Ζ. Κωνσταντοπούλου: «Ο κύβος ερρίφθη για τον λογιστικό έλεγχο του χρέους» (Επίκαιρα 19-24 Μαρτίου 2015)

Ιστορική μέρα ήταν η Τρίτη 17 Μαρτίου για την εξέλιξη  του δημόσιου χρέους και της υπερχρέωσης της Ελλάδας, όπως και για την πάλη όλων των λαών, κι όχι μόνο του ελληνικού, ενάντια στη θηλιά του χρέους, που τα τελευταία χρόνια αποδείχθηκε κρεματόριο για τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα. Σε συνέντευξη Τύπου που διεξήχθη στη Βουλή και στην οποία συμμετείχαν η πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου, η ευρωβουλευτής Σοφία Σακοράφα κι ο ειδικός επιστήμονας σε θέματα επονείδιστου χρέους Βέλγος πολιτικός επιστήμονας Ερίκ Τουσέν ανακοινώθηκε η πρωτοβουλία της προέδρου της Βουλής να συγκροτήσει επιτροπή λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία διεθνούς εμβέλειας καθώς για πρώτη φορά επί ευρωπαϊκού εδάφους συγκροτείται ανάλογη επιτροπή που θα ελέγξει τη νομιμότητα του δανεισμού. Πρώτα και κύρια των δανείων που ανέλαβε η Ελλάδα από το 2010 και μετά. Θα ελέγξει όμως και τα παλιότερα δάνεια της Ελλάδας. Για παράδειγμα τον δανεισμό που συνδέεται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, τις προμήθειες της γερμανικής πολυεθνικής Ζίμενς, τα εξοπλιστικά προγράμματα, κ.α. Τα πρώτα δε συμπεράσματα θα παρουσιασθούν σε διεθνές συνέδριο που θα διεξαχθεί στην Αθήνα, αρχές Ιουνίου, ενώ στις αρχές Απριλίου στην Αθήνα θα γίνει η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής, οπότε και θα γίνει γνωστή η σύνθεσή της.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Ξεκινώντας τη συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου, τόνισε πως «ο λογιστικός έλεγχος αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του ελληνικού λαού καθώς όλα τα προηγούμενα χρόνια το δημόσιο χρέος χρησιμοποιήθηκε σαν εργαλείο καταδυνάστευσης και εξανδραποδισμού του ελληνικού λαού και άλλοθι υπαναχώρησης από θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου». Επίσης, τόνισε πως «αντικείμενο και αποστολή αυτής της επιτροπής θα είναι να αποκωδικοποιηθεί το χρέος και να αναζητηθούν όλες οι παράμετροι και οι συμβάσεις που στοιχειοθετούν και συγκροτούν το χρέος. Να αντιστοιχηθούν τα δάνεια στους πραγματικούς σκοπούς για τους οποίους υπογράφτηκαν, ποιοί τόκοι έχουν πληρωθεί και πως συμφωνήθηκαν». Σε άλλο σημείο της ομιλίας της τόνισε πως «αποδεδειγμένα στην διόγκωση του δημοσίου χρέους έχουν συμβάλλει λεόντειες συμβάσεις και αντίστοιχες λεόντειες πρακτικές επιτοκίων και τόκων που εκτίναξαν το χρέος σε δυσθεώρητα ύψη». Τελειώνοντας  την ομιλία της τόνισε πως προηγούμενο διαγραφής χρέους δεν έχει υπάρξει μόνο εκτός Ευρώπης. Το προηγούμενο του 1953, όταν διαγράφτηκε ένα σημαντικό μέρος από το χρέος της Γερμανίας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σήμερα. «Ιστορικό παράδειγμα το οποίο θέτει όλους προ των ιστορικών τους ευθυνών, ιδίως εν όψει του ότι σήμερα η ελληνική κοινωνία κι ο ελληνικός λαός βρίσκονται ενώπιον ενός ασφυκτικού φερόμενου χρέους χωρίς να έχουν ανάλογη ευθύνη για διεθνή εγκλήματα όπως εκείνα για τα οποία λογοδότησε η Γερμανία στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο».

Στη συνέχεια πήρε το λόγο η ευρωβουλευτής Σοφία Σακοράφα, που θα αναλάβει το κοπιώδες έργο της επικοινωνίας της επιτροπής λογιστικού ελέγχου με άλλα ευρωπαϊκά κοινοβούλια και το ευρωκοινοβούλιο. Μιλώντας δεν έκρυψε πως για την ίδια, που πρωτοστάτησε  από το 2011 στην Πρωτοβουλία για τη Συγκρότηση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου, είναι μια ιδιαίτερα φορτισμένη στιγμή, καθώς ο αγώνας για κάτι που αγωνίστηκε παίρνει επιτέλους σάρκα και οστά. Άλλωστε η Σ. Σακοράφα είχε για πρώτη φορά θέσει το αίτημα της συγκρότησης επιτροπής λογιστικού ελέγχου από το βήμα της Βουλής, πριν πέντε χρόνια. Μιλώντας στη συνέχεια στάθηκε στις πρωτοβουλίες που λήφθηκαν σε όλη την Ελλάδα με ομιλίες, εκδηλώσεις και συγκέντρωση υπογραφών ώστε η Πρωτοβουλία να γειωθεί με την κοινωνία. Για το σήμερα τόνισε πως στον αντίποδα της κυρίαρχης προπαγάνδας πως οι Έλληνες ζουν σε βάρος των υπόλοιπων λαών της Ευρώπης, «οι Έλληνες, οι Ισπανοί κι οι Πορτογάλοι, οι λαοί της κεντρικής Ευρώπης κι οι λαοί ολόκληρου του κόσμου πληρώνουν πολύ ακριβά την διάσωση των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Β. Σόιμπλε σε συνέντευξή του υποστήριξε πως ο ελληνικός λαός πρέπει να μάθει την αλήθεια. Διαβεβαιώνω λοιπόν τον Β. Σόιμπλε πως ο ελληνικός λαός θα μάθει πράγματι την αλήθεια. Για τα σκάνδαλα της Ζίμενς και των εξοπλιστικών προγραμμάτων, θα μάθει πως και γιατί εκτοξεύτηκε το δημόσιο χρέος πως και γιατί φτάσαμε στο Καστελόριζο το 2010, στο πρώτο και το δεύτερο μεσοπρόθεσμο, κ.α.».

Σημαντικό ρόλο στην οργάνωση της επιτροπής θα διαδραματίσει ο Ερίκ Τουσέν. Μιλώντας έθεσε ορισμένα ερωτήματα ενδεικτικά της κατεύθυνσης που θα κινηθεί η έρευνα από τους ανεξάρτητους επιστήμονες τους επόμενους μήνες. Για παράδειγμα: «Στις διμερείς συμβάσεις που υπέγραψαν οι ευρωπαϊκές χώρες με την Ελλάδα από το 2010 και μετά τηρήθηκε η έννομη τάξη; Οι όροι δανεισμού της Ελλάδας ήταν συμβατοί με το καταστατικό του ΔΝΤ;» Συνεχίζοντας τόνισε «πως θα ελεγχθεί κατά πόσο οι όροι των μνημονίων ήταν συμβατοί με το διεθνές δίκαιο. Επίσης η δανειοδότηση της Ελλάδας ποιους πραγματικούς στόχους ικανοποιούσαν; Τα συμφέροντα του ελληνικού λαού ή συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα;»

Η λειτουργία της επιτροπής είναι μια ιστορική στιγμή, καθώς για πρώτη φορά δίνεται η ευκαιρία με πειστικό τρόπο να αποδειχθεί γιατί το δημόσιο χρέος όχι απλώς δεν μπορεί, όπως αποδεικνύεται  ακόμη κι από τους ίδιους τους πιστωτές που το χαρακτηρίζουν μη βιώσιμο, αλλά δεν πρέπει επίσης και να πληρωθεί. Είναι μια επιχειρηματολογία που δεν απευθύνεται στους ειδήμονες, ή τουλάχιστον δεν απευθύνεται μόνο σε αυτούς, αλλά στην ελληνική κοινωνία καθώς τα επιχειρήματα και τα άρθρα του διεθνούς δικαίου που θα χρησιμοποιηθούν από τα πιο έγκυρα χείλη, αυτή την φορά, θα αποδείξουν το δίκαιο του αγώνα για διαγραφή του δημόσιου χρέους, με την ελπίδα να δώσουν επιπλέον ώθηση στους αγώνες που αποτελούν όρο εκ των ων ουκ άνευ για την διαγραφή του χρέους. Τότε, επιπλέον θα φανεί πως θα χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση το πόρισμα της επιτροπής λογιστικού ελέγχου – θα προχωρήσει δηλαδή στην μονομερή διαγραφή του χρέους; – και ποια θα είναι η στάση των πιστωτών που ομνύουν κατά τ’ άλλα στο διεθνές δίκαιο… Η πρόεδρος της Βουλής που απαντώντας σε ερώτηση τόνισε πως ο κύβος ερρίφθη για τον λογιστικό έλεγχο, ανέφερε πως το πόρισμα πρέπει να κινητοποιήσει και τις τρεις εξουσίες: την εκτελεστική, τη νομοθετική και την δικαστική. Ίδωμεν…

Οργάνωση του αγώνα κατά του χρέους στην Ισπανία (Πριν, 16.10.11)

Μέρα και νύχτα διεξάγονται το τελευταίο διάστημα οι συζητήσεις μεταξύ της δημοτικής αρχής και του σωματείου στον δήμο της Πάρλα, με θέμα την τύχη 190 εργαζομένων (που αντιστοιχούν στο ένα τέταρτο του εργατικού δυναμικού του δήμου) και τους οποίους η δημοτική αρχή θέλει να απολύσει υποστηρίζοντας ότι έτσι θα αποφύγει την χρεοκοπία. Η Πάρλα, προάστιο της Μαδρίτης που αναπτύχθηκε εν ριπή οφθαλμού την προηγούμενη 10ετία, δεν είναι και ο μοναδικός δήμος που βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας αν κι εκεί η κατάσταση έχει φθάσει στα άκρα με τις ιδιωτικές εταιρείες αποκομιδής σκουπιδιών (που επιλέγηκαν για να μειωθεί το κόστος…) να αξιώνουν δικαστικά την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του δήμου για να πληρωθούν χρήματα που τους οφείλονται. Τουλάχιστον 8.000 δήμοι ακόμη δηλώνουν αδυναμία πληρωμής μισθών των δημοτικών υπαλλήλων ακόμη και λογαριασμών του ηλεκτρικού!

