Πρόστιμα ΕΕ σε Ισπανία και Πορτογαλία

«Τέρμα τα ψέματα! Ήρθε ο καιρός ό,τι ψηφίστηκε να εφαρμοστεί», λέει με τον τρόπο της η Γερμανία στα κράτη μέλη της ΕΕ που εμφανίζουν σταθερά υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα, καθώς προετοιμάζεται για πρώτη φορά από την κυκλοφορία του ενιαίου νομίσματος να επιβάλλει πρόστιμα σε όσους αποκλίνουν από τους κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Στο στόχαστρο αυτή τη στιγμή βρίσκονται η Ισπανία και η Πορτογαλία, που με βάση απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Τρίτη 5 Ιουλίου απέτυχαν να λάβουν «αποτελεσματική δράση» για να ανταποκριθούν στους κανόνες της ΕΕ για τα ελλείμματα. Η ποινή που θα αποφασιστεί από τους υπουργούς Οικονομικών, θα περιλαμβάνει πρόστιμα ή και μερική αναστολή των χρηματοδοτήσεων από τα περιφερειακά ταμεία της ΕΕ. Το «παράπτωμα» της Πορτογαλίας αφορά στο κλείσιμο του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2015 στο 4,4% του ΑΕΠ ή 1,7% πάνω από το στόχο που είχε τεθεί. Το παράπτωμα των Ισπανών ήταν …μικρότερο. Αντί για 4,2% το έλλειμμά τους έφτασε στο 5,1%.

Η ποινή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ακόμη κι αν διαθέτει συμβολικό χαρακτήρα (αφορά δηλαδή την καθυστέρηση καταβολής μικρών ποσών για λίγους μήνες), ακόμη μάλιστα κι αν η υλοποίησή της σκοντάψει στους υπουργούς Οικονομικών, θα έχει σημαντικό  κόστος, για δύο κυρίως λόγους. Πριν απ’ όλα γιατί και οι δύο χώρες βρίσκονται στη φάση ανάκαμψης που προσπαθούν εναγωνίως να επανενταχθούν στη διεθνή αγορά, αφήνοντας οριστικά στο παρελθόν τη φάση της κρίσης και της ύφεσης. Ο θόρυβος που δημιουργεί η ΕΕ γύρω από την ικανότητά τους να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα στέλνει το χειρότερο μήνυμα στις αγορές: εν ολίγοις, ότι η δημοσιονομική τους κατάσταση εξακολουθεί να είναι εύθραυστη κι οι κυβερνήσεις τους ανίκανες να εγγυηθούν τη δημοσιονομική τους ισορροπία. Το πρόβλημα εδώ δεν έχει να κάνει μόνο με τη φήμη τους. Σχετίζεται με λεφτά! Τα επιτόκια συγκεκριμένα με τα οποία δανείζονται από τις αγορές. Όσο, με άλλα λόγια, οι Βρυξέλλες εκθέτουν δημοσίως τη Μαδρίτη και τη Λισσαβόνα τόσο τα γεράκια των αγορών βρίσκουν αφορμές να ανεβάζουν τα επιτόκια, επιδεινώνοντας τους όρους νέου δανεισμού κι εξυπηρέτησης του υπάρχοντος χρέους. Παρατηρούμε επομένως ότι αντί οι Βρυξέλλες να θωρακίζουν τα κράτη μέλη της ΕΕ από τις έξωθεν επιθέσεις, με την πολιτική τους τα κάνουν πιο ευάλωτα. Λες και οι Βρυξέλλες δουλεύουν για τις αγορές κι όχι για τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Χαριστική βολή

Δεύτερο, μιλώντας για την πραγματική οικονομία, ένα πρόστιμο και μια καθυστέρηση καταβολής των χρηματοδοτήσεων, που αποτελούν την μοναδική νησίδα δροσιάς στο ερημωμένο οικονομικό τοπίο τους, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην προσπάθεια ανάταξης της οικονομίας. Η αδιαφορία, αν όχι εχθρότητα, που επιδεικνύει η ΕΕ απέναντι στα οικονομικά τεκταινόμενα στο εσωτερικό της κάθε χώρας είναι τέτοια που οι ανακοινώσεις της έγιναν την ίδια μέρα που ο υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας Λουίς ντε Γκίντος ανακοίνωσε προβλέψεις βάσει των οποίων οι ρυθμοί μεγέθυνσης της οικονομίας θα αυξηθούν. Ωστόσο, η τύφλωση των αργόμισθων ευρωτεχνοκρατών είναι τέτοια που δεν μερίμνησαν καν να αποφύγουν τη χρονική σύμπτωση που εξαΰλωσε κάθε πιθανή υπεραξία των δηλώσεων του ισπανού υπουργού.

Στον αντίποδα της δημόσιας εικόνας που επιχειρούν να δημιουργήσουν οι αργυρώνητοι τεχνοκράτες της ΕΕ, ότι πρόκειται για εντελώς αντικειμενικές διαδικασίες που μένουν ανεπηρέαστες από την πολιτική, η πραγματικότητα διαψεύδει αυτό το μύθο. Οι κυρώσεις στην Ισπανία συζητιούνταν εδώ και καιρό κι ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι το Τέταρτο Ράιχ επέλεξε να τις δρομολογήσει μετά τις εκλογές της 26^ης Ιουνίου μόνο και μόνο για να μην τις χρεωθεί ο Μαριάνο Ραχόι. Πιθανή ανακοίνωσή τους την προεκλογική περίοδο στην Ισπανία θα έδειχνε πόσο εξωπραγματική είναι η εικόνα επιστροφής στην κανονικότητα που πλάσαρε ο υποψήφιος της Δεξιάς κι εκλεκτός της Μέρκελ, ενώ παράλληλα θα ενέτεινε το κλίμα εναντίον της ΕΕ. Από την άλλη, οι κυρώσεις που θα επιβληθούν στην Πορτογαλία δεν είναι άσχετες με την ανάδειξη μιας κεντροαριστερής κυβέρνησης που εμφανίζεται να αντιστρατεύεται την πολιτική λιτότητας, που εμμονικά προωθεί το Βερολίνο. Καθόλου τυχαία δεν είναι και τα συνεχή πυρά του Σόιμπλε εναντίον της κυβέρνησης της Πορτογαλίας. Η Γερμανία δηλαδή, μέσω των αχυρανθρώπων των Βρυξελλών, θέλει να τιμωρήσει την Πορτογαλία και να απομονώσει την κυβέρνησή της, στέλνοντας ένα πολιτικό μήνυμα στην υπόλοιπη Ευρώπη πώς κάθε κυβέρνηση που δεν είναι της αρεσκείας της θα τιμωρείται με πρόστιμο.

Στα μαλακά Γαλλία, Ιταλία

Προς επίρρωση των παραπάνω, ότι δηλαδή το Βερολίνο με πολιτικά κριτήρια επιλέγει να τιμωρήσει την Πορτογαλία, αρκεί μια ματιά στην τυπικά αδικαιολόγητη ανοχή που επιδεικνύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έναντι της Γαλλίας και της Ιταλίας. Στη Γαλλία ο στόχος μείωσης του ελλείμματος στο 2,7% του ΑΕΠ χαρακτηρίστηκε ως πολύ αβέβαιος ακόμη κι από τις αρχές της χώρας που είναι επιφορτισμένες με τη συνεχή επιτήρηση των δημόσιων οικονομικών. Έφτασαν μάλιστα στο σημείο να επικρίνουν δημόσια τον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ υποστηρίζοντας ότι οι προβλέψεις που επικαλείται δεν συνάδουν με τις εκτιμήσεις κανενός διεθνούς οργανισμού. Παρόλα αυτά το Βερολίνο σιωπά κι ανέχεται τα «γαλλικά στατιστικά» γιατί η συμμαχία του με τη Γαλλία αποτελεί το πιο ιδανικό καμουφλάζ για τις αυτοκρατορικές του βλέψεις εναντίον όλης της υπόλοιπης Ευρώπης. Ο περίφημος «γαλλογερμανικός άξονας», που έχει καταδικάσει τη Γαλλία στον άχαρο ρόλο του ουραγού, διασκεδάζει τις εντυπώσεις. Η δε Ιταλία μόλις στις 17 Μαΐου εξασφάλισε την ελαστική ερμηνεία των κανόνων για τα δημοσιονομικά ελλείμματα που ως αντίκρισμα είχε ένα επιπλέον δημοσιονομικό χώρο ύψους 0,85% του ΑΕΠ ή 14 δις. ευρώ. Λίγες εβδομάδες πριν το βρετανικό δημοψήφισμα κανείς δεν ήθελε να δείξει ότι οι Βρυξέλλες είναι ο πολιορκητικός κριός της πιο άγριας λιτότητας. Ωστόσο, κάνοντας τα στραβά μάτια σε Ρώμη και Παρίσι, το Βερολίνο αποδεικνύει με τον πιο αδιάψευστο τρόπο ότι η διαδικασία των κυρώσεων που έρχεται να αποτρέψει μελλοντικές δημοσιονομικές κρίσεις, διαιωνίζοντας όμως τη λιτότητα γιατί μείωση των ελλειμμάτων σημαίνει περικοπές κοινωνικών δαπανών, δεν είναι μια αδιάβλητη διαδικασία, αλλά προϊόν πολιτικών στόχων και χειρισμών.

Σε κάθε περίπτωση οι δημοσιονομικοί κανόνες που περιλαμβάνονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας υπογραμμίζουν πόσο ασύμβατος είναι ο σεβασμός στους κανόνες και η παραμονή μιας χώρας στην ΕΕ με το στόχο της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, πολύ περισσότερο τώρα που η αύξηση της ανεργίας κάνει πιο επιτακτικό το στόχο της αύξησης των δημοσίων επενδύσεων. Τα υπερ-όπλα (πρόστιμα, πάγωμα χρηματοδοτήσεων, κ.α.) με τα οποία έχουν εφοδιαστεί οι ανεπάγγελτοι μανδαρίνοι των Βρυξελλών δένουν χειροπόδαρα τις εκλεγμένες κυβερνήσεις που ακόμη κι αν θέλουν, ακόμη δηλαδή κι αν οι ψηφοφόροι τους αυτό ακριβώς επιλέξουν δεν μπορούν να ασκήσουν μια επεκτατική πολιτική, μέσω της δημιουργίας ελλειμμάτων. ΕΕ, κοινό σπίτι της λιτότητας, της φτώχειας, των προστίμων…

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Επίκαιρα στις 8 Ιουλίου 2016

Ευρωπαϊκό εξάμηνο: Έλεγχος των προϋπολογισμών από τις Βρυξέλλες (Unfollow, Οκτώβριος 2014)

Στο μέσο ενός πρωτοφανούς καταιγισμού νέων όρων κι εννοιών είχε βρεθεί ο ανταποκριτής των Financial Times στις Βρυξέλλες τον Ιούνιο του 2011, με αφορμή την συζήτηση που διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ των προέδρων και πρωθυπουργών της ΕΕ. Θέμα ήταν η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης ενώ είχε προηγηθεί η παρουσίαση 14 διαφανειών από τον τότε πρόεδρο της Επιτροπής Μανουέλ Μπαρόζο για τις διαφορές μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις και τον χειρισμό της κρίσης. «Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ, ζητούσε ένα “υπουργείο Οικονομικών για την ένωση”. Ο γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζύ ζητούσε μια “αληθινή ευρωπαϊκή κυβέρνηση”. Ακόμη κι ο βρετανός υπουργός Οικονομικών, Τζορτζ Όσμπορν, είχε συγχρονιστεί, υποστηρίζοντας ότι η δημοσιονομική ένωση ήταν η “ανελέητη λογική” ενός ενιαίου νομίσματος», περιέγραφε στο ρεπορτάζ του στην βρετανική εφημερίδα στις 21 Αυγούστου 2011. Και συνέχιζε: «Ο Μ. Μπαρόζο πρόσφατα αποκάλυψε, με πολλές τυμπανοκρουσίες, έναν όρο που προκαλεί σύγχυση, το “Ευρωπαϊκό Εξάμηνο”, όπου για πρώτη φορά θα δοθεί στις Βρυξέλλες η εξουσία να αναπροσαρμόζουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς και ανά χώρα να παραγγέλνουν νέα μέτρα για να εναρμονίζονται οι εθνικές πολιτικές».

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Τρία χρόνια μετά κι ενώ το αρχικό σάστισμα των ηγετών της ΕΕ έχει αντικατασταθεί από επίδειξη αποφασιστικότητας και πυγμής, έχουν αλλάξει πολλά. Το σημαντικότερο είναι πως όσα εν πολλοίς δοκιμαστικά λέγονταν τότε πλέον έχουν ψηφιστεί κι αποτελούν ακόμη κι εθνική νομοθεσία. Όχι μόνο ευρωπαϊκή. Μεταξύ αυτών και το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Η καθοριστική σημασία που θα έχει στο εξής στην ευρωπαϊκή ατζέντα ήρθε στην επιφάνεια με αφορμή την σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το καθήκον του ελέγχου και αναμόρφωσης, όπου είναι αναγκαίο, των κρατικών προϋπολογισμών, όπως εν συντομία μπορεί να περιγραφεί το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ανατέθηκε στον πρώην Λετονό πρωθυπουργό, Βαλντίς Ντομπρόβσκι, που αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία στη χώρα του εξ αιτίας της οργής των συμπολιτών του απέναντι στο πρόσωπό του. Παρότι η Λετονία είναι το νεώτερο μέλος της ευρωζώνης, του ανατέθηκε η θέση του αντιπροέδρου για το ευρώ λόγω της προθυμίας του να υπεραμυνθεί κάθε γερμανικής ιδέας. Μια επιλογή που παραμένει σταθερή στον χρόνο για τις ελίτ των Βαλτικών χωρών από την εποχή που επάνδρωναν τα τάγματα των SS, μέχρι σήμερα που η γερμανοδουλεία ενδύεται τα γκρίζα κουστούμια της τεχνοκρατίας. Το εύρος των αρμοδιοτήτων του φαίνεται από τους Επιτρόπους που θα υπάγονται και θα λογοδοτούν στον Λετονό: Μαριάν Τίσεν (Απασχόλησης, κοινωνικών υποθέσεων, ειδίκευσης και εργατικής κινητικότητας), Τζόναθαν Χιλ (Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και ένωση κεφαλαιαγορών), Ελζμπιέτα Μπένκοβσκα (Εσωτερικής αγοράς, βιομηχανίας, καινοτομίας και μικρομεσαίων επιχειρήσεων), Τιμπόρ Ναβρασίτς (Εκπαίδευσης, πολιτισμού, νεολαίας και ιθαγένειας), Κορίνα Κρέτου (περιφερειακής πολιτικής) και – το …καλύτερο – Πιέρ Μοσκοβισί (Οικονομικών και χρηματοοικονομικών υποθέσεων, φορολογίας και τελωνείων). Η Γαλλία εξασφάλισε μεν το πόστο που διακαώς επιθυμούσε αλλά σε ένα τέτοιο πλαίσιο (υπαγωγής στον Λετονό) που όχι μόνο μετριασμό της λιτότητας δεν υπόσχεται, αλλά ισοδυναμεί και με προσβολή στη Γαλλία. Όχι απλά κρύο, σαπισμένο πιάτο η εκδίκηση των ηττημένων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου…

Κανόνας τα πρόστιμα

Η ευρεία γκάμα των θεμάτων που άπτονται του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπεύθυνου για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο είναι δηλωτική της έκτασης των αλλαγών που θα επιφέρει η εφαρμογή του μέτρου για πρώτη φορά φέτος. Η αλήθεια είναι πως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο μπορεί να θεσμοθετήθηκε στο πλαίσιο του Δημοσιονομικού Συμφώνου που αποφασίστηκε σε Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 2 Μαρτίου 2012 και να τέθηκε σε ισχύ την 1^η Ιανουαρίου 2013, ωστόσο πολύ πριν είχε διαμορφωθεί ένα σύστημα συντονισμού της γενικής οικονομικής πολιτικής και δημοσιονομικής πειθαρχίας με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (1997, 2005). Η αυστηροποίηση του πλαισίου δηλαδή που αποφασίστηκε στο αποκορύφωμα της κρίσης δεν χρειάστηκε να κάνει τίποτε άλλο από το να ενεργοποιήσει όρους που είχαν ήδη συμφωνηθεί και να καθορίσει τις διαδικασίες τιμωρίας των «απείθαρχων κρατών-μελών». Η ουσιώδης διαφορά που επιτεύχθηκε εδώ σε σχέση με το παρελθόν είναι η αρχή της «αντίστροφης πλειοψηφίας». Μέχρι πρόσφατα μπορούσαν όλα μαζί τα κράτη – μέλη της ΕΕ και το καθένα ξεχωριστά να παραβιάζουν τις συνθήκες ωστόσο οι κυρώσεις ενεργοποιούνταν εάν ένα κράτος μέλος έθετε θέμα. Και τότε μάλιστα απαιτούταν ειδική, αυξημένη πλειοψηφία για να επιβληθούν κυρώσεις. Τώρα γίνεται ακριβώς το αντίθετο: Οι κυρώσεις θα επιβάλλονται αυτόματα και η μη επιβολή τους θα επιτυγχάνεται μόνο αν το αποφασίζει η πλειοψηφία των υπουργών Οικονομικών.

Περνώντας στην ουσία των αλλαγών, πρώτα και κύρια είναι ο κανόνας του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, που χαρακτηρίζεται και «χρυσός κανόνας». Στο πλαίσιο του το διαρθρωτικό έλλειμμα των προϋπολογισμών περιορίζεται στο 0,5% του ΑΕΠ. Το δεύτερο μέτρο σχετίζεται με την δέσμευση όσων κρατών μελών έχουν δημόσιο χρέος άνω του 60%, να μειώνουν το υπερβάλλον χρέος κάθε χρόνο κατά 1/20 (άρθρο 4 Δημοσιονομικού Συμφώνου). Ποσό που για την Ελλάδα ισοδυναμεί με 12 δισ. ευρώ περίπου ετησίως ή τα δύο τρίτα των δαπανών για μισθούς στο δημόσιο. Για να υλοποιηθεί επομένως ο στόχος μείωσης του χρέους κατά 1/20 πρέπει να απολυθούν σε μία χρονιά τα δύο τρίτα των δημοσίων υπαλλήλων! Σε αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή συνεχίσουν να εμφανίζονται ελλείμματα τότε όχι μόνο επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 0,2% του ΑΕΠ, αλλά διακόπτεται κι η χορήγηση πόρων από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Επομένως ο έλεγχος των προϋπολογισμών σε ένα καθεστώς ενισχυμένης και προληπτικής εποπτείας θα γίνεται με κριτήριο την υλοποίηση των παραπάνω στόχων: εκμηδένιση ουσιαστικά του ελλείμματος και γενναία μείωση του δημόσιου χρέους.

Η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου που έχει αποφασιστεί και θα μπει για πρώτη φορά φέτος σε λειτουργία κάνει την χειρότερη ελληνική γραφειοκρατία να φαντάζει με βόλτα στο πάρκο της Βουλόνης. Προκαλεί ζαλάδα όσες φορές κι αν το διαβάσεις, πείθοντας τους πάντες ότι είναι ένα σχέδιο 100% γερμανικής έμπνευσης. (Εδώ ανάρτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Τυπικά ξεκινάει το Νοέμβριο όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει την Ετήσια Επισκόπηση Μεγέθυνσης (Annual Growth Survey) και την Έκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης (Alert Mechanism Report). Ολοκληρώνεται τον Μάιο όταν η Επιτροπή προτείνει τις Ειδικές συστάσεις για κάθε χώρα (Country Specific Recommendations), τις οποίες τον Ιούνιο οι υπουργοί και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τις συζητούν και αποδέχονται τα συμπεράσματά τους ενώ από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλαμβάνει την εφαρμογή τους.

Διαρκής λιτότητα

Στα βουνά της χαρτούρας και τις χιλιάδες ώρες συνεδριάσεων θα συνθλιβούν οι τελευταίες κοινωνικές δαπάνες που έχουν απομείνει στους κρατικούς προϋπολογισμούς. Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο δεν είναι παρά ένας μηχανισμός διαρκούς λιτότητας, έξωθεν μάλιστα επιβαλλόμενης έτσι ώστε να θωρακίζονται οι κυβερνήσεις των κρατών μελών από την πίεση της κοινωνίας και τις διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος για αυξήσεις στους μισθούς, περισσότερα σχολεία και νέες προσλήψεις στα νοσοκομεία. Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο σώζει τον κάθε Σαμαρά και Βενιζέλο καθώς με την μεγαλύτερη άνεση στο εξής θα υποδεικνύουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Λετονό ως υπαίτιους της λιτότητας. Δημιουργεί επίσης το περιθώριο για άφθονη δημαγωγία, όπως έκανε για παράδειγμα ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, στο Βήμα την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου, δηλώνοντας ότι «ο κύκλος των μνημονίων φτάνει στο τέλος του». Μα αν θα έπρεπε η Ελλάδα να εμφανίσει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό το 2013 όφειλε να εξαφανίσει από τις δημόσιες δαπάνες έξοδα ύψους 23,1 δισ. ευρώ (12,7% του ΑΕΠ). Τόσο ήταν το έλλειμμα, σύμφωνα με την οριστική ανακοίνωση της Eurostat (23 Απριλίου 2014), που αποτελεί σημείο αναφοράς. Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός για το 2013 σήμαινε να καταργηθούν ολοσχερώς οι δαπάνες του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλειας και Πρόνοιας (14,25 δις. ευρώ), του υπουργείου Υγείας (5,48 δισ. ευρώ) και του Υπουργείου Εσωτερικών (3,61 δις. ευρώ).

Η λιτότητα επομένως θα συνεχίζεται επ’ άπειρον ακόμη και χωρίς μνημόνια λόγω των μηχανισμών εποπτείας και διαρκούς παρέμβασης που δημιουργήθηκαν κάτω από την ταμπέλα της «νέας οικονομικής διακυβέρνησης» που κάτω από τον τεχνοκρατικό μανδύα κρύβει την πιο αιματηρή λιτότητα. Το αυστηρό πλαίσιο που εισήχθη εν κρυπτώ στην ελληνική νομοθεσία (έτσι ώστε όλες οι κυβερνήσεις που συμφώνησαν να μην αναλάβουν το πολιτικό κόστος) περιγραφόταν με σαφή τρόπο στην τριμηνιαία έκθεση Οκτώβρη-Δεκέμβρη 2013 του Γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής (εδώ η έκθεση) όπου έγραφε: «στο μέλλον κάθε ελληνική κυβέρνηση, ανεξάρτητα αν υπογραφεί νέο μνημόνιο, θα πρέπει να κινείται εντός των νέων κανόνων οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής» (σελ. 68). Στην επόμενη δε σελίδα αναφέρει πως: «η παραμονή στη ευρωζώνη οριοθετεί σήμερα τις δυνατότητες της χώρας με διαφορετικό τρόπο από το παρελθόν λόγω των θεσμικών (και άλλων) εξελίξεων. Η επιλογή αυτή έχει αναμφίβολα υψηλό κόστος».

Εν κατακλείδι, το τέλος της λιτότητας δεν ισοδυναμεί με το τέλος των Μνημονίων, ούτε με εύηχες υποσχέσεις «να μη ζήσουμε σαν δούλοι» που περιορίζουν την ανακούφιση από την λαίλαπα της λιτότητας στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, εκφυλίζοντας την αριστερή πολιτική σε φιλανθρωπικό έργο. Αυστηρή προϋπόθεση για το τέλος της λιτότητας είναι η σύγκρουση κι η έξοδος από την ευρωζώνη και την ΕΕ. Η απόκρυψη αυτής της πραγματικότητας κι η ωραιοποίηση της κατάστασης στρώνει το δρόμο για την αποδοχή και την υιοθέτηση της δρακόντειας λιτότητας.

Και η Γερμανία στην παγίδα της λιτότητας (Επίκαιρα, 25/9-1/10/2014)

Με ωμή και απροκάλυπτη πίεση σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη ισοδυναμούσε η πρωτοβουλία της Γερμανίας να παρουσιάσει στις 10 Σεπτεμβρίου τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, πολύ νωρίτερα δηλαδή από την ημερομηνία που είχε υποχρέωση να το κάνει, εξαίροντας το βασικότερο του χαρακτηριστικό: ότι για πρώτη φορά από το 1969 εμφανίζεται ισοσκελισμένος. Δηλαδή οι δημόσιες δαπάνες, αντίθετα με ότι συνέβαινε επί δεκαετίες, δεν ξεπερνούν τα δημόσια έσοδα. Έτσι, η Γερμανία μπορεί να επαίρεται ότι το νέο έτος δεν θα δημιουργήσει ούτε ένα ευρώ νέου δημόσιου χρέους, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο ότι το δικό της παράδειγμα μπορούν να ακολουθήσουν κι όλες οι άλλες χώρες που υπέγραψαν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και τυπικά δεσμεύονται από την υποχρέωση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Ωστόσο, μια δεύτερη ματιά πείθει πως το γερμανικό «επίτευγμα» κάθε άλλο παρά ελκτικό είναι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης προφανώς και της Ελλάδας, που μετέρχεται κάθε μέσου για να δείξει ότι κι η ίδια τείνει σε αυτό το στόχο, είναι δηλαδή θέμα χρόνου η εμφάνιση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.

Συνεχής λιτότητα

Η ταύτιση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών με την λιτότητα, ακόμη και στην Γερμανία, φάνηκε πεντακάθαρα πολύ πριν κατατεθεί ο προϋπολογισμός του 2015. Τον Ιούνιο του 2014 η κυβέρνηση της Μέρκελ ψήφισε στη Βουλή νόμο με τον οποίο ακυρώθηκαν προϋπολογισμένες δαπάνες για την εκπαίδευση και την άμυνα ύψους 500 και 400 εκ. ευρώ, αντίστοιχα, έτσι ώστε να αποφευχθεί η αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Κατά συνέπεια οι κοινωνικές δαπάνες είναι ήδη ο μεγάλος χαμένος της μακράς περιόδου προσαρμογής στην δημοσιονομική πειθαρχία που διανύει το Τέταρτο Ράιχ. Στον βωμό της λιτότητας και των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών έχει θυσιάσει προ πολλού η Γερμανία τα πρωτεία που διέθετε στην κοινωνική πολιτική. Είναι ενδεικτικό ότι διαθέτει μόνο το 5,3% του ΑΕΠ της για σχολεία και πανεπιστήμια, όταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ διαθέτει το 6,3% του προϋπολογισμού του. Αποτέλεσμα αυτών των περικοπών είναι «η γερμανική βιομηχανία να πουλάει αυτοκίνητα και μηχανολογικό εξοπλισμό υψηλής ποιότητας σε όλο τον κόσμο, αλλά όταν οι σοβάδες αρχίζουν να πέφτουν σε ένα δημοτικό σχολείο, τότε οι γονείς αρχίζουν να μαζεύουν χρήματα μεταξύ τους για να προσλάβουν ένα τεχνίτη. Εταιρείες και ιδιωτικά νοικοκυριά κάθονται πάνω σε ενεργητικό αξίας τρισ. ευρώ, αλλά οι μισές γέφυρες των αυτοκινητοδρόμων χρειάζονται κατεπειγόντως επιδιόρθωση». Οι επισημάνσεις προέρχονται από τον Μαρσέλ Φράτσερ, επικεφαλή του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας, όπως δημοσιεύτηκαν στο γερμανικό περιοδικό Σπίγκελ στις 18 Σεπτεμβρίου, μία δηλαδή εβδομάδα μετά την κατάθεση του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και τις σχετικές δηλώσεις των Μέρκελ – Σόιμπλε που καλούσαν και τις άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας.

Το γερμανικό περιοδικό προσέφερε πλήθος παραδειγμάτων και στοιχείων για την δραματική κατάσταση στην οποία βρίσκονται πλέον οι αξιοζήλευτες στο παρελθόν υποδομές της Γερμανίας, που συγκροτούν την άλλη την σκοτεινή όψη του «θαύματος» των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Πολλά μάλιστα απ’ αυτά τα παραδείγματα προέρχονται από το νέο βιβλίο του Φράτσερ, με τίτλο Η γερμανική ψευδαίσθηση που το έγραψε μαζί με τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, προερχόμενο από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, Σίγκμαρ Γκάμπριελ. «Είναι δύσκολο να βρεθεί άλλο βιομηχανικό κράτος που να επιδεικνύει τόση αδιαφορία και τσιγγουνιά για το μέλλον του. Ενώ στις αρχές του ’90 η κυβέρνηση κι η οικονομία επένδυαν 25% του συνολικού προϊόντος σε νέους δρόμους, τηλεφωνικές γραμμές, πανεπιστημιακά κτίρια και βιομηχανίες, το 2013 το ποσοστό μειώθηκε στο 19,7% σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ομοσπονδιακού Στατιστικού Γραφείου. Πρόκειται για κάτι περισσότερο από στατιστική κοινοτοπία. Το μέλλον μιας χώρας και οι καθημερινές ζωές των πολιτών της εξαρτώνται από το πώς χρησιμοποιείται κάθε ευρώ σήμερα. Αν ένα ευρώ ξοδεύεται αμέσως, δεν έχει καμία χρησιμότητα για το μέλλον. Μπορεί επίσης να αποταμιεύεται για μελλοντική κατανάλωση. Ή μπορεί να επενδύεται σε εταιρείες, την εκπαίδευση και υποδομές, ώστε να γίνει η βάση για την μελλοντική ευημερία, την τεχνική πρόοδο και επιπλέον θέσεις εργασίας. Το πρόβλημα στη Γερμανία είναι ότι το χρήμα χρησιμοποιείται κυρίως για τους δύο πρώτους σκοπούς. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας το επενδυτικό έλλειμμα μεταξύ 1999 και 2012 υπολογίζεται σε περίπου 3% του ΑΕΠ, το μεγαλύτερο «επενδυτικό κενό» απ’ οποιαδήποτε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα. Μόνο για να διατηρήσουν το επίπεδο και να πετύχουν μια λογική μεγέθυνση η κυβέρνηση κι ο ιδιωτικός τομέας θα έπρεπε να δαπανούν 103 δις. ευρώ επιπλέον κάθε χρόνο απ’ ότι δαπανούν σήμερα».

Κατάρρευση υποδομών

Να σημειωθεί ότι ο κατεπείγων χαρακτήρας των εργασιών συντήρησης στις υποδομές και κυρίως στους αυτοκινητοδρόμους της Γερμανίας, επιβάλλεται λόγω του ότι κατασκευάστηκαν πολλές δεκαετίες πριν. Μια εποχή που το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος ενός φορτηγού ήταν 24 τόνοι, σήμερα όμως έχει φτάσει τους 44! Αποτέλεσμα της απαρχαίωσης των υποδομών της Γερμανίας όπως αναφέρει το γερμανικό περιοδικό είναι πως «το 2008, η Γερμανία βρισκόταν στην τρίτη θέση μιας λίστας – που φτιάχνεται κάθε χρόνο από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός – χωρών με τις καλύτερες υποδομές. Τώρα όμως η Γερμανία έχει πέσει στην έβδομη. Για δεκαετίες, ο κόσμος ζήλευε την Γερμανία για το δίκτυο των δρόμων και των σιδηροδρόμων της. Σήμερα αυτό το κεφάλαιο καταρρέει»!

Επομένως μόνο διθύραμβοι δεν χρειάζονται για τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό της Γερμανίας, καθώς το τίμημα είναι η μετακύλιση στις πλάτες των πολιτών της των εξόδων συντήρησης των σχολείων και η κατάρρευση των δημόσιων υποδομών της. Ωστόσο, το κόστος που θα κληθούν να πληρώσουν οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης και δη της ευρωζώνης, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, όσο θα συμπιέζουν τις δημόσιες δαπάνες και θα αυξάνουν την φορολογία για να φτάσουν στην ισοσκέλιση του προϋπολογισμού θα είναι πολύ πιο βαρύ. Κι αυτό γιατί στα ελληνικά σχολεία ανέκαθεν οι γονείς πλήρωναν από την τσέπη του τα απορρυπαντικά, τα σπασμένα τζάμια κι εργασίες συντήρησης ή καλλωπισμού. Οι δε υποδομές, που ουδέποτε ήταν συγκρίσιμες με της Γερμανίας, τώρα καταδικάζονται στην παρακμή σε βάρος όχι μόνο των καθημερινών αναγκών των πολιτών (πχ μετακίνηση), αλλά και των επιχειρήσεων που θα βλέπουν να πληρώνουν πχ ένα δυσανάλογα υψηλό κόστος μεταφορών, το οποίο με την σειρά του θα μετακυλίεται στην τελική τιμή. Επίσης, σχεδόν καμία άλλη χώρα της Ευρώπης και σίγουρα καμία περιφερειακή δεν έχει τα πλεονεκτήματα που έχει η Γερμανία από το πλεονασματικό της ισοζύγιο. Εν κατακλείδι οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, που στο εξής θα αποτελούν κανόνα για όλη την ΕΕ, ισοδυναμούν με ωρολογιακή βόμβα όχι μόνο για την ευημερία των πολιτών και την κοινωνική συνοχή, αλλά και για την οικονομική ανάπτυξη, καθώς το μικρότερο κράτος σημαίνει απόσυρση του δημοσίου ακόμη κι από εκείνες τις συχνά πολυδάπανες δραστηριότητες που επέτρεπαν την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας.

Κι όλα τα παραπάνω ισχύουν αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι τα στοιχεία που παρουσίασε ο Σόιμπλε είναι αληθινά. Γιατί η Γερμανία έχει ήδη επικριθεί ότι βάσισε την μαγική εικόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού σε εξωραϊσμένες παραδοχές. Για παράδειγμα στην εκτίμηση ότι φέτος θα αυξηθεί η οικονομία κατά 1,8%, όταν το πέρασμα στην ύφεση το δεύτερο τρίμηνο κάνει αδύνατη κάθε τέτοια προοπτική. Ή, στην υποτίμηση των αρνητικών συνεπειών από το εμπάργκο κατά της Ρωσίας… Η δημιουργική λογιστική, κοινώς, ταιριάζει στην λιτότητα…

ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΒΟΥΛΗΣ: Ασφυκτικό πλαίσιο λιτότητας επιβάλλει η ΕΕ (Πριν, 26.1.2014)

Οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί δεν σηματοδοτούν μόνο την συνέχιση της λιτότητας αλλά και μια ταξική πολιτική προς όφελος του κεφαλαίου!

Από το 2014 βρισκόμαστε σε μια διαφορετική ΕΕ και ευρωζώνη! Η συγκεκριμένη φράση προέρχεται από την τελευταία έκθεση του γραφείου Προϋπολογισμού του κράτους, με τίτλο «Η νέα οικονομική διακυβέρνηση στη ζώνη του ευρώ και η Ελλάδα. Οι μηχανισμοί εποπτείας και αλληλεγγύης υπό όρους μετά το Μνημόνιο». Η φράση για «μια διαφορετική ΕΕ και ευρωζώνη» δεν υποκρύπτει καμία υπερβολή, πολύ περισσότερο επειδή συμπληρώνεται από την ακόλουθη επεξήγηση: «δηλαδή σε μια νέα κατάσταση συλλογικής εποπτείας»!

Το πλαίσιο άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής αλλάζει τόσο δραματικά από την αρχή του χρόνου, κατ’ εφαρμογή των όσων έχουν ψηφιστεί τα τελευταία χρόνια, που αποκλείεται κάθε δυνατότητα άσκησης φιλολαϊκής πολιτικής, αν δεν αμφισβητηθεί έμπρακτα, μαχητικά και δημόσια αυτό το πλαίσιο. Μάλιστα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι το γραφείο Προϋπολογισμού, μόνο και μόνο για να προετοιμάσει και να επιβάλει την απαρέγκλιτη εφαρμογή αυτής της πολιτικής, ανοίγει μια συζήτηση στην Ελλάδα που όλα τα μεγάλα κόμματα υποβαθμίζουν, λες κι αυτή η πραγματικότητα δεν μας αφορά. Συγκεκριμένα, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ αποφεύγουν να εξηγήσουν στον λαό τι έχουν ψηφίσει για να μην επωμιστούν και το κόστος των επιλογών τους. Επίσης για να μην θρυμματιστεί η βιτρίνα των υποσχέσεων τους για έξοδο από την κρίση. Από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδιασμένα παρακάμπτει τη σχετική συζήτηση γιατί τότε θα φανούν τα όρια εντός των οποίων θα κινηθεί η κυβέρνησή του που τείνουν στην επιβολή μιας άγριας πολιτικής λιτότητας ακόμη κι αν, υποθετικά μιλώντας, τελείωναν τα μνημόνια. Παρόλα αυτά συσκοτίζει την αλήθεια, επιλέγοντας να μη θιγούν οι αυταπάτες που καλλιέργησε επί δεκαετίες και συνεχίζει να καλλιεργεί για την ΕΕ ως κοινό σπίτι των λαών. Κι ας έχει μετατραπεί σε κρεματόριο…

Αποφεύγουν επίσης τη συζήτηση για την πολιτική λιτότητας που επιβάλει πλέον η ΕΕ, για έναν ακόμη λόγο: Επειδή η Μέρκελ, υπό μία έννοια, τις δικές τους οδηγίες ακολούθησε επιβάλλοντας την ψήφιση των αντιλαϊκών μέτρων που αναλύει το γραφείο Προϋπολογισμού. «Περισσότερη Ευρώπη» ζητούσαν με μια φωνή από το 2010 ακόμη, όταν η Μέρκελ επέβαλε τους συγκεκριμένους όρους «διάσωσης» της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, κ.λπ. Τώρα, πρέπει να πληρώσουμε τον λογαριασμό για την περισσότερη Ευρώπη η οποία προφανώς δεν θα είχε τα χρώματα της αντίστασης στους Ναζί, αλλά τα μελανά χρώματα του δοσιλογισμού και της συνεργασίας με το Ράιχ. Αυτή την Ευρώπη αναγνωρίζουν οι ολιγαρχίες της Ευρώπης, εδώ κι έναν αιώνα, αυτήν εφαρμόζουν. Αλίμονο σε όποιους περίμεναν κάτι καλύτερο…

Από την πρώτη κιόλας σελίδα της έκθεσης, οι συντάκτες της διαλύουν τις αυταπάτες που καλλιεργούνται για την δυνατότητα αλλαγής της πολιτικής της ΕΕ. «Η Ελλάδα είναι αυτό που στη θεωρία θα ονομάζαμε regime taker. Αυτό σημαίνει ότι ναι μεν συμμετέχει στις διαδικασίες που καταλήγουν σε νέους κανόνες συνεργασίας ή αλλάζουν τους προηγούμενους, αλλά μόνη της δεν είναι σε θέση να ασκήσει σημαντική επιρροή». Κατ’ επέκταση στερούνται περιεχομένου δηλώσεις όπως αυτές που γίνονται κατά συρροήν από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ότι το κόμμα τους θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού. Ξεπερνάει τις δυνατότητές τους…

Η θωράκιση της πολιτικής λιτότητας επιτεύχθηκε μέσω των νέων κανόνων οι οποίοι θεσπίστηκαν τα τελευταία χρόνια, που στο σύνολό τους επιβάλλουν ακόμη πιο ανεξίτηλα την γερμανική σφραγίδα στις διαδικασίες ενοποίησης της ΕΕ. Πρόκειται συγκεκριμένα για την διαδικασία της αντίστροφης πλειοψηφίας. Στο πλαίσιο της, οι κυρώσεις στα δημοσιονομικά απείθαρχα μέλη θα επιβάλλονται αυτόματα και η άρση τους ή η μη επιβολή τους θα είναι δυνατή μόνο αν το αποφασίζει η πλειοψηφία των υπουργών Οικονομικών. Στην πραγματικότητα λοιπόν έχει αντιστραφεί η διαδικασία, καθώς μέχρι τώρα αυτό που απαιτούταν ήταν ο σχηματισμός πλειοψηφίας για την επιβολή κυρώσεων. Βλέποντας ωστόσο η Γερμανία την δυστοκία ή το πολιτικό κόστος που επέσειε το προηγούμενο μοντέλο το κατάργησε, χαρακτηρίζοντάς το αναποτελεσματικό, και οδηγώντας στο εξής στο δημοσιονομικό Νταχάου κάθε κράτος-μέλος με ελλειμματικό προϋπολογισμό, χωρίς καν να περάσει από δίκη. Όπως συνέβαινε κι επί Τρίτου Ράιχ. Ποτέ δεν αλλάζεις μια επιτυχημένη και αποτελεσματική συνταγή…

Το νέο σύστημα εποπτείας (μόνο κατ’ όνομα αμοιβαίας) που «γίνεται πιο δεσμευτικό και συνδυάζεται με αυστηρότερες κυρώσεις και ευκολότερες διαδικασίες επιβολής τους» ορίζεται από τις εξής, έξι συντεταγμένες: Πρώτο, τη δέσμη των έξι οδηγιών που τροποποίησαν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Δεύτερο, τους μηχανισμούς στήριξης: Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοδοτικής Σταθερότητας και Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, που αποτελούν το ευρωπαϊκό ΔΝΤ. Τρίτο, το δημοσιονομικό σύμφωνο. Τέταρτο, το σύμφωνο για το ευρώ-συν, που αυξάνει την εποπτεία. Πέμπτο, το πακέτο των δύο μεταρρυθμίσεων που ενισχύει την κεντρική εποπτεία των εθνικών προϋπολογισμών και τέλος, είναι η τροποποίηση των κανονισμών των διαρθρωτικών ταμείων ώστε να υπηρετούν την πολιτική της λιτότητας.

Ο πρώτος και απαράβατος κανόνας που εισάγεται σχετίζεται με τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Η εξίσωση των δαπανών με τα έσοδα σε όλη την κλίμακα της δημόσιας διοίκησης, ο «χρυσός κανόνας» της εποχής μας, έρχεται να εσωτερικεύσει στο εξής τους σιδερένιους νόμους της λιτότητας, σηματοδοτώντας την απόλυτη υποταγή στις υποδείξεις όχι μόνο της Γερμανίας αλλά και του κεφαλαίου. Γιατί, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί δεν ισοδυναμούν με έναν υποτιθέμενο κύκλο ενάρετης δημοσιονομικής διαχείρισης μακριά από τις υπερβολές του παρελθόντος, όπως λέγεται από δεξιά και αριστερά (με τον Γ. Δραγασάκη να έχει αναγορευτεί σε διαπρύσιο υποστηρικτή των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών). Ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί σημαίνει κατάργηση κοινωνικών παροχών, ακρωτηριασμός κοινωνικών κονδυλίων και απολύσεις, έτσι ώστε οι δημόσιοι πόροι να κατευθύνονται στο κεφάλαιο και την διευκόλυνση της διευρυμένης αναπαραγωγής του. Οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί επομένως δεν σηματοδοτούν μόνο λιτότητα, αλλά και την εφαρμογή μιας ταξικής πολιτικής προς όφελος του κεφαλαίου.

Ανυπολόγιστες αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνική ευημερία θα έχει επίσης και η δέσμευση όσων κρατών μελών έχουν λόγο χρέους προς ΑΕΠ άνω του 60% να μειώνουν το υπερβάλλον χρέος κατά 1/20 κάθε έτος. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να διοχετεύει κάθε χρόνο στην μείωση του χρέους (δηλαδή στους λύκους της Γουόλ Στριτ και τους φίλους τους) 10,5 δισ. ευρώ! Το κονδύλι αυτό είναι διπλάσιο, με βάση τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, των χρημάτων που θα δοθούν στο υπουργείο Παιδείας κι επίσης είναι διπλάσιο των χρημάτων που απορροφά το υπουργείο Υγείας. Άρα, εντός της ΕΕ η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει μέσα σε ένα χρόνο να μηδενίσει τον προϋπολογισμό της υγείας και της παιδείας, αν επιλέξει να σεβαστεί την ένταξή μας στην ΕΕ. Διαφορετικά θα επιβάλλεται πρόστιμο της τάξης του 0,2% του ΑΕΠ ή 366 εκ. ευρώ, δηλαδή όσα σχεδόν παίρνει το υπουργείο Πολιτισμού κάθε χρόνο. Το δόγμα των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών επομένως μεταφράζεται στο εξής δίλημμα: Ή κάθε χρόνο με δική της απόφαση κάθε κυβέρνηση να ανακοινώνει μηδενικούς προϋπολογισμούς για παιδεία και υγεία ή να μας επιβάλλουν μηδενικούς προϋπολογισμούς στον πολιτισμό.

Αυτό είναι το ακριβές περιεχόμενο της φράσης που υπάρχει στην έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού, «η επιλογή αυτή (της παραμονής στην ευρωζώνη) έχει αναμφίβολα υψηλό κόστος». Μόνο που επιμελώς το αποσιωπούν…

Δρακόντειο επιπλέον γίνεται και όλο το πλαίσιο εποπτείας και ελέγχου των κρατικών προϋπολογισμών, όπως θεσμοθετείται στην δαιδαλώδη διαδικασία του «ευρωπαϊκού εξαμήνου». Πρόκειται για μια διαδικασία που παραβιάζει κατάφωρα κάθε κυριαρχικό δικαίωμα, μεταφέροντας το κέντρο λήψης κάθε σημαντικής απόφασης για τις δημόσιες δαπάνες και τα έσοδα εκτός χώρας. Το «ευρωπαϊκό εξάμηνο» θα αρχίζει κάθε χρόνο τον Ιανουάριο όταν η επιτροπή θα δημοσιεύει την έκθεση για την ετήσια ανάπτυξη και μετά από ένα συνεχές «πήγαινε – έλα» των στοιχείων μεταξύ Βρυξελλών και εθνικών κρατών θα δημοσιεύεται τελικά αυτό που θέλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην πράξη έτσι ακόμη και η σύνταξη των κρατικών προϋπολογισμών περνάει σε όργανα που είναι εκτός δημοκρατικής νομιμοποίησης, μακριά από την βούληση και τον έλεγχο των πολιτών κάθε κράτους – μέλους.

Το κάθε άλλο παρά αόρατο χέρι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα παρεμβαίνει συνεχώς επιβάλλοντας περικοπές και αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα μέσω επίσης του θεσμού της ενισχυμένης εποπτείας. Προβλέπεται συγκεκριμένα στον κανονισμό υπ. αρ. 472/2013 και ειδικότερα στο άρθρο 14 ότι «τα κράτη μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη, τον ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ ή το ΕΤΧΣ». Αναφέρεται επίσης ότι «το συμβούλιο, μετά από πρόταση της επιτροπής, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της άσκησης εποπτείας μετά το πρόγραμμα σε περίπτωση που εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος για την δημοσιονομική βιωσιμότητα του οικείου κράτους μέλους. Η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός αν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να την απορρίψει μέσα σε 10 μέρες από την έγκρισή της από την Επιτροπή».

Εν κατακλείδι, η παραμονή στην ευρωζώνη και την ΕΕ συνεπάγεται μνημόνια και εξοντωτική λιτότητα για πάντα και την διαιώνιση των όσων ζούμε την τελευταία 4ετία. Πλέον, κανείς δεν μπορεί να επικαλείται άγνοια των όρων του παιχνιδιού… 

Νέα δάνεια, νέα μέτρα λιτότητας φέρνει ο Σαμαράς (Πριν, 20 Οκτωβρίου 2013)

Σε δυσθεώρητα ύψη θα φτάσει το ελληνικό δημόσιο χρέος

Το ανέκδοτο με τον λαγό που καυχιόταν και διαλαλούσε στο δάσος τις …επιδόσεις του με την τίγρη μέχρι που η τελευταία τον πέτυχε στο δρόμο της για να της απολογηθεί με τη φράση “λέμε και καμιά βλακεία να περνάει η ώρα” θυμίζει η προσπάθεια της κυβέρνησης να πείσει την κοινωνία ότι δεν έρχονται νέα αντιλαϊκά μέτρα κι ότι κάπου εδώ τελειώνει η λιτότητα. Στην πιο πρόσφατη εκδοχή τους, οι επιδόσεις του ακατάβλητου εραστή λαγού περιγράφηκαν από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Σίμο Κεδίκογλου που απαντώντας στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρα, με αφορμή την συνέντευξή του στο Σταρ, δήλωσε ότι “στις επόμενες εκλογές δεν θα υπάρχει Μνημόνιο, μιας και μέχρι τότε η κυβέρνησή μας θα έχει πετύχει την έξοδο της χώρας από αυτό”.

Η παραπάνω δήλωση συνιστούσε εξαπάτηση γιατί ακόμη κι η έξοδος από το Μνημόνιο θα είναι μια παντελώς αδιάφορη διαδικασία στον βαθμό που η λιτότητα θα συνεχίσει να υπάρχει και χωρίς αυτό. Ακόμη δηλαδή κι αν, ως δια μαγείας, τερματίζονταν τα Μνημόνια σε 1, 2 ή 6 μήνες και παράλληλα το δημόσιο χρέος έμπαινε σε μια τροχιά μείωσης ακόμη και σε επίπεδα κάτω του 100% του ΑΕΠ μια σειρά μηχανισμοί με σημαντικότερο αυτόν που δημιούργησε το Δημοσιονομικό Σύμφωνο θα επέβαλλαν μειώσεις δαπανών ακόμη και της τάξης των 20 δισ. ευρώ ετησίως! Στην περίπτωσή μας όμως τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα κι η εξαπάτηση της κυβέρνησης δεν εντοπίζεται μόνο στα υπονοούμενα της δήλωσης του Κεδίκογλου, αλλά ακόμη και στα λόγια του.

Διαψεύδεται η κυβέρνηση που υποσχόταν χαλάρωση της οικονομικής πολιτικής

Προς επίρρωση των ζοφερών προοπτικών που άμεσα διανοίγονται ήρθαν τα όσα διαμείφθηκαν στο συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης την Δευτέρα κι επισφραγίστηκαν την Τετάρτη με την επίσκεψη στην Αθήνα του προέδρου του EuroWorking Group Τόμας Βίζερ. Στην ατζέντα υπήρχαν πολλά θέματα: από τα προαπαιτούμενα για την δόση ύψους 1 δισ. ευρώ που σχετίζονται με την διάλυση της αμυντικής βιομηχανίας, μέχρι το νέο προϋπολογισμό και το μεσοπρόθεσμο. Πρόκειται για θέματα που θα συζητηθούν ενδελεχώς κατά την άφιξη της Τρόικας στην Αθήνα στα τέλη Οκτωβρίου, αρχές Νοέμβρη. Το σημαντικότερο ωστόσο ήταν άλλο θέμα κι αφορούσε την τύχη της ελληνικής οικονομίας από το 2014, δεδομένου του κενού που θα εμφανιστεί, το οποίο περιττό να πούμε πως συνιστά μεγαλειώδη αποτυχία της Τρόικας. Ο ίδιος ο Γκεργκ Άσμουσεν το προσδιόρισε στα 5-6 δισ. ευρώ, μόνο για το δεύτερο εξάμηνο του 2014. Η γραμμή της κυβέρνησης αρχικά ήταν πως δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Τροποποιήθηκε όμως την εβδομάδα που μας πέρασε αντιτείνοντας ότι το κενό (που δεν …υπήρχε μέχρι αρχές Οκτώβρη) θα καλυφθεί με μέτρα που ήδη έχουν αποφασισθεί και δεν χρειάζονται νέα.

Η αλήθεια ωστόσο είναι τελείως διαφορετική. Με τις συναντήσεις του Βίζερ στην Αθήνα συμφωνήθηκε, “κλείδωσε” μάλιστα έλεγαν πληροφορίες από την κυβέρνηση, ένα νέο, τρίτο στη σειρά δάνειο για την Ελλάδα που θα κυμαίνεται γύρω στα 10-11 δισ. ευρώ. Με αυτό το ποσό θα καλυφθούν επιπλέον χρηματοδοτικές ανάγκες ύψους 16-17 δισ. ευρώ, με την διαφορά (5-6 δισ.) να καλύπτεται μέσω της μετακύλισης των λήξεων ελληνικών ομολόγων που διατηρούν οι 17 κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης στα χαρτοφυλάκια τους. Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας η διελκυστίνδα μεταξύ ΔΝΤ (που ζητούσε νέο “κούρεμα” του ελληνικού δημόσιου χρέους για να φτάσει στα επίπεδα του 124% του ΑΕΠ το 2020 όπως ορίζει τη βιωσιμότητα) και Γερμανίας (που απέκλειε αυτή τη λύση γιατί θα σήμαινε απώλειες για τα κράτη-δανειστές της Ελλάδας) λήγει προς όφελος του Τέταρτου Ράιχ. Ως αποτέλεσμα, η δανειακή επιβάρυνση στους ώμους της ελληνικής οικονομίας θα αυξηθεί. Μπορεί οι λήξεις των ομολόγων και των δανείων να κατανέμονται πιο ορθολογικά κι οι πληρωμές να αναβάλλονται για το απώτερο μέλλον, το δημόσιο χρέος ωστόσο, ως όγκος, μεγαλώνει και, κατά τη γνώμη μας, οι αναγκαίες αποφάσεις για ένα γενναίο “κούρεμα” μετατίθενται για το απώτερο μέλλον. Εξ ίσου οδυνηρό είναι και το εναλλακτικό σχέδιο της Αθήνας που προβλέπει κάλυψη των κενών μέσω της εξόδου στις αγορές, λόγω του ότι ακόμη κι έτσι το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται. Η μόνη διαφορά είναι πως κατά το σχέδιο της Τρόικας, και δη της γερμανικής της φράξιας, το νέο χρέος θα είναι υπό μορφή δανειακών συμβάσεων, ενώ κατά το σχέδιο του Σαμαρά και των Αμερικάνων θα έχει ομολογιακή μορφή.

Ταυτόχρονα όμως με την βύθιση της ελληνικής οικονομίας ακόμη πιο βαθιά στην δίνη του δημόσιου χρέους, καταποντίζονται μαζί κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις. Μια πρόγευση έδωσε το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στήριξης της περιόδου 2014-2017. Με βάση τις προβλέψεις του, οι φόροι θα αυξηθούν κατά 2,6 δισ. ευρώ και θα προέλθουν κυρίως από την έμμεση φορολογία (καύσιμα, ποτά και ΦΠΑ) και τα ανταποδοτικά τέλη των δήμων που θα αναλάβουν ακόμη πιο ενεργό ρόλο στην επιχείρηση φτωχοποίησης των πολιτών. Στο Μεσοπρόθεσμο προβλέπονται επίσης περικοπές άνω του 1 δισ. ευρώ ανά έτος για υπουργεία, δήμους, ασφαλιστικά ταμεία και νοσοκομεία. Με αυτό τον τρόπο η κυβέρνηση που διαλαλεί δεξιά και …δεξιά ότι βγαίνουμε από το Μνημόνιο διασφαλίζει την διαιώνιση της λιτότητας, δεσμεύοντας και τις επόμενες κυβερνήσεις στην εφαρμογή μιας ακόμη πιο περιοριστικής και αντιλαϊκής πολιτικής απ’ αυτήν που επιβάλλεται σήμερα.

Οι συζητήσεις για την μορφή που θα λάβει η στήριξη της ελληνικής οικονομίας και τα νέα μέτρα που θα την συνοδεύουν θα ξεκινήσουν επίσημα με τον σχηματισμό της γερμανικής κυβέρνησης, τις επόμενες λίγες εβδομάδες δηλαδή, και θα κορυφωθούν την άνοιξη του 2014. Υπάρχει λοιπόν όλος ο απαραίτητος χρόνος ώστε να οργανωθούν οι κοινωνικές αντιστάσεις που θα ακυρώσουν το νέο γύρο επίθεσης του κεφαλαίου διεκδικώντας την διαγραφή του δημόσιου χρέους, αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις κι επιδόματα ανεργίας και επανασύσταση του καταρρέοντος κράτους πρόνοιας.