Η χλιδάτη παρακμή του Νταβός

Το τέλος της παγκοσμιοποίησης που γνωρίσαμε! Αυτή έπρεπε να ήταν η κεντρική θεματική του φετινού Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, αν φυσικά οι διοργανωτές του ήξεραν την τύχη που θα είχαν οι προσκλήσεις τις οποίες απηύθυναν όπως κάθε χρόνο στην παγκόσμια πολιτική ελίτ.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Η συμμετοχή πολιτικών ηγετών που καταγράφτηκε το 2019 ήταν από τις μικρότερες που έχουν παρατηρηθεί. Για ορισμένους ηγέτες, όπως η Τερέζα Μέι κι ο Εμμανουέλ Μακρόν η πρόσκληση κατέληξε στο καλάθι των αχρήστων ανεξαρτήτως της θέλησης τους, καθώς τυχόν επίσκεψή τους στο χιονισμένο θέρετρο των ελβετικών Άλπεων μόνο ως λάδι στη φωτιά των ανοιχτών μετώπων που έχουν στις χώρες τους με το Brexit και τα “κίτρινα γιλέκα” θα λειτουργούσαν. Άλλοι δε, με κορυφαίο παράδειγμα τον Ντόναλντ Τραμπ, όσο κι αν επικαλέστηκαν σοβαρούς λόγους για την απουσία τους, όπως το “κλείσιμο” της αμερικανικής κυβέρνησης για τον Αμερικανό πρόεδρο, είναι βέβαιο ότι τους χωρίζει ιδεολογική άβυσσος με τον χαρακτηριστικό επισκέπτη του Νταβός, που ομνύει στο άνοιγμα των αγορών, το φιλελευθερισμό, την παγκοσμιοποίηση, την πολυπολιτισμικότητα, κ.λπ. Προς επίρρωση το μήνυμα του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο που μεταδόθηκε ηλεκτρονικά κι έβριθε επιθέσεων κατά του Ιράν και της Κίνας, ενώ μάλιστα δήλωσε πώς ο αμερικανός πρόεδρος είναι έτοιμος να προχωρήσει την μεταρρύθμιση των διεθνών οργανισμών, αντίθετα με άλλους πολιτικούς ηγέτες.

Το χειρότερο δε για τους διοργανωτές ήταν πώς τα φώτα της δημοσιότητας συγκέντρωσαν πολιτικοί ηγέτες όπως ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας, Χαΐρ Μπολσονάρου, που αναδεικνύεται σε σύμβολο της Νέας Δεξιάς. Από το βήμα του Νταβός μπορεί να μην απευθύνθηκε σε κάποια γυναίκα – πολιτική ηγέτη λέγοντάς της ότι είναι άξια να βιαστεί, όπως είχε πει σε βραζιλιάνα πολιτικό, παρέθεσε ωστόσο το οικονομικό του πρόγραμμα που περιλαμβάνει την κατάργηση κάθε περιορισμού και ρύθμισης που στέκεται εμπόδιο στην επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα πλήθος από περιβαλλοντικούς νόμους που προστατεύουν τα τροπικά δάση του Αμαζόνιου. Καθόλου τυχαία ο νέος Βραζιλιάνος πρόεδρος, που για να εκλεγεί μεσολάβησε ένα κοινοβουλευτικό πραξικόπημα για την ανατροπή της εκλεγμένης προέδρου Ντίλμα Ρουσέφ κι ένα δικαστικό για τη φυλάκιση του Λούλα ώστε να μην μπορεί να συμμετέχει στις εκλογές, πριν καν ορκιστεί απέσυρε το ενδιαφέρον της Βραζιλίας να φιλοξενήσει το 2019 την παγκόσμια σύνοδο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή.

Συντριπτικά ήταν τα πυρά που δέχθηκε το “πνεύμα του Νταβός” κι εκ των έσω, με διαπρύσιους οπαδούς της φιλελεύθερης τάξης να βάλλουν εναντίον του από πόντιουμ και πάνελ, εν μέσω πλήθους διαφημίσεων που πρόβαλαν το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, μια πρωτοβουλία του Κρεμλίνου που αποτελείτο αντίπαλο δέος του Νταβός.

Μια από τις κορυφαίες στιγμές του Νταβός του 2019, που συνέπεσε χρονικά με την προειδοποίηση του ΔΝΤ για επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας το προσεχές διάστημα, ήταν το ενημερωτικό σημείωμα 22 σελίδων του αμερικανού επενδυτή Σεθ Κλάρμαν. Στις σελίδες του προειδοποιούσε ότι η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων διαβρώνεται, επισημαίνοντας έτσι τις ιστορικές μεταβολές που είναι σε εξέλιξη στις μέρες μας ενώ επέστησε την προσοχή σε τρεις κινδύνους: τις κοινωνικές εντάσεις (βλ. “κίτρινα γιλέκα”), την αύξηση του χρέους και την υποχώρηση της αμερικανικής ηγεσίας. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστη η ταύτιση στο μυαλό όλων των αμερικανών διαμορφωτών γνώμης που ασπάζονται την κυρίαρχη ιδεολογία του τέλους της αμερικανικής παντοδυναμίας με την παγκόσμια αταξία. Λες και όταν μεσουρανούσε η αμερικανική ισχύς βασίλευε η σταθερότητα, η συναίνεση και ο διάλογος…

To τέλος της αμερικανικής ισχύος κυριαρχούσε, όσο κι αν δεν ειπώθηκε δημόσια, και στο σημαντικότερο διάλογο που αναπτύχθηκε, μέχρι την ώρα τουλάχιστον που γράφονταν αυτές οι γραμμές. Παρόντες ήταν οι ηγέτες της Γερμανίας, της Νότιας Αφρικής, της Κίνας και της Ιαπωνίας και το θέμα αφορούσε την ιδιοκτησία και τον έλεγχο της διαχείρισης δεδομένων. Οι αποκλίσεις μεταξύ των ομιλητών ήταν τεράστιες, κοινός παρανομαστής ωστόσο όλων των παρεμβάσεων ήταν η ανάγκη εποπτείας των μεγάλων του διαδικτύου που έχουν την έδρα τους στις ΗΠΑ. Με άλλα λόγια η ανάκτηση της διαδικτυακής κυριαρχίας, εκ μέρους των κρατών απ’ όπου εκπορεύονται τα δεδομένα.

Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σίντζο Άμπε, προανήγγειλε ότι θα αξιοποιήσει την προεδρία της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου στο G20 για να αναθεωρηθεί εκ βάθρων το σύστημα διακυβέρνησης των δεδομένων και να ενταχθούν στο δίκαιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, όπως συνέβη στο παρελθόν με τις υπηρεσίες. Να τονίσουμε ότι η μεταρρύθμιση που ευαγγελίζεται ο ιάπωνας πρωθυπουργός επιτάχυνε την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών και την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλεια, κ.λπ.)

Η Άνγκελα Μέρκελ από τη μεριά της, αφού αναγνώρισε ότι κανένας δεν ξέρει πώς να γράψει τους νέους κανόνες εξήγγειλε τη δημιουργία μιας κοινή ψηφιακής αγοράς στην Ευρώπη, αφήνοντας άφωνους μπορούμε με ασφάλεια να υποθέσουμε τους παρόντες με την πρωτοτυπία της σκέψης της μιας και για κάθε θέμα το Βερολίνο ιδρύει και μια κοινή αγορά: από την άμυνα και την ενέργεια μέχρι τις υπηρεσίες και τις τράπεζες. Φαίνεται έτσι ότι η επόμενη μέρα του κυβερνοχώρου που σχεδιάζουν τα σημαντικότερα διεθνή κέντρα ισχύος που ανταγωνίζονται τις ΗΠΑ, όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία (η Κίνα μένει εκτός μιας κι όλη της η ενέργεια αναλώνεται στη διαφύλαξη του δικαιώματος ελέγχου και παρακολουθήσεων της ζωής των πολιτών εκ μέρους του κράτους), θα έχει εξ ίσου ανάγλυφα χαραγμένη πάνω της την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση του διαδικτύου. Καμιά αλλαγή επομένως δεν προοικονομείται που θα κάνει το διαδίκτυο πιο δημοκρατικό, ώστε να λειτουργεί προς όφελος πολιτών και χρηστών…

Πηγή: Νέα Σελίδα

Σε Αργεντινή και Βραζιλία, η Λατινοαμερικανική Δεξιά στα καλύτερα της

Η έκθεση του ΔΝΤ με ημερομηνία 18 Δεκεμβρίου 2017, που ενημερώνει ότι όλα πάνε κατ’ ευχήν…

Στο απόσπασμα του ΔΝΤ ξανά η Αργεντινή

Δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί η δήλωση του νεοφιλελεύθερου δεξιού προέδρου της Αργεντινής, Μαουρίσιο Μάκρι, έστω κι αν ξεχείλιζε σκοπιμοτήτων καθώς με αυτήν επιχείρησε να χρυσώσει το χάπι της προσφυγής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την έναρξη των συνομιλιών με τον μισητό διεθνή οργανισμό, το οποίο ειδικά στη χώρα που γέννησε το τάγκο και τον Τσε συναγωνίζεται σε δημοφιλία μόνο την …Αγγλία.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Είπε κατά λέξη: «Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων είχαμε ένα πολύ ευνοϊκό διεθνές πλαίσιο, αλλά σήμερα αυτό αλλάζει. Οι παγκόσμιες συνθήκες γίνονται ολοένα και πιο περίπλοκες λόγω πολλών παραγόντων: τα επιτόκια κι η τιμή του πετρελαίου αυξάνονται, τα νομίσματα των αναδυόμενων χωρών υποτιμούνται. Είναι μεταβλητές που δεν ελέγχουμε». Ισχύουν και με το παραπάνω οι αιτιάσεις του!!!

Αυτό όμως που επίσης ισχύει και δεν το ανέφερε ούτε υπαινικτικά είναι ότι ο ίδιος ο Μάκρι έστρωσε το δρόμο για τη ραγδαία υποτίμηση του εθνικού τους νομίσματος, του πέσο, κατά 20% από την αρχή της χρονιάς, την εκτόξευση των επιτοκίων στο 40%, την δραματική συρρίκνωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της κεντρικής τράπεζας στην προσπάθειά της να κρατήσει ψηλά την ισοτιμία του πέσο και την άνοδο του πληθωρισμού στο 25%, ασχέτως αν τα Μέσα Ενημέρωσης της Δύσης που αποδεικνύονται λαλίστατα όταν ο πληθωρισμός καλπάζει στη Βενεζουέλα τηρούν σιγή ιχθύος! Η προσφυγή στο ΔΝΤ φέρει φαρδιά – πλατιά την υπογραφή του νεοφιλελεύθερου προέδρου Μάκρι γιατί όχι μόνο έσπευσε να καταβάλλει στους κερδοσκόπους 9,3 δισ. που σοφά (ξέροντας τις αντοχές της οικονομίας) αρνιόταν η Κίρχνερ να πληρώσει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 που έχασε την εξουσία, αλλά επιπλέον κραδαίνοντας σαν τρόπαιο επιτυχίας την επιστροφή του στις αγορές, δανείστηκε μέσα σε μια διετία πάνω από 50 δισ. δολάρια. Το τυράκι το είδε, τη φάκα όχι… Η έκθεσή του έτσι έφτασε στο κόκκινο, κάτι που είχε αποφευχθεί επί Νέστορ και Κριστίνα Κίρχνερ, κι όταν η συγκυρία αντιστράφηκε βρέθηκε για μια ακόμη φορά το ΔΝΤ να περιμένει στη γωνία την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής.

Ενδιαφέρον ωστόσο είχε κι ό,τι συνέβη πριν ο Μάκρι χτυπήσει την πόρτα του διεθνούς οργανισμού που οδήγησε την Αργεντινή σε καταστροφή 17 χρόνια πριν. Το ΔΝΤ αποδεικνύοντας για πολλοστή φορά πόσο τραγικά ανίκανο είναι να αξιολογήσει αντικειμενικά μια οικονομία, μόλις τον Δεκέμβριο του 2017 έγραφε σε επίσημη έκθεση του για την Αργεντινή (εδώ το πλήρες κείμενο) τα εξής: «οι μεταρρυθμίσεις έχουν τοποθετήσει την οικονομία σε έναν ισχυρότερο βηματισμό και διορθώθηκαν πολλές από τις επείγουσες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Η Αργεντινή απολαμβάνει μια στέρεη ανάκαμψη… Ο πληθωρισμός συνεχίζει να πέφτει αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με το στόχο της κεντρικής τράπεζας». Όλα αυτά τα έγραφαν στις 29 Δεκεμβρίου 2017, λειτουργώντας προφανώς με πολιτικά κριτήρια: επειδή ήθελαν να επαινέσουν τις αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις του προέδρου Μάκρι που επανέφερε την Αργεντινή στο δρόμο της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας. Και μετά η οικονομία κατέρρευσε, και για δεύτερη φορά το «παιδί θαύμα» αποβλήθηκε δια παντός απ’ όλα τα σχολεία! Κι όσο για το ΔΝΤ στην περίπτωση της Αργεντινής κατάφερε να ξεπεράσει και τον χειρότερο εαυτό του σε επικινδυνότητα. Ενώ όπως στην Ελλάδα το 2016 έτσι και στην Αργεντινή μετά το 2001 παραδέχθηκε τα λάθη του για να δικαιολογήσει την καταστροφή που επέφερε, το 2017-2018 τα έκανε μούσκεμα πριν καν ξεκινήσει την «επιχείρηση διάσωσης». Μπορούμε να φανταστούμε τη συνέχεια…

Βραζιλία: Συνταγματικό πραξικόπημα, φυλακές και εκτελέσεις

Δεν είναι μόνο η Αργεντινή. Είναι και η Βραζιλία που έχει γίνει ξανά μια «κανονική» χώρα. Από το 2016 συγκεκριμένα όταν με ένα κοινοβουλευτικό πραξικόπημα ανατράπηκε η πρόεδρος της χώρας, Ντίλμα Ρουσέφ, η Δεξιά πήρε ξανά την εξουσία, τερματίζοντας με τον τρόπο που ξέρει καλύτερα στη Λατινική Αμερική τις αλλεπάλληλες εκλογικές επιτυχίες του Κόμματος των Εργατών, που κέρδισε τις εκλογές πρώτη φορά το 2003. Κι αν η ανατροπή της Ντίλμα ήταν η πρώτη πράξη του δράματος, η φυλάκιση του Λούλα ήταν η δεύτερη και πιο προκλητική καθώς η κάθειρξη 12 ετών, με αφορμή μια αναπόδεικτη κατηγορία διαφθοράς, επιβλήθηκε γιατί η νίκη του ήταν παραπάνω από σίγουρη στις προσεχείς εκλογές. Μάρτυρας, όλες οι δημοσκοπήσεις που τον έφεραν να προηγείται με ποσοστά άνω του 30%, όταν ο επικεφαλής της Δεξιάς, Κάπταιν Τζερ Μπολσονέρο, το ανώτερο που κατάφερνε να συγκεντρώσει ήταν 16%.

Η πιο πρόσφατη και αιματηρή πράξη του δράματος της επανόδου της Δεξιάς στην πολιτική ηγεσία της οικονομικής υπερδύναμης της Λατινικής σημειώθηκε με την εν ψυχρώ δολοφονία πριν δύο σχεδόν μήνες της Μαριέλε Φράνκο. Η γεννημένη σε φαβέλα 38χρονη μαύρη δημοτική σύμβουλος της πόλης του Ρίο, που χαρακτηρίστηκε από την αμερικανική εφημερίδα Washington Post ως παγκόσμιο σύμβολο, εκτελέστηκε με 9 σφαίρες, εκ των οποίων οι 4 στο κεφάλι, εν είδει τιμωρίας για την μάχη που έδινε ενάντια στην καθημερινή καταστολή που υφίστανται οι φτωχότεροι των φτωχών στη Βραζιλία από τις συμμορίες των ενόπλων, με τις οποίες συνεργάζεται σταθερά η αστυνομία.

Η δολοφονία από τις παρακρατικές συμμορίες της Μαριέλε Φράνκο ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Μόνο το 2017, με βάση ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας που απαίτησε την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης, δολοφονήθηκαν 58 αγωνιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: από συνδικαλιστές μέχρι οργανωτές των κοινοτήτων στις φαβέλες. Έκκληση που έπεσε προφανώς στο κενό δεδομένης της ατιμωρησίας που απολαμβάνουν οι ένοπλες συμμορίες από πολύ ψηλά…

Πηγή: Νέα Σελίδα

Ξεσηκωμός στη Βραζιλία για εργασιακά και συντάξεις

Όποιος θέλει να δει τι ετοιμάζουν στη Βενεζουέλα η ντόπια οικονομική ελίτ και φυσικά οι Αμερικάνοι, που απεργάζονται την πραξικοπηματική ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου Νικολάς Μαδούρο, δεν έχει παρά να σκύψει λίγο πιο προσεκτικά στις εξελίξεις στη Βραζιλία.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Η λαοθάλασσα που πλημμύρισε του δρόμους των περισσότερων πόλεων στην πολυπληθέστερη χώρα της Νότιας Αμερικής την Πέμπτη και Παρασκευή 27 και 28 Απριλίου δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου.

Η οργή των Βραζιλιάνων έβραζε επί μήνες και για την ακρίβεια επί ένα χρόνο. Από πέρυσι τέτοιες μέρες όταν ο δεξιός αντιπρόεδρος της Βραζιλίας, Μισέλ Τέμερ, πρωταγωνίστησε σε ένα παλατιανό πραξικόπημα που οδήγησε στην καθαίρεση της προέδρου Ντίλμα Ρουσέφ, η οποία κατηγορήθηκε για την παραποίηση των δημοσιονομικών στοιχείων. (Καμιά φαντασία, καμιά δημιουργική προσαρμογή στις πρώτες πράξεις του σεναρίου για την επιβολή των θεραπειών σοκ…)

Τα πραγματικά επίδικα πίσω από το άδοξο τέλος της 13χρονης εξουσίας του (…μεταλλαγμένου εννοείται) Εργατικού Κόμματος της Βραζιλίας φάνηκαν μόλις πριν λίγες εβδομάδες όταν ο πραξικοπηματίας πρόεδρος έφερε στην Κάτω Βουλή μια πρωτοφανούς βαρβαρότητας οικονομική μεταρρύθμιση που θα τη ζήλευε και το ΔΝΤ. Εν συντομία, μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος με μείωση των συντάξεων και αύξηση των ορίων ηλικίας ακόμη και κατά 10 χρόνια, μείωση των μισθών, κατάργηση της πληρωμής συνδρομών στα συνδικάτα μέσω των μισθών, απαγόρευση οποιασδήποτε αύξησης στις δημόσιες δαπάνες για δύο σχεδόν δεκαετίες, με μοναδική εξαίρεση τις πολεμικές δαπάνες που θα αυξηθούν κατά 36%! Και για να μείνει καμμιά αμφιβολία για τις «πλάτες» του δοτού προέδρου, ο οποίος συναντά την αποδοκιμασία του 87% των Βραζιλιάνων, δημοσίως κάλεσε τις ΗΠΑ να συμμετέχουν στα στρατιωτικά γυμνάσια που θα διεξαχθούν το Νοέμβριο μεταξύ Βραζιλίας, Περού και Κολομβίας στα κοινά σύνορα των τριών χωρών. Μία άσκηση που ορίστηκε για να προκαλέσει (ακόμη και με την ονομασία της, «Επιχείρηση Ενωμένη Αμερική») καθώς η ενότητα της Νότιας Αμερικής, όπως την εμπνεύστηκε ο Σιμόν Μπολιβάρ και την προωθούν οι αριστερές κυβερνήσεις, στρέφεται κατά του βορειο-αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Η αντεργατική μεταρρύθμιση προκάλεσε την μεγαλύτερη γενική απεργία που έχει οργανωθεί στη Βραζιλία μετά το 1996, όταν οι Βραζιλιάνοι ξεσηκώθηκαν ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και τις αντεργατικές αλλαγές του δεξιού Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσο. Τώρα στην απεργία, σύμφωνα με το συνδικάτο CUT, συμμετείχαν περισσότεροι από 35 εκατομμύρια εργαζόμενοι μετά το κάλεσμα που απηύθυναν όχι μόνο συνδικάτα και αριστερές οργανώσεις αλλά ακόμη και εκπρόσωποι της εκκλησίας. Οι απεργοί, που βγήκαν στου δρόμους για να διαμαρτυρηθούν επίσης και για την ανεργία – ρεκόρ που φθάνει το 14%, ήρθαν αντιμέτωποι με τη βίαιη καταστολή της δοτής κυβέρνησης που απολαμβάνει ωστόσο της αμέριστης εύνοιας των διεθνών οργανισμών…

Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα Πριν

Γεράκια πάνω από τη Λατινική Αμερική

 

Παραπλανητικά είναι τα μηνύματα που έστειλε η πρόσφατη επίσκεψη του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα. Όποιοι έσπευσαν να ενστερνιστούν τα συμπεράσματα περί κανονικοποίησης των σχέσεων των ΗΠΑ με το νησί της επανάστασης και πολύ περισσότερο να μιλήσουν για εξομάλυνση των σχέσεων της Ουάσινγκτον με την εκ παραδόσεως φλεγόμενη Λατινική Αμερική καλά θα κάνουν να ρίξουν το βλέμμα τους σε μια σειρά γεγονότα που προμηνύονται νέες και μάλιστα οξύτατες κοινωνικές εντάσεις στο εσωτερικό της κάθε χώρας. Σε αυτό το φόντο η επίθεση φιλίας των ΗΠΑ δεν είναι παρά προπέτασμα καπνού για να διευκολύνει στο άμεσο μέλλον μια πιο ενεργή παρέμβαση των Αμερικανών. Προς επίρρωση οι πολύ πρόσφατες εξελίξεις σε τέσσερις χώρες: Την Κούβα, την Αργεντινή, το Περού και τη Βραζιλία.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Οι πολιτικές ανατροπές στην οικονομική υπερδύναμη της Λατινικής Αμερικής επιβεβαιώνουν ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με πραξικοπήματα. Κι αν όχι στρατιωτικά, απλώς κοινοβουλευτικά, όπως αυτό που είναι σε εξέλιξη στη Βραζιλία κι ως κορυφή του παγόβουνου έχει την απομάκρυνση της προέδρου Ντίλμα Ρουσέφ από την προεδρία, όπου εξελέγη για δεύτερη φορά τον Οκτώβρη του 2014. Ό,τι απέτυχε λοιπόν να κάνει ο άγριος νεοφιλελευθερισμός με τις κάλπες το δρομολογεί μέσω παλατιανών πραξικοπημάτων. Παρότι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι γνωστή η ψήφος των 81 γερουσιαστών, εν τούτοις η συντριπτική πλειοψηφία που σχηματίστηκε στην κάτω Βουλή με 513 ψήφους υπέρ και 137 κατά της παραπομπής της για χειραγώγηση των δημοσιονομικών μεγεθών ώστε να μη φανεί το πραγματικό ύψος του ελλείμματος, προοικονομεί μια αντίστοιχη απόφαση της Γερουσίας που θα σημάνει την απομάκρυνσή της για 6 μήνες από την προεδρία μέχρι να ολοκληρωθεί η εκδίκαση της υπόθεσής της. Το κενό θα καλύψει ο Μισέλ Τεμέρ μέχρι τώρα αντιπρόεδρος της Βραζιλίας κι επικεφαλής του συμμαχικού κόμματος PMDB, με το οποίο συνεργάστηκε το Κόμμα Εργατών για να σχηματίσει κυβέρνηση, εξασφαλίζοντας έτσι την παραμονή του στην εξουσία επί 13 συνεχή χρόνια. Τον Τεμέρ κατηγόρησε η ίδια η Ρουσέφ ως αρχιτέκτονα της συνομωσίας.

Κοινοβουλευτικό πραξικόπημα στη Βραζιλία

Το κίνητρο του 73χρονου συνταγματολόγου και φερόμενου ως κεντρώου πολιτικού Τεμέρ δεν είναι μόνο το πάθος για εξουσία. Η αβυσσαλέα πολιτική απόσταση που τον χωρίζει από την διάδοχο του Λούλα φάνηκε πεντακάθαρα το 2015 όταν το κόμμα του εξέδωσε ένα μανιφέστο με τίτλο «Γέφυρα για το μέλλον» που στην πραγματικότητα αποτελούσε παράθυρο στο παρελθόν του πιο κανιβαλικού νεοφιλελευθερισμού. Συγκεκριμένα, ζητούσε περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, τερματισμό της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής στις συντάξεις που επιτρέπει την αύξησή τους ανάλογα με τον πληθωρισμό και μια πιο ανοιχτή στον κόσμο οικονομία. «Όλα αυτά ήχησαν σαν μουσική στα αφτιά των επενδυτών» έγραφαν πρόσφατα οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Το διάστημα που ακολούθησε οι συνεχείς υποβαθμίσεις της βραζιλιάνικης οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης επέτειναν την ύφεση στην οικονομία (με αποτέλεσμα το 2015 το ΑΕΠ να συρρικνωθεί κατά 3,8% καταγράφοντας τη χειρότερη πτώση των τελευταίων 25 ετών και η βιομηχανική παραγωγή κατά 6,2%) και ακολούθως την πολιτική αστάθεια για να φτάσουμε στο εν εξελίξει πραξικόπημα.

Αξίζει να ειπωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά στη Βραζιλία που επιλέγεται η διαδικασία της παραπομπής ως μοχλός πολιτικών μεταβολών. Και το 1992 επίσης μια αντίστοιχη διαδικασία παραπομπής του εκλεγμένου προέδρου άνοιξε το δρόμο για την επιβολή ενός δρακόντειου νεοφιλελεύθερου (σταθεροποιητικού κατ’ ευφημισμό) προγράμματος, με ονομαστικό στόχο την αντιμετώπιση του υπερπληθωρισμού και πραγματικό την κατάργηση των κοινωνικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων. Το ίδιο επιχειρείται και τώρα: Η απομάκρυνση της Ρουσέφ από την εξουσία θα εγκαινιάσει μια περίοδο βίαιης αφαίρεσης κοινωνικών παροχών που προσέφερε ο Λούλα κι η προστατευόμενή του στους φτωχούς της Βραζιλίας κι η εξασφάλισή τους ήταν εφικτή την προηγούμεη περίοδο λόγω της ανόδου της οικονομίας. Η ανατροπή των οικονομικών δεδομένων πλέον όμως αλλάζει και τους όρους της πολιτικής. Κι αυτή η αλλαγή ισχύει για όλη την Λατινική Αμερική: προσδιορίζεται δε από δύο βαρύνουσας σημασίας εξελίξεις: Πρώτο, την επιβράδυνση της κινέζικης οικονομίας και δεύτερο, την πτώση της τιμής των βασικών εμπορευμάτων, που αποτελούν το βασικότερο εξαγώγιμο είδος όλων σχεδόν των χωρών της αμερικάνικης υποηπείρου.

Η ύφεση στη Λατινική Αμερική δίνει το πολιτικό προβάδισμα στις πιο επιθετικές δυνάμεις των επιχειρηματικών ελίτ που έχουν ως σημαία τους τον κοινωνικό ρεβανσισμό, κλείνοντας απότομα τον κύκλο των αναδιανεμητικών πολιτικών που κυριάρχησαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Προς επίρρωση αυτού του συμπεράσματος επίσης τα αποτελέσματα των εκλογών του πρώτου γύρου στο Περού, όπου το υψηλότερο ποσοστό της τάξης του 40% κατέγραψε η κόρη του δικτάτορα Φουτζιμόρι που εξακολουθεί να βρίσκεται στη φυλακή καταδικασμένος σε πολυετή κάθειρξη για το πραξικόπημα του 1992 και για σκάνδαλα. Το χειρότερο για τους Περουβιανούς είναι πως στο δεύτερο γύρο της 5^ης Ιουνίου έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στον «φουτζιμορισμό» με ανθρώπινο πρόσωπο που επαγγέλλεται η Κέικο Φουτζιμόρι και σε έναν κεντρώο ονόματι Πέδρο Πάμπλο Κουτζίνσκι που βγήκε δεύτερος με ποσοστό 24% ο οποίος σπούδασε στη Οξφόρδη και στο Πρίνστον κι έκτοτε έχει δουλέψει στο ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα στη Γουόλ Στριτ, το Σίτι, κ.α. Εδώ προφανώς δεν υφίσταται καν μικρότερο κακό καθώς κι οι δύο υποψήφιοι εκφράζουν το απόλυτο κακό… Στην ατζέντα δε της πολιτικής ζωής του Περού της επόμενης μέρας των εκλογών, σύμφωνα με τον Εκόνομιστ, είναι μια σαρωτική μεταρρύθμιση στις εργασιακές σχέσεις που θα απελευθερώσει πλήρως τις απολύσεις. Κι αυτό παρότι ήδη το 70% των Περουβιανών εργάζεται σε κακοπληρωμένες, ανασφαλείς δουλειές του λεγόμενου άτυπου τομέα.

Ρευστό στους κερδοσκόπους από την Αργεντινή

Αντίθετα με τη Βραζιλία όπου οι οίκοι αξιολόγησης όξυναν την πολιτική κρίση, προκαλώντας αστάθεια, στην Αργεντινή οι ίδιοι οίκοι λειτούργησαν διαμετρικά αντίθετα. Για να ενθαρρύνουν την στροφή στα δεξιά που έφερε στην εξουσία τον Μαουρίσιο Μάκρι στις πρόσφατες εκλογές η μια αναβάθμιση διαδέχεται την άλλη. Το γεγονός δε ότι ο νέος αργεντίνος πρόεδρος πρωταγωνιστούσε στα Έγγραφα του Παναμά δεν ενόχλησε κανέναν, ούτε η συρρίκνωση της οικονομίας κατά 1% το 2015 ούτε κι έκρηξη του πληθωρισμού στο 30%. Θεωρήθηκαν όλα αυτά πολύ φυσιολογικά από τη στιγμή που ο νέος πρόεδρος αποφάσισε να ταΐσει τους κερδοσκόπους με ζεστό χρήμα. Από την πρόσφατη δημοπρασία ομολόγων που επανέφερε την Αργεντινή στις αγορές ομολόγων 15 χρόνια μετά τη στάση πληρωμών του 2001, και κατά την οποία το Μπουένος Άιρες ζήτησε 15 δισ. δολ. τα μισά χρήματα θα δοθούν πάλι πίσω στους πιστωτές για να αποπληρωθούν οι κερδοσκόποι! Στην πραγματικότητα πίσω από τις κραυγές του νέου υπουργού Οικονομικών Αλφόνσο Πρατ-Γκέι «η Αργεντινή επέστρεψε» κρύβεται η αρχή μιας αιμορραγίας του λαού της Αργεντινής καθώς δεκάδες δισ. θα φεύγουν από τη χώρα για να χρηματοδοτούν τους κερδοσκόπους.

Οι γύπες της κερδοσκοπίας κόβουν βόλτες πάνω και από την Κούβα. Η απόφαση της Αβάνας το Δεκέμβριο του 2015 να ρυθμίσει στο πλαίσιο της Λέσχης του Παρισιού τα διακρατικά της χρέη μετά τη στάση πληρωμών του 1986 άνοιξε την όρεξη και στους ιδιώτες πιστωτές που, σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο, όρισαν εκπρόσωπό τους για να αξιώσει από την Κούβα την αποπληρωμή τους. Η αποπληρωμή εκ μέρους της Κούβας των χρεών της θα προκαλέσει απώλεια πολύτιμων πόρων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Είναι μια εξέλιξη δραματική για τα συμφέροντα του λαού της Κούβας που μόνο εξομάλυνση δεν προμηνύεται… Η επίσκεψη του Ομπάμα επομένως συμβολίζει ένα νέο γύρο απειλών για την Κούβα!

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Επίκαιρα την Παρασκευή 22 Απριλίου 2016

Χρονιά των εξεγέρσεων το 2013 (Unfollow, Αύγουστος 2013)

Σε όλο τον κόσμο, εκατομμύρια άνθρωποι βγαίνουν στον δρόμο, έρχονται σε σύγκρουση με τις κυβερνήσεις τους  και διεκδικούν τα δικαιώματα τους. Αιτία που το 20134 αναγορεύεται σε χρονιά των επαναστάσεων ακόμη κι από τον βρετανικό Economist  είναι η οικονομική κρίση που οδηγεί  την ανεργία και την φτώχεια στα ύψη.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Το πρωτοσέλιδο του βρετανικού Economist στις 29 Ιουνίου 2013 εξέπλησσε θετικά, συνοδεύοντας την συνηθισμένη του δημοσιογραφική πρωτοτυπία και με μια πολιτική. Ήταν μια ωδή στις επαναστάσεις. Τέσσερις ταμπέλες εξηγούσαν το συμβολισμό σε ισάριθμες χαρακτηριστικές ανθρώπινες φιγούρες που κοσμούσαν το εξώφυλλο του: Το 1848 ήταν η Ευρώπη, το 1968 η Αμερική και η Ευρώπη, το 1989 η Σοβιετική Αυτοκρατορία και το 2013 ήταν …παντού.

Πράγματι, η τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου, με τις παρατεταμένες και βίαιες διαδηλώσεις στη Βραζιλία, ήρθε να επιβεβαιώσει ότι κάτι σάπιο υπάρχει …παντού. Όχι μόνο στην ευρωζώνη και την Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, αλλά και στην Λατινική Αμερική, την Ασία, κοκ. Ένας ελπιδοφόρος εξεγερτικός άνεμος φυσάει σε κάθε ήπειρο βυθίζοντας στην ανυποληψία και την αμφισβήτηση τις κυβερνήσεις της Αριστεράς και της Δεξιάς και μαζί με αυτές ακόμη και πολλά υποσχόμενα εναλλακτικά μοντέλα διακυβέρνησης, όπως για παράδειγμα τα λεγόμενα «μεταφιλελεύθερα» καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής, που μέσα στην ανομοιογένειά τους θεωρούνται ως η διάδοχη κατάσταση και επόμενη μέρα του νεοφιλελευθερισμού στην αμερικανική υποήπειρο.

Ποιά είναι όμως η καύσιμη ύλη αυτών των εξεγέρσεων που η απαρχή τους τοποθετείται στο 2011 με το κίνημα Occupy στις ΗΠΑ, την Άνοιξη στον αραβικό κόσμο και τις πλατείες στην Ευρώπη και ποιο είναι το κοινό τους χαρακτηριστικό πέρα από την μάσκα του Γκάι Φωκς με το αινιγματικό χαμόγελο που την τελευταία οκταετία, μετά την κυκλοφορία του V for Vendetta, τείνει να συναγωνιστεί σε επιρροή ειδικά στη νεολαία την μορφή του Τσε Γκεβάρα;

Στην ευρωζώνη, από την Ελλάδα με αφορμή το μίνι Μνημόνιο μέχρι την Πορτογαλία της νέας κυβερνητικής κρίσης, αιτία της κοινωνικής διαμαρτυρίας είναι τα αιματηρά προγράμματα λιτότητας κι ειδικότερα οι περικοπές των κοινωνικών δαπανών κι οι απολύσεις. Η δικαιολογία πλέον της τιθάσευσης του δημόσιου χρέους δεν πείθει κανέναν, καθώς οι συνταγές αποδεικνύονται παντού μνημεία αποτυχίας (με το χρέος στην Ελλάδα να αυξάνει πχ τόσο ως ποσό όσο κι ως ποσοστό του ΑΕΠ) χωρίς να ιδρώνει κανενός το αυτί εντός κι εκτός χώρας, αποδεικνύοντας ότι τελικά άλλος ήταν ο λόγος για τις «θεραπείες σοκ» και τους αλλεπάλληλους «ξαφνικούς θανάτους»: η κατεδάφιση του κράτους πρόνοιας κι η κάθετη μείωση μισθών και ημερομισθίων. Όσο επομένως αυτοί οι στόχοι υλοποιούνται οι συνταγές είναι πέρα για πέρα επιτυχημένες.

Στη Βουλγαρία αιτία των διαδηλώσεων και των πρόωρων εκλογών ήταν η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας που οδήγησε ένα σεβαστό μέρος του πληθυσμού να πρέπει να πληρώνει για ηλεκτρικό ρεύμα περισσότερα από τον μισθό του, εξέλιξη όχι και τόσο απίθανη αν λάβουμε υπ’ όψη ότι ο κατώτατος μισθός κινείται μόλις στα 123 ευρώ, εκεί δηλαδή ακριβώς που τον θέλουν και για την Ελλάδα ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και Τρόικα! Επίπεδα ιδανικά για να πλημμύριζε από επενδυτές η γειτονική μας χώρα, αν πάρουμε στα σοβαρά τα επιχειρήματα που διατυπώνονται κι εδώ, παρόλα αυτά τις επενδύσεις ακόμη τις περιμένουν. Η Βουλγαρία ωστόσο δείχνει και κάτι πέραν του κόστους των ιδιωτικοποιήσεων: Ότι ακόμη κι αν το δημόσιο χρέος φτάσει στο 18,5% και το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 0,8%, ακόμη και τότε δεν θα λείψουν οι λόγοι για να μας ζητούν επιπλέον λιτότητα και νέες θυσίες.

Στην Τουρκία αφορμή αρχικά ήταν τα σχέδια οικιστικής ανάπλασης που προωθούσε ο Ερντογάν για το πάρκο Γκεζί στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Γρήγορα ωστόσο στους δρόμους βγήκαν δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι οργισμένοι από την επίδειξη βίας της αστυνομίας, που καθημερινά έριχνε λάδι στη φωτιά φέρνοντας στην επιφάνεια το οξύτατο πρόβλημα δημοκρατίας που αντιμετωπίζει η τουρκική κοινωνία κι οι πρόσφατες πρωτοβουλίες του Ερντογάν είτε αφορούσαν τις εκτρώσεις είτε την υποχρέωση κάθε γυναίκας να γεννάει τρία παιδιά απλώς το όξυναν, επαναφέροντας μνήμες απ’ όσα επικρατούσαν την εποχή που στην εξουσία βρίσκονταν οι στρατηγοί.

Στην Αίγυπτο μπορεί το πραξικόπημα του στρατού (αμετανόητων οπαδών του Μουμπάρακ) που οργανώθηκε στις 4 Ιουλίου με ευθύνη των Αμερικανών και προς όφελος του Ισραήλ να εκμεταλλεύθηκε την οργή των χιλιάδων διαδηλωτών που κατέκλυσαν το Κάιρο, η κινητήρια δύναμη ωστόσο που τους έβγαλε στο δρόμο ξαναδίνοντας ζωή στην πλατεία Ταχρίρ ήταν τα ανολοκλήρωτα προτάγματα της Αραβικής Άνοιξης. Η κυβέρνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων μετά την τριπλή του εκλογική νίκη το 2012, όπως συνοδεύτηκε από την πρώτη στιγμή από έναν άτυπο διεθνή οικονομικό αποκλεισμό με ευθύνη του ΔΝΤ, λειτούργησε το ίδιο εχθρικά απέναντι στους απεργούς δασκάλους και κλωστοϋφαντουργούς της βιομηχανικής πόλης Μαχάλα όπως είχε λειτουργήσει κι η δικτατορία του Μουμπάρακ.

Στη Σουηδία η κατεδάφιση του παροιμιώδους κράτους πρόνοιας που συντελείται μεθοδικά εδώ και μια δεκαετία, με την σύμφωνη γνώμη Δεξιάς και σοσιαλδημοκρατίας, ήταν θέμα χρόνου πότε θα εισάγει και στην μεγαλύτερη σε έκταση σκανδιναβική χώρα τα ήθη των γαλλικών προαστίων με τις φωτιές σε ΙΧ και αστυνομικά τμήματα. Το γεγονός ότι πρωταγωνιστής αναδείχθηκαν μετανάστες πρώτης και δεύτερης γενιάς δεν σημαίνει ότι η παραδοσιακή σουηδική κοινωνία δεν έχει τίποτε να φοβάται. Άλλωστε πάντα έτσι συμβαίνει: το μαλακό υπογάστριο μιας κοινωνίας, όπως οι μετανάστες, είναι που νιώθει τις πρώτες αναταράξεις. Και στην Ελλάδα το ίδιο συνέβη, με μοναδική διαφορά ότι στην χώρα του Μπέργκμαν ο ίδιος ο υπουργός Δικαιοσύνης απέδωσε την κοινωνική έκρηξη στον αποκλεισμό.

Στη Βραζιλία από την άλλη, που διαγράφει την διαμετρικά αντίθετη πορεία ως προς την Σουηδία με την πρόεδρό της Ντίλμα Ρουσέφ να επαίρεται ότι την προηγούμενη οκταετία εξήλθαν από τη φτώχεια 40 εκ. Βραζιλιάνοι, στο στόχαστρο των διαδηλωτών βρέθηκαν οι περικοπές των κοινωνικών δαπανών που συνδυάζονται με ένα απίστευτο όργιο σπατάλης επ’ αφορμή τους αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014 και τους Ολυμπιακούς του 2016. Μόνο για στάδια ποδοσφαίρου ο λογαριασμός έχει ξεπεράσει μέχρι τώρα τα 3 δισ. στο πλαίσιο του γνωστού μοντέλου επιμερισμού κόστους και δαπανών που θέλει τις υποδομές να καλύπτονται από το δημόσιο και τα κέρδη να καταλήγουν στους ιδιώτες. Η παράλληλη επιβράδυνση της οικονομίας (με τους ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ να μειώνονται από 7,5% το 2010 σε 0,9% το 2012) αποτέλεσε την σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Η αλυσίδα θα μπορούσε να φτάσει πολύ μακριά περιλαμβάνοντας τόσο κι άλλες κοντινές μας χώρες όπως την Μ. Βρετανία (με τις διαδηλώσεις κατά των αυξήσεων στα δίδακτρα) και την Γερμανία (με τις πορείες ενάντια στις τράπεζες και την ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη) όσο και πιο μακρινές όπως η Ινδονησία (με τις οργισμένες διαδηλώσεις ενάντια στις αυξήσεις στην τιμή των εισιτηρίων). Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των περιστατικών είναι, εν ολίγοις, η οικονομική κρίση. Η αιτία δηλαδή πίσω από την γενικευμένη και πρωτοφανής στον συγχρονισμό της (παρότι ασχεδίαστη) εξέγερση των κοινωνιών είναι η προσπάθεια του κεφαλαίου να υφαρπάξει παροχές και να συμπιέσει μισθούς και δικαιώματα, οδηγώντας το ρολόι της ιστορίας στον Μεσαίωνα.

Το 2013 επομένως, παρότι ακόμη δεν έχει προκαλέσει εκείνες τις ανατροπές που είναι δυνατόν να πετύχει σήμερα η κοινωνία προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας και σε βάρος του 1%, θέτει επί τάπητος για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες το αίτημα της ριζικής κοινωνικής αλλαγής. Πλέον το αναγνωρίζουν ακόμη κι όσοι το απεύχονται…