εφάρμοζε το αρχικό του σχέδιο. Μεταξύ πολλών άλλων παραδειγμάτων: η ανέγερση του μεγαλύτερου αυθαίρετου των Βαλκανίων διακόπηκε προσωρινά με απόφαση (υπ. αρ. 1528/2003) του Συμβουλίου της Επικρατείας που ανέφερε ότι παραβιάζεται το άρθρο 24 του Συντάγματος κι επιβαρύνεται ανεπανόρθωτα το περιβάλλον. …Ωσάν να μην υπήρξε! Την ίδια αυθαιρεσία διαπιστώσαμε και στο Ελληνικό με το ΤΑΙΠΕΔ να γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων του το Ελεγκτικό Συνέδριο καθώς υπέγραψε με την Lamda σχέδιο σύμβασης πριν καν κατατεθεί κι εκδικαστεί η προσφυγή της Περιφέρειας Αττικής στην ολομέλεια του Ελεγκτικού κι επίσης πριν καν δοθεί στη δημοσιότητα το σκεπτικό του Στ’ Τμήματος που ανακάλεσε την απόφαση του Ζ’ Κλιμακίου με την οποία πάγωνε το έργο.

Κεφάλαιο Τρίτο: Όλα με το νόμο για να χουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Η απόφαση του ΣτΕ για το Μαρούσι δεν στάθηκε εμπόδιο στον Βαγγέλη Βενιζέλο, καθώς δικής του έμπνευσης ήταν ο νόμος 3207/2003 περί ολυμπιακής προετοιμασίας που νομιμοποίησε το έκτρωμα του Λάτση, μειώνοντας τον συντελεστή δόμησης από το 2 στο 1,9%, αυξάνοντας ωστόσο την οικοδομήσιμη επιφάνεια στα 121.000 τ.μ. Το μεγαλύτερο επίτευγμά του όμως ήταν ότι η οικοδομική άδεια πήρε τη μορφή νόμου καθιστώντας αχρείαστες τις υπουργικές αποφάσεις και, το σημαντικότερο, αποτρέποντας την δυνατότητα προσφυγών των πολιτών. Το ίδιο θα γίνει και στο Ελληνικό, με το νόμο να θωρακίζει την επαίσχυντη κι αποικιοκρατική συμφωνία, δυσκολεύοντας σε βαθμό απαγόρευσης κάθε σκέψη και διαδικασία νομικής προσβολής και αμφισβήτησης.

Κεφάλαιο Τέταρτο: Άσε το κράτος να βγάλει το φίδι απ’ την τρύπα. Ως γνωστό το κράτος, που πρωτοεμφανίζεται επί Σοβιετικής Ένωσης είναι διαπρύσιος εχθρός της επιχειρηματικότητας και φανατικός πολέμιος του κέρδους. Αυτός ο γενικός κανόνας έχει μερικές …μικρές εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, το Mall χτίστηκε σε 43 στρέμματα που είχε απαλλοτριώσει ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας για να κατασκευάσει εργατικές κατοικίες. Στο ενδιάμεσο η έκταση παραχωρήθηκε στο Δήμο Αμαρουσίου κι αυτός, επί δημαρχίας Π. Τζανίκου σε ένα κρεσέντο γενναιοδωρίας την παραχώρησε στην Lamda. Ο ΟΕΚ εν τω μεταξύ έμεινε με τα πλάνα ανέγερσης εργατικών κατοικιών …στο χέρι. Πάλι καλά μπορεί να πει κανείς γιατί το ελληνικό δημόσιο πολύ πιθανά θα μείνει με μερικές δεκάδες εκατομμύρια στο χέρι ως χρέος από την εκχώρηση του Ελληνικού στον Λάτση, καθώς έχει αναλάβει το κόστος των συμπληρωματικών έργων υποδομής και των έργων μεταφοράς υπαρχόντων εγκαταστάσεων, που η συνολική τους αξία ενδέχεται να ξεπεράσει ακόμη και τα 915 εκ. που θα εισπράξει το Δημόσιο την επόμενη δεκαετία.

Κεφάλαιο Πέμπτο: Αγάπα την Παρασκευή. Η τελευταία εργάσιμη μέρα της εβδομάδας επιλέγηκε τόσο για την ανακοίνωση της συγχώνευσης της Πετρόλα με τα Ελληνικά Πετρέλαια (30 Μαΐου 2003) από τους υπουργούς Ν. Χριστοδουλάκη και Ά. Τσοχατζόπουλο, όσο κι από το ΤΑΙΠΕΔ στις 14 Νοεμβρίου 2014 για την υπογραφή της σύμβασης με την Lamda Development για την εκχώρηση του Ελληνικού. Το ότι δεν είχε περάσει ακόμη καν το 15νθήμερο που δίνει ο νόμος για ενστάσεις στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου και πολύ περισσότερο ο χρόνος που απαιτείται ώστε αυτές να εξεταστούν και να τελεσιδικήσουν κρίθηκε ήσσονος σημασίας. Πάντα προέχει η ανάγκη δημιουργίας τετελεσμένων στην κοινωνία και τα Μέσα Ενημέρωσης, δεδομένης της αντικειμενικής δυσκολίας που έχουν να αντιδράσουν, ακόμη κι εκείνα που το επιθυμούν.

Κεφάλαιο Έκτο: Βάλε τους ανθρώπους σου στις κατάλληλες θέσεις. Η έκβαση του «διαγωνισμού» για το Ελληνικό θα ήταν άγνωστη αν το ΤΑΙΠΕΔ δεν είχε έγκαιρα, από την ίδρυσή του δηλαδή τον Ιούνιο του 2011, στελεχωθεί με στελέχη της Eurobank, της τράπεζας του Λάτση. Η περίπτωση του Κ. Μητρόπουλου, προέδρου του ΤΑΙΠΕΔ κι εκτελεστικού προέδρου της Eurobank είναι η πιο χαρακτηριστική όχι όμως κι η μοναδική περίπτωση. Εξ ίσου καθοριστική είναι κι η επιλογή των προσώπων που βρίσκονται στην διοίκηση των ΕΛΠΕ που όλως τυχαία στην μια θητεία τους εκπροσωπούν τα συμφέροντα του ομίλου Λάτση και στην άλλη τα συμφέροντα του δημοσίου. Εξέχουσα θέση στη μακρά κι απαστράπτουσα χορεία των «ανθρώπων του Λάτση» έχει κι ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν, Μανουέλ Μπαρόζο, που είχε προ δεκαετίας παραθερίσει στην πολυτελή θαλαμηγό του.

