Αργεντινή: Χορεύοντας ξανά με τη χρεοκοπία

Ήταν τον Ιούνιο του 1986 όταν στα προημιτελικά του Μουντιάλ στο Μεξικό το «χέρι του Θεού», μέσω του επί της γης …αντιπροσώπου του Ντιέγκο Μαραντόνα χάρισε στην Αργεντινή ό,τι καλύτερο μπορούσε να περιμένει μετά την στρατιωτική της ήττα στα νησιά Μαλβίνες: μια ποδοσφαιρική νίκη επί της Αγγλίας!

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Σχεδόν 34 χρόνια αργότερα η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής πάλι προσέφυγε στον αντιπρόσωπο του Θεού επί της γης, τον αργεντίνικης καταγωγής  Πάπα Φραγκίσκο, πραγματοποιώντας επίσημη επίσκεψη στο Βατικανό την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου. Κι αυτό όχι για να αποτρέψει την ένατη χρεοκοπία της Αργεντινής, αλλά για να την κάνει πιο ήπια. Να μπορέσει να τη διαχειριστεί με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες εντός και κυρίως εκτός της Αργεντινής. Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες, μοιράζεται ένα ακόμη κοινό με τον πάπα, πέραν της καταγωγής: Την έμπρακτη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που ευαγγελίζονται μια οικονομία η οποία δεν θα λειτουργεί με τους νόμους της αγοράς αναπαράγοντας τις αντιθέσεις και την κοινωνική περιθωριοποίηση για τους φτωχούς. Για να προωθήσει μάλιστα το στόχο της κοινωνικής οικονομίας το Βατικανό που έχει εργαστεί επισταμένα επ’ αυτού το τελευταίο διάστημα με σημαντικούς οικονομολόγους απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και τον νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς που είναι μέντορας και καθηγητής του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, θα συγκεντρώσει στην Ασίζη τον Μάρτιο νέους οικονομολόγους και ακτιβιστές για να διερευνήσουν την δυνατότητα συγκρότησης μιας «οικονομίας διαφορετικού τύπου που θα φέρνει τη ζωή κι όχι το θάνατο που θα περικλείει και δεν θα αποκλείει».  

Ο Μάρτιος ωστόσο είναι σημαδιακός μήνας για την Αργεντινή γι’ άλλον λόγο που πιθανότατα θα καταστήσει απαγορευτική τη συμμετοχή στο συνέδριο της Ασίζης του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, Μαρτίν Γκούζμαν: Επειδή την τελευταία μέρα του μήνα λήγει η προθεσμία για την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της χώρας. Μέχρι τότε, όπως μαρτυρά το ταξίδι του προέδρου της Αργεντινής στην Ευρώπη, όπου πέραν του πάπα Φραγκίσκου συναντήθηκε με τη γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, θα έχει κορυφωθεί μια μακρά σειρά διεθνών επαφών της πολιτικής ηγεσίας του Μπουένος Άιρες. Στόχος του είναι να βρεθεί μια συναινετική λύση ώστε να μην επαναληφθεί η σύγκρουση του 2015 όταν η τότε πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ, αρνήθηκε να πληρώσει τα ταμεία – γύπες, που είχαν πάρει από τη δευτερογενή αγορά τα ομόλογα της Αργεντινής.

Και σήμερα ωστόσο η σύνθεση του δημόσιου χρέους της Αργεντινής δεν προδικάζει μια ανέφελη αναδιάρθρωση, που θα μπορούσε για παράδειγμα να λάβει την μορφή μιας επιμήκυνσης των αποπληρωμών. Το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας ανέρχεται στο 80,7% του ΑΕΠ ή σε 337 δισ. δολ., με τις αποκλίσεις να οφείλονται στην αλλαγή της ισοτιμίας του πέσο έναντι του δολαρίου. Από το σύνολο των δανεικών υποχρεώσεων της χώρας 58% αποτιμάται σε δολάρια, 13,8%  στο εθνικό νόμισμα της χώρας, 6,5% σε ευρώ και 12% σε άλλα νομίσματα συμπεριλαμβανομένων και των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων ΟΗΕ. Εξαιρουμένου του δανείου που έλαβε από το ΔΝΤ ο πρώην πρόεδρος νεοφιλελεύθερος Μαουρίτσιο Μάκρι, (από το οποίο καταβλήθηκαν 44,1 δισ. δολ.) κι είναι ένα χρέος το οποίο μπορεί να ρυθμιστεί με πολιτικούς όρους, το 23,2% του δημόσιου χρέους είναι σε εθνικό νόμισμα. Μέρος του μάλιστα δεν έχει αποπληρωθεί με αποτέλεσμα η χώρα να έχει χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε επιλεκτική χρεοκοπία. Το μεγαλύτερο μέρος των ομολόγων της Αργεντινής εκδόθηκε μετά το 2016 σε ξένο νόμισμα. Ειδικότερα αφότου ανέλαβε ο Μάκρι το 2016 η Αργεντινή έχει εκδώσει 54 σειρές ομολόγων, συνολικής αξίας 169 δισ. δολ. σε τρία ξεχωριστά νομίσματα (δολάριο, ευρώ και γεν) και υπό τρία ξεχωριστά νομικά καθεστώτα (Νέας Υόρκης, Αργεντινής και Ιαπωνίας).

