Ελλείψει Χαλάρωσης ας κουρέψουμε τα ομόλογα της ΕΚΤ

Με ψυχρολουσία ισοδυναμούσε η συνέντευξη Τύπου του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, καθώς επιβεβαιώθηκε ακόμη πιο έντονα ο κίνδυνος να μην ενταχθεί ποτέ η Ελλάδα στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης (ή QE στην καθομιλουμένη, εκ του Quantitative Easing) της ΕΚΤ.

Tου Λεωνίδα Βατικιώτη

Να θυμίσουμε ότι τουλάχιστον εδώ κι ένα χρόνο ο ίδιος ο πρωθυπουργός χρύσωνε το χάπι των μέτρων  της δεύτερης αξιολόγησης  υποσχόμενος Ποσοτική Χαλάρωση, την αγορά δηλαδή εκ μέρους της Φρανκφούρτης ελληνικών κρατικών ομολόγων που κρατούν οι τράπεζες. Ένα μέτρο που υποτίθεται ότι θα έδειχνε την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων στην ελληνική οικονομία.

Οι Ευρωπαίοι ωστόσο άλλα διαμήνυαν, και μάλιστα κατηγορηματικά. Συγκεκριμένα, ο ίδιος ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου στις 6 Φεβρουαρίου 2017 είχε δηλώσει ότι υπάρχουν δύο προϋποθέσεις για την ένταξη της Ελλάδας στο Πρόγραμμα: Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης και η βιωσιμότητα του χρέους!

Παρότι ο Ντράγκι δεν άφηνε κανένα περιθώριο συζήτησης ή χαλαρότερης ερμηνείας, ο πρωθυπουργός και οι κορυφαίοι υπουργοί του όπως ο Ευ. Τσακαλώτος διατυμπάνιζαν την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα. Εξαπατούσαν έτσι την κοινωνία με διπλό τρόπο. Γιατί όχι μόνο ακόμη και η πιθανή ένταξη δε θα σηματοδοτούσε καμιά θετική εξέλιξη για τους εργαζόμενους, αλλά για κάτι ακόμη πιο απλό: Γιατί η Ελλάδα με ένα χρέος στο ύψος του 180% του ΑΕΠ και χωρίς να υπάρχει κανένα σαφές σχέδιο έστω και απομείωσης του στο ορατό μέλλον, απλώς, δεν πληροί τους όρους ένταξης! Πίστευαν με λίγα λόγια οι ΣΥΡΙΖΑίοι πώς θα μπορούσαν να μεταφέρουν τις λογικές ακροβασίες και τη θολούρα με την οποία συσκοτίζουν τη συζήτηση για το χρέος βαφτίζοντας το κρέας ψάρι και στην ΕΚΤ. Για την ΕΚΤ ωστόσο το χρέος είναι μη βιώσιμο, τελεία και παύλα…

Just posted – ECB press conference transcript of Q&A https://t.co/hpFDnGv0Ie pic.twitter.com/HlaFawkIab

— ECB (@ecb) September 7, 2017

Η συνέντευξη Τύπου του Ντράγκι την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου ήταν ένα επιπλέον καρφί στο φέρετρο των μάταιων προσδοκιών των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Ο επικεφαλής της ΕΚΤ ανακοίνωσε κατ’ αρχήν ότι αφήνει ανέγγιχτα τα επιτόκια στο σημερινό τους ύψος, ή καλύτερα βάθος, καθώς το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης παρέμεινε στο 0%, το επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης στο 0,25% και το επιτόκιο καταθέσεων στο -0,4%. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα που παραθέτουμε τα επιτόκια ξεκίνησαν να μειώνονται στο τέλος του 2008, με το ξέσπασμα της κρίσης, ενώ στο σημερινό τους …βάθος βρίσκονται σχεδόν 1,5 χρόνο. Τα έκτακτα μέτρα διήρκεσαν σχεδόν μια δεκαετία που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ευρώ.

Καιρός επομένως για επιστροφή στην κανονικότητα δεδομένου μάλιστα ότι, με βάση όσα είπε ο Μ. Ντράγκι, οι στόχοι επετεύχθησαν. Ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού που θα «ιαπωνοποιούσε» την ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίστηκε και φέτος ο πληθωρισμός αναμένεται να φτάσει το 1,5%, το 2018 το 1,2% και το 2019 το 1,5%. Επιπλέον, η ανάπτυξη …ήρθε! Όχι τίποτε σπουδαία πράγματα και πολύ περισσότερο ούτε συμμετρικά κατανεμημένα. Παρόλα αυτά, 2,2% για φέτος, 1,8% για το 2018 και 1,7% για το 2019 δεν είναι κι αδιάφορα… Και σε τελική ανάλυση, όπως το έλεγαν κι οι παλιότεροι οικονομολόγοι, το χρέος της ΕΚΤ σταμάτησε όταν οδήγησε το άλογο στο ποτάμι. Αν δεν ήπιε νερό δεν είναι δική της δουλειά…

Πέραν της αύξησης του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, η ΕΚΤ ετοιμάζεται να μαζέψει τα εργαλεία έκτακτης ανάγκης που ξεδίπλωσε εξ αιτίας της αφόρητης πίεσης που ασκεί η Γερμανία η οποία επικρίνει την ΕΚΤ ότι υποσκάπτει τις προσπάθειές της για εφαρμογή αντιλαϊκών μέτρων. Το Βερολίνο συγκεκριμένα διακηρύσσει ότι πρώτο, η χαλαρή νομισματική πολιτική αναβάλλει την ψήφιση μέτρων για μείωση του εργατικού κόστους και του κράτους πρόνοιας, καθώς μόνο μέσω αυτών των οδών έρχεται η ανάπτυξη, και δεύτερο, τα 2 τρισ. ευρώ που έχει ρίξει η ΕΚΤ στην αγορά ή τα 60 δισ. ανά μήνα έχουν γεμίσει τον κόσμο φούσκες. Από τις τιμές των μετοχών στα χρηματιστήρια και τα κρυπτονομίσματα μέχρι τις τιμές των ειδών πολυτελείας (κοσμήματα, έργα τέχνης, κ.α.) όλα έχουν οδηγηθεί στη στρατόσφαιρα. Κι όσο γι’ αυτό έχουν δίκιο…

Έτσι, στη συνέντευξη Τύπου ο Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε ότι στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου θα ξεκινήσει πιθανότατα η συζήτηση για τον τερματισμό της Ποσοτικής Χαλάρωσης, με τον ρυθμό της μείωσης να παραμένει ζητούμενος ώστε να αποφευχθούν τα σοκ. Πιθανότερος χρόνος που θα ξεκινήσει να κλείνει η στρόφιγγα της Ποσοτικής Χαλάρωσης είναι ο Ιανουάριος του 2018. Δηλαδή, σε τρεις μήνες. Πού καιρός επομένως για ένταξη της Ελλάδας στην Ποσοτική Χαλάρωση…

Πρέπει να ομολογήσουμε ωστόσο ότι το …ευγενές ιδανικό της ένταξης στην Ποσοτική Χαλάρωση δεν ενέπνευσε μόνο τους …οραματιστές του ΣΥΡΙΖΑ.

«Μεγάλη μας ελπίδα» αποκαλεί την ένταξη ο Βαγγέλης Βενιζέλος στο βιβλίο του Μύθοι και αλήθειες για το δημόσιο χρέος 2012-2017 (εκδ. Επίκεντρο, 2017). Γράφει κι άλλα ενδιαφέροντα και κυρίως …χρήσιμα πράγματα για την ΕΚΤ ο αντιπρόεδρος του Σαμαρά. Αναφέρει κατά λέξη στη σελ. 50: «Μήπως θα μπορούσαμε να κουρέψουμε τα ομόλογα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; Εάν κουρεύαμε τα ομόλογα ελληνικού δημοσίου που είχε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν θα μπαίναμε ποτέ ξανά στα προγράμματα τύπου QE, που είναι η μεγάλη μας ελπίδα τώρα. Διότι» συνεχίζει ο Βαγγέλης Βενιζέλος με το πομπώδες ύφος και το υπέρμετρο εγώ που υπερβαίνουν ακόμη και το δικό του εκτόπισμα «αυτά τα ομόλογα τα είχε πάρει η ΕΚΤ μέσω προγραμμάτων, που είναι ο προκάτοχός του QE… Άρα έπρεπε οπωσδήποτε να εξαιρεθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωσύστημα», καταλήγει ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, πάντα βαθιά πεπεισμένος για την αλήθεια των λεγομένων του.

Από τη στιγμή όμως που την Ποσοτική Χαλάρωση θα τη διαβάζουμε μόνο στις ειδήσεις, μήπως εκλείπει και ο λόγος που δεν κουρεύαμε τα ομόλογα της ΕΚΤ, σύμφωνα πάντα με τον Βαγγέλη Βενιζέλο;

Πηγή: Kommon

Αγάπη και μίσος μεταξύ Σόιμπλε και Ντράγκι

Η αμφισβήτηση της περίφημης ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με την έννοια του δικαιώματος της διοίκησής της να αποφασίζει για τη νομισματική πολιτική που θα εφαρμόσει χωρίς να παίρνει υπ’ όψη της τις εκλεγμένες πολιτικές ηγεσίες, δεν είναι από μόνη της προβληματική. Είναι καλοδεχούμενη! Αλλεπάλληλες είναι οι κριτικές που έχει δεχθεί για την απόσπαση από τη δημοκρατική λογοδοσία ενός εκ των σημαντικότερων τομέων της οικονομικής πολιτικής, λες και η δημοκρατία ή η διαφάνεια στον τρόπο λήψης των αποφάσεων αποτελούν εμπόδια στην οικονομική ανάπτυξη ή την οικονομική σταθερότητα… Πρόκειται άλλωστε για μια συρρίκνωση του πεδίου της δημοκρατίας για την οποία ποτέ δεν ερωτήθηκαν οι λαοί της Ευρώπης. Η αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ λοιπόν θα ήταν ευπρόσδεκτη αν…

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Αν η κριτική στην ανεξαρτησία της δεν ασκούταν από τα δεξιά! Δηλαδή, αν δεν εκπορευόταν από το Βερολίνο που επέβαλε το συγκεκριμένο πλαίσιο λειτουργίας και δράσης, και τώρα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού Σπίγκελ, να στέκεται κριτικά και καχύποπτα απέναντι στον πρόεδρό της, Μάριο Ντράγκι, αμφισβητώντας στην πράξη την ανεξαρτησία της. Πηγές του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων αρνήθηκαν φυσικά κάτι τέτοιο επιρρίπτοντας την ευθύνη στον ίδιο τον Ντράγκι που θα πρέπει να ελέγξει κατά πόσο σέβεται κι εφαρμόζει απαρέγκλιτα την εντολή υπό την οποία λειτουργεί… Στην πράξη το γερμανικό υπουργείο επιβεβαίωσε έτσι το χάσμα που χωρίζει Βερολίνο και Φρανκφούρτη.

Προσοχή στις καταθέσεις!

Αφορμή στάθηκε η απόφαση της ΕΚΤ τον Μάρτιο να προσφέρει φθηνό χρήμα στις εμπορικές τράπεζες σε μια προσπάθεια αύξησης του δανεισμού κι επίσης να μειώσει τα επιτόκια παρέμβασης, οδηγώντας το επιτόκιο καταθέσεων σε αρνητικά επίπεδα (-0,4%). Η συγκεκριμένη εξέλιξη σαν να άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στη Γερμανία, με ένα πλήθος αξιωματούχων να επιτίθενται στον Μάριο Ντράγκι. Στην αιχμή του δόρατος της κριτικής τους βρίσκονταν οι απώλειες που θα καταγράψουν οι γερμανοί καταθέτες και δη οι συνταξιούχοι που εκ παραδόσεως αποταμιεύουν σημαντικό μέρος των οικονομιών τους. Υπολογίζεται, ενδεικτικά, ότι στις τράπεζες καταλήγει ένα ασυνήθιστα υψηλό μέρος των οικονομιών τους, γύρω στο 40%, όταν στις ΗΠΑ σε αποταμιευτικούς λογαριασμούς καταλήγει μόνο το 15%. Εναντίον της ΕΚΤ στράφηκε και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που χαρακτήρισε τον Ντράγκι κατά 50% (!) υπαίτιο για την ανέλπιστη επιτυχία που κατέγραψε στις πρόσφατες κρατιδιακές εκλογές το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία. Κατά τον γερμανό υπουργό Οικονομικών ο πρόεδρος της ΕΚΤ ευθύνεται κατά το ήμισυ επειδή το ένα από τα δύο κεντρικά συνθήματα της Εναλλακτικής, με το οποίο δελέαζε την συντηρητική τρίτη ηλικία, αφορούσε τα αρνητικά επιτόκια της ΕΚΤ… Κι επειδή το άλλο σύνθημα της αφορούσε την πολιτική ανοιχτών θυρών της Μέρκελ απέναντι στους πρόσφυγες, με βάση τα λεγόμενα των νοσταλγών του Χίτλερ που συναγελάζονται κάτω από τις σημαίες της Εναλλακτικής, εύκολα μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Σόιμπλε θεωρεί κατά το άλλο ήμισυ υπαίτια για την άνοδο της Εναλλακτικής την ίδια την Μέρκελ…

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ ανεβάζοντας τους τόνους της (ασυνήθιστης σε ένταση) αντιπαράθεσης αντέτεινε, στο πλαίσιο δημόσιας ομιλίας του, πως τα σημερινά προβλήματα δεν έχουν ως αιτία τα χαμηλά επιτόκια αλλά τη χρόνια υπερσυσσώρευση αποταμιεύσεων για την οποία ευθύνεται η Γερμανία. Από την κριτική του δεν ξέφυγαν τα γερμανικά πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών που επί μια δεκαετία ξεπερνούν το 5%. Επικαλέστηκε επιπλέον το γεγονός ότι το 18% της παγκόσμιας οικονομίας (με βάση του ΑΕΠ) λειτουργεί σε περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων, ενώ αν σε αυτές τις χώρες προστεθούν κι εκείνες που έχουν μηδενικό επιτόκιο ή 1% τότε το ποσοστό φτάνει στο 40%! Λαμβανομένου δε υπ’ όψη πως σχεδόν μηδενικά επιτόκια έχει η Ιαπωνία από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, οι ΗΠΑ από το 2008 κι η Αγγλία εδώ και 7 χρόνια φαίνεται πως η ΕΚΤ μόνο εξαίρεση δεν αποτελεί.

Η σημαντικότερη ωστόσο επιβράβευση της ΕΚΤ, σε ότι αφορά την κριτική που δέχεται από το μπλοκ του σκληρού νεοφιλελευθερισμού ήρθε από τις οικονομικές επιδόσεις της ευρωζώνης όπως δόθηκαν στη δημοσιότητα την Τρίτη 3 Μαΐου 2016. Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί η μεγέθυνση του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους κατά 0,6% πριν λίγες δεκαετίες θα χαρακτηριζόταν χωρίς δεύτερη σκέψη ως στασιμότητα. Στη γηραιά ήπειρο όμως μόνο βεγγαλικά δεν έριξαν. Η αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% χαρακτηρίστηκε ως επιτυχία όχι μόνο γιατί κινείται σε θετικά επίπεδα, αλλά για δύο ακόμη λόγους. Ο πρώτος σχετίζεται με το γεγονός ότι για πρώτη φορά η ευρωζώνη ξεπέρασε έστω και οριακά τόσο την Αγγλία (0,4%) όσο και τις ΗΠΑ (0,5%). Ο δεύτερος λόγος χαράς σχετίζεται με το γεγονός πως για πρώτη φορά, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που παραθέτουμε, η ανάπτυξη του ΑΕΠ αγγίζει το επίπεδο του πρώτου τριμήνου του 2008, πριν οι ρυθμοί αύξησης του προϊόντος αρχίσουν να φθίνουν. Μπορούν να καυχώνται λοιπόν οι επιτελείς της ευρωζώνης ότι ο κύκλος της κρίσης 8 χρόνια μετά, επιτέλους έκλεισε. Κάπου εδώ σταματούν και τα ευχάριστα νέα…

Κενό 13 ετών!

Φθάνοντας το ΑΕΠ της ευρωζώνης για πρώτη φορά, μετά από 8 χρόνια, τα προ κρίσης επίπεδα (κι αυτό λόγω των μέτρων νομισματικής χαλάρωσης που ισχύουν από τον Μάρτιο του 2015 και της πτώσης των τιμών του πετρελαίου) δε σημαίνει ότι ανακτήθηκε και η δυναμική που είχε η ευρωπαϊκή οικονομία από το 1999 μέχρι εκείνη τη χρονιά. Με βάση εκτίμηση της βρετανικής εφημερίδας Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, εάν δεν μεσολαβούσε η κρίση του 2008, κάνοντας μια γραμμική προβολή της μέχρι τότε οικονομικής μεγέθυνσης σήμερα το ΑΕΠ θα ήταν κατά 13% μεγαλύτερο. Είναι προφανές ότι αυτό το κενό ποτέ δεν πρόκειται να καλυφθεί. Αβίαστα συνάγεται επομένως το συμπέρασμα πως η κρίση του 2008 άφησε μόνιμα και μη επανορθώσιμα σημάδια στο σώμα της οικονομίας της ευρωζώνης.

Άμεσα με το προηγούμενο σχετίζεται κι ένα ακόμη συμπέρασμα που αφορά την εκρηκτική και πρωτοφανή αύξηση των ανισομετριών στο εσωτερικό της ευρωζώνης. Το κοινό νόμισμα μόνο κατ’ ευφημισμό μπορεί πλέον να αποκαλείται έτσι όπως βεβαιώνουν ορισμένα ενδεικτικά μόνον στοιχεία: Για παράδειγμα, το πρώτο τρίμηνο, μπορεί το ΑΕΠ της ευρωζώνης να έφτασε το 100% του ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου του 2008, ωστόσο η Γερμανία ξεπέρασε το 110% των επιπέδων του 2008, ενώ η Ισπανία μόλις το 90%. Η Ελλάδα για το 2016 προβλέπεται να έχει ύφεση της τάξης του 1,6%, ενώ η ευρωζώνη ως μέσο όρο θα έχει μεγέθυνση του ίδιου ακριβώς ποσοστού: 1,6%! Οι αποκλίνουσες τροχιές φαίνονται και στην ανεργία. Ενώ σε επίπεδο ευρωζώνης τα στελέχη της Γιούροστατ καμαρώνουν που μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 5 ετών (10,2%) παραμένοντας ωστόσο σε διψήφια επίπεδα, στην Ελλάδα όμως η ανεργία συνεχίζει να καταγράφει πανευρωπαϊκό ρεκόρ, πλήττοντας το 25,8% του εργατικού δυναμικού… Γι’ αυτή την αδικία Βερολίνο και Φρανκφούρτη δεν διχάζονται. Ο Ντράγκι αποδεικνύεται ότι μπορεί άθελά του να ρίχνει νερό στο μύλο των ακροδεξιών ρατσιστών της Εναλλακτικής εξασφαλίζει όμως καλύτερα από τον καθένα τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του γερμανικού κεφαλαίου, επιτρέποντας στο ευρώ να σαρώνει το δικαίωμα στην εργασία σε Βορρά και Νότο κι επίσης παγιώνοντας τη θέση των περιφερειακών χωρών σε μια δεύτερη σταθερά υποβαθμισμένη ταχύτητα που θα προσφέρει την καύσιμη ύλη για την απογείωση των χωρών του κέντρου.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο περιοδικό Επίκαιρα στις 6 Μαΐου 2016

Ποσοτική Χαλάρωση δώρο στην ολιγαρχία του χρήματος (Πριν, 5 Απριλίου 2015)

Ένα μήνα ζωής συμπλήρωσε το σχέδιο της Ποσοτικής Χαλάρωσης στην ευρωζώνη, όπως ονομάστηκε η μαζική αγορά ομολόγων αξίας 1,1 τρισ. από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2016 και ήδη οι πρώτες ενδείξεις για τις αλυσιδωτές επιπτώσεις του στην οικονομία χαρακτηρίζονται θετικές, χωρίς προφανώς να πρόκειται για θεαματικές αλλαγές ή ανατροπή του κλίματος. Σε σχέση με ένα χρόνο πριν η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έχει μειωθεί κατά 20% (βοηθώντας τις εξαγωγικές επιχειρήσεις) κι οι τιμές των ευρωπαϊκών μετοχών έχουν αυξηθεί κατά 16%, οι δείκτες εμπιστοσύνης στην οικονομία βρίσκονται σε υψηλό 4ετίας κι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων κινούνται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα με τους πορτογαλικούς 10ετείς τίτλους να διαπραγματεύονται στην δευτερογενή αγορά στο 1,68% τους ισπανικούς και πορτογαλικούς στο 1,22% και τους γερμανικούς σε αρνητικά ή οριακά θετικά επίπεδα, αναλόγως των λήξεων. Διαμορφώνεται έτσι ένα ιδανικό περιβάλλον για φθηνό δανεισμό και αναχρηματοδότηση του χρέους που θα ωφελήσει όλες τις χώρες της ευρωζώνης εκτός φυσικά της Ελλάδας και της Κύπρου που αν και χρήζουν της μεγαλύτερης ανάγκης έχουν εξαιρεθεί. Και μεταξύ των υπόλοιπων χωρών ωστόσο τα οφέλη δεν κατανέμονται οριζόντια καθώς οι αγορές κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ είναι συνάρτηση της συμμετοχής κάθε χώρας στο μετοχικό κεφάλαιο της. Έτσι, για μια ακόμη φορά, η Γερμανία θα είναι ο μεγάλος κερδισμένος καθώς αναμένεται η ΕΚΤ να αγοράσει το 23% του γερμανικού χρέους. Καθόλου τυχαία την 1^η Απριλίου η ατμομηχανή της ευρωζώνης πέτυχε να πουλήσει 5ετείς τίτλους (με ημερομηνία λήξης τον Απρίλιο του 2020) με επιτόκιο -0,10% καταφέρνοντας να συγκεντρώσει 3,4 δισ. ευρώ. Στην πράξη δηλαδή η ολιγαρχία του χρήματος πληρώνει για να δανείζει την Γερμανία!

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Η Ποσοτική Χαλάρωση του Ντράγκι δεν κατάφερε μόνο να βελτιώσει τη θέση των ηγεμονικών χωρών εντός της ευρωζώνης. Πέτυχε επίσης να βελτιώσει τις συνθήκες χρηματοδότησης των ιδιωτικών εταιρειών και να αναβαθμίσει τη θέση της ευρωζώνης στον παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ των διαφορετικών χρηματοοικονομικών κέντρων. Η ευρωζώνη έτσι αναδεικνύεται σε πόλο έλξης, όπως μαρτυρά ο συνωστισμός αμερικανικών εταιρειών στην γηραιά ήπειρο που εκδίδουν εταιρικά ομόλογα επιδιώκοντας να εκμεταλλευθούν τα χαμηλά επιτόκια. Επίδοση ρεκόρ θεωρούνται για παράδειγμα οι 24 εκδόσεις ομολόγων σε ευρώ το τελευταίο διάστημα από αμερικανικές εταιρείες κολοσσούς (Κόκα – Κόλα, ΑΤ&Τ, κ.α.), ενώ το κλίμα ευφορίας υπογραμμίζει η αύξηση του χρόνου αποπληρωμής των σχετικών ομολόγων, που πλέον ξεπερνούν τα 9 έτη, όταν μόλις το πρώτο τρίμηνο του 2009 η μέση διάρκεια τους ήταν στο μισό!