Κεφάλαιο Έβδομο: Άλλαξε πλοίο την στιγμή που πρέπει. Η Petrola διετέλεσε επί δεκαετίες αν όχι ναυαρχίδα του ομίλου Λάτση τουλάχιστον μια από τις σημαντικές οικονομικά κι εμβληματικές συμβολικά επενδύσεις του. Η δε Eurobank λειτουργώντας ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των τραπεζικών δραστηριοτήτων του ομίλου στην Ευρώπη και των επενδύσεων του στην Ελλάδα συνέβαλε καταλυτικά στην ανάπτυξη του ομίλου. Όπως συμβαίνει όμως και στις ανθρώπινες σχέσεις, έτσι και στις επενδύσεις το κρίσιμο είναι να επιλέγεις έγκαιρα το πότε θα φύγεις. Πριν οι ειδυλλιακές στιγμές μετατραπούν σε χρόνιο ζόφο. Η στιγμή αυτή για την Petrola σήμανε όταν οι εγκαταστάσεις της αποδεικνύονταν εμφανώς πεπαλαιωμένες απαιτώντας πακτωλούς ρευστού για να ανταγωνιστούν τα δημόσια ΕΛΠΕ και την Motor Oil του Βαρδινογιάννη. Για την Eurobank όταν άρχιζε ο βασιλιάς να φαίνεται γυμνός κι ο συνδετικός κρίκος να γίνεται βαρίδι, απειλώντας με ναυάγια. Και στις δύο περιπτώσεις, κατ’ εφαρμογή της εξαίρεσης που προαναφέραμε στον τέταρτο κανόνα – κεφάλαιο του μικρού μας εγχειριδίου, την παρτίδα έσωσε το δημόσιο, με την ευρεία του έννοια, καθώς μια ανταλλαγή μετοχών με τα ΕΛΠΕ και την Εθνική αντίστοιχα, υπό σκανδαλωδώς ευνοϊκούς όρους, έφερε τον Λάτση να ελέγχει επί της ουσίας τα ΕΛΠΕ και να είναι μέτοχος στην Εθνική.

«Καν’ το όπως ο Λάτσης» λοιπόν. Για όποιον φυσικά μπορεί. Οι υπόλοιποι πληρώνουν για τον Λάτση…

Σε πήλινα πόδια στηρίζονται οι τράπεζες (Πριν, 18 Ιανουαρίου 2015)

Γυμνός αποδείχθηκε ο τραπεζικός βασιλιάς πριν καν συμπληρωθούν τρεις μήνες από τις ζητωκραυγές για τα θετικά, υποτίθεται, αποτελέσματα των τεστ αντοχής που διενεργήθηκαν μάλιστα υπό την αυστηρή επίβλεψη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η αίτηση που κατέθεσαν πρώτα δύο τράπεζες, Γιούρομπανκ, Άλφα, για χορήγηση έκτακτης παροχής ρευστότητας (ELA), ύψους 5 δισ. ευρώ, με την Πειραιώς να ακολουθεί και την φημολογία να εντείνεται πώς μέχρι να εξεταστεί το αίτημα από την ΕΚΤ την ερχόμενη Πέμπτη θα ακολουθήσει κι η έτερη των συστημικών, Εθνική, υπογραμμίζει τα σοβαρά, διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, παρότι από το 2008 μέχρι τώρα έχουν τεθεί στη διάθεσή τους 211 δισ. ευρώ.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Οι τραπεζίτες, από την μεριά τους, έσπευσαν να αποδώσουν την ανάγκη ρευστού στην πολιτική αβεβαιότητα, όπως εκφράζεται με την μείωση των καταθέσεων. Μόνο τον Δεκέμβρη μειώθηκαν κατά 3 δισ. ευρώ. Αποδίδοντας επίσης την έλλειψη ρευστού στο στράγγισμα της αγοράς από τις εκδόσεις εντόκων του δημοσίου στέλνουν μήνυμα στην επόμενη κυβέρνηση να μην ελπίζει ότι οι τράπεζες θα απορροφήσουν αυξημένες εκδόσεις που θα καλύψουν πιθανά κενά από την χρηματοδότηση των πιστωτών. Οι τραπεζίτες έτσι λειτούργησαν σαν μακρύ χέρι της Τρόικας κι εκτελεστικός μηχανισμός της Συγγρού. Ως χαριστική βολή ωστόσο ενδέχεται να λειτούργησε η απόφαση της κεντρικής τράπεζας Ελβετίας να διακόψει την σύνδεση του ελβετικού φράγκου με το ευρώ, που προκάλεσε απώλειες τουλάχιστον ύψους 1,5 δισ. ευρώ και ποιός ξέρει πόσες άλλες ζημιές σε κερδοσκοπικές τοποθετήσεις.

Σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα είναι πως οι 4 συστημικές τράπεζες στηρίζονται σε πήλινα πόδια! Το πρόβλημα επομένως για μια ακόμη φορά βρίσκεται στις τράπεζες, που αποδεικνύονται πιθάρι των Δαναΐδων.

Από την άλλη, τα 5 δισ. ευρώ που ζητούν επ’ ουδενί δεν στοιχειοθετούν κρίση όπως έσπευσαν να ερμηνεύσουν την κίνηση κι οι ίδιοι οι τραπεζίτες, υποδυόμενοι τα θύματα. Τον Μάιο του 2014 μέσω του ίδιου μηχανισμού (ELA) είχαν φτάσει τον δανεισμό τους στα 124 δισ. ευρώ, που είναι ομολογουμένως πανάκριβος (1,55%) σε σχέση με τον δανεισμό από την ΕΚΤ (0,05%). Τα 5 δισ. ευρώ τους πείραξαν;

updated

Ο φορολογικός παράδεισος του Λουξεμβούργου πίσω από την μνημονιακή κόλαση της ΕΚΤ (Πριν, 9.11.2014)

