Η αξιολόγηση θα διαλύσει τις αυταπάτες

Το σχέδιο της κυβέρνησης είναι σχεδόν …ειδυλλιακό. Ολοκληρώνεται στο επόμενο τρίμηνο η αξιολόγηση, με την αποδοχή του ασφαλιστικού τερατουργήματος από τους εκπροσώπους των πιστωτών, κι από τον Απρίλη όταν θα μπει η Άνοιξη τα δύσκολα θα είναι πίσω.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Ολίγον το ΕΣΠΑ, ολίγον το κουτσουρεμένο παράλληλο πρόγραμμα που θα αρχίσει να εξαγγέλλεται (γιατί από την εφαρμογή του κανείς δεν περιμένει απτά αποτελέσματα), η κυβέρνηση θα μπορεί να αναθερμάνει τις σχέσεις της με τον κόσμο της Αριστεράς. Το κλείσιμο μάλιστα των μεγάλων εκκρεμοτήτων, με την ψήφιση του αναπτυξιακού νόμου και την αδειοδότηση των τηελοπτικών καναλιών, θα επιτρέψει να ανθίσουν οι δικές της σχέσεις με την εγχώρια διαπλοκή, γυρίζοντας έτσι οριστικά σελίδα από την περίοδο των συγκρούσεων και της αβεβαιότητας του 2015… Η αλήθεια είναι πως η μοναδική αξία του παραπάνω σεναρίου το οποίο διακινεί προς κάθε κατεύθυνση το Μαξίμου είναι για να το αποκλείσουμε. Τα πάντα μπορεί να συμβούν, με εξαίρεση τα παραπάνω, τα οποία δεν είναι κι η πρώτη φορά που τα ακούμε. Από το 2010 δεκάδες φορές επιχειρήθηκε το μαστίγιο της αξιολόγησης να γλυκαθεί με το καρότο της επόμενης μέρας.

Πρώτα και κύρια: Η τρέχουσα αξιολόγηση, πρώτη στο πλαίσιο του νέου προγράμματος που συνόδευσε το αντιλαϊκό Μνημόνιο Τσίπρα του 2015, ας μην εκπλαγεί κανείς αν φτάσει και καλοκαίρι. Οι πιστωτές έχουν κάθε λόγο να τα ζητήσουν …όλα κάνοντας τον εξευτελισμό της υποτιθέμενης αριστερής κυβέρνησης να γίνει τέλειος. Το γεγονός δε ότι η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να μην προβάλει καμία αντίσταση στις απαιτήσεις τους δεν προμηνύει τη σύντομη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων. Το Μαξίμου ξέρει καλά πως οι υποχωρήσεις του έχουν ένα όριο, πέραν του οποίου ακόμη κι αυτή η κοινοβουλευτική ομάδα των εξωνημένων ναινέκων, που ο ένας συναγωνίζεται τον άλλο σε κωλοτούμπες, μπορεί να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη. Και στο βάθος καραδοκούν οι πολιτικοί …ογκόλιθοι Λεβέντης και Θεοδωράκης, που θα ζητήσουν ανταλλάγματα για να στηρίξουν τον Τσίπρα. Ο πρωθυπουργός επομένως δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένος κι αυτό μάλιστα λόγω των προσωπικών πολιτικών του σχεδίων, όχι λόγω του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Τα αντιλαϊκά μέτρα που θα απαιτήσουν οι πιστωτές και θα ψηφίσει η Βουλή αργά ή γρήγορα περιλαμβάνονται αυτούσια στο Μνημόνιο Τσίπρα που αντικατέστησε το πρόγραμμα του κόμματος, με τις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ζήτημα συνείδησης ή συνέπειας, επομένως δεν τίθεται εκ μέρους της κυβέρνησης.

Δεύτερο, ο Τσίπρας, όπως ακριβώς έκαναν στο παρελθόν Παπανδρέου και Σαμαράς, παρότι υφάρπαξε τη λαϊκή ψήφο πιστεύει ότι διαθέτει λευκή επιταγή. Το αντι-ασφαλιστικό ωστόσο, πολύ πριν οδηγήσει στο σύμφωνο συμβίωσης με τις …υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις του ΣΕΒ που ως γνωστόν εκπροσωπούνται από τον πρόεδρό του Θ. Φέσσα, προκάλεσαν αναβρασμό στην κοινωνία. Τις επόμενες εβδομάδες η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά από κοινωνικές αντιδράσεις που ούτε καν διανοούταν, ενώ πολύ σύντομα θα ψηφίσει νέα αντιλαϊκά μέτρα. Ειδικότερα, στο μεσοπρόθεσμο θα συμπεριλαμβάνονται για τα έτη 2016 και 2017 νέα μέτρα ύψους 1,7 δισ. ευρώ, ώστε να βγει το πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018, χωρίς να αποκλείονται νέα μέτρα και για φέτος. Ήδη ξεκίνησαν οι διαρροές για νέα μέτρα ύψους 900 εκ. ευρώ, ενώ ανοιχτό είναι ακόμη το θέμα με την επιπλέον φορολόγηση των αγροτών που θα σημάνει την προλεταριοποίηση χιλιάδων εργατο-αγροτών. Κι αυτή η ωμή πραγματικότητα που αντιμετωπίζει τους αγρότες ως επιχειρηματίες και μάλιστα επιτυχημένους δεν καλλωπίζεται με τα σχέδια ενοικίασης γης σε νέους αγρότες που διαδίδει η κυβέρνηση και υποτίθεται πως θα περιορίσουν το πρόβλημα της ανεργίας.

Η επίσκεψη των εκπροσώπων των δανειστών στα μέσα Ιανουαρίου στην Αθήνα θα δείξει σύντομα τις προθέσεις των θεσμών, διαλύοντας τις αυταπάτες. Και στο πιο ήπιο σενάριο ωστόσο ας μην περιμένει η κυβέρνηση συναίνεση από τα κάτω, όπως κάνει αναπολώντας μέρες του ’80. Γιατί και τότε δόθηκε έναντι αδρού οικονομικού ανταλλάγματος. Συναίνεση, έναντι περικοπών στους μισθούς και μειώσεων στις συντάξεις γαρνιρισμένης με άφθονη υποκρισία όπως αυτή του Τσακαλώτου που καταγγέλλει στην Ευρώπη τη λιτότητα την οποία εφαρμόζει στην Ελλάδα, ποτέ δεν προσφέρθηκε. Το πολύ – πολύ κανένα γιούχα…

Σε αυτό το εκρηκτικό τοπίο τα όνειρα του ΣΥΡΙΖΑ σύντομα θα αποδειχθούν θερινής νυκτός…

Το άρθρο δημοσιεύθηκε την Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2016 στην εφημερίδα Πριν

Παγίδα φτώχειας το παράλληλο νόμισμα (Πριν, 24/5/2015)

Αδιαπέραστο τοίχο βρήκε μπροστά του ο έλληνας πρωθυπουργός στη σύνοδο κορυφής της Ρίγας στη Λετονία, που τελείωσε προχθές, Παρασκευή το απόγευμα. Ο Αλέξης Τσίπρας προσήλθε στην πρωτεύουσα της Βαλτικής Δημοκρατίας, με την ελπίδα ότι στη συνάντηση που θα είχε εκεί με την γερμανίδα καγκελάριο και τον γάλλο πρόεδρο θα δινόταν μια πολιτική λύση κι έτσι, επί της ουσίας, θα προσπερνούσε τους «θεσμούς» και την «ομάδα των Βρυξελλών». Δεν ήταν η πρώτη φορά που η ελληνική πολιτική ηγεσία προσέβλεπε στο Βερολίνο και το Παρίσι επιδιώκοντας μια πολιτική λύση. Από τις πρώτες ημέρες της νέας κυβέρνησης και με αποκορύφωμα την επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στο Βερολίνο στις 10 Απριλίου το «κρυφό χαρτί» της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας, υποτίθεται πως ήταν η πολιτική συνεννόηση που τελικά θα άνοιγε το δρόμο για την εκταμίευση της δόσης των 7,2 δισ. ευρώ. Κι επανειλημμένες φορές η ελπίδα τους, που ως σημείο αφετηρίας έχει την κοινότητα των συμφερόντων και την δυνατότητα εύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης, έχει αποδειχθεί φρούδα! Συνεχίζουν παρόλα αυτά…

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι αυτός ο χρόνος δεν κυλάει ουδέτερα στη διελκυστίνδα Ελλάδας – πιστωτών. Όπως φαίνεται στον πίνακα που παραθέτουμε, όλο τούτο το διάστημα το ελληνικό δημόσιο, που δεν έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ από τους πιστωτές κατά παράβαση των όσων προβλέπονταν, έχει καταβάλλει στο ΔΝΤ για την αποπληρωμή του δανείου της πρώτης δανειακής σύμβασης (του 2010) σχεδόν 3,5 δισ. ευρώ. Οι πιστωτές επομένως δεν είχαν καμιά ζημιά, χωρίς όμως το ίδιο να ισχύει για την Ελλάδα που πλήρωσε «πλήρως και εγκαίρως» τις υποχρεώσεις της, σύμφωνα με όσα προβλέπονταν στην απόφαση της Ευρωομάδας της 20^ης Φεβρουαρίου. Λόγω της καταβολής των 3,5 δισ. ευρώ μέχρι σήμερα στους πιστωτές από την τωρινή κυβέρνηση (δεν συμπεριλαμβάνονται, πχ τα 448 εκ. ευρώ που καταβλήθηκαν στις 13 Ιανουαρίου, παρότι κι εκείνο το ποσό βάρυνε απρόβλεπτα τα τρέχοντα δημόσια έσοδα) η συγκέντρωση για παράδειγμα των 2,34 δισ. ευρώ που απαιτούνται για την καταβολή των συντάξεων γίνεται μετά κόπων και βασάνων. Ενώ, όλες οι υπηρεσίες του δημοσίου κι ειδικότερα οι πιο ευαίσθητες, όπως τα νοσοκομεία, έρχονται αντιμέτωπες πλέον με την «παύση παραδόσεων» των προμηθευτών τους, που είναι η δική τους αντίδραση στην παύση πληρωμών του δημοσίου. Για να μην πούμε βέβαια πως τα 3,5 αυτά δισ. που δόθηκαν στους πιστωτές θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτήσει την 13^η σύνταξη… Εν ολίγοις, ο χρόνος κυλάει σε όφελος των πιστωτών που βλέπουν την κυβέρνηση να στραγγίζει για λογαριασμό τους και τα τελευταία ρευστά του δημοσίου, θυσιάζοντας μάλιστα σε αυτό το βωμό πολύ γρήγορα το πολιτικό της κεφάλαιο, όπως συνέβη με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που αφορούσε την μεταφορά στην Τράπεζα της Ελλάδας των ρευστών διαθεσίμων των νομικών προσώπων του δημοσίου.

Στο παράλληλο, πληθωριστικό νόμισμα προτείνεται

να δίνονται οι αυξήσεις σε μισθωτούς και συνταξιούχους

Κάποτε όμως και τα ρευστά διαθέσιμα τελειώνουν, δημιουργώντας το ερώτημα πώς θα γίνονται στο εξής οι πληρωμές του χρέους, δεδομένης της χρηματοδοτικής ξηρασίας που έχει επέλθει. Κι εδώ οι δανειστές έχουν λύση, η οποία μάλιστα ζυμώνεται μήνες τώρα στην κοινή γνώμη και τα επιτελεία. Η λύση είναι το διπλό νόμισμα, δηλαδή μαζί με το ευρώ η παράλληλη κυκλοφορία ενός επιπλέον νομίσματος υπό την μορφή υποσχετικής. Η πρώτη φορά που εισήχθη επίσημα στη δημόσια συζήτηση ήταν από την Ντόιτσε Μπανκ, ακριβώς πριν 3 χρόνια, όταν στο ενδιάμεσο των δύο εκλογών η προοπτική μιας εκλογικής επιτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ δημιουργούσε ανησυχίες για την αποπληρωμή του χρέους, έστω, σε όσους δεν θέλουν να αφήνουν τίποτε στην τύχη.

Τα ίδια σενάρια επανήλθαν από τις Βρυξέλλες πριν λίγες εβδομάδες και μόλις πριν δύο μέρες από τον γερμανό υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που φέρεται να πρότεινε την κυκλοφορία παράλληλου νομίσματος στην Ελλάδα. Και τα δύο δημοσιεύματα διαψεύστηκαν, αλλά δεδομένου ότι είδαν το φως της δημοσιότητας από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έχουν ξεχωριστή σημασία. Η σοβαρότητα των σχετικών ζυμώσεων υπογραμμίζεται αν λάβουμε υπ’ όψη μας και μια σχετική μελέτη που εκδόθηκε στις 20 Μαΐου από το Κέντρο για Ευρωπαϊκές Πολιτικές Σπουδές (Centre for European Policy Studies), (εδώ η πλήρης έκθεση) το οποίο απηχεί υψηλού επιπέδου προβληματισμούς για τρέχοντα θέματα, χωρίς φυσικά να τους υιοθετεί ή να τους συστήνει. Συγγραφέας της μάλιστα είναι ο Τόμας Μάγιερ, που έγραψε και την έκθεση της Ντόιτσε Μπανκ, τον Μάιο του 2012, με τον οποίο η κυβέρνηση κι ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, συνομιλούν. Τέλος, σχετικές συζητήσεις για παράλληλη κυκλοφορία νέου νομίσματος έχουν γίνει και στο υπουργικό συμβούλιο, με τον υπουργό Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη να παρουσιάζει τη νέα κάρτα που θα εκδοθεί στο όνομα όσων ευνοηθούν από τα μέτρα αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας «ως μια μορφή παράλληλου νομίσματος».

Η νέα μελέτη για την παράλληλη νομισματική κυκλοφορία εμφανίζει την έκδοση των υποσχετικών ως μια παρένθεση που θα μπορεί να κλείσει όταν αποκατασταθούν οι κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας, όπως συνέβη για παράδειγμα στην Αργεντινή το 2001 και σε πιο περιορισμένη και ελεγχόμενη έκταση το 2009 στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Με τα νέα νομίσματα θα μπορούν να πληρώνονται οι αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, προτείνει ο συντάκτης της έκθεσης. Έτσι ο συνταξιούχος κι ο δημόσιος θα αμείβονται με δύο νομίσματα: με ευρώ τον σταθερό μισθό ή την σταθερή σύνταξη και με τις υποσχετικές το επιπλέον ποσό που θα ανακοινώσει όποια κυβέρνηση θέλει να ασκήσει κοινωνική πολιτική, υπονοεί ο συντάκτης της, μειδιώντας υποθέτουμε. Ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα οι αυξήσεις θα δίνονται με το παράλληλο εθνικό νόμισμα. Προτείνοντας μάλιστα να μην παρεμβαίνει η κυβέρνηση στην διαμόρφωση της ισοτιμίας του νέου νομίσματος (του Geuro εκ του Greek euro) με το ευρώ, είναι βέβαιο ότι ακόμη κι αν ξεκινούσε με ισοτιμία 1 προς 1, πολύ γρήγορα θα υποτιμούταν ραγδαία. Το αποτέλεσμα θα ήταν δύο πληθωρισμοί, ένας σε ευρώ–σχεδόν μηδενικός, κι ένας σε Geuro–σταθερά διψήφιος, ακόμη και δύο δημόσια χρέη! Το «μυστικό» ωστόσο της πρότασης παράλληλης κυκλοφορίας, που προκρίνεται ως το μικρότερο κακό σε σχέση με την έξοδο από το ευρώ, βρίσκεται στο πρώτο κιόλας άρθρο της μελέτης: «Ρύθμιση για ικανά δημόσια έσοδα σε ευρώ για να εξυπηρετηθεί το χρέος στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ… για να αποφευχθεί μια τεχνητή χρεοκοπία».

Εν ολίγοις, η πρόταση για την παράλληλη κυκλοφορία μπορεί να συμπυκνωθεί στην εξής: «όσα ευρώ υπάρχουν, κατευθύνονται στην πληρωμή του χρέους και την λειτουργία των τραπεζών και, για την πληρωμή όλων των υπόλοιπων υποχρεώσεων, εκδώστε ό,τι νόμισμα θέλετε. Το πρωταρχικό ωστόσο είναι η αποπληρωμή του χρέους»! Φαίνεται επομένως ότι πρόκειται για ένα βαθιά αντιλαϊκό σχέδιο, μια παγίδα φτώχειας, που έρχεται να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των πιστωτών. Το πετυχαίνει ωστόσο αυτό υποθηκεύοντας τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων που θα ταυτίσουν τις αυξήσεις με τον πληθωρισμό, καθώς οι τιμές σε Geuro των προϊόντων θα αυξάνονται συνεχώς…

Η πρόταση για παράλληλη νομισματική κυκλοφορία δεν είναι μόνο μια μορφής πίεση στην κυβέρνηση Τσίπρα για να υπογράψει άρον – άρον κι ό,τι να ‘ναι, πριν αναγκαστεί να προσφύγει σε τέτοια εργαλεία, που θα έχουν τεράστιο πολιτικό κόστος. Είναι επίσης κι ενός είδους απάντηση στην κρίση συναλλακτικών μέσων που αντιμετωπίζει ο ελληνικός καπιταλισμός, ως απόρροια της παραίτησης του από τη νομισματική κυριαρχία.

Στη βάση των παραπάνω, η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι η τακτική της έχει αποτύχει παταγωδώς κι η ρήξη με τους δανειστές είναι μονόδρομος. Άμεσα, πρέπει να διακόψει τις συνομιλίες και να αρνηθεί να πληρώσει τα 1,5 δις. ευρώ που είναι οι δόσεις στο ΔΝΤ για τον μήνα Ιούνιο, αρχής γενομένης στις 5 Ιουνίου όταν πρέπει να καταβληθούν σχεδόν 300 εκ. ευρώ. Στη συνέχεια να εξαγγείλει την μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους, όπως μέχρι σήμερα έχουν κάνει πολλές χώρες χωρίς καμία να το μετανιώσει και να βγάλει την χώρα από το ευρώ άμεσα, και την ΕΕ.

Ατιμωτικός συμβιβασμός με νέο δάνειο 20-30 δισ. ευρώ και αντιλαϊκό μνημόνιο (Πριν, 3/5/2015)

Θέτοντας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όλα τα θέματα ξεκίνησαν την Πέμπτη 30 Μαΐου και αναμένεται να ολοκληρωθούν σήμερα οι συζητήσεις στην ομάδα των Βρυξελλών. Βασικό γνώρισμα του εν εξελίξει γύρου διαπραγματεύσεων είναι τα θετικά σχόλια στον διεθνή Τύπο και εκ μέρους παραγόντων της ΕΕ, για το «εποικοδομητικό πνεύμα» που επιδεικνύει η ελληνική πλευρά. Πίσω από τα φιλικά χτυπήματα στην πλάτη δεν βρίσκεται τίποτε άλλο παρά η ενθάρρυνση των υποχωρήσεων του Μεγάρου Μαξίμου, που περιλαμβάνουν την αλλαγή στη σύνθεση της διαπραγματευτικής ομάδας, με την αναβάθμιση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου και του προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Γιώργου Χουλιαράκη και την παράλληλη περιθωριοποίηση του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και του γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων Νίκου Θεοχαράκη, που κρίθηκαν …πολύ σκληροί για να διαπραγματευθούν. Οι αλλαγές που ανακοινώθηκαν το πρωί της Δευτέρας, είναι πολύ πιθανό να επιβλήθηκαν στην κυβέρνηση από την Άνγκελα Μέρκελ ή να συζητήθηκαν μαζί της, στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε μαζί της ο πρωθυπουργός μια μέρα πριν.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκονται οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Στο ένα άκρο της διελκυστίνδας οι Ευρωπαίοι κατεβάζουν τον πήχη του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ σε μηδενικά επίπεδα κι ακόμη χαμηλότερα προβλέποντας έλλειμμα για το τρέχον έτος ενδεχομένως και 1%, κι αφού μάλιστα εισπραχθεί ο ΕΝΦΙΑ, επανέλθει η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα ασφαλιστικά ταμεία κι αναβληθεί η πληρωμή της 13^ης σύνταξης για το αόριστο μέλλον. Κι έτσι ζητούν την λήψη νέων μέτρων ύψους ακόμη και 3 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση από την άλλη μεριά προβλέπει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης για την οικονομία φέτος, που δεν καθιστούν αναγκαία τα νέα μέτρα. Αποδέχεται ωστόσο την προώθηση της ιδιωτικοποίησης των επιχειρήσεων ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΔΕΣΦΑ, ΟΔΙΕ, Αστέρας Βουλιαγμένης ακόμη και του Ελληνικού με ορισμένες, περιθωριακής σημασίας, τροποποιήσεις της νεο-αποικιακής σύμβασης μεταξύ Λάτση και ΤΑΙΠΕΔ.

Αν υπάρξει μια κατ’ αρχήν έστω συμφωνία σήμερα, τότε δεν αποκλείεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διευκολύνει την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες, χαλαρώνοντας το καθεστώς ασφυξίας που έχει επιβάλει στην ελληνική οικονομία. Αυτό ακριβώς το καθεστώς ασφυξίας αποδείχτηκε άλλωστε και το μέσο εκβιασμού της κυβέρνησης που την οδήγησε στην υποχώρηση από τις αρχικές της θέσεις και τον διαφαινόμενο, ατιμωτικό συμβιβασμό με τους πιστωτές.

Άμεσο αποτέλεσμα των πιέσεων της ΕΚΤ ήταν η βύθιση της ελληνικής οικονομίας στην ύφεση. Το κλίμα των τελευταίων μηνών περιγράφεται παραστατικά στην τελευταία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής: Αναμενόμενος αρνητικός ρυθμός μεγέθυνσης για το πρώτο τρίμηνο του 2015 που πλέον απειλεί κι όσες επιχειρήσεις άντεξαν τα προηγούμενα χρόνια, φυγή καταθέσεων από τις αρχές Νοέμβρη ύψους 26 δισ. ευρώ, αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το δημόσιο κατά 3,47 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2015, κ.α. Όσο αναμφισβήτητα είναι όμως αυτά τα στοιχεία, άλλο τόσο είναι κι η αιτία τους: η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που χορηγώντας έκτακτη ρευστότητα με το σταγονόμετρο (μέσω του ELA) και απαγορεύοντας στην πράξη στις εμπορικές τράπεζες να παράσχουν την αναγκαία ρευστότητα στο δημόσιο, επιδεινώνει καθημερινά το οικονομικό περιβάλλον. Σε τέτοιο βαθμό ώστε να προκαλούνται ακόμη και κύματα μαζικών αναλήψεων από τις τράπεζες, όπως συνέβη την Τρίτη 28 Απριλίου, όταν χιλιάδες συνταξιούχοι έσπευσαν στα ΑΤΜ να προλάβουν να σηκώσουν τις συντάξεις τους. Το συγκεκριμένο περιστατικό, που προκλήθηκε μετά από φήμες και αρθρογραφία σε κλίμα πανικού ακόμη και μεγάλων εφημερίδων, ήταν προειδοποιητική βολή στην κυβέρνηση από κύκλους της αστικής τάξης που θέλουν συμφωνία με τους θεσμούς, πάση θυσία και με κάθε κόστος…

Ωστόσο, οι καταστροφικές ευθύνες της ΕΚΤ, που παίρνει μια το ρόλο του πυρομανούς και την άλλη του πυροσβέστη, αποκρύπτεται από την παραπάνω έκθεση, που φτάνει στο σημείο να κρίνει ότι «η χώρα θα χρειαστεί πρόσθετη βοήθεια (= νέα δανειακή σύμβαση) ύψους 20-30 δισ. ευρώ μέχρι να διευθετηθεί το ζήτημα του χρέους. Αλλά και η βοήθεια αυτή θα δοθεί υπό όρους οικονομικής πολιτικής, όπως προβλέπεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας».

Η αλήθεια είναι πως παρότι οι αυξημένες υποχρεώσεις εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους για τα επόμενα χρόνια προϋπήρχαν (2016: 13,11 δισ. ευρώ, 2017: 13,89 δισ. ευρώ, 2018: 11,26 δισ. ευρώ, 2019: 16,57 δισ. ευρώ, 2020: 13,41 δισ. ευρώ, 2021: 18,13 δισ. ευρώ, 2022: 33,36 δισ. ευρώ, 2023:28,74 δισ. ευρώ, κοκ), η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος τους τελευταίος μήνες, με ευθύνη των Ντράγκι – Σόιμπελ – Μέρκελ, δημιούργησαν τους όρους ώστε η βαθύτερη υπερχρέωση της χώρας να φαίνεται περισσότερο αναγκαία και δικαιολογημένη. Ακόμη κι ως σωτηρία! Κοινή συνισταμένη κι επιστέγασμα όλων των παραπάνω είναι ένα νέο μνημόνιο, που θα συνοδεύεται από επαχθείς όρους οικονομικής πολιτικής (μείωση συντάξεων, νέα φορολογία, μείωση κοινωνικών δαπανών) οι οποίοι θα αυξήσουν τη φτώχεια στην κοινωνία.

Απέναντι σε αυτή την ζοφερή προοπτική η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε άμεση παύση πληρωμών του χρέους, επικαλούμενη την απροθυμία των δανειστών να καταβάλουν την δόση των 7,2 δισ. ευρώ, και σε διαγραφή του χρέους. Όλα τ’ άλλα διαιωνίζουν την εξαθλίωση…

Καταιγισμός σεναρίων περί Grexit (Επίκαιρα, 1-8 Απριλίου 2015)

Όσο εντός της Ελλάδας εξακολουθεί η συζήτηση περί πραγματικών εναλλακτικών απέναντι στους μαφιόζικους εκβιασμούς των Ευρωπαίων να είναι απαγορευμένη συζήτηση, τόσο στο εξωτερικό πληθαίνουν τα σενάρια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για εναλλακτικά σχέδια ικανά να εξασφαλίσουν την βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Το σημείο δε που όλα αυτά τα σχέδια τέμνονται είναι το διαβόητο Grexit∙ η καθαυτή έξοδος από το ευρώ ή διάφορες παραλλαγές της.

Κίνδυνος για την Γερμανία!

Κατά τον Νίκολας Μπλομ, επικεφαλής του γραφείου του Βερολίνου του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, όπως έγραψε στους Financial Times στις 27 Μαρτίου, η ευθύνη για την επιτάχυνση της εξόδου της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα αποτελεί τον μεγάλο φόβο της γερμανίδας καγκελαρίου. Μεγαλύτερο ακόμη κι από την εντύπωση που μπορεί να δημιουργηθεί πως η ίδια επιδιώκει την γερμανική κυριαρχία (Ubermacht) στην Ευρώπη. Εντύπωση την οποία αποφεύγει συστηματικά, όπως έκαναν κι όλοι οι προκάτοχοί της, επιδιώκοντας κάθε φορά να δείχνει πως «οι αποφάσεις για την Ελλάδα λαμβάνονται συλλογικά από τα 19 μέλη της ευρωζώνης. Η Γερμανία, ισχυρίζεται, είναι μόνο μία χώρα μεταξύ ίσων». Ωστόσο, «αυτός είναι μύθος υποδεικνύει συνεχώς ο Αλ. Τσίπρας» υποστηρίζει ο γερμανός δημοσιογράφος φέρνοντας στην επιφάνεια το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί στις σχέσεις της Γερμανίας με την υπόλοιπη Ευρώπη, σε τέτοιο βαθμό ώστε «η Ελλάδα να έχει ενοχοποιηθεί από μια πανίσχυρη Γερμανία η οργή της οποίας μπορεί σύντομα να ξεσπάσει σε άλλα κράτη». Πρόκειται για μια πραγματικότητα που δίνει τεράστιο περιθώριο πιέσεων ακόμη και εκβιασμών στην ελληνική πλευρά, καθώς πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα επιβεβαίωνε όλη την ακμάζουσα συζήτηση στη γηραιά ήπειρο περί Τέταρτου Ράιχ και γερμανικής Ευρώπης. Συζήτηση που, περιττό να ειπωθεί, δεν βοηθάει τα σχέδια εμπέδωσης της γερμανικής κυριαρχίας, γι’ αυτό και το Βερολίνο πασχίζει να την διασκεδάσει ή να την ακυρώσει…

Σωτηρία για την Ελλάδα!

Το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ παρουσιάστηκε στην ίδια βρετανική εφημερίδα ως σωτηρία για την ελληνική οικονομία από τον Ντέσμοντ Λάχμαν του νεοσυντηρητικού ιδρύματος American Enterprise Institute, με μια επιχειρηματολογία όμως εξόχως ρεαλιστική. Πρότεινε συγκεκριμένα την υιοθέτηση το όρου Grexodus αντί του συνηθισμένου Grexit λόγω αρχικά του ότι ο όρος exit είναι λατινικός, ενώ το exodus είναι ελληνική λέξη με εβραϊκές καταγωγές. «Το δεύτερο επιχείρημα είναι πιο ουσιαστικό. Ο όρος Grexit έχει μια αρνητική υποδήλωση υπό την έννοια ότι μια χώρα μπορεί να εκδιωχθεί παρά την θέλησή της από μια λέσχη στην οποία επιθυμεί να συμμετάσχει. Ωστόσο, στην ειδική περίπτωση της Ελλάδας, που υπέμεινε έξι χρόνια οικονομικής ύφεσης στον ζουρλομανδύα του μέλους της ευρωζώνης ο οποίος συνέβαλε στην εμφάνιση μιας κρίσης στην Ελλάδα όμοιας με εκείνη των ΗΠΑ την δεκαετία του ’30, γιατί η απελευθέρωση από τον περιορισμό αυτής της συναλλαγματικής ισοτιμίας να μην αναζητηθεί σε μια λέξη με μια πιο θετική υποδήλωση;». Ο συγγραφέας στη συνέχεια διατυπώνει ακόμη πιο καθαρά τις απόψεις του για τις επιπτώσεις της ευρωζώνης στην ελληνική οικονομία. «Η βιβλική χρήση της λέξης έξοδος (exodus) περιέχει την έννοια της απελευθέρωσης των παιδιών του Ισραήλ από την σκλαβιά. Με την ίδια έννοια γιατί η λέξη Grexodus να μη φέρει την ιδέα ότι η Ελλάδα θα έχει αφήσει την δουλεία του ευρω-ζουρλομανδύα που καταδίκασε τη χώρα στην ένδεια και την έχει υποβάλει σε μια πολυετή πολιτική ταπείνωση; Αυτό δε σημαίνει ότι η εγκατάλειψη του ευρώ θα είναι μια εύκολη δουλειά για την Ελλάδα, καθώς αν δεν γίνει σωστή διαχείριση της πολύ εύκολα μπορούν να πάνε όλα στραβά. Σημαίνει όμως ότι έξω από το ευρώ, η Ελλάδα θα έχει ξανά τουλάχιστον μια ευκαιρία για μακροχρόνια οικονομική και κοινωνική ευημερία».

Δομικές αποκλίσεις

Στις υποκείμενες αντινομίες που εξακολουθούν να διαιρούν την ευρωζώνη στρέφεται η προβληματική του αρθρογράφου των Financial Times Βόλφγκανγκ Μινχάου, που σε πρόσφατο άρθρο του (29 Μαρτίου 2015) επέμενε πως «η πιο σημαντική προσαρμογή που πρέπει να γίνει είναι μια σύγκλιση των τιμών και του εργατικού κόστους». Περιέγραφε δε ως εξής τις εντεινόμενες αποκλίσεις εντός της ευρωζώνης: «Σε ένα απλό επίπεδο μπορείς να δεις τις τιμές στα σούπερ μάρκετ της Γερμανίας ή της νότιας Ευρώπης και να διαπιστώσεις πως το ευρώ έχει μια εντελώς διαφορετική αγοραστική δύναμη στην κάθε μία χώρα. Δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ των διαφορών του επιπέδου των τιμών στη Ουιτσιτά και στη Νέα Υόρκη. Στην ευρωζώνη η κατεύθυνση είναι ανάποδη. Οι τιμές είναι χαμηλότερες στις βόρειες χώρες υψηλού εισοδήματος σε σχέση με τις νότιες χώρες χαμηλότερου εισοδήματος. Κάτι δεν πάει καλά εδώ. Μία από τις πιο τεχνικές μετρήσεις για τις εσωτερικές ανισορροπίες είναι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η Γερμανία είχε ένα πλεόνασμα στο επίπεδο του 7,5% του ΑΕΠ της πέρυσι. Η Ελλάδα εξακολουθεί να διατηρεί έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρότι υπέστη μία από τις πιο βάρβαρες οικονομικές προσαρμογές στη σύγχρονη ιστορία. Υπάρχουν κι άλλες μετρήσεις που λένε την ίδια ιστορία», συνεχίζει ο προβεβλημένος αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας περιγράφοντας την καθαρή επενδυτική θέση, το εργατικό κόστος και τις ανισορροπίες στο σύστημα πληρωμών εντός της ευρωζώνης, γνωστό κι ως Target 2, για να καταλήξει ότι αυτή η μετακίνηση και η σύγκρουση των τεκτονικών πλακών πλησιάζει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. «Η Ελλάδα είναι κοντά σε αυτό το σημείο», αναφέρει υπογραμμίζοντας τις βαθύτερες αιτίες που ωθούν στο Grexit.

Παράλληλο νόμισμα

Σε παλιότερο άρθρο του (στις 15 Φεβρουαρίου 2015) ο ίδιος αρθρογράφος, γερμανικής καταγωγής, με τον ίδιο κατηγορηματικό τρόπο που επέμενε ότι η Ελλάδα πρέπει να απορρίψει τα ξαναζεσταμένα και αποτυχημένα σενάρια λιτότητας, επέμενε επίσης και στην άποψή του ότι η Ελλάδα πρέπει να αναζητήσει σχέδια Β πριν αποχωρήσει από το ευρώ. Κι αυτό παρότι υποστηρίζει πως «η έξοδος από το ευρώ θα αποτελούσε μεγαλύτερο εν δυνάμει κίνδυνο για την ίδια την ευρωζώνη γιατί θα αποτελούσε οδηγό και για άλλες χώρες». Ο Μινχάου επαναφέρει δύο πρόσφατα διατυπωμένες προτάσεις, κυρίως από τις ΗΠΑ, για την κυκλοφορία παράλληλου νομίσματος. Η πρώτη, του οικονομολόγου Ρόμπερτ Παρεντό, κατέληγε στην έκδοση υποσχετικών (IOU – I owe you) που θα καλύπτονται από μελλοντικά φορολογικά έσοδα και θα λειτουργούν ως φοροαπαλλαγές. Η δεύτερη πρόταση του οικονομολόγου Τζον Κοχρέιν (από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου) υποδείκνυε στην ελληνική κυβέρνηση την έκδοση υποσχετικών, που θα είχαν όμως κυρίως την μορφή ηλεκτρονικού χρήματος και θα χρησιμοποιούνταν για την πληρωμή συντάξεων και άλλων μεταβιβαστικών πληρωμών.

Σε αντίθεση όμως με άλλες προτάσεις, που εισηγούνται την κυκλοφορία διπλού νομίσματος ως ένα μέσο για την ασφαλή πληρωμή του δημόσιου χρέους στους ξένους πιστωτές (και την σίγουρη φτωχοποίηση στο εσωτερικό της χώρας) ο Μινχάου το βλέπει ως ένα εργαλείο που θα διευκολύνει την στάση πληρωμών! «Κι αυτό που δεν λέει κανένας», συνεχίζει «- τουλάχιστον με ευγενικό τρόπο- είναι πως από τη στιγμή που θα εγκατασταθεί αυτό το σύστημα, μπορείς να προχωρήσεις σε στάση πληρωμών στους επίσημους ευρωπαίους πιστωτές. Τι μπορούν να σου κάνουν; Δεν μπορούν να σε αποβάλλουν από την ευρωζώνη. Δεν έχουν τα νομικά μέσα να το κάνουν. Δεν μπορούν να σε διώξουν ούτε από την ΕΕ, επίσης. Χρειάζονται ακόμη την συγκατάθεσή σου για την αλλαγή των συνθηκών ή για οποιαδήποτε πολιτική που απαιτεί ομοφωνία, όπως η ανανέωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας».

Οι παραπάνω προτάσεις και πολλές άλλες που έχουν κατατεθεί δείχνουν έναν πλούτο προβληματικών και εναλλακτικών προτάσεων, σε πλήρη αντίθεση με την καταθλιπτική ομοφωνία που επικρατεί στην Ελλάδα όπου κάθε σενάριο ρήξης ανακαλείται πριν καν δημοσιευθεί…

http://www.leonidasvatikiotis.gr

Σε τεντωμένο σχοινί οι σχέσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές (Πριν, 1/2/2015)

Σκηνικό πρωτοφανούς ρήξης των σχέσεων της Ελλάδας με τους δανειστές της διαμορφώθηκε προχθές, Παρασκευή, κατά τη συνάντηση του έλληνα υπουργού Οικονομικών, Γ. Βαρουφάκη, με τον επικεφαλής του συμβουλίου υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης (Γιούρογκρουπ) Γ. Ντάιζελμπλουμ. Η διάσταση απόψεων φάνηκε καθαρά στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την συνάντηση, διαμορφώνοντας όρους σύγκρουσης με τους δανειστές, προς μεγάλη φυσικά ικανοποίηση του ελληνικού λαού που είδε για πρώτη φορά εκπρόσωπο των δανειστών να μην βρίσκει …κατεβασμένα παντελόνια στις διαπραγματεύσεις του με την Ελλάδα, όπως σταθερά συνέβαινε από το 2010. Το σκηνικό της σύγκρουσης με τους δανειστές και κυρίως με την ΕΕ και την Γερμανία φάνηκε να επισημοποιείται και να βαθαίνει μετά την συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Μαξίμου αργά το βράδυ της Παρασκευής με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκη, τον υπουργό Οικονομίας Γ. Σταθάκη, τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Ε. Τσακαλώτο, και τον υπουργό Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη, όπου σύμφωνα με δημοσιεύματα ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας εμφανίστηκε αμετακίνητος λέγοντας ότι θα τηρήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Νέες διαστάσεις στη ρήξη θα δώσει επίσης το Βερολίνο μέσω του φιλικού του Τύπου, στον απόηχο των όσων διαδραματίστηκαν στην Αθήνα.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Τρία είναι τα σημεία στα οποία επικεντρώθηκε η διαφωνία Βαρουφάκη – Ντάιζελμπουλ: Οι σχέσεις με την Τρόικα, με την ελληνική πλευρά να απορρίπτει το καθεστώς εποπτείας, το πρόγραμμα, δηλαδή οι όροι υπό τους οποίους θα δίνεται η βοήθεια, με την Αθήνα να ζητά την αντικατάσταση του υπάρχοντος και, τέλος, η πρωτοβουλία για μια διεθνή συνάντηση για το χρέος, με τον Ντάιζελμπουμ να την απορρίπτει υποδεικνύοντας ως αρμόδιο όργανο το Γιούρογκρουπ.

Η σύγκρουση, όσο κι αν ήταν αναμενόμενη, δεν ήταν δεδομένη λόγω του ότι το πλαίσιο που εξ αρχής έθεσε η κυβέρνηση Τσίπρα μπορεί να αμφισβητούσε τα όσα έχουν μέχρι σήμερα συμφωνηθεί (πχ απολύσεις και ιδιωτικοποιήσεις) δεν σηματοδοτεί ωστόσο σύγκρουση με τους δανειστές. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πρώτο, υιοθετεί βασικές παραδοχές τους. Για παράδειγμα, η αντιπρόταση Βαρουφάκη στον Ντάιζελμπουλ, με βάση δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών, προέβλεπε ισοσκελισμένους μεν προϋπολογισμούς, αλλά απόρριψη των πρωτογενών πλεονασμάτων, τα οποία ούτως ή άλλως ήταν προϊόντα δημιουργικής λογιστικής. Επίσης προέβλεπε την μετάθεση μεν των αποπληρωμών του χρέους μετά το 2020, ένα κοινά συμφωνημένο μορατόριουμ δηλαδή την πενταετία 2015-2020, αλλά την αποπληρωμή ολόκληρου του χρέους. Δεν τέθηκε καν θέμα διαγραφής μέσω λογιστικού ελέγχου, όπως είχε ψηφίσει το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ! Δεύτερο, ο ΣΥΡΙΖΑ διατυπώνει επιθετικά προβληματισμούς που ήδη υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για παράδειγμα την ίδια περίπου ώρα που γίνονταν οι φορτισμένες δηλώσεις Βαρουφάκη – Ντάιζελμπλουμ, κι ο ολλανδός υπουργός έλεγε μετά λύπης στο αφτί του έλληνα ομολόγου του «μόλις σκότωσες την Τρόικα», την σκότωνε ψυχρά από τις Βρυξέλλες κι ένας επίτροπος∙ ο Πιέρ Μοσκοβισί που είναι μάλιστα κι εκ των πλέον αρμοδίων ως επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων. «Η Επιτροπή θα εξετάσει το ρόλο της αποκαλούμενης Τρόικας, μεταξύ άλλων και το ενδεχόμενο αντικατάστασής της, με την πάροδο του χρόνου, με μια δομή που θα διαθέτει μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση και λογοδοσία, θα βασίζεται στα ευρωπαϊκά όργανα και θα υπόκειται σε μεγαλύτερο κοινοβουλευτικό έλεγχο σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο», ήταν η απάντηση που έδωσε σε ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Δημ. Παπαδημούλη. Άρα, υπό διασταυρούμενα πυρά πεθαίνει η Τρόικα!

Η αναζήτηση σημείων κοινής συμφωνίας ήταν επίσης εμφανής και στις δηλώσεις Τσίπρα – Σουλτς που προηγήθηκαν μια μέρα της επίσκεψης Ντάιζελμπουμ, ενώ ακολούθησαν την βίαιη αντίδραση των τραπεζιτών στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να τοποθετήσει δικούς του ανθρώπους στις διοικήσεις των τραπεζών που οδήγησε σε μια πρώτη (πριν αλέκτωρ…) και διπλή υποχώρηση: Το μήνυμα που δόθηκε από το Μαξίμου στους υπουργούς να σταματήσουν τις φιλολαϊκές δηλώσεις (επαναπρόσληψη καθαριστριών, σχολικών φυλάκων, ακύρωση ιδιωτικοποίησης ΟΛΠ, ΔΕΗ, κ.α.) και την ανακοίνωση Δραγασάκη που ξεκαθάριζε ότι οι όποιες αλλαγές στα ΔΣ των τραπεζών θα γίνουν συναινετικά και μόνο. Έτσι, ο σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου φαινόταν να εκπροσωπεί την τάση της ενσωμάτωσης του ΣΥΡΙΖΑ, όταν το ελληνικό κεφάλαιο με αιχμή του δόρατος τους απατεώνες των τραπεζών, εκφράζει την τάση της σύγκρουσης. Σε αυτό το πλαίσιο περίσσεψαν οι υποσχέσεις εκ μέρους του νέου πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα. Πχ «διαπραγματευόμαστε με ασφάλεια και εγγυόμαστε τη σταθερότητα». Επίσης, άφησε ανοιχτή τη συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, από την εργαλειοθήκη του οποίου η Τρόικα αξιοποίησε πολλές προτάσεις μετατρέποντάς τις σε μνημονιακές δεσμεύσεις, ενώ ο Αλ. Τσίπρας εγγυήθηκε «μια αλλαγή πορείας χωρίς να επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι άλλων χωρών». Επιχείρημα κατ’ ευθείαν βγαλμένο από τη φαρέτρα της Μέρκελ, καθώς δική της επινόηση ήταν η χρησιμοποίηση των ευρωπαίων φορολογουμένων ως ανθρώπινων ασπίδων που απέκρυψαν και διευκόλυναν την διάσωση των τραπεζών μέσω των «δανείων διάσωσης».

Παρότι επομένως το τοπίο είναι ρευστό κι η ατμόσφαιρα εκρηκτική, ας μην υπάρχουν αυταπάτες…