Σε αυτό το κλίμα, μιας άτυπης κατάστασης εσωτερικής χρεοκοπίας και παύσης πληρωμών προς τους πολίτες με οδυνηρές κοινωνικές επιπτώσεις που όλοι ξέρουν ότι μετά τις εκλογές της 20ης Νοέμβρη όταν θα εκλεγεί η δεξιά κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες, πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στις 7 και 8 Οκτώβρη διεθνές συνέδριο στη Μαδρίτη με θέμα το δημόσιο χρέος. Με αφορμή το συνέδριο ξεκίνησε και στην Ισπανία, μετά την Ελλάδα και την Ιρλανδία, η προσπάθεια δημιουργίας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου με τη συμβολή πολλών κοινωνικών οργανώσεων και πρωτοβουλιών.

Από την μεριά των διοργανωτών τονίστηκε η σημασία που έχει ο αγώνας για να μην πληρωθεί το δημόσιο χρέος. «Δεν χρωστάμε – δεν πληρώνουμε» ήταν το σύνθημα του συνεδρίου, που είχε τίτλο «Ζώντας στη Χρεοκρατία. Το χρέος στο Βορρά: Μαθαίνοντας από το  Νότο», στο πλαίσιο του οποίου προβλήθηκε και το ντοκιμαντέρ Χρεοκρατία. Ο Ερίκ Τουσέν, επικεφαλής της οργάνωσης CADTM, μιλώντας στην αρχή του συνεδρίου αναφέρθηκε στον πολύπλευρο χαρακτήρα της κρίσης καθώς έχει καταλυτικές συνέπειες στην παραγωγή, την διατροφή, το χρηματοπιστωτικό σύστημα ακόμη και το περιβάλλον. Οι ομιλητές από το εξωτερικό (Ιρλανδία, Ισλανδία, Πορτογαλία και Ελλάδα) αναφέρθηκαν στην προσπάθεια αναδιανομής κοινωνικού πλούτου που συντελείται σε όλη την Ευρώπη, με αφορμή την κρίση χρέους. Ο καθηγητής Άντυ Στόρυ από την Ιρλανδία τόνισε πως το δημόσιο χρέος της Ιρλανδίας δεν είναι δυνατό να αποπληρωθεί  παρά τα πολύ σκληρά μέτρα που θα συνεχίσουν να λαμβάνονται μέχρι και το 2014, οδηγώντας δεκάδες χιλιάδες απελπισμένους νέους ανθρώπους στο γνώριμο από τις παλιότερες γενιές δρόμο της μετανάστευσης. Ο Γκιούναρ Σκούλι Άρμανσον από την Ισλανδία, γιατρός στο επάγγελμα, περιέγραψε τον αντιφατικό χαρακτήρα των εξελίξεων στην Ισλανδία καθώς ναι μεν η χώρα δεν πλήρωσε, μετά την βελούδινη εξέγερση των κατοίκων της, από την άλλη μεριά όμως το ΔΝΤ έχει δεσμεύσει κεφάλαια της Ισλανδίας που βρίσκονται στο εξωτερικό, εν είδει τιμωρίας για την απόφασή της να επιβάλλει φραγμούς στην εξαγωγή κεφαλαίων. Ως αποτέλεσμα  εμφανίζεται ακόμη και έλλειψη τροφίμων. Ο ομιλητής από την Πορτογαλία παρουσίασε τα αιματηρά μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται στην χώρα του.

Ο γράφων μεταξύ άλλων περιέγραψε τους λόγους για τους οποίους τόσο η αποφασισμένη μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους κατά 21%, στο πλαίσιο των αποφάσεων της ΕΕ στις 21 Ιούλη, όσο και η συζητούμενη χρεοκοπία που θα περιλαμβάνει μείωση του δημόσιου χρέους ακόμη και στο επίπεδο του 50%, θα είναι η αρχή ενός νέου χωρίς τέλος εφιάλτη, πολύ πιο οδυνηρού για τους εργαζόμενους  ακόμη κι από την αιματηρή λιτότητα που εφαρμόζεται την τελευταία διετία. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη άμεσης παύσης πληρωμών και διαγραφής του χρέους, μέσω λογιστικού ελέγχου, εθνικοποίησης των τραπεζών και ανατροπής της κυβέρνησης Παπανδρέου που υλοποιεί αυτή την πολιτική.

Η πληρωμή του χρέους ως πεδίο αντιπαράθεσης (Πριν, 30/4/2011)

• «Το ζήτημα του χρέους δεν αποτελεί απλά κάποιο οικονομικό – διαχειριστικό ζήτημα, αλλά ένα πολύ σύνθετο και πάνω απ’ όλα πολιτικό πρόβλημα που αγγίζει όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής», υποστηρίζει στο νέο του βιβλίο ο Γιάννης Τόλιος, με τίτλο Κρίση, απεχθές χρέος και αθέτηση πληρωμών, το ελληνικό δίλημμα (εκδόσεις Τόπος, 2011).

Στην τρέχουσα οικονομική κρίση και ειδικότερα την κρίση δημόσιου χρέους που περιδινίζεται η Ελλάδα και στις στρατηγικές για την αντιμετώπισή της είναι αφιερωμένο το νέο βιβλίο του Γιάννη Τόλιου, με τίτλο Κρίση, απεχθές χρέος και αθέτηση πληρωμών, το ελληνικό δίλημμα! (εκδόσεις Τόπος) που κυκλοφόρησε μόλις πριν λίγες μέρες. Το βιβλίο χαρακτηρίζεται αρχικά για την επικαιρότητά του καθώς παρεμβαίνει σε μια συζήτηση που βρίσκεται στο επίκεντρο της δημόσιας αντιπαράθεσης εδώ και έναν τουλάχιστον χρόνο. Αυτή δε η παρέμβασή του γίνεται από θέσεις της Αριστεράς, σε αντιπαράθεση με τις θέσεις της κυβέρνησης και του μαύρου μνημονιακού μετώπου: ΔΝΤ και ΕΕ. Χαρακτηριστικά, παρουσιάζονται με τα πιο μελανά χρώματα οι δραματικές κοινωνικές συνέπειες από την μέχρι σήμερα εφαρμογή του Μνημονίου, καθώς και η έκρηξη των κοινωνικών αντιθέσεων, η άλλη πλευρά δηλαδή, η λιγότερο… σκοτεινή του φεγγαριού: «Σε αντίθεση με το υψηλό ποσοστό φτώχειας, υπήρξε από την άλλη σταθερή αύξηση του στρώματος των εκατομμυριούχων», τονίζει ο Γιάννης Τόλιος. Μια θέση που την υποστηρίζει με στοιχεία και τις απαραίτητες παραπομπές σε πρωτογενές υλικό.

Η τρέχουσα οικονομική κρίση χαρακτηρίζεται αφετηριακά ως «προϊόν των αντιφάσεων του καπιταλισμού και των συνακόλουθων πολιτικών του νεοφιλελεύθερου μοντέλου διαχείρισής του». Κατά τη διερεύνηση των συγκεκριμένων αιτιών που οδήγησαν στην έκρηξη του δημόσιου χρέους ο συγγραφέας υπογραμμίζει τις έκτακτες, χρόνιες και ειδικές αιτίες που στο σύνολό τους καταδεικνύουν  ότι  …δεν «τα φάγαμε μαζί». Ότι δηλαδή η αύξηση του δημόσιου χρέους από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και μετά ήταν αποτέλεσμα συνειδητών ταξικών επιλογών των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Με τα δικά του λόγια οι αιτίες των διπλών ελλειμμάτων (στα δημόσια οικονομικά και το ισοζύγιο πληρωμών) έχουν τις εξής αφετηρίες: «Αν η κρίση και τα ελλείμματα τη δημόσιας διαχείρισης συμπυκνώνουν τις ταξικές επιλογές της οικονομικής πολιτικής, τα ελλείμματα του ισοζυγίου πληρωμών συμπυκνώνουν τα ελλείμματα ανάπτυξης και αναταγωνιστικότητας, καθώς και την ποιότητα των σχέσεων μιας χώρας στο διεθνές σύστημα οικονομικών σχέσεων».