Δοθείσης της παραπάνω ελαφρώς χαοτικής κατάστασης, η σχέση του Μπουένος Άιρες με τους πιστωτές μόνο ως τεταμένη μπορεί να χαρακτηριστεί – κι είμαστε ακόμη στην αρχή των διαπραγματεύσεων. Με βάση ρεπορτάζ των Financial Times στις 2 Φεβρουαρίου 2020, το μήνυμα που έστειλε η κυβέρνηση στους πιστωτές ήταν κάπως ασυνήθιστο. Τους διαμήνυσε εν ολίγοις να την ενημερώσουν πόσο μεγάλο κούρεμα μπορούν να δεχτούν! «Αυτό που μας ζητάει η κυβέρνηση είναι άνευ προηγουμένου. Σε αυτούς επαφίεται να καταθέσουν κάτι στο τραπέζι», ήταν η αντίδραση ενός εκ των πιστωτών!

Η αλήθεια είναι ότι τόσο οι πιστωτές όσο και η κυβέρνηση ξέρουν πώς η στάση των κατόχων των ομολόγων θα κριθεί αλλού: Από τη στάση που θα τηρήσει το ΔΝΤ. Ήδη ο υπουργός Οικονομίας συναντήθηκε με τη νέα γενική του διευθύντρια Κρισταλίνα Γεοργκίεβα στην έδρα της καθολικής εκκλησίας. Το τι συμφωνήθηκε, πέραν της αποστολής μιας πολυπληθούς τεχνικής αντιπροσωπείας στην Αργεντινή στις 12 Φεβρουαρίου, είναι άγνωστο. Γνωστό μέχρι στιγμής είναι πώς και τα δύο μέρη επιθυμούν διακαώς να αποφύγουν την επανάληψη του 2015, δηλαδή μιας μονομερούς στάσης πληρωμών. Το ΔΝΤ ξέροντας ότι η Αργεντινή το έχει ξανακάνει και θα το ξαναέκανε κρατά μια ήπια στάση επιλέγοντας την οδό της συναίνεσης, σε αντίθεση με την επίδειξη πυγμής που έκανε στην Ελλάδα, ακόμη κι όταν είχε βγει από το πρόγραμμα. Μένει να δούμε αν θα διατηρήσει αυτή τη στάση μέχρι τέλους…

Πηγή : Νέα Σελίδα

Αργεντινή: Στην αντεπίθεση ο Φερνάντες

Σε δύο κατευθύνσεις κι επιθετικά κινείται ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες, μόλις μια εβδομάδα μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Η πρώτη του πρωτοβουλία ήταν να ηρεμήσει το εσωτερικό κοινωνικό μέτωπο. Να διαχειριστεί με άλλα λόγια τις ακραίες αντιθέσεις που άφησε ο νεοφιλελεύθερος Μάκρι μετά την εφαρμογή μιας αντιλαϊκής πολιτικής που δεν γέμισε μόνο τους δρόμους των πόλεων με αστέγους αλλά έθεσε επίσης εκτός ελέγχου τον πληθωρισμό που το 2018 αυξήθηκε κατά 48% και το 2019, ως τώρα, κατά 50%. Οδήγησε επίσης τη συναλλαγματική ισοτιμία στα ύψη και την αξία του πέσο στα Τάρταρα. Για να επουλώσει τα τραύματα του νεοφιλελευθερισμού ο Φερνάντες ανακοίνωσε μείωση τιμών σε όλα τα φάρμακα (εγχωρίως παραγόμενα και εισαγόμενα) κατά 8% έτσι ώστε οι τιμές να επιστρέψουν στα επίπεδα του Δεκεμβρίου του 2018, ενώ απέσπασε και τη δέσμευση  εμπόρων και βιομηχάνων ότι οι τιμές θα μείνουν παγωμένες μέχρι τουλάχιστον τις 31 Ιανουαρίου 2020. Επιπλέον, ο νέος πρόεδρος ανακοίνωσε πάγωμα των τιμών στα τιμολόγια των δημοσίων υπηρεσιών για έξι μήνες, επιχειρώντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο να σταματήσει την φτωχοποίηση των συμπολιτών του, αλλά να βάλει κι ένα τέρμα στις αλληλοτροφοδοτούμενες αυξήσεις τιμών. Επίσης, μπόνους 160 δολ. στους συνταξιούχους που θα καταβληθεί σε δύο δόσεις.

Από την άλλη, έτριξε τα δόντια και στην ντόπια οικονομική ελίτ που ευθύνεται για την πρόσφατη δημοσιονομική κρίση, μιας και τα δάνεια του ΔΝΤ ήρθαν να χρηματοδοτήσουν τη φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό. Εκτιμάται χαρακτηριστικά ότι υπάρχουν καταθέσεις σε ξένες τράπεζες ύψους 300 δισ. δολ. Έτσι, ο νέος επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου, Σαντιάγο Καφιέρο, προανήγγειλε υψηλότερη φορολογία για όσους διατηρούν περιουσία στο εξωτερικό, νέους φόρους στα αεροπορικά εισιτήρια, σε όσους χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες στο εξωτερικό (μου με αυτό τον τρόπο υπεκφεύγουν των κεφαλαιακών ελέγχων) κι επίσης σε όσους πληρώνουν συνδρομή στο Netflix. Επιπλέον φόρο θα πληρώσουν και οι εξαγωγείς καλαμποκιού και σόγιας (από 25% σε  30% κι από 7% σε 12%), σε μια προσπάθεια να δοθεί προτεραιότητα στην κάλυψη των εσωτερικών αναγκών διατροφής. Αναγκαίο να ειπωθεί ότι είναι μέτρα που έρχονται σε σύγκρουση μερικώς με το νεοφιλελεύθερο συνταγολόγιο που στα πρώτα άρθρα του μαζί με τη χρηματιστικοποίηση έχει το διεθνές εμπόριο.

Την μεγαλύτερη έκπληξη ωστόσο ο Φερνάντες την έκανε με τον διορισμό του 37χρονου Μαρτίν Γκουσμάν στην ηλεκτρική καρέκλα του υπουργού Οικονομικών. Ο Μαρτίν Γκουσμάν, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Columbia, μαθητής και προστατευόμενος του νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς είναι ο άνθρωπος που θα διαχειριστεί την αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους της Αργεντινής. Τα τελευταία χρόνια έχει ασχοληθεί επισταμένα με το ζήτημα του δημοσίου χρέους και των αναδιαρθρώσεων του, γράφοντας άρθρα και επιστημονικά βιβλία για το θέμα με σημαντική απήχηση. Εκφράζει δε επί χρόνια την άποψη πώς το ΔΝΤ ακόμη και με τον τρόπο που αξιολογεί το δημόσιο χρέος, μέσω των Αναλύσεων Βιωσιμότητας Χρέους καταλήγει ώστε οι αναγκαίες αναδιαρθρώσεις να συντελούνται πολύ αργά και να είναι πολύ μικρές σε έκταση, να αφορούν δηλαδή μικρά σε αξία τμήματα του δημοσίου χρέους. «Το ιδιαίτερο με τον Μάρτιν είναι ότι είναι τρομερός στα μαθηματικά μοντέλα και την υψηλή θεωρία (εκείνου του είδους που οι ορθόδοξοι οικονομολόγοι και οι αγορές αγαπούν) αλλά ενδιαφέρεται επίσης να αλλάξει τα πράγματα στον πραγματικό κόσμο», δήλωνε ο μέντοράς του στους Financial Times.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής εκφράζει μια σχολή σκέψης που αναμφισβήτητα παρεκκλίνει της κυρίαρχης πρακτικής η οποία ενώ στις ιδιωτικές επιχειρήσεις αναγνωρίζει το δικαίωμα ακόμη και τις μη πληρωμής, σε ό,τι αφορά τα κυρίαρχα κράτη σχεδόν ανάγει σε ηθικό χρέος την αποπληρωμή των οφειλών. Εν τούτοις αποτελεί ένα ογκούμενο ρεύμα που ζητά την «τυποποίηση» των διαδικασιών αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, ακόμη και την δημιουργία ειδικού δικαστηρίου που με διαφανείς και δεσμευτικές για όλους διαδικασίες να αποφασίζει για το αν μπορεί ένα χρέος να αποπληρωθεί ή όχι.

«Αυτό είναι μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο σκέψης», έγραφαν οι Financial Tikes στις 15 Δεκεμβρίου, σε ανάλυσή τους με τίτλο «Ο Μάρτιν Γκουσμάν δείχνει έναν καλύτερο δρόμο διαπραγμάτευσης για κρίσεις χρέους». Και συνέχιζε το άρθρο: «Ο συμβατικός τρόπος διαπραγμάτευσης με τις δημοσιονομικές κρίσεις τα τελευταία 40 χρόνια, όπως υλοποιήθηκε από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα ήταν να ιεραρχούνται τα συμφέροντα των ιδιωτών πιστωτών έναντι οποιωνδήποτε άλλων, περιλαμβανομένων και των πολιτών. Αυτή όμως η στρατηγική τείνει να οδηγεί σε καταστάσεις όπως αυτή που ζήσαμε στην Ελλάδα, όπου οι προσπάθειες να γίνει το χρέος πιο “βιώσιμο” οδήγησαν σε μια πτώση του ΑΕΠ κατά 25%».

Μένει να δούμε το προσεχές διάστημα αν η τεχνική επάρκεια του νέου υπουργού Οικονομικών της Αργεντινής από την μια και η παράδοση της χώρας του στις μονομερείς στάσεις πληρωμών από την άλλη θα οδηγήσουν σε μια μείωση του χρέους που θα βοηθήσει την Αργεντινή να ανασάνει οικονομικά! Κι αυτό είναι ένα θέμα που δεν αφορά μόνο την Αργεντινή…

Πηγή : Νέα Σελίδα