Success story υπάρχει και λέγεται Ισλανδία!

Παρηγοριά στον άρρωστο μέχρι να βγει η ψυχή του, να ‘ρθει δηλαδή ο επόμενος, ήταν η επιβράβευση προς την ελληνική κυβέρνηση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας όπως αποκαλείται η ασφαλιστική εταιρεία των ευρωπαϊκών τραπεζών.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Κατά την ομιλία του στο συνέδριο του Εκόνομιστ στην Αθήνα, ο Κλάους Ρέγκλινγκ, επανάφερε τη συζήτηση περί success story, λέγοντας ότι μπορεί και η Ελλάδα να γίνει ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα των επιτυχιών, μετά την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Κύπρο εάν κι εφ’ όσον εφαρμόσει όλες τις μεταρρυθμίσεις. Αν δηλαδή μειώσει κι άλλος τις συντάξεις και πουλήσει ό,τι έχει ακόμη απομείνει στο δημόσιο.

Η αλήθεια ωστόσο είναι πώς success story υπάρχουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Είναι η Ισλανδία! Κι όποιος βιαστεί να πει ότι το Ρέικιαβικ δεν ανήκει στην Ευρώπη, ας ανατρέξει στην εποχή που η Ισλανδία συζητούσε την ένταξη της στην ΕΕ…

Η Ισλανδία λοιπόν αποτελεί κορυφαία περίπτωση επιτυχίας, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΟΟΣΑ την εβδομάδα που πέρασε (εδώ η σχετική έκθεση) για πολλούς και σοβαρούς λόγους.

Πρώτο, οι ρυθμοί ανάπτυξης του ισλανδικού ΑΕΠ το 2016 ξεπέρασαν το 125%, θεωρώντας ως βάση υπολογισμού το 2010 (=100). Στον ευρωπαϊκό Νότο αντίθετα (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία) το ΑΕΠ στο τέλος του 2016 βρισκόταν στο 95% των επιπέδων του 2010. Ακόμη δηλαδή η νότια Ευρώπη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση!

Δεύτερο, η Ισλανδία είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο δείκτη ισότητας, μεταξύ όλων των χωρών του ΟΟΣΑ. Στην άλλη άκρη του φάσματος με επίπεδα ανισότητας χειρότερα του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ βρίσκεται ο ευρωπαϊκός Νότος.

Τρίτο, στην Ισλανδία η ανεργία από 8% το 2011, για πρώτη φορά το 2016 μετά την κρίση έπεσε κάτω από 3%, επανήλθε έτσι στα επίπεδα που είχε πριν την κρίση. Στην Ελλάδα η ανεργία παραμένει πάνω από 20% κι οι υπουργοί καμαρώνουν.

Τέταρτο, στην Ισλανδία οι πραγματικοί μισθοί έχουν αυξηθεί κατά ένα τρίτο σχεδόν από το 2010 και για την ακρίβεια βρίσκονται στο 170%, με έτος αναφοράς το 1995 (=100).

Πέμπτο, στην Ισλανδία το δημόσιο χρέος έχει μειωθεί από 100% του ΑΕΠ το 2011 στο 60% σχεδόν το 2016. Στον ευρωπαϊκό Νότο αντίθετα το δημόσιο χρέος παραμένει στα ίδια ή μεγαλύτερα ύψη σε σύγκριση με τα επίπεδα που βρισκόταν στο απόγειο της κρίσης.

Βέβαια, η Ισλανδία τα πέτυχε όλα αυτά επειδή αρνήθηκε να σώσει τις τράπεζες και να πληρώσει το χρέος οδηγώντας στο κόκκινο τις σχέσεις της με την Αγγλία και την Ολλανδία. Προχώρησε σε ρήξη με τους πιστωτές κι έκλεισε οριστικά το κεφάλαιο της κρίσης. Στην Ελλάδα που η μια κυβέρνηση μετά την άλλη προσκυνά τους πιστωτές κρίση, ανεργία και υποτέλεια είναι ακόμη εδώ…

Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα Πριν

Κρίσης λεξιλόγιο της ΣΥΡΙΖΑϊκής διαχείρισης, αποσαφήνιση νεοεισαχθέντων οικονομικών και τεχνικών όρων (Πριν, 15.3.2015)

varΣυμφωνώντας και επαυξάνοντας με την ανάγκη που εύστοχα είχε εντοπίσει ο Γ. Βαρουφάκης πριν τέσσερα χρόνια για το γκρέμισμα του τείχους «που εμποδίζει τους εκτός σιναφιού από το να συμμετάσχουν στον διάλογο που θα κρίνει την ζωή τους»∙ ανάγκη που είχε ικανοποιήσει επιτυχημένα με την έκδοση του βιβλίου Κρίσης λεξιλόγιο (εκδ. Ποταμός), παραθέτουμε και ερμηνεύουμε (στο πλαίσιο των αναγκών του ρεπορτάζ) στη συνέχεια ορισμένους όρους που εισήλθαν στην δημόσια συζήτηση μόλις τις τελευταίες ημέρες. Ο στόχος είναι ίδιος με αυτόν που είχε θέσει ο Γ. Βαρουφάκης το 2011, άλλο αν τώρα ο ίδιος πρωταγωνιστεί στην δημιουργία αυτού του «ειδεχθούς μονοπωλίου» που δημιουργούν οι οικονομολόγοι, αποκλείοντας την κοινωνία από την κατανόηση και την συμμετοχή στο διάλογο.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Κοινωνική μεταρρύθμιση: Έτσι θα αποκαλούνται οι οδηγίες του ΟΟΣΑ, μετά την επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού Α. Τσίπρα στην έδρα του οργανισμού στο Παρίσι την Πέμπτη 12 Μαρτίου και την συμφωνία που υπέγραψε. Ένας οργανισμός που ποτέ δεν ήταν ουδέτερος, όπως επιχειρείται τώρα να εμφανιστεί. Μάρτυρας η συμβολή που είχε σε κάθε είδους κοινωνική οπισθοδρόμηση: από το ασφαλιστικό σύστημα μέχρι την παιδεία, ανέκαθεν κάθε νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση που σεβόταν τον εαυτό της στα εγχειρίδια του ΟΟΣΑ κατέφευγε για να ξεσηκώσει οδηγίες και χρήσιμες συμβουλές, αποφεύγοντας άσκοπους πειραματισμούς. Απορίας άξιο, ωστόσο, παραμένει τι λογής συμβουλές θα μας δώσουν για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου πετρελαίου και καπνού, όταν αρκεί μια βόλτα στα διυλιστήρια που βρίσκονται λίγο έξω από την Αθήνα για να εντοπιστεί. Οι οδηγίες του ΟΟΣΑ μας έλειπαν τόσα χρόνια;

Κουαρτέτο ή Ομάδα των Βρυξελλών ή Θεσμοί: Το όργανο που αναλαμβάνει στο εξής την επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές η αλήθεια είναι πως τα πράγματα εξελίχθηκαν λίγο χειρότερα απ’ όσο τα υπολόγιζε κι απ’ όσο τα προβάλλει, γιατί οι τοποτηρητές αυξήθηκαν κι από τρεις έγιναν τέσσερις. Έτσι, πλάι στο ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προστέθηκε κι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. Μαζί με την ονομασία της ομάδας των γκαουλάιτερ άλλαξε κι ο τόπος συνάντησης τους με τους τεχνοκράτες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, που στο εξής δεν θα είναι τα υπουργεία αλλά το καθόλου μαγευτικό, μες στην κίνηση και τα κορναρίσματα κι ολίγον ντεμοντέ Χίλτον, όπως επίσης και το Κάραβελ, πλησίον της ανταρτομάνας Καισαριανής, για να κρέμεται πάντα πάνω από το κεφάλι των θεσμικών η απειλή της ΟΠΛΑ. Αν συνεχίσουν δε να προκαλούν δεν αποκλείονται και χειρότερα, όπως να τους στείλουμε σε κανένα ξενοδοχείο ημιδιαμονής πέριξ της Ομόνοιας!

Παναρίτη και Βαρουφάκης προλειαίνουν το έδαφος για αντιλαϊκά μέτρα

Συμβόλαιο Ανάκαμψης και Ανάπτυξης: Είναι το νέο μνημόνιο που θα συνοδεύσει την επικείμενη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους. Το αντιλαϊκό του περιεχόμενο προαναγγέλλεται με κάθε ευκαιρία, όπως για παράδειγμα με την δήλωση της Έλενας Παναρίτη, τέως εκλεκτής του ΓΑΠ (μέχρι και στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας την είχε τοποθετήσει, βοηθώντας στην ομαλή της ένταξη στην πολιτική ζωή της Elada) και νυν συμβούλου του Γ. Βαρουφάκη, η οποία αποτελώντας επίσημο μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας εξέφρασε την ντροπή της μιλώντας σε διεθνές συνέδριο για το γεγονός ότι βγαίνουν σε σύνταξη εργαζόμενοι 45 ετών. Ενώ, προφανώς για το περισσότερο συχνό γεγονός των συνταξιούχων που δεν έχουν να πληρώσουν τα φάρμακα ακόμη και να φάνε, δεν έχει ακούσει τίποτε η Παναρίτη κι ούτε νιώθει κάποια ντροπή. Ο ορατός κίνδυνος νέων αντιλαϊκών μέτρων φάνηκε κι από τον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών, Γ. Βαρουφάκη, προχθές Παρασκευή, μιλώντας σε διεθνές συνέδριο στη λίμνη Κόμο της Ιταλίας, όπου ανέφερε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ίσως χρειαστεί να αναστείλει προεκλογικές του υποσχέσεις για να οικοδομήσει κλίμα εμπιστοσύνης με τους δανειστές.

Χρέους αναδιάρθρωση: Ο ευφημισμός που χρησιμοποιείται για την πληρωμή του δημόσιου χρέους και την εγκατάλειψη του στόχου της διαγραφής από τα αρμόδια υπουργεία και τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Μάρτυρας τα 366 εκ. ευρώ που δόθηκαν την Παρασκευή 13 Μαρτίου στο ΔΝΤ, τα 566 εκ. που θα καταβληθούν αύριο Δευτέρα 16 Μαρτίου και 336 εκ. που θα δοθούν την Παρασκευή 20 Μαρτίου, πάντα στο ΔΝΤ. Ακόμη πιο αδιάψευστος μάρτυρας για τη υποταγή στους δανειστές είναι η δήλωση του ίδιου του Αλ. Τσίπρα από το Παρίσι ότι η Ελλάδα θα τηρήσει τις υποχρεώσεις της ακόμη κι αν δεν εκταμιευθεί η επόμενη δόση. «Εμείς δηλαδή θα συνεχίσουμε να εξυπηρετούμε κανονικά το χρέος μας, ακόμη κι αν εσείς δεν μας δίνετε τις δόσεις που αποκλειστικό σκοπό έχουν την εξυπηρέτηση του χρέους», δήλωσε ο πρωθυπουργός. Εδώ δεν εξοργίζει μόνο η υποτέλεια όσο κι οι άμεσες επιπτώσεις αυτής της επιλογής: η δέσμευση δηλαδή φορολογικών και άλλων δημοσίων εσόδων για την εξυπηρέτηση του χρέους, όπως φάνηκε και με την αξιοποίηση από το δημόσιο των ρευστών διαθεσίμων ΝΠΔΔ και ασφαλιστικών ταμείων. Τη στιγμή που η αθέτηση των υποσχέσεων εκ μέρους των δανειστών μπορούσε να αποτελέσει πρώτης τάξης ευκαιρία για την παύση πληρωμών και την διαγραφή του χρέους, χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση για να δείξει πόσο συνεπής και νομοταγής είναι. Και δεν είναι η μόνη ευκαιρία που παρέχουν οι δανειστές για να επιλέξει την ρήξη η κυβέρνηση. Η δημιουργία συνθηκών ασφυξίας στο τραπεζικό σύστημα (ακόμη και μέσω της οριακής αύξησης κατά 600 εκ. ευρώ των κεφαλαίων του μηχανισμού έκτακτης χρηματοδότησης – ELA, όταν η Ελλάδα ζητούσε σχεδόν τριπλάσια) θα μπορούσε να επιταχύνει τις διαδικασίες εθνικοποίησης των τραπεζών και εξόδου από το ευρώ, καθώς η παραμονή μας στην ευρωζώνη αποδεδειγμένα προσφέρει τα μέσα και διευκολύνει τους πιστωτές στην άσκηση των χειρότερων πιέσεων.

Αλλά αυτό είναι θέμα επόμενου λήμματος…

ΕΚΒΙΑΣΜΟΙ ΤΡΟΪΚΑΣ: Πολυνομοσχέδιο σκούπα ο όρος για την χορήγηση των δόσεων (Πριν, 16.3.2014)

troikaΛήγει σήμερα Κυριακή η τελευταία προθεσμία που έθεσε ο επικεφαλής του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, Γέρουν Ντέιζελμπλουμ, για να επέλθει συμφωνία με την Τρόικα. Οι διαπραγματεύσεις, που έχουν ξεκινήσει από τις 22 Σεπτεμβρίου 2013 διαρκώντας επτά ολόκληρους μήνες, έχουν ως επίδικο την απελευθέρωση δόσεων συνολικού ύψους 15,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10,1 δισ. προέρχονται από ευρωπαϊκούς πόρους και τα υπόλοιπα 5,4 δισ. αποτελούν συμμετοχή του ΔΝΤ (και είναι ειδικότερα τρεις δόσεις των 1,8 δισ. η κάθε μία). Με αυτό τον τρόπο ναυάγησε η προσπάθεια της κυβέρνησης να στείλει τα αντιλαϊκά μέτρα, που θα συνοδεύουν την εκταμίευση των δόσεων σε κάθε περίπτωση, ακόμη και για μετά τις εκλογές, μήπως έτσι και γλυτώσει την εκλογική πανωλεθρία. Κι εν τω μεταξύ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να δεχόταν την μετάθεση της ημερομηνίας αποπληρωμής των «ομολόγων Αλογοσκούφη» αξίας 4,4 δισ. ευρώ, που εκδόθηκαν το 2008 στο πλαίσιο της στήριξης των τραπεζών από την κυβέρνηση Καραμανλή, και τα οποία λήγουν στις 21 Μαΐου. Οι Γερμανοί είχαν όμως άλλη γνώμη. Όχι μόνο απαίτησαν εδώ και τώρα να καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις, αλλά και με την δημόσια κριτική του Σόιμπλε στην κυβέρνηση ότι δεν προχωρά τις μεταρρυθμίσεις, διαλύθηκε και κάθε αυταπάτη που έθρεφαν οι κυβερνητικοί μήπως ειδικά οι Γερμανοί κατανοήσουν την δεινή πολιτική θέση στην οποία βρίσκονται και υποχωρήσουν στις απαιτήσεις τους. Κανένα έλεος για τους προσκυνημένους, ήταν η απάντηση του Σόιμπλε, που περιττό να ειπωθεί ότι οξύνει τα αδιέξοδα της κυβέρνησης καθώς της αφαιρεί κάθε δυνατότητα να πουλήσει κοινωνική ευαισθησία στην προεκλογική περίοδο.

Τα αιτήματα της Τρόικας, είναι πολύ πιθανό να λάβουν την μορφή ενός πολυνομοσχεδίου, όπως με σαφή τρόπο υπέδειξαν σε συνέντευξη Τύπου οι γκαουλάιτερ της Τασκ Φορς την προηγούμενη Τρίτη, παρουσιάζοντας την τακτική έκθεσή τους για την ελληνική οικονομία. Αυτό μάλιστα το πολυνομοσχέδιο ενδέχεται να συμπεριλαμβάνει και το νέο Μεσοπρόθεσμο, το οποίο βάσει των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή και να ψηφιστεί εντός του Απριλίου.

Τα βασικά σημεία του νέου μίνι μνημονίου που θα συνοδεύσουν την εκταμίευση της δόσης  ύψους 15,5 δισ. ευρώ, όπως έχουν διαφανεί μέχρι στιγμής από τα αιτήματα που θέτει η Τρόικα, κατά βάση αφορούν:

Πρώτο τα εργασιακά. Ο Πολ Τόμσεν την τελευταία στιγμή έθεσε ξαφνικά τρία συγκεκριμένα αιτήματα: Την κατάργηση των 3ετιών που θα σημάνει το εφ’ όρου ζωής πάγωμα των μισθών, την δυνατότητα της εργοδοσίας να προχωράει σε ανταπεργία (lock out) ως μέσο τιμωρίας των απεργών και μια εντελώς θατσερικής έμπνευσης πρόβλεψη που θέλει η απόφαση για την απεργία να λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των εργαζομένων σε κάθε τόπο δουλειάς. Το τελευταίο θα μπορούσε, προτείνουμε εμείς, να ξεκινήσει να εφαρμόζεται στον …σχηματισμό των κυβερνήσεων. Όχι μόνο δηλαδή να καταργηθεί το μπόνους των 50 εδρών που παίρνει το πρώτο κόμμα αλλά και τα εκλογικά του ποσοστά όπως κι οι βουλευτικές του έδρες να υπολογίζονται επί του πληθυσμού της Ελλάδας! Τότε, αν πάρουμε ως βάση υπολογισμού τους κατοίκους που βεβαιώθηκαν από την τελευταία απογραφή του 2011 κι ανέρχονται σε 10.815.197 άτομα (κι όχι τους εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους ούτε τα έγκυρα ψηφοδέλτια) οι ψήφοι της ΝΔ (1.825.637) δεν αντιστοιχούσαν σε ένα ποσοστό 29,7%, αλλά 16,87%. Του δε ΠΑΣΟΚ οι ψήφοι (1.655.086) αντιστοιχούσαν σε ένα ποσοστό μόλις 15,39! Κυβέρνηση εν ολίγοις δεν θα σχημάτιζαν ποτέ! Το ζητούμενο επομένως από την μεριά της Τρόικας και της εργοδοσίας δεν είναι να εκφραστεί ανόθευτα η θέληση των εργαζομένων, αλλά να απαγορευτεί επί της ουσίας η απεργία. Το σημαντικότερο ωστόσο είναι πως όλο και πιο ξεκάθαρα αποδεικνύεται πλέον ότι η Τρόικα είναι βαποράκι των εργοδοτών. Του Τόμσεν (που βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με βιομήχανους, ξενοδόχους και μεγαλοτραπεζίτες οι οποίοι βιάζονται για μαζικές απολύσεις) με άλλα λόγια, του τα …σφυράνε. Ένα θλιβερό φερέφωνο είναι, εν κατακλείδι, ο πολύς Τομ Πόλσεν… Επίμονα επίσης η Τρόικα θέτει το θέμα της μείωσης των επιδομάτων στον δημόσιο τομέα, ώστε να περιοριστεί το κονδύλι της μισθοδοσίας και νέων απολύσεων που θα λειτουργήσουν σαν αμορτισέρ απορροφώντας αστοχίες και αποκλίσεις.

ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν ψηφίσει τα μέτρα που τώρα εμφανίζονται απρόθυμοι να εφαρμόσουν

Δεύτερο, τα προαπαιτούμενα που θέτει η Τρόικα περιλαμβάνουν τα περίφημα μέτρα απελευθέρωσης των αγορών και προέρχονται από την έκθεση που κατάρτισε ο ΟΟΣΑ. Η αντιπαράθεση έχει επικεντρωθεί σε δύο απαιτήσεις της Τρόικας: Πρώτο, την παράταση της διάρκειας του φρέσκου γάλακτος. Η Τρόικα είναι πασιφανές ότι δουλεύει για τους Γερμανούς γελαδάρηδες, δεδομένου ότι το συμφέρον του καταναλωτή που επικαλείται έχει λυθεί εδώ και 2-3 δεκαετίες και το γάλα υψηλής παστερίωσης που κυκλοφορεί στην αγορά έχει διάρκεια ζωής ακόμη και 40 μέρες. Αν ωστόσο εφαρμοστεί αυτό που ζητούν, το αποτέλεσμα θα είναι αθρόες εισαγωγές αγελαδινού γάλατος, περαιτέρω συρρίκνωση του ζωικού κεφαλαίου (που μόνο στην αγελαδοτροφία την τελευταία 5ετία τα γαλακτοπαραγωγικά ζώα έχουν μειωθεί από 120.000 σε 85-90.000), διάλυση της εναπομείνασας κτηνοτροφίας και περαιτέρω εξαθλίωση των φτωχομεσαίων κτηνοτρόφων. Κι η δεύτερη πιεστική απαίτηση της Τρόικας (να πάψουν να διατίθενται αποκλειστικά και μόνο από τα φαρμακεία τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα) εξυπηρετεί συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα: αυτή τη φορά των ιδιοκτητών σούπερ μάρκετ και των φαρμακοβιομηχάνων. Πρέπει να είναι αφελής κάποιος για να πιστέψει ότι θα επέλθει μείωση στην τιμή πώλησης ακόμη και αν μειωθούν τα ποσοστά κέρδους των ενδιάμεσων μεταπρατών. Όπως δεν μειώθηκαν οι τιμές στα είδη διατροφής όταν εξορθολογίσθηκε, υπό καπιταλιστικούς όρους, η αγορά των μεταφορών κι όταν μειώθηκαν τα κέρδη των φορτηγατζήδων, έτσι και τώρα τα οφέλη που θα προκύψουν θα μετατραπούν σε επιπλέον κέρδη για τους φαρμακοβιομήχανους ή θα φύγουν από την τσέπη των μικρομεσαίων ιδιοκτητών φαρμακείων και θα πάνε στην τσέπη των 5 ιδιοκτητών σούπερ μάρκετ. Γι’ αυτούς δουλεύουν Τρόικα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Το τρίτο αίτημα της Τρόικας σχετίζεται με νέα δημοσιονομικά μέτρα! Όσο κι αν ακούγεται παράταιρο δεδομένης της τεχνητής ευφορίας που δημιουργεί η κυβέρνηση επαναλαμβάνοντας σε όλους τους τόνους το επίτευγμα του υποτιθέμενου πρωτογενούς πλεονάσματος, η Τρόικα θα απαιτήσει νέα μέτρα ύψους ακόμη και 2 δισ. ευρώ για το 2015. Το αίτημά της στηρίζεται στις προβλέψεις της για εμφάνιση δημοσιονομικού κενού, τον επόμενο χρόνο. Παραδοχή που προφανώς διευκολύνει τα σχέδια για νέο δανεισμό, αλλά πριν από κάθε τι άλλο τινάζει στον αέρα το κλίμα επιτυχίας κι ευόδωσης των προσπαθειών που καλλιεργεί το δίδυμο Σαμαρά-Βενιζέλου, καταβάλλοντας ταυτόχρονα κάθε δυνατή προσπάθεια, μέσω των φιλικών τους ΜΜΕ, ώστε να περνούν «στα ψιλά» δυσάρεστες ειδήσεις όπως η έκρηξη των ληξιπρόθεσμων χρεών 2,6 εκ. πολιτών(!) στην εφορία που ανέρχονται πλέον σε 62,5 δισ. ευρώ.

Η Τρόικα επιδιώκει να τερματίσει κάθε συζήτηση για διανομή μέρους του υποτιθέμενου πρωτογενούς πλεονάσματος, το οποίο είναι όχι μόνο εικονική πραγματικότητα αλλά κι αποτέλεσμα οδυνηρών περικοπών κοινωνικών δαπανών, όπως για παράδειγμα της μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης για το 2014, όπως ανακοινώθηκε προ ημερών, στα 1,91 δισ. ευρώ από 2,37 δισ. ευρώ πέρυσι. Παρότι ξέρει μάλιστα ότι έτσι εξανεμίζονται κι οι τελευταίες ελπίδες της κυβέρνησης να χάσει με μια αξιοπρεπή διαφορά στις προσεχείς εκλογές, η Τρόικα αντιτείνει την αξιοποίηση του υποτιθέμενου πλεονάσματος στην αποπληρωμή μέρους έστω των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της κυβέρνησης, που τον Ιανουάριο έφτασαν τα 4,36 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ποσά που κατά βάση αφορούν χρέη από τον τομέα της υγείας (1,76 δισ. από ΕΟΠΥΥ, 790 εκ. χρέη νοσοκομείων) που η αποπληρωμή τους δεν αποτελεί όρο μόνο για να ανακουφιστεί η αγορά μιας και θα αυξηθεί η ρευστότητα αλλά και να κανονικοποιηθεί το σύστημα των προμηθειών στο χώρο της υγείας. Η Τρόικα, από την άλλη μεριά, ζητάει για κάθε παροχή (ακόμη και στους ένστολους, όπως έσπευσε να κάνει γνωστό η κυβέρνηση) η οποία θα καταχωρηθεί ως δαπάνη, να ανακοινωθούν ισοδύναμα μέτρα…

Η αλήθεια πάντως είναι πως το μπρα ντε φερ κυβέρνησης και Τρόικας αποτελεί κοροϊδία, μιας και πρόκειται για μέτρα τα οποία ήδη τα έχουν ψηφίσει ΝΔ – ΠΑΣΟΚ στο μνημόνιο του Νοεμβρίου του 2012. Απλώς τώρα, ως κλασσικοί πολιτικοί απατεώνες, φοβούνται να αναλάβουν το κόστος των καταστροφικών επιλογών τους…

Φορολογικός παράδεισος για το κεφάλαιο (Πριν, 21/11/2009)

Νέο φορολογικό νομοσχέδιο

ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΥΝΟΜΙΑΣ

Μπορεί το άνοιγμα του ασφαλιστικού να αντιβαίνει στις προεκλογικές εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, αλλά η σχεδιαζόμενη αναμόρφωση της φορολογικής νομοθεσίας, με ένα φιλόοξο μάλιστα σχέδιο «δημόσιας διαβούλευσης» που θα επιχειρήσει να δημιουργήσει ευρεί ακοινωνική συναίνεση γύρω από τις κυβερνητικές προτάσεις, είχε προαναγγελθεί πολύ πριν τις εκλογές. Το σχέδιο της κυβέρνησης είναι μέχρι τον Μάρτιο να έχει ψηφιστεί στη Βουλή και να αποτελεί νόμο του κράτους.

Η βασικότερη αιτιολογία για τον κατεπείγοντα χαρακτήρα που αποκτά η ανάγκη συλλογικής αναμόρφωσης της φορολογικής νομοθεσίας σχετίζεται με τον πολυδαίδαλο, αντιφατικό και γι αυτούς τους λόγους εξαιρετικά δαπανηρό ακόμη κι αναποτελεσματικό στην εφαρμογή του σύνολο νόμων που ρυθμίζουν τις φοροδοτικές υποχρεώσεις των μισθωτών, των μικρομεσαίων στρωμάτων και τη αστικής τάξης. Πρόκειται για διαπίστωση πέρα για πέρα πραγματική που είναι ορατή όχι μόνο ασχολούνται κατ’ επάγγελμα με την φορολογία, αλλά και στον κάθε φορολογούμενο, που συχνά αδυνατεί να συμπληρώσει την ατομική του δήλωση μόνος του, χωρίς δηλαδή να καταφύγει στις επ’ αμοιβή υπηρεσίες επαγγελματιών λογιστών.

Πρόκειται ωστόσο για τη μισή αλήθεια. Η άλλη μισή αφορά τις αιτίες της πολυπλοκότητας του φορολογικού συστήματος και της επακόλουθης φοροδιαφυγής. Όπως ακριβώς οι σχέσεις διανομής, οι μισθοί δηλαδή προς τα κέρδη, αποκρυσταλώνουν τον ταξικό συσχετισμό δύναμης στην παραγωγή αποτελώντας τον πιο αδιάψευστο μάρτυρα για την θέση των μισθωτών και της εργατικής τάξης γενικότερα έτσι και το φορολογικό σύστημα γενικότερα συμπυκνώνει στο επίπεδο της αναδιανομής τις σχέσεις των τάξεων, με τη διαμεσολάβηση του κράτους. Ρυθμίζοντας το «ποιός πληρώνει και τι» η φορολογία αποτελεί τον σημαντικότερο μηχανισμό κρατικής παρέμβασης στους μηχανισμούς αναπαραγωγής του κεφαλαίου καθώς μια υψηλή φρολογία κεφαλαίου μειώνει το ποσοστό κέρδους, αλλά και στο επίπεδο διαβίωσης της εργαζόμενης πλειοψηφίας, για ευνόητους λόγους.

Στην Ελλάδα οι ρίζες της πολυνομίας στη φορολογία εντοπίζονται στην αποροθυμία των κυβερνήσεων να αναθεωρήσουν τον πυρήνα τη στικής νομοθεσίας που έλκει την καταγωγή του από το 1955! Και δω δεν έχουν θέση αφελείς ερμηνείες για αναχρονιστικές εμμονές της κρατικής γραφειοκρατίας. Το ζητούμενο απ’ όλες τις κυβερνήσεις έκτοτε ήταν να διαφυλάξουν τον καταθλιπτικό για τους εργαζόμενους συσχετισμό δύναμης των πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων. Σε αυτό το βωμό θυσίαζαν τους αναγκαίους εκσυγχρονισμούς της φορολογικής νομοθεσίας κι έχοντας επιλέξει να αφήσουν άθικτο τον βασικό νόμο κατέφευγαν στην εύκολη οδό των τροπολογιών σε άσχετα νομοσχέδια, των αποσπασματικών ρυθμίσεων και των φοροαπαλλαγών ακόμη, όπως μαρτυρά η ύπαρξη 950 τέτοιων περιπτώσεων τις οποίες υπόσχεται να καταργήσει ο νέος υπουργός Οικονομικών. Αποτέλεσμα αυτής της τακτικής είναι η πολυνομία, οι αλλληοεπικαλυπτόμενες ή αλληλοσυγκρουόμενες διατάξεις κι η φοροδιαφυγή, όποτε η τελευταία δεν αποτελούσε μέσο οικοδόμησης κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών με τα πολυάριθμα και κρίσιμης εκλογικής σημασίας μεσαία στρώματα.

Στην Ελλάδα φόρους πληρώνουν κατ’ αρχήν οι μισθωτοί κι οι συνταξιούχοι, οι οποίοι με βάση τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, καταβάλουν το 50,9% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Οι φόροι κεφαλαίου στην Ελλάδα αντιστοιχούν μόνο στο 15,9% του ΑΕΠ όταν ο μέσος όρος στην ευρωζώνη είναι 26,9% κι ακόμη και στην Αγγλία, την κοιτίδα του νεοφιλελευθερισμού οι φόροι κεφαλαίου αντιστοιχούν στο 44% του ΑΕΠ.

 

Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ διατηρεί άθικτους τους αντιλαϊκούς φορολογικούς νόμους της κυβέρνησης Καραμανλή

Παρόλα αυτά η επικέντρωση της συζήτησης στον δαιδαλώδη χαρακτήρα του ελληνικού φορολογκού συστήματος αποπροσανατολίζει την διερεύνηση των βασικών του ταξικών χαρακτηριστικών. Είναι επίσης κι ιδιαίτερα επικίνδυνη καθώς στρώνει το δρόμο για το «απλούστερο» φορολογικό σύστημα του κόσμου, που είναι ο μοναδιαίος φορολογικός συντελεστής. Δηλαδή διαμόρφωση ενός και μοναδικού συντελεστή, στο 15% ή στο 20% για παράδειγμα με το οποίο να φορολογούνται όλα τα εισοδήματα. Δεν υπάρχει όμως μεγαλύτερη ταξική αδικία απ’ αυτόν τον «απλό» φορολογικό συντελεστή καθώς καταργεί την προοδευτικότητα της φορολόγησης, βάση της οποίας υψηλότερα εισοδήματα φορολογούνται με υψηλότερους συντελεστές και χαμηλότερα εισοδήματα με λίγο ή πολύ χαμηλότερους συντελεστές ακόμη και μηδενικούς. Στην βάση αυτής της πολιτικής απόφασης, που τινάζει στον αέρα κάθε έννοια αναδιανομής και κατ΄επέκταση τη νομιμοποίηση του κράτους στη συνείδηση της κοινωνίας, βρίσκεται η νεοφιλελεύθερη ιδεολογική παραδοχή πως η προοδευτική φορολόγηση τιμωρεί κι εκδικείται τον πλούτο, υπονομεύοντας την συγκέντρωσή του, που αποτελεί καταστατικό άρθρο οποιασδήποτε προσδοκίας κοινωνικής ευημερίας – κατά τους εκφραστές της πάντα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που αυτή η μορφή φορολόγησης προκρίνεται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τον ΟΟΣΑ επικαλούμενοι την ευκολία των ελέγχων και το χαμηλό κόστος διατήρησης φοροελεγκτικών μηχανισμών, ενώ απαντάται και στην ανατολική Ευρώπη. Πρόταση δε της Μέρκελ να καθιερωθεί αυτή η μορφή φορολόγησης κι η οποία είχε διατυπωθεί παραμονές των προηγούμενων βουλευτικών εκλογών στην Γερμανία, της είχε στοιχίσει κατά γενική ομολογία την αυτοδυναμία.

Επιστρέφοντας στα καθ΄ημάς απέναντι στο ερώτημα τι είναι το ελληνικό φορολογικό σύστημα, τι είναι δηλαδή αυτό που το διακρίνει μια απάντηση που θα εστιάζει στην πολυπλοκότητά του είναι λάθος. Το ελληνικό φορολογικό σύστημα πριν και πάνω απ’ ότι άλλο είναι ένα άδικο, φιλοεπιχειρηματικό, ταξικό φορολογικό σύστημα που δεν ανατρέπει ούτε διορθώνει τις αντιθέσεις που δημιουργεί η πρωτογενής διανομή, αλλά τις εμβαθύνει και τις διαιωνίζει. Ως αποτέλεσμα οξύνει και δεν επουλώνει το κοινωνικό ζήτημα. Η πολυνομία μάλιστα εγγυάται και εμβαθύνει αυτό το χαρακτήρα και πολλές φορές τον συγκαλύπτει.

Ο ταξικός χαρακτήρας του ελληνικού φορολογικού συστήματος γίνεται αντιληπτός από δύο μεγέθη. Το πρώτο αφορά τη σχέση των άμεσων φόρων με τους έμμεσους και το δεύτερο μέγεθος που αποκαλύπτει τον ταξικό χαρακτήρα του φορολογικού συστήματος αφορά την θεσμοθετημένη ασυλία μικρού και μεγάλου κεφαλαίου όπως φαίνεται από την κατανομή των άμεσων φόρων.

Το πιο απλό ερώτημα για να φανεί η φύση ενός φορολογικού συστήματος είναι το εξής: «ποιός πληρώνει φόρους;». Στην Ελλάδα λοιπόν φόρους πληρώνουν οι μισθωτοί κι οι συνταξιούχοι. Εξετάζοντας την κατανομή των άμεσων φόρων, όπως παρουσιάζεται από τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (και βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα της) προκύπτει πως από τις 3 μεγάλες κατηγορίες φορολογουμένων πρώτο, μισθωτοί και συνταξιούχοι, δεύτερο, λοιποί φορολογούμενοι και τρίτο, νομικά πρόσωπα όπου συμπεριλαμβάνονται κάθε είδους και μεγέθους επιχειρήσεις, νικητές είναι οι μισθωτοί και συνταξιούχοι. Συγκεκριμένα από τα 13,1 δισ. ευρώ φόρων το 2007 μισθωτοί και συνταξιούχοι πλήρωσαν τα 6,5 δισ. (50,9% του συνόλου), οι λοιποί φορολογούμενοι 1,8 δισ. (13,58% των φορολογικών εσόδων) και τα νομικά πρόσωπα πλήρωσαν 4,8 δισ. ευρώ (το 36,33% του συνόλου)! 

Είναι αστείο, πέρα από προκλητικό, πως την ώρα που το κεφάλαιο πρέπει να περάσει από το ταμείο για να πληρώσει κάτι από τα κέρδη του ξεχνάει τις πομφόλυγγες πως το κεφάλαιο σε κάθε του μορφή – κι όχι η εργασία – είναι ο παραγωγός του πλούτου και τότε κάνει τον ανήξερο φορτώνοντας τον λογαριασμό των δημοσίων δαπανών στους εργαζόμενους!

Οι βιομήχανοι βέβαια εξανίστανται! Με ανακοίνωση που εξέδωσε ο ΣΕΒ στις 4 Νοέμβρη λίγο πολύ υποστηρίζει ότι οι μοναδικοί που πληρώνουν φόρο στην Ελλάδα είναι οι μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις. Αναφέρει συγκεκριμένα: «Το 99,5% των επιχιερήσεων που παρακολοθούνται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, δηλαδή 202.418 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν έως 5 άτομα, πληρώνουν κατά μέσο όρο ετησίως φόρο 6.100 ευρώ, όσο δηλαδή ένας μισθωτός υπάλληλος φορολογητέων αποδοχών 2.000 ευρώ μηνιαίως. Οι 1.500 μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις μέσης απασχόλησης 350 ατόμων πληρώνουν το 72,2% του συνολικού φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων καταβάλλοντας έκαστη μέσο ετήσιο φόρο εισοδήματος 2,2 εκ. ευρώ». Η αποτύπωση της εξοργιστικής στο μέγεθός της φορολογικής αποχής των μικρομεσαίων από του βιομήχανους είναι πραγματική. Παραπλανητική είναι όμως η εικόνα που δημιουργείται για τα φορολογικά βάρη των μεγάλω επιχειρήσεων από το συμπέρασμα «2,2 εκ. ευρώ πληρώνει φόρο η κάθε μά από τις 1.500 μεγάλες επιχειρήσεις».

Το ερώτημα που γεννάται είναι τι φόρο πληρώνουν οι επιχειρήσεις στην πραγματικότητα, όταν δηλαδή αφαιρεθούν οι κάθε λογής φοροαπαλλαγές που απολαμβάνουν, όπως για παράδειγμα από τους αναπτυξιακούς νόμους, τις συγχωνεύσεις κ.α. Προνόμιο που φυσικά δεν κατανέμεται σε όλες τις επιχειρήσεις ισοδύναμα, αλλά αξιοποιείται από τις πιο μεγάλες, που έχουν επίσης το προνόμιο να απασχολούν φοροτέχνες αλχημιστές ξεζουμίζοντας κάθε εύνοια του νόμου. Με βάση λοιπόν ανακοίνωση της ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (με ημερομηνία 22 Ιουνίου 2009) ο φόρος κεφαλαίου που πλήρωσαν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα το 2006 αντιστοιχούσαν στο 15,9% του ΑΕΠ – ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 που φθάνει το 25,7% και της ευρωζώνης των 16 κρατών που ανέρχεται σε 26,9%! Χωρίς να υποστηρίζουμε ότι το φορολογικό σύστημα στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι κοινωνικά δίκαιο αυτό που διακρίνεται είναι πως στην Ελλάδα το φορολογικό σύστημα είναι προκλητικά φιλοεπιχειρηματικό! Είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της αστικής τάξης, σε βαθμό να ομοιάζει περισσότερο με το σύστημα των κρατών της ανατολικής Ευρώπης παρά της Δυτικής. Αξίζει να δούμε πως φορλογούν οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης. Ενώ λοιπόν στην Ελλάδα οι φόροι κεφαλαίου αντιστοιχούσαν στο 15,9% του ΑΕΠ στη Δανία και την Αγγλία αντιστοιχούσαν στο 44%, στην Ισπανία και τη Γαλλία στο 41%, στο Βέλγιο 32%, στην Ιταλία 34%, στην Πορτογαλία 31%, στην Κύπρο 30%, στην Αυστρία και τη Γερμανία 24%, και στην Ιρλανδία 21%. Ακόμη και μια σειρά ανατολικοευωπαϊκές χώρες φορολόγησαν βαρύτερα το κεφάλαιο. Για παράδειγμα η Τσεχία με 26%, η Πολωνία με 22% κι η Σλοβκία με 18%!!! Στην πραγματικότητα λοιπόν και παρά τις περί του αντιθέτου κλάψες των βιομήχανων η Ελλάδα αποτελεί φορολογικό παράδεισο. Η Ελλάδα σε σχέση με τους όρους φορολόγησης του κεφαλαίου ανήκει στην Ανατολή, στις τριτοκοσμικές μπανανίες!

Αξίζει μάλιστα να δούμε με τι ταχύτητα βελτιώνει τη θέση του το κεφάλαιο στο φορολογικό χάρτη, καθώς αν πλήρωνε 15,9% φόρου επί του ΑΕΠ το 2006, το 2000 πλήρωνε, με βάση την ίδια στατιστική, 19,9%. Δύο συμπεράσματα προκύπτουν. Το πρώτο αφορά τα θεαματικά αποτελέσματα που είχε η κίνηση του Καραμανλή το Σεπτέμβριο του 2004, από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης να ανακοινώσει τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης κεφαλαίου από το 35% στο 25% σε ότι αφορά τις ανώνυμες κι από το 25% στο 20% σ΄ότι αφρά ομόρυθμες κι ετερόρυθμες. Φαίνεται επίσης ότι κι επί τη προηγούμενης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, με τον Σημίτη πρωθυπουργό, το κεφάλαιο στην Ελλάδα απολάμβανε πολύ πιο προνομιακή φορλογική μεταχείριση σε σχέση με το τι συνέβαινε στην υπόλοιπη ΕΕ. Η κυβέρνηση Καραμανλή συμπερασματικά συνέχισε κι έκανε πιο επιθετικό για τους εργαζόμενους και απειλητικό για τα δημόσια έσοδα ένα ήδη βαθιά ταξικό φορολογικό πλαίσιο.

Η νέα δε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει επιλέξει εδώ και καιρό να αφήσει άθικτη τη φορολογική ασυλία του κεφαλαίου που θεσμοθέτησε ο Καραμανλής, όπως είχε φανεί από τον Σεπτέμβρη του 2008 όταν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αρνήθηκε σε ερώτηση του Πριν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης να δεσμευθεί πως θα ακυρώσει το νόμο του Καραμανλή για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών – μέτρο που να σημειωθεί στοιχίζει στο δημόσιο υπο τη μορφή διαφυγόντων σόδων 1 δισ. ευρώ. Τόσα από μία άλλη οπτική γωνία κερδίζει ετησίως κι ο ελλληνικός καπιταλισμός από το δώρο του Καραμανλή στο κεφάλαιο. Η απόφαση του ΠΑΣΟΚ επιβεβαιώθηκε και πρόσφατα όταν ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, δικαιολόγησε την έκτακτη εισφορά των 300 μεγάλων επιχειρήσεων στη βάση των μεγάλων ωφελειώ που είχαν από την μείωση των φορολογικών συντελεστών. Η έκτακτη εισφορά έτσι ήταν το αντίτιμο που πλήρωσαν για να συνεχίσουν να την απολαμβάνουν, εις βάρος τη δημοσιονομικής σταθερότητας και των κοινωνικών δαπανών.

Εν κατακλείδι, σ’ ότι αφορά τους άμεσους φόρους το συμπέρασμα που προκύπτει από την επεξεργασία των δηλώσεων και τις ευρωπαϊκές στατιστικές είναι ότι φόρους πληρώνουν μισθωτοί και συνταξιούχοι, ενώ το κεφάλαιο απολαμβάνει συνθηκών φορλογικού παραδείσου! 

Από τους έμμεσους φόρους η μερίδα του λέοντος

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΟΡΟ ΠΟΤΩΝ ΚΑΙ ΤΣΙΓΑΡΩΝ ΟΞΥΝΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Το δεύτερο κριτήριο που φανερώνει τον ταξικό χαρακτήρα του ελληνικού φορολογικού συστήματος σχετίζεται με το ύψος των έμμεσων φόρων. Οι έμμεσοι φόροι αποτελούν την επιτομή της άδικης φορολογίας για δύο λόγους: Πρώτο, γιατί επιβάλλονται κατά τον ίδιο τρόπο σε έχοντες και μη έχοντες, στερούνται δηλαδή προοδευτικότητας. Και δεύτερο επειδή βαρύνουν περισσότερο τη λαϊκή κατανάλωση. Ωστόσο, οι έμμεσοι φόροι στην Ελλάδα αποτελούν τη βασικότερη μορφή φορολογίας, την μεγαλύτερη πηγή φορολογικών εσόδων, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο: η βασικότερη δηλαδή πηγή φορολογικών εσόδων να είναι από τους άμεσους κι οι έμμεσοι, που όφειλαν να βαρύνουν την πολυτελή διαβίωση και μόνο, να είχαν περιθωριακή συμμετοχή στο σύνολο των εσόδων.

Στον προϋπολογισμό του 2009 που κατατέθηκε πέρυσι τέτοια εποχή από τη ΝΔ, οι έμμεσοι φόροι προβλεπόταν να ανέλθουν στα 34,2 δισ. ευρώ κι οι άμεσοι στα 26,7 δισ., αντιπροσωπεύοντας το 13,1% του ΑΕΠ οι πρώτοι και το 10,3% οι δεύτεροι. Στο σύνολο των φορολογικών εσόδων οι έμμεσοι φόροι που θα εισπράτονταν το 2009 αντιπροσώπευαν το 56,1%, ενώ οι άμεσοι το 43,9%.

Κατά τη διάρκεια της νεοδημοκρατικής πενταετίας τεράστια ώθηση στην άνοδο των έμμεσων φόρων έδωσε η αύξηση του ΦΠΑ κατά μία μονάδα την άνοιξη του 2005 κι οι αλλεπάλληλες αυξήσεις των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα ποτά, τα τσιγάρα και τα καύσιμα. Αυτήν ακριβώς την παράδοση συνέχισε κι ο νέος υπουργός Οικονομίας, Γ. Παπακωνσταντίνου, αποφασίζοντας την αύξηση του ειδικού φόρου τα ποτά και τα τσιγάρα κατά 10% και διατηρώντας επίσης το μεγαλύτερο μέρος από τις ιλλιγγιώδεις αυξήσεις στα τέλη κυκλοφορίας που είχε προαναγγείλει ο Γ. Σουφλιάς. Μάλιστα από το νέο πλαίσιο φορολόγησης των εισοδημάτων και της περιουσίας και τις αυξήσεις σε ορισμένους ΕΦΚ – τσιγάρα, ποτά ο κρατικός προϋπολογισμός αναμένει να εισπράξει 1,5 δισ. ευρώ. Ποσό κατά 50% υψηλότερο απ’ όσα αναμένονται από την έκτακτη εισφορά «κοινωνικής ευθύνης» όπως χαρακτηρίστηκε που επιβλήθηκε στις πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις και τη μεγάλη ακίνητη περιουσία που αναμένεται να αποδώσει 1 δισ. ευρώ.

Φαίνεται από τα παραπάνω πως και στο ζήτημα των έμμεσων φόρων το ΠΑΣΟΚ παρότι προεκλογικά καταδίκαζε την ανάδειξή τους ως κύριων μέσων συγκέντρωσης φορολογικών εσόδων ακολουθεί τον ίδιο ακριβώς δρόμο με τη ΝΔ επιβαρύνοντας έτσι κατά προνομιακό τρόπο την μεγάλη πλειοψηφία και την λαϊκή κατανάλωση.

 ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΕΣΟΔΩΝ

Η μόνιμη αιτία των ελλειμάτων

ΜΕΤΡΑ ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗΣ

Η διαδικασία κατάρτισης του φετινού κρατικού προϋπολογισμού και κυρίως η προτεραιότητα που έδωσε η νέα κυβέρνηση στην αύξηση των φορολογικών εσόδων ώστε να επιτευχθεί η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 9,4% του ΑΕΠ κατά το τέλος του 2010 από 12,7% φέτος έφερε στην επιφάνεια το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί στον μηχανισμό συγκέντρωσης φόρων. Για παράδειγμα, ο νέος υπουργός Οικονομικών στηλίτευε την κατάρρευση των φορολογικών εσόδων που παρατηρήθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα, με αποτέλεσμα η διαφορά μεταξύ προβλεπομένων και πραγματοποιούμενων εσόδων από ΦΠΑ να φθάσει τα 3 δισ. ευρώ, η διαφορά των φόρων περιουσίας στα 1,3 δισ. ευρώ, των φόρων φυσικών προσώπων στα 1,1 δισ. και των νομικών προσώπων στο 1 δισ.

Η αιτία αυτής της κατάρρευσης των φορολογικών εσόδων (που παρατηρήθηκε μάλιστα ενώ στην εξουσία βρισκόταν η πιο ανάλγητη κι αντιλαϊκή κυβέρνηση, εν μπορεί να κατηγορηθεί δηλαδή για ολιγωρία) φέρνει στην επιφάνεια την αποτυχία, την εγγενή δηλαδή αδυναμία να εγγυηθεί την αύξηση των δημοσίων εσόδων ένα σύστημα φορολόγησης που εξαιρεί τους έχοντες κι επιβαρύνει τους μη έχοντες. Την αντίφαση την περιγράφει πολύ εύστοχα η τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση – ετήσια έκθεση 2009, όπου τονίζει αρχικά πως «τα φορολογικά έσοδα εξαρτώνται από τα εισοδηματικά μερίδια και τους φορολογικούς συντελεστές που τους αντιστοιχούν». Και συνεχίζει: «Η οικονομική πολιτική που ασκήθηκε κατά τα είκοσι περίπου έτη οδήγησε αφενός μεν στην πρωτογενή αναδιανομή του εισοδήματος σε βάρος των εργαζομένων, αφετέρου δε μείωσε τους φορολογικούς συντελεστές επί των κερδών και αύξησε τους συντελεστές επί των εισοδημάτων της εργασίας. Εφήρμοσε δηλαδή μειωμένους φορολογικούς συντελεστές στο αυξανόμενο μερίδιο των κερδών και αυξημένους συντελεστές στο μειούμενο μερίδιο της εργασίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα φορολογικά έσοδα να μειωθούν έναντι αυτών που θα υπήρχαν αν οι αυξημένοι φορολογικοί συντελεστές εφαρμόζονταν επί του αυξανόμενου μεριδίου του ΑΕΠ (δηλαδή επί των κερδών, των τόκων και των προσόδων), ή εάν έστω είχαν παραμείνει οι συντελεστές στα παλαιά τους επίπεδα».

Συνεχίζοντας έτσι το ΠΑΣΟΚ να περιμένει πως θα επιλυθεί το δημοσιονομικό πρόβλημα αναζητώντας φορολογικά έσοδα εκεί που δεν υπάρχουν ενώ θα διαιωνίζει την φοροαπαλλαγή εκεί που πραγματικά υπάρχει πλούτος, απλώς κυνηγάει χίμαιρες. Κι ως αποτέλεσμα το έλλειμμα θα συνεχίσει να υφίσταται, ενώ η ικανοποίηση των αυξημένων κοινωνικών αναγκών μέσα από μια γενναία αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου δια της φορολογίας θα παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες.

Στην αντίποδα της εφαρμοζόμενης πολιτικής, που συνεχίζεται με αξιοθαύμαστη θρησκευτική ευλάβεια, έχει ωριμάσει η ανάγκη για τη διεκδίκηση ενός συνόλου αιτημάτων, στο επίπεδο της αναδιανομής και της φορολογίας, που μπορούν να εγγυηθούν την βελτίωση της θέσης των εργαζομένων. Απαιτείται κατ’ αρχήν η γενναία αύξηση της άμεσης φορολογίας στις επιχειρήσεις και πάνω απ’ όλα στα κέρδη κι ακόμη η καθιέρωση προοδευτικής φορολογίας στις επιχειρήσεις. Η βαριά φορολόγηση των βραχυχρόνιων, κερδοσκοπικών τοποθετήσεων στις αγορές κεφαλαίου και τις εξαγωγές κεφαλαίου. Η κατάργηση του ΦΠΑ σε όλα ανεξαιρέτως τα είδη λαϊκής ανάγκης και ιδίως τρόφιμα, ρουχισμό, κ.λπ. Η αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τους μισθωτούς από τις 12.000 ευρώ που είναι σήμερα (με αποτέλεσμα να κρίνεται άξιος φορολόγησης ένας μηνιαίος μισθός των 860 ευρώ!!!). Η δημιουργία επιπλέον συντελεστών μεγαλύτερων του 40% που είναι σήμερα ο ανώτατος συντελεστής με τον οποίο φορολογούνται όσα εισοδήματα υπερβαίνουν την κλίμακα των 75.000 ευρώ ετησίως. Και τέλος, μεταξύ πολλών άλλων, η επαναφορά της φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας κι η παράλληλη κατάργηση του ΕΤΑΚ, η βαριά φορολόγηση τη εκκλησιαστικής περιουσίας υπό την απειλή τη δήμευσης, κοκ.

Στο μέλλον η υπέρβαση της κρίσης (Πριν, 19/9/2009)

Έκρηξη της ανεργίας προβλέπει ο ΟΟΣΑ

ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑ

Ένας χρόνος συμπληρώθηκε πριν λίγες μέρες από την κατάρρευση της Λίμαν Μπράδερς που για πρώτη φορά κατά την μεταπολεμική περίοδο κατέστησε ορατό το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης και συστημικής κατάρρευσης των σημαντικότερων κέντρων ισχύος της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Έκτοτε, περισσότερο στις ΗΠΑ και λιγότερο στην Ευρώπη, η κατάσταση εμφανίζει σαφείς αν και οριακές βελτιώσεις με το ΑΕΠ, τη βιομηχανική παραγωγή και τις παραγγελίες να κινούνται σε ανοδική τροχιά σε σημείο τέτοιο ώστε να είναι ορατό, στο τέλος του 2010, το κλείσιμο της κρίσης που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2007 με την μορφή της πιστωτικής ασφυξίας. Και μετά τι; είναι το ερώτημα που απαιτεί άμεσα απάντηση μια και τα προφανή, όπως για παράδειγμα, ένας κύκλος ρωμαλέας μεγέθυνσης του ΑΕΠ μετά την κρίση, έχουν πάψει εδώ και καιρό να θεωρούνται δεδομένα.

Ο ΟΟΣΑ την προηγούμενη εβδομάδα με ανακοίνωση του προειδοποίησε πως η πιστωτική κρίση μετουσιώνεται σε κρίση απασχόλησης προδικάζοντας για φέτος και το 2010 έκρηξη της ανεργίας, που ενδέχεται να φθάσει και το 10% στα 30 κράτη μέλη του, πλήττοντας 57 εκ. εργαζόμενους. Να σημειωθεί ότι τον Ιούλιο η ανεργία κινούταν στο 8,5% κι όσο για το 2010 πίσω από τον μέσο όρο του 10% κρύβονται σημαντικότατες αποκλίσεις. Στη Γερμανία και Γαλλία για παράδειγμα η ανεργία προβλέπεται να φθάσει το 11,8% και 11,3%. Στη δε Ελλάδα πολύ υψηλότερα μια και η ανεργία ξεκινούσε από πολύ υψηλότερο σημείο αφετηρίας κι έτσι ας μην εκπλαγούμε αν τη δούμε να σκαρφαλώνει στα ισπανικά επίπεδα του 18%. Πίσω από τον μηχανισμό της χρονοκαθυστέρησης που πυροδοτεί την εκτίναξη της ανεργίας κατά το ξεφούσκωμα της κρίσης κρύβονται δύο διαφορετικές διαδικασίες. Κατ’ αρχήν η καταστροφή κεφαλαίου που έστω και σιωπηρά συντελείται με πολύ πιο γοργούς ρυθμούς στις μέρες μας απ’ ότι συντελείται στις περισσότερο ομαλές και γραμμικές περιόδους συσσώρευσης του κεφαλαίου. Η καταστροφή πλεονάζοντος κεφαλαίου, με τη μορφή κλεισίματος επιχειρήσεων και εξαγορών – συγχωνεύσεων, μειώνει τις θέσεις εργασίας και προκαλεί ανεργία. Η δεύτερη αιτία που είναι σε διαλεκτική αλληλεξάρτηση με την πρώτη σχετίζεται με τις καινοτομίες που εισάγονται στην παραγωγική διαδικασία, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα, από τα τμήματα εκείνα του κεφαλαίου που έχουν τους πόρους ώστε να αντιμετωπίζουν την κρίση ως ευκαιρία κι όχι ως καταστροφή. Οι καινοτομίες αυτές όμως έχουν ως ακρογωνιαίο λίθο τους την εξοικονόμηση θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα ακόμη κι αυτό το νέο «αναπτυξιακό τοπίο» που θα προκύψει τελικά μετά την έξοδο από την κρίση να χρειάζεται λιγότερα εργατικά χέρια. Κάτι που έχει συμβεί κατ’ εξακολούθηση απ’ όταν ξέσπασε η κρίση του 1970.

Από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα, σε όλες τις περιόδους ανόδου και καθόδου της οικονομίας, το μερίδιο της εργασίας στο συνολικό προϊόν μειωνόταν σταθερά, αντανακλώντας έτσι την εδραίωση της θέσης του κεφαλαίου και την υποχώρηση των δυνάμεων της εργασίας στον ταξικό συσχετισμό δύναμης.