Ο Γιάννης Τόλιος παρουσιάζει επίσης με λεπτομέρειες τις ευθύνες της ΕΕ για την ελληνική κρίση, όχι μάλιστα μόνο σε ότι αφορά το από δω και πέρα στη βάση των πρόσφατων αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής στις 24 και 25 Μάρτη, αλλά και σε ότι αφορά το πώς φτάσαμε ως εδώ. Αναλύοντας, για παράδειγμα, τον τρόπο που η συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη προετοίμασε την σημερινή κρίση, μέσω της συναλλαγματικής ισοτιμίας με την οποία κλείδωσε η δραχμή στο ευρώ. Καταλήγει δε πως «το τελικό αποτέλεσμα λειτουργίας της ευρωζώνης είναι η περιθωριοποίηση των περιφερειακών οικονομιών, σε βάρος του επιπέδου ζωής των εργαζομένων και των λαών και προς όφελος του χρηματιστικού κεφαλαίου και των ισχυρών οικονομιών, κυρίως της ιμπεριαλιστικής Γερμανίας», τονίζει.

Άμεσα προκρίνει την δυνατότητα λογιστικού ελέγχου του δημοσίου χρέους, που θα επιτρέψει την διαγραφή μέρους ή όλου του χρέους, καθώς και ο ίδιος πρωταγωνιστεί στις σχετικές προσπάθειες που γίνονται για τη συγκρότηση επιτροπής το τελευταίο διάστημα. Αναφέρει μάλιστα στο βιβλίο του: «Ο δισταγμός υιοθέτησης της ιδέας άρνησης πληρωμής του “απεχθούς χρέους” και επαναδιαπραγμάτευση του υπόλοιπου από θέσεις ισχύος, καθώς και η αντίληψη μετάθεσης της λύσης του ζητήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βρίσκεται σε απόσταση από τις αντικειμενικές απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας, δείχνοντας έλλειμμα εμπιστοσύνης στις λαϊκές δυνάμεις. Στην ουσία, επικαλούμενος τις δυσκολίες και τους κινδύνους ο ΣΥΝ μεταθέτει την επίλυση του προβλήματος από το εθνικό στο υπερεθνικό επίπεδο, στερώντας προοπτική στο κίνημα κατά του Μνημονίου, του Συμφώνου για το Ευρώ και της ελεγχόμενης πτώχευσης στο οποίο ο ίδιος πρωτοστατεί. Πρόκειται για καθαρά αμυντική και ταυτόχρονα αντιφατική στάση, που κυριαρχείται από τη λογική ότι είναι προτιμότερη η “πάση θυσία” παραμονή στην ευρωζώνη και ότι οι αναγκαίες ριζοσπαστικές αλλαγές είναι εφικτές μόνο στο σύνολο των χωρών και από όλους τους λαούς μαζί, παραγνωρίζοντας την ανισόμετρη οικονομική και πολιτική ανάπτυξη, τόσο γενικά μεταξύ καπιταλιστικών χωρών, όσο και ειδικά μεταξύ χωρών του “κέντρου” και της “περιφέρειας” της ΕΕ».

Η στρατηγική πρόταση του συγγραφέα, με την οποία ολοκληρώνει και την ανάλυσή του, συμπυκνώνεται στο ότι βασικός στόχος της περιόδου που διανύουμε είναι «η αλλαγή του συσχετισμού δύναμης και η ανάδειξη μιας προοδευτικής – αριστερής κυβέρνησης που θα εφαρμόσει ένα ανοικτό στη σοσιαλιστική προοπτική πρόγραμμα ριζοσπαστικών αλλαγών». Κατά την άποψή μου, το πρωτοφανές βάθος και ο μη αντιστρεπτός χαρακτήρας των αντιδραστικών αλλαγών που έχουν συντελεστεί στο πολιτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια έχουν αφαιρέσει οριστικά και αμετάκλητα το έδαφος για να τελεσφορήσουν ακόμη και τα πιο γνήσια αριστερά κυβερνητικά πειράματα και να μπορέσουν να ικανοποιήσουν ακόμη και ώριμα εργατικά αιτήματα μέσω μεταρρυθμίσεων.  Η επίδειξη πυγμής από τον Νικολά Σαρκοζύ το 2010, όταν αρνήθηκε να πάρει πίσω την αντι-ασφαλιστική μεταρρύθμιση παρά τις 7 γενικές απεργίες που έγιναν όλο το χρόνο, κι όταν μάλιστα στο παρελθόν μία γενική απεργία αρκούσε για να καρατομηθεί συχνά και πρωθυπουργός κι όχι μόνο να ακυρωθούν κρίσιμα νομοσχέδια (βλέπε Σύμφωνο Προσωρινής Απασχόλησης), δείχνει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο την σκλήρυνση της αστικής εξουσίας και την αναγκαιότητα των επαναστατικών, αντικαπιταλιστικών τομών.

Συνολικά πρόκειται για ένα βιβλίο που εξοπλίζει τον κόσμο του αγώνα και της Αριστεράς για την αναγκαία πάλη ενάντια στο Μνημόνιο, την κυβέρνηση, το ΔΝΤ και την ΕΕ καθώς βαθαίνει την ιδεολογική αντιπαράθεση.

ΧΡΕΟΚΡΑΤΙΑ: Η λαϊκή οργή μετριέται με εκατομμύρια κλικ (Επίκαιρα, 21-27/4/11)

                                                                                                                                                            ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ, ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΙΤΙΔΗ                           

Καρέ – καρέ τις μαύρες μέρες της Ελλάδας υπό την κατοχή του ΔΝΤ παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ Debtocracy – Χρεοκρατία που κατέγραψε ρεκόρ τηλεθέασης. Πρωταγωνιστής είναι η φτώχεια, τα λουκέτα και η ανεργία που έχουν εγκατασταθεί για τα καλά στη ζωή μας αφότου έγινε η προσφυγή στον κατ’ ευφημισμό μηχανισμό διάσωσης. Τα λόγια του Μανόλη Γλέζου για την απώλεια της εθνικής ανεξαρτησίας και την ανάγκη να ελευθερωθεί η Ελλάδα από τη σκλαβιά του ΔΝΤ πραγματικά συγκλονίζουν.

Το ντοκιμαντέρ Χρεοκρατία ξεκινά περιγράφοντας το πώς φτάσαμε ως εδώ. Οι αιτίες της κρίσης αναζητούνται στις δαπανηρές επιχειρήσεις διάσωσης των τραπεζών, στην υιοθέτηση του ευρώ και την οικονομική διείσδυση της Γερμανίας στις περιφερειακές χώρες, στους χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, τους δαπανηρούς Ολυμπιακούς Αγώνες, τις ιδιωτικοποιήσεις και τα εκατομμύρια που δόθηκαν χωρίς ποτέ κανείς να λογοδοτήσει για αχρείαστους εξοπλισμούς ή σε τράπεζες όπως η Goldman Sachs.

Το ντοκιμαντέρ Χρεοκρατία αποτελεί υπόδειγμα τεκμηρίωσης καθώς τα επιχειρήματά του υποστηρίζονται από κορυφαίους επιστήμονες που περνούν μπροστά από το φακό, δίνοντας τη δική τους ερμηνεία για την κρίση: Ο Κώστας Λαπαβίτσας, ο Ερίκ Τουσέν, ο Ντέιβιντ Χάρβει, ο Αλέν Μπαντιού, ο Ζεράρ Ντιμενίλ, ο Σαμίρ Αμίν και άλλοι εξηγούν τις βαθύτερες αιτίες της κρίσης όπως ξέσπασε, υπό την παρούσα μορφή της, τον Σεπτέμβρη του 2008. Το ντοκιμαντέρ δείχνει επίσης τον καταστρεπτικό ρόλο που έπαιξε το ΔΝΤ και σε άλελς χώρες που είχαν την «τύχη» να τις επισκεφθεί, όπως την Αργεντινή.

Μεγάλο μέρος της πρωτοφανούς επιτυχίας του το οφείλει στο ότι έχει πρόταση. Συγκεκριμένα, προβάλλει την λύση του Ισημερινού για την δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημόσιου χρέους έτσι ώστε ο ελληνικός λαός να μάθει τι χρωστάει, σε ποιόν τα οφείλει και υπό ποιους όρους τα δανείστηκε. Αποτελεί δημοκρατικό του αίτημα και στοιχειώδης υποχρέωση της Πολιτείας. Η διέξοδος αυτή υποστηρίζεται με μια ιστορική αναδρομή στην έννοια του «απεχθούς χρέους» όπως ξεκίνησε την διαδρομή της στα τέλη του 19^ου αιώνα μέχρι στις παραμονές της επέμβασης των Αμερικανών στο Ιράκ το 2003. Γιατί όχι και στην Ελλάδα;

Σαν ένα πρωτοφανές κοινωνικό φαινόμενο που ξεπέρασε κατά πολύ την κοινότητα του ίντερνετ και των μίντια και προσέλαβε πολιτικές διαστάσεις χαρακτηρίστηκε το ντοκιμαντέρ Debtocracy ή Χρεοκρατία, από τη στιγμή που έκανε την εμφάνισή του για πρώτη φορά στο ίντερνετ την Τετάρτη 6 Απρίλη. Η εκτίμηση αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνεται από δύο γεγονότα: Αρχικά από την τεράστια απήχηση που είχε, καθώς σε λιγότερο από μια εβδομάδα οι (μη μοναδικές) επισκέψεις που δέχτηκε στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις www.debtocracy.gr και www.xreokratia.gr ξεπέρασαν τις 600.000! Κάτι που κανείς δεν περίμενε όχι μόνο με βάση τα δεδομένα του ίντερνετ αλλά και με τις προβλέψεις που διατυπώναμε όλοι όσοι εργαστήκαμε για την ολοκλήρωσή του. Το σημαντικότερο γεγονός όμως, που επιβεβαιώνει την τεράστια ανταπόκριση του κόσμου, σχετίζεται με την ταχύτατη διαδρομή που κατέγραψε από στόμα σε στόμα, συναντώντας εγκωμιαστικά σχόλια δεκάδων χιλιάδων απλών, καθημερινών ανθρώπων – όλων αυτών πιθανότατα που δεν τα έφαγαν μαζί με τον Πάγκαλο και την παρέα του…

Η πορεία του Debtocracy – αποτιμώντάς την έστω και εκ των υστέρων – δεν είναι τόσο δυσερμήνευτη. Το ντοκιμαντέρ επιχείρησε να αποτελέσει μια τομή στο χώρο της ενημέρωσης, μεταφέροντας σε ένα ευρύ ακροατήριο επιχειρήματα διακεκριμένων επιστημόνων που μέχρι σήμερα περιορίζονταν σε ειδικευμένα έντυπα ή ένα πολύ μικρό κοινό. Επιχειρήματα που φάνηκε να αναζητούσαν όσοι εδώ και ένα χρόνο είδαν τις αποδοχές τους να μειώνονται, το μέλλον τους να βάφεται μαύρο και την αξιοπρέπεια τους να καταρρακώνεται από μια χούφτα πολιτικών στελεχών με ημερομηνία λήξης και στιγματισμένων ες αεί, όπως είναι όλο το υπουργικό συμβούλιο του Γ. Παπανδρέου, που εξ ιδίων επιχείρησαν να μας κρίνουν όλους. Σαφές το σχέδιό τους: η δημιουργία ενοχών και ένας παραλυτικός και δηλητηριώδης αλληλοσπαραγμός που θα ακύρωνε κάθε προσπάθεια απόκρουσης των οπισθοδρομικών μέτρων που επιχειρεί να επιβάλλει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την πολύτιμη βοήθεια του ΔΝΤ και της ΕΕ. Το ντοκιμαντέρ Debtocracy δεν έφερε άγνωστες ή πρωτάκουστες πληροφορίες, απλώς προτίμησε να μην γίνει παπαγαλάκι καμίας εξουσίας και κανενός μηχανισμού και ξεκίνησε από τα θεμελιώδη – που ως δια μαγείας ουδέποτε εμφανίζονται στα δελτία των 8.00.

Οι αιτίες της κρίσης

Το θεμελιώδες και τόσο απλό ερώτημα είναι: ποιος προκάλεσε την κρίση; Που οφείλεται, με λίγα λόγια, η εκτίναξη του δημόσιου χρέους η οποία αποτέλεσε μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να ενταχθεί η Ελλάδα στο σφαγείο του ΔΝΤ – ΕΕ. Η απάντηση που έδωσε η Χρεοκρατία είναι ότι η κρίση δεν έχει καμιά σχέση με όσα υποστηρίζει η κυβέρνηση και η «ενσωματωμένη» ενημέρωση – για να χρησιμοποιήσουμε ορολογία που πρωτοεισήχθη στο πλαίσιο της διατεταγμένης κάλυψης των αμερικανικών πολεμικών επεμβάσεων, έμελλε όμως να δοξαστεί στα πεδία των μητροπολιτικών, οικονομικών μαχών. Δε φταίει η τεμπελιά των Ελλήνων, οι δήθεν υψηλές μας αποδοχές και το υποτιθέμενο γενναιόδωρο σύστημα υγείας. Με βάση όσα μαρτυρούν οι συνεντευξιαζόμενοι του Debtocracy η δημοσιονομική κρίση οφείλεται:

Πρώτο, στην υποκείμενη και χρονικά προγενέστερη οικονομικά κρίση που υπό την παρούσα μορφή της ξέσπασε τον Σεπτέμβρη του 2008, οδηγώντας κορυφαία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο χείλος της χρεοκοπίας. Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι τράπεζες δεν χρεοκόπησαν, αλλά χρεοκόπησαν τα κράτη που πήγαν να τις σώσουν, παθαίνοντας ότι κινδυνεύουν να πάθουν οι πιο αρχάριοι και ατζαμήδες ναυαγοσώστες. Οι ίδιες οι τράπεζες, που διασώθηκαν από τους φορολογούμενους, αποφασίζουν να δαγκώσουν το χέρι που τις βοήθησε ποντάροντας στη χρεοκοπία των κρατών.

Η δεύτερη και πιο μακροπρόθεσμη αιτία που προκάλεσε την δημοσιονομική κρίση σχετίζεται με την συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη και στην όξυνση των ανισοτήτων στο εσωτερικό της. Προς επίρρωση το γεγονός ότι τα πρώτα θύματα της κρίσης ήταν οι περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης: Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία. Αυτές δηλαδή που όλα τα προηγούμενα χρόνια είδαν τα εμπορικά τους ισοζύγια να αλώνονται από τις γερμανικές εξαγωγές. Τα γνωστά …PIIGS.

Σε βάθος ανάλυση

Στη συνέχεια, το ντοκιμαντέρ εισέρχεται στις επιπλέον, αλλά εξ ίσου σοβαρές, αιτίες της δημοσιονομικής κρίσης: Την μείωση των φορολογικών συντελεστών των Ανωνύμων Εταιρειών που ξεκίνησε από την δεκαετία του ’80 για να συνεχιστεί μέχρι και σήμερα (αρκεί μια ματιά στο τελευταίο, σκανδαλώδες, φορολογικό νομοσχέδιο του Γ. Παπακωνσταντίνου) στερώντας τα δημόσια ταμεία από πολύτιμους και – και το σημαντικότερο – αναντικατάστατους πόρους. Τις ιδιωτικοποιήσεις, που στο όνομα της εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών συρρίκνωσαν τη δημόσια σφαίρα, εξαφάνισαν τα δημόσια αγαθά και μαζί με αυτά ασύλληπτους πόρους, που αντί να συμβάλουν στη χρηματοδότηση των συντάξεων και των σχολείων αβγαταίνουν τα εταιρικά κέρδη της Deutsche Telekom και πολλών …προσωπικών λογαριασμών. Τέλος, οι Ολυμπιακοί Αγώνες με τα δισεκατομμύρια που δόθηκαν για να αγοραστούν συστήματα ασφαλείας που δεν παραδόθηκαν ποτέ και επίσης κτιριακές εγκαταστάσεις και αθλητικές υποδομές που δεν χρησίμευσαν σε κανέναν μετά από εκείνες τις λίγες εβδομάδες και σήμερα ρημάζουν. Πρόκειται για σπατάλες σκανδαλώδεις που εγκρίθηκαν από όλους αυτούς που σήμερα εμφανίζουν το ΔΝΤ και την ΕΕ ως τη Νέμεσή μας, σφυρίζοντας αδιάφορα για τις δικές τους τεράστιες και εγκληματικές, προσωπικές και πολιτικές ευθύνες: Από τον Παπανδρέου και τον Λοβέρδο μέχρι τον Παπακωνσταντίνου και τον Ρέππα… Το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να περάσει από τις ανώδυνες γενικότητες στις προσωπικές ευθύνες κορυφαίων πολιτικών προσώπων. Τα αποσπάσματα του κ Βουλγαράκη από την αμερικανική κρατική τηλεόραση όπου πανευτυχής δηλώνει ότι η χώρα έδωσε για τους Ολυμπιακούς περισσότερα από όσα μπορούσε να αντέξει προκαλεί ερωτήματα για την επικίνδυνη ελαφρότητα του πολιτικού προσωπικού που μας οδήγησε ως εδώ και συνεχίζει την πολιτική του σταδιοδρομία σαν να μη συμβαίνει τίποτε… Business as usual θα λένε παρότι ήρθε το ΔΝΤ, καταργήθηκαν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, και κινδυνεύουν άμεσα με λουκέτο ιστορικά νοσοκομεία με ζωή και προσφορά στη δημόσια υγεία δεκαετιών.

Καταλογισμός ευθυνών

Ο καταλογισμός των ευθυνών στους πολιτικούς του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ προκάλεσε και τις περισσότερες επικρίσεις που καταγράφηκαν στον Τύπο και τα μπλογκς, απέναντι στο Debtocracy. Δεν αναφερόμαστε βέβαια στην καλοπροαίρετη και εμπεριστατωμένη κριτική, η οποία άλλωστε αποτελούσε και ζητούμενο γι’ αυτή την παραγωγή. Αναφερόμαστε σε μικρές ομάδες, που όπως προκύπτει και από τα στατιστικά στοιχεία του σχολιασμού στο Facebook (και κυρίως στο Twitter) έστελναν εκατοντάδες μηνύματα σε μια προσπάθεια να κατευθύνουν τη σχετική συζήτηση. Αναφερόμαστε όμως και σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης…   

Αναμενόμενο κι αυτό, τουλάχιστον από όσους άκριτα χαιρετούσαν την υλοποίηση της νέας «Μεγάλης Ιδέας» με την ένταξη στο ευρώ καλώντάς μας όλους να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα λες και είμαστε ασπόνδυλα. Από τα εκδοτικά συγκροτήματα που δάκρυζαν από συγκίνηση με τους Ολυμπιακούς χαρακτηρίζοντας κακομοίρηδες, φτωχο-Βαλκάνιους και «λίγους» όσους αναρωτιόντουσαν από τότε για το κόστος. Από τηλεπερσόνες που ζητούσαν ακόμη ταχύτερες ιδιωτικοποιήσεις χαρακτηρίζοντάς τις βάλσαμο για την οικονομία, επιχειρούν ακόμη και τώρα – που διαψεύστηκαν όλες οι υποσχέσεις τους – να πάρουν την ρεβάνς. Με βάση τη σημερινή κριτική κατηγορούνται για παραβίαση της δεοντολογίας όσοι απλώς δεν δίνουν τον λόγο στην Διαμαντοπούλου να εξηγήσει γιατί πρέπει να κλείσουν χίλια σχολεία. Ένα χρόνο τώρα, από τα τηλε-παράθυρά τους έχουν περάσει όλες οι δυνατές παραλλαγές του διλήμματος «Μνημόνιο ή χρεοκοπία». Επιτέθηκαν στους εργαζόμενους στα λιμάνια, χαρακτήρισαν υπαίτιους τους διαδηλωτές της 5^ης Μάη για τον θάνατο των εργαζομένων στην Μαρφίν, εμφάνισαν την κατάργηση των δρομολογίων του ΟΣΕ ως την τελευταία λέξη του αστικού εκσυγχρονισμού και τώρα ζητούν από τους επικριτές τους να φανούμε αντικειμενικοί παρουσιάζοντας και τις δύο απόψεις. Από τους υπέρμαχους λοιπόν του Μνημονίου και με στόχο την υπεράσπισή του – και όχι το σεβασμό στην αντικειμενικότητα – προήλθαν αρκετές από τις επιθέσεις.

Ένα άλλο τμήμα της κριτικής φάνηκε να επιχειρεί να αποκρύψει πίσω από τόνους στοιχείων το βασικό θέμα του ντοκιμαντέρ: Την ανάγκη δημιουργίας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου. Σε ορισμένες περιπτώσεις κείμενα που ξεπερνούσαν τις 1.000 λέξεις κατάφεραν να μην αναφερθούν ούτε μια φορά στο συγκεκριμένο ζήτημα ενώ αναζητούσαν εναγωνίως διαφορές ανάμεσα στο παράδειγμα της Ελλάδας και του Ισημερινού. Η συγκεκριμένη χώρα, η οποία άλλοτε παρουσιάζεται σαν τριτοκοσμικός παρίας και άλλοτε σαν ενεργειακή υπερδύναμη φαίνεται να προκαλεί την οργή αρκετών εκ των επικριτών του ντοκιμαντέρ – ίσως επειδή βρήκε το ηθικό ανάστημα να πεί όχι στο ΔΝΤ.

Και εν τέλει από πότε δυο χώρες πρέπει να είναι φτιαγμένες σαν δυο σταγόνες νερού για να ζητήσουν το αυτονόητο: να μάθουν τι χρωστάνε και σε ποιόν και να γνωρίζουν εάν πρέπει να πληρώσουν ένα χρέος που ενδέχεται να αποδειχθεί παράνομο ή μη νομιμοποιημένο.

Υπάρχει ελπίδα!

Ανεξαρτήτως της άποψης που θα σχηματίσει κανείς για το ντοκιμαντέρ, πιστεύουμε ότι το Debtocracy έδωσε εξετάσεις και πέτυχε σε ένα δύσκολο στίβο της ενημέρωσης: να φέρει στο ευρύ κοινό τις απόψεις διακεκριμένων επιστημόνων των λεγόμενων μη ορθόδοξων οικονομικών. Η μάχη αυτή θα είχε χαθεί εάν δεν υπήρχε η συνεργασία επαγγελματιών του χώρου όπως ο Κώστας Εφήμερος που ανέλαβε αφιλοκερδώς την παραγωγή με την εταιρεία BitsnBytes και ο Αρης Τριανταφύλλου που υπέγραψε το μοντάζ και την σκηνοθετική επιμέλεια. Αποφεύγοντας σκηνοθετικά και εικαστικά κλισέ κατάφεραν να δέσουν συνεντεύξεις σημαντικών κοινωνικών επιστημόνων (από τον Ντ. Χάρβει και τον Αλ. Μπαντιού μέχρι τον Σ. Αμίν και τον Κ. Λαπαβίτσα) ακόμη και μέσα από κινούμενα σχέδια και animation. Έτσι κατάφεραν να διηγηθούν την ιστορία της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης από τη δεκαετία του ’70, τα αίτια της συσσώρευσης του ελληνικού δημόσιου χρέους αλλά και να περιγράψουν δύσκολες έννοιες όπως το απεχθές χρέος. Έδειξαν έτσι ότι η τηλεοπτική φόρμα μπορεί να είναι ευχάριστη στον θεατή χωρίς να θυσιάζει την ουσία των επιχειρημάτων. Επαφίεται στη συνεργασία των δημοσιογράφων και των συνεργατών τους τι θα επιλέξουν. Καθοριστική σημασία επίσης στο αποτέλεσμα είχε και η μουσική του Γιάννη Αγγελάκα που σε πολλά σημεία με τη δραματικότητά της ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι Ερμής Γεωργιάδης και Aris RSN συνεισέφεραν επίσης στην μουσική επένδυση.

Αν ορισμένοι μίλησαν για πολιτικό θάρρος (και άλλοι για θράσος) σε ορισμένα σημεία του ντοκιμαντέρ – όπως η σύγκριση του Ντομινίκ Στρος Καν με τον δικτάτορα Γιώργο Παπαδόπουλο – εμείς αναρωτιόμαστε εάν η ίδια θετική ή αρνητική κριτική θα έπρεπε να ασκηθεί πρώτα στην ίδια την ελληνική κοινωνία. Θα μπορούσε ένα ντοκιμαντέρ να αγνοήσει την βαθιά πεποίθηση ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού ότι ζει κάτω από συνθήκες οικονομικής κατοχής; Το Debtocracy δεν θέλησε απλώς να περιγράψει ή να εκθρέψει την υπάρχουσα οργή αλλά να προσφέρει μια σαφή και δυνατή διέξοδο, συγκεκριμένα την πρόταση για την Δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου που θα ανοίξει τα βιβλία του δημόσιου χρέους. Αυτό είναι και το συμπέρασμα του Debtocracy: Η αποπληρωμή του δημόσιου χρέους δεν αποτελεί μονόδρομο. «Κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώσει το χρέος, αφού αυτό συσσωρεύτηκε  λόγω της φαύλης λειτουργίας των αγορών», τονίζει ο Σαμίρ Αμίν στο τέλος του ντοκιμαντέρ. Ο Ερίκ Τουσέν υπογραμμίζει πως «είναι ανήθικο να πληρώνεις ένα ανήθικο χρέος» κι ο Κώστας Λαπαβίτσας σημειώνει πως «και όλο το ελληνικό χρέος των 350 δισ. να αποδειχτεί νόμιμο, που δεν θα αποδειχτεί, πάλι η Ελλάδα δε μπορεί να το σηκώσει, πάλι δηλαδή θα πρέπει να διαγραφεί»! Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι το Debtocracy αγκαλιάστηκε από τόσους ανθρώπους. Γιατί έδειξε ότι υπάρχει και άλλος δρόμος από την πείνα και την ανεργία που επιβάλουν ΠΑΣΟΚ – ΔΝΤ – ΕΕ.

Συγκινητική ανταπόκριση

Η καθαρή κοινωνική στράτευση και τοποθέτηση του Debtocracy, την οποία ουδέποτε αρνηθήκαμε, αποδείχθηκε αρκετά πιο «ισχυρό χαρτί» απ’ ότι θα μπορούσαμε και εμείς να προβλέψουμε. Ίσως γιατί ο κόσμος συνειδητοποιεί κάτι που είχε πεί παλαιότερα ο μεγάλος Αμερικανός διανοητής Χάουαρντ Ζιν: «Δεν μπορείς να είσαι ακίνητος (αμέτοχος) μέσα σε ένα κινούμενο τρένο». Το Debtocracy χωρίς επιφυλάξεις στάθηκε με τη μεριά των απεργών και όσων πλήττονται από τα μέτρα της κυβέρνησης και ότι συνδέθηκε με όλες τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί τον τελευταίο χρόνο ενάντια στην πανώλη ΔΝΤ – ΕΕ, με πιο πρόσφατη την Πρωτοβουλία για τη Συγκρότηση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημόσιου χρέους. Το Debtocracy θέλησε να γίνει η φωνή τους και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η τεράστια ανταπόκριση των θεατών εκπέμπει και ένα ελπιδοφόρο μήνυμα: Την πρόθεση του κόσμου να στηρίξει ανεξάρτητες παραγωγές. Αυτή η στήριξη έγινε εμφανής από την πρώτη στιγμή, όταν ερχόμενοι αντιμέτωποι με τα έξοδα παραγωγής απευθυνθήκαμε στον κόσμο με το μότο «γίνε παραγωγός» και ζητήσαμε να μας χρηματοδοτήσει, δεδομένου δε ότι δημοσιογράφοι και επιμέλεια δεν αμειφθήκαμε με κανέναν τρόπο. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν συγκινητική και πέρα από κάθε πρόβλεψη. Σημαντική επίσης ήταν και η οικονομική βοήθεια που μας προσέφεραν τα συνδικάτα: η ΑΔΕΔΥ και πολλά πρωτοβάθμια σωματεία (Δήμου εργαζομένων Νέας Ιωνίας, Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Πειραιά, συνδικάτο ενέργειας «η Αλληλεγγύη» και πολλά ακόμη). Αξίζει μάλιστα να αναφερθεί πως η οικονομική τους στήριξη δεν συνοδεύτηκε από καμιά απαίτηση σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ και τις θέσεις που υποστηρίξαμε.

