Ο ίδιος ο τρόπος που τροχοδρομήθηκαν οι ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας από την δεκαετία του ’90 και την κυβέρνηση του Κ. Σημίτη, έχοντας στα κρίσιμα πόστα υπουργούς όπως ο Ν. Χριστοδουλάκης και ο Γ. Παπαντωνίου, στηρίχθηκε σε έναν θεμελιώδη διαχωρισμό ανάμεσα στις υποδομές ή τα δίκτυα από την μια, και στο παρεχόμενο έργο από την άλλη. Αυτός ο διχασμός, όπως εφαρμόστηκε από την ενέργεια μέχρι τον σιδηρόδρομο ήταν αναγκαίος μεν για να απαλλαγούν οι ιδιώτες από το κόστος συντήρησης των υποδομών, αλλά δημιούργησε τους όρους για μια μεγάλη αυταπάτη: ότι οι υποδομές είναι δημόσιες ή κρατικές και το παρεχόμενο έργο ιδιωτικό.
Στο πλαίσιο του παραπάνω απλοϊκού σχήματος δεν μπορεί να ερμηνευθεί ούτε η ιδιωτικοποίηση των δικτύων μεταφοράς και διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος, ούτε ακόμη και το έγκλημα στα Τέμπη, για έναν λόγο: επειδή εξαφανίζει από την οπτική μας την διαπλοκή του ιδιωτικού τομέα με τον δημόσιο. Δύο μόνο σταγόνες από την θάλασσα της διαπλοκής:
Πρώτο, οι επιδοτήσεις στην Hellenic Train ύψους 750 εκ. ευρώ για 15 χρόνια ή 50 εκατ. ετησίως με την δικαιολογία της κάλυψης «άγονων γραμμών». Το γεγονός ότι βαφτίστηκε άγονη ακόμη και η γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη, υποδηλώνει ότι οι ιδιώτες Ιταλοί επιβιώνουν χάρη στο κρατικό χρήμα. Μένει άγνωστο δε, αν το κρατικό χρήμα έπαιξε ρόλο λευκού ιππότη για να σώσει τους κερδοσκόπους της γείτονος από τις ζημιές λόγω του σπιράλ μείωσης επιβατικού έργου – συρρίκνωση εσόδων κι εξαφάνιση κερδών. Πίσω λοιπόν από τους ιδιώτες υπάρχει το κράτος που τους σιτίζει…
Δεύτερο, τα έργα και οι αναθέσεις του ΟΣΕ για να συντηρεί «το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό σύστημα στην Ευρώπη», σύμφωνα με τους New York Times ζέχνουν διαπλοκή από χιλιόμετρα. Δεν είναι μόνο ότι εξαϋλώθηκε, στην πιο πρόσφατη σύμβαση με τους Ιταλούς, η υποχρέωση του δημοσίου να επενδύσει σε σύγχρονα συστήματα ασφαλούς κυκλοφορίας μαζί με την υποχρέωση των Ιταλών να επενδύσουν 582,5 εκ. ευρώ, βάσει του ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών. Είναι και η υποχρέωση που ανέλαβε το ελληνικό δημόσιο να αγοράσει τα νέα τρένα ύψους 215 εκατ. ευρώ, τα οποία στη συνέχεια θα μισθώσει στους Ιταλούς. Πίσω λοιπόν από το δημόσιο υπάρχουν οι ιδιώτες που το αφαιμάζουν…
Τα παραπάνω γεγονότα δείχνουν ότι ο υποτιθέμενος ρυθμιστικός και ανεξάρτητος ρόλος του κράτους, που συχνά παρομοιάζεται με νυχτοφύλακα, υπάρχει μόνο στα εγχειρίδια. Κάθε ιδιωτικοποίηση όσο αυστηρά κι αν έχει οριοθετεί, αργά ή γρήγορα παρασέρνει και τις υποδομές, οδηγώντας στην υποβάθμιση του συνόλου των παρεχόμενων υπηρεσιών, με δραματικά αποτελέσματα. Οδηγεί επίσης τα κόστη στα ύψη: Είτε μέσω του εισιτηρίου που καλούμαστε να πληρώσουμε ως επιβάτες είτε μέσω της συνολικής επιβάρυνσης που περιλαμβάνει και τις κρατικές δαπάνες για τις υποδομές.
Σε αυτό το πλαίσιο όσες εξαγγελίες κι αν κάνει ο κάθε υπουργός Μεταφορών για το δίκτυο και τις υποδομές δεν πρόκειται να ακυρώσει τα αρνητικά αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης. Πολώ δε μάλλον που δεν χρειάζεται να είμαστε και ειδικοί της θεωρίας συστημάτων για να αντιληφθούμε ότι είναι τόσο εντατική η συνεργασία των δύο μερών (υποδομών και εταιρειών διαχείρισης) ειδικά σε κρίσιμες στιγμές που ο διαχωρισμός τους, αν κάτι εξυπηρετεί είναι την δόλια απόσειση ευθυνών και την ανάληψη σκανδαλωδών κερδών.
Γι’ αυτό τίποτε λιγότερο από την ενοποίηση και πλήρη κρατικοποίηση των σιδηροδρόμων!
Μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και τις ιδιωτικοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα
Δεν έχουν προηγούμενο οι διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν σήμερα 8 Μαρτίου σε όλη την Ελλάδα. Τέτοιο πλήθος, τέτοιο πάθος, δεν παρατηρήθηκε ούτε τον Μάιο του 2010, ούτε τον Φεβρουάριο του 2012, όταν η Ελλάδα ξεσηκώθηκε κατά των Μνημονίων!
Στην Αθήνα, η Πανεπιστημίου, η Σταδίου, το Σύνταγμα από την Φιλελλήνων μάλιστα, ακόμη και η Πειραιώς μέχρι την Ιερά Οδό συγκέντρωσαν πολύ περισσότερους από 100.000 διαδηλωτές που φώναζαν συνθήματα για τους νεκρούς των Τεμπών κι ενάντια στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Τον παλμό έδιναν οι μαθητές. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν άνθρωποι που δεν έχουν πάρει μέρος σε άλλη συγκέντρωση. Εκατοντάδες καρτόνια από κούτες και υλικά συσκευασίας μετατράπηκαν σε πανό που κατήγγειλαν τους εργολάβους, τα κόμματα εξουσίας και την αναζήτηση του κέρδους που έστειλε στον θάνατο περισσότερους από 57 επιβαίνοντες της αμαξοστοιχίας στα Τέμπη.
Η ίδια εικόνα παρατηρήθηκε σε όλη την Ελλάδα: από νησιά των λίγων εκατοντάδων κατοίκων μέχρι και την Πάτρα, όπου η συγκέντρωση ξεπέρασε κι εκείνη την ιστορική συγκέντρωση του 1981 του Α. Παπανδρέου.
Οι εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές όλης της Ελλάδας, βυθισμένοι σε μια ασυνήθιστη σιωπή κι ένα πρωτόγνωρα βαρύ κλίμα για συγκεντρώσεις λόγω του πένθους, εξέπεμψαν πολλά μηνύματα σε πλήθος αποδεκτών:
Το πρώτο μήνυμα είναι ότι η καταστολή, δεν περνάει! Μετά το όργιο της αστυνομικής βίας στην επίσης μαζική συγκέντρωση της Κυριακής, οι διαδηλώσεις και οι διαδηλωτές αυξήθηκαν. Στο κενό έπεσαν και οι νουθεσίες της τηλεοπτικής χούντας (Σκάι, Mega, Ant1, ΕΡΤ, κ.λπ) που έχει εξελιχθεί σε υπουργείο Προπαγάνδας της κυβέρνησης. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι δεν φοβήθηκαν, δεν έσκυψαν το κεφάλι κι έμαθαν ότι το δίκιο κερδίζεται στους δρόμους του αγώνα, με αξιοπρέπεια.