Τα θετικά αποτελέσματα από την πλημμυρίδα ρευστού που απελευθέρωσε ο Μάριο Ντράγκι τελειώνουν κάπου εδώ, χωρίς να υπάρχει το παραμικρό θετικό για την ανεργία (παρότι είναι νωρίς να μετρηθεί), ούτε καν για τον πληθωρισμό, καθώς αναμένεται ότι ο αποπληθωρισμός ήρθε για να μείνει. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το σχέδιο του ιταλού τραπεζίτη διέψευσε τις γερμανικές αντιρρήσεις, βάσει των οποίων η Ποσοτική Χαλάρωση θα ανέστειλε την εφαρμογή των περίφημων μεταρρυθμίσεων ή, κοινώς, των αντιλαϊκών μέτρων. Όπως ακριβώς το είχε περιγράψει κι η ΕΚΤ στις οδηγίες που έστειλε στα κράτη μέλη της ευρωζώνης η αγορά των ομολόγων δεν μετρίασε την επιμονή των κυβερνήσεων να ψηφίζουν αντιλαϊκούς νόμους για την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων (βλέπε Ιταλία), προς όφελος των τραπεζών (βλέπε Ισπανία), σε βάρος των κοινωνικών δαπανών (βλέπε Γαλλία), κ.λπ.

Έτσι, η Ποσοτική Χαλάρωση τα μόνα δώρα που έφερε ήταν για την ολιγαρχία του χρήματος, ενώ οξύνει τις μακροπρόθεσμες αντιφάσεις με την δημιουργία μια γιγαντιαίας φούσκας.

ΕΚΤ: Ποσοτική νομισματική χαλάρωση και ποιοτικό …σφίξιμο της λιτότητας σε ευρωζώνη και Ελλάδα (Πριν, 24/1/2015)

Ως καρότο για τον ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Μπλούμπεργκ τους όρους που περιλαμβάνονται στις ανακοινώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, λόγω των κινήτρων που περιέχει ώστε η επόμενη κυβέρνηση να αποδεχθεί τους όρους των πιστωτών στις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν για την τύχη του ελληνικού δημόσιου χρέους.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Το παράξενο είναι ότι έτσι ακριβώς, σαν καρότο κι όχι σαν μαστίγιο όπως στην πραγματικότητα είναι, αντιμετώπισε κι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τους όρους του Ντράγκι που σε ό,τι αφορά την Ελλάδα είναι δύο κι επικεντρώνονται: Πρώτο, στην αυστηρή προϋπόθεση ολοκλήρωσης της αξιολόγησης από την Τρόικα ώστε να ενταχθούν και τα ελληνικά ομόλογα στις ευνοϊκές ρυθμίσεις της ποσοτικής χαλάρωσης, όπως αποκαλείται το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, και δεύτερο στην αποπληρωμή των ομολόγων που ήδη διακρατά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και λήγουν τους επόμενους μήνες, βάσει του όρου ότι η Φρανκφούρτη δεν μπορεί να κατέχει πάνω από το 33,3% του χρέους κάθε χώρας. Για να αγοραστούν νέα ομόλογα επομένως πρέπει να πληρωθούν τα υπάρχοντα, διαμηνύει η ΕΚΤ, ακυρώνοντας οποιαδήποτε σκέψη πιθανά υπήρχε για εφαρμογή της απόφασης του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ και παύση πληρωμών του δημόσιου χρέους∙ ενδεχόμενο που είχε αποκλείσει καθαρά ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας σε πρόσφατή συνέντευξή του στην Real News, δηλώνοντας ότι το ομόλογο που λήγει τον Μάρτιο θα πληρωθεί. Συνεχίζοντας ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτή την γραμμή πλήρους υποταγής στους πιστωτές, που αποτελεί και προάγγελο για την στάση που θα τηρήσει τους επόμενους μήνες στις διαπραγματεύσεις για το χρέος, αντί να αποδοκιμάσει τους όρους του Ντράγκι δηλώνοντας ότι αποτελούν θηλιά στον λαιμό της επόμενης κυβέρνησης και ακυρώνουν την ελεύθερη βούληση των εκλογέων πριν καν αυτή εκφραστεί στις κάλπες στον βαθμό που εκβιάζουν και επιβάλλουν την συνέχιση της σημερινής πολιτικής, έσπευσε να χαιρετήσει τις ανακοινώσεις με ανακοίνωση του γραφείου Τύπου όπου αναφέρεται κατά λέξη πως «πρόκειται για μια σημαντική απόφαση, την οποία και θα αξιοποιήσει η επόμενη ελληνική κυβέρνηση προς όφελος της χώρας»… Αυτή όμως η «σημαντική απόφαση», που πρωτίστως αποτελεί ράπισμα στην κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου δεδομένου ότι πέντε χρόνια μετά την υπαγωγή στα Μνημόνια και ένα χρόνο μετά το success story τα ελληνικά ομόλογα παραμένουν στο επίπεδο των σκουπιδιών την κατώτερη δηλαδή διαβάθμιση, υπονοεί την πλήρη αποδοχή των 19 όρων της Τρόικας που είχε θέσει ως προαπαιτούμενους για να ολοκληρωθεί επιτυχώς η τρέχουσα αξιολόγηση. Μεταθέτοντας ο Ντράγκι την υλοποίηση του προγράμματος αγοράς κρατικών τίτλων μετά το πράσινο φως της Τρόικας, σημαίνει ότι δίπλα στην εκταμίευση των δόσεων οι πιστωτές παρατάσσουν ένα ακόμη όπλο με το οποίο απειλούν την κυβέρνηση. Κι αν για τον δούλο Σαμαρά αποτελεί δικαίωση της πολιτικής πλήρους υποταγής και παράδοσής του στους δανειστές, για τον ΣΥΡΙΖΑ πώς αποτελεί «σημαντική απόφαση» στον βαθμό που ακυρώνει τις εξαγγελίες του και διαμορφώνει ένα πολύ χειρότερο έδαφος διαπραγματεύσεων;

Θηλιά στον λαιμό της επόμενης ελληνικής κυβέρνησης οι όροι συμμετοχής στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 1,1 τρισ. ευρώ

Παρότι η αγορά ελληνικών τίτλων αποτελεί αμελητέα ποσότητα, μόλις 23 δις. ευρώ, η αντιμετώπιση που επιφυλάχθηκε όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για όλες τις άλλες που τελούν υπό Μνημονιακή κατοχή, αποκάλυψε ότι τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης που περιλαμβάνουν την αγορά κρατικών άλλα όχι εταιρικών τίτλων ύψους 60 δισ. ευρώ μηνιαίως από τον Μάρτιο του 2015 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016 (συνολικής αξίας 1,1 τρισ. ευρώ) δεν ισοδυναμούν με μια στροφή στην οικονομική πολιτική της Ευρώπης ή πολύ περισσότερο χαλάρωση της πολιτικής της λιτότητας. Οι περίφημες μεταρρυθμίσεις δεν αναστέλλονται, αλλά επιταχύνονται όσο η ΕΚΤ θα συσσωρεύει κρατικά ομόλογα. Ενδεικτική είναι η τελευταία παράγραφος της επίσημης ανακοίνωσης της ΕΚΤ, υποδεικνύοντας έναν ακόμη λόγο για τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να αποδοκιμάσει τις αποφάσεις της ΕΚΤ, αντί να τις χαρακτηρίσει «σημαντικές»: «Προκειμένου να αυξηθεί η επενδυτική δραστηριότητα, η δημιουργία θέσεων εργασίας και η παραγωγικότητα χρειάζεται να συμβάλλουν αποφασιστικά άλλες περιοχές πολιτικής. Συγκεκριμένα, η προσδιορισμένη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στις αγορές εργασίας και προϊόντων, όπως επίσης και δράσεις βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις εταιρείες απαιτείται να αποκτήσουν ώθηση σε αρκετές χώρες. Είναι σημαντικό οι δομικές μεταρρυθμίσεις να εφαρμοστούν ταχέως, αξιόπιστα και αποτελεσματικά… Οι δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να υποστηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη, ενώ θα επιβεβαιώνουν την βιωσιμότητα του χρέους σε συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που παραμένει σημείο αναφοράς», αναφέρεται κατά λέξη στη «σημαντική απόφαση»!

Τα μέτρα του Ντράγκι (που αποτελούν μια πιο συντηρητική εκδοχή αντίστοιχων μέτρων αύξησης της ρευστότητας που εφαρμόστηκαν στις ΗΠΑ, όπου περιλαμβανόταν επιπλέον κι η αγορά εταιρικών ομολόγων, χωρίς όμως να καταφέρουν να αποτρέψουν την χρεοκοπία του Ντιτρόιτ) παρότι δεν αναιρούν την πολιτική λιτότητας σηματοδοτούν μια στροφή στη νομισματική πολιτική, μέσω της αναίρεσης καταστροφικών κι ανεπιθύμητων δυναμικών που είχαν αναπτυχθεί στο έδαφος της κρίσης. Όπως για παράδειγμα ο αποπληθωρισμός (στο -0,2% κινήθηκε σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο το επίπεδο τιμών στην ευρωζώνη). Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στο επίπεδο των τιμών ήταν αναμφισβήτητα η ραγδαία (κι εξόχως ευεργετική για νοικοκυριά κι επιχειρήσεις, σε όποιες χώρες έγινε τουλάχιστον αισθητή) πτώση των τιμών του πετρελαίου. Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έγκειται στην επαναφορά του πληθωρισμού στο επίπεδο – στόχο του 2%, μέσω της αύξησης της ρευστότητας. Το πρόβλημα ωστόσο του αποπληθωρισμού δεν λύνεται με την αγορά κρατικών ομολόγων που ως κατ’ εξοχήν ευνοημένους θα έχει τις τράπεζες οι οποίες θα ξεφορτώσουν στην ΕΚΤ ομόλογα που διαθέτουν κι έτσι – με βάση το σκεπτικό της Φρανκφούρτης – θα αρχίσουν να δανείζουν νοικοκυριά (η δανειακή επέκταση στα οποία το Νοέμβριο ήταν μόλις 0,7% σε ετήσια βάση) και επιχειρήσεις (-1,3%) και στη συνέχεια το ΑΕΠ θα αυξηθεί από το επίπεδο του 0,2% που κυμάνθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2014, ενώ σε σχέση με το επίπεδο του 2008 καταγράφει πτώση της τάξης των 3 μονάδων! Το πραγματικό πρόβλημα της ευρωζώνης είναι ότι η άνοδος των κερδών που έχουν προκαλέσει οι αντεργατικές μεταρρυθμίσεις (μέσω της μείωσης των μισθών, της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, κ.α.) δεν έχει καταφέρει να αντισταθμίσει την πτώση των κερδών από την μείωση της συνολικής ζήτησης τα τελευταία χρόνια εξ αιτίας της λιτότητας. (Η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ και της πραγματικής ζήτησης στην ευρωζώνη από το 2008 μέχρι το 2014 φαίνεται παραστατικά στο διάγραμμα). Έτσι το επίπεδο της συνολικής κερδοφορίας, που διαρκώς «υπονομεύεται» και ωθείται προς τα κάτω από την τεχνολογική πρόοδο και την αυξημένη οργανική σύνθεση της παραγωγής, παραμένει καθηλωμένο.

Την δική της συμβολή στο στόχο ανόδου της καπιταλιστικής κερδοφορίας φιλοδοξεί να έχει η πτώση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ έναντι των κυριοτέρων ξένων νομισμάτων στο επίπεδα που βρισκόταν πριν 11 χρόνια, πχ προς το δολάριο στο 1,16, που είναι άμεσο αποτέλεσμα της ποσοτικής χαλάρωσης. Η ώθηση που θα δώσει στις εξαγωγές (εκείνων εννοείται των χωρών που παράγουν διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα, όπως η Γερμανία) υπόσχεται αυξημένες πωλήσεις και κέρδη. Ροές που στην περίπτωση εκείνη στην οποία η Γερμανία είχε δικό της νόμισμα, δεν υπήρχε δηλαδή ευρώ, ουδέποτε θα πραγματοποιούνταν λόγω του ότι η συναλλαγματική ισοτιμία του μάρκου θα βρισκόταν στα ουράνια και τα εξαγωγικά κέρδη σημαντικά περιορισμένα, οπότε η πολιτική μείωσης του εργατικού κόστους στο εσωτερικό θα προκαλούσε ανυπέρβλητα εμπόδια στην πραγμοποίηση της υπεραξίας.

Η ποσοτική χαλάρωση, που προκάλεσε ράλυ στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, έρχεται να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει αυτές τις αντινομίες. Ταυτόχρονα όμως γεννά νέες, όπως οι φούσκες που θα δημιουργήσει η αυξημένη ρευστότητα στον βαθμό που η διευκόλυνση προς τις τράπεζες δεν πρόκειται να αυξήσει τις χορηγήσεις τους. Πρώτο μέλημα των τραπεζών θα συνεχίσει να είναι η βελτίωση των προβληματικών ισολογισμών τους κι η εξυγίανση των τοξικών χαρτοφυλακίων τους. Μάρτυρας άλλωστε των περιορισμένων ορίων που έχει η αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας στην επίλυση της κρίσης είναι κι οι ΗΠΑ, όπου τα αντίστοιχα μέτρα απλώς μετέθεσαν την κρίση, διευκολύνοντας εν τω μεταξύ τις αναδιαρθρώσεις του κεφαλαίου και την παραπέρα υποτίμηση της εργατικής δύναμης. Τίποτε καλύτερο…

Κενό γράμμα οι εξαγγελίες Ντράγκι (Επίκαιρα 11-17/9/2014)

Με μια τρύπα στο …νερό ισοδυναμούν τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου, τουλάχιστον για τα εκατομμύρια των ευρωπαίων εργαζομένων και τις χιλιάδες επιχειρήσεις που ασφυκτιούν από την παρατεταμένη πιστωτική ξηρασία.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Τα μέτρα που φιλοδοξούν να ενισχύσουν την ρευστότητα περιλαμβάνουν την αγορά τραπεζικών ομολόγων και τιτλοποιημένων (στεγαστικών και καταναλωτικών) δανείων από τις τράπεζες τετραετούς διάρκειας και την μείωση όλων των επιτοκίων με το βασικό να φτάνει στο 0,05%. Το ακριβές ύψος της παρέμβασης δεν έγινε γνωστό. Θα ανακοινωθεί στις αρχές Οκτωβρίου (οπότε και θα ξεκινήσει η εφαρμογή των μέτρων), μαζί με τις λεπτομέρειες που έχουν τεράστια σημασία καθώς περιλαμβάνουν και τον ορισμό των προϋποθέσεων που θα κρίνουν ποιες τράπεζες θα μπορούν να ενταχθούν στις ευνοϊκές πρόνοιες του πακέτου Ντράγκι.

Δεν είναι η πρώτη φορά που αναγγέλλεται ανάλογο πακέτο μέτρων από τον ιταλό πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αντίστοιχης πρωτοβουλίας ήταν τον Ιούνιο του 2014 όταν και πάλι εγκρίθηκε ένα νέο πρόγραμμα αναχρηματοδότησης  (TLTRO’s: Targeted Longer-Term Refinancing Operations) ύψους 400 δις. ευρώ για τις τράπεζες της ευρωζώνης σε μια προσπάθεια να αυξηθεί ο δανεισμός κυρίως στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Μάλιστα η μείωση του βασικού επιτοκίου αναχρηματοδότησης από το 0,25% στο 0,15% εισήγαγε για πρώτη φορά το ευρώ στα αχαρτογράφητα, για την Ευρώπη, και επικίνδυνα ύδατα των αρνητικών πραγματικών επιτοκίων. Το γεγονός ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να παραμένει στα ανησυχητικά επίπεδα του 0,3% δείχνει ότι ένας από τους στόχους εκείνων των μέτρων, η άνοδος του πληθωρισμού κι η αποφυγή του αποπληθωρισμού, δεν επιτεύχθηκε. Η ΕΚΤ απέτυχε να δημιουργήσει εκείνες τις συνθήκες που θα δώσουν μια αναγκαία κι ελαφρά προφανώς ώθηση στο επίπεδο των τιμών, μια και το όριο του πληθωρισμού 2% συνεχίζει να έχει θέση ιερής κι απαράβατης εντολής στην ιεράρχηση του θεματοφύλακα του ευρώ. Αν λοιπόν τα μέτρα του Ιουνίου απέτυχαν να κάνουν την διαφορά γιατί να την κάνουν τα μέτρα του Σεπτεμβρίου που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση;

Ξεφόρτωμα των προβληματικών δανείων

Παρόλα αυτά οι εξαγγελίες του Ντράγκι, τα «Ντραγκινόμικς» όπως χαρακτηρίστηκαν από τον οικομολόγο Νουριέλ Ρουμπινί στο φόρουμ του Αμπροσέτι όπου συνεδρίασε η ευρωπαϊκή ελίτ το Σαββατοκύριακο 6-7 Σεπτεμβρίου, έχουν ωφελημένους, και δεν είναι μόνο οι δανειολήπτες που έχουν συνάψει δάνεια με ονομαστικό επιτόκιο και ρήτρα euribor οι οποίοι θα δουν τις μηνιαίες δόσεις να μειώνονται γύρω στα 10 ευρώ, συναρτήσει προφανώς του ύψους της δόσης. Οι σημαντικότεροι ωφελημένοι θα είναι οι μεγάλες τράπεζες του ευρωπαϊκού κέντρου, που δεν έχουν καμία ανησυχία για το όριο που θα θέσει η ΕΚΤ ως προς την ποιότητα των εγγυήσεων κι επομένως αν θα συμπεριληφθούν στους ευνοημένους. Οι συγκεκριμένες τράπεζες θα μπορέσουν να ξεφορτωθούν στην ΕΚΤ προβληματικά δάνεια που έχουν στα χαρτοφυλάκια τους, εξυγιαίνοντάς τα κατ’ αυτό τον τρόπο. Προφανώς, αυτός θα ήταν ο όρος που έθεσαν οι τράπεζες στην ΕΚΤ για να ανοίξουν ξανά τις στρόφιγγες, χωρίς ωστόσο να υπάρχει και κάποια δέσμευσή από την μεριά τους πως έτσι θα ξεκινήσουν να χρηματοδοτούν την παραγωγή ή την κατανάλωση. Μάλιστα, αν κρίνουμε από τη θεαματική πτώση των αποδόσεων των ομολόγων (που κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση από τις τιμές τους) τις μέρες που ακολούθησαν των δηλώσεων, όλων των χωρών της Ευρώπης, από την Γερμανία μέχρι και την περιφέρεια, πιθανότερο είναι κι αυτοί οι πακτωλοί να καταλήξουν σε πιο σίγουρες τοποθετήσεις, όπως τα ομόλογα ή ο τζόγος, παρά σε επενδύσεις που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα οδηγήσουν το ΑΕΠ σε αύξηση. Κερδισμένοι επίσης είναι κι οι μεγάλοι ευρωπαίοι εξαγωγείς καθώς τα μέτρα του Ντράγκι οδήγησαν το ευρώ σε χαμηλότερα επίπεδα έναντι του δολαρίου, βελτιώνοντας την θέση των ευρωπαίων παραγωγών (πχ αυτοκινητοβιομηχανία) στον διεθνή ανταγωνισμό, μιας και τα προϊόντα τους θα γίνουν σχετικά φθηνότερα στις ξένες αγορές.

Ωστόσο, η απόφαση δεν λήφθηκε ομόφωνα. Η πρόταση του Ντράγκι συνάντησε ισχυρές αντιρρήσεις που προέρχονταν κυρίως από την Γερμανία. Η κεντρική τράπεζα του Τέταρτου Ράιχ δεν ενοχλήθηκε τόσο από την μετακίνηση των πραγματικών επιτοκίων καταθέσεων στη ζώνη των αρνητικών τιμών, που θα έχει ως αποτέλεσμα να χαθεί το κίνητρο για αποταμίευση που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην συνείδηση των μεσαίων και ανώτερων εισοδηματικά στρωμάτων της κεντρικής Ευρώπης, τα οποία συγκροτούν την εκλογική του βάση. Η Γερμανία κυρίως αντέδρασε επειδή η ΕΚΤ πάει ένα βήμα πιο κοντά στα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζει η αμερικανική κεντρική τράπεζα κι αφορούν αφειδώλευτες αγορές κρατικών ακόμη και εταιρικών ομολόγων. Αυτό είναι που θέλει να αποφύγει η Μέρκελ, θεωρώντας το διαχωριστική γραμμή καθώς έτσι θα ατονήσει η πίεση για την εφαρμογή αντιλαϊκών μέτρων, όπως κατ’ επανάληψη έχει ισχυριστεί.

Η λιτότητα είναι εδώ!

Κατά συνέπεια, η διαφωνία των κεντρικών τραπεζών του πυρήνα της ευρωζώνης δεν σημαίνει πως το πακέτο Ντράγκι κινείται σε μια φιλολαϊκή κατεύθυνση ή σηματοδοτεί την αναίρεση, έστω την χαλάρωση, της σημερινής πολιτικής λιτότητας. Αντίθετα, έρχονται να διορθώσουν τις ανεπιθύμητες συνέπειές της στον χρηματοπιστωτικό τομέα, δηλαδή την διάβρωση των τραπεζικών ισοζυγίων λόγω των καθυστερούμενων και των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την αύξηση των επισφαλειών. Προς επίρρωση της συμπληρωματικής σχέσης των μέτρων Ντράγκι με την πολιτική της λιτότητας, η συνέχιση από τον πρόεδρο της ΕΚΤ των παραινέσεων για μεταρρυθμίσεις στα κράτη – μέλη, που μεταφράζεται σε πίεση για περισσότερη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, μικρότερους μισθούς και συντάξεις και μεγαλύτερα ωράρια. Αυτή ακριβώς είναι κι η πραγματική διαχωριστική γραμμή για να κριθεί οποιαδήποτε πολιτική.

Μακροπρόθεσμα, τα «Ντραγκινόμικς» δημιουργούν μεγαλύτερη φούσκα, αυξάνοντας τους κινδύνους και την τρωτότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ενώ άμεσα σημαίνουν την εξάντληση από τη μεριά της ΕΚΤ των συμβατικών εργαλείων άσκησης νομισματικής πολιτικής (καθώς πλέον καμία άλλη μείωση στα επιτόκια δεν έχει νόημα) και την επίσημη ένταξη της ευρωζώνης στην παγίδα ρευστότητας, που περιέγραφε ο Κέυνς, όπου όλο και μεγαλύτεροι πακτωλοί χτημάτων από την κεντρική τράπεζα έχουν όλο και λιγότερα αποτελέσματα στην πραγματική οικονομία.

Οι εξαγγελίες Ντράγκι επομένως περισσότερο ανησυχία πρέπει να προκαλούν παρά ελπίδες.