Το Debtocracy δεν σταματά εδώ. Ήδη υπάρχει ένα πολύ πλούσιο υλικό από συνεντεύξεις και στοιχεία τεκμηρίωσης που το επόμενο διάστημα θα ανέβει στην ιστοσελίδα μια και στο ντοκιμαντέρ αξιοποιήθηκε ένα ελάχιστο τμήμα τους. Στην ιστοσελίδα επίσης έχουν «ανέβει» ερωτήσεις και απαντήσεις γύρω από θέματα που θίγει το ντοκιμαντέρ και σχετίζονται κυρίως με το δημόσιο χρέος και την παύση πληρωμών, οι οποίες συνεχώς θα ανανεώνονται. Όλο αυτό το υλικό σύντομα θα είναι σύντομα διαθέσιμο και για τον κόσμο που δεν έχει πρόσβαση στο ίντερνετ. Τις επόμενες μέρες μάλιστα αναμένονται και οι υποτιτλισμοί που θα επιτρέψουν την «εξαγωγή» του Debtocracy σε πολλές ακόμη ευρωπαϊκές χώρες καθώς εξ αρχής σχεδιάστηκε με κριτήριο να μπορεί να φανεί χρήσιμο σε όλους τους λαούς της Ευρώπης.

Η δε ομάδα που δημιούργησε το Debtocracy ήδη συζητά τα επόμενα θέματα…

Εφιάλτης στο δρόμο με την αναδιάρθρωση (Πριν, 13 Μαρτίου 2011)

Αντίστροφη μέτρηση για το ΠΑΣΟΚ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΡΗΓΜΑ

Ο Φεβρουάριος του 2011 θα αποδειχθεί για το ΠΑΣΟΚ ότι ήταν ο Αύγουστος του 2008 για τη Νέα Δημοκρατία. Ο μήνας που όλη η προγενέστερη, συνεχής και κλιμακούμενη μήνα τον μήνα φθορά μετατράπηκε σε μια νέα και μη αντιστρεπτή ποιότητα. Αρχής γενομένης από τον συγκεκριμένο μήνα ο χρόνος αρχίζει να μετράει αντίστροφα για το κυβερνών κόμμα, που έρχεται αντιμέτωπο με τη δική του φθορά, τις αντιφάσεις της πολιτικής του αλλά πριν απ’ όλα με την ογκούμενη κοινωνική διαμαρτυρία.

Η απεργία και οι διαδηλώσεις της 23^ης Φεβρουαρίου που συνέπεσαν με την ανακοίνωση του τέταρτου μνημόνιου αποτελούν, υπό την έννοια των συνεπειών στο πολιτικό σύστημα, σημείο σταθμό στην αλυσίδα των κοινωνικών διαμαρτυριών του τελευταίου χρόνου. Η μεγάλη συμμετοχή των εργαζομένων, που ξεπέρασε ακόμη κι αυτή της 5^ης Μαΐου, έφερε στην επιφάνεια τη νέα αυτοπεποίθηση για τη δυνατότητα ήττας και ανατροπής της πολιτικής της τρόικας ΠΑΣΟΚ – ΕΕ – ΔΝΤ. Πολύ περισσότερο που οι μαχητικές αντιδράσεις των κοινωνικών στρωμάτων που πλήττονται προνομιακά από τα μέτρα του τελευταίου χρόνου συμπλέουν με άλλες, αδιανόητες μέχρι πρόσφατα και οξύτατες αντιδράσεις τμημάτων ακόμη και του στενού κρατικού μηχανισμού, όπως των δικαστών και των εισαγγελέων. Η διαδήλωσή τους την Πέμπτη που μας πέρασε, όπου συμμετείχε ακόμη και ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου(!) σηματοδοτεί την πλήρη διάρρηξη των δεσμών του ΠΑΣΟΚ με όλα τα κοινωνικά στρώματα από την μια άκρη της κλίμακας της κοινωνικής διαβάθμισης μέχρι την άλλη.

Η αμφισβήτηση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου εντείνεται στον βαθμό που η απάτη του μνημονίου γίνεται ηλίου φαεινότερη. Το γεγονός δηλαδή πως το ζητούμενο δεν ήταν η μείωση του δημόσιου χρέους και η διάσωση της Ελλάδας αλλά, άμεσα, δάνεια διαφυγής προς τις εγκλωβισμένες στα ελληνικά ομόλογα ξένες τράπεζες που σιγά – σιγά ξεφορτώνονται τις τοποθετήσεις τους (αντίθετα με τις ελληνικές) και, πιο μακροπρόθεσμα και στρατηγικά, η βίαιη αφαίρεση των κοινωνικών κατακτήσεων της εργατικής τάξης και των μικροαστικών στρωμάτων. Όσο όμως και οι δύο αυτοί στόχοι υλοποιούνταν σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο (κι από ‘δώ ακριβώς απορρέει η αδιαμφισβήτητη επιτυχία της εφαρμοζόμενης πολιτικής) τόσο οι αντιθέσεις του ελληνικού καπιταλισμού και της εφαρμοζόμενης πολιτικής οδηγούνται σε εκρηκτικά επίπεδα. Μάρτυρας, η εκτίναξη του δημόσιου χρέους που το 2013 θα φθάσει το 158% του ΑΕΠ και πιο άμεσα η υστέρηση, λόγω λιτότητας, των δημοσίων εσόδων το πρώτο δίμηνο του έτους κατά 9% που οδηγεί σε εκτροχιασμό τον προϋπολογισμό και την προγραμματισμένη πολιτική όπως δείχνει η αναβολή της προγραμματισμένης έκδοσης εντόκων γραμματίων κι επίσης νέα αντιλαϊκά μέτρα, που θα εντείνουν τον φαύλο κύκλο.

Η απόφαση του υπουργού Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου να πυροβολήσει τον αγγελιόφορο, απολύοντας τον ειδικό γραμματέα εσόδων Δ. Γεωργακόπουλο, στις αρχές της εβδομάδας έφερε στην επιφάνεια τα αδιέξοδα που δημιουργεί αυτή η πολιτική όσο πιο απρόσκοπτα εφαρμόζεται.

• Δραματικές αλλαγές στο επίπεδο ζωής της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας θα έχει η αναδιάρθρωση του χρέους που σχεδιάζουν κυβέρνηση Παπανδρέου και Γερμανοί για να αντιμετωπίσουν την έκρηξη του δημόσιου χρέους. Αμόκ ιδιωτικοποιήσεων, εκχώρηση ακόμη και των δημοσίων εσόδων σε πηγές της ΕΕ, δηλαδή στη Γερμανία, και συντριβή μισθών και δικαιωμάτων είναι οι όροι που θέτει το Βερολίνο.
• Ακόμη και νέο δάνειο, αντίστοιχο των 110 δισ. της τρόικας, συζητιέται για να ξεπεραστεί ο κίνδυνος του αδυναμίας πληρωμών 

Το διπλό «καθήκον» του Μνημονίου (διάσωση γερμανο-γαλλικών τραπεζών, καταστρατήγηση εργατικών δικαιωμάτων) προσδιόρισε και την συμμαχία της αστικής τάξης με το διεθνές κεφάλαιο και τα όργανά του, ΔΝΤ και ΕΕ. Μια συμμαχία εύθραυστη που άφηνε εξ αρχής όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για το ελληνικό κεφάλαιο – όπως ακριβώς η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης δεν εγγυάται την αύξηση των κερδών. (Πολύ περισσότερο που στην περίπτωσή μας προστίθεται και η μεταβλητή του «ποιός» θα καρπωθεί τα κέρδη, μεταξύ εγχώριων και διεθνών τμημάτων της αστικής τάξης.) Ακόμη και μια ραγδαία υποβάθμισή του στο πλαίσιο των διεθνών κεφαλαιοκρατικών ανταγωνισμών, όπως μόλις τώρα συνειδητοποιείται με την επαπειλούμενη απώλεια του ελέγχου στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων (βλέπε τους κλυδωνισμούς σε εταιρείες και κλάδους – διαμάντια του στέμματος του ελληνικού αστισμού, όπως οι τράπεζες, τα ναυπηγεία ακόμη και η ιδιωτική Ολυμπιακή) και την αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η τελευταία μάλιστα πρόκληση δεν εντοπίζεται στον άξονα του Αιγαίου, όπου οι ανατροπές είναι θέμα χρόνου, αλλά στην καρδιά του αστικού κράτους: τις εφορίες, τα τελωνεία και κάθε πηγή δημοσίου εσόδου που κινδυνεύει να υπαχθεί σε ευρωπαϊκό σχεδιασμό (κατ’ ευφημισμό αυτό) και στην πράξη να περάσει υπό τον έλεγχο της Γερμανίας στο πλαίσιο μιας αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους που είναι θέμα χρόνου και προεξοφλείται σχεδόν καθημερινά.

Τελευταίο κρούσμα, η υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Moody’s την Δευτέρα κατά τρεις μονάδες με αποτέλεσμα το επίπεδο της Ελλάδας να φθάσει αυτό της Αγκόλας και της Μογγολίας. Παρότι ζητούμενο από την μεριά του αμερικανικού οίκου ήταν μεταξύ άλλων και ένα πλήγμα στο ευρώ (όπως φάνηκε και από την προκλητική υποβάθμιση της ισπανικής οικονομίας την Πέμπτη, μια δηλαδή μέρα πριν ξεκινήσει η σύνοδος κορυφής) δύσκολα θα διαφωνήσει κανείς με το – επίσημο – σκεπτικό του, που αφορούσε την υστέρηση των δημοσίων εσόδων. Ακόμη κι έτσι όμως η υποβάθμιση αποτέλεσε το τελευταίο καρφί στο ελληνικό φέρετρο καθ’ οδόν για την σύνοδο κορυφής των 17 ηγετών της ευρωζώνης της Παρασκευής που αποτέλεσε την πρόβα τζενεράλε για την κρίσιμη, ιστορική σύνοδο και των 27 ηγετών της ΕΕ που θα γίνει 24 – 25 Μαρτίου. Το διακύβευμά της ήταν «να βρει μια διαρκή λύση στην κρίση χρέους και να μειώσει τις βαθιές οικονομικές ανισορροπίες μεταξύ των βόρειων χωρών όπως η Γερμανία και των νότιων όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ισπανία», έγραφε προχθές Παρασκευή από το Βερολίνο ο ανταποκριτής των Νιου Γιορκ Τάιμς. Με πιο απλά λόγια, ο στόχος ήταν να συμβιβαστούν τα ασυμβίβαστα, κάτι που είναι εξ ορισμού αδύνατο. Αναλυτικά αυτά που συμφωνήθηκαν περιγράφονται στη σελίδα 3.

Ας δούμε όμως ποιό ήταν το ζητούμενο από την κάθε μεριά και παραμένει φυσικά μέχρι την επόμενη σύνοδο.

Η ελληνική κυβέρνηση έχοντας να αντιμετωπίσει τα αποτελέσματα των περυσινών αποφάσεών της σχετικά με τους όρους δανεισμού από την τρόικα των 110 δισ. αρχικά ήθελε μια «πλήρης σειρά» αναδιάρθρωσης: Πρώτο, χρονική επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, την οποία εξασφάλισε με την αύξηση της στα 7,5 χρόνια. Δεύτερο, μείωση του επιτοκίου. Η επιτυχία όμως της μείωσης κατά 1 μονάδα, όπως ανακοινώθηκε, είναι κενό γράμμα καθώς η αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων του ευρώ που επηρεάζει το ύψος του επιτοκίου στα δάνειο της τρόικας θα έχει ως αποτέλεσμα το επειτόκιο να μείνει ίδιο. Το τρίτο αίτημα της κυβέρνησης αφορούσε το δικαίωμα επαναγοράς ομολόγων με χρήματα που θα δανειστεί από την ΕΕ, έτσι ώστε να μειωθεί το συνολικό ύψος του χρέους και να συνεχίσει να είναι «εξυπηρετήσιμο». Με αυτό τον τρόπο επιδίωκε να κάνει ένα σιωπηρό κούρεμα του δημόσιου χρέους, με ξένα φυσικά …κόλυβα. Αναγνώριζε πάντως έτσι, έστω και με κάποια χρονική καθυστέρηση, το προφανές: Πως το δημόσιο χρέος στο σημερινό του ύψος και με βάση την ωρίμανσή του τα επόμενα τέσσερα χρόνια (όταν για παράδειγμα μεταξύ 2013 και 2015 θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν ομόλογα που λήγουν αξίας 211 δισ. ευρώ) δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί.

Η στάση της Μέρκελ από την άλλη καθορίζεται άμεσα από την πίεση που ασκούν τόσο οι Ελεύθεροι Δημοκράτες με τους οποίους συγκυβερνά όσο και τα δύο κόμματα της Δεξιάς (CDU και CSU) που από κοινού απορρίπτουν κατηγορηματικά κάθε σκέψη εκταμίευσης και μεταφοράς πόρων προς την Ελλάδα και τις κλυδωνιζόμενες χώρες της περιφέρειας. Οι κρίσιμες εκλογές δε που διεξάγονται δύο μέρες μετά την σύνοδο στο κρατίδιο της Βάδης – Βυρτεμβέργης λειτουργούν καθοριστικά για τη στάση της. Υπακούοντας σε αυτές τις πιέσεις η Μέρκελ θα προτείνει την ψήφιση από τη γερμανική Βουλή στις 17 Μαρτίου συγκεκριμένου νόμου που θα απαγορεύει καθε παρέμβαση στην αγορά ομολόγων, για να αποτραπεί το σχέδιο επαναγοράς χρέους. Αποκλείεται επομένως αυτό το ενδεχόμενο, όπως συνέβη και με το σενάριο των ευρω-ομολόγων με το οποίο φλέρταραν τμήματα του ευρωπαϊκού κατεστημένου, η κυβέρνηση Παπανδρέου και η ευρω-λάγνα Αριστερά. Έχει ενδιαφέρον μάλιστα να προσέξει κανείς ότι είναι τόσο ισχυρή η αντίδραση που έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό της Γερμανίας ενάντια στα σχέδια βοήθειας προς την περιφέρεια, παρότι τις τράπεζές τους επί της ουσίας βοηθούν και μάλιστα με τοκογλυφικούς όρους (όπως φαίνεται από το επιτόκιο του 5% όταν η Γερμανία δανείζεται περίπου με 2%), ώστε ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έφτασε να αποτελεί την πιο μετριοπαθή φωνή…

Μακροπρόθεσμα φυσικά και επί της ουσίας η στάση της Μέρκελ καθορίζεται από τα συμφέροντα των γερμανικών τραπεζών που θέλουν το ελληνικό χρέος να συνεχίσει να είναι «εξυπηρετήσιμο», να μην αναγκαστεί δηλαδή η ελληνική κυβέρνηση να σηκώσει τα χέρια ψηλά, δηλώνοντας ότι αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της προς τους διεθνείς πιστωτές. Η οριστική απάντηση σε αυτή την πρόκληση ακούει στον όρο «συντεταγμένη χρεοκοπία». Είναι συγκεκριμένα οι θεσμοθετημένες διαδικασίες που θα αποφασιστούν και θα τεθούν σε ισχύ από τον Ιούνιο του 2013, όταν θα έχει λήξει η περίοδος ισχύος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και θα τεθεί σε λειτουργία ο μόνιμος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM). Στην πράξη η Γερμανία παραπέμπει για τότε την «πλήρη σειρά» της αναδιάρθρωσης έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί συντεταγμένα και με τους δικούς της όρους.

Ακόμη κι έτσι όμως για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τον Ιούνιο του 2013 υπάρχει ένα μεγάλο ερώτημα: πως θα αποπληρώσει το ελληνικό δημόσιο τις υποχρεώσεις του, δεδομένου ότι οι δόσεις από το δάνειο της τρόικας σταδιακά θα μειώνονται, ενώ οι δαπάνες για την αναχρηματοδότηση παλαιών οφειλών θα αυξάνονται και, το χειρότερο, οι προβλέψεις των δημοσίων φορολογικών εσόδων και εισπράξεων, όλο και συχνότερα, θα αποδεικνύονται ευσεβείς πόθοι που δεν θα έχουν καμμιά σχέση με την πραγματική φοροδοτική ικανότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Να σημειωθεί πως το 2012, με βάση το σχεδιασμό του Μνημονίου, το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να αντλήσει τα μισά από τα κεφάλαια που χρειάζεται με εκδόσεις ομολόγων! Αυτό το θέμα, που χαρακτηρίζεται ως «θέμα ταμπού» από τη γερμανική εφημερίδα Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ, βρίσκεται στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων. Έγραφε πολύ χαρακτηριστικά η γερμανική εφημερίδα: «Η Ελλάδα έχει ξεκάθαρη ανάγκη αναδιάρθρωσης του χρέους. Ακόμη κι αν τα προγράμματα λιτότητας έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, ο κόσμος αρχίσει να πληρώνει τους φόρους του και η κυβέρνηση κινηθεί γρήγορα με τα σχέδια ιδιωτικοποίησης, το δημόσιο χρέος θα είναι συντριπτικά υψηλό. Τα τρέχοντα αστρονομικά επιτόκια κινδύνου του 16% στα 3ετή ομόλογα δείχνουν ότι οι αγορές έχουν αρχίσει εδώ και καιρό να βλέπουν την αναδιάρθρωση του χρέους ως αναπόφευκτη. Οι πολιτικοί όμως στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο έχουν μετατρέψει το θέμα σε ταμπού κι έχουν βρει δυστυχώς σύμμαχο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».

Το αντάλλαγμα που ζητάει η Γερμανία γι’ αυτές τις δύο παραχωρήσεις (επιμήκυνση περιόδου αποπληρωμής και μείωση του επιτοκίου, που στην πράξη σημαίνει μη αύξησή του) είναι κατ΄αρχήν ένα σαρωτικό κύμα ιδιωτικοποιήσεων με στόχο να βρεθούν 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2015. Πρόκειται για γενικό ξεπούλημα κάθε δημόσιας ιδιοκτησίας. Αρκεί να αναφέρουμε ότι η αξία των μετοχών του δημόσιου στις εισηγμένες που διατηρεί συμμετοχή φτάνει μόνο 6,5 δισ. Για να βρεθούν όλα τα υπόλοιπα χρήματα θα πουλήσουν ακόμη και τον αέρα που αναπνέουμε. Ακόμη κι ετσι όμως δεν πρόκειται να κλείσιε η μαύρη τρύπα! Σε αυτό το πλαίσιο η λύση που προκρίνεται και από κύκλους της Γερμανίας, παρά τις ισχυρές αντιδράσεις, είναι ένα νέο δάνειο που θα επιχειρήσει να λύσει τα προβλήματα χρηματοδότησης και, το κυριότερο, να αποτρέψει το ενδεχόμενο παύσης πληρωμών και ανεξέλεγκτων για το κεφάλαιο εξελίξεων. 

