Εφιάλτης στο δρόμο με την αναδιάρθρωση (Πριν, 13 Μαρτίου 2011)

Αντίστροφη μέτρηση για το ΠΑΣΟΚ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΡΗΓΜΑ

Ο Φεβρουάριος του 2011 θα αποδειχθεί για το ΠΑΣΟΚ ότι ήταν ο Αύγουστος του 2008 για τη Νέα Δημοκρατία. Ο μήνας που όλη η προγενέστερη, συνεχής και κλιμακούμενη μήνα τον μήνα φθορά μετατράπηκε σε μια νέα και μη αντιστρεπτή ποιότητα. Αρχής γενομένης από τον συγκεκριμένο μήνα ο χρόνος αρχίζει να μετράει αντίστροφα για το κυβερνών κόμμα, που έρχεται αντιμέτωπο με τη δική του φθορά, τις αντιφάσεις της πολιτικής του αλλά πριν απ’ όλα με την ογκούμενη κοινωνική διαμαρτυρία.

Η απεργία και οι διαδηλώσεις της 23^ης Φεβρουαρίου που συνέπεσαν με την ανακοίνωση του τέταρτου μνημόνιου αποτελούν, υπό την έννοια των συνεπειών στο πολιτικό σύστημα, σημείο σταθμό στην αλυσίδα των κοινωνικών διαμαρτυριών του τελευταίου χρόνου. Η μεγάλη συμμετοχή των εργαζομένων, που ξεπέρασε ακόμη κι αυτή της 5^ης Μαΐου, έφερε στην επιφάνεια τη νέα αυτοπεποίθηση για τη δυνατότητα ήττας και ανατροπής της πολιτικής της τρόικας ΠΑΣΟΚ – ΕΕ – ΔΝΤ. Πολύ περισσότερο που οι μαχητικές αντιδράσεις των κοινωνικών στρωμάτων που πλήττονται προνομιακά από τα μέτρα του τελευταίου χρόνου συμπλέουν με άλλες, αδιανόητες μέχρι πρόσφατα και οξύτατες αντιδράσεις τμημάτων ακόμη και του στενού κρατικού μηχανισμού, όπως των δικαστών και των εισαγγελέων. Η διαδήλωσή τους την Πέμπτη που μας πέρασε, όπου συμμετείχε ακόμη και ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου(!) σηματοδοτεί την πλήρη διάρρηξη των δεσμών του ΠΑΣΟΚ με όλα τα κοινωνικά στρώματα από την μια άκρη της κλίμακας της κοινωνικής διαβάθμισης μέχρι την άλλη.

Η αμφισβήτηση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου εντείνεται στον βαθμό που η απάτη του μνημονίου γίνεται ηλίου φαεινότερη. Το γεγονός δηλαδή πως το ζητούμενο δεν ήταν η μείωση του δημόσιου χρέους και η διάσωση της Ελλάδας αλλά, άμεσα, δάνεια διαφυγής προς τις εγκλωβισμένες στα ελληνικά ομόλογα ξένες τράπεζες που σιγά – σιγά ξεφορτώνονται τις τοποθετήσεις τους (αντίθετα με τις ελληνικές) και, πιο μακροπρόθεσμα και στρατηγικά, η βίαιη αφαίρεση των κοινωνικών κατακτήσεων της εργατικής τάξης και των μικροαστικών στρωμάτων. Όσο όμως και οι δύο αυτοί στόχοι υλοποιούνταν σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο (κι από ‘δώ ακριβώς απορρέει η αδιαμφισβήτητη επιτυχία της εφαρμοζόμενης πολιτικής) τόσο οι αντιθέσεις του ελληνικού καπιταλισμού και της εφαρμοζόμενης πολιτικής οδηγούνται σε εκρηκτικά επίπεδα. Μάρτυρας, η εκτίναξη του δημόσιου χρέους που το 2013 θα φθάσει το 158% του ΑΕΠ και πιο άμεσα η υστέρηση, λόγω λιτότητας, των δημοσίων εσόδων το πρώτο δίμηνο του έτους κατά 9% που οδηγεί σε εκτροχιασμό τον προϋπολογισμό και την προγραμματισμένη πολιτική όπως δείχνει η αναβολή της προγραμματισμένης έκδοσης εντόκων γραμματίων κι επίσης νέα αντιλαϊκά μέτρα, που θα εντείνουν τον φαύλο κύκλο.

Η απόφαση του υπουργού Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου να πυροβολήσει τον αγγελιόφορο, απολύοντας τον ειδικό γραμματέα εσόδων Δ. Γεωργακόπουλο, στις αρχές της εβδομάδας έφερε στην επιφάνεια τα αδιέξοδα που δημιουργεί αυτή η πολιτική όσο πιο απρόσκοπτα εφαρμόζεται.

• Δραματικές αλλαγές στο επίπεδο ζωής της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας θα έχει η αναδιάρθρωση του χρέους που σχεδιάζουν κυβέρνηση Παπανδρέου και Γερμανοί για να αντιμετωπίσουν την έκρηξη του δημόσιου χρέους. Αμόκ ιδιωτικοποιήσεων, εκχώρηση ακόμη και των δημοσίων εσόδων σε πηγές της ΕΕ, δηλαδή στη Γερμανία, και συντριβή μισθών και δικαιωμάτων είναι οι όροι που θέτει το Βερολίνο.
• Ακόμη και νέο δάνειο, αντίστοιχο των 110 δισ. της τρόικας, συζητιέται για να ξεπεραστεί ο κίνδυνος του αδυναμίας πληρωμών 

Το διπλό «καθήκον» του Μνημονίου (διάσωση γερμανο-γαλλικών τραπεζών, καταστρατήγηση εργατικών δικαιωμάτων) προσδιόρισε και την συμμαχία της αστικής τάξης με το διεθνές κεφάλαιο και τα όργανά του, ΔΝΤ και ΕΕ. Μια συμμαχία εύθραυστη που άφηνε εξ αρχής όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για το ελληνικό κεφάλαιο – όπως ακριβώς η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης δεν εγγυάται την αύξηση των κερδών. (Πολύ περισσότερο που στην περίπτωσή μας προστίθεται και η μεταβλητή του «ποιός» θα καρπωθεί τα κέρδη, μεταξύ εγχώριων και διεθνών τμημάτων της αστικής τάξης.) Ακόμη και μια ραγδαία υποβάθμισή του στο πλαίσιο των διεθνών κεφαλαιοκρατικών ανταγωνισμών, όπως μόλις τώρα συνειδητοποιείται με την επαπειλούμενη απώλεια του ελέγχου στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων (βλέπε τους κλυδωνισμούς σε εταιρείες και κλάδους – διαμάντια του στέμματος του ελληνικού αστισμού, όπως οι τράπεζες, τα ναυπηγεία ακόμη και η ιδιωτική Ολυμπιακή) και την αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η τελευταία μάλιστα πρόκληση δεν εντοπίζεται στον άξονα του Αιγαίου, όπου οι ανατροπές είναι θέμα χρόνου, αλλά στην καρδιά του αστικού κράτους: τις εφορίες, τα τελωνεία και κάθε πηγή δημοσίου εσόδου που κινδυνεύει να υπαχθεί σε ευρωπαϊκό σχεδιασμό (κατ’ ευφημισμό αυτό) και στην πράξη να περάσει υπό τον έλεγχο της Γερμανίας στο πλαίσιο μιας αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους που είναι θέμα χρόνου και προεξοφλείται σχεδόν καθημερινά.

Τελευταίο κρούσμα, η υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Moody’s την Δευτέρα κατά τρεις μονάδες με αποτέλεσμα το επίπεδο της Ελλάδας να φθάσει αυτό της Αγκόλας και της Μογγολίας. Παρότι ζητούμενο από την μεριά του αμερικανικού οίκου ήταν μεταξύ άλλων και ένα πλήγμα στο ευρώ (όπως φάνηκε και από την προκλητική υποβάθμιση της ισπανικής οικονομίας την Πέμπτη, μια δηλαδή μέρα πριν ξεκινήσει η σύνοδος κορυφής) δύσκολα θα διαφωνήσει κανείς με το – επίσημο – σκεπτικό του, που αφορούσε την υστέρηση των δημοσίων εσόδων. Ακόμη κι έτσι όμως η υποβάθμιση αποτέλεσε το τελευταίο καρφί στο ελληνικό φέρετρο καθ’ οδόν για την σύνοδο κορυφής των 17 ηγετών της ευρωζώνης της Παρασκευής που αποτέλεσε την πρόβα τζενεράλε για την κρίσιμη, ιστορική σύνοδο και των 27 ηγετών της ΕΕ που θα γίνει 24 – 25 Μαρτίου. Το διακύβευμά της ήταν «να βρει μια διαρκή λύση στην κρίση χρέους και να μειώσει τις βαθιές οικονομικές ανισορροπίες μεταξύ των βόρειων χωρών όπως η Γερμανία και των νότιων όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ισπανία», έγραφε προχθές Παρασκευή από το Βερολίνο ο ανταποκριτής των Νιου Γιορκ Τάιμς. Με πιο απλά λόγια, ο στόχος ήταν να συμβιβαστούν τα ασυμβίβαστα, κάτι που είναι εξ ορισμού αδύνατο. Αναλυτικά αυτά που συμφωνήθηκαν περιγράφονται στη σελίδα 3.

Ας δούμε όμως ποιό ήταν το ζητούμενο από την κάθε μεριά και παραμένει φυσικά μέχρι την επόμενη σύνοδο.

Η ελληνική κυβέρνηση έχοντας να αντιμετωπίσει τα αποτελέσματα των περυσινών αποφάσεών της σχετικά με τους όρους δανεισμού από την τρόικα των 110 δισ. αρχικά ήθελε μια «πλήρης σειρά» αναδιάρθρωσης: Πρώτο, χρονική επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, την οποία εξασφάλισε με την αύξηση της στα 7,5 χρόνια. Δεύτερο, μείωση του επιτοκίου. Η επιτυχία όμως της μείωσης κατά 1 μονάδα, όπως ανακοινώθηκε, είναι κενό γράμμα καθώς η αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων του ευρώ που επηρεάζει το ύψος του επιτοκίου στα δάνειο της τρόικας θα έχει ως αποτέλεσμα το επειτόκιο να μείνει ίδιο. Το τρίτο αίτημα της κυβέρνησης αφορούσε το δικαίωμα επαναγοράς ομολόγων με χρήματα που θα δανειστεί από την ΕΕ, έτσι ώστε να μειωθεί το συνολικό ύψος του χρέους και να συνεχίσει να είναι «εξυπηρετήσιμο». Με αυτό τον τρόπο επιδίωκε να κάνει ένα σιωπηρό κούρεμα του δημόσιου χρέους, με ξένα φυσικά …κόλυβα. Αναγνώριζε πάντως έτσι, έστω και με κάποια χρονική καθυστέρηση, το προφανές: Πως το δημόσιο χρέος στο σημερινό του ύψος και με βάση την ωρίμανσή του τα επόμενα τέσσερα χρόνια (όταν για παράδειγμα μεταξύ 2013 και 2015 θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν ομόλογα που λήγουν αξίας 211 δισ. ευρώ) δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί.

Η στάση της Μέρκελ από την άλλη καθορίζεται άμεσα από την πίεση που ασκούν τόσο οι Ελεύθεροι Δημοκράτες με τους οποίους συγκυβερνά όσο και τα δύο κόμματα της Δεξιάς (CDU και CSU) που από κοινού απορρίπτουν κατηγορηματικά κάθε σκέψη εκταμίευσης και μεταφοράς πόρων προς την Ελλάδα και τις κλυδωνιζόμενες χώρες της περιφέρειας. Οι κρίσιμες εκλογές δε που διεξάγονται δύο μέρες μετά την σύνοδο στο κρατίδιο της Βάδης – Βυρτεμβέργης λειτουργούν καθοριστικά για τη στάση της. Υπακούοντας σε αυτές τις πιέσεις η Μέρκελ θα προτείνει την ψήφιση από τη γερμανική Βουλή στις 17 Μαρτίου συγκεκριμένου νόμου που θα απαγορεύει καθε παρέμβαση στην αγορά ομολόγων, για να αποτραπεί το σχέδιο επαναγοράς χρέους. Αποκλείεται επομένως αυτό το ενδεχόμενο, όπως συνέβη και με το σενάριο των ευρω-ομολόγων με το οποίο φλέρταραν τμήματα του ευρωπαϊκού κατεστημένου, η κυβέρνηση Παπανδρέου και η ευρω-λάγνα Αριστερά. Έχει ενδιαφέρον μάλιστα να προσέξει κανείς ότι είναι τόσο ισχυρή η αντίδραση που έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό της Γερμανίας ενάντια στα σχέδια βοήθειας προς την περιφέρεια, παρότι τις τράπεζές τους επί της ουσίας βοηθούν και μάλιστα με τοκογλυφικούς όρους (όπως φαίνεται από το επιτόκιο του 5% όταν η Γερμανία δανείζεται περίπου με 2%), ώστε ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έφτασε να αποτελεί την πιο μετριοπαθή φωνή…

Μακροπρόθεσμα φυσικά και επί της ουσίας η στάση της Μέρκελ καθορίζεται από τα συμφέροντα των γερμανικών τραπεζών που θέλουν το ελληνικό χρέος να συνεχίσει να είναι «εξυπηρετήσιμο», να μην αναγκαστεί δηλαδή η ελληνική κυβέρνηση να σηκώσει τα χέρια ψηλά, δηλώνοντας ότι αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της προς τους διεθνείς πιστωτές. Η οριστική απάντηση σε αυτή την πρόκληση ακούει στον όρο «συντεταγμένη χρεοκοπία». Είναι συγκεκριμένα οι θεσμοθετημένες διαδικασίες που θα αποφασιστούν και θα τεθούν σε ισχύ από τον Ιούνιο του 2013, όταν θα έχει λήξει η περίοδος ισχύος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και θα τεθεί σε λειτουργία ο μόνιμος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM). Στην πράξη η Γερμανία παραπέμπει για τότε την «πλήρη σειρά» της αναδιάρθρωσης έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί συντεταγμένα και με τους δικούς της όρους.

Ακόμη κι έτσι όμως για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τον Ιούνιο του 2013 υπάρχει ένα μεγάλο ερώτημα: πως θα αποπληρώσει το ελληνικό δημόσιο τις υποχρεώσεις του, δεδομένου ότι οι δόσεις από το δάνειο της τρόικας σταδιακά θα μειώνονται, ενώ οι δαπάνες για την αναχρηματοδότηση παλαιών οφειλών θα αυξάνονται και, το χειρότερο, οι προβλέψεις των δημοσίων φορολογικών εσόδων και εισπράξεων, όλο και συχνότερα, θα αποδεικνύονται ευσεβείς πόθοι που δεν θα έχουν καμμιά σχέση με την πραγματική φοροδοτική ικανότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Να σημειωθεί πως το 2012, με βάση το σχεδιασμό του Μνημονίου, το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να αντλήσει τα μισά από τα κεφάλαια που χρειάζεται με εκδόσεις ομολόγων! Αυτό το θέμα, που χαρακτηρίζεται ως «θέμα ταμπού» από τη γερμανική εφημερίδα Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ, βρίσκεται στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων. Έγραφε πολύ χαρακτηριστικά η γερμανική εφημερίδα: «Η Ελλάδα έχει ξεκάθαρη ανάγκη αναδιάρθρωσης του χρέους. Ακόμη κι αν τα προγράμματα λιτότητας έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, ο κόσμος αρχίσει να πληρώνει τους φόρους του και η κυβέρνηση κινηθεί γρήγορα με τα σχέδια ιδιωτικοποίησης, το δημόσιο χρέος θα είναι συντριπτικά υψηλό. Τα τρέχοντα αστρονομικά επιτόκια κινδύνου του 16% στα 3ετή ομόλογα δείχνουν ότι οι αγορές έχουν αρχίσει εδώ και καιρό να βλέπουν την αναδιάρθρωση του χρέους ως αναπόφευκτη. Οι πολιτικοί όμως στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο έχουν μετατρέψει το θέμα σε ταμπού κι έχουν βρει δυστυχώς σύμμαχο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».

Το αντάλλαγμα που ζητάει η Γερμανία γι’ αυτές τις δύο παραχωρήσεις (επιμήκυνση περιόδου αποπληρωμής και μείωση του επιτοκίου, που στην πράξη σημαίνει μη αύξησή του) είναι κατ΄αρχήν ένα σαρωτικό κύμα ιδιωτικοποιήσεων με στόχο να βρεθούν 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2015. Πρόκειται για γενικό ξεπούλημα κάθε δημόσιας ιδιοκτησίας. Αρκεί να αναφέρουμε ότι η αξία των μετοχών του δημόσιου στις εισηγμένες που διατηρεί συμμετοχή φτάνει μόνο 6,5 δισ. Για να βρεθούν όλα τα υπόλοιπα χρήματα θα πουλήσουν ακόμη και τον αέρα που αναπνέουμε. Ακόμη κι ετσι όμως δεν πρόκειται να κλείσιε η μαύρη τρύπα! Σε αυτό το πλαίσιο η λύση που προκρίνεται και από κύκλους της Γερμανίας, παρά τις ισχυρές αντιδράσεις, είναι ένα νέο δάνειο που θα επιχειρήσει να λύσει τα προβλήματα χρηματοδότησης και, το κυριότερο, να αποτρέψει το ενδεχόμενο παύσης πληρωμών και ανεξέλεγκτων για το κεφάλαιο εξελίξεων. 

Γερμανική αποικία η Ελλάδα

ΜΙΣΘΟΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΚΑΙ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟ ΑΝΤΙΤΙΜΟ ΤΗΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ

Παρότι όλες αυτές οι λύσεις – από την άμεση της επιμήκυνσης του δανείου της τρόικας και της αλλαγής του επιτοκίου, μέχρι τις απώτερες του νέου δανείου και της συντεταγμένης χρεοκοπίας – εξυπηρετούν αποκλειστικά τους δανειστές καθώς σηματοδοτούν μια τεράστια μεταφορά πόρων στο εξωτερικό υπό την μορφή τόκων και χρεολυσίων, για να τις εγκρίνει η Γερμανία απαιτεί κυριολεκτικά …γη και ύδωρ. Άμεσα ζητάει να εγκριθεί το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, το οποίο μετονομάστηκε σε Σύμφωνο του Ευρώ, σε μια προσπάθεια να φανεί λιγότερο αυστηρό από την πρώτη του μορφή. Στην πραγματικότητα όμως οι βασικές του προβλέψεις έμειναν ίδιες και απαράλλαχτες: «φρένο χρέους» σε όλους τους κρατικούς προϋπολογισμούς, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 και απεξάρτηση των μισθολογικών αυξήσεων από τον πληθωρισμό, μείωση δηλαδή των μισθών. Προκαλεί μάλιστα εντύπωση η ταχύτητα με την οποία ο εκβιασμός της Γερμανίας μετατράπηκε σε αίτημα της «εθνικά υπερήφανης» κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου. Παρότι, συγκεκριμένα, η φράση «λύση – πακέτο» ήταν η γερμανική απάντηση στα αιτήματα του Τσολάκογλου κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο, με την Μέρκελ να υπονοεί ότι πρώτα αποδέχεστε τον εκβιασμό μου για το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας και μετά συζητάμε, προσερχόμενος στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες ο Γιωργάκης δήλωνε κι αυτός σαν ηχώ του Βερολίνου «λύση – πακέτο» υπονοώντας ότι θα αποδεχτούμε κάθε απαίτησή σας!

Ακόμη όμως και τα παραπάνω αιτήματα δεν αρκούν στη Γερμανία για να αποδεχθεί ένα κούρεμα του ελληνικού δημόσιου χρέους, στο πλαίσιο μιας αναδιάρθρωσής του που είναι θέμα χρόνου. Η Γερμανία θα θέσει αυστηρότατους όρους, επικαλούμενη τις απώλειες που θα έχουν τα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα. Με βάση πιο πρόσφατα στοιχεία (Φαϊνάνσιαλ Τάιμς 8 Μαρτίου) ακριβώς το μισό ελληνικό χρέος (120 δισ.) βρίσκεται σε χέρια τραπεζών και το υπόλοιπο (119 δισ.) εκτός τραπεζών. Οι απώλειες ωστόσο θα κινούνται σχεδόν αποκλειστικά σε ονομαστικό επίπεδο καθώς οι παχυλές, συχνά διψήφιες αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν αποζημιώσει τους κατόχους του και με το παραπάνω. Θα κινούνται δε οι γερμανικοί όροι σε τρεις κατευθύνσεις. Πρώτο, άμεσο έλεγχο στα δημόσια οικονομικά και τις εισπράξεις εφοριών και τελωνειών, παραπέμποντας στα χρόνια οικονομικής κατοχής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Δεύτερο, αθρόες ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και βίαιες εξαγορές κάθε μεγέθους ιδιωτικών επιχειρήσεων από τις κατασκευές και τον τουρισμό μέχρι τις τράπεζες και το εμπόριο (ό,τι έχει απομείνει σε αυτό τον κλάδο) που θα είναι αποτέλεσμα της δεινής θέσης στην οποία θα περιέλθουν οι ελληνικές επιχειρήσεις λόγω της ύφεσης, ενώ αυτή η τάση θα διευκολυνθεί από την πτώση της χρηματικής αξίας τους. Τρίτο και σημαντικότερο μια συνεχής μείωση σε μισθούς, ημερομίσθια, συντάξεις και επιδομάτα ανεργίας (καθόλου τυχαία δεν ήταν η τελευταία παρεμβαση του Όλι Ρεν) μέχρι να φθάσουν σε τριτοκοσμικά όρια και επίπεδα εξαθλίωσης.

 ΠΑΥΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Ανατροπή της επίθεσης του κεφαλαίου

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 

Μονόδρομο απέναντι στην επίθεση του κεφαλαίου αποτελεί η μαχητική διεκδίκηση ενός πλαισίου διεκδικήσεων που θα βελτιώνουν τη θέση των εργαζομένων, θα προκαλούν ρήγματα στην αστική κυριαρχία και θα ανοίγουν το δρόμο για την αντικαπιταλσιτική επανάσταση και την εργατική εξουσία. Ειδικότερα: αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα ανεργίας, γενναίες επιδοτήσεις σε παιδεία, υγεία, ασφάλιση και μέσα μεταφοράς, εθνικοποίηση των τραπεζών και στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων, περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, έξοδος από ευρώ και ΕΕ και παύση πληρωμών του δημόσιου χρέους στην κατεύθυνση της διαγραφής του.

Η ιδιαιτερότητα ωστόσο του αιτήματος παύσης πληρωμών είναι πως η πλήρης υλοποίησή του δεν εξαρτάται μόνο από τους εσωτερικούς ταξικούς και πολιτικούς συσχετισμούς, όπως συμβαίνει στον ένα ή τον άλλον βαθμό για  τα προηγούμενα αιτήματα. Η τύχη του χρέους δηλαδή δεν κρίνεται ούτε από το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ελληνικών τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων – ακόμη και στην περίπτωση που αυτό θα λυθεί προς όφελος της εργατικής τάξης. Γι’ αυτό τον λόγο τα ομόλογα που έχουν εκδοθεί από το ελληνικό δημόσιο, τα οποία ας τα θεωρήσουμε χάρη ευκολίας επιταγές που θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν στο εξωτερικό ενσωματώνοντας απαιτήσεις, θα αποτελούν αγκάθι στο πλευρό ακόμη και μιας εργατικής εξουσίας (που θα αφαιρεθεί μόνο όταν νικήσει η διεθνής επανάσταση και εδραιωθεί ο σοσιαλισμός – κομμουνισμός). Η προβολή επομένως του αιτήματος της διαγραφής του χρέους δεν εγγυάται την διαγραφή του! Απονομιμοποιεί το χρέος και αντιμετωπίζει την ιδεολογική τρομοκρατία, αφήνοντας όμως ένα κενό ανάμεσα στο σημερινό ζόφο και την ιδεολογική ζύμωση από την μια και την διαγραφή μέρους ή όλου του χρέους από την άλλη.

Η μοναδική μέθοδος που μπορεί να καλύψει αυτό το κενό είναι ο λαϊκός εκβιασμός και οι επιτροπές λογιστικού ελέγχου. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε οι δεκάδες σχετικές προσπάθειες που έχουν γίνει σε όλο τον κόσμο δεν τελεσφόρησαν παρά σε μια μόνο χώρα – τον Ισημερινό. Κι αυτό εξ αιτίας της λαϊκής πάλης που επέβαλλε στον Ραφαέλ Κορέα την ατζέντα της ΕΛΕ.

Η αντίστοιχη προσπάθεια που γίνεται στην Ελλάδα με ζητούμενο να ανοίξουν τα βιβλία του χρέους διευκολύνει την πάλη μια και εισάγει σε αυτήν επιπλέον τμήματα των εργαζομένων και δίνει κύρος στο αίτημα διαγραφής του χρέους. Η ανάδειξη του παράνομου χαρακτήρα του ανατοκισμού για παράδειγμα, όπως έγινε στον Ισημερινό, μπορεί να αποβεί πολλαπλά χρήσιμη στην περίπτωση της Ελλάδας που μέσα σε δύο δεκαετίες έχουμε πληρώσει δύο φορές σχεδόν το σημερινό χρέος. Το ίδιο αποτελεσματικά μπορεί να λειτουργήσει και η επίκληση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης λόγω των δραματικών κοινωνικών συνεπειών που έχει η εξυπηρέτηση του (βλέπε σελίδα 20).

Οι όροι για να λειτουργήσει προωθητικά στην εξέλιξη της ταξικής πάλης το αίτημα συγκρότησης Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου είναι να έχει κινηματικό χαρακτήρα και να μην εκφυλιστεί σε επιτροπή κοινοβουλευτικού ελέγχου (ωραίο μου πλυντήριο) και επίσης να είναι σαφές ότι το αίτημα αυτό δεν απευθύνεται στην κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, αλλά στο κίνημα που θα το επιβάλει με αγώνες και μαζικό λαϊκό εκβιασμό.

Στον αντίποδα αυτής της αντίληψης κινούνται ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ που επιχειρούν να «στενέψουν» το αίτημα στα μέτρα του κοινοβουλευτικού ελέγχου, παρά την έντονη αποδοκιμασία που δέχτηκαν όταν ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους στην πρώτη συνέντευξη Τύπου της Πρωτοβουλίας για τη Συγκρότηση της ΕΛΕ. Το ΚΚΕ από την άλλη επιτίθεται στην πρόταση δημιουργίας κοινοβουλευτικής επιτροπής αντιτείνοντας ορθά την εμπειρία από προηγούμενα αποτελέσματα αντίστοιχων επιτροπών. Από την άλλη αμφισβητώντας τον διαχωρισμό σε νόμιμο και παράνομο στο όνομα του κινδύνου να κληθεί να πληρώσει ο λαός το «νόμιμο» υποτιμάει την ταξική πάλη που θα καθορίσει ποιό μέρος τελικά θα πληρωθεί και επίσης τα τεράστια οφέλη που δημιουργούνται ακόμη κι από τη διαγραφή του 70% του χρέους όπως έγινε στον Ισημερινό, με αποτέλεσμα να διπλασιαστούν οι δαπάνες για υγεία και παιδεία. Κι αυτό σε σύγκρουση κι όχι σε συμφωνία με τον ιμπεριαλισμό και τους πιστωτές.

Με νέα λιτότητα ξορκίζουν την βέβαιη αναδιάρθρωση (Πριν, 9 Ιανουαρίου 2011)

Νέα αντιλαϊκά μέτρα  τον Φεβρουάριο προανήγγειλε ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λοβέρδος

Την διαβεβαίωσή του στους «ιδιώτες επενδυτές», το κεφάλαιο δηλαδή και μάλιστα τα πιο παρασιτικά και κερδοσκοπικά τμήματά του, ότι δεν κινδυνεύουν οι επενδύσεις τους από μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους έδωσε από το Παρίσι ο Γιωργάκης όπου έφθασε για τουρισμό και ψώνια κυρίως μετά από μια σύντομη παραμονή του στην Αθήνα και πριν μεταβεί στην Τουρκία. Η ανταπόκριση από τη γαλλική πρωτεύουσα που δημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο της Wall Street Journal δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας για το ποιους σπεύδει να καθησυχάσει ο Παπανδρέου και την εύνοια τίνων επιζητά τρέχοντας από πρωτεύουσα σε πρωτεύουσα. «Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας επεδίωξε να μετριάσει τις ανησυχίες των επενδυτών για το χρέος, λέγοντας την Πέμπτη ότι η χώρα δεν είναι σε συνομιλίες για αναδιάρθρωση του κυβερνητικού χρέους που κρατείται από ιδιώτες ομολογιούχους και ότι θα επιστρέψει στις αγορές ομολόγων αυτό το χρόνο, αν το επιτρέψουν οι συνθήκες. Σε συνέντευξη, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, είπε ότι το πρόγραμμα αυστηρών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων και λιτότητας της Ελλάδας – όπως ζητήθηκε από τους διεθνείς δανειστές της – θα διασφαλίσει ότι η Αθήνα μπορεί να αποπληρώσει τους ιδιώτες πιστωτές της».

Η κάλυψη της αμερικανικής υπερσυντηρητικής εφημερίδας αποκαλύπτει αρχικά πόσο μεγάλος και επικίνδυνος πολιτικός απατεώνας είναι ο Γιωργάκης Τσολάκογλου, ένας καθ’ επανάληψη ψεύτης και λαοπλάνος που άλλα λέει στον έναν και άλλα λέει στον άλλο. Γιατί, ενώ στην Ελλάδα τα ρεπορτάζ του Τύπου περιστρέφονταν γύρω από τρεις μύθους που κατέρριπτε με την ομιλία του ο Γιωργάκης (κι αφορούσαν το αν το δημόσιο χρέος είναι σύμπτωμα ή αιτία της κρίσης και άλλα τέτοια) ανατρέποντας υποτίθεται τους δογματικούς ισχυρισμούς των αγορών για την ενοχοποίηση των περιφερειακών χωρών, αυτός στην πραγματικότητα είχε στο μυαλό του να πάει να κολακέψει τους συναδέλφους του απατεώνες των ομολογιακών αγορών και να τους κλείσει το μάτι ότι τα χρήματά τους δεν κινδυνεύουν! Επίσης, να τους ορκιστεί πως θα κάνει ότι περνάει από το χέρι του για να τα διασφαλίσει, επιβάλλοντας δηλαδή την πιο άγρια λιτότητα στους εργαζόμενους.

Ακόμη και τότε όμως ψέματα έλεγε σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα που έχει η λιτότητα να αναστρέψει την τροπή των πραγμάτων και όχι φυσικά σε ό,τι αφορά την πρόθεσή του να ξεζουμίσει τον κόσμο, εφαρμόζοντας το ένα πακέτο αντιλαϊκών μέτρων μετά το άλλο. Τελευταίο κρούσμα η αύξηση του ΦΠΑ κατά δύο μονάδες (από 11% σε 13%) σε εκατοντάδες είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης η οποία ισχύει από 1^η Ιανουαρίου 2011: τρόφιμα, σερβιριζόμενα είδη σε καταστήματα μαζικής εστίασης, λογαριασμοί ρεύματος, ύδρευσης και αερίου, κόμιστρα ταξί, εισιτήρια μεταφορικών μέσων κ.α. Η υφαρπαγή 550 εκ. ευρώ από τις τσέπες των εργαζομένων όλο το 2011 ήταν το καλωσόρισμα στο νέο χρόνο από τη μεριά της κυβέρνησης. Επίσης η απόφαση της κυβέρνησης, με το νέο φορολογικό νόμο, να μετατρέψει σε αυτόφωρο αδίκημα την μη καταβολή του ΦΠΑ με αποτέλεσμα ακόμη και για ένα χρέος 5 ή 10 ευρώ ένας ελευθεροεπαγγελματίας ή έμπορος να οδηγείται στη φυλακή. Η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ και η αυστηροποίηση του πλαισίου είσπραξης του συνιστούν πρόκληση καθώς οι καθυστερήσεις στις πληρωμές ακόμη και από τη μεριά του δημοσίου οδηγούν πολλούς επαγγελματίες να προπληρώνουν από την τσέπη τους τον ΦΠΑ που αντιστοιχεί στα τιμολόγια που εκδίδουν, χωρίς κατ’ ανάγκη να τον εισπράττουν κιόλας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι όλη η συζήτηση επικεντρώνεται στην πειθαρχία είσπραξης και απόδοσης των πιο αντιλαϊκών φόρων, των έμμεσων, όταν η θεσμοθετημένη, με το νόμο δηλαδή, φορολογική ασυλία του κεφαλαίου, μέσω της μείωσης των άμεσων φόρων που βαρύνουν τις ανώνυμες εταιρείες γνωρίζει νέα ιστορικά ύψη. Σε αυτό το πλαίσιο τα λαμόγια του ΠΑΣΟΚ δίνουν το πράσινο φως για να κυνηγάει ο ένας τον άλλον με τις αποδείξεις, ψάχνοντας στην πραγματικότητα ψύλλους στα άχυρα γιατί τίποτε οικονομικά σημαντικό δεν αντιπροσωπεύει πλέον ο ΦΠΑ σε μια αγορά που πνέει τα λοίσθια, ενώ από την άλλη το κεφάλαιο ψάχνει ποιος είναι προσφορότερος τρόπος για να βγάλει τα λεφτά του έξω! Η αιματηρή λιτότητα που είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ συμπληρώνεται από το λεγόμενο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων που θα μειώσει το εισόδημα δεκάδων χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών, την μείωση των συντάξεων που αναμένεται να ξεκινήσει με την δημοσιοποίηση των αναλογιστικών μελετών για τα ταμεία κύριας ασφάλισης στις 31 Ιανουαρίου και επίσης, κορωνίδα όλων, ένα πακέτο εισπρακτικών μέτρων ύψους 14 δισ. ευρώ που θα επιτρέψει την είσπραξη της επόμενης δόσης του δανείου. Ακόμη κι αυτά όμως τα μέτρα ενδέχεται, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Υγείας, Ανδρέα Λοβέρδου, την Παρασκευή στο ραδιοσταθμό Ρέαλ, να αποδειχθούν ανεπαρκή και στο τέλος Φεβρουαρίου η κυβέρνηση να επιβάλλει «άλλες πολιτικές, οριζόντιες και άδικες», θεωρώντας προφανώς ότι τα μέχρι σήμερα μέτρα ήταν δίκαια!!!

Η αντίφαση όμως είναι ότι όλα αυτά τα μέτρα παρότι ισοδυναμούν με μια ιστορικών διαστάσεων οπισθοδρόμηση για τους εργαζόμενους, παρότι θα οδηγήσουν την ανεργία και τα λουκέτα σε θεόρατα ύψη και θα προκαλέσουν αλλεπάλληλα κύματα πάμφτωχων, άστεγων και εξαθλιωμένων (που ήταν άνθρωποι οι οποίοι μέχρι και το 2009 τα έφερναν βόλτα), παρόλα αυτά δεν θα αποτρέψουν την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους όπως ήδη την προωθεί το κεφάλαιο.

Η κατακρήμνιση των μετοχών του χρηματιστηρίου στις 1.374 μονάδες, όσο κι αν έχει πάψει προ πολλού το χρηματιστήριο να αποτελεί αξιόπιστο δείκτη της πορείας της οικονομίας, και περισσότερο το «άδειασμα» των εκτεθειμένων στο εξωτερικό τραπεζικών μετοχών αποτελούν προάγγελο των δονήσεων που έρχονται. Το ίδιο και η αναμενόμενη υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους Standard & Poor’s και Fitch (παρότι ο ρόλος τους κάθε άλλο παρά με του παθητικού παλμογράφου μπορεί να παρομοιαστεί), η οποία θα δώσει νέα ανοδική ώθηση στα επιτόκια των κρατικών ομολόγων που ήδη «πετούν» στις 970 μονάδες βάσης, καταγράφοντας ρεκόρ!

Που πήγαν αλήθεια οι πρωθυπουργικές διαβεβαιώσεις ότι η προσφυγή στον μηχανισμό ΔΝΤ – ΕΕ θα εκτόνωνε τις κερδοσκοπικές πιέσεις και θα λειτουργούσε καθησυχαστικά για τις αγορές; Ξεχάστηκαν και έδωσαν την θέση τους στον ανένδοτο αγώνα που δίνει ο Γιωργάκης, μαζί με τον Σαμαρά και τον Τσίπρα (να και ένας στόχος που όλους μας ενώνει…) για την έκδοση ευρω-ομολόγου και την άσκηση πιέσεων προς τον γερμανικό ιμπεριαλισμό να κατανοήσει επιτέλους τα «πραγματικά» του συμφέροντα που είναι υπέρ της ΕΕ. Έχει «ιερό χρέος» επομένως η Μέρκελ και το Βερολίνο, σύμφωνα ακόμη και με την αριστερή εκδοχή του φιλο-ευρωπαϊσμού, να στηρίξουν το ευρω-ομόλογο και την συνοχή της ΕΕ… Πρόκειται για ένα πλαίσιο που αποκρύπτει (ακόμη και τώρα!) τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα των σχέσεων στο εσωτερικό της ΕΕ και το μέγεθος του κινδύνου που εκπροσωπεί το Βερολίνο για τα συμφέροντα των εργαζομένων στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης και την ίδια την υπόστασή τους.

Μάρτυρας, ο δρόμος προς τον γκρεμό. Ο Γιωργάκης και οι συν αυτώ (όπως ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου που διαβεβαίωνε αρχές της εβδομάδας το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρόιτερς πως η μόνη συζήτηση για αναδιάρθρωση αφορά το δάνειο της τρόικας των 110 δισ.) αποκρύπτουν ότι με το σχέδιο ελεγχόμενης χρεοκοπίας που προωθεί το Βερολίνο με τη συμμετοχή των ιδιωτών η αναδιάρθρωση του χρέους θα είναι αναπόφευκτη. Τα αντίστοιχα σχέδια θα επιταχυνθούν. Οι σχετικές ρυθμίσεις δε (για το χρόνο αποπληρωμής, τυχόν περίοδο χάριτος, το επιτόκιο κ.α.) θα αφορούν το πώς θα καταστεί εξυπηρετήσιμο όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους. Στην πράξη δηλαδή θα διασφαλίζουν την αποπληρωμή του προς το μέγιστο δυνατό συμφέρον όσων έχουν τοποθετήσει τα κεφάλαιά τους στα ελληνικά ομόλογα. Θα είναι ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των πιστωτών, με πιο πιθανούς χαμένους τα ασφαλιστικά ταμεία.

Στον αντίποδα των αστικών σχεδιασμών, που έχουν ακόμη ανοιχτό το επακριβές περιεχόμενο της λύσης, βρίσκεται το αίτημα για παύση πληρωμών ακόμη και παραγραφή του δημόσιου χρέους, προϋπόθεση για να ασκηθεί οποιαδήποτε αναδιανεμητική πολιτική. Το αίτημα αυτό θα προωθηθεί στο πλαίσιο και ως αποτέλεσμα της ταξικής πάλης, σε σύγκρουση με τις επιδιώξεις της ντόπιας και ξένης αστικής τάξης και της ΕΕ που συλλογικά προστατεύουν τα συμφέροντα κερδοσκόπων και αεριτζήδων τοκογλύφων, όπως έδειξε η εμπειρία των τελευταίων μηνών με το Μνημόνιο. Πρόσφορο μέσο, με βάση την πλούσια και αντιφατική διεθνή εμπειρία (που είναι όμως ελάχιστα γνωστή στον Βορρά λόγω του ότι το πρόβλημα του χρέους αποτελούσε «προνόμιο» των αναπτυσσόμενων καπιταλιστικά χωρών μέχρι πρόσφατα) αποτελούν οι Επιτροπές Λογιστικού Ελέγχου που θα φέρουν σε πέρας το δημοκρατικό αίτημα ανοίγματος των βιβλίων του χρέους, που μπορεί να συγκινήσει και να κινητοποιήσει ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις. Το πόσο μακριά θα φτάσει το έργο αυτής της επιτροπής που θα αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης θα είναι αποτέλεσμα των ίδιων των λαϊκών αγώνων…

Η υποβάθμιση τεκμήριο αποτυχίας των μέτρων ΔΝΤ-ΕΕ-ΠΑΣΟΚ (Πριν, 20/6/2010)

Τα χειρότερα για την ελληνική οικονομία προοιωνίζεται η απόφαση της αμερικανικής Μούντι’ς 

Την γνωστή κινηματογραφική ατάκα, «αν είναι τόσο έξυπνος γιατί είναι νεκρός;», θύμισε η άτυπη διαβεβαίωση των ελεγκτών της τρόικας για την καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας κατά την επίσκεψή τους την προηγούμενη εβδομάδα, μετά την ανακοίνωση της υποβάθμισης της από τον οίκο αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Μούντι’ς. Η απόφαση του αμερικανικού οίκου να υποβαθμίσει την ελληνική οικονομία κατά τέσσερις ολόκληρες κατηγορίες, που ισοδυναμεί με κατακρήμνιση, δεν έχει πρόσφατο προηγούμενο σε καμιά άλλη χώρα. Κι ούτε φυσικά μπορεί να αποδοθεί στην υστέρηση των στοιχείων με τα οποία έγινε η αξιολόγηση, όπως έσπευσε να δηλώσει το υπουργείο Οικονομικών, υποβαθμίζοντας την σημασία της εξέλιξης. Η πραγματικότητα είναι πως η ανακοίνωση των Μούντι’ς υπογραμμίζει με τον πιο επίσημο και αδιάψευστο τρόπο την αποτυχία της οικονομικής πολιτικής που επέβαλε το μνημόνιο συνεργασίας της κυβέρνησης με την ΕΕ και το ΔΝΤ. Αρκεί να θυμηθούμε τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης και του ίδιου του πρωθυπουργού ότι η υπαγωγή στον μηχανισμό ΔΝΤ – ΕΕ θα θωρακίσει την Ελλάδα από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις, δημιουργώντας κλίμα σταθερότητας και αισιοδοξίας στις διεθνείς αγορές. Με τέτοιες αερολογίες δεν χρύσωναν το χάπι του ΔΝΤ;

Η ανακοίνωση των Μούντι’ς συμπυκνώνει τις ζοφερές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, με επίκεντρο τη διαφαινόμενη ύφεση, όπως αυτές προωθούνται από το σύνολο των μέτρων που έχουν επιβληθεί. Η έκρηξη του πληθωρισμού, η υστέρηση των δημοσίων εσόδων, η συρρίκνωση του ΑΕΠ και της βιομηχανικής παραγωγής, η αύξηση της ανεργίας και η κάθετη πτώση της καταναλωτικής ζήτησης, όσο κι αν αποτελούν προδιαγεγραμμένα αποτελέσματα μιας θεραπείας – σοκ, δεν παύουν να προμηνύουν τα χειρότερα  για μια οικονομία. Αυτές ακριβώς τις προοπτικές αντανακλά η υποβάθμιση κατά τέσσερις μονάδες. Επίσης, η υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας συμπυκνώνει πολύ πιθανά τις ανησυχίες τραπεζικών κύκλων για τα σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους, όπως έσπευσε να αποκαλύψει μια μέρα μετά η ιταλική εφημερίδα Κοριέρε ντε λα Σέρα, που έφερε στη δημοσιότητα επαφές του υπουργού Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, με την εταιρεία Λαζάρ που εξειδικεύεται σε αυτό το αντικείμενο.

Οι ζοφερές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας σχετίζονται και με την ευρύτερη ανησυχία που υπάρχει για τις τράπεζες. Σε όλη την ΕΕ τις προηγούμενες εβδομάδες υπήρχε μια βαθιά διχογνωμία σε πολιτικό επίπεδο για το κατά πόσο θα δοθούν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα των ελέγχων στους οποίους υποβλήθηκαν οι 25 μεγαλύτερες τράπεζες της ΕΕ. Ο λόγος είναι απλός: ακόμη και γι’ αυτούς τους κολοσσούς οι πληροφορίες που υπήρχαν ήταν ότι στηρίζονται σε πήλινα πόδια, μη διαθέτοντας την απαραίτητη κεφαλαιακή επάρκεια που θα τις καταστήσει ικανές να αντεπεξέλθουν σε μια μακρόχρονη περίοδο ύφεσης όπως αυτή που διακρίνεται με σαφήνεια στον ορίζοντα. Αυτή η προοπτική δεν είναι αποτέλεσμα κινδυνολογίας. Η απόφαση του Βερολίνου να ανακοινώσει ένα τεράστιο σε έκταση πρόγραμμα περικοπών της τάξης των 80 δισ. ευρώ, ταυτόχρονα με την επίσημη εγκατάλειψη κατά την προηγούμενη εβδομάδα από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία δειλών έστω επεκτατικών πολιτικών στήριξης της ζήτησης μέσω κρατικών ενισχύσεων και την προώθηση αντίστοιχων προγραμμάτων λιτότητας στην Γαλλία και την Ισπανία, για την οποία πληθαίνουν οι φήμες που την θέλουν να υπάγεται επίσημα στο κρεματόριο του ΔΝΤ, υπογραμμίζουν ότι είμαστε μάρτυρες μιας πολιτικής αλλαγής. Ότι αυτή τη στιγμή σε όλη τη γη υιοθετούνται χωρίς καμία επιφύλαξη ή αναστολή στο ακέραιο εκείνες οι πολιτικές που έριξαν την παγκόσμια οικονομία στην άβυσσο της κρίσης του ’30.

Οι δραματικές προοπτικές περιγράφονται με σαφήνεια από μια σειρά οικονομολόγους που κράτησαν αποστάσεις από τον άγριο νεοφιλελευθερισμό και βλέπουν τώρα να υιοθετείται αργά και σταθερά από την Ευρώπη και τον Ομπάμα. «Η γερμανική λιτότητα θα επιδεινώσει την κρίση στην ευρωζώνη καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για την Ισπανία και τις άλλες προβληματικές οικονομίες να ανακάμψουν» τόνιζε ο Πολ Κρούγκμαν σε αρθρογραφία του την Πέμπτη 17 Ιούνη, υπογραμμίζοντας τον τρόπο που η γερμανική λιτότητα οξύνει τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της ΕΕ και πολύ περισσότερο της ευρωζώνης, τορπιλίζοντας τις προοπτικές ανάκαμψης. Τελείωνε δε με τα εξής (που δείχνουν πόσο επιπόλαιες και ρηχές είναι οι πρόσφατες διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου ότι βαδίζουμε σε καλό δρόμο): «Αυτό που ξέρω είναι ότι η οικονομική πολιτική σε όλο τον κόσμο έχει πραγματοποιήσει μια μείζονος σημασίας λάθος στροφή σε όλο τον κόσμο κι οι πιθανότητες μιας παρατεταμένης κρίσης αυξάνονται μέρα με την μέρα». Εν είδει παρενθέσεως αξίζει να τονιστούν τα αυξανόμενα ποσοστά αποδοκιμασίας των ευρωπαίων πολιτών απέναντι στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα και την οικονομική πολιτική φυσικά που συμπυκνώνει και προωθεί. Έρευνα έτσι που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Λε Μοντ την Τρίτη 15 Ιούνη αναφέρει πως άνω του 62% των Γάλλων (οι δύο στους τρεις) πιστεύουν ότι το ευρώ επιδεινώνει τις επιπτώσεις της κρίσης.

Για να επανέλθουμε, το ερώτημα επομένως που κλήθηκαν να απαντήσουν οι έλεγχοι ήταν αν οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα αντέξουν το επερχόμενο σοκ. Η απόφαση που έλαβαν τελικά μόλις την Παρασκευή οι πολιτικοί ηγέτες της ΕΕ (κι αναφερόμαστε σε επίπεδο Μέρκελ και Σαρκοζύ!) ήταν να δοθούν τελικά στην δημοσιότητα τα αποτελέσματα. Ακόμη κι αυτός ο έλεγχος όμως δεν θα αφορά τις πολλές εκατοντάδες μικρές τράπεζες της Γερμανίας (κρατιδιακές) και της Ισπανίας (κάχας) που βρίσκονταν επί χρόνια εκτός καθεστώτος ρύθμισης και εποπτείας που επέβαλλαν οι σχετικά αυστηροί παλιοί και νεώτεροι κανόνες της Βασιλείας με αποτέλεσμα να θεωρείται ότι αυτός ο παράλληλος τραπεζικός τομέας αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του τραπεζικού συστήματος της Ευρώπης λόγω της έκθεσης τους στην καταναλωτική πίστη και τα στεγαστικά δάνεια, αντιστοίχως.

Τεράστια πολιτική σημασία ωστόσο έχει ότι κι αυτή η απόφαση λήφθηκε ταυτόχρονα με την συμφωνία των ευρωπαίων ηγετών να ξεκινήσουν μια δεύτερη επιχείρηση διάσωσης των ιδιωτικών τραπεζών, ακόμη πιο δαπανηρή από την πρώτη που στοίχισε στους έλληνες φορολογούμενους 28 δισ. ευρώ. Για τις 27 δε χώρες της ΕΕ συνολικά ο λογαριασμός από τον Σεπτέμβρη του 2008 για τη διάσωση των τραπεζών ανήλθε στο μυθικό ποσό των 4,13 τρισ. ευρώ. Σαν να μην έφθαναν αυτά τα χρήματα, τώρα ο ευρωπαίος επίτροπος, Χοακίν Αλμούνια, με συνέντευξή του την Πέμπτη 17 Ιούνη στη γερμανική εφημερίδα Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ θεώρησε πιθανό οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Ισπανίας να χρειαστεί να χρηματοδοτήσουν νέα σχέδια διάσωσης των ελληνικών τραπεζών! Λεφτά υπάρχουν επομένως ακόμη και τώρα αλλά είναι για τους τραπεζίτες…

Αξίζει εδώ να θαυμάσουμε την υποκρισία, τα διαφορετικά μέτρα και σταθμά που χρησιμοποιούνται για τις τράπεζες και τις κοινωνίες. Στην περίπτωση της Ισπανίας μόνο τον μήνα Μάιο οι τράπεζές της (που κλυδωνίζονται λόγω της έκθεσής τους στην πύρινη μέχρι πριν λίγα χρόνια αγορά ακινήτων) άντλησαν από την ΕΚΤ 85 δισ. ευρώ, τη στιγμή που η Ελλάδα για να εξασφαλίσει την πρώτη δόση του δανείου στις 19 Μαΐου, ύψους 22 δισ. ευρώ, θυσίασε τον 13^ο και 14^ο μισθό δημόσιων υπαλλήλων και συνταξιούχων, συντάξεις και εργασιακές σχέσεις, επέβαλλε υπέρογκες αυξήσεις σε φόρους, κοκ. Τον ίδιο φαρμακερό λογαριασμό ωστόσο πλήρωσαν κι οι Ισπανοί για να μπορέσουν οι τράπεζές «τους» να γευτούν τις αφειδώλευτες ενέσεις ρευστού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σε μια επίδειξη αυταρχισμού, που έχει εξόφθαλμες ομοιότητες με τις πρακτικές της κυβέρνησης Παπανδρέου, ο Θαπατέρο επέβαλλε μέσω βασιλικών διαταγμάτων (το αντίστοιχο των προεδρικών διαταγμάτων στη χώρα του Φράνκο) την μείωση των αποζημιώσεων και τη διευκόλυνση των απολύσεων. Η ολιγαρχική οδός των βασιλικών διαταγμάτων επιλέγηκε επειδή πολύ πρόσφατη προσπάθεια της σοσιαλιστικής κυβέρνησης της Ισπανίας να περάσει από την Βουλή πακέτο μέτρων λιτότητας οδήγησε σε μια Πύρρεια νίκη, με το νομοσχέδιο να γίνεται νόμος με την διαφορά μόλις μιας ψήφου! Ποιος το διακινδύνευε λοιπόν τώρα; Ειρήσθω εν παρόδω δεν περνούν απαρατήρητες οι ομοιότητες που εμφανίζει η πολιτική ζωή της Ισπανίας ως προς αυτή της Γερμανίας, με την αστάθεια να αποτελεί το τίμημα που πληρώνουν κι οι δύο κυβερνήσεις για την σκληρή ταξική πολιτική που εφαρμόζουν στο όνομα της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Στο Τέταρτο Ράιχ μάλιστα οι τριγμοί δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα στην αστική τάξη για το αύριο καθώς η κυβέρνηση συμμαχίας μεταξύ συντηρητικών και φιλο-επιχειρηματικών Ελεύθερων Δημοκρατών (με τους οποίους συναντήθηκε και η Ντόρα την προηγούμενη εβδομάδα) είναι μόλις οκτώ μηνών και μάλιστα αποτελούσε το βέλτιστο σενάριο για την Μέρκελ ώστε να εφαρμοστούν όλα τα αντιλαϊκά μέτρα χωρίς τους ενδοιασμούς των σοσιαλδημοκρατών. Παρόλα αυτά η αμφισβήτηση κι η λαϊκή αποδοκιμασία είναι το πολιτικό κόστος αυτής της πολιτικής είτε στο μεσογειακό νότο είτε στον ευρωπαϊκό βορρά.

Στην περίπτωση της Ελλάδας οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες είναι εξ ίσου σοβαροί και σχετίζονται στην καλύτερη περίπτωση με τους κλυδωνισμούς που θα προκύψουν σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων χρεοκοπιών και χρόνιας ύφεσης. Ήδη πιστωτικές επιστολές που εκδίδουν ακόμη και οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες δεν γίνονται δεκτές στην διεθνή αγορά. Τράπεζες και κρατικοί φορείς του εξωτερικού απορρίπτουν ως αναξιόπιστες τις πιστωτικές επιστολές που κομίζουν γιγαντιαίες ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις για να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους σε δουλειές. Επομένως ας μην απορούν ούτε να εξανίστανται κυβερνητικοί και κοινοτικοί για την υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από την Μούντι’ς όταν οι μεν την προετοίμασαν με την υιοθέτηση του μνημονίου κι οι δε την ενθαρρύνουν ανακοινώνοντας μια μέρα μετά την αποτίμηση της αξίας των ελληνικών ομολόγων που ενεχυριάζονται στην ΕΚΤ στο 95% της τιμής τους. Ξέρουν άλλωστε κι οι δύο σε ποιους θα μεταβιβαστεί κι αυτός ο λογαριασμός…