Η υποκρισία που ανθεί στα ρετιρέ του ευρωπαϊκού οικοδομήματος ήταν γνωστή από καιρό. Δεν χρειαζόταν να αποκαλυφθεί ότι ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ έφερε προσωπική ευθύνη για την μετατροπή του μικροσκοπικού δουκάτου του Λουξεμβούργου σε ένα απέραντο πλυντήριο, με αφορμή τις αποκαλύψεις της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), καθώς διετέλεσε πρωθυπουργός του επί 20 σχεδόν χρόνια: από το 1995 ως το 2013! Η απερίγραπτη δυσοσμία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος αποκαλύπτεται αν λάβουμε υπ’ όψη μας επιπλέον ότι ο Γιουνκέρ διετέλεσε επί 8 χρόνια, από το 2005 ως το 2013, πρόεδρος του Eurogroup, του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος που έφερε την ευθύνη για την εναρμόνιση της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών της ευρωζώνης και την σφιχτή δημοσιονομική διαχείριση εφάρμοζε στο εσωτερικό της χώρας του μια οικονομική πολιτική που υπονόμευε ευθέως την συνοχή της ευρωζώνης και τίναζε στον αέρα κάθε προσπάθεια σύγκλισης, από τη στιγμή που με αθέμιτα μέσα αφαιρούσε φορολογικά έσοδα από τα άλλα κράτη μέλη προς όφελος του «Μεγάλου Δουκάτου» του των …484.000 κατοίκων.
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
Ουδέποτε ωστόσο θα τα είχε καταφέρει τόσο καλά ο Γιουνκέρ αν δεν συνέδραμαν το έργο του οι λογιστικο-ελεγκτικές εταιρείες. Κι εδώ ακριβώς έγκειται η μεγαλύτερη αποκάλυψη: πώς οι λογιστικο-ελεγκτικές εταιρείες που, τύποις, το έργο τους αφορά στην διευκόλυνση των φορολογικών και λογιστικών εργασιών των επιχειρήσεων, πλέον αποτελούν μέρος του φορολογικού προβλήματος κάθε χώρας κι όχι μέρος της λύσης τους. Οι αποκαλύψεις του ICIJ έφεραν στην επιφάνεια τις μεθόδους που μετήρχετο, συγκεκριμένα, η PriceWaterhouseCoopers (PwC) για να συσκοτίζει τις φορολογικές αρχές κάθε χώρας έτσι ώστε οι πελάτες της να πληρώνουν όσο το δυνατόν λιγότερους φόρους. Επρόκειτο για ένα πολυδαίδαλο, έως χαοτικό, σύστημα απόκρυψης εσόδων και κερδών που κατέληγε, για παράδειγμα, οι αμερικανικές επιχειρήσεις οι οποίες προσέτρεξαν το 2012 στις υπηρεσίες της για κέρδη ύψους 95 δις. δολ. να πληρώσουν φόρους 1,04 δις. δολ. ή 1,04%!!! Με βάση τις πρόσφατες αποκαλύψεις 343 μεγάλες επιχειρήσεις ευνοήθηκαν από τον φορολογικό παράδεισο του Λουξεμβούργου, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν η τράπεζα Eurobank κι η εταιρεία τηλεφωνίας Wind, η οποία όμως το διέψευσε.
Στο στόχαστρο εισαγγελέων
Επί ευρωπαϊκού εδάφους μπορεί να ήταν η πρώτη φορά που τα έργα και οι ημέρες των ελεγκτικών εταιρειών απασχόλησαν τόσο έντονα τη δημόσια συζήτηση, όταν έγινε αντιληπτό πως η αδιαμφισβήτητη τεχνογνωσία στρέφεται εναντίον της δημοσιονομικής ισορροπίας των κρατών, ωστόσο τα ανδραγαθήματα τους ουκ ολίγες φορές έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των δικαστικών αρχών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Αγγλία. Επανειλημμένες φορές για την ακρίβεια κοινοβουλευτικά σώματα και εισαγγελείς έχουν αφιερώσει χιλιάδες ώρες εργασιών για να …ελέγξουν το έργο των ελεγκτών κι ειδικότερα των «4 μεγάλων», όπως συνηθίζεται να αποκαλούνται: Της PriceWaterhouseCoopers, της Ernst & Young, της Deloitte και της KPMG. Μάλιστα, το τελευταίο στάδιο γιγαντισμού τους, όταν από 5 έγιναν 4, συντελέστηκε το 2002 όταν οι αποκαλύψεις για την Enron έφεραν στην επιφάνεια τις σκανδαλώδεις μεθοδεύσεις της ελεγκτικής εταιρείας Arthur Andersen για την απόκρυψη των χρεών της και την εμφάνιση κερδών. Τόσο …σκανδαλώδεις που οι αρχές την έκλεισαν. Έτσι μας έμειναν οι άλλες τέσσερις…
Για τα «κατορθώματά» τους θα μπορούσαν να γραφτούν βιβλία. Αξίζει ωστόσο να θυμίζουμε ορισμένες από τις πιο «λαμπρές» στιγμές τους, για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος που αντιπροσωπεύουν. Η PwC, πριν αποκαλυφθεί η ενεργός συμμετοχή της στην φορο-αποφυγή 343 πολυεθνικών μεταξύ των οποίων κολοσσοί όπως η ΙΚΕΑ, Amazon κ.α., είχε απασχολήσει τις αμερικάνικες αρχές με αφορμή τις συμβουλές που παρείχε στην Caterpillar, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων ένα σύστημα θυγατρικών στην Ελβετία, έτσι ώστε να φορολογηθεί με ένα συντελεστή ύψους 6%, μακράν του 29% που ισχύει επισήμως στις ΗΠΑ. Τα ποσά που επωφελήθηκε η Caterpillar κι έχασε το αμερικανικό δημόσιο, σύμφωνα με την έρευνα που έκανε το Κογκρέσο, εκτιμήθηκαν σε 2,4 δις. δολ. Σε μία άλλη έρευνα του αμερικανικού Κογκρέσου, αποκαλύφθηκαν ηλεκτρονικά μηνύματα μεταξύ στελεχών της KPMG, στα οποία υπολόγιζαν ότι τα πρόστιμα (31.000 δολ.) από τις αμερικανικές φορολογικές αρχές (IRIS) σε περίπτωση που αποκαλύπτονταν θα ήταν υποδεέστερα των εσόδων της KPMG (360.000 δολ.). Γιατί λοιπόν να μην αποκρύψουν τους πληρωτέους φόρους; Το προηγούμενο μάλιστα της «εν ψυχρώ εκτέλεσης» της Arthur Andersen, όταν αποκαλύφθηκαν οι απάτες στην Enron, οδήγησαν την KPMG στις διενέξεις της με το αμερικανικό δημόσιο να επιδιώκει τον συμβιβασμό πληρώνοντας όσο – όσο προκειμένου να κλείσουν οι υποθέσεις. Έτσι το 2005 η KPMG πλήρωσε σε συμβιβασμό 456 εκ. δολ. πρόστιμα! Την ίδια πρακτική του εξωδικαστικού συμβιβασμού επέλεξε η KPMG και στην Ολλανδία τον Δεκέμβριο του 2013 πληρώνοντας 10 εκ. πρόστιμο!
Στην Ελλάδα δεν γνωρίζουμε…
Στην Ελλάδα, αντίθετα, ζούμε ακόμη την εποχή της ….αθωότητας. Κανείς δεν γνωρίζει για την σύγκρουση συμφέροντος που διέπει τις ελεγκτικές εταιρείες καθώς από την μια αναλαμβάνουν την τήρηση των λογιστικών βιβλίων των επιχειρήσεων κι από την άλλη υπογράφουν τους ισολογισμούς τους, ενώ με το φορολογικό πιστοποιητικό, που εισήχθη πριν δύο χρόνια, εγγυώνται την συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τη φορολογική νομοθεσία. Ακόμη πιο ακραίο παράδειγμα της εθελοτυφλίας είναι ο διορισμός στις πιο νευραλγικές θέσεις με ευθύνη τα δημόσια έσοδα δύο στελεχών που προέρχονται από τις …ελεγκτικές εταιρείες: του Γιώργου Μαυραγάνη ως υφυπουργού Οικονομικών, ο οποίος μάλιστα μετά το στραπάτσο του ΕΝΦΙΑ συγκέντρωσε στα χέρια του κατόπιν πρωθυπουργικής εντολής το σύνολο της φορολογικής πολιτικής και των ελέγχων και της Κατερίνας Σαββαΐδου, που διορίστηκε επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, αντικαθιστώντας τον Χάρη Θεοχάρη. Ο Γ. Μαυραγάνης, όπως αναφέρεται στο βιογραφικό του εργάστηκε στην KPMG κι η Κ. Σαββαΐδου στην PwC. Αμφότεροι υψηλόβαθμα στελέχη…
Οι «δεσμοί αίματος» του ελληνικού δημοσίου με τις ελεγκτικές εταιρείες δημιουργήθηκαν από τις πρώτες μέρες που έφτασε η Τρόικα στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό, κι όχι μοναδικό, παράδειγμα η μεταβίβαση στις ελεγκτικές εταιρείες του ελέγχου των ΝΠΔΔ, από τον Μάιο του 2010, με απόφαση του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Παπακωνστατίνου!