Το δεύτερο μήνυμα είναι ότι οι συγγνώμες του πρωθυπουργού και τα επικοινωνιακά τεχνάσματα δεν πείθουν. Η οργή που ξεχείλιζε έδειξε ότι όλα τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για να εκτονώσει την κατάσταση και να γλιτώσει το πολιτικό κόστος αποδείχθηκαν άκαρπα, σταγόνα στον ωκεανό του θυμού και της οργής.
Το τρίτο μήνυμα είναι ακόμη κι αυτά τα μέτρα που εξήγγειλε το πρωί της Τετάρτης ο νέος υπουργός Μεταφορών Γεραπετρίτης δεν αρκούν, αφήνοντας κατά μέρος πόσα ψεύδη εκστόμισε. Δεν είναι επίσης μόνο ότι ο ίδιος ο νέος υπουργός ως γαμπρός του ισχυρού άνδρα της ΤΕΡΝΑ συμπυκνώνει τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος που οδήγησαν στο έγκλημα των Τεμπών. Το κυριότερο είναι ότι τα τρένα θα παραμείνουν και πάλι στους αποτυχημένους Ιταλούς…
Το τέταρτο μήνυμα είναι ότι είμαστε μάρτυρες ενός νέου ριζοσπαστισμού. Οι εκατοντάδες χιλιάδες νέοι και νέες βγήκαν στους δρόμους, έτοιμοι ακόμη και να υποστούν την ωμή κρατική βία του παρακράτους της ΕΛΑΣ, για πάρα πολλούς λόγους που σχετίζονται με την συνεχή υποβάθμιση της ζωής τους:
επειδή κινδυνεύουν να πεθάνουν ταξιδεύοντας με τα ιδιωτικοποιημένα τρένα,
επειδή δεν έχουν λεφτά να πληρώσουν τον λογαριασμό του ρεύματος
επειδή δεν έχουν λεφτά να πληρώσουν ενοίκιο στα τουριστικοποημένα αστικά κέντρα,
επειδή τα ψώνια στα σούπερ μάρκετ στοιχίζουν 50% ακριβότερα από πέρυσι,
επειδή η αστυνομική αυθαιρεσία είναι πανταχού παρούσα θυμίζοντας μέρες χούντας,
επειδή ο μισθός δεν φτάνει μέχρι τέλος του μήνα και για πάρα πολλούς σοβαρούς, ακόμη λόγους.
Το έγκλημα στα Τέμπη σαν να άνοιξε τον ασκό του Αιόλου ενάντια σε μια κυβέρνηση που δεν διστάζει ακόμη και την ώρα που θάβουν τους νεκρούς των ιδιωτικοποιήσεων να ψηφίζει την ιδιωτικοποίηση των δημοτικών εταιρειών ύδρευσης που θα μετατρέψει σε αγαθό πολυτελείας το νερό ακόμη και στο τελευταίο χωριό της Ελλάδας. Να ψηφίζει ακόμη και την μετατροπή του Ογκολογικού Παίδων σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία Μαριάννα Βαρδινογιάννη…
Το πόσο αδιόρθωτη και υποτελής στα σκοτεινά ιδιωτικά συμφέροντα είναι η κυβέρνηση φάνηκε από την απόφασή της να μην αμφισβητήσει κατά κανέναν τρόπο τις ιδιωτικοποιήσεις που είναι η άμεση αιτία όχι μόνο για το έγκλημα στα Τέμπη, αλλά και για την ενεργειακή κρίση. Επίσης από το χρίσμα που έδωσε στον πρώην υπουργό Μεταφορών Κ. Καραμανλή να είναι ξανά υποψήφιος της ΝΔ, πιθανά για να διατηρήσει την βουλευτική ασυλία, δείχνοντας έτσι πόσο υποκριτική ήταν η παραίτησή του.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση γενικευμένης, λαϊκής αγανάκτησης πληθαίνουν τα σημάδια αμηχανίας εκ μέρους της κυβέρνησης. Κυρίως εξ αιτίας της πολύ πιθανής πλέον ήττας της ΝΔ στις προσεχείς εκλογές.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη πιο απειλητικό για την κυβέρνηση: Είναι η γενίκευση και η εμβάθυνση του κοινωνικού και πολιτικού ριζοσπαστισμού. Νεολαία κι εργαζόμενοι σαν να πιάνουν ξανά το νήμα που κόπηκε βίαια τον Αύγουστο του 2015.
Μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο δεν αποκλείεται η κυβέρνηση να επισπεύσει τις εκλογές μόνο και μόνο για να μηδενίσει το χρόνο ανακόπτοντας τον επιταχυνόμενο ρυθμό των διαδηλώσεων. Τουλάχιστον σε αυτή την κατεύθυνση πιέζουν κέντρα εντός της ΝΔ που ανησυχούν για τη μακροχρόνια σταθερότητα του συστήματος. Φοβούνται δηλαδή για ένα νέο Δεκέμβρη του 2008…
Υπάρχουν ωστόσο και προτάσεις να μετατεθούν οι εκλογές για τον Σεπτέμβριο, με την επίκληση των αυξημένων εσόδων που θα φέρει ο τουρισμός. Κι επί της ουσίας για να προχωρήσουν πολλές ακόμη συμβάσεις αξίας δεκάδων δισ. ευρώ με τις οποίες η κυβέρνηση θα κλείσει τα στόματα καναλαρχών, εργολάβων και ΑΠΕτζήδων που αποτελούν την ντριμ τιμ του ελληνικού καπιταλισμού. Θα πρόκειται για πραξικόπημα!
Σε κάθε περίπτωση η εποχή που άνοιξε το έγκλημα των Τεμπών είναι μια εποχή αλλαγών στις συνειδήσεις, απρόβλεπτων αναταράξεων και πολιτικών ανατροπών.
Με μια τροπολογία που εισήχθη σε άσχετο νομοσχέδιο η κυβέρνηση της ΝΔ κλείνει την ΛΑΡΚΟ.
Tου Λεωνίδα Βατικιώτη
Βάσει της τροπολογίας ο ειδικός διαχειριστής αποκτά την εξουσία να απολύσει όλους τους εργαζόμενους της βιομηχανίας και να προσδιορίσει τις αποζημιώσεις τους. Επίσης, εξουσιοδοτείται να προβεί σε σύναψη συμβάσεων 1 ή 2 μηνών για ανώτατο διάστημα 5 μηνών. Ο ειδικός διαχειριστής αποκτά επίσης τη δυνατότητα να τοποθετήσει τους απολυμένους της ΛΑΡΚΟ σε ειδικά προγράμματα απασχόλησης ή στήριξης μέχρι να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Η τροπολογία της ΝΔ αποτελεί οικονομικό σκάνδαλο για πολλούς, τυπικούς και ουσιαστικούς, λόγους.
Η τροπολογία της ΝΔ, που ψηφίστηκε την Τετάρτη 15 Ιουνίου, αποτελεί σκάνδαλο επειδή ο διορισμένος από την κυβέρνηση της ΝΔ ειδικός διαχειριστής όταν στις 6 Μαΐου εκδικάζονταν τα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσαν τα σωματεία, πήρε αναβολή για τις 17 Ιουνίου, επικαλούμενος διαβουλεύσεις με τους εργαζομένους. Κι αντί για συναίνεση και διαβουλεύσεις, η ΝΔ έφερε τους εργαζομένους προ τετελεσμένων με μια τροπολογία στην οποία μάλιστα δεν αναφέρεται καν το όνομα της εταιρείας.
Η τροπολογία της ΝΔ αποτελεί σκάνδαλο επειδή το περιθώριο 5 μηνών θα αποδειχθεί πεδίο δόξας λαμπρό για τους πολιτικούς του κυβερνώντος κόμματος που εκλέγονται στην περιοχή, όπως ο υπουργός Οικονομίας Χρ. Σταϊκούρας και ο υπουργός Ενέργειας Κ. Σκρέκας. Η προθεσμία πέντε μηνών προσφέρεται τόσο για να αποφύγουν το «μαύρισμα» στις κάλπες του Οκτωβρίου, όσο και για να κερδίσουν πολύτιμα ψηφαλάκια επιδιδόμενοι στην γνώριμη τακτική των πελατειακών σχέσεων: «Ψήφισέ με για να κάνω κάτι για σένα», θα επαναλαμβάνουν…
Η τροπολογία της ΝΔ αποτελεί σκάνδαλο, υπόδειγμα κακής νομοθέτησης και περιφρόνησης ακόμη κι εκείνων των αστικών κοινοβουλευτικών διαδικασιών, επειδή κατατέθηκε το βράδυ της Παρασκευής, αφού είχε ολοκληρωθεί η επεξεργασία του νομοσχεδίου στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Στόχος ήταν οι βουλευτές να παραμείνουν σε άγνοια, ο Τύπος (κι εδώ δεν αναφερόμαστε στα πετσωμένα ΜΜΕ) να μην αντιληφθεί το παραμικρό κι έτσι η κυβέρνηση να μην αναλάβει το πολιτικό κόστος που αντιστοιχεί στην ολέθρια απόφασή της.
Τέλος, υπάρχει και η ουσία γιατί ο λόγος αφορά την ναυαρχίδα της ελληνικής μεταλλουργίας, την μοναδική βιομηχανία του κλάδου στην Ελλάδα και μία από τις πέντε μεγαλύτερες του κόσμου!
Η τροπολογία της ΝΔ για την ΛΑΡΚΟ αποτελεί σκάνδαλο γιατί η ΛΑΡΚΟ είναι μια βιομηχανία με τεράστια οικονομική, και όχι μόνο κοινωνική προσφορά, στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας και σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση της ΝΔ αν δεν ήταν οικονομικός δολοφόνος και πλήρως υποταγμένη στα ιδιωτικά συμφέροντα που εποφθαλμιούν την επιχείρηση από το 2014 θα εκμεταλλευόταν την πρόσφατη εκτίναξη των τιμών του νικελίου, θα αύξανε την παραγωγή και θα εισέρρεαν έτσι στα ταμεία της επιχείρησης εκατομμύρια ευρώ μετρητά.
Τιμή νικελίου (δολάρια/τόνος)
Η ΛΑΡΚΟ ωστόσο ακόμη και το 2022 λειτουργούσε κάτω από το 20% της παραγωγικής της δυναμικότητας, έφτασε να παράγει 180 μόλις τόνους από τους 1.800 τόνους που θα μπορούσε θεωρητικά να παράγει! Η διορισμένη διοίκηση επέλεξε την υπολειτουργία έτσι ώστε το νικέλιο να μείνει προίκα για τον ιδιώτη που θα αγοράσει την ΛΑΡΚΟ. Κι από την πρώτη μέρα που θα αναλάβει την ιδιοκτησία της να αυξήσει την παραγωγή και να εισπράττει τα κέρδη από την πώληση του νικελίου, που βάσει των εκτιμήσεων των ίδιων των εργαζομένων το συνολικό απόθεμα ανέρχεται σε 2 εκ. τόνους! Για να υπάρχει δε, ένα μέτρο σύγκρισης να αναφέρουμε ότι από την εποχή ακόμη του Μποδοσάκη ακόμη, η ΛΑΡΚΟ έχει παράξει 800.000 τόνους νικελίου! Σε μια εποχή που το νικέλιο αποδεικνύεται στρατηγική πρώτη ύλη είναι πολλά τα λεφτά από την παραγωγή της για να μην πάνε σε έναν ιδιώτη, που θα αναδειχθεί όπως πάντα υπό τις γνωστές αδιάβλητες διαδικασίες…
Τέλος, ευθύνες δεν αναλογούν μόνο στη ΝΔ, αλλά επίσης στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Και τα δύο κόμματα της σημερινής αντιπολίτευσης, που εμφανίζονται να διαφωνούν με την τροπολογία της ΝΔ, όταν βρίσκονταν στην κυβέρνηση φλέρταραν δημόσια και ιδιωτικά με την εύρεση στρατηγικού επενδυτή, δηλαδή ιδιώτη. Στην πράξη άφηναν την εταιρεία να παρακμάζει, απορρίπτοντας σχέδια των εργαζομένων για δημιουργία καθετοποιημένου εργοστασίου ανοξείδωτου χάλυβα που ήταν ανέκαθεν η μοναδική σωτήρια πρόταση για την επιβίωση της μονάδας. Για να φτάσουμε σήμερα στη ΝΔ που αναλαμβάνει να φέρει σε πέρας τη βρόμικη δουλειά…
Με τυμπανοκρουσίες έγινε δεκτή η υπερπροσφορά κεφαλαίων για την κάλυψη της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου της ΔΕΗ. Η, ακόμη και σήμερα, μεγαλύτερη επιχείρηση ηλεκτρισμού στην Ελλάδα διαθέτοντας το 17% των μετοχών της συγκέντρωσε σε χρόνο ρεκόρ 1,35 δισ. ευρώ, όταν η διοίκησή της με την αρχική της ανακοίνωση είχε δηλώσει ότι αναζητά «μόνον» 750 εκ. ευρώ.
Tου Λεωνίδα Βατικιώτη
Ωστόσο, το «επίτευγμα» της ΔΕΗ συντελέστηκε σε βάρος όχι μόνο της κοινωνίας, αλλά και της ευρύτερης οικονομίας. Οι θριαμβολογίες για τον «άθλο» της ΔΕΗ συνοδεύονταν σταθερά από μια υπόμνηση: το …μεγάλο άλμα προς τα μπρος που πραγματοποίησε από το 2019, όταν στον ισολογισμό της εμφάνισε ζημιές 1,68 δισ. ευρώ, μέχρι σήμερα που υποτίθεται ότι μετατράπηκε στην …εκλεκτή των αγορών. Η μεταμόρφωση της ΔΕΗ στηρίχθηκε σε τρεις παράγοντες: την αύξηση των τιμολογίων και την μείωση του κονδυλίου μισθοδοσίας και των επενδύσεων.
