Τράπεζες: Κακουργηματική απάτη σε βάρος του δημοσίου από το ΣΥΡΙΖΑ

Ένα από τα ερωτήματα που δημιουργούνται μετά την ολοκλήρωση της τρίτης (και φαρμακερής) ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών είναι το εξής: Αν Τσακαλώτος, Σταθάκης και Δραγασάκης είχαν επενδύσει δικά τους λεφτά στις τέσσερις συστημικές τράπεζες θα επέτρεπαν να εξελιχθεί μια τέτοια κλοπή σε βάρος του δημοσίου, όπως αυτή που εν κρυπτώ ενορχήστρωσαν και υλοποίησαν με τη βοήθεια του Κολλεγίου Αθηνών που διοικεί κυκλικά και κληρονομικώ δικαίω τις ελληνικές τράπεζες με αφορμή την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση που ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2015; Οι συγκεκριμένοι υπουργοί, που χειρίζονται κατ’ αποκλειστικότητα τα οικονομικά θέματα, δεν έχουν διαπρέψει μόνο στη θεωρητική ενασχόληση με την οικονομία. Μια ματιά στο χαρτοφυλάκιο των δύο πρώτων εξ αυτών, όπως αποκαλύφθηκε το Δεκέμβριο του 2013 περιλαμβάνοντας ποσά της τάξης του μισού εκ. ευρώ τοποθετημένα στην JPMorgan και την Blackrock ή στις επιχειρηματικές περιπέτειες του τρίτου της παρεούλας δείχνει πως κανείς τους δεν μπορεί να επικαλεστεί ως τεκμήριο αθωότητας την άγνοια. Ήξεραν πολύ καλά το μέγεθος του οικονομικού εγκλήματος που διέπραξαν σε βάρος της δημόσιας περιουσίας, σε τέτοιο βαθμό ώστε να διεκδικούν τα πρωτεία ακόμη κι από τον Γέλτσιν στη καταλήστευση της δημόσιας περιουσίας.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Το οικονομικό έγκλημα Τσακαλώτου – Σταθάκη – Δραγασάκη ήταν προμελετημένο! Από τη στιγμή που επέλεξαν τη μέθοδο του «βιβλίου προσφορών» για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (σα να λέμε «πόσα δίνετε για να τις ξεφορτωθώ;») άφηναν τις ελληνικές τράπεζες στο έλεος των πιο επικίνδυνων κερδοσκόπων που κυκλοφορούν στο διεθνές οικονομικό στερέωμα, όπως η Blackrock και ο Σόρος, που τελικά τις αγόρασαν.

Η ζημιά είναι πολλαπλή. Πρώτ’ απ’ όλα το ελληνικό δημόσιο έχασε σχεδόν το σύνολο των χρημάτων που είχε τοποθετήσει, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην πρώτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (Μάιος – Ιούνιος 2013) κι ανέρχονταν συνολικά σε 40 δισ. ευρώ (25 δισ. για ανακεφαλαιοποίηση και 15 δις. για κάλυψη του funding gap). Οι αριθμοί που βεβαιώνουν την απαξίωση της δημόσιας περιουσίας είναι εντυπωσιακοί: Η μετοχή της Eurobank κατρακύλησε στα 0,01 ευρώ από 0,31 ευρώ που είχε μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2014. Να σημειωθεί δε, πως ακόμη κι εκείνη η τιμή ήταν σκανδαλωδώς χαμηλή. Μάλιστα, ο ραδιοσταθμός Στο Κόκκινο, εκφράζοντας τη γραμμή του κόμματος προφανώς είχε βγάλει στον αέρα κι ένα σποτάκι που έλεγε: «0,30 λεπτά η μετοχή της Eurobank, 0,30 λεπτά το sms στο Κόκκινο. 1055 κενό το μήνυμά σας και αποστολή στο 54045 …να αγοράσουμε τη Eurobank!». Τώρα που η μετοχή της Eurobank μειώθηκε κατά 31 φορές σε σχέση με το 2014, η οποιαδήποτε κριτική θα μπορούσε να ασκηθεί στη Eurobank χάνεται στις διαφημίσεις του ευαγούς ιδρύματος που φιλοξενεί ο ραδιοσταθμός… Ίδια λίγο – πολύ είναι η κατάσταση και στις άλλες τράπεζες. Η τιμή της μετοχής της Εθνικής από 0,30 ευρώ μειώθηκε σε 0,02 (15 φορές μείωση), της Alpha Bank από 0,65 ευρώ σε 0,04 (16 φορές μείωση) και της Πειραιώς από 1,70 σε 0,03 ευρώ (μείωση κατά 56 φορές!). Τη δική του σημασία μάλιστα έχει το γεγονός πως η καταβαράθρωση της τιμής της μετοχής μέσω των προσφορών που εγγράφονταν στο σχετικό βιβλίο παρέσυρε και την τιμή της μετοχής στο χρηματιστήριο Αθηνών η οποία, παρά τις απώλειες που είχε δεχτεί, έμοιαζε με …blue chip. Με τη δική τους ορολογία επομένως ούτε η αγορά δεν είχε προεξοφλήσει ένα ξεπούλημα  σαν κι αυτό που έστησαν οι ΣΥΡΙΖΑίοι για να διεκδικήσουν ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη από την αστική τάξη και την εύνοιά της. Οι απώλειες που προκάλεσε στο δημόσιο το τρίδυμο της συμφοράς των Τσακαλώτου – Σταθάκη – Δραγασάκη δεν περιορίζεται μόνο στην εξαΰλωση των ποσών που διατέθησαν το 2014. Περιλαμβάνουν ακόμη τα 14,5 δισ. ευρώ του αναβαλλόμενου φόρου και τα 7-8 δισ. ευρώ που θα είναι η επιπλέον συμβολή του δημοσίου μέσω μετατρέψιμων ομολογιών ώστε Εθνική και Πειραιώς να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες.

Κυβέρνηση και τραπεζίτες δικαιολόγησαν την κακουργηματική απάτη σε βάρος του ελληνικού λαού επικαλούμενοι τον κατεπείγοντα χαρακτήρα που είχε η ανακεφαλαιοποίηση καθώς έπρεπε να ολοκληρωθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2015 μιας και με το νέο χρόνο τίθεται σε εφαρμογή η οδηγία για τη διάσωση των τραπεζών με ίδια μέσα (bail in). Αρχικά, η οδηγία έγινε νόμος με πρωτοβουλία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Επομένως, οι κυβερνητικοί …τερμάτισαν την πολιτική απάτη εκβιάζοντας τη συναίνεση της κοινωνίας υπό το φόβο της εφαρμογής ενός δικού τους νόμου. Το έκαναν δε αυτό γιατί με το bail in, δεδομένου ότι δε θίγονται καταθέτες κάτω των 100.000 ευρώ (ενώ κι όσοι έχουν υψηλότερες καταθέσεις μπορούν κάλλιστα να τις «σπάσουν» σε 2-3 τράπεζες για να αποφύγουν πιθανό κούρεμα) οι μοναδικοί που θα έχαναν θα ήταν πρώτο, οι μέτοχοι δεύτερο οι ομολογιούχοι και μετά οι καταθέτες. Επομένως για να μη θιγούν τα συμφέροντα των διοικήσεων των τραπεζών που εξακολουθούν να έχουν μεγάλα πακέτα μετοχών οπότε θα κινδύνευε κι η δική τους θέση στην τράπεζα προκρίθηκε η διάσωση των τραπεζών με λεφτά των φορολογουμένων. Όπως ακριβώς το είχαν ξεκινήσει ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, αφήνοντας όμως την πιο βρόμικη δουλειά – την εξαΰλωση της δημόσιας συμμετοχής, για το «τρίο της συμφοράς». Άποψη του γράφοντα, εν ολίγοις, είναι πως η λύση του bail in ήταν λιγότερο επιβλαβής και διασφάλιζε περισσότερο το δημόσιο συμφέρον σε σχέση με το bail out. Η βιασύνη που έδειξαν να την αποσύρουν από τη δημόσια συζήτηση είναι δηλωτική για την αποστροφή που προκαλούσε στους ίδιους…

