Ετικέτα: ΔΕΗ

Επιζήμια για τον ελληνικό λαό κι επικίνδυνη για την ΔΕΗ η εξαγορά της Enel Ρουμανίας, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Νέο ελληνοϊταλικό ειδύλλιο μετά από τον γάμο της Εύας Καϊλή με τον Φραντζέσκο Τζιόρτζι είναι στα σκαριά, με πρωτοβουλία του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ, Γιώργου Στάσση· η εξαγορά της θυγατρικής της ιταλικής Enel στην Ρουμανία…

Πρόκειται για μια εξαγορά που θα αποδειχθεί ακραία επιβλαβής για τον ελληνικό λαό και επικίνδυνη για την ίδια την ΔΕΗ.

Ακόμη και τα ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκαν κατά παραγγελία της ΔΕΗ αναπαράγοντας τυφλά και άκριτα τις διθυραμβικές ανακοινώσεις της εταιρείας και non paper υπογραμμίζουν ότι η ιταλική πολυεθνική θέλει να ξεφορτωθεί την ρουμανική θυγατρική της επειδή σκοπεύει να εξυγιάνει το χαρτοφυλάκιο της. Η ρουμανική Enel εξελίχθηκε σε βάρος για την μητρική λόγω της επιβολής έκτακτων φόρων από την κυβέρνηση της Ρουμανίας κι επίσης εξ αιτίας της πτώσης της υδροηλεκτρικής παραγωγής λόγω ξηρασίας. Τούτων δοθέντων ο Αστραχάν μάλλον είναι …μουλάρι. Οι Ιταλοί μάλλον ψάχνουν κορόιδο για να ξεφορτωθούν την ζημιογόνα θυγατρική τους και το βρήκαν στην ελληνική ΔΕΗ!

Επιπλέον ερωτηματικά για την πρωτοβουλία της ΔΕΗ να αγοράσει τον «μουτζούρη» δημιουργούνται από την εργασιακή σχέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ Γ. Στάσση με την θυγατρική της Enel. Όπως ο ίδιος έχει δηλώσει, από το 2015 ως το 2019 διετέλεσε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ρουμανικής εταιρείας. Και τούτη η πληροφορία δεν έχει διαψευστεί όπως η δήλωσή του ότι κατέχει τίτλο ΜΒΑ την οποία ο ίδιος στη συνέχεια ανακάλεσε, αδυνατώντας να το αποδείξει. Έχοντας ωστόσο διατελέσει πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ρουμανικής Enel μπορεί κάποιος ή κάποια να υποστηρίξει ότι με λεφτά του ελληνικού λαού διευκολύνει την εργοδότρια του ιταλική Enel σε μια δύσκολη στιγμή που θέλει να ξεφορτωθεί ζημιογόνα περιουσιακά στοιχεία…

Η κίνηση του Γ. Στάσση ανοίγει ξανά το θέμα της διαπλοκής που δημιουργείται με τα στελέχη του ιδιωτικού τομέα τα οποία προσλαμβάνονται για να δουλέψουν στον δημόσιο, όπως συνέβη με τον Γ. Στάσση που τον κουβάλησε στην Ελλάδα ο αρμόδιος υπουργός τότε Κ. Χατζηδάκης, μετά βαΐων και κλάδων σαν χρυσή μετεγγραφή. Ο Στάσσης που υποτίθεται ότι θα έσωζε την ΔΕΗ, πρώτο την ξεπούλησε, δεύτερο την χρεοκόπησε, τρίτο οδήγησε τα τιμολόγια στα ύψη και τέταρτο έφερε μαζί του τα «κονέ» με τα πρώην αφεντικά του από την Ιταλία στα οποία θα δώσει το ζεστό χρήμα που πληρώνουμε κάθε μήνα για να έχουμε ρεύμα ως αντάλλαγμα για να αγοράσει η ΔΕΗ τη σαβούρα της Enel από την Ρουμανία.

Η επικείμενη εξαγορά αποτελεί σκάνδαλο επειδή θα επιδεινώσει την θέση της ΔΕΗ. Όταν η ΔΕΗ προχώρησε στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και πούλησε το 49% της ΔΕΔΔΗΕ το οικονομικό ρεπορτάζ και τα πρωτοσέλιδα ξεχείλιζαν άρθρα με τίτλους ότι ενισχύεται η κεφαλαιακή βάση της ΔΕΗ. Τώρα όμως πουθενά δεν είδαμε άρθρο για τις επιπτώσεις που θα έχει η εξαγορά των παλιοσίδερων από την Ρουμανία. Αν τα κεφάλαια από την Macquarie ενίσχυσαν την κεφαλαιακή της βάση της ΔΕΗ, η εξαγορά, μετά την ολοκλήρωση της αποτίμησης (due diligence) θα την αδυνατίσει.

Η επικείμενη εξαγορά αποτελεί επίσης σκάνδαλο λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης της ΔΕΗ. Τα payroll της ΔΕΗ στον ελληνικό Τύπο γράφουν μόνο αγιογραφίες, εξωραΐζοντας μια θλιβερή κατάσταση, που αποτυπώθηκε και στις οικονομικές καταστάσεις του ενιάμηνου.

Εν συντομία: Οι ζημιές προ φόρων από 42,2 εκ. ευρώ το πρώτο ενιάμηνο του 2021 σχεδόν τετραπλασιάστηκαν το ενιάμηνο του τρέχοντος έτους φτάνοντας τα 169,8 εκ. ευρώ! Το καθαρό χρέος στις 30/9/2022 αυξήθηκε κατά 50% σε σχέση με τις 31/12/2021, φτάνοντας από 1,89 δισ. σε 2,6 δισ. ευρώ.

Η δεινή οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή αν ήταν αποτέλεσμα των φθηνών τιμολογίων. Στην πραγματικότητα όμως συμβαίνει το αντίθετο. Η ΔΕΗ σταθερά τους τελευταίους μήνες ανακοινώνει μια από τις υψηλότερες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος. Για το  μήνα Δεκέμβριο ενδεικτικά ανακοίνωσε τιμή κιλοβατώρας 0,38 ευρώ (για κατανάλωση μέχρι 500 κιλοβατώρες τον μήνα) ενώ η πλειοψηφία των αμιγώς ιδιωτών παρόχων (Protergia, NRG, Elin Energy, Zeniθ, Volton, ΕΛΠΕdison) ανακοίνωσε φθηνότερη τιμή. Συνάγεται ότι η ΔΕΗ, αντί να τιθασεύσει τις τιμές πρωταγωνιστώντας στην μείωσή τους, σέρνει τον χορό της κερδοσκοπίας καλύπτοντας και προσφέροντας έτσι νέους πελάτες στους ιδιώτες, ενώ με το ρευστό μας διασώζει τους Ιταλούς…

Τα έργα και οι ημέρες του Γ. Στάσση προκαλούν οργή αν θυμηθούμε τον τρόπο με τον οποίο δικαιολόγησε η κυβέρνηση τον εξωφρενικό μισθό του, που ανέρχεται σε 360.000 ευρώ ετησίως, όταν ο βασικός μισθός ανέρχεται σε 600 ευρώ. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος λοιπόν είχε δηλώσει ότι δικαιολογείται αυτός ο προκλητικός μισθός επειδή ο Γ. Στάσσης έρχεται να σώσει μια κατεστραμμένη και χρεοκοπημένη εταιρεία. Ωστόσο η οριακή κατάσταση της ΔΕΗ τότε οφειλόταν μεταξύ άλλων και στα χαμηλά τιμολόγια. Σήμερα που θα αποδώσουν τις ζημιές των 170 εκ. ευρώ και το χρέος των 2,6 δισ. ευρώ;

Και τέλος πάντων αν η αμοιβή του Στάσση συμφωνήθηκε με όρους αγοράς κι όχι επειδή ήταν φίλος κάποιου υπουργού κι ήρθε να βγάλει την βρόμικη δουλειά, μήπως τώρα που κατέστρεψε τη ΔΕΗ πρέπει να επιστρέψει τους μισθούς του και τα μπόνους των εκατομμυρίων και να φύγει όπως ήρθε, πριν προχωρήσει την εξαγορά της ρουμανικής Enel φεσώνοντας παραπέρα την ΔΕΗ;

Και μετά φυσικά η ΔΕΗ να επιστρέψει στο δημόσιο!

Νόμος για την απολιγνιτοποίηση κατά παραγγελία των ολιγαρχών, πλήρης ασαφειών και προάγγελος φτωχοποίησης

Συρραφή της τελευταίας στιγμής αιτημάτων της ολιγαρχίας, πέρα για πέρα αποκαλυπτική του βαθιά άδικου και ταξικού χαρακτήρα της αποκαλούμενης πράσινης μετάβασης! Αυτό είναι το περιεχόμενο του νόμου για την απολιγνιτοποίηση που ψήφισε μόνη της η Νέα Δημοκρατία την Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου στη Βουλή!

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Το σχέδιο απολιγνιτοποίησης παρά τα κοσμητικά, επευφημιστικά επίθετα με τα οποία το έχουν στολίσει (δίκαιη, αναπτυξιακή, κ.λπ., κ.λπ.), δεν έχει την έγκριση των τοπικών κοινωνιών. Βάσει έρευνας που δημοσίευσε το Νοέμβριο του 2020 η υπεράνω πάσης υποψίας Διανέοσις, με τη βοήθεια της δημοσκοπικής Marc, το 56,3% των κατοίκων των πληττόμενων περιοχών απαντά ότι η απολιγνιτοποίηση μπορεί να καθυστερήσει. Ειδικότερα, την άποψη ότι το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων μπορεί να γίνει και αργότερα υποστηρίζει το 49,5% των κατοίκων της Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Αρκαδίας, το 56,3% των κατοίκων της ΠΕ Φλώρινας και το 64,5% των κατοίκων της ΠΕ Κοζάνης.

Δεν υπάρχει λοιπόν καμμιά αμφιβολία ότι η ΝΔ νομοθετεί παρά κι ενάντια στη θέληση της  κοινωνίας! Οι προσπάθειες της να δείξει ότι η λεγόμενη πράσινη μετάβαση, με τον τρόπο που υλοποιείται, υπηρετεί το γενικό καλό υπονομεύονται από το νόμο που μόνη της ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ.  

Βάσει της ίδιας έρευνας,

Ας κρατήσουμε τα βασικότερα σημεία του νόμου, που δείχνουν το μέγεθος του σκανδάλου που σηματοδοτεί η «πράσινη μετάβαση»:

Ιδρύεται ένα πολυπλόκαμο γραφειοκρατικό τέρας με επίκεντρο την Μετάβαση ΑΕ (και παρακλάδια την Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, την Διαχειριστική Αρχή Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, τη Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού και Συντονισμού Χρηματοδότησης, τη Διεύθυνση Παρατηρητηρίου κ.α.) για το οποίο κρατάμε τέσσερα στοιχεία πλήρως αντιπροσωπευτικά του προσανατολισμού του: Πρώτο, θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου παρότι θα διαχειριστεί δημόσιο χρήμα, υποτίθεται για να απολαμβάνει ευελιξίας, αλλά στην πράξη για να εξασφαλίσει την απουσία λογοδοσίας για τις διαδρομές του χρήματος. Δεύτερο, θα εδρεύει στην Αθήνα, παρότι το έργο του θα αφορά την επόμενη μέρα της απολιγνιτοποίησης δύο περιοχών που κατ’ ελάχιστον απέχουν 200 και 500 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Τρίτο, από τη διοίκησή του θα απουσιάζουν πλήρως στελέχη με άποψη για το πεδίο, όπως ενδεικτικά οι αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Περιφερειών και, τέταρτο, η κρατικο-ιδιωτική γραφειοκρατία που θα στελεχώσει τις υπηρεσίες θα φτιάξει περιουσία από την απολιγνιτοποίηση, αμειβόμενη ακόμη και με πρόσθετες ετήσιες αμοιβές, υπό την μορφή μπόνους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 15, παρ. 2 του νόμου. Για την πλήρωση των θέσεων δε, δεν προβλέπονται καν συγκεκριμένα κριτήρια! Αφήνεται έτσι ανοικτό το ενδεχόμενο να διοριστούν …κολλητοί, όπως συνέβη με την ΕΥΠ που ο πρωθυπουργός το 2019 διόρισε διοκητή (τον Παναγιώτη Κοντολέων) ο οποίος δεν έχει καν πτυχίο! Οι δαπάνες μάλιστα της Ειδικής Υπηρεσίας βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό κι όχι τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Ανάπτυξης, τα οποίο ακαλείται να διαχειριστεί.

Σε ό,τι αφορά τα εδάφη των ορυχείων, το άρθρο 27 απαλλάσσει τη ΔΕΗ από την αποκατάσταση τους, παρότι η ευθύνη και το συνακόλουθο κόστος ανήκε στην εταιρεία. Η ΔΕΗ ωστόσο είναι πλέον ιδιωτική εταιρεία! Η απαλλαγή της από ένα κόστος που έφερε στους ισολογισμούς της επί δεκαετίες ισοδυναμεί με οικονομικό σκάνδαλο που αναπαράγει το γνωστό σχήμα του αρπακτικού νεοφιλελευθερισμού: τα κέρδη στις εταιρείες και το κόστος στους πολίτες και δη στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μιας και το κόστος αποκατάστασης που εκτιμάται σε 300 εκ. ευρώ μεταφέρθηκε στους κωδικούς του. Η σκανδαλώδης εύνοια απέναντι στην ανώνυμη εταιρεία, ιδιωτική κατά 76%, ΔΕΗ περιλαμβάνει επίσης το δικαίωμα να καθορίζει μονομερώς τους συντελεστές δόμησης και τους όρους χρήσης κατά παράβαση των ισχυόντων. Η ΔΕΗ έτσι αποκτά δικαιώματα χωροταξίας!  

Το χάος του επιτελικού κράτους είναι τέτοιο που ακόμη αγνοείται η ακριβώς έκταση των προς αποκατάσταση εδαφών! Οι πο φειδωλές εκτιμήσεις τις υπολογίζουν σε 148.000 στρέμματα και οι πιο γενναιόδωρες σε 160.000 στρέμματα. Εν ολίγοις μια απόκλιση 12.000 στρεμμάτων, μεγαλύτερη ακόμη κι από την έκταση του Δήμου Κοζάνης… Το μυστήριο που περιβάλλει την ακριβή έκταση των προς αποκατάσταση εδαφών έχει οδηγήσει και σε ένα ακόμη μυστήριο: της αξίας των εδαφών και του πραγματικού κόστους της αποκατάστασής τους. 

Η καταστρατήγηση κάθε έννοιας σεβασμού στο περιβάλλον, πάντα στο όνομα της προστασίας του, αποδεικνύεται επίσης από την πρόβλεψη δημιουργίας εργοστασίου καύσης απορριμμάτων στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης ακόμη και χωματερή ενταφιασμού αμιάντου. Πρόκειται για δραστηριότητες εξαιρετικά επιβαρυντικές για το περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων. Όσα δε πιστοποιητικά ποιότητας κι εγκεκριμένες διαδικασίες κι αν κομίσουν ή επιδείξουν οι υποψήφιοι επενδυτές, κανείς δεν αμφιβάλλει τι θα γίνει στην πράξη: Η αναζήτηση του εύκολου και γρήγορου κέρδους θα μετατρέψει τα πρώην ορυχεία σε μια ακόμη πληγή για το περιβάλλον, απείρως πιο επικίνδυνη από τη λιγνιτική εποχή.

Επιβλαβής για το περιβάλλον κρίνεται ακόμη και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ στα πρώην ορυχεία που θα πραγματοποιήσει η ΔΕΗ από κοινού με την γερμανική εταιρεία RWE. (Χάος έχει προκαλέσει το επιτελικό κράτος και σε ό,τι αφορά τους περιβαλλοντικούς όρους για την φαραωνική εγκατάσταση των 2 GW μιας κι οι όροι που ανακοινώθηκαν αρχικά αντίβαιναν με εκείνους που ήταν σε ισχύ…). Είναι ενδεικτικό ότι στη Γερμανία, στο πλαίσιο των όρων που συφωνήθηκαν για την αποκατάσταση των περιοχών εξόρυξης άνθρακα, αποκλείστηκε η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Στην Ελλάδα ωστόσο είναι τέτοια η αδηφαγία των αρπακτικών που έχουν επενδύσει στις ΑΠΕ, περιμένοντας το ζεστό κρατικό χρήμα, και τέτοια η δουλικότητα της κυβέρνησης της ΝΔ που δεν επέτρεψαν να προστεθεί τέτοιος όρος, ο οποίος θα εξασφάλιζε την πραγματική αποκατάσταση των λιγνιτικών εκτάσεων. Μάλιστα, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής προστέθηκε επιπλέον άρθρο στο νομοσχέδιο, βάσει του οποίου διευκολύνεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε δασικές εκτάσεις.

Απέναντι σε αυτή την ζοφερή πραγματικότητα οι αλλεπάλληλες αναφορές στα χρήματα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, δεν πείθουν κανένα ότι θα ‘ρθουν καλύτερες μέρες. Το ύψος των προς διάθεση κεφαλαίων ανέρχεται σε 1,6 δισ. ευρώ. Όλα τα υπόλοιπα, για να φτάσουν ακόμη και τα 7,5 δισ. είναι αποτέλεσμα δημιουργικής λογιστικής που προκύπτει από την προσθήκη κεφαλαίων των πιο διαφορετικών πηγών. Με άλλα λόγια, είναι ποσά τα οποία ούτως ή άλλως θα πήγαιναν στις λιγνιτικές περιφέρειες ή κόβονται από τις όμορες περιφέρειες για να πιστωθούν στις λιγνιτικές… Επί της ουσίας, ακόμη κι αυτά τα 1,6 δισ. ευρώ ή 877 ευρώ ανά κάτοικο, δεν πρόκειται να δοθούν σε κανέναν και καμία κάτοικο. Είναι ποσά που, στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους, θα δοθούν σε 15 περίπου επενδυτές για να υλοποιήσουν τις λεγόμενες εμβληματικές επενδύσεις. Αν κάποιοι επομένως μπορούν να τρίβουν τα χέρια τους είναι οι επενδυτές κι όχι οι 25.000-30.000 κάτοικοι που θα εξαθλιωθούν.

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι η πράσινη μετάβαση δεν θα είναι ούτε δίκαιη, ούτε αναπτυξιακή. Θα είναι μια μετάβαση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ιδιωτών που έχουν επιλεγεί με εντελώς αδιαφανή κριτήρια και θα επιδοτηθούν αδρά για να υλοποιήσουν τις επενδύσεις. Κι όσο για τους κατοίκους το μόνο που θα εισπράξουν θα είναι ανεργία ή μετανάστευση· εσωτερική ή εξωτερική. Για να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη είναι απαραίτητη η μετάθεση της απολιγνιτοποίησης.

Η ανάγκη χρονικής μετάθεσης της απαραίτητης απολιγνιτοποίησης ακόμη και κατά 20 χρόνια, μέχρι να εξαντληθούν τα αποθέματα λιγνίτη με ταυτόχρονη περιβαλλοντική αναβάθμιση των μονάδων κι έξοδο από τον μηχανισμό εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων για να πάψει να επιβαρύνεται η λιγνιτική παραγωγή, επιβεβαιώνεται κι από την παροιμιώδη ανικανότητα των αργυρώνητων κρατικών μανδαρίνων που στελεχώνουν το μηχανισμό «Δίκαιης» Μετάβασης.  Πάνω από δύο χρόνια έχουν περάσει από την ανακοίνωση της απολιγνιτοποίησης η οποία υποτίθεται θα ολοκληρωνόταν το 2023 (με εξαίρεση την Πτολεμαΐδα 5, που μένει ακόμη να αποφασιστεί), δηλαδή σε δύο χρόνια από σήμερα κι ακόμη ψηφίζουν νόμους για το τι και πώς θα γίνει, που κι αυτοί μάλιστα θα χρειαστούν βουνά υπουργικών αποφάσεων για να εξειδικευθούν και να υλοποιηθούν. Το επιτελικό τους μπάχαλο είναι τέτοιο που ακόμη παραμένει άδηλο το μέλλον της υπό κατασκευή μονάδας Πτολεμαϊδας 5, κόστους 1,4 δισ. ευρώ: κανείς δεν ξέρει αν θα παραμείνει μονάδα καύσης λιγνίτη, ή θα μετατραπεί σε μονάδα καύσης φυσικού αερίου ή απορριμάτων. Για το μόνο που βιάζονται είναι να παραδώσουν την ενέργεια στους πολιτικούς φίλους και χρηματοδότες της ΝΔ, συγκαλύπτοντας την ιδιωτικοποίηση με τον μανδύα της πράσινης μετάβασης…

Η δυνατότητα της Ελλάδας να καθυστερήσει την απολιγνιτοποίηση, δεδομένου του τεράστιου κοινωνικού κόστους που θα καταβάλει και της παροιμοιώδους ανικανότητας της κρατικής μηχανής, επιβεβαιώνεται από την εξαιρετικά μικρή συμβολή της Ελλάδας στις εκπoμπές διοξειδίου του άνθρακα, που ανέρχονται μόνο στο 0,19% των παγκόσμιων εκπομπών. Επιβεβαιώνεται επίσης και από την συνολική καθυστέρηση που σημειώνεται στα χρονοδιαγράμματα απολιγνιτοποίησης όλης της Ευρώπης.

Η Γερμανία για παράδειγμα που πιέζει όλη την Ευρώπη για την «πράσινη μετάβαση» (ώστε οι ευρωπαίοι πολίτες να χρηματοδοτήσουν την αυτοκινητοβιομηχανία της) και συνεισφέρει το 2,17% των παγκόσμιων ρύπων διοξειδίων του άνθρακα θα απανθρακοποιήσει το 2038, ενώ πολλές άλλες χώρες όπως η Πολωνία, που συνεισφέρουν το 0,83% δεν έχουν καν ανακοινώσει χρονοδιάγραμμα, έχοντας ταυτόχρονα αρνηθεί να συμμετέχουν στο χρηματιστήριο ρύπων, με αποτέλεσμα φθηνή παραγωγή ρεύματος. Κι αν δεν εξήγγειλαν ήδη απανθρακοποίηση, σιγά που θα το ανακοινώσουν τώρα με τις τιμές του φυσικού αερίου να είναι στα ύψη!

Γιατί η επιτυχία της ΔΕΗ είναι κόλαφος για την οικονομία και την κοινωνία

Με τυμπανοκρουσίες έγινε δεκτή η υπερπροσφορά κεφαλαίων για την κάλυψη της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου της ΔΕΗ. Η, ακόμη και σήμερα, μεγαλύτερη επιχείρηση ηλεκτρισμού στην Ελλάδα διαθέτοντας το 17% των μετοχών της συγκέντρωσε σε χρόνο ρεκόρ 1,35 δισ. ευρώ, όταν η διοίκησή της με την αρχική της ανακοίνωση είχε δηλώσει ότι αναζητά «μόνον» 750 εκ. ευρώ.

Tου Λεωνίδα Βατικιώτη

Ωστόσο, το «επίτευγμα» της ΔΕΗ συντελέστηκε σε βάρος όχι μόνο της κοινωνίας, αλλά και της ευρύτερης οικονομίας. Οι θριαμβολογίες για τον «άθλο» της ΔΕΗ συνοδεύονταν σταθερά από μια υπόμνηση: το …μεγάλο άλμα προς τα μπρος που πραγματοποίησε από το 2019, όταν στον ισολογισμό της εμφάνισε ζημιές 1,68 δισ. ευρώ, μέχρι σήμερα που υποτίθεται ότι μετατράπηκε στην …εκλεκτή των αγορών. Η μεταμόρφωση της ΔΕΗ στηρίχθηκε σε τρεις παράγοντες: την αύξηση των τιμολογίων και την μείωση του κονδυλίου μισθοδοσίας και των επενδύσεων.

Τον Αύγουστο του 2019, εν μέσω απειλητικών δηλώσεων του τότε υπουργού Ενέργειας, Κ. Χατζηδάκη για επαπειλούμενη χρεοκοπία της ΔΕΗ που απλώς προετοίμαζαν το κλίμα, ανακοινώθηκαν αυξήσεις διψήφιου ποσοστού! Για κατανάλωση έως 2.000 κιλοβατώρες 16,9%, πάνω από 2.000 κιλοβατώρες 16,4% και στο νυχτερινό ρεύμα 19,5%! Επίσης, μείωση της έκπτωσης συνέπειας από 10% στο 5%, κ.α. Παράλληλα, αυξήθηκε και ο ΦΠΑ από το 6% στο 13%, αυξάνοντας σημαντικά το πληρωτέο ποσό στους λογαριασμούς. Κατά συνέπεια, τα κέρδη στον ισολογισμό της ΔΕΗ ισούνται με τη λεηλασία των λαϊκών εισοδημάτων που χρηματοδότησαν την κερδοφορία της. Ας μην επαίρεται η διοίκησή της γι’ αυτό το επίτευγμα, δεν απαιτούσε και τόσο προηγμένες τεχνικές διοίκησης επιχειρήσεων για να το καταφέρει…

Την δική της συμβολή στην επίτευξη κερδοφορίας της ΔΕΗ είχε και η μείωση του κονδυλίου μισθοδοσίας, που ομολογουμένως προήλθε από συνταξιοδοτήσεις, ισοδυναμεί ωστόσο με συρρίκνωση και γήρανση της εταιρείας. Βάσει των οικονομικών καταστάσεων της (εδώ για το 2019 κι εδώ για το 2020), η δαπάνη μισθοδοσίας μειώθηκε κατά 49,1 εκ. ευρώ το 2019 (από 866 εκ. το 2018 σε 817 το 2019), ενώ το 2020 μειώθηκε κατά 82,2 εκ. ευρώ (σε 734,8 εκ. ευρώ). Κατά συνέπεια, η σκοτεινή πλευρά της επιτυχίας της ΔΕΗ είναι οι ουρές της ταλαιπωρίας στα καταστήματα της και η απώλεια πολύτιμου χρόνου χιλιάδων εργαζομένων και συνταξιούχων – καταναλωτών, που μάταια προσπαθούν να εξυπηρετηθούν.

Εξ ίσου σοβαρά συνέβαλε και η μείωση των επενδύσεων. Το 2020 οι επενδύσεις της εταιρείας διαμορφώθηκαν σε 376,5 εκ. ευρώ, από 646,6 εκ. το 2019 και 746,7 εκ. ευρώ το 2018. Μέσα σε δύο χρόνια οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 50%! Κι εύκολα συμπεραίνουμε ότι μια τέτοια επενδυτική απόσυρση της ΔΕΗ έχει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις και κυρίως αλυσιδωτές: από την απασχόληση μέχρι την ενεργειακή μας ασφάλεια. Παρόλα αυτά παραμένει εκτός συζήτησης, ακόμη και σχολιασμού, την ίδια ώρα που επιχειρείται να χρυσωθεί το χάπι του ξεπουλήματος της εταιρείας, με το επιχείρημα ότι οι νέοι επενδυτές έρχονται για να κάνουν επενδύσεις, κρύβοντας ότι οι επενδυτές ήρθαν κι αυτοί για να οικειοποιηθούν το πελατολόγιο και τα σίγουρα έσοδα της ΔΕΗ.

Και οι τρεις παραπάνω αιτίες αποτελούν ίσως το πιο χαρακτηριστικότερο παράδειγμα για τον τρόπο που η εμπορευματοποίηση γενικότερα, και η χρηματιστικοποίηση ειδικότερα, της ενέργειας στρέφονται εναντίον της κοινωνίας που πληρώνει περισσότερα λεφτά, για χειρότερη εξυπηρέτηση κι ενώ η ενεργειακή κάλυψη τίθεται μακροπρόθεσμα σε αμφιβολία.

Το παράδειγμα της επιτυχίας της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ θαμπώνει ακόμη περισσότερο αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι η ΔΕΗ γίνεται πόλος έλξης των διεθνών κερδοσκόπων, ενώ μειώνεται σταθερά το πελατολόγιο της: από 82% το 2018, σε 76% το 2019, 69% στο τέλος του 2020 και 63% σήμερα. Επομένως, ζητούμενο εκ μέρους όχι μόνο της διεθνούς ολιγαρχίας του χρήματος, αλλά επίσης της κυβέρνησης και της διοίκησης της εταιρείας, δεν είναι μια ΔΕΗ που θα εξασφαλίζει κέρδη από την εξυπηρέτηση των καταναλωτών και την παροχή φθηνής ενέργειας στις ποσότητες που απαιτούνται, αλλά η επίτευξη κερδών. Κι ας είναι σε βάρος των θέσεων εργασίας, της ενεργειακής επάρκειας και του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών.

Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ αποτελεί προπομπό χειρότερων εξελίξεων σε όλα τα παραπάνω μέτωπα (τιμές, θέσεις εργασία, επενδύσεις) για έναν λόγο επιπλέον, που δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την ΔΕΗ: Λόγω των δραματικών αλλαγών στην αγορά ενέργειας που επέφερε η ιδιωτικοποίησή της (με την ενορχήστρωση της ΕΕ) κι η οποία κάλλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο αποτυχημένη ιδιωτικοποίηση όλων των εποχών, ξεπερνώντας ακόμη κι εκείνη των τρένων στην Αγγλία! Αποτέλεσμα αυτής της αποτυχημένης, κακοσχεδιασμένης και κοντόθωρης ιδιωτικοποίησης της αγοράς ενέργειας είναι η εκτόξευση των τιμών στην ενέργεια σε όλη την ΕΕ, σε τέτοιο βαθμό ώστε όλοι να προβλέπουν πώς φέτος η ενεργειακή φτώχεια θα φτάσει στα ύψη.

Το ρεκόρ δε της Ελλάδας, όπως φαίνεται στον συνημμένο πίνακα, που έχει από τα χαμηλότερα μεροκάματα στην Ευρώπη αλλά πληρώνει σταθερά το ακριβότερο ρεύμα, θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιθετικότητα τα αρπακτικά που λυμαίνονται την αγορά ρεύματος, μιας και θα επιχειρήσουν να περάσουν όλες τις ζημιές τους στους καταναλωτές. Καθόλου τυχαία, όλες οι αλλαγές των τελευταίων χρόνων στο όνομα της απελευθέρωσης αν κάτι απελευθερώνουν είναι τη δυνατότητα των ιδιωτών να εκμεταλλεύονται τους καταναλωτές, μεταφέροντας τους τις ζημιές από τον χρηματιστηριακό τζόγο.

Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή προοπτική η λύση είναι επαναφορά σε ένα πλήρως καθετοποιημένο κρατικό μονοπώλιο της ΔΕΗ, με επανένωση ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, κ.λπ. που θα λειτουργεί υπό κοινωνικό έλεγχο και πλήρη διαφάνεια!

ΔΕΗ και ΔΕΔΔΗΕ στο έλεος της διεθνούς κερδοσκοπίας

Η Macquarie πρότυπο αφαίμαξης και υπερχρέωσης μονοπωλιακών επιχειρήσεων ανά τον κόσμο

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Τόσο η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ όσο και η απώλεια του ελέγχου του δημοσίου στη ΔΕΗ μέσω Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου ισοδυναμούν με πολλά περισσότερα πράγματα από μια απλή ιδιωτικοποίηση. Και οι δύο εξελίξεις από κοινού εισάγουν τον κλάδο της ελληνικής ενέργειας στην πρώτη θέση της διεθνούς άγριας κερδοσκοπίας, παραδίδοντας εκατομμύρια καταναλωτές αλλά και το οικονομικό μέλλον της χώρας στο έλεος κεφαλαίων που δρουν για έναν και μόνο σκοπό: το μεγάλο κέρδος! Η άλλη όψη της πώλησης ΔΕΗ και ΔΕΔΔΗΕ είναι τιμολόγια στα ύψη και επενδύσεις στα Τάρταρα.

Η απόφαση Αύξησης του Μετοχικού Κεφαλαίου (ΑΜΚ) της ΔΕΗ κατά 750 εκ. ευρώ που θα πραγματοποιηθεί με ιδιωτική τοποθέτηση εκτός Ελλάδας και αποκλεισμό του δικαιώματος προτίμησης για τους σημερινούς μετόχους, ισοδυναμώντας έτσι με ιδιωτικοποίηση (η πρώτη μάλιστα ιδιωτικοποίηση που δεν θα φέρει ούτε 1 ευρώ στα κρατικά ταμεία!), δικαιολογήθηκε στο όνομα της υλοποίησης του επενδυτικού της προγράμματος.

Την τελευταία διετία οι συνθήκες δανεισμού στην αγορά, λόγω των αρνητικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είναι τόσο ευνοϊκές που τέτοια πλημμυρίδα ρευστού, υπό την μορφή πιστωτικού χρήματος, δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ άλλοτε. Επιπλέον, επενδυτικά σχέδια σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας χρηματοδοτούνται αδρά από πλήθος πηγών, που ξεκινούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και φτάνουν μέχρι τα πράσινα ομόλογα που εκδίδονται μαζικά στην αγορά, σε βαθμό να έχει δημιουργηθεί φούσκα. Γιατί άραγε η ΔΕΗ δεν προσέφυγε σε αυτές τις πηγές που θα αξιοποιούσε κι οποιαδήποτε ιδιωτική εταιρεία του κλάδου για εύρεση κεφαλαίων;

Επιτόκια ευρώ

Γιατί επίσης δεν αξιοποιεί τα κέρδη της; Το πρώτο εξάμηνο του 2021 τα καθαρά κέρδη έφτασαν τα 27 εκ. ευρώ και τα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων κέρδη (EBITDA) έφτασαν τα 434 εκ. Κερδοφόρα επίσης ήταν και η χρήση του 2020, με τα καθαρά να φτάνουν τα 35 εκ. ευρώ και τα EBITDA τα 820 εκ.

Η ιδιωτικοποίηση δικαιολογήθηκε επίσης, στο όνομα της «επέκτασής της ΔΕΗ σε γειτονικές αγορές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη προκειμένου να επωφεληθεί από ευκαιρίες ανάπτυξης στην περιοχή». Η πώλησή της ΔΕΗ σε διεθνή κερδοσκοπικά ταμεία με στόχο τη διείσδυση της στις αγορές ενέργειας της Αλβανίας ή της Βόρειας Μακεδονίας μετατρέπει όλον τον κόσμο και την περιοχή μας σε καζίνο. Αν ήθελε η ΔΕΗ να μεταφέρει την τεχνογνωσία της στην ενεργειακή εταιρεία μιας γειτονικής χώρας για να αυξήσει την παραγωγή της ή να μειώσει τα κόστη της θα ήταν μια κίνηση αμοιβαία επωφελής. Το να πουλάει μετοχές της η ΔΕΗ σε ένα κεφάλαιο του Λουξεμβούργου για να αποκτήσει μετοχές σε μια εταιρεία της Β. Μακεδονίας αν κάπου παραπέμπει είναι σε αρπαχτές και γενικευμένη χρηματιστικοποίηση ενός κοινωνικού αγαθού όπως είναι η ενέργεια. Όσο για το δέλεαρ της ανόδου της τιμής της μετοχής της ΔΕΗ μέσω τέτοιων αγοραπωλησιών αφορά αποκλειστικά και μόνο τους αλογομούρηδες του χρηματιστηρίου, που κι αυτοί μάλιστα βγήκαν χαμένοι από τα παιχνίδια που έστησε η διοίκηση της ΔΕΗ με τους κυβερνητικούς γύρω από την ΔΕΗ.

Αρκεί μια ματιά στην τιμή της μετοχής που σε μία εβδομάδα μειώθηκε κατά 20%, από 10 ευρώ σε 8! Αποτέλεσμα της κατρακύλας της χρηματιστηριακής τιμής της ΔΕΗ ήταν και μια ανάλογη συρρίκνωση της κεφαλαιοποίησής της, κατά 20%!

Τιμή μετοχής ΔΕΗ

Αν η αντίδραση της αγοράς, την οποία εξυμνεί η κυβέρνηση, αποτελούσε κριτήριο για τις αποφάσεις της τότε έπρεπε να συμπεράνει ότι η αγορά απορρίπτει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Ακόμη κι αν απαλείψουμε από την πορεία της μετοχής την επίδραση που προκάλεσε η εσωτερική πληροφόρηση, πιθανά αυτό το συμπέρασμα να μην απέχει από την πραγματικότητα. Περνώντας η ΔΕΗ σε διεθνείς κολοσσούς όλο και συχνότερα θα γίνεται όργανο στα δικά τους χρηματιστηριακά παιχνίδια, στερώντας την εγχώρια μαφία του «έξυπνου χρήματος» από μια ασφαλή πηγή κερδών.

Σε ό,τι αφορά καθησυχαστικές δηλώσεις ότι «το ελληνικό δημόσιο θα παραμείνει βασικός ρυθμιστής στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων με δικαιώματα καταστατικής μειοψηφίας – τη λεγόμενη ‘χρυσή μετοχή’» στερούνται ουσίας. Ο ρόλος του δημοσίου θα είχε περιεχόμενο αν το κράτος μέσω της ΔΕΗ μπορούσε να επιβάλει δράσεις προς όφελος των καταναλωτών. Μέχρι στιγμής όμως κάνει ακριβώς το αντίθετο. Η ενσωμάτωση, για παράδειγμα, στις 5 Αυγούστου και από την ΔΕΗ της ρήτρας χονδρεμπορικής τιμής που συνδέει την τιμή της κιλοβατώρας με την προημερήσια αγορά του χρηματιστηρίου ενέργειας κι αποχαιρετά την σταθερή τιμή της κιλοβατώρας ήταν μια απόφαση προς όφελος των ιδιωτών παρόχων. Μέχρι τις 4 Αυγούστου υπήρχε ένας πολύ σοβαρός λόγος για να απορρίψει ο κάθε καταναλωτής τις προσφορές των ιδιωτών: η εκ των προτέρων γνωστή τιμή της κιλοβατώρας. Η συμπόρευση της ΔΕΗ με τις επιλογές των ιδιωτών δείχνει ότι το δημόσιο ακόμη κι εκεί που μπορεί δεν παρεμβαίνει ώστε να ρυθμίσει την αγορά προς όφελος των καταναλωτών, αλλά αναπαράγει τις πρακτικές τους εξαλείφοντας δυνατότητες που δημιουργούσε ο ανταγωνισμός. Κατά συνέπεια, ακόμη κι αυτά τα δικαιώματα που παρέχει η καταστατική μειοψηφία δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν προς όφελος του καταναλωτή, γιατί αν κάτι ενδιαφέρει την κυβέρνηση δεν είναι η εξασφάλιση φθηνής ενέργειας για τον λαό, αλλά υψηλών αποδόσεων κεφαλαίων για τους διεθνείς επενδυτές…

Ωστόσο, η ΔΕΗ πράγματι τον τελευταίο χρόνο έχει επιστρατεύσει ένα μωσαϊκό παρεμβάσεων ώστε από τις συνεχείς ανατιμήσεις μόνο ένα μέρος τους να φτάσει στα τιμολόγια. Αν η πλειοψηφία των μετόχων είναι ιδιώτες, πώς θα ψηφίζονται μέτρα τα οποία θα περιορίζουν την κερδοφορία της εταιρείας και θα μειώνουν την απόδοση των κεφαλαίων που αποτελεί το κριτήριο με το οποίο λαμβάνεται κάθε απόφαση…

Η σημασία που έχει ακόμη και σήμερα η κερδοφορία υπό οποιοδήποτε κόστος φάνηκε πεντακάθαρα στην πώληση από την ΔΕΗ του 49% του ΔΕΔΔΗΕ. Καμιά από τις τέσσερις δεσμευτικές προσφορές που κατατέθηκαν (KKR με έδρα τις ΗΠΑ, CVC Capital Partners με έδρα το Λουξεμβούργο, First Sentier ιαπωνικής ιδιοκτησίας και ο όμιλος Macquarie από την Αυστραλία που τελικά αναδείχτηκε σε πλειοδότη) δεν προερχόταν από ενεργειακή εταιρεία που ειδικεύεται στα δίκτυα. Άσχετο, αλλά ο ΔΕΔΔΗΕ, ως Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, έχει υπό την κατοχή του καλώδια μήκους 240.000 χιλιομέτρων και σχεδόν 8 εκατομμύρια πελάτες. Οι πελάτες του δε έχουν ένα χαρακτηριστικό που θα το ζήλευαν χιλιάδες εταιρείες οι οποίες θέλοντας και (κυρίως) μη λειτουργούν σε καθεστώς ανταγωνισμού: δεν διαθέτουν καμία άλλη επιλογή καθώς το δίκτυο ηλεκτρισμού είναι φυσικό μονοπώλιο. Έτσι, ο κάθε πολίτης ή επιχείρηση της χώρας υποχρεούται να είναι πελάτης του ΔΕΔΔΗΕ.

Η κυβέρνηση θεώρησε μεγάλη επιτυχία την πώληση του ΔΕΔΔΗΕ στο αυστραλιανό κεφάλαιο Macquarie. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια απόφαση που στρέφεται ενάντια όχι μόνο στην ευημερία της κοινωνίας, αλλά ακόμη και στην ποιότητα των υποδομών πάνω στις οποίες στηρίζεται η αναπαραγωγή του ελληνικού καπιταλισμού. Η ιδιωτικοποίηση θα αποδειχθεί καταστροφική όχι απλώς και μόνον επειδή τον έλεγχο του ΔΕΔΔΗΕ μετά τις 19 Οκτωβρίου θα έχει πλέον ένας ιδιώτης, αλλά επειδή θα τον αποκτήσει η Macquarie, μέσω της πρωτοεμφανιζόμενης θυγατρικής της, Spear WTE Investments  Sarl, που ανήκει στον όμιλο MIRA (Macquarie Infrastructure and Real Assets Group)! Ο συγκεκριμένος πολυεθνικός όμιλος που ιδρύθηκε το 1969 στην Αυστραλία και πήρε την πρώτη του άδεια άσκησης τραπεζικών εργασιών το 1985 δεν είναι ένας ακόμη διαχειριστής κεφαλαίων από τους άπειρους που θησαυρίζουν ασκώντας την εκμετάλλευση μονοπωλιακών κρατικών υποδομών σε βάρος των πολιτών. Έχει οδηγήσει την χρηματοοικονομική μηχανική σε τόσο υψηλά επίπεδα ώστε το «μοντέλο Macquarie» θεωρείται παγκόσμια πρωτοτυπία και καινοτομία με τη χειρότερη προφανώς έννοια του όρου: αυτήν που αποκαλύφθηκε για παράδειγμα το 2008 όταν στις ΗΠΑ κατέρρευσε η αγορά δομημένων ομολόγων.

Η πρώτη ερώτηση που θέτει κάθε σχετικός γνώστης της αγοράς είναι αν ο συγκεκριμένος διαχειριστής κεφαλαίων φημίζεται για μακροχρόνιες επενδύσεις ή απλώς αυξάνει την τιμή του αποκτήματός του και την μεταπουλάει προκειμένου να εισπράξει κέρδη. Εδώ η απάντηση ξαφνιάζει γιατί η Macquarie, όχι, δεν φημίζεται για τις βραχυχρόνιες τοποθετήσεις της. Το μυστικό της βρίσκεται στον δαιδαλώδη όμιλο που έχει δημιουργήσει εντός του οποίου πραγματοποιούνται εξαιρετικά σύνθετες αγοραπωλησίες, οι οποίες λόγω της πολυπλοκότητάς τους περνούν κάτω από το ραντάρ ακόμη και του πιο έμπειρου ελεγκτή, απλώς και μόνον επειδή χρησιμοποιεί προηγμένα εργαλεία και μια ατελείωτη σειρά θυγατρικών είτε παλιών και εξειδικευμένων, είτε νέων που δημιουργεί για να διεκπεραιώσει μια αγοραπωλησία ή συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Ας δούμε τι έχει γραφτεί για τον ελέφαντα της Macquarie που στρογγυλοκάθισε στο δωμάτιο με το σπουδαιότερο ίσως περιουσιακό στοιχείο που διαθέτει η Ελλάδα.

«Το μοντέλο της  Macquarie περιλαμβάνει την αγορά μιας εταιρείας ή υποδομής χρησιμοποιώντας δικά τους χρήματα. Μετά την αναδιάρθρωση, το περιουσιακό στοιχείο πουλιόταν σε ένα συνδεδεμένο κεφάλαιο, το οποίο διοικείται από τη τράπεζα. Τα κεφάλαια, εισηγμένα στο χρηματιστήριο ή όχι, χρησιμοποιούσαν ένα συνδυασμό  μετοχών που έχουν συγκεντρωθεί από μεμονωμένους και θεσμικούς επενδυτές και χρέη από τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν το περιουσιακό στοιχείο… Η συνήθης διαδικασία ήταν οι τραπεζίτες της Macquarie να βρίσκουν τα πρότζεκτς, έπειτα συμβούλευαν για τη συναλλαγή, χρεώνοντας αμοιβές γύρω στο 1% της αξίας. Η Macquarie τότε πουλούσε το πρότζεκτ σε ένα κεφάλαιο στην τιμή που πλήρωσε για το περιουσιακό στοιχείο. Η Macquarie χρέωνε αμοιβές για την εύρεση χρημάτων για τα κεφάλαια. Χρέωνε αμοιβές για τη διαχείριση των κεφαλαίων, συνήθως 1-2% κι επιπλέον μια αμοιβή για τις επιδόσεις 20%. Η Macquarie συμβούλευε την εταιρεία που ήλεγχε το κεφάλαιο και συγκέντρωνε χρήματα γι’ αυτούς. Η τράπεζα συμβούλευε τα κεφάλαια για τις πωλήσεις και την αναδιάρθρωση των πρότζεκτ που κατείχε. Ήταν μια βιομηχανία χρεώσεων που οι ανταγωνιστές φθονούσαν. Τα πρότζεκτ είχαν χρέη. Τότε τα κεφάλαια που ήλεγχαν τα πρότζεκτ χρησιμοποιούσαν επιπλέον χρέος» (Satyajit, 2011).

Βάσει άλλης πηγής «αναζητώντας συμφωνίες στον κόσμο, λειτουργεί υπό μια απλή υπόθεση: υπάρχει χρήμα να βγει σε κάθε βήμα μιας συναλλαγής, όχι μόνο σε ένα βήμα. Η Macquarie ήταν μεταξύ εκείνων των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων που αναγνώρισαν τις επενδύσεις στις υποδομές ως μια κατηγορία περιουσιακού στοιχείου και δημιούργησαν κεφάλαια για να συμμετέχουν σε αυτές. Οι υποδομές γενικά είναι μονοπώλια ή οιονεί μονοπωλιακές επιχειρήσεις και τα επενδυτικά κεφάλαια που δημιουργεί και διαχειρίζεται φορτώνονται με χρέος. Εισάγει τα κεφάλαια στο χρηματιστήριο ή πουλάει μετοχές τους στοχευμένα. Εν συντομία, η Macquarie έχει πρωτοπορήσει στην ομαδοποίηση και τιτλοποίηση των υποδομών σε διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια και στην κατανόηση στο πώς να δημιουργεί έσοδα σε κάθε βήμα αυτής της διαδικασίας. Η Macquarie ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο, ένα κατάστημα μίας στάσης, με τι τις μονάδες της να συμβουλεύουν, να διευθετούν, να εξασφαλίζουν χρηματοδότηση, να υλοποιούν και να διαχειρίζονται όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα έχοντας την ευθύνη σε κάθε βήμα της πιο περίπλοκης συμφωνίας. Αυτό το μοντέλο επιτρέπει στην Macquarie να δημιουργεί στην πορεία πολλαπλές ροές εσόδων… Επιβάλει χρεώσεις για την δημιουργία, τη συμβουλευτική, την ασφάλιση και την λειτουργία ως επικεφαλής διαχειριστής μιας συμφωνίας. Επιβάλει επιπλέον χρεώσεις για να βοηθήσει να διευθετηθεί η χρηματοδότηση της εξαγοράς ενός περιουσιακού στοιχείου και να συγκεντρώσει κεφάλαια που άλλοι επενδύουν. Από τη στιγμή που ένα περιουσιακό στοιχείο ‘πακεταριστεί’ σε ένα κεφάλαιο (fund) επιβάλει χρέωση για τη διαχείρισή του, 1 ως 1,5% της αξίας του κεφαλαίου, και έσοδα για κίνητρα. Η εταιρεία παίρνει μια υγιής (συνήθως 20%) τύπου αντισταθμιστικού κεφαλαίου αμοιβή αν τα κέρδη του κεφαλαίου υπερβούν ένα συγκεκριμένο στόχο» (Solomon, 2009).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διαφορές του επιχειρηματικού μοντέλου της Macquarie σε σύγκριση με άλλα παρεμφερή κεφάλαια, μιας και εξηγούν πολλά από τα οικονομικά σκάνδαλα που συνοδεύουν τη δράση της. Αναφέρεται στο πρώτο βιβλίο που είναι έκδοση των Financial Times και αναλύει με θαυμασμό το «καγκουρό – βαμπίρ» όπως χαρακτηρίζεται στην Αγγλία η Macquarie: «Αντίθετα με τους επενδυτές επιχειρηματικών συμμετοχών (private equity) που εισπράττουν κέρδη επί του κεφαλαίου (capital) όταν το κεφάλαιο (fund) πραγματοποιεί μια επένδυση, τα κεφάλαια των υποδομών καταβάλουν υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος, σχεδιασμένα να συγκεντρώνουν κεφάλαια συνταξιοδοτικών ταμείων και ειδικότερα μεμονωμένους συνταξιούχους. Καθώς αυτοί οι επενδυτές είναι ευχαριστημένοι με αποδόσεις κάτω του 20% που απαιτούνται από τους επενδυτές επιχειρηματικών συμμετοχών, η Macquarie μπορούσε να πληρώνει υψηλότερες τιμές να διατηρεί υψηλότερα επίπεδα χρέους κι έτσι να αυξάνει τις δικές της αμοιβές» (Satyajit, 2011). 

Βάσει αυτής της λεπτομέρειας, μόνο ανεξήγητη δεν είναι η υψηλή τιμή που πλήρωσε η Macquarie για τον ΔΕΔΔΗΕ! Η κυβέρνηση μάλιστα, σε ένα κρεσέντο κομπασμού με ύφος κουτοπόνηρου  χωριάτη καμάρωνε που ο αυστραλιανός όμιλος δέχτηκε να καταβάλλει 2,2 δισ. ευρώ. Λες και τους πιάσαμε κορόιδα…

Παρεμπιπτόντως, οι κυβερνητικοί θεώρησαν το ποσό μεγάλο υποστηρίζοντας ότι ισοδυναμεί με το 151% της ρυθμιζόμενης περιουσιακής βάσης. Αυτή ωστόσο η μέθοδος αποτίμησης είναι από ακατάλληλη ως άστοχη. Θα ταίριαζε αν η εταιρεία όδευε προς ρευστοποίηση και το ερώτημα ήταν πόσο θα έπιανε στην αγορά κάθε μέτρο καλωδίου χαλκού και κάθε μετασχηματιστής. Αντίθετα όμως ο ΔΕΔΔΗΕ είναι χρυσοφόρος όρνιθα όπως μαρτυρούν τα πρόσφατα έσοδα του. Μόνο το 2020 συγκέντρωσε 900 εκ. ευρώ. Πουλήθηκε επομένως για τα έσοδα 2 ετών και 4 μηνών. Μόνο επιτυχία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή η τιμή! Πολύ περισσότερο αν λάβουμε υπ’ όψη ότι το «καγκουρό βαμπίρ» συστηματικά πλειοδοτεί στους διαγωνισμούς ξέροντας ότι έχει δημιουργήσει έναν μηχανισμό που αποδίδει στο πολλαπλάσιο το αρχικό κόστος το οποίο καταβάλει για την αγορά της εταιρείας.

Οι περιγραφές των προηγμένων τεχνικών που χρησιμοποιεί η Macquarie την οποία ο Σκρέκας κατάφερε να πιάσει …κορόιδο θα απαιτούσαν δεκάδες χιλιάδες λέξεις. Αν κάτι αξίζει ωστόσο να μεταφέρουμε ότι παντού, σε κάθε διαγωνισμό που συμμετέχει σχεδόν πάντα πλειοδοτεί προσφέροντας το υψηλότερο τίμημα. Ενδεικτικά, στην Ιντιάνα των ΗΠΑ για την παραχώρηση ενός αυτοκινητοδρόμου το 2006 κατέβαλαν 3,8 δισ. δολ. που ισοδυναμούσαν με 50 φορές τις ετήσιες ταμειακές ροές κι ήταν 1 δισ. υψηλότερο από τον επόμενο ανταγωνιστή… Το τίμημα επομένως που κατέβαλε για τον ΔΕΔΔΗΕ δεν αποτελούσε εξαίρεση, αλλά κανόνα για το «καγκουρό βαμπίρ». Προσφέρει εξωφρενικά ποσά επειδή ξέρει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί με μονοπωλιακούς όρους τις αγορές στις οποίες εισέρχεται μεταφέροντας τον λογαριασμό στους καταναλωτές που δεν έχουν άλλη επιλογή! Μάρτυρας οι παράλογες αυξήσεις στα τιμολόγια που επιβάλλει η Macquarie. Στο αεροδρόμιο του Σύδνεϋ χρέωνε όχι μόνο 4 δολάρια Αυστραλίας το καρότσι μεταφοράς βαλιτσών, αλλά ακόμη και την αναμονή για ταξί, ενώ επέβαλε μια επιπλέον επιβάρυνση σε κάθε αγορά από τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών. Σε ένα αυτοκινητόδρομο του Σικάγου μήκους 7,8 μιλίων αύξησαν τα διόδια από 2 δολ. σε 2,5 προκαλώντας σοβαρές αντιδράσεις. Εντελώς μα εντελώς τυχαία η προσφορά που κατέθεσε το αυστραλιανό ζόμπι, ύψους 1,83 δισ. δολ. ήταν υπερδιπλάσια της επόμενης που έφτανε μόλις τα 700 εκ. δολ. (Gordon, 2008). Προφανώς και στο Σικάγο θα άνοιγαν σαμπάνιες που ξεγέλασαν την Macquarie, μέχρι τη στιγμή που μετακύλησε τον λογαριασμό στους χρήστες του αυτοκινητοδρόμου. Ό,τι θα συμβεί πολύ σύντομα και στην Ελλάδα!

Θέμα χρόνου επομένως για το νέο ιδιοκτήτη του ΔΕΔΔΗΕ είναι η επιβολή μεγάλων αυξήσεων στα τιμολόγια χρέωσης. Μέχρι σήμερα, το ύψος των λογαριασμών ρεύματος τόσο των ιδιωτών όσο και της δημόσιας ΔΕΗ οδηγείται στα ύψη παρότι οι χρεώσεις που επιβάλει ο ΔΕΔΔΗΕ την τελευταία επταετία έχουν μειωθεί, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα, που προέρχεται από την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.

Τι εμποδίζει αύριο τις βδέλες της Macquarie να επιβάλουν κάθε χρόνο αυξήσεις επικαλούμενες τον πληθωρισμό  ή τα εξωφρενικά τιμολόγια που θα χρεώνουν θυγατρικές της οι οποίες θα αναλάβουν από την εύρεση κεφαλαίων και την απροχή εξειδικευμένων συμβουλών μέχρι την διαχείριση των ανελκυστήρων; Το αποτέλεσμα θα είναι τα τιμολόγια να αυξάνονται αλματωδώς στο εξής και το υπουργείο να σηκώνει τους ώμους του, υποστηρίζοντας ότι είναι θέμα αγοράς και δεν μπορεί να παρέμβει… Όπως έκανε πρόσφατα με τις ιδιωτικές εταιρείες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος!

Η άλλη όψη της υπερχρέωσης των εταιρειών και των πανάκριβων τελών χρήσης που χαρακτηρίζουν το επιχειρηματικό μοντέλο της Macquarie είναι οι αστρονομικές αμοιβές των στελεχών της: «Οι Αυστραλοί σιχαίνονται την αλαζονεία της τράπεζας, την πολιτική επιρροή και ειδικά τις αμοιβές των τραπεζών. Το 2007 ο πρόεδρος, ο διευθύνων σύμβουλος, ο εν αναμονή διευθύνων σύμβουλος και τρία ακόμη στελέχη πληρώθηκαν από κοινού με 209 εκ. δολ. Αυστραλίας» (Satyajit)! Στην ιστορία δε έχει μείνει η έκπληξη που δέχτηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Macquarie, Άλαν Μος, ο οποίος αμειβόταν με 33,5 εκ. δολ. Αυστραλίας ετησίως, όταν έμαθε τον μισθό των δασκάλων…

Ξέροντας το παραπάνω επιχειρηματικό μοντέλο, δεν μπορούμε παρά να εξετάζουμε υπό ένα ολότελα διαφορετικό πρίσμα τα σκάνδαλα στα οποία έχει ως τώρα εμπλακεί ή καλύτερα, τα σκάνδαλα τα οποία έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Άκρως επιλεκτικά: Η υπερχρέωση της ιδιωτικοποιημένης εταιρείας ύδρευσης του Λονδίνου Thames Water με ένα χρέος ύψους 2 δις. λιρών το οποίο συνάφθηκε προς όφελος της τράπεζας και των επενδυτών, την ίδια ώρα που η εταιρεία μόλυνε τα πάντα λόγω έλλειψης επενδύσεων για τη συντήρηση του δικτύου. Σκάνδαλο φοροκλοπής στη Γερμανία στο οποίο εμπλέκονταν 61 στελέχη της Macquarie με επίκεντρο την εικονική ενδοσυνεδριακή αγοραπωλησία μετοχών. Η εμπλοκή της Macquarie στο σκάνδαλο φοροκλοπής της Γερμανίας οδήγησε ένα μεγάλο συνταξιοδοτικό ταμείο της Δανίας το 2020 να βάλει την αυστραλιανή πολυεθνική στη μαύρη λίστα απαγορεύοντας οποιαδήποτε επένδυση στις μετοχές της. Τα σκάνδαλα στα οποία έχει εμπλακεί ο κολοσσός τον οποίο ξεγέλασαν Σκρέκας και λοιποί είναι τόσα πολλά ώστε τα θύματα της Macquarie έχουν φτιάξει σελίδα στο ίντερνετ! Ώρες μπορεί να αφιερώσει όποια ενδιαφέρεται για να μάθει πώς στήνονται οι απάτες!

Σε κάθε περίπτωση αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι τα σκάνδαλα που συνοδεύουν το αυστραλιανό βαμπίρ δεν οφείλονται στον υπερβάλλον ζήλο ή την πλεονεξία κάποιων στελεχών της στο Σικάγο μια φορά και στο Λονδίνο την άλλη. Πρόκειται για ένα μοντέλο άγριας κερδοσκοπίας που εκμεταλλεύεται τα χαρακτηριστικά του μονοπωλίου, δηλαδή καταναλωτές – ομήρους με ανελαστική καμπύλη ζήτησης, για να επιβάλλει την πιο εξελιγμένη κερδοσκοπία του ύστερου καπιταλισμού. Στη βάση όλων των παραπάνω, η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ θα αποδειχθεί φιάσκο μεγατόνων. Νέες επενδύσεις που χρειάζονται, όπως η υπογειοποίηση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου, έτσι ώστε να μην ξεμένουν από ηλεκτρικό ρεύμα ακόμη και περιοχές της Αθήνας όπως έγινε με την κακοκαιρία Μήδεια τον Φεβρουάριο του 2021, δεν πρόκειται να γίνουν. Το προσωπικό θα συνεχίσει να μειώνεται (2020: 5.820, 2019: 5.997, κ.ο.κ.) και οι εργολαβίες θα αυξηθούν στο βωμό της μείωσης του κόστους με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι εργάτες να αφήνουν την τελευταία τους πνοή επάνω στις κολώνες όπως συνέβη τον Απρίλιο στην Ερέτρια. Από την άλλη, οι χρεώσεις στους καταναλωτές θα εκτοξευθούν στα ύψη μαζί με το χρέος της εταιρείας. Κι όλα αυτά για να αυξηθούν τα κέρδη του αυστραλιανού βαμπίρ και να συντηρηθούν αμοιβές ύψους 33,5 εκ. δολ. το χρόνο για έναν και μόνο διευθυντή!

Πληροφορίες και αποσπάσματα που παρατίθενται προέρχονται, μεταξύ άλλων, από τα ακόλουθα βιβλία και άρθρα:

  • Lewis Solomon (2009) The promise and perils of Infrastructure privatizations – The Macquarie Model, Palgrave MacMillan.
  • Satyajit Das (2011) Extreme money, master of the universe and the cult of risk, FT press
  • Cameron Gordon (2008) «Competing in global niche markets: The case of Macquarie Bank», International Journal of Bank Marketing, August.

Η τιμή του ρεύματος εκτός ελέγχου κι η κυβέρνηση δίνει μάχη εντυπώσεων

Πηγή: NewsCenter

Σβήνουν και γράφουν στο Μαξίμου προσπαθώντας να συγκεκριμενοποιήσουν τις ελαφρύνσεις που θα εξαγγείλει ο Κ. Μητσοτάκης από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Κορυφαία, μεταξύ άλλων, θα είναι μια μείωση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, με την οποία θα επιχειρήσουν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις της κατακόρυφης αύξησης της τιμής του κατά τους τελευταίους μήνες.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Οι ελαφρύνσεις ωστόσο πιθανότατα θα αφορούν κυρίως τα ευάλωτα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο. Οι εκατομμύρια υπόλοιποι καταναλωτές θα αφεθούν στο έλεος της ανατιμητικής κερδοσκοπίας, γιατί, αντίθετα με τις διαβεβαιώσεις πολλών κυβερνητικών, το κύμα των αυξήσεων δεν τροφοδοτείται μόνο από το εξωτερικό. Επιλογές και παραλείψεις της ίδιας της κυβέρνησης οδήγησαν άμεσα ή έμμεσα να περιμένουμε τα τιμολόγια του ηλεκτρικού να αυξηθούν ακόμη και 50%! Ξεχωρίζουμε ορισμένες από αυτές τις αιτίες:

Θα συμφωνήσουμε αρχικά ότι οι αυξήσεις ωθούνται σε σημαντικό βαθμό από τη ραγδαία άνοδο των τιμών στο χρηματιστήριο των ρύπων, με τον τόνο του διοξειδίου του άνθρακα να διαπραγματεύεται στα 62 ευρώ όταν την 1η Ιανουαρίου η τιμή του κυμαινόταν σχεδόν στα μισά επίπεδα: στα 34 ευρώ, όπως φαίνεται στο σχετικό διάγραμμα.

Πηγή: Ember

Ωστόσο, η λιγνιτική παραγωγή δεν επισείει αυτόματα και το σχετικό κόστος στο χρηματιστήριο ρύπων. Το επισείει αποκλειστικά και μόνον στον βαθμό που οι λιγνιτικές μονάδες συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς τις επενδύσεις εκείνες σε φίλτρα που θα επέτρεπαν την κάθετη μείωση των επικίνδυνων ρύπων. Το πόσο εφικτή είναι σήμερα μια τέτοια φιλοπεριβαλλοντική επιλογή που θα επέτρεπε την παράταση της ζωής σε πολλές μονάδες λιγνιτικές μονάδες της Ελλάδας αποδεικνύεται από την ίδια τη Γερμανία που δεν έδειξε τη βιασύνη της Ελλάδας να ξεφορτωθεί τις μονάδες που καίνε άνθρακα, ενώ μόλις πρόσφατα εγκαινίασε μονάδα στο Ντάτλεμ που θα εκπέμπει ακόμη και 85% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, λόγω των προηγμένων βιολογικών φίλτρων που χρησιμοποιεί.

Κατά συνέπεια, οι επιβαρύνσεις από το χρηματιστήριο των ρύπων είναι κι αυτές αποτέλεσμα της επενδυτικής αδράνειας της ΔΕΗ, που άνοιξε ωστόσο το δρόμο για το φυσικό αέριο των ιδιωτών. 

Η κυβέρνηση επίσης επικαλείται την άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου, η οποία πράγματι όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα από την 1η Ιανουαρίου 2021 έχει διπλασιαστεί, ενώ από την 1η Μαρτίου του 2020 έχει υπερτριπλασιαστεί.

Πηγή: Financial Times

Ωστόσο, όπως και πάλι φαίνεται από διάγραμμα, δεν είναι η πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία που η τιμή του αερίου έφτασε σε τέτοια ύψη: το 2018, όπως επίσης το 2013 και το 2014 η τιμή του ξεπερνούσε τα σημερινά επίπεδα. Παρόλα αυτά οι καταναλωτές δεν είδαν μείωση τιμών, ούτε καν με χρονική καθυστέρηση που θα ενσωματώνει τις τιμές από τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης.

Η αύξηση επίσης της συμμετοχής του φυσικού αερίου στο μίγμα καυσίμων ήταν κι αυτό μια πολιτική απόφαση της κυβέρνησης της ΝΔ, δηλαδή μια επιλογή μεταξύ πολλών άλλων. Η επιλογή στήριξης στο φυσικό αέριο ήταν εξ αρχής μια λανθασμένη επιλογή κι αποδεικνύεται καθημερινά για πολλούς λόγους: Πρώτο, επειδή το μεθάνιο που εκλύεται από το φυσικό αέριο συμβάλει στην κλιματική αλλαγή, αν και λιγότερο απ’ ότι το διοξείδιο του άνθρακα. Κι επειδή δεν εντάσσεται στις ΑΠΕ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει πάψει να χρηματοδοτεί σχετικές επενδύσεις. Δεύτερο, η μετάβαση σε ένα αμιγώς πράσινο ενεργειακό μίγμα αργά ή γρήγορα θα απαιτήσει ένα κόστος «αποφυσικοαεριοποίησης» ανάλογο του κόστους που πληρώνουμε σήμερα για την απολιγνιτοποίηση. Τρίτο, επειδή το φυσικό αέριο είναι εισαγόμενο, ενώ αντίθετα ο λιγνίτης υπάρχει στο ελληνικό υπέδαφος, όπως υπάρχουν και οι σχετικές μονάδες που θα μπορούσαν για χρόνια ακόμη να λειτουργούν αντί να οδηγηθούν σε σκραπ και να αντικατασταθούν από μονάδες φυσικού αερίου.

Την τελευταία διετία ωστόσο αυξήθηκαν σημαντικά και τα κόστη λειτουργίας της ΔΕΗ εξ αιτίας δύο παραγόντων: Πρώτο, της εξωφρενικής αύξησης των αποδοχών της νέας διοίκησης, που φτάνει τις 300.000 ευρώ ετησίως χωρίς τα μπόνους, μετά την κατάργηση του μνημονιακού νόμου που έθετε οροφή στις αποδοχές της κρατικής γραφειοκρατίας και ήταν πιθανά ο μοναδικός μνημονιακός νόμος που άξιζε να παραμείνει. Επίσης, λόγω της απότομης αύξησης του αριθμού των διευθυντών της ΔΕΗ έτσι ώστε να ικανοποιηθεί η κομματική επετηρίδα. Ως αποτέλεσμα το κόστος διοίκησης έχει πολλαπλασιαστεί σε σχέση με το 2018.

Τέλος, οι αυξήσεις στα τιμολόγια μας δε θα  κινδύνευαν ποτέ να φτάσουν το 50% αν με κυβερνητική ανοχή αν όχι ενθάρρυνση η ΡΑΕ δεν επέτρεπε την αύξηση των μη ανταγωνιστικών χρεώσεων, αν η ΔΕΗ δεν καταργούσε τη σταθερή τιμή στην κιλοβατώρα ενσωματώνοντας ρήτρα προσαρμογής κι αν δεν είχε εν τω μεταξύ δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που ωθεί τις τιμές σταθερά προς τα πάνω: το χρηματιστήριο ενέργειας που υποτίθεται θα επέφερε την πτώση των τιμών μέσω του ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων…

Κατά συνέπεια, η αύξηση των τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο ούτε περισσότερο οφείλεται σε μια ατέλεια της αγοράς που θα ξεπερασθεί με την ρύθμιση ή την επαναρύθμισή της. Οφείλεται στις δυνάμεις της αγοράς και τις πολιτικές εκείνες που τις άφησαν να δρουν αχαλίνωτες και γι’ αυτό το λόγο είμαστε μάρτυρες ενός φαινομένου που θα διαρκέσει. Οριακές δε μειώσεις στην τιμή της κιλοβατώρας για ορισμένες κοινωνικές ομάδες δεν είναι παρά μια προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων…

Αρέσει σε %d bloggers: