Ετικέτα: Γιουγκοσλαβία

ΚΟΣΟΒΟ: Λάδι στην φωτιά των Βαλκανίων ρίχνουν πάλι Γερμανία και ΗΠΑ, του Λεωνίδα Βατικιώτη

Από μία κλωστή κρέμεται η ειρήνη στο ΝΑΤΟϊκό προτεκτοράτο του Κοσόβου μετά τις αλλεπάλληλες προκλήσεις της Γερμανίας και των Αμερικανών που αμφισβητούν το μοναδικό διεθνώς αναγνωρισμένο και δεσμευτικό στάτους της περιοχής.

Το Κόσοβο, βάσει της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ του 1999 απολαμβάνει ουσιώδους αυτονομίας ενώ συνεχίζει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Επίσης, απόφαση της Διάσκεψης Κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη στις 21 Ιουνίου 2003 ανέφερε ότι «εμείς οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων υποστηρίζουμε την πλήρη εφαρμογή της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για το Κοσυφοπέδιο». Επίσης, στην μετέπειτα συμφωνία των Βρυξελλών του 2013 ρυθμίστηκαν εκκρεμότητες μεταξύ Σερβίας και Πρίστινας, χωρίς να αμφισβητείται η ισχύς της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Στην πράξη αντίθετα, τόσο το 1244 όσο και οι Συμφωνίες της Θεσσαλονίκης και των Βρυξελλών μοιάζουν με τις Συμφωνίες του Μινσκ, όπως δήλωσε η πρώην γερμανίδα καγκελάριος: Υπογράφτηκαν μόνο και μόνο για να κερδίσει χρόνο η Δύση και να προλάβει το Κόσοβο να εξοπλιστεί ώστε να υλοποιηθούν τα αμερικανο-γερμανικά σχέδια, παρά κι ενάντια στο διεθνές δίκαιο. Γι’ αυτό τον λόγο οι προβλέψεις που προστατεύουν τους Σέρβους δεν έχουν υλοποιηθεί με ευθύνη Γερμανίας και ΗΠΑ οι οποίες όχι μόνο προστατεύουν το Κόσοβο αλλά του επιτρέπουν να λειτουργεί κι ως παγκόσμιο κέντρο εμπορίας ναρκωτικών, σωματεμπορίας και κάθε είδους απάτης.

Το έτος που φεύγει μια σειρά γεγονότων ωθεί στην επιτάχυνση της ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου από την Σερβία, με κάθε μάλιστα κόστος.

Σημείο – σταθμός σε αυτή την πορεία η δήλωση ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου από την Σερβία τον Φεβρουάριο του 2008, που βρήκε θερμή υποστήριξη από τους Αμερικανούς δια στόματος Τζο Μπάιντεν μάλιστα όταν ήταν αντιπρόεδρος του Μπάρακ Ομπάμα. Δύο χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο προέβη σε μια πρωτοφανή απόφαση καθώς έκρινε ότι η μονομερής ανακήρυξη δεν παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Ήταν μία απόφαση κόλαφος για την διεθνή νομιμότητα καθώς από την μια αμφισβητούσε το απαραβίαστο των συνόρων και από την άλλη προσέφερε την νομική κάλυψη σε οποιαδήποτε εθνότητα θα διεκδικούσε την απόσχισή της. Για την ακρίβεια όχι σε οποιαδήποτε εθνότητα, αλλά αυστηρά σε εκείνες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μοχλοί αποσταθεροποίησης και όργανα εξυπηρέτησης του ιμπεριαλισμού, βλέπε τα ναζιστικά μορφώματα των Βαλτικών Δημοκρατιών, κράτη – θραύσματα της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, κοκ.

Έκτοτε πάνω από 100 κυβερνήσεις έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος. Από την Ευρωπαϊκή Ένωση πέντε κράτη δεν το έχουν αναγνωρίσει ώστε να μην δημιουργηθεί προηγούμενο: Ισπανία, Κύπρος, Ελλάδα, Ρουμανία και Σλοβακία. Κατά συνέπεια η ΕΕ ως όλον δεν έχει αναγνωρίσει ακόμη το Κόσοβο κι ούτε πρόκειται να το κάνει αν δεν θέλει να δει την Καταλονία κι άλλες αμφισβητούμενες περιοχές που κατοικούνται από εθνικές μειονότητες να διεκδικούν ή να ανακηρύττουν την δική τους εθνική ανεξαρτησία επικαλούμενες το προηγούμενο του Κοσόβου.

Παρόλα αυτά, η Γερμανία χρησιμοποιώντας την ΕΕ σαν το μακρύ της χέρι και στολή παραλλαγής ώθησε τους κατσαπλιάδες του Κοσόβου να καταθέσουν επίσημο αίτημα ένταξης στην ΕΕ. Άμεσα δε να ζητήσουν απελευθέρωση της βίζας ώστε να επιτρέπονται ταξίδια και διαμονή από το ΝΑΤΟϊκό προτεκτοράτο στις 27 χώρες της ΕΕ μέχρι και 90 ημέρες, χωρίς εκ των προτέρων έγκριση.

Το πράσινο φως για την κατάργηση της βίζας αναμένεται να δοθεί επίσημα στις αρχές του 2023 από το Ευρωκοινοβούλιο και από το Συμβούλιο της ΕΕ· με άλλα λόγια είναι θέμα πολύ λίγων εβδομάδων. Οργανισμοί δηλαδή που όταν θέλουν να αποφασίσουν κοινές προμήθειες ή την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου συζητούν και διαφωνούν επί έναν ολόκληρο χρόνο, τώρα για να δημιουργήσουν ένα ακόμη υποτελές τους κρατίδιο στην καρδιά των Βαλκανίων και να ακρωτηριάσουν την Σερβία θα συνεδριάσουν και θα αποφασίσουν με διαδικασίες φαστ τρακ…

Η έγκριση ωστόσο του κοσοβαρικού αιτήματος ένταξης εγείρει πολύ σοβαρά ζητήματα, που δεν επιτρέπεται να προσπεραστούν αδιάφορα. Η γερμανική εμμονή να ενταχθεί το προτεκτοράτο του Κοσόβου στην ΕΕ ισοδυναμεί με μια πανηγυρική και ντε φάκτο ακύρωση του βέτο στην (ούτε για αστείο ενιαία) ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Η Γερμανία δεν αφήνει ευκαιρία να πάει χαμένη που να μην θέσει το αίτημα της δημόσια. Υποστηρίζει μάλιστα, όπως έγραψε ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ότι το βέτο θα θυσιασθεί «για καλό σκοπό»: στον βωμό της Ευρωπαϊκής ισχύος. Απαξιώνει μάλιστα ως «εγωιστικά μπλοκαρίσματα» τα βέτο που έχουν τεθεί στο παρελθόν.

Τα γερμανικά συμφέροντα υπεράνω όλων

Το παράδειγμα του Κοσόβου ωστόσο άλλα δείχνει: Πρώτο, ότι το βέτο έχει ήδη καταργηθεί όταν τυπικά κυρίαρχα κράτη (όπως Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρος, Ρουμανία και Σλοβακία) συναινούν να χορηγηθεί βίζα και να δοθεί προενταξιακό καθεστώς σε ένα κράτος που δεν αναγνωρίζουν! Σε ένα κράτος που επίσημα δεν υφίσταται! Πρόκειται για ακραία περίπτωση ακύρωσης εθνικών κρατών και ταπείνωσης! Δείχνει, δεύτερο, ότι η σημερινή ενιαία υποτίθεται Ευρώπη, είναι στην πραγματικότητα μια Γερμανική Ευρώπη! Το Βερολίνο χρησιμοποιεί την ΕΕ, τσαλαπατώντας όλες τις θεσμοθετημένες διαδικασίες λήψης αποφάσεων, για να επιβάλλει τα δικά του στενά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, τα οποία μάλιστα καταπατούν το διεθνές δίκαιο, όπως το ψήφισμα 1244. Κατά συνέπεια το Βερολίνο έχει ήδη καταργήσει ντε φάκτο το βέτο για να εξυπηρετήσει την επιστροφή του γερμανικού αλυτρωτισμού για τρίτη φορά.

Οι ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων μηνών επιτάχυναν την διαδικασία οριστικής ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου. Συγκεκριμένα, η προσπάθεια απαγόρευσης στους 120.000 Σέρβους που κατοικούν στο βόρειο Κόσοβο να χρησιμοποιούν σερβικές πινακίδες κυκλοφορίας στα ΙΧ αυτοκίνητά τους, η προσπάθεια σύλληψης Σέρβου μειονοτικού αστυνομικού που κατηγορείται ότι πυροβόλησε αστυνομικούς του Κοσόβου, η μετέπειτα αποχώρηση όσων Σέρβων αστυνομικών και δικαστικών υπηρετούσαν στη δημόσια διοίκηση του Κοσόβου και κυρίως η δημιουργία οδοφραγμάτων στα εδαφικά όρια της σερβικής μειονότητας δημιούργησαν την εύφλεκτη ύλη που καθιστά θέμα χρόνου μια αναζωπύρωση.

Η πολυεθνική ΝΑΤΟϊκή δύναμη 4.000 στρατιωτών που στρατοπεδεύει μόνιμα στο Κόσοβο στο αποκορύφωμα των ταραχών ανήγγειλε στρατιωτική άσκηση, που δεν ήταν τίποτε άλλο από επίδειξη δύναμης απέναντι στην Σερβία, ώστε να αποθαρρύνει οποιαδήποτε κίνηση του σερβικού στρατού.

Ενδεικτικό στοιχείο για την εξόφθαλμη στράτευση των ΝΑΤΟϊκών στο πλευρό των Κοσοβάρων είναι η απάθεια που έδειξαν το 2004 στη διάρκεια ταραχών οι οποίες οδήγησαν στον θάνατο δεκάδων Σέρβων και στην βίαιη εκδίωξη χιλιάδων οικογενειών μειονοτικών που κατέφυγαν στην Σερβία για να γλυτώσουν το πογκρόμ και τις καθημερινές ταπεινώσεις. Η εθνοκάθαρση σε βάρος των Σέρβων διευκόλυνε το σχέδιο των Κοσοβάρων κατσαπλιάδων για ένα εθνικά ομοιογενές Κόσοβο. Έτσι, για να γίνουν ακόμη πιο έντονες οι αναλογίες, οι Σέρβοι του Κοσόβου υπέμεναν τα μαρτύρια των ρωσώφωνων στο Ντονμπάς από το 2014 που έγινε το πραξικόπημα του Μεϊντάν…

Το παράδοξο μάλιστα είναι ότι στο ψήφισμα 1244 του ΟΗΕ (κατ’ εντολή του οποίου επιχειρεί η KFOR στο Κόσοβο) προβλέπεται η ανάπτυξη σερβικού στρατού στο Κόσοβο, στο πλαίσιο συγκεκριμένων αποστολών. Αντίθετα, αν κάτι δεν προβλέπεται είναι η απαγόρευση της εισόδου και δράσης του, όπως συνέβη όταν η Σερβία υπέβαλε τη σχετική αίτηση. Η βιασύνη μάλιστα της γερμανίδας υπουργού Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ, να απορρίψει το αίτημα των Σέρβων προκάλεσε την άμεση αντίδραση του σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς που εγκάλεσε την γερμανίδα υπουργό ως αναρμόδια να απαντήσει, ενώ της επέρριψε την ευθύνη για την απροθυμία της Πρίστινας να εφαρμόσει τις συμφωνίες που έχει ως τώρα υπογράψει και αφορούν τα δικαιώματα των Σέρβων του Κοσόβου. 

Η Σερβία του 2022 δεν είναι η Σερβία της δεκαετίας του 2000. Έχει αναβαθμίσει τις στρατιωτικές της υποδομές κι έχει δηλώσει ότι δεν θα υποχωρήσει μπροστά στο χρέος της να υπερασπιστεί τους διωκόμενους Σέρβους του Κοσόβου. Το βράδυ της Δευτέρας 26 προς Τρίτη 27 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος της χώρας έθεσε τον στρατό και την αστυνομία σε ύψιστη ετοιμότητα, αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά!

Η ένταση στο Κόσοβο, όσο θα έρχεται πιο κοντά η ένταξη του στην ΕΕ, θα οδηγήσει την Σερβία να παγώσει την δική της ενταξιακή πορεία, να έρθει σε σύγκρουση με Βρυξέλλες και Βερολίνο και ταυτόχρονα να πλησιάσει ακόμη περισσότερο την Μόσχα και την Κίνα.
Ταυτόχρονα, η Γερμανία θα εκμεταλλευτεί την δημιουργία μιας χαίνουσας πληγής στο κέντρο των Βαλκανίων για να νομιμοποιήσει την αποστολή στρατού της εκτός συνόρων και την στρατιωτικοποίηση της ίδιας της ΕΕ…

Η Ελλάδα μόνο χαμένη θα βγει από την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου κατά πολλούς τρόπους. Το ευρωπαϊκό «πλυντήριο» του Κοσόβου που κατοικείται από μουσουλμάνους θα απομακρύνει την Ελλάδα από την Σερβία ενώ θα δώσει νέα ώθηση στα αναθεωρητικά σχέδια της Μεγάλης Αλβανίας, που υποστηρίζονται επίμονα και παντοιοτρόπως από την Τουρκία…

Καταργούν τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας (Επίκαιρα, 30/10/2009)

Ενώπιον ενός απαράδεκτου πολιτικού εκβιασμού θέτει τους Σέρβους της Βοσνίας η Αγία Τριάδα των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ πιέζοντάς τους να διαλύσουν την αυτόνομη δημοκρατία τους, που κατοχυρώθηκε με τη συμφωνία του Ντέιτον, αν θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ! 

Μόνο γέλια προκαλεί η κινδυνολογία που φιλοξενείται όλο και συχνότερα στον δυτικό Τύπο για το ενδεχόμενο νέας σύγκρουσης στην πολύπαθη Βοσνία – Ερζεγοβίνη. Αν πάρει κανείς στα σοβαρά τις δηλώσεις του ηγέτη των μουσουλμάνων της Βοσνίας, Σουλεϊμάν Τίχιτς, θα πιστέψει πως ο κίνδυνος μιας νέας αιματοχυσίας είναι ξανά προ των πυλών. «Αν συνεχιστεί έτσι, δεν έχουμε καμία αμφιβολία πως θα υπάρξει σύγκρουση», δήλωνε για παράδειγμα στο αμερικανικό περιοδικό Τάιμ, στις 19 Οκτώβρη. Για να συνεχίσει, με ακόμη πιο δραματικούς τόνους: «Το μόνο ανοιχτό είναι το είδος της σύγκρουσης που θα υπάρξει κι αν αυτό θα γίνει σε τρεις μήνες, έξι μήνες ή ένα χρόνο», ήταν τα λόγια του. Δε χρειάζεται να είναι κανείς στρατιωτικός αναλυτής για να διαπιστώσει ότι η απειλή του πολέμου που επισείεται είναι εντελώς αυθαίρετη, καθώς οι Σερβοβόσνιοι του 2009 δεν έχουν καμιά σχέση με τους Σερβοβόσνιους του 1993, ούτε φυσικά και η τοπική υπερδύναμη της Γιουγκοσλαβίας του τότε με το πολιτικά και στρατιωτικά ξεδοντιασμένο Βελιγράδι του σήμερα.

Στην πραγματικότητα ανάλογες απειλές χρησιμοποιούνται εν είδει εκβιασμών για να γίνει αποδεκτή και να εμφανιστεί ως αναγκαία μια αναθεώρηση της Συνθήκης του Ντέιτον που υπογράφηκε στην ομώνυμη αμερικανική βάση του Οχάιο το Νοέμβριο του 1995, τερματίζοντας τον τριετή εμφύλιο.

Η Συνθήκη του Ντέιτον δημιούργησε το πιο δυσλειτουργικό κρατικό μόρφωμα που θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ένας γραφειοκράτης και υφίσταται στη γη. Ένα μόνο κατ’ όνομα κράτος που αποτελείται από μια σερβική δημοκρατία και μια ομοσπονδία η οποία συντίθεται από μια κροατική και μια μουσουλμανική δημοκρατία. Το μόρφωμα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, που διοικούταν από έναν ύπατο αρμοστή ο οποίος είχε την αρμοδιότητα να απολύει εκλεγμένους πολιτικούς και να ακυρώνει νόμους, απέτυχε παταγωδώς. Εξελίχθηκε σε ένα υπόδειγμα της θνησιγένειας όλων των προτεκτοράτων που δημιούργησε η Νέα Τάξη στο έδαφος των κατακερματισμένων κραταιών δημοκρατών. Απέτυχε μάλιστα παρότι στηρίχθηκε με πακτωλούς χρημάτων. «Αμέσως μετά το τέλος του πολέμου η χώρα βρέθηκε στο κέντρο της προσοχής και δέχθηκε μια πλημμυρίδα χρημάτων που υπερέβαιναν τα 14 δισ. αναπτυξιακής βοήθειας, μετατρέποντάς την σε ένα εργαστήρι για ότι κατά κοινή ομολογία αποτέλεσε το πιο ακριβό και καινοτόμο πείραμα εκδημοκρατισμού στην ιστορία. Από το τέλος του 1996, 17 διαφορετικές ξένες κυβερνήσεις, 18 υπηρεσίες του ΟΗΕ, 27 διακυβερνητικές οργανώσεις και περίπου 200 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις – για να μην αναφέρουμε δεκάδες χιλιάδες στρατευμάτων απ’ όλον τον κόσμο – αναμίχθηκαν στις προσπάθειες ανοικοδόμησης. Σε κατά κεφαλήν βάση, η ανοικοδόμηση της Βοσνίας – με λιγότερους από 4 εκ. πολίτες έκανε την μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Γερμανίας και της Ιαπωνίας να μοιάζουν συντηρητικές», γράφει το τελευταίο τεύχος (Σεπτέμβρης – Οκτώβρης 2009) του αμερικανικού περιοδικού Φόρεϊν Αφαίαρς. Παρόλα αυτά το τερατούργημα του Ντέιτον απέτυχε βεβαιώνοντας ότι οι χρηματοδοτήσεις κι η αμφιβόλου πολιτικής ηθικής διεθνής αναπτυξιακή βοήθεια αποδεικνύονται εντελώς αναποτελεσματικά εργαλεία για τη δημιουργία κρατών όταν λείπει η νομιμοποίηση από την ίδια την κοινωνία. Μάρτυρας της αποτυχίας δεν είναι μόνο η συνεχιζόμενη έχθρα μεταξύ των τριών διαφορετικών κοινοτήτων – Μουσουλμάνων, Κροατών και Σέρβων -, αλλά, πολύ περισσότερο μάλιστα, η παρατεταμένη παράλυση των σημαντικότερων κυβερνητικών οργάνων που για να λειτουργήσουν χρειάζονται την ομόφωνη αποδοχή και των τριών εκπροσώπων των κοινοτήτων.

Τα χειρότερα ωστόσο έπονται. Αντιμέτωποι με αυτήν τους την αποτυχία ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ διατάζουν τώρα την αναθεώρηση της Συνθήκης του Ντέιτον. Το αίτημα τέθηκε για πρώτη φορά τον Μάιο όταν επισκέφθηκε το Σεράγεβο ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, συνοδευόμενος από τον εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας, Χαβιέ Σολάνα. Έκτοτε η Σερβία – Ερζεγοβίνη δέχθηκε πολλές και σημαντικές επισκέψεις. Η πρώτη απ’ όλες σημειώθηκε στις 9 Οκτώβρη από τον Καρλ Μπιλντ, υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας που έχει το τρέχον εξάμηνο την κυκλική προεδρία της ΕΕ ο οποίος μάλιστα είχε διατελέσει και πρώτος ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, και τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέιμς Στάινμπεργκ. Το μήνυμα που μετέφεραν από κοινού στην πολιτική ηγεσία της χώρας ήταν πως προϋπόθεση για να ενταχθεί η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί η αναθεώρηση της Συνθήκης του Ντέιτον, ώστε να πάψει να αποτελεί προτεκτοράτο του ΟΗΕ, κι επίσης η διάλυση της Σερβικής Δημοκρατίας κι η διάχυσή της στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη, με τους Σέρβους στο εξής να αποτελούν μια εθνική μειονότητα, απεμπολώντας όλα τα δικαιώματα αυτοτελούς συγκρότησης, αρνησικυρίας και θεσμοθετημένης εκπροσώπησης που διατηρούσαν από την δημιουργία της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης. Πρακτικά με αυτό τον τρόπο το δίλημμα που θέτουν στους Σέρβους είναι πως η ένταξή τους στην ΕΕ κι η ταυτόχρονη απαλλαγή του κράτους από τα βαρίδια της καταστροφικής Συνθήκης του Ντέιτον έχει ως προϋπόθεση την μετατροπή τους σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας, καθώς αυτό που καταργείται από την αναθεώρηση είναι τα δικαιώματα των Σέρβων και μόνο! Το πόσο μεροληπτικό είναι το αίτημα τους φαίνεται (και) από το γεγονός πως αν κάποιας μειονότητας τα δικαιώματα έπρεπε να καταργηθούν είναι της κροατικής, καθώς ο πληθυσμός της έχει μειωθεί κάθετα από 17% που ήταν τον καιρό του πολέμου στο 10% του τωρινού πληθυσμού λόγω της μετανάστευσης τους στην Κροατία. Παρόλα αυτά επιμένουν πως ο στόχος της εθνικής ομογενοποίησης περνάει μέσα από την κατάργηση των δικαιωμάτων των Σέρβων! Το σχέδιο διάλυσης της Σερβικής Δημοκρατίας προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη οργή καθώς η Σερβική Δημοκρατία είναι πολύ πιο εύρωστη από την μουσουλμανο-κροατική ομοσπονδία που ήταν βυθισμένη στα χρέη, αδυνατώντας να πληρώσει ακόμη και τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων της, πριν καν ξεσπάσει η διεθνής οικονομική κρίση.

Απέναντι στην σερβοβοσνιακή ηγεσία έχει εξαπολυθεί μια ομοβροντία πολιτικά απαράδεκτων πιέσεων. Για παράδειγμα, ο αρμόδιος επίτροπος για τη διεύρυνση, Όλι Ρεν, δήλωσε λίγο πολύ πως αν δεν δεχθούν οι Σέρβοι την απεμπόληση των δικαιωμάτων τους καμιά χώρα δεν πρόκειται να μπει στην ΕΕ! «Δεν πρόκειται να μείνει όλη η περιοχή όμηρος της Βοσνίας», τόνισε στη δήλωσή του, πιέζοντας τους Σέρβους να υποχωρήσουν. Από κοντά κι ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ρασμούσεν, που τόνισε πως «η Βοσνία θα πρέπει να συνεχίσει και να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις».

Η πολιτική ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, υπό την ηγεσία του Μίλοραντ Ντόντικ ενός νέου πολιτικού από το νεοπαγές Κόμμα Ανεξάρτητων Σοσιαλδημοκρατών που αναδείχθηκε στις εκλογές της 1ης Οκτωβρίου 2006, μέχρι στιγμής αντιστέκεται. Το διάστημα μάλιστα που μεσολάβησε από την 17η Φεβρουαρίου 2008, όταν το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του, όλο και πιο επίμονα θέτει το στόχο διενέργειας δημοψηφίσματος για να αποφασίσουν οι Σέρβοι κατά πόσο επιθυμούν να είναι ενταγμένοι στην Δημοκρατία της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης. Γιατί οι Κοσοβάροι κι όχι οι Σερβοβόσνιοι είναι το επιχείρημά του. Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα συνεχίσει να αντιστέκεται καθώς οι πιέσεις θα γίνουν ασφυκτικές εν όψει των κρίσιμων αποφάσεων που θα ληφθούν για το μέλλον της Σερβικής Δημοκρατίας στις 18 και 19 Νοέμβρη…

Σκοτσέζικο ντους του Μπάιντεν στα Βαλκάνια (Μετροπόλιταν, 25/5/2009)

Ο αμερικανός αντιπρόεδρος μπορεί να έφυγε από τα Βαλκάνια, τα «φαντάσματα» όμως έμειναν. Οι δηλώσεις για την ανεξαρτησία του Κοσόβου κι οι φραστικές επιθέσεις του στους Σέρβους της Βοσνίας δεν προμηνύουν σταθερότητα και ασφάλεια, αλλά όξυνση των εθνικών αντιπαραθέσεων.

Ακριβώς δέκα χρόνια μετά τους τελευταίους αμερικανικούς βομβαρδισμούς, η περιοδεία του αμερικανού αντιπροέδρου, Τζο Μπάιντεν, σε τρεις βαλκανικές πρωτεύουσες-απομεινάρια της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας ήρθε να υπογραμμίσει το ανανεωμένο ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον για την περιοχή.

 

Ανατρέχοντας στα πεπραγμένα της προηγούμενης κυβέρνησης, πρέπει να τονιστεί ότι αν και κατά την οκταετία του Τζορτζ Μπους του νεότερου το ενδιαφέρον της αμερικανικής διπλωματίας και του Πενταγώνου εστιάστηκε πρωτευόντως στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, τα Βαλκάνια δεν αφέθηκαν στην τύχη τους. Η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου στις 17 Φεβρουαρίου 2008, με την ανοιχτή παρότρυνση των ΗΠΑ (και κατά παράβαση της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που τόνιζε ότι το Κόσοβο αποτελεί τμήμα της Σερβίας) ήταν το επιστέγασμα μιας πολιτικής συνεχών παρεμβάσεων που ως ζητούμενο είχαν να διασφαλιστεί ο πολιτικός έλεγχος των κυβερνήσεων και να αποτραπούν φυγόκεντρες τάσεις.

Η επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν στο Σεράγεβο, το Βελιγράδι και την Πρίστινα το τριήμερο 19-21 Μαΐου αποτέλεσε συνέχεια της αποσταθεροποιητικής πολιτικής του Μπους και του Κλίντον παλιότερα στα Βαλκάνια. Πραγματοποιήθηκε δε στο πλαίσιο τεσσάρων προτεραιοτήτων: Αρχικά για να εκτονωθούν εντάσεις που κάνουν απειλητική την εμφάνισή τους στη Βοσνία Ερζεγοβίνη το τελευταίο διάστημα ως απάντηση στις εξ Αμερικής αμφισβητήσεις της συνθήκης του Ντέιτον η οποία υπογράφηκε το 1995 στην ομώνυμη αμερικανική βάση τερματίζοντας τον εμφύλιο πόλεμο του 1992-1995 που στοίχισε τη ζωή σε 100.000 άτομα. Κατά δεύτερο, η επίσκεψη κρίθηκε αναγκαία στο πλαίσιο της υπό εξέλιξη νέας ρύθμισης των σχέσεων ΗΠΑ – Ρωσίας, δεδομένης της σημασίας που έχουν σε αυτή τη ρύθμιση οι δρόμοι της ενέργειας που διατρέχουν τα Βαλκάνια. Τρίτο, οι εκλεκτικές συγγένειες του Λευκού Οίκου με τους μουσουλμάνους της Βοσνίας και του Κοσόβου υποστηρίζουν την πολιτική ήπιας προσέγγισης που ακολουθεί ο Ομπάμα προς τους μουσουλμάνους και τις αραβικές χώρες. Τέλος, η επίσκεψη του Μπάιντεν ενίσχυσε τη διεθνή νομιμοποίηση του μορφώματος του Κοσόβου χωρίς να αποκλείεται να εγκαινιάσει ένα νέο γύρο πιέσεων για διπλωματική αναγνώρισή του.

Ο Μπάιντεν δεν είναι και τόσο άγνωστος στην περιοχή, καθώς από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, γερουσιαστής τότε, είχε ταχθεί υπέρ των Μουσουλμάνων της Βοσνίας ζητώντας να αρθεί το εμπάργκο όπλων που τους είχε επιβληθεί σε μια προσπάθεια εκτόνωσης των συγκρούσεων. Την προκατάληψή του δεν την έκρυψε ούτε τώρα, ενώπιον της βουλής της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης με μια ομιλία που προκάλεσε την έκπληξη ακόμη και ξένων ανταποκριτών όπως της International Herald Tribune ο οποίος στις 20 Μαΐου περιέγραφε μια «ασυνήθιστα οξεία λεκτικά ομιλία ξένου ηγέτη μπροστά στο κοινοβούλιο μιας άλλης χώρας». Ειδικότερα, ο Μπάιντεν κατήγγειλε την «απότομη κι επικίνδυνη άνοδο της εθνικιστικής ρητορικής» και τόνισε ότι «εγώ προσωπικά κι η ηγεσία της χώρας μου ανησυχούμε για τη κατεύθυνση της χώρας και το μέλλον σας» λέγοντας στη συνέχεια με ύφος που θα ζήλευαν ακόμη κι ηγέτες δυνάμεων κατοχής «αυτό πρέπει να σταματήσει»!

Αξίζει όμως να δούμε το υπόβαθρο των αντιδράσεων που προκάλεσε η επίσκεψη του Μπάιντεν. Παρότι ο ίδιος δήλωσε ρητά πως έχει απορριφθεί οποιαδήποτε σκέψη για ένα «Ντέιτον 2» η πραγματικότητα είναι πως η Ουάσινγκτον σταθερά και μεθοδικά (με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ όπως έδειξε κι η απόφαση του εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας Χαβιέ Σολάνα να συνοδεύσει τον Μπάιντεν στο Σεράγεβο) προωθεί την αναθεώρηση της συνθήκης του 1995, που δημιούργησε την πιο δυσλειτουργική και γραφειοκρατική κρατική δομή που υπάρχει στον κόσμο. Στο πλαίσιό της τρεις πληθυσμιακές ομάδες που αποτελούνται από δύο εθνότητες και μια θρησκευτική μειονότητα (Σέρβοι, Κροάτες και Μουσουλμάνοι) συγκροτούν δύο ανομοιογενείς μεταξύ τους οντότητες (μια κροατο-μουσουλμανική ομοσπονδία και μια σερβική δημοκρατία) κι αυτές ένα κράτος που εποπτεύεται από έναν ξένο τοποτηρητή ο οποίος έχει την εξουσία να καθαιρεί ακαριαία οποιονδήποτε εκλεγμένο πολιτικό κρίνει ότι ενθαρρύνει τους εθνικισμούς. Κάτι που έχει συμβεί κατ’ επανάληψη. Το όνομα δε της σερβικής οντότητας, είναι Δημοκρατία Σρπέσκα, για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι υπάρχει κάτι εύκολο σ’ αυτή την υπόθεση και προς διερεύνηση του αν είναι πιο εύκολο να προφερθεί το όνομά της ή να παραμείνει ενωμένη…

Το πρόβλημα όμως δεν έγκειται στο ότι κάποιοι απεργάζονται την αναθεώρηση του Ντέιτον, αλλά στην κατεύθυνση αυτής της αλλαγής. «Η Ουάσινγκτον θεωρεί τώρα ότι η συμφωνία του Ντέιτον του 1995 φτιάχτηκε υπό το κράτος της βίας κάνοντας υπερβολικά πολλές παραχωρήσεις στους Σέρβους για να τελειώσει ο αιματηρός πόλεμος», έγραφε ο ανταποκριτής των Financial Times από τη Πρίστινα στις 19 Μαΐου.

Η πρόθεση της Ουάσινγκτον να αναθεωρήσει τη συνθήκη του Ντέιτον καταγράφηκε με τον πιο σαφή τρόπο και σε απόφαση που έλαβε το Κογκρέσο στις 12 Μαΐου (υπ. αρ. 171), εν όψει δηλαδή της επίσκεψης του Μπάιντεν στα Βαλκάνια, όπου αναφέρεται ότι «οι υφιστάμενες συνταγματικές διευθετήσεις στη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη δεν είναι ούτε αποτελεσματικές ούτε ορθολογικές και οι κρατικοί θεσμοί πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και δημοκρατικοί». Μια απόφαση που έγινε δεκτή με επιφυλάξεις και σκεπτικισμό από τους Σέρβους κι ενθουσιασμό από Μουσουλμάνους και Κροάτες. Κατά συνέπεια οι δηλώσεις του Μπάιντεν ότι δεν επίκειται αναθεώρηση του Ντέιτον αποσκοπούσαν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις και να καθησυχάσουν αυτούς που θίγονται. Κι οι κατ’ αρχήν θιγμένοι είναι οι Σέρβοι, οι οποίοι διεκδικούν τη διενέργεια δημοψηφίσματος για να αποφασίσουν την απόσχισή τους από τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη επικαλούμενοι μάλιστα το «βελούδινο διαζύγιο» μεταξύ Τσεχίας και Σλοβακίας το 1993. Το επιχείρημα μάλιστα του ηγέτη τους, σερβοβόσνιου πρωθυπουργού Μίλοραντ Ντόντιτς, είναι συντριπτικό: «Μόνο η Βοσνία – Ερζεγοβίνη είναι αναγκασμένη να λειτουργεί με μία δομή που δεν επιβίωσε στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Πριν τον πόλεμο, οι άνθρωποι έλεγαν πως η Βοσνία – Ερζεγοβίνη είναι μια μικρή Γιουγκοσλαβία. Αν όμως δεν μπόρεσε να επιβιώσει η μεγάλη πως μπορεί να επιβιώσει μια μικρή;». Οι φραστικές επιθέσεις του αμερικανού αντιπροέδρου και οι κατηγορίες για εθνικιστική ρητορεία είχαν επομένως στόχο τους Σέρβους οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να γίνουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας χάνοντας τα δικαιώματα που είχαν κερδίσει με τη συνθήκη του Ντέιτον, τώρα που είναι αδύναμοι να αντιδράσουν.

Οι αιτίες δε της εναντίωσης των Αμερικανών απέναντι στο ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης των Σέρβων της Βοσνίας (που διεκδικούν ότι πέτυχαν κι οι Κοσοβάροι από το Βελιγράδι) φωτίζονται καλύτερα αν δούμε την έχθρα που θρέφουν για την Ουάσινγκτον. Φτάνει δε σε τέτοιο σημείο ώστε ο ηγέτης τους, Μίλοραντ Ντόντιτς, έφθασε στο σημείο να καλέσει την ευάριθμη σερβοβοσνιακή ομάδα που συμμετείχε στην πρόσφατη άσκηση του ΝΑΤΟ στην Γεωργία σε μια απόσταση λίγων χιλιομέτρων από μια ρωσική βάση, να αρνηθεί να εκτελέσει εντολές!

Σε αυτό το φόντο κλιμακούμενης έντασης το ζητούμενο της επίσκεψης του Μπάιντεν στη Σερβία δεν ήταν να πιέσει για την αναγνώριση του Κοσόβου, αλλά η διαβεβαίωση του Βελιγραδίου ότι δεν πρόκειται να ενθαρρύνει την κυβέρνηση της Μπάνια Λούκα στη διεκδίκηση ανεξαρτησίας. Στόχος που κατά κοινή ομολογία είναι η πρώτη πράξη στο αίτημα ένωσης της Δημοκρατίας της Σρπσκα με τη Σερβία με την οποία έχουν και κοινά σύνορα και γιατί όχι στη συνέχεια το παράδειγμα τους να μην ακολουθήσουν και οι 100.000 Σέρβοι που ζουν στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου και αποτελούν κι αυτοί πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Χωρίς όμως το δικαίωμα ανεξαρτητοποίησης το οποίο επιλεκτικά εγκρίνουν Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες και χορηγούν σε μειονότητες που διάκεινται φιλικά απέναντί τους.

Δεν ήταν καθόλου τυχαίο έτσι το σκοτσέζικο ντους που γνώρισε στα Βαλκάνια ο αμερικανός αντιπρόεδρος: Στο Βελιγράδι, όπου απαγορεύτηκαν οι διαδηλώσεις για να μη βρεθεί αντιμέτωπος με την λαϊκή οργή, αναρτήθηκε πανό μέσα στη Βουλή την ώρα της ομιλίας του που έγραφε, σύμφωνα με το BBC, «Μπάιντεν Ναζιστικό απόβρασμα, πήγαινε σπίτι σου». Και μια μέρα μετά, στο Κόσοβο, που αν κι έχει αναγνωριστεί μέχρι σήμερα από 57 μόνο χώρες «η επιτυχία της ανεξαρτησίας του παραμένει προτεραιότητα της αμερικανικής διοίκησης» σύμφωνα με τα λόγια του, τιμήθηκε με την ανώτερη διάκριση…

Αρέσει σε %d bloggers: