Παρατεταμένη φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας

Μια από τις πιο λεπτομερείς και αναλυτικές περιγραφές του κοινωνικού δράματος που βιώνουν εκατομμύρια συμπολίτες μας αποτελεί η ετήσια έκθεση για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση που εξέδωσε το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. (Εδώ ολόκληρη η έκθεση) Αφορμή για την έκδοσή της στάθηκε το 36^ο συνέδριο της Συνομοσπονδίας που πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο, έτσι ώστε η άβυσσος που χωρίζει τις συνδικαλιστικές ηγεσίες από τον κόσμο της εργασίας να επιδεικνύεται και μάλιστα με προκλητικό τρόπο… Παρότι λοιπόν κανείς δεν μπορεί να πάρει στα σοβαρά τους δεκάρικους για αντίσταση των εργαζομένων που ακούστηκαν στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ρόδος Παλάς, τα όσα αναφέρονται στην έκθεση είναι άκρως αποκαλυπτικά για τις συνθήκες ζωής και εργασίας των εργαζομένων στην Ελλάδα.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Ο δείκτης της απόλυτης φτώχειας (που προκύπτει αν διατηρήσουμε διαχρονικά αμετάβλητο το όριο της φτώχειας βάσει της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων του 2008) αυξήθηκε κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες, με αποτέλεσμα να έχει υπερδιπλασιαστεί ο αριθμός των φτωχών νοικοκυριών. Ειδικότερα, το 48% των νοικοκυριών διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το 20,9% αδυνατεί να καλύψει βασικές τους ανάγκες.

Αρνητικό ρεκόρ στη μείωση κοινωνικών δαπανών

Ξεχωριστή σημασία έχει το πανευρωπαϊκό χρυσό που διεκδικεί η Ελλάδα στη μείωση των δαπανών κοινωνικής προστασίας, παρότι μάλιστα η φτώχεια επιδεινώνεται συνεχώς. Όπως φαίνεται και στον πίνακα που παραθέτουμε ενώ σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Γαλλία και το Λουξεμβούργο μεταξύ 2009 και 2012 οι κοινωνικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 4%, 3,1% και 2,8% αντίστοιχα, στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 13,7%. Την Ελλάδα ακολουθούν οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που δέχτηκαν μνημόνια ή πολιτικές άγριας λιτότητας: η Ισπανία με -6,6%, η Πορτογαλία με -6,3%, η Ιταλία με -3,5% και η Ιρλανδία -1,9%. Η δραματική συρρίκνωση του ανέκαθεν ελλειμματικού ελληνικού κράτους πρόνοιας τα προηγούμενα χρόνια αποτελεί και το πιο πειστικό επιχείρημα στους εκπροσώπους των πιστωτών που πιέζουν για μείωση των συντάξεων, καθώς δείχνει τα τεράστια κενά που έχει η κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα. Παρουσιάζοντας επομένως το ελληνικό κοινωνικό κράτος ως υπερβολικά γενναιόδωρο, απλώς ψεύδονται…

Η ραγδαία φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας είναι άμεσο αποτέλεσμα των αρνητικών αλλαγών που έχουν σημειωθεί στο επίπεδο αμοιβών και το καθεστώς εργασίας.

Σε ό,τι αφορά τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα πλέον το 50% των εργαζομένων αμείβεται με μισθούς κάτω των 800 ευρώ (έως 499 ευρώ κερδίζει το 14,9%, από 500-699 ευρώ το 22% και μεταξύ 700 και 800 ευρώ το 13,5%), με μισθό από 800 ως 1.000 ευρώ αμείβεται το 18,6% και μόνο ένα ποσοστό της τάξης του 15,7% παίρνει μισθό μεγαλύτερο των 1.000 ευρώ. Στο δημόσιο τομέα τα πράγματα είναι ελαφρώς καλύτερα, παρά το τσεκούρι που έπεσε σε μισθούς και επιδόματα, καθώς με βάση τα ευρήματα της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού το 50% των εργαζομένων του αμείβεται έως 1.099 ευρώ. Η απότομη πτώση των μισθών στην οικονομία κυρίως προκλήθηκε από την ονομαστική μείωση του κατώτατου μισθού και του κατώτατου ημερομισθίου κατά 22% και 32% για τους νέους κάτω των 25 ετών, το 2012, στο πλαίσιο του δεύτερου Μνημονίου.

Η συντριβή των μισθών στην Ελλάδα χαρίζει στη χώρα μας την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ στη σωρευτική μεταβολή των μέσων πραγματικών αποδοχών την εξαετία 2010-2015, καθώς η μείωση έφτασε το 20,1%. Στη δεύτερη και τρίτη θέση ήταν η Κύπρος και η Πορτογαλία με μειώσεις της τάξης του 10,4% και 7,5% αντίστοιχα. Στην άλλη άκρη του φάσματος με τις μεγαλύτερες αυξήσεις βρίσκεται η Βουλγαρία, η Λιθουανία και η Λετονία (40,5%, 16,6% και 16,1%, αντίστοιχα), όπως φαίνεται στον πίνακα που παραθέτουμε.

Η μεγάλη συμπίεση του πραγματικού μισθού κατά 28,1% την εξαετία 2010-2015, έναντι της αντίστοιχης πτώσης της παραγωγικότητας της εργασίας (-10,2%) είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση του εισοδηματικού μεριδίου της εργασίας από τα 17,2 δις. ευρώ το τελευταίο τρίμηνο του 2009 σε 10,7 δις. ευρώ το τρίτο τρίμηνο του 2015 ή κατά 6,5 δις. και 38%. Το εισόδημα της εργασίας υπολογίζεται από τους μισθούς και την τεκμαρτή αμοιβή της εργασίας των αυτοαπασχολουμένων μετά την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών και πριν την καταβολή του φόρου εισοδήματος. Το εισόδημα του κεφαλαίου (κέρδη, τόκοι και πρόσοδοι) μειώθηκε την ίδια περίοδο από 19,8 δις. ευρώ σε 17,2 δις. ή κατά 2,6 δις. ευρώ και 10,3%. Λόγω της πολύ ταχύτερης μείωσης του μεριδίου της εργασίας ως προς το μερίδιο του κεφαλαίου σε απόλυτους αριθμούς το μερίδιο της στο σύνολο (το άθροισμα εργασίας και κεφαλαίου) μειώθηκε ως ποσοστό από 46,49% το 2009 σε 38,35% το 2015. Το μερίδιο του κεφαλαίου αντίθετα αυξήθηκε από 53,51% σε 61,65%!

Διάλυση εργασιακών σχέσεων

Σημαντικό ρόλο στην καταβύθιση των μισθών είχε η απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, που αποδεδειγμένα πλέον παρατηρούν οι ερευνητές του ΙΝΕ ΓΣΕΕ δεν συμβάλει στην άνοδο της παραγωγικότητας. «Το εύρημα αυτό αποδομεί πλήρως το νεοφιλελεύθερο επιχείρημα που συσχετίζει την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας», σχολιάζει η έκθεση. Από το πρώτο πρόγραμμα του 2010 μέχρι και το Μνημόνιο Τσίπρα το καλοκαίρι του 2015, σε κάθε πρόγραμμα προσαρμογής η κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων κατείχε μεγάλο ειδικό βάρος. Έτσι, πλέον οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας επικρατούν καθολικά, αντιπροσωπεύοντας το 94% του συνόλου των συλλογικών συμβάσεων. Ειδικότερα, σε σύνολο 282 συλλογικών συμβάσεων, οι 263 είναι επιχειρησιακές, 12 εθνικές, κλαδικές ή ομοιοεπαγγελματικές και οι 7 τοπικές ομοιοεπαγγελματικές. Ραγδαία επίσης είναι η επέκταση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης που εδραιώνονται εκτοπίζοντας τις προσλήψεις πλήρους απασχόλησης. Συγκεκριμένα πριν εφαρμοστούν τα μνημόνια, το 2009, οι προσλήψεις με ευέλικτες μορφές εργασίας αντιστοιχούσαν στο 21% του συνόλου των προσλήψεων, ενώ το 2015 όταν είχαμε «πρώτη φορά αριστερά» αντιστοιχούσαν στο 55%. Το συμπέρασμα που αβίαστα εξάγεται είναι πως οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης είναι το κύριο γνώρισμα της ελληνικής αγοράς εργασίας. Μάλιστα, διερευνώντας τις αιτίες της άνθισης της μερικής απασχόλησης, η έκθεση αναφέρει πως «η επιλογή της μερικής απασχόλησης δεν καλύπτει την ανάγκη των εργαζομένων να εργάζονται λιγότερες ώρες, επειδή, για παράδειγμα, φροντίζουν παιδιά ή ενήλικες ή παρακολουθούν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά γίνεται λόγω της έλλειψης θέσεων πλήρους απασχόλησης». Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 2008 το 41,6% των μερικών απασχολουμένων δήλωνε ότι δεν μπορούσε να βρει πλήρη απασχόληση, το 2015 το ποσοστό αυτό εκτινάχτηκε στο 69,4%.

Η ελαστικότητα της αγοράς εργασίας ενισχύθηκε και επιταχύνθηκε και από την μετατροπή των ατομικών συμβάσεων εργασίας από συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας. Μάλιστα αυτή η τάση ενώ είχε μειωθεί τα έτη 2013-2014 αυξήθηκε απότομα το 2015, όταν στην εξουσία ήταν μια κυβέρνηση που υποσχόταν όχι μόνες νέες αλλά και ποιοτικές θέσεις εργασίας.

Η έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ παρατηρεί επιπλέον ότι η αύξηση της μερικής απασχόλησης υποκρύπτει στην πραγματικότητα μια ακόμη μεγαλύτερη άνοδο του ποσοστού ανεργίας από αυτό που καταγράφεται επίσημα. «Εάν κάνουμε την υπόθεση εργασίας ότι οι μερικώς απασχολούμενοι δουλεύουν κατά μέσο όρο τις μισές ώρες από ό,τι οι πλήρως απασχολούμενοι, συνεπώς σε κάθε δύο θέσεις μερικής απασχόλησης αντιστοιχεί μία θέση πλήρους απασχόλησης, τότε ο αριθμός των ανέργων θα αυξανόταν κατά 167 χιλιάδες και το ποσοστό ανεργίας κατά το γ’ τρίμηνο του 2015 θα ήταν 27,5% αντί για 24%». Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι ακόμη κι αυτή η οριακή μείωση της ανεργίας που καταγράφεται είναι εικονική καθώς όλο και συχνότερα κάθε θέση εργασίας μοιράζεται σε δύο ή και περισσότερους εργαζομένους.

Σημαντική συμβολή στην επέκταση της φτώχειας είχε κι η μεγάλη συρρίκνωση του αριθμού των επιδοτούμενων ανέργων. Η εκρηκτική αύξηση των μακροχρόνια ανέργων σε συνδυασμό με την αλλαγή των προϋποθέσεων καταβολής του επιδόματος ανεργίας το 2013 είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των επιδοτούμενων ανέργων στο μισό: από 2.263.264 το 2010, το 2015 μειώθηκαν στο 1.138.567! Πρόκειται για εξέλιξη που κάνει περισσότερο από ποτέ αναγκαία τη χορήγηση επιδόματος ανεργίας σε όλους του ανέργους χωρίς μάλιστα προϋποθέσεις!

Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για να επιβεβαιώσει μια κυβέρνηση τον αριστερό της προσανατολισμό!

Το άρθρο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο περιοδικό Επίκαιρα στις 24 Μαρτίου 2016

Η Ελλάδα είχε χαμηλές κοινωνικές δαπάνες – μεγάλη φτώχεια και πριν τις περικοπές (Επίκαιρα 6.9.12)

Ό,τι δώσαμε, δώσαμε! Πλέον δεν υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα. Οποιαδήποτε νέα περικοπή κοινωνικών δαπανών σημαίνει νέους άστεγους, πέραν των 25.000 που έχουν γεμίσει την Αθήνα, νέους άνεργους, πέραν του 1,12 εκατομμυρίων, νέες αυτοκτονίες, πέραν των 3.000, νέους μετανάστες, νέους επαίτες!  Αυτή έπρεπε να είναι η διαπραγματευτική γραμμή της Ελλάδας απέναντι στην Τρόικα και στη Γερμανία προκειμένου να μπει ένα όριο στις απαιτήσεις τους για συνεχείς περικοπές κοινωνικών δαπανών. Μια τέτοια ανυποχώρητη διαπραγματευτική γραμμή υποστηρίζεται κάλλιστα από τα στατιστικά δεδομένα που υπάρχουν και τα οποία επιβεβαιώνουν ότι το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα είναι το πιο …σύντομο ανέκδοτο. Ουδέποτε υπήρξε και ανέκαθεν το ρόλο του τον επιτελούσε η οικογένεια. Κατά συνέπεια οποιαδήποτε νέα μείωση δαπανών σημαίνει αίμα και δάκρυα, κοινωνική οδύνη!