Μια μικρή γεύση και γα τα όσα θα γίνουν στην Ελλάδα όταν τυπικά κλείσει το κεφάλαιο των Μνημονίων πήραμε από την Ιρλανδία με αφορμή την αποκάλυψη της μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδας Irish Times (εδώ το σχετικό δημοσίευμα) σχετικά με την αφόρητη πίεση που άσκησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο Δουβλίνο για να υπαχθεί η χώρα σε μνημόνιο. Διαφορετικά, δεν θα ενέκριναν ούτε ευρώ στις τράπεζες και θα διέκοπταν την χρηματοδότηση μέσω του μηχανισμού έκτακτης παροχής ρευστότητας, ELA. Ενδεικτικό της σοβαρότητας της κατάστασης είναι ότι απαντώντας η Φρανκφούρτη στις κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον της, για τον εκβιασμό που άσκησε στον τότε πρωθυπουργό Μπράιαν Κόουεν, επιβεβαίωσε όλα όσα της καταλογίζονται.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Οι δύο επιστολές του πρώην προέδρου της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ που έδωσε στην δημοσιότητα η Φρανκφούρτη (εδώ το σχετικό λινκ) αποκαλύπτουν τις εγκληματικές ευθύνες του θεματοφύλακα του ευρώ για την τροπή που έλαβε η κρίση. Ειδικότερα η επιστολή με ημερομηνία 19 Νοεμβρίου 2010 αναφέρει κατά λέξη: «είναι θέση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ ότι μόνο αν λάβουμε γραπτά μια δέσμευση της ιρλανδικής κυβέρνησης απέναντι στο Ευρωσύστημα στα ακόλουθα τέσσερα σημεία μπορούμε να εγκρίνουμε περαιτέρω προβλέψεις του ELA στα ιρλανδικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα». Κι ακολουθεί η «λίστα με τα ψώνια»: «Πρώτο, η ιρλανδική κυβέρνηση θα στείλει αίτημα χρηματοοικονομικής υποστήριξης προς το Γιούρογκρουπ. Δεύτερο, το αίτημα θα συμπεριλαμβάνει δέσμευση για ανάληψη αποφασιστικών ενεργειών στους τομείς της δημοσιονομικής συγκράτησης, των δομικών μεταρρυθμίσεων και της αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την ΕΚΤ. Τρίτο, το σχέδιο για την αναδιάρθρωση του ιρλανδικού χρηματοπιστωτικού τομέα θα περιλαμβάνει πρόβλεψη για τα αναγκαία κεφάλαια σε εκείνες τις ιρλανδικές τράπεζες που τα χρειάζονται και θα χρηματοδοτηθούν από οικονομικούς πόρους που παρέχονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο στην ιρλανδική κυβέρνηση όπως επίσης κι από οικονομικούς πόρους που είναι διαθέσιμοι στην ιρλανδική κυβέρνηση, περιλαμβανομένων των υπαρχόντων ρευστών διαθεσίμων της ιρλανδικής κυβέρνησης, κ.λπ.».

Όλα τα παραπάνω είναι αποκαλυπτικά γιατί δείχνουν πώς η ΕΚΤ, κατόπιν εντολής προφανώς του Βερολίνου, με τις παρεμβάσεις της κι αξιοποιώντας τις δυνατότητες που είχε επέβαλε την διάσωση των τραπεζών και τα αιματηρά προγράμματα λιτότητας, προς όφελος των χρεοκοπημένων τραπεζών και των απατεώνων που τις διοικούσαν.

Οι ευθύνες της ΕΕ για την ασυδοσία των μεγάλων επιχειρήσεων και την οικονομική κρίση (όπως εκφράζεται με την μορφή των σταθερά μειουμένων φορολογικών εσόδων από τις μεγάλες επιχειρήσεις, που είναι η σημαντικότερη αιτία του δημοσιονομικού εκτροχιασμού) αποκαλύφθηκε επίσης με αφορμή το υλικό που έδωσε στην δημοσιότητα η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) για την καλά οργανωμένη και χρόνια φορο-αποφυγή που γίνεται στο Λουξεμβούργο. Χάριν ακριβείας, αναφέρουμε ότι με τον όρο φορο-αποφυγή εννοούμε την εκμετάλλευση νόμιμων δυνατοτήτων που παρέχει ή κάνει ανεκτές το φορολογικό σύστημα από μεγάλες συνήθως επιχειρήσεις για να πληρώνονται λιγότεροι φόροι. Η φορο-αποφυγή μπορεί να έχει τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα με την φοροδιαφυγή (μειωμένοι φόροι για τις επιχειρήσεις, μειωμένα φορολογικά έσοδα για το κράτος), η τελευταία ωστόσο παραβιάζει και δεν προσπερνάει διακριτικά και κυρίως συναινετικά την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία. Η φορο-αποφυγή, με άλλα λόγια, είναι η φοροδιαφυγή των πλουσίων: πιο εκλεπτυσμένη, σύνθετη τεχνικά, πάντα κοσμοπολίτικη κι αφορούσα χονδρά ποσά, όχι πενταροδεκάρες, όπως πχ τον ΦΠΑ που κλέβουν οι μαγαζάτορες στα νησιά…

Προς επίρρωση τα στοιχεία για το πάρτι που είχε στηθεί στο Λουξεμβούργο επί χρόνια. Με βάση τις μέχρι τώρα αποκαλύψεις, που περιλαμβάνονται σε 28.000 σελίδες απορρήτων εγγράφων τα οποία μελετούνταν επί έξι μήνες, αφορά περισσότερες από 343 επιχειρήσεις. Πρόκειται για την αφρόκρεμα του παγκόσμιου καπιταλισμού: Pepsi, Ikea, Procter & Gamble, JPMorgan, FedEx, Amazon, Deutsche Bank και πολλές άλλες. Το κύρος που είχε αποκτήσει το Λουξεμβούργο, ως παγκόσμιο φορολογικό πλυντήριο, είχε οδηγήσει τις 170 από τις 500 μεγάλες εταιρείες του περιοδικού Fortune να διαθέτουν κι ένα υποκατάστημα στο Λουξεμβούργο. Σχεδόν δε πάντα ήταν μια θυρίδα, όπως συνέβαινε με τις 1.600 «ένοικους» στη διεύθυνση Rue Guillaume Kroll 5. Το τρίγωνο του διαβόλου που είχε στηθεί μεταξύ φορολογικών αρχών και πολυεθνικών εταιρειών περιελάμβανε την λογιστικο-ελεγκτική εταιρεία PriceWaterhouseCoopers (PWC) που διευκόλυνε τις …διευθετήσεις. Συγκεκριμένα, αξιοποιώντας πρόβλεψη του νόμου, προχωρούσε σε μια εξατομικευμένη διευθέτηση των φορολογικών υποχρεώσεων κάθε επιχείρησης (tax ruling), έκτασης συχνά 20-100 σελίδων, που ως αποτέλεσμα είχε ο φόρος σχεδόν να μηδενίζεται. Δεν πρόκειται για υπερβολή! Το 2012, χαρακτηριστικά, σε ένα σύνολο κερδών αμερικανικών εταιρειών ύψους 95 δισ. δολ. που κατευθύνθηκαν στο Λουξεμβούργο καταβλήθηκε φόρος ύψους 1,04 δισ. δολ., που σημαίνει 1,1%! Οι διαδικασίες που συμφωνούνταν με κάθε ενδιαφερόμενο, και συχνά εγκρίνονταν μέσα στην ίδια μέρα από τις φορολογικές αρχές του Λουξεμβούργου, ήταν τόσο περίπλοκες ώστε απεικονίζονταν σε διαγράμματα, με ορισμένες περιπτώσεις να προβλέπουν ακόμη και 79 βήματα μέχρι να φτάσουν στην πολυπόθητη φορολογική ασυλία!