Τον Αύγουστο του 2019, εν μέσω απειλητικών δηλώσεων του τότε υπουργού Ενέργειας, Κ. Χατζηδάκη για επαπειλούμενη χρεοκοπία της ΔΕΗ που απλώς προετοίμαζαν το κλίμα, ανακοινώθηκαν αυξήσεις διψήφιου ποσοστού! Για κατανάλωση έως 2.000 κιλοβατώρες 16,9%, πάνω από 2.000 κιλοβατώρες 16,4% και στο νυχτερινό ρεύμα 19,5%! Επίσης, μείωση της έκπτωσης συνέπειας από 10% στο 5%, κ.α. Παράλληλα, αυξήθηκε και ο ΦΠΑ από το 6% στο 13%, αυξάνοντας σημαντικά το πληρωτέο ποσό στους λογαριασμούς. Κατά συνέπεια, τα κέρδη στον ισολογισμό της ΔΕΗ ισούνται με τη λεηλασία των λαϊκών εισοδημάτων που χρηματοδότησαν την κερδοφορία της. Ας μην επαίρεται η διοίκησή της γι’ αυτό το επίτευγμα, δεν απαιτούσε και τόσο προηγμένες τεχνικές διοίκησης επιχειρήσεων για να το καταφέρει…
Την δική της συμβολή στην επίτευξη κερδοφορίας της ΔΕΗ είχε και η μείωση του κονδυλίου μισθοδοσίας, που ομολογουμένως προήλθε από συνταξιοδοτήσεις, ισοδυναμεί ωστόσο με συρρίκνωση και γήρανση της εταιρείας. Βάσει των οικονομικών καταστάσεων της (εδώ για το 2019 κι εδώ για το 2020), η δαπάνη μισθοδοσίας μειώθηκε κατά 49,1 εκ. ευρώ το 2019 (από 866 εκ. το 2018 σε 817 το 2019), ενώ το 2020 μειώθηκε κατά 82,2 εκ. ευρώ (σε 734,8 εκ. ευρώ). Κατά συνέπεια, η σκοτεινή πλευρά της επιτυχίας της ΔΕΗ είναι οι ουρές της ταλαιπωρίας στα καταστήματα της και η απώλεια πολύτιμου χρόνου χιλιάδων εργαζομένων και συνταξιούχων – καταναλωτών, που μάταια προσπαθούν να εξυπηρετηθούν.
Εξ ίσου σοβαρά συνέβαλε και η μείωση των επενδύσεων. Το 2020 οι επενδύσεις της εταιρείας διαμορφώθηκαν σε 376,5 εκ. ευρώ, από 646,6 εκ. το 2019 και 746,7 εκ. ευρώ το 2018. Μέσα σε δύο χρόνια οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 50%! Κι εύκολα συμπεραίνουμε ότι μια τέτοια επενδυτική απόσυρση της ΔΕΗ έχει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις και κυρίως αλυσιδωτές: από την απασχόληση μέχρι την ενεργειακή μας ασφάλεια. Παρόλα αυτά παραμένει εκτός συζήτησης, ακόμη και σχολιασμού, την ίδια ώρα που επιχειρείται να χρυσωθεί το χάπι του ξεπουλήματος της εταιρείας, με το επιχείρημα ότι οι νέοι επενδυτές έρχονται για να κάνουν επενδύσεις, κρύβοντας ότι οι επενδυτές ήρθαν κι αυτοί για να οικειοποιηθούν το πελατολόγιο και τα σίγουρα έσοδα της ΔΕΗ.
Και οι τρεις παραπάνω αιτίες αποτελούν ίσως το πιο χαρακτηριστικότερο παράδειγμα για τον τρόπο που η εμπορευματοποίηση γενικότερα, και η χρηματιστικοποίηση ειδικότερα, της ενέργειας στρέφονται εναντίον της κοινωνίας που πληρώνει περισσότερα λεφτά, για χειρότερη εξυπηρέτηση κι ενώ η ενεργειακή κάλυψη τίθεται μακροπρόθεσμα σε αμφιβολία.
Το παράδειγμα της επιτυχίας της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ θαμπώνει ακόμη περισσότερο αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι η ΔΕΗ γίνεται πόλος έλξης των διεθνών κερδοσκόπων, ενώ μειώνεται σταθερά το πελατολόγιο της: από 82% το 2018, σε 76% το 2019, 69% στο τέλος του 2020 και 63% σήμερα. Επομένως, ζητούμενο εκ μέρους όχι μόνο της διεθνούς ολιγαρχίας του χρήματος, αλλά επίσης της κυβέρνησης και της διοίκησης της εταιρείας, δεν είναι μια ΔΕΗ που θα εξασφαλίζει κέρδη από την εξυπηρέτηση των καταναλωτών και την παροχή φθηνής ενέργειας στις ποσότητες που απαιτούνται, αλλά η επίτευξη κερδών. Κι ας είναι σε βάρος των θέσεων εργασίας, της ενεργειακής επάρκειας και του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών.
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ αποτελεί προπομπό χειρότερων εξελίξεων σε όλα τα παραπάνω μέτωπα (τιμές, θέσεις εργασία, επενδύσεις) για έναν λόγο επιπλέον, που δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την ΔΕΗ: Λόγω των δραματικών αλλαγών στην αγορά ενέργειας που επέφερε η ιδιωτικοποίησή της (με την ενορχήστρωση της ΕΕ) κι η οποία κάλλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο αποτυχημένη ιδιωτικοποίηση όλων των εποχών, ξεπερνώντας ακόμη κι εκείνη των τρένων στην Αγγλία! Αποτέλεσμα αυτής της αποτυχημένης, κακοσχεδιασμένης και κοντόθωρης ιδιωτικοποίησης της αγοράς ενέργειας είναι η εκτόξευση των τιμών στην ενέργεια σε όλη την ΕΕ, σε τέτοιο βαθμό ώστε όλοι να προβλέπουν πώς φέτος η ενεργειακή φτώχεια θα φτάσει στα ύψη.
Το ρεκόρ δε της Ελλάδας, όπως φαίνεται στον συνημμένο πίνακα, που έχει από τα χαμηλότερα μεροκάματα στην Ευρώπη αλλά πληρώνει σταθερά το ακριβότερο ρεύμα, θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιθετικότητα τα αρπακτικά που λυμαίνονται την αγορά ρεύματος, μιας και θα επιχειρήσουν να περάσουν όλες τις ζημιές τους στους καταναλωτές. Καθόλου τυχαία, όλες οι αλλαγές των τελευταίων χρόνων στο όνομα της απελευθέρωσης αν κάτι απελευθερώνουν είναι τη δυνατότητα των ιδιωτών να εκμεταλλεύονται τους καταναλωτές, μεταφέροντας τους τις ζημιές από τον χρηματιστηριακό τζόγο.
Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή προοπτική η λύση είναι επαναφορά σε ένα πλήρως καθετοποιημένο κρατικό μονοπώλιο της ΔΕΗ, με επανένωση ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, κ.λπ. που θα λειτουργεί υπό κοινωνικό έλεγχο και πλήρη διαφάνεια!
Η Macquarie πρότυπο αφαίμαξης και υπερχρέωσης μονοπωλιακών επιχειρήσεων ανά τον κόσμο
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Τόσο η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ όσο και η απώλεια του ελέγχου του δημοσίου στη ΔΕΗ μέσω Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου ισοδυναμούν με πολλά περισσότερα πράγματα από μια απλή ιδιωτικοποίηση. Και οι δύο εξελίξεις από κοινού εισάγουν τον κλάδο της ελληνικής ενέργειας στην πρώτη θέση της διεθνούς άγριας κερδοσκοπίας, παραδίδοντας εκατομμύρια καταναλωτές αλλά και το οικονομικό μέλλον της χώρας στο έλεος κεφαλαίων που δρουν για έναν και μόνο σκοπό: το μεγάλο κέρδος! Η άλλη όψη της πώλησης ΔΕΗ και ΔΕΔΔΗΕ είναι τιμολόγια στα ύψη και επενδύσεις στα Τάρταρα.
Η απόφαση Αύξησης του Μετοχικού Κεφαλαίου (ΑΜΚ) της ΔΕΗ κατά 750 εκ. ευρώ που θα πραγματοποιηθεί με ιδιωτική τοποθέτηση εκτός Ελλάδας και αποκλεισμό του δικαιώματος προτίμησης για τους σημερινούς μετόχους, ισοδυναμώντας έτσι με ιδιωτικοποίηση (η πρώτη μάλιστα ιδιωτικοποίηση που δεν θα φέρει ούτε 1 ευρώ στα κρατικά ταμεία!), δικαιολογήθηκε στο όνομα της υλοποίησης του επενδυτικού της προγράμματος.
Την τελευταία διετία οι συνθήκες δανεισμού στην αγορά, λόγω των αρνητικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είναι τόσο ευνοϊκές που τέτοια πλημμυρίδα ρευστού, υπό την μορφή πιστωτικού χρήματος, δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ άλλοτε. Επιπλέον, επενδυτικά σχέδια σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας χρηματοδοτούνται αδρά από πλήθος πηγών, που ξεκινούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και φτάνουν μέχρι τα πράσινα ομόλογα που εκδίδονται μαζικά στην αγορά, σε βαθμό να έχει δημιουργηθεί φούσκα. Γιατί άραγε η ΔΕΗ δεν προσέφυγε σε αυτές τις πηγές που θα αξιοποιούσε κι οποιαδήποτε ιδιωτική εταιρεία του κλάδου για εύρεση κεφαλαίων;
Επιτόκια ευρώ
Γιατί επίσης δεν αξιοποιεί τα κέρδη της; Το πρώτο εξάμηνο του 2021 τα καθαρά κέρδη έφτασαν τα 27 εκ. ευρώ και τα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων κέρδη (EBITDA) έφτασαν τα 434 εκ. Κερδοφόρα επίσης ήταν και η χρήση του 2020, με τα καθαρά να φτάνουν τα 35 εκ. ευρώ και τα EBITDA τα 820 εκ.
Η ιδιωτικοποίηση δικαιολογήθηκε επίσης, στο όνομα της «επέκτασής της ΔΕΗ σε γειτονικές αγορές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη προκειμένου να επωφεληθεί από ευκαιρίες ανάπτυξης στην περιοχή». Η πώλησή της ΔΕΗ σε διεθνή κερδοσκοπικά ταμεία με στόχο τη διείσδυση της στις αγορές ενέργειας της Αλβανίας ή της Βόρειας Μακεδονίας μετατρέπει όλον τον κόσμο και την περιοχή μας σε καζίνο. Αν ήθελε η ΔΕΗ να μεταφέρει την τεχνογνωσία της στην ενεργειακή εταιρεία μιας γειτονικής χώρας για να αυξήσει την παραγωγή της ή να μειώσει τα κόστη της θα ήταν μια κίνηση αμοιβαία επωφελής. Το να πουλάει μετοχές της η ΔΕΗ σε ένα κεφάλαιο του Λουξεμβούργου για να αποκτήσει μετοχές σε μια εταιρεία της Β. Μακεδονίας αν κάπου παραπέμπει είναι σε αρπαχτές και γενικευμένη χρηματιστικοποίηση ενός κοινωνικού αγαθού όπως είναι η ενέργεια. Όσο για το δέλεαρ της ανόδου της τιμής της μετοχής της ΔΕΗ μέσω τέτοιων αγοραπωλησιών αφορά αποκλειστικά και μόνο τους αλογομούρηδες του χρηματιστηρίου, που κι αυτοί μάλιστα βγήκαν χαμένοι από τα παιχνίδια που έστησε η διοίκηση της ΔΕΗ με τους κυβερνητικούς γύρω από την ΔΕΗ.
Αρκεί μια ματιά στην τιμή της μετοχής που σε μία εβδομάδα μειώθηκε κατά 20%, από 10 ευρώ σε 8! Αποτέλεσμα της κατρακύλας της χρηματιστηριακής τιμής της ΔΕΗ ήταν και μια ανάλογη συρρίκνωση της κεφαλαιοποίησής της, κατά 20%!
Τιμή μετοχής ΔΕΗ
Αν η αντίδραση της αγοράς, την οποία εξυμνεί η κυβέρνηση, αποτελούσε κριτήριο για τις αποφάσεις της τότε έπρεπε να συμπεράνει ότι η αγορά απορρίπτει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Ακόμη κι αν απαλείψουμε από την πορεία της μετοχής την επίδραση που προκάλεσε η εσωτερική πληροφόρηση, πιθανά αυτό το συμπέρασμα να μην απέχει από την πραγματικότητα. Περνώντας η ΔΕΗ σε διεθνείς κολοσσούς όλο και συχνότερα θα γίνεται όργανο στα δικά τους χρηματιστηριακά παιχνίδια, στερώντας την εγχώρια μαφία του «έξυπνου χρήματος» από μια ασφαλή πηγή κερδών.
Σε ό,τι αφορά καθησυχαστικές δηλώσεις ότι «το ελληνικό δημόσιο θα παραμείνει βασικός ρυθμιστής στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων με δικαιώματα καταστατικής μειοψηφίας – τη λεγόμενη ‘χρυσή μετοχή’» στερούνται ουσίας. Ο ρόλος του δημοσίου θα είχε περιεχόμενο αν το κράτος μέσω της ΔΕΗ μπορούσε να επιβάλει δράσεις προς όφελος των καταναλωτών. Μέχρι στιγμής όμως κάνει ακριβώς το αντίθετο. Η ενσωμάτωση, για παράδειγμα, στις 5 Αυγούστου και από την ΔΕΗ της ρήτρας χονδρεμπορικής τιμής που συνδέει την τιμή της κιλοβατώρας με την προημερήσια αγορά του χρηματιστηρίου ενέργειας κι αποχαιρετά την σταθερή τιμή της κιλοβατώρας ήταν μια απόφαση προς όφελος των ιδιωτών παρόχων. Μέχρι τις 4 Αυγούστου υπήρχε ένας πολύ σοβαρός λόγος για να απορρίψει ο κάθε καταναλωτής τις προσφορές των ιδιωτών: η εκ των προτέρων γνωστή τιμή της κιλοβατώρας. Η συμπόρευση της ΔΕΗ με τις επιλογές των ιδιωτών δείχνει ότι το δημόσιο ακόμη κι εκεί που μπορεί δεν παρεμβαίνει ώστε να ρυθμίσει την αγορά προς όφελος των καταναλωτών, αλλά αναπαράγει τις πρακτικές τους εξαλείφοντας δυνατότητες που δημιουργούσε ο ανταγωνισμός. Κατά συνέπεια, ακόμη κι αυτά τα δικαιώματα που παρέχει η καταστατική μειοψηφία δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν προς όφελος του καταναλωτή, γιατί αν κάτι ενδιαφέρει την κυβέρνηση δεν είναι η εξασφάλιση φθηνής ενέργειας για τον λαό, αλλά υψηλών αποδόσεων κεφαλαίων για τους διεθνείς επενδυτές…