Έτσι μαζί με τα πρώην στελέχη της Goldman Sachs που ανέλαβαν την διαχείριση του δημόσιου χρέους, οι ελεγκτικές εταιρείες εισήλθαν στα άδυτα των αδύτων του ελληνικού δημοσίου, προκαλώντας μια νέα σύγκρουση συμφέροντος με στελέχη του ιδιωτικού τομέα που αμείβονταν αδρά επί χρόνια ως φορολογικοί σύμβουλοι ιδιωτικών εταιρειών τώρα να πρέπει να τις ελέγξουν εκ μέρους του δημοσίου. Περιστρεφόμενη πόρτα μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα; Βρικόλακες σε ρόλο φύλακα σε τράπεζα αίματος; Ναρκομανείς σε ρόλο διευθυντή σε κλινική αποτοξίνωσης; Όπως και να το χαρακτηρίσουμε πρόκειται για ναρκοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος!
Ελληνικά πρότυπα στα μέτρα των ελεγκτικών
Το πεδίο δράσης των λογιστικο-ελεγκτικών εταιρειών επεκτείνεται σαρωτικά με την εισαγωγή των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων. Πρόκειται για μια εκ βάθρων αλλαγή στο φορολογικό και λογιστικό σύστημα που επιτείνει την πολυνομία, στρέφεται σε βάρος των επιχειρήσεων καθώς θα αυξήσει το σχετικό κόστος καθώς και των ανεξάρτητων λογιστικών γραφείων που θα δουν τις δουλειές να φεύγουν στις ελεγκτικές εταιρείες. Μοναδικός ωφελημένος δηλαδή θα είναι η κλειστή λέσχη των τεσσάρων μεγάλων λογιστικο-ελεγκτικών εταιρειών, κι ενδεχομένως λίγων ακόμη που έχουν αναπτυχθεί στη σκιά τους! Ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης, που θεωρείται βασικός αρχιτέκτονας του νομοσχεδίου, μιλώντας στη Βουλή την Πέμπτη 13 Νοεμβρίου το εμφάνισε περίπου ως …ευλογία, λέγοντας ότι «ανταποκρίνεται στην ανάγκη εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των επιχειρήσεων και έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου ρυθμιστικού πλαισίου, τη μείωση του διοικητικού κόστους των επιχειρήσεων και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας». Την ίδια ώρα οι αντιδράσεις μεταξύ των λογιστών κορυφώνονται…
Για τις επιπτώσεις που θα έχει η εισαγωγή των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων μίλησαν στα Επίκαιρα δύο συνδικαλιστές οικονομολόγοι – λογιστές, ο Παναγιώτης Αλεβιζάκης, μέλος της Κεντρικής Διοίκησης του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας κι εκπρόσωπος της Ανεξάρτητης Κίνησης Οικονομολόγων Ελλάδας κι ο Χρίστος Τασιάκος, μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων κι εκπρόσωπος της Αγωνιστικής Ριζοσπαστικής Συνεργασίας Οικονομολόγων.
Ελληνική πατέντα για την εξυπηρέτηση των λίγων
Κ. Αλεβιζάκης*
Με τις διατάξεις του νέου σχεδίου νόμου Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα καταργούνται ή τροποποιούνται διατάξεις οι οποίες ρυθμίζουν την λογιστική, φορολογική και ελεγκτική οργάνωση των επιχειρήσεων. Έως τώρα διευκόλυναν το έργο των φορολογικά εμπλεκομένων πλευρών και παρουσίαζαν τα αποτελέσματα της διαχείρισης των επιχειρήσεων με σαφή, τυποποιημένο και αξιόπιστο τρόπο.
Επιδιώκεται να επιβληθούν διατάξεις των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΔΛΠ) και στις μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο επιχειρήσεις, χωρίς να δικαιολογούν το όφελος για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και για την εθνική οικονομία. Το περιβάλλον που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις θα είναι αρκετά δύσκολο από την στιγμή που θα τηρούν διπλά βιβλία. Δεν προβλέπεται εξίσωση των φορολογικών με τις λογιστικές διατάξεις και οι επιχειρήσεις για να ανταποκριθούν θα τηρούν διπλά βιβλία για πάγια, αποθέματα κλπ. Παράλληλα για την εκτιμώμενη ωφέλιμη οικονομική ζωή των παγίων, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να προσφεύγουν σε εκτιμήσεις πληρώνοντας σημαντικά πόσα για κάθε εκτίμηση. Αν λάβουμε υπόψη μας το σύνολο των αλλαγών σε εξοπλισμό, προγράμματα, αναγκαία εκπαίδευση και τήρηση διπλών βιβλίων θα πρέπει η πολιτεία να δικαιολογήσει το όφελος που θα έχουν οι επιχειρήσεις από την εισαγωγή των διατάξεων αυτών και μάλιστα από την στιγμή που τα ΔΛΠ είναι υποχρεωτικά όχι για το σύνολο των επιχειρήσεων αλλά μόνο για τις εισηγμένες κι αυτές που έχουν ενδο-ομιλικές συναλλαγές. Φοβούμαστε ότι η ηγεσία του υπουργείου δεν πράττει αντιλαμβανόμενη τις ανάγκες της κοινωνίας και των επιχειρήσεων αλλά της ακόρεστης θέλησης επιχειρήσεων πληροφορικής, ανάπτυξης προγραμμάτων και μιας μικρής μερίδας πολυεθνικών και ξένων ελεγκτικών εταιρειών.
*Οικονομολόγος, μέλος της Κεντρικής Διοίκησης του Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδος και εκπρόσωπος της Ανεξάρτητης Κίνησης Οικονομολόγων Ελλάδας
Λογιστικά πρότυπα διευκόλυνσης της φοροδιαφυγής
Χ. Τασιάκος*
Ο κλάδος των φοροτεχνικών λογιστών έρχεται μπροστά σε νέα δεδομένα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ), μετά την ταλαιπωρία των τελευταίων ετών που τους οδήγησε να γίνουν άμισθοι υπάλληλοι του δημοσίου με όλες τις αλλαγές στο φορολογικό σύστημα και την διάλυση του ελληνικού δημοσίου που ήρθε να πέσει στις πλάτες των λογιστών.
Τα ΕΛΠ έρχονται να γίνουν η ταφόπλακα τόσο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) όσο και των λογιστών οι οποίοι βιώνουν την κρίση του συστήματος παραμένοντας απλήρωτοι από πολλές επιχειρήσεις και τώρα θα πρέπει να ξοδέψουν χρόνο που δεν υπάρχει μιας και δουλεύουν 12-15 ώρες την ημέρα αλλά και χρήμα για την εκπαίδευση τους και την αναβάθμιση των προγραμμάτων τους. Τα ΕΛΠ υποτίθεται πως έρχονται να εφαρμόσουν την οδηγία της ΕΕ, η οποία όμως είναι προαιρετική. Ως αποτέλεσμα πολλές ΜΜΕ δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν ένεκα κόστους που θα πέσει στις πλάτες τους μαζί με όλα τα αλλά μέτρα που έχουν παρθεί έως τώρα (φορολογία εισοδήματος, τέλος επιτηδεύματος, ΕΝΦΙΑ κ.λπ.).
Τα ΕΛΠ έρχονται να καταργήσουν το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (ΕΓΛΣ) μετά από τριάντα πέντε χρόνια και τον Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Στοιχείων (ΚΦΑΣ) μετά από δυο χρόνια ανατρέποντας όσα γνωρίζαμε έως τώρα. Οι απόψεις ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν όποια λογιστική οργάνωση θέλουν δεν ισχύει διότι θα χρειαστεί να παρουσιάσουν στο τέλος του χρόνου τις καταστάσεις σύμφωνα με τα ΕΛΠ.
Τα ΕΛΠ δεν θα έλθουν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Αντίθετα, έρχονται να βοηθήσουν την φοροδιαφυγή και με το νομό. Ο χρόνος για την προετοιμασία, την εκπαίδευση και την αναβάθμιση των προγραμμάτων είναι ανεπαρκής και για τις ΜΜΕ και τους λογιστές.
Τα ΕΛΠ μαζί με την πιστοποίηση του φοροτέχνη-λογιστή τα οποία συνδέονται άρρηκτα έρχονται να διαλύσουν το κλάδο των λογιστών και να τους οδηγήσουν στην αγκαλιά των ελεγκτικών εταιρειών με πενιχρούς μισθούς και εξαντλητικά ωράρια εργασίας.
Απαιτείται η από κοινού αντιπαράθεση στο νομοσχέδιο των λογιστών και των ΜΜΕ για την μη εφαρμογή των ΕΛΠ.
*μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας κι εκπρόσωπος της Αγωνιστικής Ριζοσπαστικής Συνεργασίας Οικονομολόγων
Λεωνίδας Βατικιώτης 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.