Η ΕΚΤ απείλησε με διακοπή χρηματοδότησης των ιρλανδικών τραπεζών αν δεν επιβληθεί μνημόνιο και το Λουξεμβούργο εξασφάλιζε φορολογία στο 1,1%

Οι ευθύνες ωστόσο της ΕΕ για την μετατροπή του Λουξεμβούργου σε φορολογικό παράδεισο και πλυντήριο της διπλανής πόρτας δεν είναι τόσο προφανείς. Επανειλημμένως γράφτηκε για παράδειγμα ότι οι αποκαλύψεις της ICIJ αποτέλεσαν συνέχεια των ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κατά πόσο οι φορολογικές «διευθετήσεις» της Amazon με το Μεγάλο Δουκάτο, όπως λέγεται το Λουξεμβούργο των 484.000 κατοίκων όπου οι λογιστές είναι τέσσερις φορές περισσότεροι από τους αστυνομικούς, παραβιάζουν τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ανάλογη έρευνα ήταν σε εξέλιξη και για την ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία Fiat. Το ενδιαφέρον της ΕΕ για την τήρηση των φορολογικών κανόνων είναι ανάλογο του ενδιαφέροντος της για τον σεβασμό του ελεύθερου ανταγωνισμού. Αποδεικνύεται δε από τον ενεργό ρόλο που έπαιξε ώστε οι ελληνικές τράπεζες να συρρικνωθούν σε 4 και το μονοπώλιο της κρατικής Ολυμπιακής Αεροπορίας να σπάσει επιτέλους για να επέλθει το πολυπόθητο καθεστώς του ελεύθερου ανταγωνισμού της ιδιωτικής Aegean… Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην φορολογία, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πιέζει διαρκώς στην κατεύθυνση μείωσης των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων κι επίσης, το πλέον σκανδαλώδες, στην ενεργό ανάμιξη των λογιστικο-ελεγκτικών εταιρειών σε φορολογικές εργασίες που μέχρι πρόσφατα ανήκαν στο δημόσιο, αποτελούσαν δηλαδή υποχρέωση των Δημοσίων Οικονομικών Υπηρεσιών (πχ φορολογικό πιστοποιητικό). Το καθεστώς αυτό επιβλήθηκε στο πλαίσιο των «εκσυγχρονισμών» που επέβαλε η Τρόικα, από το 2010 κιόλας.

Η σύζευξη του δημόσιου τομέα με τις λογιστικο-ελεγκτικές εταιρείες εκφράζεται με την επιλογή του Γ. Μαυραγάνη και της Κατ. Σαββαΐδου για την θέση του υφυπουργών Οικονομικών και της γενικής γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, αντίστοιχα. Και οι δύο προέρχονται από την PWC, που ευθύνεται για την φοροαποφυγή δισ. ευρώ. Η επιλογή τους για τόσο υψηλές θέσεις δημιουρ­γεί υπόνοιες, καθώς τίποτε δεν διασφαλίζει ότι πελάτες από τις προηγούμενες δουλειές τους δεν θα τύχουν ευνοϊκής μεταχείρισης από τα νέα πόστα τους. Πολύ περισσότερο δε καθώς αποδεδειγμένα πλέον δεν προέρχονται από φιλανθρωπικό ίδρυμα. Η PWC, έστω κι αν είναι η κορυφή του παγόβουνου, αποτελεί μέρος του φορολογικού προβλήματος κι όχι της λύσης τους. Τα στελέχη της επομένως δεν μπορεί να περιβάλλονται με το κύρος του ειδήμονα. Πόσος στρουθοκαμηλισμός πια;

Ας ρίξουμε μια ματιά και στις εννιά εταιρείες που προσέφυγαν στις υπηρεσίες της PWC για να γευτούν τα προνόμια από το πλυντήριο του Λουξεμβούργου, απ’ τις οποίες είναι γνωστές μέχρι στιγμής οι τέσσερις. Οι δύο εξ αυτών δε χρειάζονται συστάσεις: είναι η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Wind κι η τράπεζα Eurobank. Από την εν λόγω τράπεζα όμως, που σώθηκε με κρατικά χρήματα, προέρχεται ο υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης. Δεδομένου πως το «έγκλημα» της μαζικής φορο-αποφυγής, το οποίο στέρησε από φορολογικά έσοδα όλες τις υπόλοιπες κυβερνήσεις της ΕΕ, συνέβη την περίοδο 1995-2013 (όταν πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου ήταν ο σημερινός πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ), ο Γκίκας Χαρδούβελης δεν πείθει όταν προσποιείται ότι δεν γνώριζε. Στο επίσημο βιογραφικό του (εδώ το σχετικό λινκ) αναφέρει: «Μέλος της εκτελεστικής επιτροπής και επικεφαλής Οικονομικών Μελετών του ομίλου της Eurobank (2005-2011, 2012-2014)». Ήταν επομένως παρών όταν γινόταν το πάρτι της φοροαποφυγής και δεν μπορεί να προσποιείται τον ανήξερο!

Προφανώς κανείς δεν περιμένει να λογοδοτήσουν Σαμαράς και Γιούνκερ για τις πλάτες που βάζουν ώστε οι μεγάλες επιχειρήσεις να απαλλάσσονται των φορολογικών τους υποχρεώσεων και τα βάρη να μετακυλίονται στις πλάτες των εργαζομένων που καλούνται να καλύψουν το κενό που αφήνει η Eurobank κι η Wind. Με άλλα λόγια, οι 577.472 κατασχέσεις εις χείρας τρίτων κι οι 54.000 ποινικές διώξεις που διέταξε η εφορία μόνο το πρώτο εννιάμηνο του 2014 είναι η άλλη όψη της φορολογικής ασυδοσίας των μεγάλων επιχειρήσεων και των λογιστικο-ελεγκτικών εταιρειών. Έτσι όμως φαίνεται ότι η κόλαση των Μνημονίων που επέβαλε η ΕΚΤ στην Ιρλανδία (και προφανώς στην Ελλάδα όπως θα μάθουμε πολύ σύντομα) είναι η άλλη όψη του παράδεισου του Λουξεμβούργου. Δηλαδή, ποτέ η δημοσιονομική κρίση δεν θα είχε φτάσει σε αυτά τα επίπεδα αν οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν επιδίδονταν σε αγώνα δρόμου με έπαθλο ποια θα πληρώσει λιγότερους φόρους, αδειάζοντας έτσι τα κρατικά ταμεία κι οξύνοντας την φορολογική επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους που καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό με συνεχώς μεγαλύτερους φόρους και λιγότερες παροχές.

Νέο γύρο λεηλασίας του δημόσιου χρήματος ετοιμάζουν οι τράπεζες (Πριν, 2 Νοεμβρίου 2014)

Στην αντεπίθεση πέρασε η τραπεζική ελίτ, πριν καν κλείσει μια εβδομάδα από την δημοσίευση των αποτελεσμάτων των «τεστ αντοχής» από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αξιοποιώντας στο έπακρο το σκανδαλωδώς ευνοϊκό για τα συμφέροντά της κλίμα που έχει διαμορφωθεί. Έτσι, στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο που εξέδωσε μόλις προχθές Παρασκευή 31 Οκτωβρίου η Άλφα Μπανκ χαρακτηρίζει ως επιτακτική την ανάγκη «ταχείας αποκατάστασης του ιδιωτικού ιδιοκτησιακού χαρακτήρα» των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Ταυτόχρονα ανοίγει και την ατζέντα του επόμενου διαστήματος που σχεδόν μονοπωλείται από το στόχο άντλησης εκείνων ακριβώς των κεφαλαίων για κάθε μία τράπεζα που θα μειώσουν την συμμετοχή του δημοσίου σε επίπεδα κάτω του 50%.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Ωστόσο ούτε η Άλφα Μπανκ, ούτε καν η κυβέρνηση που έσπευσε να οικειοποιηθεί τα θετικά αποτελέσματα των «τεστ αντοχής» χαρακτηρίζοντάς τα πειστήρια του success story, θυμήθηκαν ότι αν σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές οι τέσσερις τράπεζες το οφείλουν στα λεφτά των φορολογουμένων! Πακτωλοί δημόσιου χρήματος, που προέρχονται από τις τσέπες των φορολογουμένων και υπό οποιαδήποτε μορφή (ρευστού ή εγγυήσεων) δόθηκαν στους τραπεζίτες από την αρχή της κρίσης προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες. Στην Ελλάδα μόνο από το 2008 άντλησαν 211,5 δισ. ευρώ. Στις 27 χώρες της ΕΕ από το 2008 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2012 τέθηκε στη διάθεση τους το αστρονομικό ποσό των 5 τρισ. 86 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 40,3% του ΑΕΠ του 2011. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του καπιταλισμού δεν υπήρξε κλάδος επιχειρηματικής δραστηριότητας που να είναι τόσο αεριτζίδικος, τόσο προβληματικός κι εν τέλει τόσο κρατικοδίαιτος όσο οι τράπεζες.

Τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής απέδειξαν πριν απ’ οτιδήποτε άλλο την καθοριστική συμβολή που είχαν στη διάσωση των τραπεζών οι αποφάσεις των κυβερνήσεων να χαρίσουν στους τραπεζίτες δημόσιο χρήμα. Είναι λεφτά που δεν έγιναν επιδόματα ανεργίας ή χρηματοδοτήσεις στα δημόσια νοσοκομεία για να μπορούν σήμερα η Γιούρομπανκ, η Εθνική, η Πειραιώς κι η Άλφα Μπανκ να καμαρώνουν ότι πέρασαν τον πήχη των τεστ αντοχής. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι με το βασικό σενάριο που χρησιμοποίησε η ΕΚΤ, στη βάση των ισολογισμών της 31 Δεκεμβρίου 2013, οι τρεις πρώτες τράπεζες «κόπηκαν». Η έλλειψη κεφαλαίου που διαπιστώθηκε ανέρχεται αντίστοιχα σε 4,63 δισ. ευρώ, 3,43 δισ. και 0,66 δισ. ευρώ. Από τις 25 τράπεζες που κόπηκαν σε σύνολο 130 τραπεζών, οι 3 είναι ελληνικές χρησιμοποιώντας το βασικό σενάριο, ενώ από τα 25 δισ. που απαιτούνται σε όλη την Ευρώπη τις μεγαλύτερες ανάγκες κεφαλαίου εμφάνιζε η Ιταλία (9,7 δισ.) και στη συνέχεια έρχονταν η Ελλάδα (8,7 δισ.) κι η Κύπρος (2,4 δισ. ευρώ). Η εικόνα διορθώθηκε στο πλαίσιο της συνολικής αξιολόγησης, που έλαβε υπ’ όψη της τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα (κι οι ελληνικές τράπεζες την άνοιξη προχώρησαν του 2014 στην δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση) όπως επίσης και τα επιχειρηματικά σχέδια που έχουν κατατεθεί κι εγκριθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ (πχ απόσυρση της Εθνικής από την τουρκική θυγατρική της Φινάνς Μπανκ), χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η πλήρης ενσωμάτωσή τους επομένως στη σημερινή αποτίμηση δεν είναι χωρίς ρίσκο.

Με τα λεφτά των φορολογουμένων που σκανδαλωδώς οικειοποιήθηκαν οι τράπεζες πέρασαν τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Σημασία ωστόσο έχει ότι η στήριξη των τραπεζών από τον δημόσιο δεν ήταν μια ταμειακά ουδέτερη διαδικασία. Δεν δανείστηκαν δηλαδή ένα ποσό από το δημόσιο το οποίο στη συνέχεια, απλώς, επέστρεψαν. Οι τραπεζίτες ζημίωσαν σημαντικά και κατ’ επανάληψη το δημόσιο όλα αυτά τα χρόνια και θα το ζημιώσουν μετά βεβαιότητας όσο θα υλοποιούν το σχέδιο απομάκρυνσης του δημοσίου από το μετοχικό τους κεφάλαιο! Η μεταφορά ζημιών στο δημόσιο έγινε από τη στιγμή που η κυβέρνηση μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποδέχθηκε να γίνει η ανακεφαλαιοποίηση με τιμές χαμηλότερες από το επίπεδο αγοράς του ΤΧΣ. Έτσι φτάσαμε να ολοκληρωθεί «επιτυχημένα» κατά τους τραπεζίτες και επιζήμια για τα λαϊκά συμφέροντα ο δεύτερος κύκλος ανακεφαλαιοποίησης. Ακόμη και τώρα όμως στις 3 από τις 4 τράπεζες το δημόσιο έχει υπό την κατοχή του την απόλυτη πλειοψηφία των μετοχών καθώς η συμμετοχή του ΤΧΣ στην Τράπεζα Πειραιώς ανέρχεται στο 67,3%, στην Άλφα Μπανκ στο 66,4%, στην Εθνική στο 57,2% και στην Γιούρομπανκ στο 35,4%. Από την άλλη όμως όσο οι τραπεζίτες, με την επίνευση της Τρόικας και την στήριξη της συγκυβέρνησης, προχωρούσαν το σχέδιο επιστροφής των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα που τις κατέστρεψε, τόσο το ΤΧΣ ζημιωνόταν για να φτάσει η συμμετοχή του στις τέσσερις τράπεζες με βάση τις τελευταίες καταστάσεις του (26 Σεπτεμβρίου) να ανέρχεται σε 17 δισ. ευρώ, όταν στις 31 Δεκεμβρίου 2013 ανερχόταν σε 22,6 δισ. ευρώ, που σημαίνει απώλειες της τάξης του 25%, σε λιγότερο από ένα χρόνο! Ειρήσθω εν παρόδω: Δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την ταχύτητα με την οποία οι λάτρεις των υψηλών αποδόσεων και της μέγιστης αποτελεσματικότητας στην κατανομή των πόρων τραπεζίτες γίνονται Τσοβόλες όταν διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα… Οι νέοι κύκλοι ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, από τους οποίους πάλι κατά σκανδαλώδη θα αποκλείεται το ΤΧΣ, θα σημάνουν νέες ζημιές για τους δημόσιους πόρους. Στη βάση των παραπάνω δεν προκαλεί καμία έκπληξη, πλέον, η προνοητικότητα που επέδειξε η κυβέρνηση να θωρακίσει νομικά την διοίκηση του ΤΧΣ, όπως και του ΤΑΙΠΕΔ, απαλλάσσοντας τις από κάθε νομική ευθύνη για τις αποφάσεις που λαβαίνουν προς όφελος των τραπεζιτών κι εν γένει των ιδιωτών, δουλεύοντας ακούραστα για την ομαλή μεταβίβαση της μεγαλύτερης σε αξίας περιουσία που έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Εδώ, το ποινικό έγκλημα (ληστές τραπεζών, διαρρήκτες, απαγωγείς κι εκβιαστές) δεν μπορεί να μην κατηγορήσει Σαμαρο-βενιζέλους και Τρόικα για αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς ποτέ δεν απόλαυσε το καθεστώς ατιμωρησίας που χαρίστηκε στους τραπεζίτες…