Γερμανική αποικία η Ελλάδα

ΜΙΣΘΟΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΚΑΙ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟ ΑΝΤΙΤΙΜΟ ΤΗΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ

Παρότι όλες αυτές οι λύσεις – από την άμεση της επιμήκυνσης του δανείου της τρόικας και της αλλαγής του επιτοκίου, μέχρι τις απώτερες του νέου δανείου και της συντεταγμένης χρεοκοπίας – εξυπηρετούν αποκλειστικά τους δανειστές καθώς σηματοδοτούν μια τεράστια μεταφορά πόρων στο εξωτερικό υπό την μορφή τόκων και χρεολυσίων, για να τις εγκρίνει η Γερμανία απαιτεί κυριολεκτικά …γη και ύδωρ. Άμεσα ζητάει να εγκριθεί το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, το οποίο μετονομάστηκε σε Σύμφωνο του Ευρώ, σε μια προσπάθεια να φανεί λιγότερο αυστηρό από την πρώτη του μορφή. Στην πραγματικότητα όμως οι βασικές του προβλέψεις έμειναν ίδιες και απαράλλαχτες: «φρένο χρέους» σε όλους τους κρατικούς προϋπολογισμούς, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 και απεξάρτηση των μισθολογικών αυξήσεων από τον πληθωρισμό, μείωση δηλαδή των μισθών. Προκαλεί μάλιστα εντύπωση η ταχύτητα με την οποία ο εκβιασμός της Γερμανίας μετατράπηκε σε αίτημα της «εθνικά υπερήφανης» κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου. Παρότι, συγκεκριμένα, η φράση «λύση – πακέτο» ήταν η γερμανική απάντηση στα αιτήματα του Τσολάκογλου κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο, με την Μέρκελ να υπονοεί ότι πρώτα αποδέχεστε τον εκβιασμό μου για το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας και μετά συζητάμε, προσερχόμενος στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες ο Γιωργάκης δήλωνε κι αυτός σαν ηχώ του Βερολίνου «λύση – πακέτο» υπονοώντας ότι θα αποδεχτούμε κάθε απαίτησή σας!

Ακόμη όμως και τα παραπάνω αιτήματα δεν αρκούν στη Γερμανία για να αποδεχθεί ένα κούρεμα του ελληνικού δημόσιου χρέους, στο πλαίσιο μιας αναδιάρθρωσής του που είναι θέμα χρόνου. Η Γερμανία θα θέσει αυστηρότατους όρους, επικαλούμενη τις απώλειες που θα έχουν τα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα. Με βάση πιο πρόσφατα στοιχεία (Φαϊνάνσιαλ Τάιμς 8 Μαρτίου) ακριβώς το μισό ελληνικό χρέος (120 δισ.) βρίσκεται σε χέρια τραπεζών και το υπόλοιπο (119 δισ.) εκτός τραπεζών. Οι απώλειες ωστόσο θα κινούνται σχεδόν αποκλειστικά σε ονομαστικό επίπεδο καθώς οι παχυλές, συχνά διψήφιες αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν αποζημιώσει τους κατόχους του και με το παραπάνω. Θα κινούνται δε οι γερμανικοί όροι σε τρεις κατευθύνσεις. Πρώτο, άμεσο έλεγχο στα δημόσια οικονομικά και τις εισπράξεις εφοριών και τελωνειών, παραπέμποντας στα χρόνια οικονομικής κατοχής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Δεύτερο, αθρόες ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και βίαιες εξαγορές κάθε μεγέθους ιδιωτικών επιχειρήσεων από τις κατασκευές και τον τουρισμό μέχρι τις τράπεζες και το εμπόριο (ό,τι έχει απομείνει σε αυτό τον κλάδο) που θα είναι αποτέλεσμα της δεινής θέσης στην οποία θα περιέλθουν οι ελληνικές επιχειρήσεις λόγω της ύφεσης, ενώ αυτή η τάση θα διευκολυνθεί από την πτώση της χρηματικής αξίας τους. Τρίτο και σημαντικότερο μια συνεχής μείωση σε μισθούς, ημερομίσθια, συντάξεις και επιδομάτα ανεργίας (καθόλου τυχαία δεν ήταν η τελευταία παρεμβαση του Όλι Ρεν) μέχρι να φθάσουν σε τριτοκοσμικά όρια και επίπεδα εξαθλίωσης.

 ΠΑΥΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Ανατροπή της επίθεσης του κεφαλαίου

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 

Μονόδρομο απέναντι στην επίθεση του κεφαλαίου αποτελεί η μαχητική διεκδίκηση ενός πλαισίου διεκδικήσεων που θα βελτιώνουν τη θέση των εργαζομένων, θα προκαλούν ρήγματα στην αστική κυριαρχία και θα ανοίγουν το δρόμο για την αντικαπιταλσιτική επανάσταση και την εργατική εξουσία. Ειδικότερα: αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα ανεργίας, γενναίες επιδοτήσεις σε παιδεία, υγεία, ασφάλιση και μέσα μεταφοράς, εθνικοποίηση των τραπεζών και στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων, περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, έξοδος από ευρώ και ΕΕ και παύση πληρωμών του δημόσιου χρέους στην κατεύθυνση της διαγραφής του.

Η ιδιαιτερότητα ωστόσο του αιτήματος παύσης πληρωμών είναι πως η πλήρης υλοποίησή του δεν εξαρτάται μόνο από τους εσωτερικούς ταξικούς και πολιτικούς συσχετισμούς, όπως συμβαίνει στον ένα ή τον άλλον βαθμό για  τα προηγούμενα αιτήματα. Η τύχη του χρέους δηλαδή δεν κρίνεται ούτε από το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ελληνικών τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων – ακόμη και στην περίπτωση που αυτό θα λυθεί προς όφελος της εργατικής τάξης. Γι’ αυτό τον λόγο τα ομόλογα που έχουν εκδοθεί από το ελληνικό δημόσιο, τα οποία ας τα θεωρήσουμε χάρη ευκολίας επιταγές που θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν στο εξωτερικό ενσωματώνοντας απαιτήσεις, θα αποτελούν αγκάθι στο πλευρό ακόμη και μιας εργατικής εξουσίας (που θα αφαιρεθεί μόνο όταν νικήσει η διεθνής επανάσταση και εδραιωθεί ο σοσιαλισμός – κομμουνισμός). Η προβολή επομένως του αιτήματος της διαγραφής του χρέους δεν εγγυάται την διαγραφή του! Απονομιμοποιεί το χρέος και αντιμετωπίζει την ιδεολογική τρομοκρατία, αφήνοντας όμως ένα κενό ανάμεσα στο σημερινό ζόφο και την ιδεολογική ζύμωση από την μια και την διαγραφή μέρους ή όλου του χρέους από την άλλη.

Η μοναδική μέθοδος που μπορεί να καλύψει αυτό το κενό είναι ο λαϊκός εκβιασμός και οι επιτροπές λογιστικού ελέγχου. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε οι δεκάδες σχετικές προσπάθειες που έχουν γίνει σε όλο τον κόσμο δεν τελεσφόρησαν παρά σε μια μόνο χώρα – τον Ισημερινό. Κι αυτό εξ αιτίας της λαϊκής πάλης που επέβαλλε στον Ραφαέλ Κορέα την ατζέντα της ΕΛΕ.

Η αντίστοιχη προσπάθεια που γίνεται στην Ελλάδα με ζητούμενο να ανοίξουν τα βιβλία του χρέους διευκολύνει την πάλη μια και εισάγει σε αυτήν επιπλέον τμήματα των εργαζομένων και δίνει κύρος στο αίτημα διαγραφής του χρέους. Η ανάδειξη του παράνομου χαρακτήρα του ανατοκισμού για παράδειγμα, όπως έγινε στον Ισημερινό, μπορεί να αποβεί πολλαπλά χρήσιμη στην περίπτωση της Ελλάδας που μέσα σε δύο δεκαετίες έχουμε πληρώσει δύο φορές σχεδόν το σημερινό χρέος. Το ίδιο αποτελεσματικά μπορεί να λειτουργήσει και η επίκληση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης λόγω των δραματικών κοινωνικών συνεπειών που έχει η εξυπηρέτηση του (βλέπε σελίδα 20).

Οι όροι για να λειτουργήσει προωθητικά στην εξέλιξη της ταξικής πάλης το αίτημα συγκρότησης Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου είναι να έχει κινηματικό χαρακτήρα και να μην εκφυλιστεί σε επιτροπή κοινοβουλευτικού ελέγχου (ωραίο μου πλυντήριο) και επίσης να είναι σαφές ότι το αίτημα αυτό δεν απευθύνεται στην κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, αλλά στο κίνημα που θα το επιβάλει με αγώνες και μαζικό λαϊκό εκβιασμό.

Στον αντίποδα αυτής της αντίληψης κινούνται ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ που επιχειρούν να «στενέψουν» το αίτημα στα μέτρα του κοινοβουλευτικού ελέγχου, παρά την έντονη αποδοκιμασία που δέχτηκαν όταν ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους στην πρώτη συνέντευξη Τύπου της Πρωτοβουλίας για τη Συγκρότηση της ΕΛΕ. Το ΚΚΕ από την άλλη επιτίθεται στην πρόταση δημιουργίας κοινοβουλευτικής επιτροπής αντιτείνοντας ορθά την εμπειρία από προηγούμενα αποτελέσματα αντίστοιχων επιτροπών. Από την άλλη αμφισβητώντας τον διαχωρισμό σε νόμιμο και παράνομο στο όνομα του κινδύνου να κληθεί να πληρώσει ο λαός το «νόμιμο» υποτιμάει την ταξική πάλη που θα καθορίσει ποιό μέρος τελικά θα πληρωθεί και επίσης τα τεράστια οφέλη που δημιουργούνται ακόμη κι από τη διαγραφή του 70% του χρέους όπως έγινε στον Ισημερινό, με αποτέλεσμα να διπλασιαστούν οι δαπάνες για υγεία και παιδεία. Κι αυτό σε σύγκρουση κι όχι σε συμφωνία με τον ιμπεριαλισμό και τους πιστωτές.