Το μαύρο χάλι στο οποίο βρίσκεται το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα απεικονίζεται ανάγλυφα στην πρόσφατη έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για το 2011, η οποία δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2012. Εκεί παρατηρούμε ότι στη χώρα που είχε την τύχη να γίνει το πειραματόζωο της εφαρμογής στη γηραιά ήπειρο των πιο κανιβαλικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών που έχουν επιβληθεί στο βόρειο ημισφαίριο, το ποσοστό της φτώχειας στο σύνολο του πληθυσμού το 2010 ήταν 20,1% όταν στην ευρωζώνη των 15 ήταν 16,2% και 16,4% στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27. Διευκρινίζεται μάλιστα στην έκθεση ότι τα στοιχεία για το έτος 2010 αφορούν εισοδήματα του 2009, όταν υποτίθεται πως η Ελλάδα καλοπέρναγε και ζούσε στον παράδεισο της «τελευταίας σοβιετικής δημοκρατίας της Ευρώπης». Επομένως πολύ πριν εφαρμοστούν τα δρακόντεια μέτρα της Τρόικας η φτώχεια στην Ελλάδα ήταν πολύ ανώτερη της μέσης ευρωπαϊκής! Ενδιαφέρον μάλιστα παρουσιάζει το γεγονός ότι κατά κύριο λόγο η φτώχεια δεν απαντιέται στο κοινωνικό ή το εργασιακό περιθώριο αλλά στους χώρους εργασίας. Στους φτωχούς από το σύνολο των εργαζομένων, μιλώντας πάλι για το 2010, συγκαταλέγονταν το 13,8% όταν στην ευρωζώνη και την ΕΕ-15 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 8% και 8,5%. Μισθοί πείνας με άλλα λόγια στην Ελλάδα, πολύ πριν μάλιστα εφαρμοστεί η θεραπεία – σοκ των Μνημονίων και το σχέδιο της εσωτερικής υποτίμησης. Πολύ πιο κοντά στην εξαθλίωση επίσης (συγκρίνοντας πάντα με την Εσπερία) βρίσκονται οι μερικώς απασχολούμενοι στην Ελλάδα καθώς στις τάξεις τους το ποσοστό φτώχειας φθάνει το 29,4% όταν σε ΕΕ-15 και ΕΕ-27 είναι 13,2% και 12,9% αντίστοιχα. Στην Ελλάδα δηλαδή οι μερικώς απασχολούμενοι είναι μερικώς σιτιζόμενοι, μερικώς ζώντες, μερικώς ευτυχούντες… Κι η επιλογή της μερικής απασχόλησης φυσικά δεν είναι δική τους όπως συχνά λέγεται και πολύ πιο έντονα λεγόταν στο παρελθόν, όταν έπρεπε να αιτιολογηθεί η απορρύθμιση του εργατικού δικαίου που διασφάλιζε τις σταθερές εργασιακές σχέσεις. Από το σύνολο των μερικώς απασχολουμένων το 60% «έκανε αυτή την επιλογή διότι δεν μπόρεσε να βρει πλήρη απασχόληση», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, για την έρευνα του εργατικού δυναμικού του πρώτου τριμήνου του 2012 με ημερομηνία 14 Ιουνίου 2012.

Πολύ κατώτερες των ευρωπαϊκών

Δραματικά είναι επίσης και τα στοιχεία που δείχνουν τις κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, ως ποσοστό δηλαδή των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται ετησίως. Στη χώρα μας το 2009 αντιπροσώπευαν το 28%. Στην ΕΕ-15 και την ΕΕ-27 οι κοινωνικές δαπάνες δέσμευαν μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού πλούτου: 30,3% και 29,5% του ΑΕΠ. Απαράδεκτες ήταν οι επιδόσεις της Ελλάδας, από την εποχή κιόλας της υποτιθέμενες ευημερίας, και στον τομέα των κοινωνικών επιδομάτων καθώς περιορίζονταν στο 14,5% του ΑΕΠ όταν στη ευρωζώνη και στην ΕΕ αφορούσαν το 17% και 16,4% αντίστοιχα. Η συμμετοχή των κοινωνικών δαπανών στο ΑΕΠ είναι τόσο χαμηλή στην Ελλάδα που, όπως ήταν αναμενόμενο, συνεισφέρουν σχετικά λίγο στην μείωση της φτώχειας. Ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας μειώνεται κατά 27% μετά την παρεμβολή των κοινωνικών επιδομάτων στην Ελλάδα μειώνεται μόλις κατά 22,7%. Με βάση αυτό το στοιχείο φαίνεται πως το πρόβλημα των αναποτελεσματικών κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα, με κριτήριο την συμβολή τους στην εξάλειψη της φτώχειας, πρώτα και κύρια έγκειται στο ύψος τους. Στα χρήματα δηλαδή που δαπανούσε το ελληνικό κράτος για να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή. Πρωτίστως δηλαδή είναι ποσοτικό, απόρροια των χαμηλών κοινωνικών δαπανών κι όχι της κακής κατανομής τους ή της κακοδιαχείρισης, που ακόμη κι αν υπήρξαν αυτά τα φαινόμενα, ήταν υποδεέστερης σημασίας.

Με βάση τα παραπάνω φαίνεται περίτρανα ότι οι Τροϊκανοί κι η στρατιά των αργυρώνητων τεχνοκρατών που σέρνουν μαζί τους είναι είτε επιστημονικά άσχετοι, δηλαδή κομπογιαννίτες, εφ’ όσον οι οικονομικές κατευθύνσεις που δίνουν δεν παίρνουν καν υπ’ όψη τους την κοινωνική πραγματικότητα ή τόσο πολύ τυφλωμένοι από ταξικό μίσος που στέκουν αδιάφοροι απέναντι στο γεγονός ότι η εφαρμογή των περικοπών που περιλαμβάνονται στο πακέτο των 11,5 δισ. ευρώ θα οδηγήσει τις κοινωνικές ανισότητες της Ελλάδας στα επίπεδα της βιομηχανικής επανάστασης.

Νέο κούρεμα, νέα μέτρα

Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για να μην εφαρμοστούν τα νέα δρακόντεια μέτρα λιτότητας, πέραν του χαμηλού επιπέδου στο οποίο ήδη βρίσκονται οι κοινωνικές δαπάνες. Ο σημαντικότερος είναι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα τέτοια πακέτα. Και μάλιστα σύντομα, με αφορμή το νέο κούρεμα του δημόσιου χρέους, την νέα χρεοκοπία δηλαδή στην οποία αναπόδραστα οδηγούμαστε. «Υπάρχουν δύο προφανή μαθήματα για το σήμερα από την καταστροφή με το χρέος που υπέστη η Λατινική Αμερική», έγραφε ο Λάρι Έλιοτ στην Γκάρντιαν με αφορμή την συμπλήρωση 30 ετών απ’ όταν ξέσπασε η πρώτη κρίση χρέους, στο Μεξικό. Και συνέχιζε την απρόσμενα ενδιαφέρουσα (για τα καθ’ ημάς κι όχι χάρη της σφαιρικής ενημέρωσης…) ανάλυσή του: «Το πρώτο είναι πως θα υπάρξει μια νέα διαγραφή χρέους της Ελλάδας»! Από την εμπειρία μάλιστα πια ξέρουμε πως οι όροι οι οποίοι θα απαιτηθούν θα είναι απλώς …φρικτοί! Απολύσεις, μειώσεις συντάξεων και μισθών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ. Επί της ουσίας πρόκειται για μια ατέρμονη, σισύφεια διαδικασία που θα καταδικάζει την κοινωνική πλειοψηφία, για χάρη πρώτα και κύρια των Γερμανών και των τραπεζιτών (και τις πιο πολλές φορές δε για χάρη των Γερμανών τραπεζιτών). «Αν η Ελλάδα ήταν ο εθισμένος αυτές οι τράπεζες ήταν οι ντίλερ» έγραφαν οι Νιου Γιορκ Τάιμς το Σαββατοκύριακο 25-26 Αυγούστου, υπενθυμίζοντας ότι στο τέλος Ιουνίου του 2009 πριν ξεσπάσει η κρίση, ο δημόσιος κι ο ιδιωτικός τομέας της Ελλάδας μαζί χρωστούσαν στις γαλλικές τράπεζες 76,5 δισ. ευρώ και στις γερμανικές τράπεζες 38,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών. Που πήγαιναν αυτά τα χρήματα; «Η Γερμανία δάνειζε αυτά τα χρήματα για να χρησιμοποιούνται στην αγορά γερμανικών εξαγωγών», έγραφαν οι Νιου Γιορκ Τάιμς. Επικαλούνταν μάλιστα τα λόγια ενός οικονομολόγου μέλους της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας ο οποίος δήλωσε στο BBC ότι «η Γερμανία δημιούργησε ένα σχήμα για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα»!

Μόνο η ελληνική πολιτική ελίτ, σε πείσμα των αριθμών και όσων συζητιούνται δημοσίως εκτός Ελλάδας, συνεχίζει να θεωρεί τους συνταξιούχους υπαίτιους της δημοσιονομικής κρίσης.

Μέτρα-φωτιά, αναδιανομής εισοδήματος (Πριν, 28/2/2010)

Νέο, ακραία αντιλαϊκό πακέτο μέτρων αναμένεται να ανακοινωθεί από αύριο, Δευτέρα, με αφορμή την επίσκεψη στην Αθήνα του επιτρόπου Όλι Ρεν. Η δεύτερη φουρνιά μέτρων προαναγγέλθηκε από την Πέμπτη, όταν κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα οι τεχνοκράτες της τριπλής οικονομικής κατοχής (ΕΚΤ, ΕΕ, ΔΝΤ) δήλωσαν ότι το υπάρχον πακέτο μέτρων δεν εγγυάται την μείωση του ελλείμματος κατά 4% το τρέχον έτος, όπως προβλέπεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας κι επομένως θα χρειαστούν επιπρόσθετα μέτρα. Την προσφυγή σε νέες αντιλαϊκές περικοπές προανήγγειλε επίσης κι ο ίδιος ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής την Παρασκευή όταν δήλωσε πως «είναι εκ των πραγμάτων πράξη ευθύνης για την επιβίωση της χώρας να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα, αφήνοντας στην άκρη το πολιτικό κόστος».

Το δεύτερο πακέτο μέτρων σύμφωνα με πληροφορίες και δημοσιεύματα αναμένεται να περιλαμβάνει: την αύξηση του ΦΠΑ από 1 έως 3 μονάδες, θέσπιση φόρου πολυτελείας, νέα αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά, περικοπή 14^ου μισθού, αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη, πάγωμα μισθών έως το 2012 κι επιπλέον περικοπές στα επιδόματα των δημοσίων (για αυτό και δεν ανακοινώθηκε η εισοδηματική πολιτική την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά επιλέχθηκε να ανακοινωθεί την επομένη, ενσωματώνοντας τις νέες περικοπές) και τέλος ευρείες φιλοεργοδοτικές παρεμβάσεις στον ιδιωτικό τομέα, όπως διευκόλυνση απολύσεων κ.α.

Η ευθύνη για τα παραπάνω μέτρα ανήκει από κοινού σε ΠΑΣΟΚ, ΕΕ και ΝΔ. Το άγριο αυτό αντιλαϊκό πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται παρά τη θέληση ή ερήμην του εγχώριου πολιτικού συστήματος. Ούτε αποτελεί μονόδρομο! Συμβαίνει μάλιστα ακριβώς το αντίθετο. Εάν πραγματικά ήθελαν η κυβέρνηση κι η ΕΕ να μειώσουν το έλλειμμα και να βρουν 5 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να αυξήσουν τους φορολογικούς συντελεστές των ανωνύμων εταιρειών στο ύψος του 35% που τους άφησε η κυβέρνηση Σημίτη. Τα διαφυγόντα κέρδη του δημοσίου από την απλοχεριά των Αλογοσκούφη – Παπαθανασίου – Παπακωνσταντίνου ανέρχονται σε 5 δισ. ετησίως. Ορίστε λοιπόν που μπορούν να βρεθούν τα λεφτά που λείπουν! Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αντίθετα, με τη συναίνεση της ΝΔ και την παρότρυνση της ΕΕ επιλέγουν να οδηγήσουν τους εργαζόμενους στην εξαθλίωση, για να αφήσουν στο απυρόβλητο τα κέρδη μιας χούφτας τοκογλύφων, που στο μέσο της σφοδρότερης κρίσης βλέπουν τα προνόμια τους να αυξάνονται.

Το χειρότερο ωστόσο είναι πως η επόμενη μέρα θα είναι ακόμη πιο οδυνηρή. Αυτά τα μέτρα, ακόμη κι αν εφαρμοστούν στην ολότητά τους, δεν θα λύσουν τη δημοσιονομική κρίση, δεν θα μειώσουν τα ελλείμματα, δεν θα φέρουν τα αναμενόμενα έσοδα στα δημόσια ταμεία. Θα αποτύχουν παταγωδώς γιατί θα οδηγήσουν σε μια πρωτοφανή ύφεση που θα παρασύρει και την οικονομική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μείνουν στα χαρτιά τα αυξημένα φορολογικά έσοδα που προβλέπονται. Το αποτέλεσμα έτσι θα είναι χρεοκοπία, η οποία θα φέρει φαρδιά – πλατιά την σφραγίδα ΕΕ – ΠΑΣΟΚ – ΝΔ που αντί του προφανούς (αύξηση της φορολογίας στην μεγαλύτερη πηγή ζεστού χρήματος, που είναι τα κέρδη των επιχειρήσεων) επέλεξαν την υπερφορολόγηση των εργαζομένων, για πολλοστή φορά, παρότι η φοροδοτική τους ικανότητα έχει προ καιρού εξαντληθεί – από κει προκύπτει και η απόκλιση των προβλεπόμενων φορολογικών εσόδων από τα πραγματοποιηθέντα. Στην πράξη δηλαδή κεφάλαιο και ΕΕ, παρά την κινδυνολογία, αντί να λύσουν τη δημοσιονομική κρίση την εκμεταλλεύτηκαν για να πετύχουν την μεγαλύτερη αναδιανομή εισοδήματος στην μεταπολεμική ιστορία, περικόπτοντας μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές δαπάνες.

Τεράστια επίσης ευθύνη για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και τη συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης, πέραν της ελληνικής αστικής τάξης, έχει και το πολυεθνικό κεφάλαιο. Ειδικά οι Γερμανοί που τώρα κόπτονται για την δημοσιονομική πειθαρχία είναι αυτοί που οδήγησαν σε παροξυσμό τις ιστορικές, δομικές αντιφάσεις του ελληνικού καπιταλισμού. Το έλλειμμα και το χρέος ποτέ δεν θα είχαν φθάσει σε τέτοια ύψη αν: Αν η Γερμανία δεν οδηγούσε σε έκρηξη το εμπορικό έλλειμμα διαλύοντας την εγχώρια παραγωγή – με κορυφαία πράξη την καταστροφική ισοτιμία με την οποία κλείδωσε η δραχμή απέναντι στο ευρώ. Αν η κάθε Χόχτιφ δεν πληρωνόταν τιμές αεροδρομίου για να μας αφήσει το μεγαλύτερο βιομηχανικό σιλό των Βαλκανίων. Αν οι γερμανικές αλυσίδες λιανικού εμπορίου από το Lidl και το Media Markt μέχρι το Carrefour δεν σάρωναν την ελληνική αγορά, αν η μεγαλύτερη μηχανή διαφθοράς, η γερμανικής προέλευσης Siemens, δεν λειτουργούσε σαν κράτος εν κράτει. Αν δεν έπαιρναν για ένα κομμάτι ψωμί τον ΟΤΕ. Αν δεν οδηγούσαν στην παρακμή τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά επιβάλλοντάς μας μάλιστα να αγοράσουμε χωρίς αντιρρήσεις ένα υποβρύχιο που γέρνει και πάει σαν μεθυσμένο. Και τόσα άλλα…