Ωστόσο, η ΔΕΗ πράγματι τον τελευταίο χρόνο έχει επιστρατεύσει ένα μωσαϊκό παρεμβάσεων ώστε από τις συνεχείς ανατιμήσεις μόνο ένα μέρος τους να φτάσει στα τιμολόγια. Αν η πλειοψηφία των μετόχων είναι ιδιώτες, πώς θα ψηφίζονται μέτρα τα οποία θα περιορίζουν την κερδοφορία της εταιρείας και θα μειώνουν την απόδοση των κεφαλαίων που αποτελεί το κριτήριο με το οποίο λαμβάνεται κάθε απόφαση…
Η σημασία που έχει ακόμη και σήμερα η κερδοφορία υπό οποιοδήποτε κόστος φάνηκε πεντακάθαρα στην πώληση από την ΔΕΗ του 49% του ΔΕΔΔΗΕ. Καμιά από τις τέσσερις δεσμευτικές προσφορές που κατατέθηκαν (KKR με έδρα τις ΗΠΑ, CVC Capital Partners με έδρα το Λουξεμβούργο, First Sentier ιαπωνικής ιδιοκτησίας και ο όμιλος Macquarie από την Αυστραλία που τελικά αναδείχτηκε σε πλειοδότη) δεν προερχόταν από ενεργειακή εταιρεία που ειδικεύεται στα δίκτυα. Άσχετο, αλλά ο ΔΕΔΔΗΕ, ως Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, έχει υπό την κατοχή του καλώδια μήκους 240.000 χιλιομέτρων και σχεδόν 8 εκατομμύρια πελάτες. Οι πελάτες του δε έχουν ένα χαρακτηριστικό που θα το ζήλευαν χιλιάδες εταιρείες οι οποίες θέλοντας και (κυρίως) μη λειτουργούν σε καθεστώς ανταγωνισμού: δεν διαθέτουν καμία άλλη επιλογή καθώς το δίκτυο ηλεκτρισμού είναι φυσικό μονοπώλιο. Έτσι, ο κάθε πολίτης ή επιχείρηση της χώρας υποχρεούται να είναι πελάτης του ΔΕΔΔΗΕ.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, @KostasSkrekas και η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, @ASdoukou, ξεναγήθηκαν στο περίπτερό μας στη #ΔΕΘ από τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της #ΔΕΗ Γιώργο Στάσση και στελέχη του Ομίλου. #ΔΕΗ_ΔΕΘpic.twitter.com/CkYgZuiK3W
Η κυβέρνηση θεώρησε μεγάλη επιτυχία την πώληση του ΔΕΔΔΗΕ στο αυστραλιανό κεφάλαιο Macquarie. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια απόφαση που στρέφεται ενάντια όχι μόνο στην ευημερία της κοινωνίας, αλλά ακόμη και στην ποιότητα των υποδομών πάνω στις οποίες στηρίζεται η αναπαραγωγή του ελληνικού καπιταλισμού. Η ιδιωτικοποίηση θα αποδειχθεί καταστροφική όχι απλώς και μόνον επειδή τον έλεγχο του ΔΕΔΔΗΕ μετά τις 19 Οκτωβρίου θα έχει πλέον ένας ιδιώτης, αλλά επειδή θα τον αποκτήσει η Macquarie, μέσω της πρωτοεμφανιζόμενης θυγατρικής της, Spear WTE Investments Sarl, που ανήκει στον όμιλο MIRA (Macquarie Infrastructure and Real Assets Group)! Ο συγκεκριμένος πολυεθνικός όμιλος που ιδρύθηκε το 1969 στην Αυστραλία και πήρε την πρώτη του άδεια άσκησης τραπεζικών εργασιών το 1985 δεν είναι ένας ακόμη διαχειριστής κεφαλαίων από τους άπειρους που θησαυρίζουν ασκώντας την εκμετάλλευση μονοπωλιακών κρατικών υποδομών σε βάρος των πολιτών. Έχει οδηγήσει την χρηματοοικονομική μηχανική σε τόσο υψηλά επίπεδα ώστε το «μοντέλο Macquarie» θεωρείται παγκόσμια πρωτοτυπία και καινοτομία με τη χειρότερη προφανώς έννοια του όρου: αυτήν που αποκαλύφθηκε για παράδειγμα το 2008 όταν στις ΗΠΑ κατέρρευσε η αγορά δομημένων ομολόγων.
Η πρώτη ερώτηση που θέτει κάθε σχετικός γνώστης της αγοράς είναι αν ο συγκεκριμένος διαχειριστής κεφαλαίων φημίζεται για μακροχρόνιες επενδύσεις ή απλώς αυξάνει την τιμή του αποκτήματός του και την μεταπουλάει προκειμένου να εισπράξει κέρδη. Εδώ η απάντηση ξαφνιάζει γιατί η Macquarie, όχι, δεν φημίζεται για τις βραχυχρόνιες τοποθετήσεις της. Το μυστικό της βρίσκεται στον δαιδαλώδη όμιλο που έχει δημιουργήσει εντός του οποίου πραγματοποιούνται εξαιρετικά σύνθετες αγοραπωλησίες, οι οποίες λόγω της πολυπλοκότητάς τους περνούν κάτω από το ραντάρ ακόμη και του πιο έμπειρου ελεγκτή, απλώς και μόνον επειδή χρησιμοποιεί προηγμένα εργαλεία και μια ατελείωτη σειρά θυγατρικών είτε παλιών και εξειδικευμένων, είτε νέων που δημιουργεί για να διεκπεραιώσει μια αγοραπωλησία ή συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Ας δούμε τι έχει γραφτεί για τον ελέφαντα της Macquarie που στρογγυλοκάθισε στο δωμάτιο με το σπουδαιότερο ίσως περιουσιακό στοιχείο που διαθέτει η Ελλάδα.
«Το μοντέλο της Macquarie περιλαμβάνει την αγορά μιας εταιρείας ή υποδομής χρησιμοποιώντας δικά τους χρήματα. Μετά την αναδιάρθρωση, το περιουσιακό στοιχείο πουλιόταν σε ένα συνδεδεμένο κεφάλαιο, το οποίο διοικείται από τη τράπεζα. Τα κεφάλαια, εισηγμένα στο χρηματιστήριο ή όχι, χρησιμοποιούσαν ένα συνδυασμό μετοχών που έχουν συγκεντρωθεί από μεμονωμένους και θεσμικούς επενδυτές και χρέη από τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν το περιουσιακό στοιχείο… Η συνήθης διαδικασία ήταν οι τραπεζίτες της Macquarie να βρίσκουν τα πρότζεκτς, έπειτα συμβούλευαν για τη συναλλαγή, χρεώνοντας αμοιβές γύρω στο 1% της αξίας. Η Macquarie τότε πουλούσε το πρότζεκτ σε ένα κεφάλαιο στην τιμή που πλήρωσε για το περιουσιακό στοιχείο. Η Macquarie χρέωνε αμοιβές για την εύρεση χρημάτων για τα κεφάλαια. Χρέωνε αμοιβές για τη διαχείριση των κεφαλαίων, συνήθως 1-2% κι επιπλέον μια αμοιβή για τις επιδόσεις 20%. Η Macquarie συμβούλευε την εταιρεία που ήλεγχε το κεφάλαιο και συγκέντρωνε χρήματα γι’ αυτούς. Η τράπεζα συμβούλευε τα κεφάλαια για τις πωλήσεις και την αναδιάρθρωση των πρότζεκτ που κατείχε. Ήταν μια βιομηχανία χρεώσεων που οι ανταγωνιστές φθονούσαν. Τα πρότζεκτ είχαν χρέη. Τότε τα κεφάλαια που ήλεγχαν τα πρότζεκτ χρησιμοποιούσαν επιπλέον χρέος» (Satyajit, 2011).