Δεύτερο, το δημόσιο, με ευθύνη της «συμμορίας των 3» Τσακαλώτου – Σταθάκη – Δραγασάκη, απεμπόλησε το δικαίωμα εθνικοποίησης των τραπεζών, που διατηρούσε μέχρι να ξεκινήσει ο τρίτος γύρος της ανακεφαλαιοποίησης. Η συμμετοχή του δημοσίου μειώθηκε κάθετα: Στην Alpha Bank από 66% μειώθηκε στο 11%, στην Πειραιώς από 67% μειώθηκε στο 26%, στην Εθνική από 57% σε ένα ποσοστό γύρω στο 35% χωρίς να είναι ακόμη γνωστό το ακριβές ύψος και στη Eurobank από 35% σε 2,7%! Ποτέ ξανά λοιπόν το ελληνικό δημόσιο δε θα έχει την ευκαιρία με τόσο εύκολο τρόπο, όπως μπορούσε μέχρι πριν ένα μήνα να αποκτήσει τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος και μέσω αυτού όλης της οικονομίας. Κατά συνέπεια, ο ρόλος των Τσακαλώτου – Σταθάκη – Δραγασάκη αποδεικνύεται πολύ πιο επιζήμιος για τα λαϊκά συμφέροντα σε σχέση με το ρόλο που διαδραμάτισαν Βενιζέλος – Στουρνάρας – Χαρδούβελης, ενώ επίσης αποδεικνύονται και πολύ πιο χρήσιμοι για την αστική τάξη. Μένει να δούμε πώς θα τους ανταμείψει για τις ανεκτίμητες υπηρεσίες που προσέφεραν…

Το τρίτο κακό που έκανε η συμμορία του ΣΥΡΙΖΑ μέσω της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης σχετίζεται με τα δεινά που θα επέλθουν στην οικονομία από τη στιγμή που ολοκληρώθηκε η ιδιωτικοποίηση των συστημικών τραπεζών. Στο μετοχικό τους κεφάλαιο έχει εισέλθει κοινώς η σάρα και η μάρα. Αεριτζήδες περιωπής οι οποίοι για το μόνο το οποίο ενδιαφέρονται είναι τα βραχυχρόνια κέρδη. Όποιος ήλπιζε πως η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης (ακόμη και στην εξαιρετική περίπτωση που δεν θα χρειαστεί και τέταρτος γύρος) θα άνοιγε τους κρουνούς των χρηματοδοτήσεων στην οικονομία κι έτσι θα γινόταν η πολυπόθητη επανεκκίνηση της οικονομίας θα βρεθεί προ απροόπτων. Πρώτο μέλημα των νέων μετοχών θα είναι η ψήφιση με το επόμενο πακέτο προαπαιτουμένων του νομοθετικού πλαισίου που θα επιτρέπει την πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μετά την κατάργηση του νόμου Κατσέλη το Νοέμβρη και μετά την αλλαγή του πτωχευτικού κώδικα τον Ιούλιο που πλέον δίνει προτεραιότητα στις τράπεζες, σε βάρος δημοσίου, ταμείων και εργαζομένων. (Ποιος δεν θα υποκλιθεί στον τέλειο συγχρονισμό της κυβέρνησης με τους τραπεζίτες; Ποιος επίσης θα ξαναμιλήσει για προχειρότητα και ερασιτεχνισμούς;) Με άλλα λόγια, ο ελέφαντας πλέον είναι μέσα στο δωμάτιο. Τα κεφάλαια που περιμένουν να κερδοσκοπήσουν από τους πλειστηριασμούς υποθηκευμένων σπιτιών και επιχειρήσεων έχουν αποκτήσει θέσεις στα ΔΣ των τραπεζών (αυτές που δε θέλησε το δημόσιο να αποκτήσει μετατρέποντας με νόμο τις προνομιούχες μετοχές σε κοινές) και μιλούν απ’ ευθείας με τους αρμόδιους υπουργούς. Με ορισμένους δε εξ αυτών τρώνε και συχνά…

Επιπλέον, μεγάλοι χαμένοι της ανακεφαλαιοποίησης θα αποδειχθούν οι τραπεζοϋπάλληλοι. Ετοιμαστείτε για μια πλημμυρίδα άρθρων στον Τύπο το επόμενο διάστημα που θα δείχνει ότι οι θέσεις εργασίας στις τράπεζες ως τώρα δεν θίχτηκαν στο ελάχιστο παρά την κάθετη πτώση των εργασιών. Εκατοντάδες(!) δημοσιογράφοι άλλωστε πέρασαν από τα payroll των τραπεζών την εποχή της λεγόμενης ευημερίας∙ ήρθε η ώρα να ανταποδώσουν. Κοινό μυστικό επίσης είναι πως οι πιέσεις στο υπουργείο Εργασίας για αλλαγή του νόμου σχετικά με τις ομαδικές απολύσεις εκπορεύονται από τους τραπεζίτες. Δεν αποκλείεται μάλιστα η απελευθέρωση των μαζικών απολύσεων να ήταν όρος των αεριτζήδων για να εγγραφούν στα βιβλία προσφορών. Σε κάθε περίπτωση η σπουδή της κυβέρνησης να ανταποκριθεί στα αιτήματά τους είναι κακός οιωνός για τους εργαζόμενους στις τράπεζες, για χιλιάδες δανειολήπτες και για όλη την κοινωνία που βλέπει την απώλεια της δυνατότητας εθνικοποίησης των τραπεζών να συμβαίνει ταυτόχρονα με την μετατροπή των ελληνικών τραπεζών σε κέντρα άγριας κερδοσκοπίας…

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο μηνιαίο περιοδικό Unfollow, το Δεκέμβριο του 2015

Σε πήλινα πόδια στηρίζονται οι τράπεζες (Πριν, 18 Ιανουαρίου 2015)

Γυμνός αποδείχθηκε ο τραπεζικός βασιλιάς πριν καν συμπληρωθούν τρεις μήνες από τις ζητωκραυγές για τα θετικά, υποτίθεται, αποτελέσματα των τεστ αντοχής που διενεργήθηκαν μάλιστα υπό την αυστηρή επίβλεψη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η αίτηση που κατέθεσαν πρώτα δύο τράπεζες, Γιούρομπανκ, Άλφα, για χορήγηση έκτακτης παροχής ρευστότητας (ELA), ύψους 5 δισ. ευρώ, με την Πειραιώς να ακολουθεί και την φημολογία να εντείνεται πώς μέχρι να εξεταστεί το αίτημα από την ΕΚΤ την ερχόμενη Πέμπτη θα ακολουθήσει κι η έτερη των συστημικών, Εθνική, υπογραμμίζει τα σοβαρά, διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, παρότι από το 2008 μέχρι τώρα έχουν τεθεί στη διάθεσή τους 211 δισ. ευρώ.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Οι τραπεζίτες, από την μεριά τους, έσπευσαν να αποδώσουν την ανάγκη ρευστού στην πολιτική αβεβαιότητα, όπως εκφράζεται με την μείωση των καταθέσεων. Μόνο τον Δεκέμβρη μειώθηκαν κατά 3 δισ. ευρώ. Αποδίδοντας επίσης την έλλειψη ρευστού στο στράγγισμα της αγοράς από τις εκδόσεις εντόκων του δημοσίου στέλνουν μήνυμα στην επόμενη κυβέρνηση να μην ελπίζει ότι οι τράπεζες θα απορροφήσουν αυξημένες εκδόσεις που θα καλύψουν πιθανά κενά από την χρηματοδότηση των πιστωτών. Οι τραπεζίτες έτσι λειτούργησαν σαν μακρύ χέρι της Τρόικας κι εκτελεστικός μηχανισμός της Συγγρού. Ως χαριστική βολή ωστόσο ενδέχεται να λειτούργησε η απόφαση της κεντρικής τράπεζας Ελβετίας να διακόψει την σύνδεση του ελβετικού φράγκου με το ευρώ, που προκάλεσε απώλειες τουλάχιστον ύψους 1,5 δισ. ευρώ και ποιός ξέρει πόσες άλλες ζημιές σε κερδοσκοπικές τοποθετήσεις.

Σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα είναι πως οι 4 συστημικές τράπεζες στηρίζονται σε πήλινα πόδια! Το πρόβλημα επομένως για μια ακόμη φορά βρίσκεται στις τράπεζες, που αποδεικνύονται πιθάρι των Δαναΐδων.

Από την άλλη, τα 5 δισ. ευρώ που ζητούν επ’ ουδενί δεν στοιχειοθετούν κρίση όπως έσπευσαν να ερμηνεύσουν την κίνηση κι οι ίδιοι οι τραπεζίτες, υποδυόμενοι τα θύματα. Τον Μάιο του 2014 μέσω του ίδιου μηχανισμού (ELA) είχαν φτάσει τον δανεισμό τους στα 124 δισ. ευρώ, που είναι ομολογουμένως πανάκριβος (1,55%) σε σχέση με τον δανεισμό από την ΕΚΤ (0,05%). Τα 5 δισ. ευρώ τους πείραξαν;

updated

Νέο γύρο λεηλασίας του δημόσιου χρήματος ετοιμάζουν οι τράπεζες (Πριν, 2 Νοεμβρίου 2014)

Στην αντεπίθεση πέρασε η τραπεζική ελίτ, πριν καν κλείσει μια εβδομάδα από την δημοσίευση των αποτελεσμάτων των «τεστ αντοχής» από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αξιοποιώντας στο έπακρο το σκανδαλωδώς ευνοϊκό για τα συμφέροντά της κλίμα που έχει διαμορφωθεί. Έτσι, στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο που εξέδωσε μόλις προχθές Παρασκευή 31 Οκτωβρίου η Άλφα Μπανκ χαρακτηρίζει ως επιτακτική την ανάγκη «ταχείας αποκατάστασης του ιδιωτικού ιδιοκτησιακού χαρακτήρα» των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Ταυτόχρονα ανοίγει και την ατζέντα του επόμενου διαστήματος που σχεδόν μονοπωλείται από το στόχο άντλησης εκείνων ακριβώς των κεφαλαίων για κάθε μία τράπεζα που θα μειώσουν την συμμετοχή του δημοσίου σε επίπεδα κάτω του 50%.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Ωστόσο ούτε η Άλφα Μπανκ, ούτε καν η κυβέρνηση που έσπευσε να οικειοποιηθεί τα θετικά αποτελέσματα των «τεστ αντοχής» χαρακτηρίζοντάς τα πειστήρια του success story, θυμήθηκαν ότι αν σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές οι τέσσερις τράπεζες το οφείλουν στα λεφτά των φορολογουμένων! Πακτωλοί δημόσιου χρήματος, που προέρχονται από τις τσέπες των φορολογουμένων και υπό οποιαδήποτε μορφή (ρευστού ή εγγυήσεων) δόθηκαν στους τραπεζίτες από την αρχή της κρίσης προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες. Στην Ελλάδα μόνο από το 2008 άντλησαν 211,5 δισ. ευρώ. Στις 27 χώρες της ΕΕ από το 2008 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2012 τέθηκε στη διάθεση τους το αστρονομικό ποσό των 5 τρισ. 86 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 40,3% του ΑΕΠ του 2011. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του καπιταλισμού δεν υπήρξε κλάδος επιχειρηματικής δραστηριότητας που να είναι τόσο αεριτζίδικος, τόσο προβληματικός κι εν τέλει τόσο κρατικοδίαιτος όσο οι τράπεζες.

Τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής απέδειξαν πριν απ’ οτιδήποτε άλλο την καθοριστική συμβολή που είχαν στη διάσωση των τραπεζών οι αποφάσεις των κυβερνήσεων να χαρίσουν στους τραπεζίτες δημόσιο χρήμα. Είναι λεφτά που δεν έγιναν επιδόματα ανεργίας ή χρηματοδοτήσεις στα δημόσια νοσοκομεία για να μπορούν σήμερα η Γιούρομπανκ, η Εθνική, η Πειραιώς κι η Άλφα Μπανκ να καμαρώνουν ότι πέρασαν τον πήχη των τεστ αντοχής. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι με το βασικό σενάριο που χρησιμοποίησε η ΕΚΤ, στη βάση των ισολογισμών της 31 Δεκεμβρίου 2013, οι τρεις πρώτες τράπεζες «κόπηκαν». Η έλλειψη κεφαλαίου που διαπιστώθηκε ανέρχεται αντίστοιχα σε 4,63 δισ. ευρώ, 3,43 δισ. και 0,66 δισ. ευρώ. Από τις 25 τράπεζες που κόπηκαν σε σύνολο 130 τραπεζών, οι 3 είναι ελληνικές χρησιμοποιώντας το βασικό σενάριο, ενώ από τα 25 δισ. που απαιτούνται σε όλη την Ευρώπη τις μεγαλύτερες ανάγκες κεφαλαίου εμφάνιζε η Ιταλία (9,7 δισ.) και στη συνέχεια έρχονταν η Ελλάδα (8,7 δισ.) κι η Κύπρος (2,4 δισ. ευρώ). Η εικόνα διορθώθηκε στο πλαίσιο της συνολικής αξιολόγησης, που έλαβε υπ’ όψη της τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα (κι οι ελληνικές τράπεζες την άνοιξη προχώρησαν του 2014 στην δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση) όπως επίσης και τα επιχειρηματικά σχέδια που έχουν κατατεθεί κι εγκριθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ (πχ απόσυρση της Εθνικής από την τουρκική θυγατρική της Φινάνς Μπανκ), χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η πλήρης ενσωμάτωσή τους επομένως στη σημερινή αποτίμηση δεν είναι χωρίς ρίσκο.

Με τα λεφτά των φορολογουμένων που σκανδαλωδώς οικειοποιήθηκαν οι τράπεζες πέρασαν τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Σημασία ωστόσο έχει ότι η στήριξη των τραπεζών από τον δημόσιο δεν ήταν μια ταμειακά ουδέτερη διαδικασία. Δεν δανείστηκαν δηλαδή ένα ποσό από το δημόσιο το οποίο στη συνέχεια, απλώς, επέστρεψαν. Οι τραπεζίτες ζημίωσαν σημαντικά και κατ’ επανάληψη το δημόσιο όλα αυτά τα χρόνια και θα το ζημιώσουν μετά βεβαιότητας όσο θα υλοποιούν το σχέδιο απομάκρυνσης του δημοσίου από το μετοχικό τους κεφάλαιο! Η μεταφορά ζημιών στο δημόσιο έγινε από τη στιγμή που η κυβέρνηση μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποδέχθηκε να γίνει η ανακεφαλαιοποίηση με τιμές χαμηλότερες από το επίπεδο αγοράς του ΤΧΣ. Έτσι φτάσαμε να ολοκληρωθεί «επιτυχημένα» κατά τους τραπεζίτες και επιζήμια για τα λαϊκά συμφέροντα ο δεύτερος κύκλος ανακεφαλαιοποίησης. Ακόμη και τώρα όμως στις 3 από τις 4 τράπεζες το δημόσιο έχει υπό την κατοχή του την απόλυτη πλειοψηφία των μετοχών καθώς η συμμετοχή του ΤΧΣ στην Τράπεζα Πειραιώς ανέρχεται στο 67,3%, στην Άλφα Μπανκ στο 66,4%, στην Εθνική στο 57,2% και στην Γιούρομπανκ στο 35,4%. Από την άλλη όμως όσο οι τραπεζίτες, με την επίνευση της Τρόικας και την στήριξη της συγκυβέρνησης, προχωρούσαν το σχέδιο επιστροφής των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα που τις κατέστρεψε, τόσο το ΤΧΣ ζημιωνόταν για να φτάσει η συμμετοχή του στις τέσσερις τράπεζες με βάση τις τελευταίες καταστάσεις του (26 Σεπτεμβρίου) να ανέρχεται σε 17 δισ. ευρώ, όταν στις 31 Δεκεμβρίου 2013 ανερχόταν σε 22,6 δισ. ευρώ, που σημαίνει απώλειες της τάξης του 25%, σε λιγότερο από ένα χρόνο! Ειρήσθω εν παρόδω: Δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την ταχύτητα με την οποία οι λάτρεις των υψηλών αποδόσεων και της μέγιστης αποτελεσματικότητας στην κατανομή των πόρων τραπεζίτες γίνονται Τσοβόλες όταν διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα… Οι νέοι κύκλοι ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, από τους οποίους πάλι κατά σκανδαλώδη θα αποκλείεται το ΤΧΣ, θα σημάνουν νέες ζημιές για τους δημόσιους πόρους. Στη βάση των παραπάνω δεν προκαλεί καμία έκπληξη, πλέον, η προνοητικότητα που επέδειξε η κυβέρνηση να θωρακίσει νομικά την διοίκηση του ΤΧΣ, όπως και του ΤΑΙΠΕΔ, απαλλάσσοντας τις από κάθε νομική ευθύνη για τις αποφάσεις που λαβαίνουν προς όφελος των τραπεζιτών κι εν γένει των ιδιωτών, δουλεύοντας ακούραστα για την ομαλή μεταβίβαση της μεγαλύτερης σε αξίας περιουσία που έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Εδώ, το ποινικό έγκλημα (ληστές τραπεζών, διαρρήκτες, απαγωγείς κι εκβιαστές) δεν μπορεί να μην κατηγορήσει Σαμαρο-βενιζέλους και Τρόικα για αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς ποτέ δεν απόλαυσε το καθεστώς ατιμωρησίας που χαρίστηκε στους τραπεζίτες…