Φυσικός αυτουργός, μεταξύ άλλων, σε αυτό το οικονομικό έγκλημα ήταν ο Γ. Στουρνάρας, καθώς από τη θέση του ως υπουργού Οικονομικών μεθόδευσε την υλοποίηση υπό το φως της μέρας όσων αποφασίζονταν μεταξύ μεγαλο-τραπεζιτών και κυβέρνησης τη νύχτα. Με την συνάντηση επομένως που είχε μαζί του ο Αλ. Τσίπρας την προηγούμενη εβδομάδα στην Τράπεζα Ελλάδας δεν έδωσε συγχωροχάρτι μόνο για την αντιδημοκρατική επιλογή του από τον Α. Σαμαρά στο πλαίσιο της περιβόητης ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών που σημαίνει ουσιαστική και τυπική υπαγωγή στην ΕΚΤ και ανυπαρξία τυπικής έστω λογοδοσίας στο εσωτερικό της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε συγχωροχάρτι επίσης και στους σκανδαλώδεις χειρισμούς που έγιναν με τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, ενώ ενταφίασε και το αίτημα της εθνικοποίησης των τραπεζών, καθώς το μόνο το οποίο απαίτησε από τις τράπεζες ήταν να δώσουν δάνεια.

Ρευστότητα ωστόσο δεν πρόκειται να δοθεί από τις τράπεζες, για πολλούς μάλιστα λόγους. Επειδή η ολοκλήρωση των εγκεκριμένων σχεδίων προϋποθέτει να κλείσουν περαιτέρω οι στρόφιγγες των δανείων κι όχι να ανοίξουν. Επειδή τα «κόκκινα» δάνεια εξακολουθούν να αποτελούν ωρολογιακή βόμβα για τους ισολογισμούς των τραπεζών, παρά τις προβλέψεις που έχουν γίνει, οι οποίες δεν προδικάζουν την μείωσή τους. Μέχρι στιγμής σε ένα σύνολο δανειακού χαρτοφυλακίου ύψους 213 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (για περίοδο άνω των 90 ημερών) ξεπερνούν τα 80 δισ. ευρώ. Σχεδόν δηλαδή το 1 στα 3 δάνεια είναι «κόκκινο». Ο σημαντικότερος ωστόσο λόγος για τον οποίο οι τράπεζες δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά στο προσεχές μέλλον σχετίζεται με την ένταξή τους από αύριο Δευτέρα 3 Νοεμβρίου στην Ενιαία Εποπτική Αρχή, που μόλις δημιουργήθηκε με καθήκον να επιτηρεί τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα. Εύκολα μπορούμε να προβλέψουμε ότι ειδικά για τις τράπεζες που βρίσκονται στη ζώνη του κινδύνου (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία) καμία δανειακή επέκταση δεν πρόκειται να εγκρίνεται από την Φρανκφούρτη, μέχρις ότου να φύγουν οριστικά από την ζώνη του λυκόφωτος. Επιπλέον σε αυτό το πλαίσιο θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου που είναι ήδη σε εξέλιξη προς όφελος των γερμανικών κι άλλων βορειοευρωπαϊκών τραπεζών και σε βάρος των περιφερειακών. Η βίαιη διαδικασία ανασχεδιασμού του ευρωπαϊκού τραπεζικού χάρτη αποτυπώθηκε σε ανακοίνωση της ΕΚΤ με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου όπου αναφερόταν ότι ο συνολικός αριθμός των πιστωτικών ιδρυμάτων το 2013 μειώθηκε σε 5.948 από 6.100 το 2012 και 6.690 το 2008. Το ενεργητικό τους αντίστοιχα συρρικνώθηκε σε 26,8 τρισ. ευρώ το 2013, από 29,6 τρισ. το 2012 και 33,5 τρισ. το 2008. Σε αυτή την πορεία (όπου προτεραιότητα έχει εκκαθάριση σε εθνικό έδαφος και μετά θα ακολουθήσουν οι υπερεθνικές εξαγορές και συγχωνεύσεις) είναι αυταπάτη να αναμένεται πως οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να είναι ελληνικές τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα όμως είναι και σκάνδαλο ολκής να θεωρείται ως το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου ο τερματισμός της επιρροής των κυβερνήσεων επί των διοικήσεων των τραπεζών, όπως υπόσχεται η επικεφαλής της Ενιαίας Εποπτικής Αρχής Ντανιέλ Λουί, όταν ειδικά οι ελληνικές τράπεζες ανήκουν ουσιαστικά στο δημόσιο!

Τούτων δοθέντων, η προβολή του αιτήματος της εθνικοποίησης των τραπεζών, που μεταφράζεται σε πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων του δημοσίου ως πλειοψηφικού μετόχου με τον ταυτόχρονο καταλογισμό ποινικών ευθυνών στις ιδιωτικές διοικήσεις για την χρεοκοπία τους, αποτελεί αίτημα που είναι κάτι παραπάνω από κοινωνικά αναγκαίο. Η επιθετική διεκδίκησή του δε σήμερα, όσο ακόμη είναι δηλαδή εφικτή η υλοποίησή του και πριν ολοκληρωθούν οι νέες ανακεφαλαιοποιήσεις, επείγει! Το «θάψιμό» του αντίθετα, όπως έκανε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στη συνάντησή της με τον Στουρνάρα, ισοδυναμεί με συνενοχή στην πολιτική της λεηλασίας του δημόσιου πλούτου.

ΕΘΝΙΚΗ – ΓΙΟΥΡΟΜΠΑΝΚ: Γερμανική επέλαση στο τραπεζικό σύστημα (Πριν, 14.4.2013)

Σε σημείο τομής, ιστορικού χαρακτήρα εξελίσσεται για τον ελληνικό καπιταλισμό η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, καθώς μετά τις ανατροπές των τελευταίων ημερών η Εθνική Τράπεζα, τουλάχιστον, θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα πουληθεί σε ανταγωνιστή της στο εξωτερικό. Πρόκειται για γεγονός τεράστιας οικονομικής και πολιτικής σημασίας καθώς η Εθνική Τράπεζα, με ιστορία 172 ετών, είχε τη διακριτική ευχέρεια να αφήνει τους νόμους της αγοράς να λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο για τους απλούς πελάτες, ενώ από την άλλη για τμήματα της αστικής τάξης να λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας παρέχοντας πλήθος διευκολύνσεων που υποβοηθούσαν την επιχειρηματική δραστηριότητα, εξαφανίζοντας ενίοτε ακόμη και την ίδια την έννοια του επιχειρηματικού κινδύνου. Η σημασία της Εθνικής επίσης υπογραμμίζεται αν λάβουμε υπ’ όψη μας την πλεονεκτική θέση που διατηρούσε στην εγχώρια τραπεζική αγορά συγκεντρώνοντας ακόμη και τώρα ένα ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο δανείων (109 δισ.) και καταθέσεων (88 δισ.) απασχολώντας επίσης στην τράπεζα εντός της Ελλάδας 11.640 εργαζομένους. Όλα αυτά όμως ανήκουν πιθανότατα στο παρελθόν μετά το βέτο της Τρόικας στην συγχώνευση της Εθνικής με την Γιούρομπανκ που θα δημιουργούσε ένα τραπεζικό σχήμα το οποίο θα ήλεγχε το 40% της αγοράς. Η τύχη της Εθνικής Τράπεζας έτσι, μέσα από μια εντελώς διαφορετική διαδρομή, ακολουθεί ακριβώς την ίδια πορεία που ακολούθησαν οι σημαντικότερες επιχειρήσεις του ελληνικού καπιταλισμού από την δεκαετία του ’90 κι εντατικότερα από την δεκαετία του 2000. Μια πορεία συρρίκνωσης και σε πολλές περιπτώσεις διάλυσης. Αυτή η καταστροφική πορεία μάλιστα δεν αφορούσε μόνο υποδειγματικές μονάδες της μεταποίησης (πχ ναυπηγεία, χαλυβουργία, τσιμεντάδικα, λιπάσματα) αλλά και του τομέα των υπηρεσιών στην πιο ευρεία του έννοια. Ποιος θα θυμάται σε λίγα χρόνια την Ολυμπιακή Αεροπορία για παράδειγμα, που εδώ και μήνες εξετάζεται από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ η εξαγορά της από την Ετζίαν μέχρι να επιβληθεί ντε φάκτο; Ή, τη σχέση έχει η σημερινή θέση του ΟΤΕ με αυτή που κατείχε την δεκαετία του ’90, εξετάζοντάς την μάλιστα από κάθε άποψη: τζίρους, κέρδη, διεθνή παρουσία κι επιπλέον θέσεις εργασίας και ποιότητα ακόμη αυτών των θέσεων. Τώρα ήρθε η σειρά της Εθνικής Τράπεζας να υποστεί την βίαιη συρρίκνωση που προβλέπει για χώρες όπως η Ελλάδα η ένταξή τους στον καταμερισμό εργασίας της ευρωζώνης. Θα γίνει μάλιστα με διαδικασίες πολύ πιο συνοπτικές, επισείοντας τεράστιο κόστος για την κοινωνία και τον ίδιο τον ελληνικό καπιταλισμό, που θα σηκώσουν το βάρος της γερμανικής κατοχής και της μετατροπής της Ελλάδας σε αποικία του Τέταρτου Ράιχ, όπου τέτοιες οικονομικές δραστηριότητες δεν επιτρέπεται να ασκούνται από τις αποικίες.

Στην περίπτωση ωστόσο της Εθνικής ξεχωρίζουν πολύ πιο έντονα οι πολιτικές ευθύνες, γιατί τόσο η διοίκηση της τράπεζας όσο και η πολιτική ηγεσία (Στουρνάρας, Σαμαράς), όπως αποκαλύφθηκε την εβδομάδα που πέρασε, ήξεραν για την απροθυμία της Τρόικας να συναινέσει στην εξαγορά της Γιούρομπανκ, την οποία είχε εκφράσει από τον Ιανουάριο. Επωμίζονται επομένως τεράστιες ευθύνες (πολύ πιο σημαντικές από την υπόνοια χειραγώγησης των μετοχών που ήδη διερευνά ο εισαγγελέας) από την στιγμή που επέτρεψαν να χαθεί τόσος πολύτιμος χρόνος και το βέτο της Τρόικας, με όσα αυτό σημαίνει, να γίνει γνωστό τον Απρίλιο, στο παρά πέντε της λήξης της χρονικής προθεσμίας ανακεφαλαιοποίησης. Όταν δηλαδή πλέον είναι αργά να βρεθούν από πηγές εντός της Ελλάδας τα 790 εκ. ευρώ που απαιτούνται (ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της αναγκαίας αύξησης μετοχικού κεφαλαίου) για να μην περάσει η Εθνική στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο μέχρι τον Σεπτέμβριο θα την πουλήσει στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα η Εθνική ακόμη και να αναγκαστεί να κατεβάσει τα σήματά της και να μετατραπεί σε υποκατάστημα της Ντόιτσε Μπανκ. Μάλιστα, ακόμη και αν δε συμβεί αυτό το ενδεχόμενο, θεωρείται βέβαιος ο ακρωτηριασμός του κραταιού κατά το παρελθόν ομίλου, με πρώτη πράξη την πώληση ακινήτων μεγάλης αξίας, επιχειρήσεων του ομίλου και θυγατρικών τραπεζών του στα Βαλκάνια τις οποίες εποφθαλμιούσαν ανέκαθεν οι γερμανικές τράπεζες. Κι αυτό, επειδή το εγχείρημα της κάλυψης από το εσωτερικό των αναγκαίων κεφαλαίων φαίνεται αδύνατο για πολλούς ακόμη λόγους, πέραν του σημαντικού τους ύψους. Πρώτον, επειδή την ίδια ακριβώς περίοδο θα προβούν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου κι οι τρεις άλλες «συστημικές» τράπεζες: Η Γιούρομπανκ (αναζητώντας 383 εκ. ευρώ δηλαδή το 10% της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου ύψους 3,83 δισ.), η Πειραιώς (περίπου 550 εκ.) κι η Άλφα Μπανκ (450 εκ.), εκ των οποίων μόνο οι δύο τελευταίες θεωρείται βέβαιο ότι θα καταφέρουν να πετύχουν το στόχο τους. Πως είναι δυνατό να βρεθούν μέσα σε ένα μήνα πάνω από 2 δισ. ευρώ σε μία αγορά που βρίσκεται για έκτο συνεχή χρόνο σε ύφεση; Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι «συνήθεις» αρωγοί της Εθνικής, δηλαδή τα ασφαλιστικά ταμεία που κατέχουν το 16,6% των μετοχών (12,2% ΝΠΔΔ και 4,2% ΝΠΙΔ), η εκκλησία μαζί με μητροπόλεις (1,5%), κι επίσης ιδρύματα και κληροδοτήματα (3,2%) λόγω των τεράστιων ζημιών που υπέστησαν τον Μάρτιο του 2012 από το κούρεμα των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, αδυνατούν να ανταποκριθούν, λόγω έλλειψης των απαραίτητων ρευστών διαθεσίμων. Τρίτο, ακόμη και να βρίσκονταν αυτά τα ποσά, αποτελεί κοινό τόπο πλέον πως η διάσωση των ελληνικών τραπεζών είναι μια χαμένη υπόθεση. Δεν είναι μόνο πως η καθαρή θέση της Εθνικής είναι αρνητική (με τις ζημιές να ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ), όπως περιγράφεται ακόμη και στην ιστοσελίδα της, στα βασικά μεγέθη. Είναι επιπλέον ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρήσεων και νοικοκυριών επεκτείνονται σαν γάγγραινα, ανατρέποντας επί τα χείρω τις προβλέψεις σε ό,τι αφορά τα κεφάλαια που απαιτούνται για τη διάσωση των τραπεζών. Ο κίνδυνος δηλαδή είναι πως ακόμη και στην περίπτωση που ευοδωνόταν η τρέχουσα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου το φθινόπωρο που θα πρέπει να υποβληθούν σε νέα τεστ αντοχής οι τράπεζες θα αποδειχθούν πιθάρι των Δαναΐδων, καθώς θα έπρεπε να βγουν στη …γύρα για νέα κεφάλαια που θα καλύψουν κι άλλες μαύρες τρύπες στους ισολογισμούς τους. Τέλος, εξ ίσου αποθαρρυντικά για το μέλλον των ελληνικών τραπεζών θα λειτουργήσει η απόφαση της ΕΕ να κατάσχει τις καταθέσεις. Μέτρο που θα οδηγήσει τις καταθέσεις ειδικότερα τις μεγάλες να αποσυρθούν από τις τράπεζες της περιφέρειας και να στραφούν σε αυτές του κέντρου.

• Σχεδόν σίγουρη θεωρείται η πώληση της Εθνικής Τράπεζας σε μια γερμανική αν περάσει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας

Το ξεπούλημα της Εθνικής Τράπεζας με ενδιάμεσο στάδιο το πέρασμά της από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (που όλως τυχαίως η νέα του πρόεδρος, Αναστασία Σακελλαρίου, εργαζόταν μέχρι πρόσφατα στην Ντόιτσε Μπανκ και μετά στην Πειραιώς) φέρνει στην επιφάνεια, μεταξύ άλλων, δύο οικονομικά εγκλήματα που έγιναν τις προηγούμενες δεκαετίες σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος και της περιουσίας του ελληνικού λαού. Το πρώτο σχετίζεται με την επένδυση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων σε μετοχές. Μια απόφαση που λήφθηκε από την ίδια την συνδικαλιστική γραφειοκρατία την εποχή της άνθησης του χρηματιστηρίου όταν το όραμα του λαϊκού καπιταλισμού …ράγιζε καρδιές. Τώρα όσα αποθεματικά είχαν επενδυθεί σε μετοχές θα δεχτούν την χαριστική βολή, με την πλήρη εξαΰλωσή τους. Το δεύτερο οικονομικό έγκλημα σχετίζεται με τα χρήματα που έχουν λάβει οι τράπεζες από την αρχή της κρίσης τα οποία ανέρχονταν σε 168 δισ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογιστεί το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης που θα ανέλθει για το ελληνικό δημόσιο σε 50 δισ. ευρώ!  Τα 168 δισ. ευρώ που δόθηκαν στις τράπεζες, χορηγήθηκαν συγκεκριμένα με τις εξής …δόσεις: 28 δισ. τον Δεκέμβριο του 2008, 15 δισ. τον Μάιο του 2006, 10 δισ. τον Ιούλιο του 2010, 25 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2010, 30 δισ. τον Μάιο του 2011, 30 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2011 και 30 δισ. τον Δεκέμβριο του 2011. Τώρα, συμπληρώνεται το παζλ με αυτό τον πακτωλό χρημάτων, που υπερβαίνει κατά πολύ το ΑΕΠ και το οποίο δόθηκε με ευθύνη ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ και ΔΗΜΑΡ και της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, να καταλήγει σε τελική ανάλυση στη Γερμανία που θα βάλει στο χέρι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Έτσι, προχωράει ένα βήμα πιο μπροστά το σχέδιο της τραπεζικής ένωσης που είναι σε εξέλιξη και το οποίο δεν σημαίνει τίποτε περισσότερο από έναν κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων στον τραπεζικό τομέα της γηραίας ηπείρου που στο τέλος θα δημιουργήσει λίγες, καλές αλλά πάνω απ’ όλα γερμανικές τράπεζες.

Ακόμη κι αν παραδεχτούμε πως οι ΠΑΣΟΚοι, οι Δεξιοί, οι ακροδεξιοί του ΛΑΟΣ και τα ρετάλια της ΔΗΜΑΡ ήταν ηλίθιοι και δεν μπορούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα να προβλέψουν τι θα συνέβαινε στο τέλος της ημέρας, η απροθυμία τους να αποτρέψουν αυτό το ενδεχόμενο ακόμη και σήμερα, που ο κίνδυνος αφελληνισμού των τραπεζών είναι ορατός και κατ’ επέκταση περαιτέρω συρρίκνωσης της οικονομίας, φέρνει στην επιφάνεια πόσο αδίστακτο και επικίνδυνο είναι αυτό το πολιτικό σύστημα που για να εξασφαλίσει την εύνοια και τη στήριξη της Γερμανίας δεν διστάζει να βγάλει σε πέρας ακόμη και την πιο βρόμικη δουλειά. Να καταστρέψει δηλαδή με μία κίνηση ό,τι επί αιώνες χτίστηκε, ακυρώνοντας κάθε ελπίδα δραπέτευσης που υφίσταται από την φυλακή του ευρώ και της ΕΕ.