Βάσει άλλης πηγής «αναζητώντας συμφωνίες στον κόσμο, λειτουργεί υπό μια απλή υπόθεση: υπάρχει χρήμα να βγει σε κάθε βήμα μιας συναλλαγής, όχι μόνο σε ένα βήμα. Η Macquarie ήταν μεταξύ εκείνων των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων που αναγνώρισαν τις επενδύσεις στις υποδομές ως μια κατηγορία περιουσιακού στοιχείου και δημιούργησαν κεφάλαια για να συμμετέχουν σε αυτές. Οι υποδομές γενικά είναι μονοπώλια ή οιονεί μονοπωλιακές επιχειρήσεις και τα επενδυτικά κεφάλαια που δημιουργεί και διαχειρίζεται φορτώνονται με χρέος. Εισάγει τα κεφάλαια στο χρηματιστήριο ή πουλάει μετοχές τους στοχευμένα. Εν συντομία, η Macquarie έχει πρωτοπορήσει στην ομαδοποίηση και τιτλοποίηση των υποδομών σε διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια και στην κατανόηση στο πώς να δημιουργεί έσοδα σε κάθε βήμα αυτής της διαδικασίας. Η Macquarie ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο, ένα κατάστημα μίας στάσης, με τι τις μονάδες της να συμβουλεύουν, να διευθετούν, να εξασφαλίζουν χρηματοδότηση, να υλοποιούν και να διαχειρίζονται όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα έχοντας την ευθύνη σε κάθε βήμα της πιο περίπλοκης συμφωνίας. Αυτό το μοντέλο επιτρέπει στην Macquarie να δημιουργεί στην πορεία πολλαπλές ροές εσόδων… Επιβάλει χρεώσεις για την δημιουργία, τη συμβουλευτική, την ασφάλιση και την λειτουργία ως επικεφαλής διαχειριστής μιας συμφωνίας. Επιβάλει επιπλέον χρεώσεις για να βοηθήσει να διευθετηθεί η χρηματοδότηση της εξαγοράς ενός περιουσιακού στοιχείου και να συγκεντρώσει κεφάλαια που άλλοι επενδύουν. Από τη στιγμή που ένα περιουσιακό στοιχείο ‘πακεταριστεί’ σε ένα κεφάλαιο (fund) επιβάλει χρέωση για τη διαχείρισή του, 1 ως 1,5% της αξίας του κεφαλαίου, και έσοδα για κίνητρα. Η εταιρεία παίρνει μια υγιής (συνήθως 20%) τύπου αντισταθμιστικού κεφαλαίου αμοιβή αν τα κέρδη του κεφαλαίου υπερβούν ένα συγκεκριμένο στόχο» (Solomon, 2009).
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διαφορές του επιχειρηματικού μοντέλου της Macquarie σε σύγκριση με άλλα παρεμφερή κεφάλαια, μιας και εξηγούν πολλά από τα οικονομικά σκάνδαλα που συνοδεύουν τη δράση της. Αναφέρεται στο πρώτο βιβλίο που είναι έκδοση των Financial Times και αναλύει με θαυμασμό το «καγκουρό – βαμπίρ» όπως χαρακτηρίζεται στην Αγγλία η Macquarie: «Αντίθετα με τους επενδυτές επιχειρηματικών συμμετοχών (private equity) που εισπράττουν κέρδη επί του κεφαλαίου (capital) όταν το κεφάλαιο (fund) πραγματοποιεί μια επένδυση, τα κεφάλαια των υποδομών καταβάλουν υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος, σχεδιασμένα να συγκεντρώνουν κεφάλαια συνταξιοδοτικών ταμείων και ειδικότερα μεμονωμένους συνταξιούχους. Καθώς αυτοί οι επενδυτές είναι ευχαριστημένοι με αποδόσεις κάτω του 20% που απαιτούνται από τους επενδυτές επιχειρηματικών συμμετοχών, η Macquarie μπορούσε να πληρώνει υψηλότερες τιμές να διατηρεί υψηλότερα επίπεδα χρέους κι έτσι να αυξάνει τις δικές της αμοιβές» (Satyajit, 2011).
Βάσει αυτής της λεπτομέρειας, μόνο ανεξήγητη δεν είναι η υψηλή τιμή που πλήρωσε η Macquarie για τον ΔΕΔΔΗΕ! Η κυβέρνηση μάλιστα, σε ένα κρεσέντο κομπασμού με ύφος κουτοπόνηρου χωριάτη καμάρωνε που ο αυστραλιανός όμιλος δέχτηκε να καταβάλλει 2,2 δισ. ευρώ. Λες και τους πιάσαμε κορόιδα…
Προσφορά ρεκόρ για το 49% του ΔΕΔΔΗΕ – Δικαίωση της στρατηγικής της κυβέρνησης.
Η σημερινή προσφορά 2,2 δισ. ευρώ για το 49% του ΔΕΔΔΗΕ αντανακλά την εμπιστοσύνη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας στους χειρισμούς της κυβέρνησης & αποτελεί επιβράβευση της στρατηγικής μας. pic.twitter.com/q2xbeF6WnP
Παρεμπιπτόντως, οι κυβερνητικοί θεώρησαν το ποσό μεγάλο υποστηρίζοντας ότι ισοδυναμεί με το 151% της ρυθμιζόμενης περιουσιακής βάσης. Αυτή ωστόσο η μέθοδος αποτίμησης είναι από ακατάλληλη ως άστοχη. Θα ταίριαζε αν η εταιρεία όδευε προς ρευστοποίηση και το ερώτημα ήταν πόσο θα έπιανε στην αγορά κάθε μέτρο καλωδίου χαλκού και κάθε μετασχηματιστής. Αντίθετα όμως ο ΔΕΔΔΗΕ είναι χρυσοφόρος όρνιθα όπως μαρτυρούν τα πρόσφατα έσοδα του. Μόνο το 2020 συγκέντρωσε 900 εκ. ευρώ. Πουλήθηκε επομένως για τα έσοδα 2 ετών και 4 μηνών. Μόνο επιτυχία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή η τιμή! Πολύ περισσότερο αν λάβουμε υπ’ όψη ότι το «καγκουρό βαμπίρ» συστηματικά πλειοδοτεί στους διαγωνισμούς ξέροντας ότι έχει δημιουργήσει έναν μηχανισμό που αποδίδει στο πολλαπλάσιο το αρχικό κόστος το οποίο καταβάλει για την αγορά της εταιρείας.
Οι περιγραφές των προηγμένων τεχνικών που χρησιμοποιεί η Macquarie την οποία ο Σκρέκας κατάφερε να πιάσει …κορόιδο θα απαιτούσαν δεκάδες χιλιάδες λέξεις. Αν κάτι αξίζει ωστόσο να μεταφέρουμε ότι παντού, σε κάθε διαγωνισμό που συμμετέχει σχεδόν πάντα πλειοδοτεί προσφέροντας το υψηλότερο τίμημα. Ενδεικτικά, στην Ιντιάνα των ΗΠΑ για την παραχώρηση ενός αυτοκινητοδρόμου το 2006 κατέβαλαν 3,8 δισ. δολ. που ισοδυναμούσαν με 50 φορές τις ετήσιες ταμειακές ροές κι ήταν 1 δισ. υψηλότερο από τον επόμενο ανταγωνιστή… Το τίμημα επομένως που κατέβαλε για τον ΔΕΔΔΗΕ δεν αποτελούσε εξαίρεση, αλλά κανόνα για το «καγκουρό βαμπίρ». Προσφέρει εξωφρενικά ποσά επειδή ξέρει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί με μονοπωλιακούς όρους τις αγορές στις οποίες εισέρχεται μεταφέροντας τον λογαριασμό στους καταναλωτές που δεν έχουν άλλη επιλογή! Μάρτυρας οι παράλογες αυξήσεις στα τιμολόγια που επιβάλλει η Macquarie. Στο αεροδρόμιο του Σύδνεϋ χρέωνε όχι μόνο 4 δολάρια Αυστραλίας το καρότσι μεταφοράς βαλιτσών, αλλά ακόμη και την αναμονή για ταξί, ενώ επέβαλε μια επιπλέον επιβάρυνση σε κάθε αγορά από τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών. Σε ένα αυτοκινητόδρομο του Σικάγου μήκους 7,8 μιλίων αύξησαν τα διόδια από 2 δολ. σε 2,5 προκαλώντας σοβαρές αντιδράσεις. Εντελώς μα εντελώς τυχαία η προσφορά που κατέθεσε το αυστραλιανό ζόμπι, ύψους 1,83 δισ. δολ. ήταν υπερδιπλάσια της επόμενης που έφτανε μόλις τα 700 εκ. δολ. (Gordon, 2008). Προφανώς και στο Σικάγο θα άνοιγαν σαμπάνιες που ξεγέλασαν την Macquarie, μέχρι τη στιγμή που μετακύλησε τον λογαριασμό στους χρήστες του αυτοκινητοδρόμου. Ό,τι θα συμβεί πολύ σύντομα και στην Ελλάδα!
Θέμα χρόνου επομένως για το νέο ιδιοκτήτη του ΔΕΔΔΗΕ είναι η επιβολή μεγάλων αυξήσεων στα τιμολόγια χρέωσης. Μέχρι σήμερα, το ύψος των λογαριασμών ρεύματος τόσο των ιδιωτών όσο και της δημόσιας ΔΕΗ οδηγείται στα ύψη παρότι οι χρεώσεις που επιβάλει ο ΔΕΔΔΗΕ την τελευταία επταετία έχουν μειωθεί, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα, που προέρχεται από την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
Τι εμποδίζει αύριο τις βδέλες της Macquarie να επιβάλουν κάθε χρόνο αυξήσεις επικαλούμενες τον πληθωρισμό ή τα εξωφρενικά τιμολόγια που θα χρεώνουν θυγατρικές της οι οποίες θα αναλάβουν από την εύρεση κεφαλαίων και την απροχή εξειδικευμένων συμβουλών μέχρι την διαχείριση των ανελκυστήρων; Το αποτέλεσμα θα είναι τα τιμολόγια να αυξάνονται αλματωδώς στο εξής και το υπουργείο να σηκώνει τους ώμους του, υποστηρίζοντας ότι είναι θέμα αγοράς και δεν μπορεί να παρέμβει… Όπως έκανε πρόσφατα με τις ιδιωτικές εταιρείες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος!
Η άλλη όψη της υπερχρέωσης των εταιρειών και των πανάκριβων τελών χρήσης που χαρακτηρίζουν το επιχειρηματικό μοντέλο της Macquarie είναι οι αστρονομικές αμοιβές των στελεχών της: «Οι Αυστραλοί σιχαίνονται την αλαζονεία της τράπεζας, την πολιτική επιρροή και ειδικά τις αμοιβές των τραπεζών. Το 2007 ο πρόεδρος, ο διευθύνων σύμβουλος, ο εν αναμονή διευθύνων σύμβουλος και τρία ακόμη στελέχη πληρώθηκαν από κοινού με 209 εκ. δολ. Αυστραλίας» (Satyajit)! Στην ιστορία δε έχει μείνει η έκπληξη που δέχτηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Macquarie, Άλαν Μος, ο οποίος αμειβόταν με 33,5 εκ. δολ. Αυστραλίας ετησίως, όταν έμαθε τον μισθό των δασκάλων…
Ξέροντας το παραπάνω επιχειρηματικό μοντέλο, δεν μπορούμε παρά να εξετάζουμε υπό ένα ολότελα διαφορετικό πρίσμα τα σκάνδαλα στα οποία έχει ως τώρα εμπλακεί ή καλύτερα, τα σκάνδαλα τα οποία έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Άκρως επιλεκτικά: Η υπερχρέωση της ιδιωτικοποιημένης εταιρείας ύδρευσης του Λονδίνου Thames Water με ένα χρέος ύψους 2 δις. λιρών το οποίο συνάφθηκε προς όφελος της τράπεζας και των επενδυτών, την ίδια ώρα που η εταιρεία μόλυνε τα πάντα λόγω έλλειψης επενδύσεων για τη συντήρηση του δικτύου. Σκάνδαλο φοροκλοπής στη Γερμανία στο οποίο εμπλέκονταν 61 στελέχη της Macquarie με επίκεντρο την εικονική ενδοσυνεδριακή αγοραπωλησία μετοχών. Η εμπλοκή της Macquarie στο σκάνδαλο φοροκλοπής της Γερμανίας οδήγησε ένα μεγάλο συνταξιοδοτικό ταμείο της Δανίας το 2020 να βάλει την αυστραλιανή πολυεθνική στη μαύρη λίστα απαγορεύοντας οποιαδήποτε επένδυση στις μετοχές της. Τα σκάνδαλα στα οποία έχει εμπλακεί ο κολοσσός τον οποίο ξεγέλασαν Σκρέκας και λοιποί είναι τόσα πολλά ώστε τα θύματα της Macquarie έχουν φτιάξει σελίδα στο ίντερνετ! Ώρες μπορεί να αφιερώσει όποια ενδιαφέρεται για να μάθει πώς στήνονται οι απάτες!
Σε κάθε περίπτωση αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι τα σκάνδαλα που συνοδεύουν το αυστραλιανό βαμπίρ δεν οφείλονται στον υπερβάλλον ζήλο ή την πλεονεξία κάποιων στελεχών της στο Σικάγο μια φορά και στο Λονδίνο την άλλη. Πρόκειται για ένα μοντέλο άγριας κερδοσκοπίας που εκμεταλλεύεται τα χαρακτηριστικά του μονοπωλίου, δηλαδή καταναλωτές – ομήρους με ανελαστική καμπύλη ζήτησης, για να επιβάλλει την πιο εξελιγμένη κερδοσκοπία του ύστερου καπιταλισμού. Στη βάση όλων των παραπάνω, η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ θα αποδειχθεί φιάσκο μεγατόνων. Νέες επενδύσεις που χρειάζονται, όπως η υπογειοποίηση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου, έτσι ώστε να μην ξεμένουν από ηλεκτρικό ρεύμα ακόμη και περιοχές της Αθήνας όπως έγινε με την κακοκαιρία Μήδεια τον Φεβρουάριο του 2021, δεν πρόκειται να γίνουν. Το προσωπικό θα συνεχίσει να μειώνεται (2020: 5.820, 2019: 5.997, κ.ο.κ.) και οι εργολαβίες θα αυξηθούν στο βωμό της μείωσης του κόστους με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι εργάτες να αφήνουν την τελευταία τους πνοή επάνω στις κολώνες όπως συνέβη τον Απρίλιο στην Ερέτρια. Από την άλλη, οι χρεώσεις στους καταναλωτές θα εκτοξευθούν στα ύψη μαζί με το χρέος της εταιρείας. Κι όλα αυτά για να αυξηθούν τα κέρδη του αυστραλιανού βαμπίρ και να συντηρηθούν αμοιβές ύψους 33,5 εκ. δολ. το χρόνο για έναν και μόνο διευθυντή!
Πληροφορίες και αποσπάσματα που παρατίθενται προέρχονται, μεταξύ άλλων, από τα ακόλουθα βιβλία και άρθρα:
Lewis Solomon (2009) The promise and perils of Infrastructure privatizations – The Macquarie Model, Palgrave MacMillan.
Satyajit Das (2011) Extreme money, master of the universe and the cult of risk, FT press
Cameron Gordon (2008) «Competing in global niche markets: The case of Macquarie Bank», International Journal of Bank Marketing, August.
Λεωνίδας Βατικιώτης 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.