Φυσικός αυτουργός, μεταξύ άλλων, σε αυτό το οικονομικό έγκλημα ήταν ο Γ. Στουρνάρας, καθώς από τη θέση του ως υπουργού Οικονομικών μεθόδευσε την υλοποίηση υπό το φως της μέρας όσων αποφασίζονταν μεταξύ μεγαλο-τραπεζιτών και κυβέρνησης τη νύχτα. Με την συνάντηση επομένως που είχε μαζί του ο Αλ. Τσίπρας την προηγούμενη εβδομάδα στην Τράπεζα Ελλάδας δεν έδωσε συγχωροχάρτι μόνο για την αντιδημοκρατική επιλογή του από τον Α. Σαμαρά στο πλαίσιο της περιβόητης ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών που σημαίνει ουσιαστική και τυπική υπαγωγή στην ΕΚΤ και ανυπαρξία τυπικής έστω λογοδοσίας στο εσωτερικό της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε συγχωροχάρτι επίσης και στους σκανδαλώδεις χειρισμούς που έγιναν με τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, ενώ ενταφίασε και το αίτημα της εθνικοποίησης των τραπεζών, καθώς το μόνο το οποίο απαίτησε από τις τράπεζες ήταν να δώσουν δάνεια.

Ρευστότητα ωστόσο δεν πρόκειται να δοθεί από τις τράπεζες, για πολλούς μάλιστα λόγους. Επειδή η ολοκλήρωση των εγκεκριμένων σχεδίων προϋποθέτει να κλείσουν περαιτέρω οι στρόφιγγες των δανείων κι όχι να ανοίξουν. Επειδή τα «κόκκινα» δάνεια εξακολουθούν να αποτελούν ωρολογιακή βόμβα για τους ισολογισμούς των τραπεζών, παρά τις προβλέψεις που έχουν γίνει, οι οποίες δεν προδικάζουν την μείωσή τους. Μέχρι στιγμής σε ένα σύνολο δανειακού χαρτοφυλακίου ύψους 213 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (για περίοδο άνω των 90 ημερών) ξεπερνούν τα 80 δισ. ευρώ. Σχεδόν δηλαδή το 1 στα 3 δάνεια είναι «κόκκινο». Ο σημαντικότερος ωστόσο λόγος για τον οποίο οι τράπεζες δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά στο προσεχές μέλλον σχετίζεται με την ένταξή τους από αύριο Δευτέρα 3 Νοεμβρίου στην Ενιαία Εποπτική Αρχή, που μόλις δημιουργήθηκε με καθήκον να επιτηρεί τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα. Εύκολα μπορούμε να προβλέψουμε ότι ειδικά για τις τράπεζες που βρίσκονται στη ζώνη του κινδύνου (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία) καμία δανειακή επέκταση δεν πρόκειται να εγκρίνεται από την Φρανκφούρτη, μέχρις ότου να φύγουν οριστικά από την ζώνη του λυκόφωτος. Επιπλέον σε αυτό το πλαίσιο θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου που είναι ήδη σε εξέλιξη προς όφελος των γερμανικών κι άλλων βορειοευρωπαϊκών τραπεζών και σε βάρος των περιφερειακών. Η βίαιη διαδικασία ανασχεδιασμού του ευρωπαϊκού τραπεζικού χάρτη αποτυπώθηκε σε ανακοίνωση της ΕΚΤ με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου όπου αναφερόταν ότι ο συνολικός αριθμός των πιστωτικών ιδρυμάτων το 2013 μειώθηκε σε 5.948 από 6.100 το 2012 και 6.690 το 2008. Το ενεργητικό τους αντίστοιχα συρρικνώθηκε σε 26,8 τρισ. ευρώ το 2013, από 29,6 τρισ. το 2012 και 33,5 τρισ. το 2008. Σε αυτή την πορεία (όπου προτεραιότητα έχει εκκαθάριση σε εθνικό έδαφος και μετά θα ακολουθήσουν οι υπερεθνικές εξαγορές και συγχωνεύσεις) είναι αυταπάτη να αναμένεται πως οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να είναι ελληνικές τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα όμως είναι και σκάνδαλο ολκής να θεωρείται ως το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου ο τερματισμός της επιρροής των κυβερνήσεων επί των διοικήσεων των τραπεζών, όπως υπόσχεται η επικεφαλής της Ενιαίας Εποπτικής Αρχής Ντανιέλ Λουί, όταν ειδικά οι ελληνικές τράπεζες ανήκουν ουσιαστικά στο δημόσιο!

Τούτων δοθέντων, η προβολή του αιτήματος της εθνικοποίησης των τραπεζών, που μεταφράζεται σε πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων του δημοσίου ως πλειοψηφικού μετόχου με τον ταυτόχρονο καταλογισμό ποινικών ευθυνών στις ιδιωτικές διοικήσεις για την χρεοκοπία τους, αποτελεί αίτημα που είναι κάτι παραπάνω από κοινωνικά αναγκαίο. Η επιθετική διεκδίκησή του δε σήμερα, όσο ακόμη είναι δηλαδή εφικτή η υλοποίησή του και πριν ολοκληρωθούν οι νέες ανακεφαλαιοποιήσεις, επείγει! Το «θάψιμό» του αντίθετα, όπως έκανε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στη συνάντησή της με τον Στουρνάρα, ισοδυναμεί με συνενοχή στην πολιτική της λεηλασίας του δημόσιου πλούτου.