 

Η δημοσιονομική κρίση αποτέλεσμα και μέσο ξεπεράσματος της γενικότερης κρίσης

 

Η ανεργία που προβλέπει ο ΟΟΣΑ δεν είναι το μοναδικό μελανό σημάδι που θα αφήσει πίσω της η οικονομική κρίση. Το σημαντικότερο είναι ότι το τέλος της κρίσης επ’ ουδενί δεν πρόκειται να σημάνει την επιστροφή ακόμη και σε εκείνους τους αναιμικούς ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ οι οποίοι παρατηρούνταν μέχρι το 2007. Στην πραγματικότητα η τρέχουσα κρίση των υποβαθμισμένων στεγαστικών δανείων λήγει όπως ακριβώς και η κρίση των μετοχών του ίντερνετ το 2000: χωρίς να ακολουθήσει μια περίοδο βίαιης και μαζικής εκκαθάρισης ανεπαρκών αξιοποιούμενων κεφαλαίων, που χαρακτηρίζονται από χαμηλή αποδοτικότητα, με αποτέλεσμα να μην δοθεί ποτέ μια ισχυρή ώθηση στα πιο σύγχρονα και κερδοφόρα τμήματα του κεφαλαίου που θα έβαζε σε κίνηση ένα νέο κύκλο διευρυμένης αναπαραγωγής. Για μια σειρά λόγους, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται κι ο κίνδυνος εργατικών εξεγέρσεων, οι αστικές τάξεις όλου του κόσμου έκλεισαν όπως – όπως το κενό που δημιουργήθηκε, δημιουργώντας όμως τους όρους για μια νέα κρίση. Η πλημμυρίδα ρευστού άλλωστε δεν αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας μόνο το 2009 και το 2000, αλλά κατά τη διάρκεια όλης της περιόδου που άνοιξε από το 1970 όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά η οικονομική κρίση, καθηλώνοντας έκτοτε τους ρυθμούς μεγέθυνσης και κάνοντας την εμφάνιση των κρίσεων στην χρηματοπιστωτική σφαίρα ένα γεγονός που επαναλαμβάνεται μονότονα σχεδόν, κάθε δεκαετία. Κατά συνέπεια η τρέχουσα κρίση άμεσο αποτέλεσμα της κρίσης του 2000 αλλά κυρίως του ’70, σε λίγα χρόνια θα ξαναγεννηθεί υπό τη μορφή μιας νέας κρίσης. Άστοχη λοιπόν οποιαδήποτε συζήτηση για υπέρβασή της.

Η επόμενη μέρα καθίσταται περισσότερο αβέβαιη στον βαθμό που τα μέτρα τα οποία ελήφθησαν αυτή τη διετία περιορίζουν ασφυκτικά τα μέσα δράσης του αστικού κράτους προς όφελος του κεφαλαίου. Η εκτίναξη των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και του δημόσιου χρέους σε όλο τον ανεπτυγμένο καπιταλισμό, με πιο ακραία παραδείγματα το χρέος της Ιαπωνίας που έχει αγγίξει το 180% και το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ που έχει φθάσει το 12%, είναι το τίμημα που πληρώνει το κράτος για τις προσπάθειες που κατέβαλλε όλο αυτό το διάστημα ώστε να διασωθεί ο καπιταλισμός (βλέπε τα 780 δισ. δολ. που δόθηκαν στις ΗΠΑ από την κυβέρνηση του Ομπάμα και τα 28 δισ. ευρώ στην Ελλάδα). Η δημοσιονομική κρίση κατά συνέπεια, δεν είναι αποτέλεσμα σπατάλης ή κακοδιαχείρισης όπως αφελώς λέγεται, αλλά πλευρά και αποτέλεσμα της γενικότερης καπιταλιστικής κρίσης και ταυτόχρονα μέσο υπέρβασής της. Προοπτική επομένως ξεπεράσματος της δημοσιονομικής κρίσης όσο διαρκεί η βαθύτερη καπιταλιστική κρίση δε διαφαίνεται.

Στην Ελλάδα ειδικότερα, η παγκόσμια οικονομική κρίση συνέπεσε με την καθοδική πορεία του κύκλου του ελληνικού καπιταλισμού, επιταχύνοντας την ύφεση. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από τους ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ την τελευταία εικοσαετία. Είχαμε συγκεκριμένα: 1991: 3,1%, 1992: 0,7%, 1993: -1,6%, 1994: 2%, 1995: 2,1%, 1996: 2,4%, 1997: 3,6%, 1998: 3,4%, 1999: 3,4%, 2000: 4,5%, 2001: 4,2%, 2002: 3,4%, 2003: 5,6%, 2004: 4,9%, 2005: 2,9%, 2006: 4,5%, 2007: 4%, 2008: 2,9%, κι όσο για το τρέχον και το επόμενο έτος οι προβλέψεις δίνουν -1% και 0,1% αντίστοιχα. Ο τελευταίος λοιπόν ανοδικός κύκλος που ξεκίνησε το 1994 φαίνεται πεντακάθαρα ότι κορυφώνεται μια χρονιά πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες ενώ το 2004 για πρώτη φορά και το 2006 οριστικά ξεκινά η καθοδική πορεία που ολοκληρώνεται φέτος με τη μετατροπή των ρυθμών μεγέθυνσης σε αρνητικούς. Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Τράπεζα της Ελλάδας την εβδομάδα που πέρασε για την μείωση των εισπράξεων από τον τουρισμό κατά 15% και των εξαγωγών κατά 20% το πρώτο οκτάμηνο του έτους, βεβαιώνουν του λόγου το αληθές, όπως επίσης κι η έκρηξη των ακάλυπτων επιταγών και των απλήρωτων συναλλαγματικών.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια όλης της προαναφερθείσας περιόδου και για ακόμη περισσότερο χρόνο, ενσωματώνοντας δηλαδή τις δεκαετίες ’70 και ’80 όταν οι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ ακολουθούν γενικά μια κυκλική διαδρομή, με την άνοδο και την κάθοδο να εναλλάσσονται, το μερίδιο της εργασίας στο ΑΕΠ ακολουθεί μια σταθερά καθοδική τροχιά. Σε αδρές γραμμές από το 1978 έως το 1983 το μερίδιο της εργασίας κινούταν μεταξύ 70% και 75%. Από το 1984 μέχρι το 1990 μειώθηκε στο 65% – 70% κι από το 1994 μέχρι σήμερα το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 62%, προς όφελος φυσικά του μεριδίου των κερδών που καλύπτει κάθε φορά το κενό που αφήνουν πίσω τους οι εργατικοί μισθοί. Το αποτέλεσμα επομένως κάθε κρίσης είναι οι δυνάμεις της εργασίας να δέχονται ένα περαιτέρω πλήγμα καθώς ο ταξικός συσχετισμός δύναμης, όπως με σαφήνεια μετριέται από τη σχέση μισθών – κερδών, στρέφεται υπέρ του κεφαλαίου. Δεν περνάει απαρατήρητο επίσης το γεγονός ότι αυτή η γενική τάση αύξησης της εκμετάλλευσης δεν ανατράπηκε από την εναλλαγή στην εξουσία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Με τις πράξεις κυρίως και τις παραλείψεις τους κι οι δύο πόλοι του δικομματισμού υπηρέτησαν πιστά τη ρεβάνς που πήρε το κεφάλαιο βαθαίνοντας τη στρατηγική ήττα των δυνάμεων της εργασίας βοηθώντας στην εδραίωση της ηγεμονίας του.

Η θέση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων είναι στην πραγματικότητα ακόμη χειρότερη, απ’ αυτή που φαίνεται στη διανομή. Γιατί, συνυπολογίζοντας και την αναδιανομή εισέρχονται στην εξέταση δύο επιπλέον μεταβολές. Η πρώτη αφορά την αυξημένη φορολογική επιβάρυνση των φτωχότερων στρωμάτων του πληθυσμού, που έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημά τους και η δεύτερη μεταβολή που διαχρονικά σηματοδοτεί την επιδείνωση της θέσης τους σχετίζεται με την υποβάθμιση του κοινωνικού μισθού, στο βαθμό που μια σειρά δημόσιες κατ’ όνομα υπηρεσίες, υγειονομικής περίθαλψης για παράδειγμα, παύουν να παρέχονται δωρεάν.

Άμεσο αποτέλεσμα της πόλωσης που καταγράφεται στην πρωταρχική διανομή του εισοδήματος και του ελάχιστα ευεργετικού ρόλου της αναδιανομής είναι τα πρωτεία που κατέχει η Ελλάδα στην εισοδηματική ανισότητα με το εισόδημα του 20% των περισσότερο εύπορων Ελλήνων να είναι 6 φορές μεγαλύτερο του εισοδήματος του 20% των λιγότερο εύπορων. Μεγαλύτερη πόλωση και αδικία στην ΕΕ των 25 παρατηρείται μόνο στην Πορτογαλία, τη Ρουμανία και τη Λετονία!

Το παζλ των δημόσιων οικονομικών συμπληρώνεται από δύο ακόμη πλευρές που πρέπει να προστεθούν στη συρρίκνωση των κοινωνικών δαπανών και την αύξηση των φορολογικών βαρών για τους εργαζόμενους. Πρόκειται για την μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων που αντιστοιχούν στο κεφάλαιο και την γενναία, εκρηκτική αύξηση των χρηματοδοτήσεων πάλι προς το κεφάλαιο. Αυτές οι τέσσερις πλευρές ορίζουν επακριβώς το σύγχρονο δημοσιονομικό πρόβλημα στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς αν κι όχι με την ίδια ένταση. Υποδηλώνουν ταυτόχρονα ότι ο εκρηκτικός του χαρακτήρας είναι ευθεία συνάρτηση του βάθους της κρίσης και του ενεργού ρόλου που αναλαμβάνει το κράτος για την υπέρβασή της προς όφελος του κεφαλαίου. Δεν είναι τυχαία η χρονική σύμπτωση της φορολογικής αφαίμαξης των εργαζομένων με τα αλλεπάλληλα φορολογικά μέτρα του τελευταίου χρόνου, με την εκτίναξη του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 6% όπως παραδέχθηκε κι ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Παπαθανασίου, την εβδομάδα που πέρασε και τη χορήγηση των 28 δισ. ευρώ στους τραπεζίτες. Από τα παραπάνω φαίνεται επίσης ότι καμιά φορολογική αφαίμαξη, όσο βάρβαρη κι αν είναι, δεν μπορεί να κλείσει τα αβυσσαλέα κενά που αφήνουν πίσω τους οι χορηγίες προς το κεφάλαιο κι η επίσημη φοροαπαλλαγή του.

Αύξηση των μισθών, μείωση των κερδών

ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΔΕΝ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΥΦΕΣΗ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο της βαθιάς και πολύπλευρης κρίσης κι επίσης του σοκ που προκάλεσαν οι πρωθυπουργικές δηλώσεις για πάγωμα των μισθών, οι εξαγγελίες του προέδρου του ΠΑΣΟΚ από τη Θεσσαλονίκη την προηγούμενη εβδομάδα για αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό συγκέντρωσαν την κριτική της κυβέρνησης. Βασικό επιχείρημα της «οικονομικής ορθοδοξίας» ήταν πως η οικονομία δεν αντέχει αυξήσεις κι ακόμη κι αυτές οι οριακές αυξήσεις θα έχουν ως αποτέλεσμα την ύφεση μια και θα μειώσουν τα κέρδη, αποτρέποντας την πραγματοποίηση νέων παραγωγικών επενδύσεων.

Η πραγματικότητα είναι πως οι αυξήσεις στους μισθούς δεν σημαίνουν μείωση των επενδύσεων.

Κατ’ αρχήν αυξήσεις μισθών πάνω από τον πληθωρισμό ενδέχεται να μη σημαίνουν ούτε καν αύξηση της τάξης των 25 λεπτών του ευρώ ημερησίως. Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό στην Ελλάδα το 2009, όπως αναφέρονται στο Οικονομικό Δελτίο της Άλφα Μπανκ του μηνός Ιουλίου, είναι ότι θα κινηθεί στο 1,2%. Ο εναρμονισμένος δε πανευρωπαϊκός, λόγω του ότι πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν εμφανίσει αποπληθωρισμό, αρνητική δηλαδή εξέλιξη του δείκτη τιμών, θα είναι ακόμη μικρότερος για το έτος, μεταξύ 0,1% και 0,7%, σύμφωνα με προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που διατυπώθηκαν τον Μάρτη. Κατά συνέπεια οι «αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό» ενδέχεται να σημαίνουν κι αυξήσεις της τάξης του 0,9%! Δηλαδή, ψίχουλα!

Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι υπάρχει δυνατότητα αύξησης των πάγιων επενδύσεων, όπως φαίνεται από τη σημαντική μείωσή τους τα τελευταία χρόνια, παρότι το μερίδιο των κερδών στο εισόδημα, όπως προείπαμε, αυξάνεται σταθερά. Ειδικότερα, με βάση στοιχεία που δημοσιεύονται στην ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ και προέρχονται από την ΕΕ, οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου από 23% του ΑΕΠ που ήταν το 2003, για φέτος και το 2010 προβλέπεται να μειωθούν στο 15%! Ο όγκος δε των ακαθάριστων επενδύσεων κεφαλαίου μειώθηκε για πρώτη φορά το 2008 – κατά το ξέσπασμα δηλαδή της κρίσης, αφήνοντας ανοιχτό έτσι το ενδεχόμενο η μείωσή τους να συντέλεσε στην εμβάθυνση της κρίσης – ενώ η μείωση που αναμένεται να καταγράψουν την τριετία 2008-2010 θα είναι μεγαλύτερη της τριετίας 1992-1994, όταν και πάλι είχε παρατηρηθεί μείωση των επενδύσεων. Οι καθαρές δε επενδύσεις, από 14% που ήταν το 2002, το 2010 αναμένεται να φθάσουν το 7,5%! Ο κίνδυνος λοιπόν τον οποίο επικαλείται η ΝΔ έχει ήδη συντελεστεί, όχι όμως ως αποτέλεσμα της αύξησης των εργατικών μισθών, αλλά της βούλησης της αστικής τάξης να αποθησαυρίσει τα κέρδη. Επομένως ακόμη και μια γενναία αύξηση των μισθών κι όχι αυτή που εξήγγειλε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, που θα διασφαλίζει τον εργατικό μισθό από τον πραγματικό πληθωρισμό που ειδικά για τους εργαζόμενους είναι πολλαπλάσιος του επίσημου, η οποία όμως θα μειώνει τα κέρδη αντιστρέφοντας έτσι την χρόνια τάση μείωσης του μεριδίου των μισθών μπορεί να αφήσει άθικτες τις επενδύσεις, να μην δυναμιτίσει δηλαδή τη μελλοντική δυνατότητα επέκτασης του προϊόντος. Μόνο που για να γίνει αυτό, αν κάτι απαιτείται είναι ένα αγωνιστικό πρόγραμμα ταξικών διεκδικήσεων που σε βάθος χρόνου θα ανατρέψει την επίσημη πολιτική μισθών. Όχι μόνο αυτή που υπόσχεται ο Καραμανλής ο Δεύτερος αλλά κι αυτή που προσφέρει ως το μικρότερο κακό ο Παπανδρέου ο Τρίτος.

ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΑΣΟΚ

Αντιφάσεις και κενά

ΑΘΙΚΤΟΙ ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΝΔ

Οι εξαγγελίες του προέδρου του ΠΑΣΟΚ από τη Θεσσαλονίκη για αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό και έκτακτο επίδομα αλληλεγγύης μπορεί να ακούστηκαν ως φιλολαϊκές συγκρινόμενες με την οικονομική χούντα που εξήγγειλε ο Καραμανλής, επ ουδενί ωστόσο δεν συνιστούν ανατροπή της γενικότερης, διαχρονικής τάσης μείωσης του μεριδίου των μισθών στο σύνολο των προϊόντος. Χώρια, που σε μια σειρά σημεία προαναγγέλλουν τη συνέχιση και θωράκιση της σημερινής πολιτικής. Κάτι που γίνεται πιο εμφανές στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων, όπου δεν προαναγγέλλεται καμιά επιστροφή ιδιωτικοποιημένης επιχείρησης (ΟΤΕ, Ολυμπιακή, Λιμάνια Πειραιά και Θεσσαλονίκης, κ.α.) στο δημόσιο. Ειδικότερα:

Η εξαγγελία του Γ. Παπανδρέου για μείωση του φορολογικού συντελεστή στα μη διαμενόμενα κέρδη των επιχειρήσεων, ως μέτρο ενθάρρυνσης των παραγωγικών επενδύσεων, ανεξαρτήτως των κινήτρων της δεν παύει να μειώνει ακόμη παραπέρα τη φορολογία των επιχειρήσεων, διευκολύνοντας τους όρους αναπαραγωγής του κεφαλαίου, εις βάρος των δημοσίων εσόδων. Δεδομένου μάλιστα ότι άλλα φιλοεπιχειρηματικά φορολογικά μέτρα, όπως η μείωση των συντελεστών φορολόγησης που είχε εξαγγείλει ο Κ. Καραμανλής από τη ΔΕΘ το 2004 δεν πρόκειται να καταργηθούν, γίνεται αντιληπτό ότι το ΠΑΣΟΚ, με μοναδική εξαίρεση τους φόρους ακίνητης περιουσίας δεν πρόκειται να θίξει το ισχύον πλαίσιο.

Δεύτερο, επαναφέροντας ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ την πρόταση που είχε κάνει από το Λαύριο το 2004, για «γενναίο πρόγραμμα επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών των νέων για 4 χρόνια», ασχέτως του γεγονότος ότι από τότε μεσολάβησε μια εξέγερση στη Γαλλία εναντίον αυτού ακριβώς του μέτρου, ετοιμάζεται να δημιουργήσει νέες αδικίες και αντιθέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα κι ευρύτερα την αγορά εργασίας. Μεγάλος ωφελημένος σε κάθε περίπτωση θα είναι η εργοδοσία που θα δει τις ασφαλιστικές της υποχρεώσεις να μειώνονται δραματικά. Το μέτρο αυτό πιθανά θα περιληφθεί στο νέο ασφαλιστικό που υποσχέθηκε να φέρει το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνεται επίσης κι η βασική σύνταξη. Μέτρο, που αποτελεί προϋπόθεση για την τριχοτόμηση του ασφαλιστικού συστήματος, κατά τις υποδείξεις διεθνών ιμπεριαλιστικών οργανισμών. Τη δική της σημασία έχει επίσης η υπαναχώρηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ σ’ ότι αφορά την εξαγγελία του πέρυσι, κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων για το αντιασφαλιστικό, ότι θα αποσύρει το νόμο της… επάρατης. Από τη Θεσσαλονίκη τίποτε σχετικό δεν επανέλαβε, παρότι εξήγγειλε την ακύρωση άλλων νόμων, όπως για το χωροταξικό.

Τρίτο, εξαγγέλλοντας ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, έστω και «μετά από κοινωνικό διάλογο», στην πράξη ολοκληρώνει ότι αφήνει στη μέση η ΝΔ, δημιουργώντας νέα πεδία δράσης για το κεφάλαιο σε κλάδους και υπηρεσίες που προστατεύονταν μέχρι πρόσφατα από παρωχημένες συντεχνιακές ρυθμίσεις.

Κατά τέταρτο πολλά μέτρα έχουν εν πολλοίς δημαγωγικό χαρακτήρα. Πως για παράδειγμα «θα παγώσουν οι δανειακές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων που πλήττονται από την κρίση» όταν για κάτι τέτοιο απαιτείται να εισέλθει στα άδυτα των αδύτων του ιδιωτικού τομέα; Πως θα τις υποχρεώσει; Πως επίσης θα «αυστηροποιήσει» το πλαίσιο δράσης των εξωχώριων εταιρειών, όταν ο έλεγχός τους έχει αποδειχθεί ανέφικτος ακόμη και για ισχυρά κράτη, όπως το γερμανικό;

Με βάση τα παραπάνω, η μοναδική δυνατότητα ουσιαστικής βελτίωσης της θέσης των εργαζομένων, είναι η ανάπτυξη ανεξάρτητων, ταξικών, εργατικών αγώνων. Η ισχυροποίηση δε του μετωπικού σχήματος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στις προσεχείς εκλογές θα συμβάλλει τα μέγιστα σε αυτή την κατεύθυνση στο βαθμό που θα αναβαθμίσει σε πολιτικό επίπεδο τις ανατρεπτικές, επαναστατικές τάσεις.

Αρέσει σε %d bloggers: