Τι περίεργα πράγματα! Μισό δισ. ευρώ αναμένεται να δώσουν οι Άραβες στο νέο όμιλο που θα δημιουργηθεί από την συγχώνευση της Alpha Bank με την Eurobank και δεν έκαναν τον κόπο να παραστούν έστω σε μία συνέντευξη Τύπου, έστω σε μία δεξίωση! Το βιογραφικό του πρίγκιπα σεΐχη Χαμάντ Μπιν Χαλίφα που εκπροσωπεί την οικογένεια (ο οποίος άμα τη επιστροφή του από την βρετανική στρατιωτική ακαδημία όπου πήγε να σπουδάσει έκανε πρακτική, ανατρέποντας τον πατέρα του!) είναι εμφανώς περίλαμπρο μην αφήνοντας καμία υπόνοια για τη σοβαρότητα και τον στρατηγικό χαρακτήρα του ντιλ. Παρόλα αυτά όμως ούτε μία κελεμπία, ούτε ένα σαρίκι να μην περάσει από τις οθόνες μας;
Ας σταθούμε όμως στα ίδια τα γεγονότα της συγχώνευσης των δύο τραπεζών που υπόσχεται να δώσει το έναυσμα για μια σειρά αλλεπάλληλων πράξεων συγκέντρωσης που ως στόχο θα έχουν την ισχυροποίηση του τραπεζικού τομέα. Η συγχώνευση της Alpha με την Eurobank ανακοινώθηκε τη Δευτέρα 29 Αυγούστου άρον – άρον υπό το βάρος των τρομερών πιέσεων που δέχονταν οι τιμές των μετοχών και ιδιαίτερα αυτές των τραπεζών μια εβδομάδα πριν, εκείνη που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 26 Αυγούστου. Αποτέλεσμα του μεγάλου εκείνου ξεφορτώματος ήταν η τιμή της Eurobank να φθάσει τα 1,73 ευρώ (από 2,22 ευρώ που είχε κλείσει μια εβδομάδα πριν) και της Alpha Bank στα 1,90 ευρώ (από 2,58). Η συγχώνευση δηλαδή επιχείρησε να θέσει ένα ανάχωμα στις παρατεταμένες υποτιμητικές πιέσεις.
Κυρίως όμως η συγχώνευση της Eurobank με την Alpha Bank προσπάθησε να αποτρέψει τα ζοφερά σενάρια που ήδη διακρίνονται για το μέλλον των ελληνικών τραπεζών. Σημείο αφετηρίας τους (στην τελευταία έστω κούρσα) αποτελεί η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, στο πλαίσιο των αποφάσεων των ηγετών της ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου. Οι ζημιές που θα καταγράψουν όλες οι ελληνικές τράπεζες από την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα και εκτιμώντας κατ’ ελάχιστον στα 5 δισ. ευρώ έχει προβλεφθεί από το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο να καλυφθούν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Αναμένεται δηλαδή η Τρόικα μαζί με το ελληνικό δημόσιο να καλύψουν τα κενά που θα δημιουργηθούν στους ισολογισμούς των τραπεζών με χρηματοδοτικές ενισχύσεις. Όπως έκαναν όλα αυτά τα χρόνια, αρχής γενομένης από τα 28 δισ. ευρώ που έδωσε το υπουργείο Οικονομικών, επί Γ. Αλογοσκούφη, στις τράπεζες. Με μια τεράστια όμως διαφορά. Όλα αυτά τα χρόνια για τα 108 δισ. που έδωσε συνολικά το ελληνικό δημόσιο στις τράπεζες έπαιρνε ως αντίτιμο προνομιούχες μετοχές, που ως χαρακτηριστικό τους είχαν σταθερές αποδόσεις (τις οποίες όμως ουδέποτε έχει εισπράξει το ελληνικό δημόσιο) ως αντιστάθμισμα για την έλλειψη δικαιώματος ψήφου στη διοίκηση. Τώρα όμως τα πράγματα αλλάζουν. Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο αναφέρει ρητά ότι το δημόσιο μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα αναλάβει μεν την αναπλήρωση κεφαλαίου των τραπεζών που θα συμμετάσχουν στην αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, ως αντάλλαγμα όμως θα πάρει κοινές μετοχές, που έχουν δικαίωμα ψήφου στη διοίκηση! Κατά συνέπεια θα ανατραπούν μονομιάς όλες οι ισορροπίες στην διοίκηση κάθε τράπεζας.
Ο όρος της συμμετοχής στη διοίκηση έκανε να ηχήσουν στη διαπασών οι συναγερμοί όχι επειδή οι έλληνες τραπεζίτες φοβούνται την κρατικοποίηση των ευαγών ιδρυμάτων τους. Ξέρουν πολύ καλά ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται επειδή, εξαιρουμένης της Αριστεράς, όλα τα υπόλοιπα κόμματα είναι εντεταλμένοι υπάλληλοί τους, επομένως ουδέποτε θα αποφάσιζαν ερήμην των τραπεζιτών ή πολύ περισσότερο κάτι που θα έβλαπτε τα συμφέροντά τους . Εντολές των τραπεζών εκτελούν, με την οικονομική πολιτική τους, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ και Ντόρα. Το πλήρως ελεγχόμενο από τους τραπεζίτες ελληνικό δημόσιο όμως θα έχει υπό την κατοχή του τις κοινές μετοχές για δύο το πολύ χρόνια. Στο πρωτότυπο κείμενο του Μεσοπρόθεσμου που υπέγραψε η κυβέρνηση με την Τρόικα (κι όχι στον εφαρμοστικό νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή) υπάρχει σαφής αναφορά. Οπότε, το ερώτημα που πλανιέται πάνω από τα κεφάλια τους είναι, τι θα γίνει μετά… Με την πάροδο δηλαδή των δύο χρόνων, που θα πάνε οι μετοχές τους και κατά συνέπεια η ιδιοκτησία των τραπεζών τους; Κι ο κίνδυνος είναι σαφής: Δεδομένου ότι τα χειρότερα σενάρια είναι που θα επιβεβαιωθούν μέχρι τότε κι η Ελλάδα θα βρίσκεται διασωληνωμένη στην εντατική της «συντεταγμένης χρεοκοπίας», όπως αποφασίστηκε κατ’ απαίτηση της Γερμανίας στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 24 Μάρτη, ο φόβος των τραπεζιτών είναι πως η ιδιοκτησία τους θα περάσει σε ξένα χέρια. Μαζί με τον δημόσιο πλούτο και τις ΔΕΚΟ. Αυτό ακριβώς το σενάριο θέλησαν να αποτρέψουν με την εξαγγελία της συγχώνευσης Alpha και Eurobank.
Απέτυχαν όμως και μάλιστα οικτρά. Μάρτυρας, η ανέλπιστα γρήγορη επιστροφή στην κανονικότητα της μιζέριας και της απαξίωσης. Η άνοδος της τιμής των δύο μετοχών στα απόνερα της εξαγγελίας κράτησε μόλις τρεις μέρες. Και προχθές, Παρασκευή 2 Σεπτέμβρη, η τιμή της τράπεζας του Λάτση έκλεισε τελικά ακόμη πιο χαμηλά, στα 1,41 ευρώ, σε σχέση με την τιμή που είχε την προηγούμενη Παρασκευή, (1,73 ευρώ). Χάθηκαν έτσι, όσα κέρδη καταγράφηκαν, και η τιμή της μετοχής συνεχίζει την καθοδική της πορεία, μετά από ένα σύντομο διάλειμμα. Την ίδια τύχη είχε επίσης και η τιμή της Alpha που προχθές έκλεισε στα 1,96 ευρώ (από 1,90 μια εβδομάδα πριν) χωρίς όμως να πέσει πιο χαμηλά από κει που βρισκόταν πριν την εξαγγελία του… φοβερού και τρομερού σχεδίου συγχώνευσης. Το ερώτημα επομένως είναι τι παραπάνω ξέρουν όσοι τιμώρησαν τις δύο μετοχές και ιδίως αυτή της Eurobank.
Αυτό που ξεχωρίζει είναι ότι πρόκειται για γίγαντες με πήλινα πόδια. Πίσω από τις μεγαλοστομίες για «σημαντική παρουσία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με συνολικό δίκτυο 1.300 και πλέον καταστημάτων σε οκτώ χώρες» και άλλα τέτοια βαρύγδουπα που κοσμούσαν την επίσημη ανακοίνωση, αυτό που κρατάει ζωντανές και τις δύο τράπεζες αλλά περισσότερο αυτή του Λάτση είναι το ζεστό κρατικό χρήμα. Με βάση πρόσφατα στοιχεία η τράπεζα έχει αξιοποιήσει 7,8 δισ. ευρώ κρατικών εγγυήσεων, χώρια τα ειδικά ομόλογα που έχει λάβει από το δημόσιο για να ανοίξει τους κρουνούς του δανεισμού σε επιχειρήσεις και ιδιώτες. Αξίζει να αναφέρουμε, χάριν συγκρίσεως, ότι προχθές Παρασκευή η συνολική κεφαλαιοποίησή της (ως αποτέλεσμα του αριθμού των μετοχών επί την αξία κάθε μίας) ήταν μόνο 785 εκ. ευρώ. Σχεδόν το 10% των χρημάτων που έχει λάβει από το δημόσιο! Η κατάσταση στην Alpha Bank δεν είναι και πολύ καλύτερη. Το πρώτο ζητούμενο επομένως από την συμφωνία ήταν να γεμίσουν οι μαύρες τρύπες των ισολογισμών που απειλούν την βιωσιμότητά τους. Αυτές οι μαύρες τρύπες απειλούν να λάβουν απειλητικές διαστάσεις όταν θα ολοκληρωθούν οι έλεγχοι της εταιρείας Blackrock που προσελήφθη κατ΄εντολήν της Τρόικας με αποκλειστικό σκοπό να ελέγξει ένα προς ένα τα δάνεια κάθε τράπεζας αποτυπώνοντας με τον πιο κοντινό προς την πραγματικότητα τρόπο την αληθινή κατάσταση κάθε τράπεζας. Περιττό να πούμε ότι το ερώτημα είναι πόσους σκελετούς θα ανακαλύψουν στα ντουλάπια των τραπεζών κι όχι αν θα βρουν κάτι μεμπτό…
Αυτή η προοπτική επιταχύνει τα σενάρια εξαγορών και συγχωνεύσεων που αφορούν πολλές ακόμη τράπεζες. Ένα βασικό σενάριο που κυκλοφορεί γαι παράδειγμα θέλει την Εθνική, την Αγροτική και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο να προχωρούν σε ένα γάμο του αιώνα, με την πρώτη να συμβάλει με τα Βαλκάνια, τη δεύτερη με την γη και την τρίτη τράπεζα με το ρευστό, που όλα μαζί φυσικά θα πάνε στους Αμερικανούς, καθότι η Citigroup είναι που ελέγχει αυτή τη στιγμή ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο, πακέτο μετοχών της Εθνικής Τράπεζας. Σε αυτό το πλαίσιο αυξημένης αβεβαιότητας η κίνηση Alpha – Eurobank ήταν αμυντική και όχι επιθετική κίνηση όπως εμφανίστηκε. Κυρίως όμως είναι μια αβέβαιη κίνηση που δεν έχει ακόμη κριθεί, καθώς μένουν πολύ πιο σοβαροί παράγοντες, από τη συμφωνία των μάνατζερ, να κρίνουν την τύχη του εγχειρήματος.
Από την άλλη μεριά αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η συγχώνευση των δύο τραπεζών δεν θα σημάνει τίποτε θετικό για την οικονομία ενώ για τους εργαζόμενους θα επιφέρει μόνο αρνητικές συνέπειες. Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωση δεν υπήρχε ούτε μία λέξη που να αφορά κάποια δέσμευση της νέας τράπεζας για παροχή ρευστότητας στην λεγόμενη πραγματική οικονομία. Έλειπε επίσης κάθε δέσμευση για διατήρηση των θέσεων εργασίας. Στην πραγματικότητα θα μειωθούν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μεγάλο μέρος από τις “συνέργειες λειτουργικού κόστους ύψους 270 εκ. ευρώ από τη συνένωση των δραστηριοτήτων των τραπεζών στην Ελλάδα” που αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση θα προέλθει από το κλείσιμο καταστημάτων που βρίσκονται στους ίδιους δρόμους και την απόλυση πολλών τραπεζοϋπαλλήλων. Ματωμένος λοιπόν ο γάμος παρά το άδηλο μέλλον του και τα πολλά ερωτηματικά που συνοδεύουν τις σκοπιμότητες των δύο μερών.
Λεωνίδας Βατικιώτης 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.