Εθνική Τράπεζα, λίκνο της διεθνούς κερδοσκοπίας (Unfollow, Ιούνιος 2014)

Τα όσα συνέβησαν στο ελληνικό χρηματιστήριο στα μέσα Μαΐου με επίκεντρο την μετοχή της Εθνικής Τράπεζας, χωρίς να ιδρώσει το αφτί κανενός εισαγγελέα, θα αποτελούσαν απλώς ένα ακραίο παιχνίδι κερδοσκοπίας. Δυστυχώς αποτελούν την επίσημη πρώτη στα όσα πρόκειται να ακολουθήσουν όχι μόνο στις τράπεζες αλλά στο σύνολο σχεδόν της ελληνικής οικονομίας, τουλάχιστον στις σημαντικότερες επιχειρήσεις της, από τη στιγμή που τον τόνο στην ελληνική αγορά κεφαλαίων ανέλαβε να δώσει η άγρια κερδοσκοπία αξιοποιώντας τα εκατομμύρια που επένδυσε σε ελληνικές μετοχές και τις τράπεζες.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Για την κυβέρνηση Σαμαρά και την διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας η συμμετοχή ακραίων κερδοσκοπικών κεφαλαίων στην πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση της ήταν μια ακόμη ένδειξη της αναβάθμισης της οικονομίας και της εξόδου από την κρίση, του περίφημου successstory. Στην πραγματικότητα οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης ήταν τέτοιοι που η Εθνική χαρίστηκε στους κερδοσκόπους, σε βάρος όχι μόνο των ελλήνων φορολογουμένων, αλλά επιπλέον των εργαζομένων της και της ίδιας της οικονομίας. Αρκεί μια ματιά στο who is whoτων νέων μετοχών, για να εξακριβωθεί η «τραγική ποιότητα» των επενδυτών μας, για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Ν. Δένδια: Σόρος, το κράτος του Αμπού Ντάμπι, J.P. Morgan, Pimco, Fidelity και, μεταξύ άλλων, η Blackrock. Εκ των έσω οι Σπ. Λάτσης, Β. Μαρινάκης, Ν. Πατέρας κ.α.

Στους μετόχους εξωτερικού δεν ξεχωρίζει μόνο η συμμετοχή επαγγελματιών κερδοσκόπων που επισήμως λειτουργούν στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσινγκτον, σαν το μακρύ της χέρι δηλαδή. Ξεχωρίζει επίσης η παρουσία επενδυτικών κεφαλαίων-πλυντηρίων και άλλων που η συμμετοχή τους συνιστά κορυφαία σύγκρουση συμφέροντος, όπως πχ της Blackrock που για τις ελληνικές τράπεζες, μετά τους ελέγχους που διενήργησε κατ’ εντολή του ΔΝΤ, ξέρει περισσότερα κι απ’ τους μετόχους της. Γνωρίζει επομένως όχι μόνο την ακριβή χρηματοοικονομική της κατάσταση αλλά και πότε είναι η ώρα να …«βγει».

Από τους μετόχους «εσωτερικού» πρόκληση αποτελεί η παρουσία του Λάτση, που δεν αφήνει ούτε ένα ξεπούλημα δημόσια περιουσίας που να μην …τρουπώσει. Πλέον συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων που έχει, μέσω των warrants, η συμμετοχή του στο μετοχικό κεφάλαιο μπορεί να φτάσει το 6,25% του συνόλου.

Πούλαγαν αέρα οι επενδυτές!

Οι όροι της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής αποτελούν ξεπούλημα, κι ουδέποτε θα είχε προχωρήσει αν τα μέλη του ΤΧΣ δεν είχαν εξασφαλίσει με νόμο το ακαταδίωκτό τους, πρώτα και κύρια λόγω της τιμής που επελέγη: 2,2 ευρώ η μετοχή όταν η τιμή κλεισίματος στο χρηματιστήριο της πιο κοντινής ημερομηνίας (8 Μαΐου 2014) ήταν 2,58 ευρώ, ενώ η τιμή με την οποία έγινε η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου το 2013 ήταν 4,29 ευρώ. Η έκπτωση που προκύπτει σε σχέση με πέρυσι φτάνει το 48%! Κατά συνέπεια δημιουργήθηκε ζημιά για όσους ήταν ήδη «μέσα», με πρώτο και κύριο το ΤΧΣ που μετά κι απ’ αυτή την αύξηση συνεχίζει να διατηρεί το 57% των μετοχών, από 84% που διατηρούσε πριν την πρόσφατη αύξηση. Στη συνέχεια, λόγω των επιλογών της Εθνικής, του ΤΧΣ και του επιτελείου του Στουρνάρα, ζημιά προκλήθηκε στα ασφαλιστικά ταμεία που διατηρούν τοποθετήσεις, όπως και στους μικρομέτοχους στους οποίους δεν επιτράπηκε καν να συμμετάσχουν στην αύξηση, όπως δεν επιτράπηκε σε κανέναν επενδυτή από την Ελλάδα. Το φιλέτο ήταν «μόνο για ξένους», σε μια κορυφαία περίπτωση διακριτικής μεταχείρισης μετόχων, και το σημαντικότερο μόνο για τους μεγάλους καρχαρίες κι όχι για την μαρίδα…

Το χειρότερο όμως ήταν πως ήδη είχαν διαμορφωθεί οι προϋποθέσεις για κερδοσκοπικά παιχνίδια: η τιμή που επελέγη, το κερδοσκοπικό προφίλ των νέων επενδυτών σε συνδυασμό με το περιθώριο τριών ημερών που δίνει το χρηματιστήριο για την τακτοποίηση των συναλλαγών επέτρεψαν ένα άγριο σορτάρισμα στην μετοχή της Εθνικής, που ξεπέρασε τα επιτρεπτά όρια φτάνοντας στο σημείο των «γυμνών πωλήσεων», δηλαδή χωρίς αντίκρισμα, 5,7 εκ. μετοχών μιας και το αντίκρισμα θα ήταν οι νέες μετοχές. Πρωταγωνιστές ήταν οι επενδυτές που είχαν ήδη εξασφαλίσει την αγορά των νέων μετοχών και  ξεκίνησαν να τις πουλούν πριν καν τις πάρουν στα χέρια τους, με αποτέλεσμα όταν έφτασε το πλήρωμα του χρόνου και έπρεπε να καλύψουν τις θέσεις τους να αποδειχθεί η γύμνια τους. Κι όταν αποκαλύφθηκε η αρπαχτή και για λίγες ώρες είχαν πάρει φωτιά τα τηλέφωνα αναγκάστηκαν να αγοράσουν μετοχές σε υψηλότερες τιμές, με προφανή και μεγάλη χασούρα, για να μπορούν να τις εμφανίσουν και να κλείσει όπως-όπως το θέμα που δημιουργήθηκε.

Η έρευνα που ξεκίνησε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ακόμη κι αν καταλήξει στην επιβολή προστίμου, δεν πρόκειται να ξαναβάλει το τζίνι στο μπουκάλι. Το συγκεκριμένο περιστατικό, όσο ακραίο κι αν είναι, στο εξής θα συμβαίνει όλο και συχνότερα, λόγω του ότι τα (κερδοσκοπικά) κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedgefunds) που έχουν μαζευτεί στην Ελλάδα από το καλοκαίρι του 2013, με πρόσκληση του ίδιου του Σαμαρά κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, λειτουργούν σε αυτήν ακριβώς την – βραχυπρόθεσμη – βάση. Δεν πρόκειται για κάποια ηθική κατηγορία ή κριτική. Εκ του καταστατικού τους τα συγκεκριμένα επενδυτικά κεφάλαια ενδιαφέρονται για αποδόσεις στη βάση το πολύ ενός εξάμηνου, αναλαμβάνοντας υψηλότερους κινδύνους. Το αποτέλεσμα όμως είναι να αυξάνονται οι κλυδωνισμοί στην οικονομία, ακόμη και στο χρηματιστήριο. Η πτώση που κατέγραψε το ΧΑΑ από τις 18 Μαρτίου μέχρι τις 22 Μαΐου (από 1.370 μονάδες στις 1.151, δηλαδή 16%) με βασικό υπεύθυνο τις τραπεζικές μετοχές δεν δικαιολογούταν από πουθενά αλλού πέρα από τις βραχυπρόθεσμες μεταβολές στις θέσεις των συγκεκριμένων κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνων. Η ορμητική τους είσοδος επομένως στην Ελλάδα μόνο την σταθερότητα, που υπόσχεται ο Σαμαράς, δεν δημιουργεί.

Κατ’ όνομα κρατικές οι τράπεζες

Οι κίνδυνοι μάλιστα αυξάνονται εκθετικά λόγω της επιλογής τους να τοποθετηθούν στις τράπεζες που το στίγμα τους στον επιχειρηματικό χάρτη θα γίνει πολύ πιο έντονο το επόμενο χρονικό διάστημα, όσο θα ξαναχαράσσεται ο επιχειρηματικός χάρτης, στα μέτρα των τραπεζών. Κατ’ αρχάς ακόμη κι η δική τους «ιδιωτικοποίηση» που είναι ο απώτερος στόχος αργεί. Μέχρι στιγμής παρότι οι τέσσερις μεγαλύτερες συστημικές τράπεζες έχουν αντλήσει μόνο σε δύο μήνες 8 δισ. ευρώ από το χρηματιστήριο με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, και τον τελευταίο χρόνο 37 δισ. από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κατά πλειοψηφία ανήκουν στο ΤΧΣ, είναι δηλαδή κατ’ όνομα κρατικές. Χαρακτηρισμός που απέχει σημαντικά από την πραγματικότητα λόγω του ότι τις αποφάσεις συνεχίζουν να τις λαμβάνουν οι ίδιες αποτυχημένες ιδιωτικές διοικήσεις, αξιοποιώντας την απόφαση Τρόικας και κυβέρνησης να διατηρήσουν τα προνόμια τους από τη στιγμή που κατέβαλαν με ιδιωτική συμμετοχή το 10% στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Φυσικά, γιατί το όριο τέθηκε στο 10% κι όχι στο 30%, 40% ή 50%+1 ουδέποτε αιτιολογήθηκε, αφήνοντας ανοιχτή την μία και μοναδική ερμηνεία: τόσα μπορούσαν, τόσα έβαλαν και τα υπόλοιπα τα άφησαν για μας, που μέχρι στιγμής έχουμε επιβαρυνθεί με 211,5 δις. ευρώ για την διάσωσή τους.

Ως αποτέλεσμα μετά από δύο επιτυχείς, για τραπεζίτες και κυβέρνηση, γύρους αυξήσεων κεφαλαίου η συμμετοχή του ΤΧΣ στις τράπεζες ανέρχεται στα εξής ποσοστά: Γιούρομπανκ 35,4%, Εθνική 57,2%, Πειραιώς 67,3% και Άλφα Μπανκ 69,9%! Με άλλα λόγια, ακόμη και σήμερα, παρά μάλιστα τους σκανδαλώδεις όρους πώλησης που επέβαλλαν, η απόλυτη πλειοψηφία των μετοχών (για τις τρεις τουλάχιστον) ανήκει στο δημόσιο με την ευρεία έννοια. Δηλαδή, παραμένει στο τραπέζι η δυνατότητα πλήρους κρατικοποίησής τους, χωρίς φυσικά καμιά αποζημίωση στις διοικήσεις τους που θα πρέπει να απολογηθούν στην δικαιοσύνη για την ζημιά που έχει υποστεί το δημόσιο συμφέρον από τις πράξεις και τις παραλείψεις τους. Όπως έγινε ακόμη και στην Ιρλανδία, όπου δεν υιοθετήθηκε καν το ισλανδικό ριζοσπαστικό μοντέλο του λουκέτου, ωστόσο στελέχη της Anglo-IrishBankοδηγήθηκαν στη φυλακή αφού κρίθηκαν ένοχοι για παράνομες δανειοδοτήσεις. Στην Ελλάδα ούτε καν αυτό δεν έγινε κι οι υπαίτιοι της χρεοκοπίας τους συνεχίζουν να διοικούν τις τράπεζες, στέλνοντας τον λογαριασμό στους φορολογούμενους.

Κόκκινα δάνεια και μαύρη εργασία

Για το μέλλον μάλιστα αυτός ο λογαριασμός προβλέπεται, για πολλούς λόγους, αρκετά αυξημένος. Είναι πριν απ’ όλα το κόστος που θα απαιτηθεί για την πλήρη «ιδιωτικοποίησή» τους που θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τα επόμενα 3,5 χρόνια. Επίσης είναι το κόστος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που υπερβαίνουν το 30%, αγγίζοντας σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις ακόμη και τα 70 δισ. ευρώ. Η αποτίμηση και η διαχείρισή τους, ωστόσο, είναι εξόχως προβληματική λειτουργώντας σαν γάγγραινα για την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών για τρεις λόγους.

Πρώτο, γιατί ακόμη κι οι αναχρηματοδοτήσεις που έχουν συμφωνηθεί (πολλές εκ των οποίων έγιναν άρον-άρον) δεν εξυπηρετούνται με αποτέλεσμα η κατηγορία των «κόκκινων» δανείων να αυξάνεται συνεχώς. Δεύτερο, γιατί οι εξασφαλίσεις που τα συνοδεύουν, συνήθως ακίνητα, είναι υπερτιμημένες, με αποτέλεσμα οι ζημιές που προκύπτουν μετά την αφαίρεση των προσημειώσεων να πρέπει να αυξηθούν. Τέλος, επειδή η προτεραιότητα που διατηρεί το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία σε περίπτωση κατάσχεσης εξανεμίζει ακόμη κι αυτά τα θεωρητικά οφέλη των τραπεζών.

Κοινή συνισταμένη των παραπάνω είναι ότι τα κεφάλαια που θα απαιτηθούν για να περάσουν οριστικά την διαχωριστική γραμμή ζωής και θανάτου θα αυξάνεται. Θα ξεπεράσει ακόμη και τις προβλέψεις των stresstestsπου παρήγγειλε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κι αναμένεται να δημοσιοποιηθούν τον Οκτώβριο, κι εκτιμώνται, το ανώτερο, σε 5 δις. ευρώ. Καθόλου τυχαία δεν είναι η απόφαση του ΤΧΣ να διατηρήσει τα 11,5 δις. ευρώ που περίσσεψαν μέχρι στιγμής από τα 50 δις. της ανακεφαλαιοποίησης. Στο κόστος της ιδιωτικοποίησης και των κόκκινων δανείων προστίθεται η υποχρέωση αποπληρωμής ως τις 28 Φεβρουαρίου 2015 στην ΕΚΤ 40 δις. ευρώ τα οποία είχαν δανειστεί οι ελληνικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια κι επίσης το μέρισμα στους κερδοσκόπους.

Η υπόσχεση που έδωσε η διοίκηση της Εθνικής στις 20 Μαΐου για διανομή μερίσματος δεν στρεφόταν στους μικρομετόχους που έχουν καταστραφεί από την αγορά της μετοχής της Εθνικής – αρκεί να σκεφτούμε ότι πριν την κρίση η τιμή της ξεπερνούσε τα 150 ευρώ! Η διοίκηση της Εθνικής στους κερδοσκόπους απευθυνόταν που αγόρασαν Εθνική προσβλέποντας στο μέρισμα! Από την μια λοιπόν αυξημένες απαιτήσεις από την άλλη η απαίτηση για κέρδη. Σε αυτό το βωμό θα θυσιαστούν χιλιάδες ποιοτικές θέσεις εργασίας που θα καταργηθούν στο όνομα των συνεργιών (ενδεικτικό γεγονός είναι η αναγγελθείσα πρόσληψη χαμηλόμισθων υπαλλήλων στην Εθνική μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εθελούσιας συνταξιοδότησης), θα μειωθούν μισθοί και θα κλείσουν χιλιάδες υπερχρεωμένες επιχειρήσεις προκειμένου να ρευστοποιηθούν τα περιουσιακά τους στοιχεία για να ταϊστεί ο μινώταυρος της κερδοσκοπίας.

Το μέλλον επομένως που μας επιφυλάσσουν οι τράπεζες απορροφώντας πόρους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για δημόσιες επενδύσεις και την δημιουργία θέσεων εργασίας, είναι πιο ζοφερό από το παρελθόν, όσο παραμένουν ιδιωτικές και δεν εθνικοποιούνται, ακόμη και τώρα.

Τράπεζες: τα σαπρόφυτα σε ρόλο τιμωρού (Unfollow, Φεβρουάριος 2014)

ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΑΤΑΓΩΔΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΤΩΝ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΠΟΥ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΧΕ ΤΗΝ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΟΥΣ, ΤΩΡΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΠΩΣ  ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΑΧΤΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ.

26 Ιανουαρίου 2014

Σκέτη κοροϊδία είναι οι συνεχείς εκκλήσεις του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά και του υπουργού Ανάπτυξης (κατ’ ευφημισμό το τελευταίο) Κ. Χατζηδάκη προς τις τράπεζες να ανοίξουν τις στρόφιγγες των δανείων και να ρίξουν ρευστό στην πραγματική οικονομία, ώστε να γίνει η πολυπόθητη επανεκκίνηση και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Αντίθετα με τις προσδοκίες που καλλιεργούν, ώστε να εμφανίσουν κοινωνικά επωφελή την χρηματοδότησή τους με ποσά που ξεπερνούν την αξία ενός ΑΕΠ από το 2008, η πραγματικότητα είναι πως οι τράπεζες θα συνεχίσουν να αποτελούν μαύρη τρύπα για την οικονομία και να επιβιώνουν σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού και των δημόσιων πόρων. Ακόμη χειρότερα, από την στιγμή που εγκαίρως (όταν δηλαδή κατέρρεαν), δεν κρατικοποιήθηκαν κι ακολουθήθηκε η οδός που επιλέγηκε σε ΗΠΑ, Αγγλία και την υπόλοιπη ΕΕ (της στήριξής τους με δημόσιο χρήμα) τώρα, αυτές ακριβώς οι τράπεζες που αποτελούν υπόδειγμα αποτυχημένης επιχείρησης έρχονται να καθοδηγήσουν την αναδιάρθρωση και στην υπόλοιπη οικονομία, οδηγώντας χιλιάδες επιχειρήσεις στην χρεοκοπία.

Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ό,τι τα 233 δισ. ευρώ που έχουν μέχρι στιγμής καταβροχθίσει οι τράπεζες δεν τους φτάνουν! Πριν περάσουμε στη συζήτηση για το τι θα δώσουν και πώς οι τράπεζες στην οικονομία, αξίζει να κρατήσουμε τις δηλώσεις του ίδιου του διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Γ. Προβόπουλου κατά τη διάρκεια κατάθεσής του σε κοινοβουλευτική επιτροπή στα μέσα Ιανουαρίου, ότι οι 4 συστημικές τράπεζες (Άλφα, Εθνική, Πειραιώς και Γιούρομπανκ) θα χρειαστούν και νέα ανακεφαλαιοποίηση, που θα απαιτήσει επιπλέον κεφάλαια από τα 43 δισ. ευρώ που απορρόφησαν μετά το PSI. Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για μια παταγώδη, κραυγαλέα αποτυχία που έρχεται να προστεθεί στα χωρίς προηγούμενο σκάνδαλα που συνόδευσαν την ανακεφαλαιοποίηση τους, μέχρι τώρα. Εξ αυτών ξεχωρίζουμε: Την εντελώς αυθαίρετη και με αδιαφανή κριτήρια επιλογή της Γιούρομπανκ να συμπεριληφθεί στο ολιγομελές και κλειστό κλαμπ των συστημικών τραπεζών. Το εξ ίσου αυθαίρετο όριο του 10% ως στόχο των περυσινών αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, για να συνεχίσουν οι πρώην ιδιοκτήτες, να έχουν τον έλεγχο των τραπεζών. Την θυσία της Αγροτικής και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου στον βωμό της Πειραιώς και της Γιούρομπανκ με αποτέλεσμα όχι μόνο να αιμοδοτούνται δύο κλινικά νεκρές τράπεζες με φρέσκο αίμα αλλά και να εγκαταλείπεται οριστικά κάθε πιθανότητα δημιουργίας ενός δημόσιου πυλώνα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα που να μπορεί να αναλάβει την χρηματοδότηση των δημόσιων επενδύσεων, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στην Γερμανία.

ΠΩΣ ΝΑ ΧΑΣΕΤΕ 25 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΣΕ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ

Τα σκάνδαλα που έχουν μέχρι στιγμής σημαδέψει την αναμόρφωση του τραπεζικού συστήματος υπό τις οδηγίες του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που είναι όργανο της Τρόικας θα συμπληρωθούν με ένα επιπλέον που σχετίζονται με την επαναϊδιωτικοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών οι οποίες μέχρι στιγμής ελέγχονται επισήμως από το ΤΧΣ. Ειδικότερα το μερίδιο που ελέγχει το ΤΧΣ ανέρχεται στο 81,01% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, 83,71% της Άλφα, 84,35% της Εθνικής και 93,55% της τράπεζας που κατείχε ο Σπ. Λάτσης. Πρόκειται για την διαδικασία επιστροφής τους και τυπικά πλέον στους αρχικούς τους ιδιοκτήτες, η οποία όμως είναι πολύ πιθανό να γίνει με τέτοιους όρους ώστε το ελληνικό δημόσιο να χάσει οριστικά και δια παντός γύρω στα 25 δισ. ευρώ. Ενώ δηλαδή υποτίθεται ότι αυτά τα 43 δισ. κάποια στιγμή θα επέστρεφαν στο δημόσιο, ο κίνδυνος είναι να επιτραπεί η πώληση των μετοχών τους σε χαμηλές τιμές (πχ τις τιμές που έχουν διαμορφωθεί στο χρηματιστήριο), ώστε να χαθούν 20 έως και 25 δισ. ευρώ. Χρήματα, τα οποία προφανώς ο ελληνικός λαός θα πρέπει να αποπληρώσει στους πιστωτές! Στην περίπτωση της Γιούρομπανκ που στοίχισε στο ελληνικό δημόσιο 10,5 δισ. ευρώ (εκ των οποίων τα 5,8 αφορούσαν την ανακεφαλαιοποίηση) ο κίνδυνος έγκειται στην αλλαγή του νόμου ώστε να επιτραπεί η πώλησή της με βάση τα πολύ χαμηλά επίπεδα που έχει φτάσει η τιμή της μετοχής της (0,58 ευρώ) όταν με βάση τις ενέσεις ρευστότητας του δημοσίου, η μετοχή της αξίζει 1,54 ευρώ. Ο εκβιασμός που ασκείται έχει την εξής μορφή: Έστω και σε αυτά τα χαμηλά επίπεδα το δημόσιο κάτι θα πάρει πίσω. Αν, αντίθετα, επιλέξετε το «όλα ή τίποτε» τότε το δημόσιο θα χάσει όλα τα λεφτά που έχει ήδη πληρώσει!

Η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να κλείσει γρήγορα το ακανθώδες αυτό θέμα, (όπως και άλλα καυτά θέματα που σχετίζονται με ιδιωτικοποιήσεις, πχ Ελληνικό) υπό το φόβο των εκλογών.

Η θέση των τραπεζών, παρότι έχουν στραγγίσει τον προϋπολογισμό, είναι ακόμη πιο δεινή αν λάβουμε υπ’ όψη μας δύο επιπλέον παράγοντες. Ο πρώτος σχετίζεται με τα κόκκινα δάνεια. Πρόσφατη εκτίμηση της PwC ανεβάζει το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο εφιαλτικό ποσοστό του 40%, που αντιστοιχεί σε 88 δισ. ευρώ. Μόνο και μόνο για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης να αναφερθεί πως το 2010 τα μη εξυπηρετούμενα ανέρχονταν στο 10% του δανειακού χαρτοφυλακίου, ενώ το 2008 στο 5%. Πρόκειται επομένως για ακραία κατάσταση, που ενδεχομένως να δικαιολογεί και την δυστοκία της Τρόικας να δώσει στη δημοσιότητα τα στοιχεία από την δεύτερη διαγνωστική εξέταση της Μπλακρόκ, που έχει ολοκληρωθεί από τον Δεκέμβρη. Οι αιτίες ωστόσο δεν σχετίζονται μόνο με την επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, που οδηγεί επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε παύση πληρωμών λόγω ανάγκης. Η περίπτωση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου με τα θαλασσοδάνεια ύψους 400 εκ. ευρώ για την περίοδο 2006-2009, ενδέχεται να είναι μόνο η κορυφή του παγοβούνου. Δηλαδή, εκτός του οπτικού μας πεδίου να εξακολουθούν να παραμένουν δάνεια δεκάδων δισ. ευρώ που δίνονταν από τα γκόλντεν μπόις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ αφειδώς και χωρίς εγγυήσεις, κατά παράβαση κάθε κανόνα, σε κολλητούς και επιχειρήσεις.

ΑΔΕΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ

Ο δεύτερος παράγοντας που επιδεινώνει την θέση των τραπεζών σχετίζεται με την μείωση των καταθέσεων. Σύμφωνα με δηλώσεις του Γ. Προβόπουλου από τα τέλη του 2009 μέχρι τον Ιούνιο του 2012 μειώθηκαν κατά περισσότερο από 90 δισ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το ένα τρίτο της καταθετικής βάσης. Οι εξελίξεις δε, έκτοτε δεν προφέρουν καμία αισιοδοξία για επιστροφή στις παλιές καλές ημέρες γιατί το κλίμα ιδεολογικής τρομοκρατίας για πιθανή έξοδο από το ευρώ μπορεί να έχει υποχωρήσει, από την άλλη όμως η καθημερινή τρομοκρατία των φόρων και της αδεκαρίας, λόγω ανεργίας και μείωσης στους μισθούς, αδειάζει συστηματικά τους τραπεζικούς λογαριασμούς.

Ως αποτέλεσμα λοιπόν πρώτο, της λιτότητας, δεύτερο, της διαφθοράς ΠΑΣΟΚων και Δεξιών που από κοινού με τα γκόλτεν μπόις χάριζαν τα λεφτά από τις καταθέσεις ανυποψίαστων ανθρώπων σε κολλητούς τους, και τρίτο της ανακεφαλαιοποίησης που προκρίθηκε, αντί της κρατικοποίησής τους χωρίς καμία αποζημίωση (όπως το έκανε η Ισλανδία), οι τράπεζες εξακολουθούν να στηρίζονται σε πήλινα πόδια, παρά τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια που έχουν απορροφήσει. Για να μην δημιουργούνται αυταπάτες, να τονίσουμε ότι δεν πρόκειται για ελληνική εξαίρεση. Σε όλη την ΕΕ συμβαίνει το ίδιο. Ενδεικτικά, με βάση έρευνας γερμανικής εφημερίδας που διεξήχθη σε 109 από τις 128 συστημικές ευρωπαϊκές τράπεζες, μόνο αυτές χρειάζονται 770 δισ. επιπλέον κεφάλαια για να πληρούν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας. Το πρόβλημα μάλιστα δεν αντιμετωπίζεται μόνο στην περιφέρεια της ευρωζώνης, που αποτέλεσε το επίκεντρο της κρίσης. Τεράστιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι γερμανικές τράπεζες, που χρειάζονται 200 δισ., με το πρόβλημα να εντοπίζεται στις κρατιδιακές, όπως και οι γαλλικές που χρειάζονται 285 δισ. Ο γαλλογερμανικός άξονας επομένως χρειάζεται το 63% των νέων κεφαλαίων.

ΚΟΛΛΙΓΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Επιστρέφοντας στα οικεία κακά, στο συγκεκριμένο περιβάλλον συνιστά πρόκληση οι τραπεζίτες να κουνούν το δάχτυλο στην κοινωνία, υποδεικνύοντας τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα, όπως έκαναν ο Γ. Προβόπουλος και ο Μ. Σάλλας, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας και της Τράπεζας Πειραιώς αντίστοιχα, στο πλαίσιο εκδήλωσης του ΣΕΒ στις 15 Ιανουαρίου. Ο πρώτος, που φέρει τεράστια ευθύνη για το non-stop πάρτι που συνέβαινε στις τράπεζες επί χρόνια, συνέστησε στις επιχειρήσεις να συνάψουν ομολογιακά δάνεια, αν επιθυμούν χρηματοδότηση. Ο πρόεδρος της Πειραιώς ανακοίνωσε ότι η τράπεζά του θα μεταφέρει στον ιδιωτικό τομέα την εμπειρία που αποκόμισε τον προηγούμενο χρόνο μέσω της συμβολαιακής γεωργίας. Ειδικότερα αξιοποιώντας την δικτύωση της Αγροτικής τράπεζας, σύναψε χιλιάδες συμβόλαια με παραγωγούς αγροτικών προϊόντων (εξαγώγιμων κυρίως ειδών, όπως ροδάκινα, καπνά, βαμβάκι, ενεργειακά φυτά, κ.α.) στους οποίους προσέφερε χρηματοδότηση κατά την έναρξη της καλλιεργητικής περιόδου με αντίτιμο την απορρόφηση της παραγωγής σε προσυμφωνημένες τιμές. Περιττό να ειπωθεί ότι ο Σάλλας νεκρανάστησε την δουλοπαροικία. Οι παραγωγοί που έδεσε στο άρμα του, μετατράπηκαν σε κολίγους, γιατί μπορεί να εξασφάλισαν την διάθεση της παραγωγής, αλλά τα επιτόκια με τα οποία δανείζονται είναι κάθε άλλο παρά επωφελή, ενώ από τις πρώτες ύλες μέχρι το που θα κατευθυνθεί η παραγωγή τους, όλα τα αποφασίζει η Πειραιώς. Πρόκειται για ένα ασυνήθιστο στην έκτασή του πείραμα που προλεταριοποιεί μαζικά τους αγρότες, μέσω δεσμευτικών συμβολαίων, την ίδια ώρα που πετυχαίνει την συγκέντρωση της αγροτικής παραγωγής υπό κεντρικό σχεδιασμό. Μετά τα Σοβχόζ και τα Κολχόζ μάς ήρθαν τα Πειρχόζ…

Αυτήν ακριβώς την εμπειρία θα μεταφέρει η Πειραιώς και στις χιλιάδες επιχειρήσεις που της οφείλουν δάνεια. Το σχέδιο λέγεται συμβολαιακή τραπεζική, όπως το χαρακτήρισε ο ίδιος ο Μ. Σάλλας. Στην εξέλιξή του, η τράπεζα θα πάψει να είναι παθητικός και εξωτερικός συνεργάτης της επιχείρησης και όλο και περισσότερο θα εμπλέκεται στον πυρήνα της επιχειρηματικής δραστηριότητας κάθε εταιρείας, έχοντας άποψη για την παραγωγή, την πολιτική προσωπικού, και σε ένα υψηλότερο επίπεδο προάγοντας εξαγορές και συγχωνεύσεις ομοειδών ή χρεοκοπημένων επί της ουσίας επιχειρήσεων. Ευρύτερα, αυτό που διαφαίνεται είναι πως οι (αποδεδειγμένα αποτυχημένοι ως επιχειρηματίες και επικίνδυνοι για το κοινωνικό σύνολο!) τραπεζίτες θα επιχειρήσουν να  καθοδηγήσουν την υπό εξέλιξη ανασυγκρότηση του ελληνικού καπιταλισμού, επιταχύνοντας τις διαδικασίες εκκαθάρισης τμημάτων του κεφαλαίου που είτε είναι απαρχαιωμένα ή δεν μπορούν να αξιοποιηθούν υπό τους υπάρχοντες όρους. Τα αποτελέσματα για το σύνολο θα είναι καταστροφικά. Αρκεί να αναλογιστούμε για παράδειγμα τις επιπτώσεις στην σύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα, την απασχόληση και την διατροφική επάρκεια που θα σημάνει ο ξαφνικός θάνατος της ακτοπλοΐας, της κλωστοϋφαντουργίας και των ιχθυοκαλλιεργειών, τριών κλάδων που έχουν χρόνια αρνητικά αποτελέσματα, όπως υπέδειξε ο ίδιος ο πρόεδρος της Πειραιώς!

Η επιθετικότητα των τραπεζών υπογραμμίζει την ανάγκη ακύρωσης όλων των αναδιαρθρώσεων που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο έδαφος της τραπεζικής χρεοκοπίας. Επίσης την ανάγκη παραδειγματικής τιμωρίας όλων όσων αναμίχθηκαν στον χορό των εκατομμυρίων και εθνικοποίησης των τραπεζών.