Διπλά αδικημένοι ο εργαζόμενοι στην Ελλάδα (Επίκαιρα 15-21/7/2010)

Μύθοι και αλήθειες για τους υπαίτιους της κρίσης

Πλήθος από ανακρίβειες και αστήριχτους ισχυρισμούς διατυπώθηκαν στην εκδήλωση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 5 Ιουλίου. Θέμα της ήταν «το μνημόνιο οικονομικής πολιτικής και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας».

Με βάση την εισηγητική ομιλία του Γιάννη Στουρνάρα, γενικού Διευθυντή του ΙΟΒΕ, η τρέχουσα οικονομική κρίση «οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αλόγιστη επέκταση και δυσλειτουργία του κράτους. Ένα και μόνο στατιστικό στοιχείο είναι αρκετό για να δείξει τι ακριβώς συνέβη», τόνισε. «Από το 1999 μέχρι το 2008 ο μέσος μισθός στο δημόσιο αυξήθηκε 107,3% στην Ελλάδα έναντι 35,3% στην ευρωζώνη». Ακούγοντας κανείς τα παραπάνω, που συμπληρώνονται και υποστηρίζονται από μια λαϊκίστικου χαρακτήρα φιλολογία για την ύπαρξη ενός υπερτροφικού κράτους στην Ελλάδα, πιστεύει ότι ο δημόσιος τομέας στη χώρα μας έχει πραγματικά προσλάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις εις βάρος του ιδιωτικού. Η αλήθεια ωστόσο είναι εντελώς διαφορετική και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι «αντι-κρατιστές» νεοφιλελεύθεροι στην Ελλάδα ουδέποτε μπαίνουν στον κόπο να τεκμηριώσουν με συνολικά μεγέθη τους ισχυρισμούς τους κι όχι με επιμέρους κι αποσπασματικά στοιχεία τα οποία προσφέρονται για εύκολες εντυπώσεις όχι όμως για τεκμηρίωση.

Στον αντίποδα λοιπόν των παραπάνω δοξασιών η Ελλάδα έχει έναν από τους μικρότερους δημόσιους τομείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν πάρουμε ως κριτήριο τους απασχολούμενους σε αυτόν. Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1 που παραθέτουμε, στον δημόσιο τομέα 19 ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών το 2002 απασχολούταν κατά μέσο όρο το 15,9% του εργατικού δυναμικού. Στην δε ΕΕ των 17 το 16,4%. Στην Ελλάδα αντίθετα στον δημόσιο τομέα απασχολούταν μόλις το 11,4% του εργατικού δυναμικού, ποσοστό χαμηλότερο ακόμη και απ’ αυτό της Αγγλίας όπου ο οδοστρωτήρας της Θάτσερ ισοπέδωσε κάθε δημόσια υπηρεσία προς όφελος του ιδιωτικού συμφέροντος. Κατά συνέπεια ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα μπορεί να διακρίνεται για την γραφειοκρατία και την αναποτελεσματικότητα ή την διαφθορά του (η οποία θέλει όμως… δύο, δηλαδή και τον ιδιώτη από την άλλη) δεν διακρίνεται πάντως για το μέγεθός του, με βάση τους απασχολούμενους, κριτήριο που αποτελεί και το πιο ενδεικτικό μιας και σχετίζεται άμεσα με το κόστος μισθοδοσίας του, που επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ

Κράτος         Εργαζόμενοι στο δημόσιο ως ποσοστό του συνόλου

Σουηδία        30

Δανία           29

Φινλανδία     22,4

Γαλλία          21,2

Αγγλία                   17,8

Πορτογαλία 17

Βέλγιο          16,8

Λουξεμβούργο 14,9

Τσεχία                   14,8

ΗΠΑ             14,7

Ιταλία                    14,4

Ισπανία        13

Αυστρία       12,2

Πολωνία       12,1

Ελλάδα        11,4

Ιρλανδία       11

Ολλανδία      10,7

Γερμανία       10,2

Ιαπωνία        8,1

ΕΕ                16,4

Σύνολο         15,9

Πηγή: OECD, Economic Outlook, 2003. Παρατίθεται στο κείμενο εργασίας: The size and performance of public sector activities in Europe. Heinz Handler, Bertrand Koebel, Philip Reiss, Margit Schratzenstaller.

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

ΑΜΟΙΒΕΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕΠ

Η νεοφιλελεύθερη δοξασία περί υπερτροφικού δημοσίου καταρρίπτεται επίσης από στοιχεία της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορούν τις αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων ως ποσοστό του ΑΕΠ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 15 οι αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων το 1988 απορροφούσαν το 12,08% του ΑΕΠ, ενώ στην Ελλάδα το 11,1%. Ακόμη και μ’ αυτό το κριτήριο κατά συνέπεια δεν ευσταθεί η ενοχοποίηση του δημόσιου τομέα για τα ελλείμματα.

Οι επιθέσεις στον δημόσιο τομέα που ασκούνται από τους υπέρμαχους του μνημονίου στο επίκεντρό τους έχουν την κοινωνική πολιτική που ασκείται από το κράτος κι η οποία είναι το μεγάλο θύμα της μακρόχρονης λιτότητας που εισάγει το μνημόνιο. Αυτό ωστόσο που παραλείπεται να αναφερθεί είναι η δραματική κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι κοινωνικές παροχές στην Ελλάδα, που κι αυτές πλέον απειλούνται με καρατόμηση. Αρκεί να πάρουμε υπ’ όψη μας τους 4.500 γιατρούς που λείπουν, τους 20.000 νοσηλευτές κι εργαζόμενους στα παραϊατρικά επαγγέλματα και άλλους 20.000 δάσκαλους και καθηγητές που λείπουν, με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις! Είναι χαρακτηριστική η σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, που παρατίθεται στον Πίνακα 3 κι αφορά τις δεκαετίες του ’90 και του ’80 παρότι μάλιστα τότε ήταν που στην πραγματικότητα ιδρύθηκε στην Ελλάδα το κοινωνικό κράτος. Εκεί φαίνεται πεντακάθαρα ότι ελάχιστοι, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, δημόσιοι πόροι καταλήγουν στην κοινωνική προστασία, την υγεία και στους ανέργους. Και πάλι η Ελλάδα, με κριτήριο τα ποσά που δίνει για κοινωνική προστασία αποδεικνύεται πιο νεοφιλελεύθερη ακόμη και από την κοιτίδα του Θατσερισμού, την Αγγλία. Επομένως η ενοχοποίηση του κοινωνικού κράτους για τα δημόσια ελλείμματα από τους υπέρμαχους του μνημονίου είναι ανυπόστατη και αυθαίρετη.

 

ΠΙΝΑΚΑΣ 3

ΜΕΡΙΔΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ ΑΕΠ

                   Κοινωνική προστασία        Υγεία                      Ανεργία

’80     ’90           ’80         ’90               ’80     ’90

Αυστρία                 –        21,1             –        5,7               –        1,4

Βέλγιο                    20      18,6             6%     6,6               4,5     4

Τσεχία                             –        12,6             –        6,2               –        0,3

Γερμανία                14,7   18,3             6,1     7,5               1,7     2,8

Δανία                     21,2   24,2             7,6     6,9               5,5     6

Ισπανία                  12,9   15,1             4,5     5,4               2,7     3,1

Φινλανδία               16,2   24,2             5,5     6,2               2,1     4,8

Γαλλία                    18,1   21,3             6,3     7,2               2,9     3,1

Ελλάδα                 11,6   16,6            4,8     4,7              0,6     0,8

Ιρλανδία                13,3   13,8             5,8     5,2               4,6     3,9

Ιταλία                    15,3   18,9             5,6     5,9               –        –

Λουξεμβούργο        17,8   16,9             5,4     5,7               1,3     0,8

Ολλανδία               22,3   20,5             5,6     6,2               3,9     4

Πολωνία                 –        19,2             –        4,6               –        1,8

Πορτογαλία            9,2     12                3,4     4,7               0,7     1,5

Σουηδία                 22      26,4             8,1     7,2               2,4     4,5

Αγγλία                             15,2   19,4             5        5,6               2,1     1,3

ΕΕ 15                     16,1   19,3             5,7     6,6               1,9     2,5

Πηγή: Όπως Πίνακα 1.

Οι ευθύνες για την δημοσιονομική κρίση στην πραγματικότητα πρέπει να αναζητηθούν στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που υποδεικνύει το ΙΟΒΕ: στον ιδιωτικό τομέα!

Γενικά μιλώντας, η τρέχουσα κρίση όπως ξέσπασε το 2008 δεν είχε ως επίκεντρό της κάποιες οικονομίες με ισχυρό κρατικό τομέα και γενναίες κοινωνικές παροχές, όπως για παράδειγμα οι Σκανδιναβικές. Ούτε ξέσπασε σε κλάδους οικονομικής δραστηριότητας που χαίρουν κρατικής προστασίας ή απολαμβάνουν θεσμοθετημένων ποσοστών κέρδους, που χαρακτηρίζονται από το ΙΟΒΕ, τεκμήριο καθυστέρησης. Η κρίση ξέσπασε στην Μέκκα του πιο αχαλίνωτου καπιταλισμού, τις ΗΠΑ και την Αγγλία και σε εκείνο τον κλάδο που αποτελεί την σημαντικότερη βιομηχανία, το μεγαλύτερο εξαγώγιμο προϊόν, ενώ βρίσκεται σε σχέσεις ασύλληπτης διαπλοκής με την πολιτική εξουσία καθώς οι υπουργοί Οικονομικών των ΗΠΑ για παράδειγμα, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί, προέρχονται από τις κορυφαίες επιχειρήσεις του: το χρηματοπιστωτικό τομέα.

Στην Ελλάδα δε, είναι απορίας άξιο γιατί τα στελέχη του ΙΟΒΕ θεωρούν τόσο προφανή την προικοδότηση του πλήρως ιδιωτικοποιημένου τραπεζικού τομέα με 28 δισ. ευρώ από τις κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και με 10 δισ. επιπλέον από το μνημόνιο της ντροπής, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας! Αν για τις δημόσιες συγκοινωνίες ή την Ολυμπιακή η ανάγκη κρατικής επιδότησής τους αποτελούσε τεκμήριο αποτυχίας της κρατικής ιδιοκτησίας γιατί δεν ισχύει το ίδιο και για τις τράπεζες; Γιατί δηλαδή δεν αποτελεί τεκμήριο αποτυχίας του ιδιωτικού τομέα; Πολύ περισσότερο αν θυμηθούμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν, όταν οι τράπεζες ήταν υπό κρατικό έλεγχο, τη δεκαετία του ’80 για παράδειγμα και το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’90, ουδέποτε είχαν κινδυνεύσει από κερδοσκοπικούς τυχοδιωκτισμούς κι ουδέποτε είχαν απειληθεί τόσο σοβαρά…

Ειδικότερα μιλώντας για την δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα, η βασικότερη αιτία της δεν πρέπει να αναζητηθεί στις κοινωνικές παροχές που από αναιμικές οδεύουν για πλήρη κατάργηση, αλλά στην θεσμοθετημένη, επίσημη φοροαπαλλαγή των ανωνύμων εταιρειών. Με βάση στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας, Eurostat, που εκδόθηκαν με ημερομηνία 28 Ιούνη 2010, ο εταιρικός φόρος στην Ελλάδα ανέρχεται στο 24%, όταν στην ευρωζώνη των 16 είναι κατά μέσο όρο, υψηλότερος του ελληνικού και φθάνει το 25,7%. Οι περισσότερες δε δυτικοευρωπαϊκές χώρες έχουν πολύ υψηλότερο φορολογικό συντελεστή για τις ανώνυμες εταιρείες από τον ελληνικό. Για παράδειγμα, Σουηδία και Φινλανδία: 26%, Αγγλία και Νορβηγία: 28%, Γερμανία: 29,8%, Ιταλία: 31,4%, Γαλλία: 34%, κοκ.

Άλλοι δε τομείς της ελληνικής οικονομίας, που χαρακτηρίστηκαν ως «φωτεινό παράδειγμα» από εισηγητή στην εκδήλωση του ΙΟΒΕ, όπως η ναυτιλία στην πραγματικότητα δεν πληρώνουν κανένα φόρο. Το πλαίσιο λειτουργίας τους καθορίζεται από ένα αποικιακό καθεστώς 57 επίσημων φοροαπαλλαγών που καθιστά την Ελλάδα στην πραγματικότητα φορολογικό παράδεισο για τους εφοπλιστές. Ποιο είναι επομένως το όφελος για τα δημόσια οικονομικά από το «φωτεινό παράδειγμα» των εφοπλιστών; Γιατί δεν θεωρείται υποχρέωσή τους η συμβολή στα δημόσια οικονομικά;

Το κενό που αφήνουν στα δημόσια έσοδα οι ανώνυμες εταιρείες κι οι εφοπλιστές (μαζί μ’ αυτούς φυσικά η εκκλησία και οι τράπεζες) καλύπτουν οι εργαζόμενοι που πληρώνουν ένα από τους υψηλότερους ΦΠΑ σε όλη την ΕΕ. Πρόκειται για τον πιο άδικο φόρο, όπως όλοι οι έμμεσοι, καθώς πληρώνεται από τον καταναλωτή ανεξαρτήτως του εισοδήματος του, καταργώντας στην πράξη τη αναλογικότητα που εξασφαλίζει τον προοδευτικό χαρακτήρα κάθε φορολογικού συστήματος. Έτσι, ενώ ο μέσος ΦΠΑ στην ΕΕ των 27 είναι 20,2% στην Ελλάδα φθάνει το 23%! Στις άλλες δε μεσογειακές χώρες, που έχουν συγγενή οικονομική δομή με αυτή της Ελλάδας, όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, ο ΦΠΑ ανέρχεται σε 20% για τις δύο πρώτες και 18% για την τρίτη. Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα είναι διπλά αδικημένοι γιατί πέρα από ΦΠΑ πληρώνουν πολλά περισσότερα σε σχέση με τους Ευρωπαίους και στους φόρους που αναλογούν στην εργασία: 37% είναι ο σχετικός φόρος που αναλογεί στην εργασία στην Ελλάδα, 34,4% ήταν στην ευρωζώνη των 16 το 2008.

Τέλος σε ό,τι αφορά τους μισθούς που θεωρούνται υψηλοί αρκεί να αναφέρουμε ότι με βάση στοιχεία που περιέχονται στην Έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΣΥΕ και αφορούν το δεύτερο τρίμηνο του 2008 το 25% των μισθωτών αμείβεται με καθαρές αποδοχές που δεν ξεπερνούν τα 750 ευρώ μηνιαίως. Ενώ, ένα 30% επιπλέον με αποδοχές από 750 έως 1.000 ευρώ. Το 55% των εργαζομένων δηλαδή ζει με 1.000 ευρώ μηνιαίως! Το εισόδημα αυτό μάλιστα με πραγματικούς όρους βαίνει σταθερό μειούμενο στο σύνολο του κοινωνικού πλούτου. Με βάση στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στην ετήσια έκθεση του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ του 2009 το μερίδιο της εργασίας ως ποσοστό του ΑΕΠ χάνει διαρκώς έδαφος στο πέρασμα του χρόνου. Ενώ μεταξύ 1978-1983 κυμαινόταν μεταξύ 70-75%, την περίοδο 1984-1990 έφθασε το 65-70% κι από το 1994 μέχρι σήμερα μειώθηκε στο 62%.

Σε ότι αφορά τους συνταξιούχους το 61% ζει με λιγότερα από 600 ευρώ, χωρίς μάλιστα να υπολογίζονται οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ! Την ίδια ώρα που 1,1 εκ. εργαζόμενοι ή το 25% δουλεύουν ανασφάλιστοι, η εισφοροδιαφυγή ετησίως φτάνει τα 8 δις. και οι ανείσπρακτες οφειλές τα 7,5 δις. ευρώ, με βάση το ίδιο το υπουργείο Εργασίας!

Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ επομένως ας μην αναζητά στο ασφαλιστικό σύστημα την πηγή του δημοσιονομικού ελλείμματος. Οι βασικότερες αιτίες είναι η θεσμοθετημένη φοροδιαφυγή και η κατοχυρωμένη φοροαπαλλαγή. Από αυτά τα προνόμια πρέπει κατά συνέπεια να ξεκινήσει η «εσωτερική υποτίμηση» που επαγγέλλονται το ΔΝΤ και το ΙΟΒΕ κι όχι από τους μισθούς και τις συντάξεις…

 Τραγικά επίκαιρος ο Στίγκλιτζ

«Το πρόβλημα με τα σφάλματα του ΔΝΤ είναι ότι πιθανότατα θα έχουν μεγάλη διάρκεια. Το ΔΝΤ συχνά μιλούσε ωσάν αυτό που χρειαζόταν η οικονομία να ήταν ένα δυνατό καθαρτικό. Να πονέσει, και όσο βαθύτερος ο πόνος τόσο μεγαλύτερη η επακόλουθη οικονομική μεγέθυνση. Σύμφωνα με τη θεωρία του ΔΝΤ, λοιπόν, μια χώρα που ενδιαφέρεται για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της-ας πούμε σε είκοσι χρόνια από σήμερα-, θα έπρεπε να σφίξει τα δόντια και να δεχτεί μια βαθιά κάμψη. Οι άνθρωποι σήμερα θα υπέφεραν, αλλά τουλάχιστον τα παιδιά τους θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Δυστυχώς τα στοιχεία δε στηρίζουν τη θεωρία του ΔΝΤ. Μια οικονομία που διέρχεται βαθιά ύφεση μπορεί να αναπτύσσεται ταχύτερα καθώς ανακάμπτει, αλλά ποτέ δεν αναπληρώνει τον χαμένο χρόνο. Όσο πιο βαθιά είναι η σημερινή ύφεση τόσο χαμηλότερο θα είναι και το πιθανό εισόδημα, ακόμη και σε είκοσι χρόνια από τώρα. Δεν ισχύει, όπως ισχυρίζεται το ΔΝΤ, ότι σε είκοσι χρόνια οι άνθρωποι θα είναι σε καλύτερη κατάσταση. Οι επιπτώσεις μιας ύφεσης είναι μακροχρόνιες. Υπάρχει μια σοβαρή συνέπεια: Όσο πιο βαθιά είναι η κρίση σήμερα, όχι μόνο τόσο πιο χαμηλή θα είναι η συνολική παραγωγή σήμερα, αλλά και τόσο χαμηλότερη ενδέχεται να είναι για πολλά χρόνια».

Τζόζεφ Στίγκλιτζ, Η μεγάλη αυταπάτη, εκδ. Α. Α. Λιβάνη

Το παραπάνω απόσπασμα αφιερώνεται σε όσους χαρακτηρίζουν «διαβατήριο για τη σωτηρία της Ελλάδας» την προσφυγή στο ΔΝΤ κι επίσης «προϋπόθεση για μια νέα αναπτυξιακή πορεία στηριγμένη σε υγιείς βάσεις»…

Λ.Β.

ΠΑΣΟΚοι, Ντόρα, Κιλτίδης διέλυσαν το ασφαλιστικό σύστημα (Πριν, 11/7/10)

Δραματικές αλλαγές που θα οδηγούν σε διαρκείς μειώσεις (!) των συντάξεων κάθε χρόνο ή διετία ψήφισαν στη Βουλή το ΠΑΣΟΚ και η Ντόρα με τη διακριτική στήριξη του …«ανανεωτή» Φώτη Κουβέλη σε ορισμένες διατάξεις. Δεν αρκεί που πάγωσε η κυβέρνηση Παπανδρέου τις συντάξεις για τρία ολόκληρα χρόνια, εισήγαγε και μηχανισμό αέναης αναπροσαρμογής τους προα τα κάτω. Τόσο η βασική σύνταξη των 350 ευρώ θα αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο με βάση την πορεία του ΑΕΠ, όσο και κυρίως η αναλογική και η επικουρική θα επανακαθορίζονται ανά διετία με βάση αναλογιστικές μελέτες και θα μειώνονται αναλόγως της οικονομικής κατάστασης των ασφαλιστικών ταμείων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ήδη από τα τέλη της επόμενης χρονιάς θα κοπούν δραστικά ή και τελείως οι επικουρικές συντάξεις που χορηγούν ελλειμματικά ταμεία σε ορισμένες ΔΕΚΟ, τράπεζες, κ.λπ.!

Ο νόμος που ψηφίστηκε για το ασφαλιστικό καταργεί στην πράξη την κοινωνική ασφάλιση. Κλείνει την αυλαία του ασφαλιστικού συστήματος που γνωρίζαμε. Μπροστά του οι νόμοι των Σιούφα – Σουφλιά, Ρέππα και Πετραλιά, όσο κι αν προετοίμασαν τη σημερινή ανατροπή, αποτελούν αρνητικές μεν, αλλά απλές ποσοτικές μετατοπίσεις σε ένα ασφαλιστικό σύστημα που απέτρεπε την εξαθλίωση για τα μεγαλύτερα τμήματα των συνταξιούχων. Το νέο ασφαλιστικό σύστημα του Λοβέρδου και του ΔΝΤ, «αντιγραφή και επικόλληση» του ασφαλιστικού συστήματος που επέβαλλε η Σχολή του Σικάγου στη Χιλή (ευτυχώς που το μετέφρασαν στα ελληνικά κιόλας) πέρα απ’ τη μείωση των συντάξεων και την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης εισάγει την κεφαλαιοποιητική, ανταποδοτική βάση με αποτέλεσμα την απόλυτη ανασφάλεια σε συνδυασμό με τα υψηλότερα ασφάλιστρα. Κι αυτά προς δόξαν του κάθε απατεώνα διαχειριστή και των κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών που θα μπορούν να λυμαίνονται από το κράτος όσους πόρους δεν πάνε πλέον για συντάξεις.

Εσμό ασπόνδυλων αλλά κυρίως επικίνδυνων διεκπεραιωτών της πιο βρώμικης πολιτικής δουλειάς αποτελεί βεβαιωμένα πλέον η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, μετά τη συγκατάθεση που έδωσε στην ψήφιση του αντι-ασφαλιστικού νόμου την προηγούμενη εβδομάδα. Τιμητική εξαίρεση αποτέλεσαν για μια ακόμη φορά οι τρεις βουλευτές που εκλέχτηκαν με τα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβρη και διαφοροποιήθηκαν ήδη από την ψήφιση του μνημονίου, εισπράττοντας την διαγραφή τους από την ομάδα. Στην ψηφοφορία της Τετάρτης η Σοφία Σακοράφα ψήφισε «κατά» αφού πρώτα με μια εξαιρετική ομιλία της προανήγγειλε τη λήψη κι άλλων μέτρων, τόνισε ότι τα μέτρα δεν λαμβάνονται λόγω της κρίσης αλλά επ’ αφορμή αυτής της κρίσης (ήταν προαποφασισμένα δηλαδή) και τέλος χαρακτήρισε το νομοσχέδιο ανήθικο, ανέντιμο, θατσερικό, άγρια νεοφιλελεύθερο, εγκληματικό και κοινωνικού κανιβαλισμού. Ο Γιάννης Δημαράς και ο Βασίλης Οικονόμου ψήφισαν «παρών».

Μαζί με τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, υπέρ του αντιασφαλιστικού νομοσχεδίου ψήφισε η Ντόρα Μπακογιάννη, ακούραστη και παράφωνη, μισητή και αποτυχημένη βουβουζέλα του νεοφιλελευθερισμού και της αμερικανοκρατίας (σιγά που θα άφηνε μόνο του το δίδυμο Παπανδρέου – Λοβέρδο να πάρουν μόνοι τους τα εύσημα). Μαζί και ο Κώστας Κιλτίδης τον οποίο πέταξε έξω από τη ΝΔ ο Σαμαράς, σε μια προσπάθεια να καθαρίσει το κόμμα του από την κόπρο του Αυγείου που του κληροδότησε η αποτυχημένη πενταετία του Κ. Καραμανλή.

Η αλήθεια είναι πως τις προηγούμενες μέρες στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ βάρεσε συναγερμός καθώς τουλάχιστον τρεις βουλευτές (Γ. Κουτσούκος, Π. Κουρουμπλής και Απ. Κακλαμάνης) δεν είχαν ξεκαθαρίσει τη στάση τους ή είχαν απαιτήσει τροποποιήσεις για να ψηφίσουν υπέρ του νομοσχεδίου. Η στοίχισή τους εξασφαλίσθηκε κατόπιν σκληρών πιέσεων που τους ασκήθηκαν, παραμένοντας άγνωστο τι ακριβώς τους έταξαν ή με τι τους απείλησαν. Για να εξασφαλισθεί η πειθαρχία της κοινοβουλευτικής ομάδας επιστρατεύτηκε ακόμη κι ο Πάγκαλος ο οποίος δήλωσε από τηλεοράσεως ότι «όποιος δεν ψηφίσει θα είναι εκτός της παράταξης». Το ελάχιστο που είχε να κάνει για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στον πρωθυπουργό μετά τον διορισμό της κόρης του στο δημόσιο αξιοποιώντας τα γνωστά παραθυράκια του νόμου. Κι ας επιτίθεται σαν αφιονισμένη και αλλόφρονα μαινάδα την ίδια ώρα εναντίον όσων επιζητούν τη… νωθρότητα και τα «προνόμια» του δημοσίου. Ο Πάγκαλος αποτελεί διαχρονική αξία του ελληνικού πολιτικού συστήματος και των αμετάβλητων στο χρόνο θεμελιωδών παραμέτρων του: αριβισμός και κυνισμός, τυχοδιωκτισμός και κωλοτούμπες, δουλικότητα και υποτέλεια στους Γερμανούς αλλά και τους Αμερικάνους, αντικομμουνισμός και πάνω απ’ όλα ταξικό μίσος απέναντι σε καθετί το λαϊκό. Ο Παπανδρέου έτσι, με Πάγκαλο, Κιλτίδη, Ντόρα και φυσικά τους νεοφασίστες του ΛΑΟΣ που ψήφισαν με χέρια και με πόδια το μνημόνιο της ντροπής, έχει βρει τους συμμάχους που του αξίζουν. Άλλωστε ποιος άλλος, πέρα από ασπόνδυλους καριερίστες και κατακάθια του πολιτικού βίου, θα δεχόταν να ψηφίσει τέτοιο έκτρωμα;

Κυβέρνηση ανδρείκελων ΣΕΒ – ΔΝΤ – ΕΕ (Πριν, 27 Ιούνη 2010)

Πρώτη υποχώρηση για τα εργασιακά

ΒΡΑΖΕΙ ΤΟ ΠΑΣΟΚ

Μια μικρή ανακούφιση προσέφερε η απόφαση του υπουργού Εργασίας και ανδρείκελου του ΣΕΒ, Ανδρέα Λοβέρδου, να ακυρώσει το σχέδιο υλοποίησης των αλλαγών στα εργασιακά μέσω προεδρικού διατάγματος και να φέρει τις προτεινόμενες αλλαγές για ψήφιση στην Βουλή. Η αλλαγή αυτή ήλθε ως αποτέλεσμα των απρόβλεπτων σε έκταση, για τις Μαρίες Αντουανέτες του ΠΑΣΟΚ, μαζικών αντιδράσεων. Ταυτόχρονα η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ πετάει το μπαλάκι στους βουλευτές που πλέον δεν μπορούν να επικρίνουν την κυβέρνηση εκ του ασφαλούς και τίθενται έτσι προ των ευθυνών τους: Είτε να γίνουν φερέφωνα του ΔΝΤ και του ΣΕΒ ακολουθώντας τον δρόμο του Λοβέρδου, που έχει μετατραπεί σε παιδί για τα θελήματα της τρόικας (θυσιάζοντας εννοείται τις αρχηγικές του φιλοδοξίες στο βωμό του ΔΝΤ) είτε να ακολουθήσουν τον δρόμο που προς τιμήν τους επέλεξαν με αφορμή την ψήφιση στη Βουλή του μνημονίου της ντροπής οι ανεξάρτητοι πλέον βουλευτές Σ. Σακοράφα, Γ. Δημαράς και Β. Οικονόμου. Είναι αναγκαίο δε να τονιστεί ότι τυχόν ψήφιση του απαράδεκτου νόμου για τα εργασιακά χωρίς απώλειες θα ενισχύσει τη θέση του Παπανδρέου, επιταχύνοντας από την άλλη τη ραγδαία φθορά του κόμματος που ήδη καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις.

Η στάση της κυβέρνησης υπαγορεύτηκε επίσης και από τα μηνύματα που λάμβανε ότι ήταν πολύ πιθανό το Συμβούλιο Επικρατείας να έκρινε ως αντισυνταγματικές πολλές από τις προβλέψεις του προεδρικού διατάγματος κι έτσι να παγιδευόταν σε μια δικαστική διαμάχη αδυνατώντας να περάσει έγκαιρα τις επίμαχες αλλαγές. Κι εδώ ο χρόνος είναι που έχει την πρωτοκαθεδρία καθώς η κυβέρνηση βιάζεται να περάσει τα πλέον ακανθώδη μέτρα τώρα, πριν τον Αύγουστο δηλαδή, ώστε τον Σεπτέμβρη που η οργή της κοινωνίας θα χτυπήσει… κόκκινο να μη υπάρχουν αφορμές εντάσεων και απρόβλεπτων εκρήξεων.

Το κλίμα ωστόσο από τώρα είναι εκρηκτικό και προμηνύεται ένα καυτό καλοκαίρι, ανάλογο εκείνου που έζησε ο Μητσοτάκης με αφορμή την διάλυση της ΕΑΣ. Το γεύτηκε ο ίδιος ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, Σ. Ξυνίδης την προηγούμενη Τρίτη κατά τη διάρκεια σύσκεψης με συνδικαλιστικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, παρόντος και του προέδρου της ΑΔΕΔΥ, Σπ. Παπασπύρου. Δεδομένου ότι κι οι παραβρισκόμενοι δεν συγκαταλέγονται στους πλέον αναξιοπαθούντες, τα βρισίδια που άκουσε ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, που δεν λέγονται ούτε στα λαϊκά καφενεία τουλάχιστον χωρίς σοβαρές συνέπειες, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου της ογκούμενης κοινωνικής διαμαρτυρίας, που για να ξεσπάσει και να τα παρασύρει όλα περιμένει μονάχα μια μικρή αφορμή. Τίποτε άλλο…

• Εκτίναξη της ανεργίας σε πρωτοφανή ποσοστά, αύξηση της φτώχειας μεταξύ των εργαζομένων που θα δουν τους μισθούς τους να πέφτουν σε τριτοκοσμικά επίπεδα και των ανέργων και κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας υπόσχεται ο νέος νόμος για τα εργασιακά που θα ψηφιστεί τις επόμενες δύο εβδομάδες.
• Η αλλαγή των όρων προσφυγής στον Οργανισμό Διαιτησίας τορπιλίζει το θεσμό των συλλογικών συμβάσεων

Εντελώς αδιάφορες και διακοσμητικού χαρακτήρα είναι οι αλλαγές που συνόδευσαν την δημοσιοποίηση και την κατάθεση στη Βουλή υπό μορφή νόμου του προεδρικού διατάγματος για τα εργασιακά. Οι μεταβολές έγιναν μόνο και μόνο για να δοθεί η δυνατότητα αναδίπλωσης σε εκείνους του βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που τις προηγούμενες μέρες αποδοκίμαζαν τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και να μην γελάει μαζί τους ο κόσμος κι οι ψηφοφόροι τους για τη νέα τους κωλοτούμπα – άθλημα που έχει μετατραπεί σε δεύτερη φύση κάθε καλού ΠΑΣΟΚου βουλευτή. Πρόκειται για την αύξηση του χρόνου προειδοποίησης πριν την απόλυση που δεν στοιχίζει το παραμικρό στην εργοδοσία, την μείωση από τα 55 στα 57 χρόνια του ορίου ηλικίας που επιτρέπεται η αυτασφάλιση, κ.α.

Οι σημαντικότερες ωστόσο ανατροπές που έφερε το προεδρικό διάταγμα έμειναν ανέγγιχτες. Πρόκειται για ανατροπές που συνιστούν μια άνευ προηγουμένου κοινωνική οπισθοδρόμηση και σηματοδοτούν την καταστρατήγηση των πιο θεμελιωδών εργατικών κατακτήσεων. Αν τυχόν και γίνουν νόμος αυτές οι προτάσεις οι εργαζόμενοι θα δουν να εξαφανίζεται κάθε δίχτυ ασφαλείας που τους προστάτευε από την εργοδοτική αυθαιρεσία. Η εφαρμογή τους δε αποτελούσε επί χρόνια μύχια επιθυμία της ελληνικής αστικής τάξης κι υπ’ αυτή την έννοια ξεπερνάει τις δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο. Με την εφαρμογή αυτών των μέτρων το επίπεδο των κοινωνικών κατακτήσεων θα οδηγηθεί στην εποχή της πρώιμης βιομηχανικής επανάστασης. Κι αυτό μάλιστα σε μια εποχή συγκλονιστικών δυνατοτήτων που όλο και περισσότερος πλούτος συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια. Χαρακτηριστικά, με βάση έρευνα της Μπανκ οφ Αμέρικα, ο αριθμός των πλουσίων με περιουσία άνω του 1 εκ. δολ. κατά το 2009 αυξήθηκε σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο κατά 17%, φθάνοντας τα 10 εκ. άτομα. Η δε περιουσία τους αυξήθηκε κι αυτή κατά 19% φθάνοντας τα 39 τρισ. δολ., ποσό που είναι τριπλάσιο από το ΑΕΠ των ΗΠΑ! Ας δούμε όμως πως δημιουργείται και πως συγκεντρώνεται – σπυρί, σπυρί! – αυτός ο πλούτος.

Οι προτεινόμενες αλλαγές στα εργασιακά όπως έγιναν γνωστές την Παρασκευή από τον εντολοδόχο υπουργό της τρόικας, Α. Λοβέρδο, αφορούν:

Πρώτα και κύρια την διευκόλυνση των απολύσεων. Στο εξής οι απολύσεις θα είναι πιο φθηνές και πιο εύκολες. Οι απολύσεις γίνονται συμφέρουσες για το κεφάλαιο από τη στιγμή που μειώνεται πιο κάτω κι από το 50% το κόστος της αποζημίωσης που στο εξής θα καταβάλλεται κι αυτό μάλιστα με… δόσεις. Χαρακτηριστικά, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ – μαριονέτες των βιομηχάνων προτείνει αντί του 1 μισθού με τον οποίο αποζημιωνόταν μέχρι τώρα ένας εργαζόμενος που δούλευε από 2 μήνες μέχρι 1 έτος, στο εξής να αποζημιώνεται με μισό μισθό. Η αποζημίωση 2 μηνών που αναλογούσε σε όσους απασχολούνταν από 1 έως 4 έτη, κόβεται στη μέση και μετατρέπεται σε αποζημίωση 1 μήνα, κοκ. Επίσης τα ανώτατα επιτρεπόμενα ποσοστά απολύσεων που υπήρχαν ως τώρα (2% για παράδειγμα για επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των 200 ατόμων) αυξάνονται σημαντικά. Συνολικά πρόκειται για δώρο στο κεφάλαιο που θα έχει ως αποτέλεσμα ένα πρωτοφανές κύμα απολύσεων. Είναι άλλωστε κοινό μυστικό ότι οι επιχειρήσεις περίμεναν εδώ και καιρό τον συγκεκριμένο νόμο, καθυστερώντας τις απολύσεις, οπότε με την αύξησή του θα έχουμε ένα τσουνάμι απολύσεων. Για τους εργαζόμενους η σχετική διάταξη θα σημάνει αρχικά την εκτίναξη της ανεργίας σε επίπεδα πρωτοφανή για την μεταπολεμική Ελλάδα. Μάλιστα η ανεργία θα θίγει όλο και συχνότερα μεγάλους σε ηλικία εργαζόμενους που θα πληγούν με προνομιακό τρόπο από τις αλλαγές. Η σχετική διάταξη επίσης θα προκαλέσει την εξαθλίωση χιλιάδων ανέργων που με τη μισή πλέον αποζημίωση θα τους είναι αδύνατο ακόμη και να βιοποριστούν. Πώς θα καλύψουν το κόστος του ενοικίου, της διατροφής και της ιατροφαρμακευτικής τους περίθαλψης σε ένα περιβάλλον συνεχών ανατιμήσεων και διάλυσης κάθε δημόσιας υποδομής παροχής κοινωνικών υπηρεσιών;

Η απόλυση των μεγάλων σε ηλικία εργαζομένων θα προσλάβει διαστάσεις χιονοστιβάδας καθώς ταυτόχρονα με το φθήνεμα αυτής της διαδικασίας γίνεται πολύ πιο συμφέρουσα οικονομικά (πέρα από αποδοτική) η πρόσληψη νέων. Η δυνατότητα αμοιβής νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας από 15 – 18 ετών με 518 ευρώ (75% του κατώτατου μισθού των 740 ευρώ) με 592 ευρώ για όσους είναι έως 21 ετών (το 80% του κατώτατου μισθού των 740 ευρώ) και με 629 ευρώ για όσους είναι 21 – 25 ετών (85% του κατώτατου μισθού) ισοδυναμεί με την επίσημη κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, με την δημιουργία εργαζομένων πολλαπλών ταχυτήτων, με τον περαιτέρω κατακερματισμό της αγοράς εργασίας, με την ακύρωση στην πράξη της συνταγματικής αρχής ίση αμοιβή για ίση εργασία! Είναι μια «πάσα» στην εργοδοσία που έτσι θα μπορεί να απολύει τους σχετικά «ακριβούς» λόγω προϋπηρεσίας και πολλών επιδομάτων μεγάλους σε ηλικία εργαζομένους και να προσλαμβάνει νέους, που θα καταδικάζονται να ζουν στη φτώχεια.

Όσο για την «υποχώρηση» του υπουργού των βιομηχάνων, Ανδρέα Λοβέρδου, που τελευταία στιγμή ανέθεσε στον ΟΑΕΔ να καταβάλει την διαφορά από τη συλλογική σύμβαση είναι στάχτη στα μάτια, μια κι ο ΟΑΕΔ κατ’ αρχήν είναι μόνιμα ελλειμματικός. Από πού θα βρει τα χρήματα για να πληρώσει τους νέους εργαζόμενους; Αν το εννοούσε αυτό που έλεγε θα έπρεπε ταυτόχρονα να προχωρούσε και στην εκταμίευση των σχετικών πόρων ο Λοβέρδος, ο οποίος στη συνέντευξη Τύπου προχθές όλο ξεδιαντροπιά και γλυκιά νοσταλγία προφανώς για τα μετεμφυλιακά χρόνια 1950 – 1974 δήλωσε πως “η σωτηρία της πατρίδας επιβάλλει το τέλος της μεταπολιτευτικής ευδαιμονίας”! Ακόμη όμως και να υλοποιηθεί αυτή η εξαγγελία θα πρόκειται για την απαλλαγή της εργοδοσίας από ένα κόστος το οποίο στο εξής μεταβιβάζεται στον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή στους φορολογούμενους και τελικά στους εργαζόμενους! Άραγε εδώ δεν ισχύει η συνήθης πειθαρχία για τα δημόσια έσοδα, που δεν επιτρέπει την παραμικρή σπατάλη; Προφανώς όχι. Παρατηρείται μάλιστα η εξής παραδοξότητα: Ένας νόμος που υποτίθεται πως εφαρμόζεται για την μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων (ενώ στην πραγματικότητα είναι άσχετος, με τη δημοσιονομική εξυγίανση να λειτουργεί απλώς ως μια καλή αφορμή) στην πράξη να αυξάνει τα δημοσιονομικά ελλείμματα προβλέποντας νέες δωρεές στην εργοδοσία! Υπάρχει πιο μεγαλειώδης απόδειξη για την υποκρισία τους και τις τεράστιες ευθύνες που φέρουν κυβέρνηση και αστική τάξη για τον εκτροχιασμό των δημόσιων οικονομικών;

Μείζονος σημασίας μεταβολή αποτελεί κι η κατάργηση στην πράξη του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας καθώς στο εξής για να γίνει προσφυγή θα απαιτείται συναίνεση μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Δεν θα μπορούν δηλαδή να προσφεύγουν μόνοι τους οι εργαζόμενοι όπως συνέβαινε ανέκαθεν, μετά δηλαδή την ψήφιση του σχετικού νόμου το 1990. Ειδικότερα στο άρθρο 74 αναφέρεται: “Η προσφυγή στη διαιτησία μπορεί να  γίνεται και μονομερώς από συνδικαλστικές οργανώσεις εργαζομένων, εφόσον αποδέχονται την πρόταση του μεσολαβητή που απορρίπτει ο εργοδότης, εφόσον δεν αφορά πρόταση για κλαδική, επιχειρηματική ή ομοιοεπαγγελματική σύμβαση εργασίας”! Και τότε τι άλλο θα μπορούσε να αφορά;

Οι δραματικές συνέπειες που θα έχει αυτή η αλλαγή στις ίδιες τις συλλογικές διαπραγματεύσεις τεκμηριώθηκε από τον αν. καθηγητή του ΔΠΘ, Γιώργο Κατρούγκαλο στην Ελευθεροτυπία της Τρίτης 22 Ιούνη: «Σήμερα οι διαιτητικές αποφάσεις αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό των συλλογικών ρυθμίσεων. Αυτό όμως συμβαίνει γιατί οι εργοδότες διαπραγματεύονται και καταλήγουν σε συμφωνία με τα εργατικά σωματεία ακριβώς γιατί γνωρίζουν ότι εάν δεν το κάνουν, υπάρχει κι η Διαιτησία ως έσχατο καταφύγιο. Εάν λείψει αυτή η δυνατότητα, ολόκληροι τομείς εργασιακών σχέσεων θα μείνουν αρρύθμιστοι, όπως επιθυμούν οι άγγελοι των νεοφιλελεύθερων άγριων αγορών. Θυμίζω ότι οι τράπεζες πρώτες έσυραν τον χορό αυτό, αρνούμενες να διαπραγματευτούν με την ΟΤΟΕ τη σύναψη κλαδικής συλλογικής σύμβασης και ότι μόνον ο ΟΜΕΔ έδωσε λύση στο αδιέξοδο».

Ταυτόχρονα με τα παραπάνω μέτρα ο νέος νόμος για τα εργασιακά δίνει τη δυνατότητα στη εργοδοσία να επιβάλλει στις κλαδικές συμβάσεις εργασίας χαμηλότερους μισθούς απ’ αυτούς που προβλέπονται στη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ανατρέποντας μια πρακτική δεκαετιών που ήθελε τις επιμέρους συμβάσεις να βελτιώνουν τις κατακτήσεις της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης, έστω και οριακά. Πλέον καταργείται και αυτό το δίχτυ προστασίας, προς όφελος της εργοδοσίας που θα μπορεί να εκβιάζει: ή τρεις κι εξήντα κατοχυρωμένες ή τα ίδια λεφτά στην πράξη, χωρίς καν σύμβαση εργασίας.

Τα παραπάνω μέτρα που θα οδηγήσουν σε κοινωνικό Μεσαίωνα δεν είναι παρά μόνο η αρχή! Το μνημόνιο προβλέπει κι άλλα μέτρα στο εργασιακό, όπως για παράδειγμα: «μείωση της αμοιβής της υπερωριακής εργασίας και μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση του χρόνου εργασίας. Τοπικά σύμφωνα που θέτουν τις μισθολογικές αυξήσεις χαμηλότερα από τις κλαδικές συμφωνίες και εισάγουν αμοιβές που θα συνδέονται με την παραγωγικότητα σε επίπεδο επιχείρησης». Στο ίδιο κεφάλαιο, «Ενέργειες για τον τρίτο απολογισμό (να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του τέταρτου τριμήνου 2010)», αναφέρεται επίσης πως πρέπει «οι τρέχοντες κατώτατοι μισθοί να παραμείνουν σταθεροί σε ονομαστικούς όρους για τρία χρόνια», κάτι που θίχτηκε και στη συνέντευξη Τύπου της Παρασκευής προμηνύοντας άμεσες κρατικές παρεμβάσεις προς όφελος της εργοδοσίας.

• Κατάργηση δημόσιων φορέων, διάλυση του ΟΣΕ 
• ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

Την κατάργηση 16 δημόσιων οργανισμών, 4 ανωνύμων εταιρειών και την συγχώνευση 13 δημόσιων φορέων ανακοίνωσε η κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα, εφαρμόζοντας έναν ακόμη όρο του μνημονίου. Πρόκειται για υπηρεσίες που μπορεί τα τελευταία χρόνια να μετατράπηκαν σε γραφειοκρατικά απολιθώματα ωστόσο ιδρύθηκαν για να στηρίξουν την κοινωνική πολιτική (Εθνικό Κέντρο Ερευνών Υγείας, Εθνικό Παρατηρητήριο Ατόμων με Αναπηρία, κ.α.), τον πολιτισμό (Εθνική Ακαδημία Γραμμάτων και Επιστημών, Ιόνιος Ακαδημία, κ.α.)  ή για να εφαρμόσουν μια στοιχειώδη βιομηχανική πολιτική μέσω της κρατικής παρέμβασης (Ελληνικό Κέντρο Αργυροχρυσοχοΐας, Κέντρο Ελληνικής Γούνας, κ.α.). Όλα αυτά πλέον τα σχέδια ανήκουν στο παρελθόν, μαζί με τις θέσεις εργασίας που περιελάμβαναν. Γιατί, μπορεί η απόλυση των 296 εργαζομένων από την ΑΓΡΟΓΗ που προσελήφθησαν στις 4 Αυγούστου με υπουργική απόφαση να μην προκαλεί κύματα αλληλεγγύης στους εργαζόμενους (ξέροντας ότι επρόκειτο για σκανδαλώδεις ρουσφετολογικές προσλήψεις) η κατάργηση ωστόσο ακόμη κι αυτών των θέσεων εργασίας μειώνει το συνολικό επίπεδο απασχόλησης κι αυξάνει τις στρατιές των ανέργων. Προετοιμάζει επίσης την απόλυση κι άλλων δημοσίων υπαλλήλων, με το σκεπτικό ότι καταργούνται οι οργανικές τους θέσεις.

Δραματικά αποτελέσματα στο επίπεδο της απασχόλησης θα έχει και η σχεδιαζόμενη αναδιάρθρωση – συρρίκνωση του ΟΣΕ, η οποία επίσης προβλέπεται από το μνημόνιο της ντροπής. Στις εξαγγελίες που θα γίνουν αυτή την εβδομάδα θα περιλαμβάνεται η αύξηση των εισιτηρίων, η μείωση των δρομολογίων κι επίσης του προσωπικού κατά 2.000 που θα φτάσει τους 4.000 αν και σύμφωνα με τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού Δ. Ρέππα το «πλεονάζον» προσωπικό δεν θα απολυθεί, αλλά θα μεταταχθεί σε άλλες υπηρεσίες του δημοσίου. Η υποβάθμιση του ΟΣΕ (αφού πρώτα έπαιξε μια χαρά για το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ το ρόλο του ως οχήματος για τις μίζες από τη Ζίμενς) θα οδηγήσει στην αύξηση του κόστους μετακινήσεων για τα πιο φτωχά στρώματα της ελληνικής υπαίθρου και τους φοιτητές.

Οι χειρότερες αλλαγές όμως δεν αφορούν το επίπεδο τιμών, που είναι ήδη απαγορευτικό, όπως μαρτυρά η αύξηση του πληθωρισμού στο 5,4% και θα ανέβει κι άλλο από την 1^η Ιουλίου όταν θα εφαρμοστεί ο αυξημένος ΦΠΑ. Το χειρότερο είναι το οικονομικό μοντέλο που συνειδητά μεν, σιωπηρά δε σχεδιάζει το ΠΑΣΟΚ με αυτές τις αλλαγές. Προετοιμάζοντας το έδαφος για την εξαγορά του ΟΣΕ από την κινέζικη COSCO (ή κάποια άλλη πολυεθνική επιχείρηση) αποψιλώνουν το έδαφος επί του οποίου μπορεί να αναπτυχθεί η παραγωγή κοινωνικά αναγκαίων προϊόντων και υπηρεσιών. Τα δισ. από την άλλη που υπόσχεται η κάθε COSCO αποτελούν δηλητηριασμένο φρούτο καθώς λειτουργούν ως πολιορκητικός κριός που ενοποιεί χωρικά και καθετοποιεί παραγωγικά τις οικονομικές δραστηριότητές της εις βάρος της εγχώριας παραγωγής και των θέσεων εργασίας. Ταυτόχρονα το ντάμπινγκ των τιμών αποκτά νέα ώθηση με μοναδικούς χαμένους τις ανώτερες μισθολογικές κατακτήσεις των εργαζομένων στη Δύση. Πολλαπλά επομένως είναι τα οφέλη που δρέπει το κεφάλαιο από τέτοιες μεταβιβάσεις. Αντίθετα με τους εργαζομένους…

• ΥΠΕΡΕΞΟΥΣΙΕΣ ΣΤΟ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
• Δημιουργική λογιστική και μαγειρέματα αριθμών
• ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Όπως ακριβώς αναμενόταν, η πορεία υλοποίησης του μνημονίου πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Για την ακρίβεια ό,τι αφορά τους ονομαστικούς του στόχους όπως είναι η μείωση των ελλειμμάτων, καθώς η επίτευξη του στόχου μείωσης του κατά το πρώτο πεντάμηνο οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην συρρίκνωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 30%, την μεταφορά των πληρωμών ακόμη και για εξοπλιστικά προγράμματα τους επόμενους μήνες και την άρνηση του υπουργείου να επιστρέψει, όπως υποχρεούται, φόρους προς τις επιχειρήσεις. Το υπουργείο Οικονομικών κοινώς επιδίδεται στην ίδια δημιουργική λογιστική, την οποία μετέτρεψαν σε επιστήμη οι προκάτοχοί του Γ. Παπακωνσταντίνου προκαλώντας μύριες όσες καταγγελίες του, τον πρώτο καιρό που ανέλαβε τα καθήκοντά του. Τώρα όμως σιγή ιχθύος. Πώς αλλιώς θα καλυπτόταν η αναπάντεχη υστέρηση των εσόδων του προϋπολογισμού λόγω της ύφεσης;

Από την άλλη οτιδήποτε περιλαμβάνεται στο μνημόνιο και αφορά αντιλαϊκές πολιτικές εφαρμόζεται πολύ πιο γρήγορα κι από τα χρονοδιαγράμματα. Όπως για παράδειγμα οι υπερεξουσίες με τις οποίες θωρακίζεται ο υπουργός Οικονομικών ο οποίος θα έχει λόγο για τα οικονομικά κάθε δημόσιου φορέα. Το σχετικό νομοσχέδιο προκάλεσε την αντίδραση της Βάσως Παπανδρέου καθώς επιταχύνει την περιθωριοποίηση της Βουλής και την αναβάθμιση των οικονομικών υπουργείων κι ιδιαίτερα του Οικονομικών, που μετατρέπεται σε υπουργείο δοσίλογων συνεργατών της τρόικας.

Με βήμα ταχύ επίσης προχωρά και η νομοθετική κατοχύρωση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που προβλέπεται στο μνημόνιο το οποίο θα προικισθεί με 10 δισ. που θα πάνε στις τράπεζες από τα 110 δισ. δια της συνολικής δανειοδότησης. Στο παράρτημα 2 του μνημονίου περιλαμβάνεται κι ο εξής αποικιοκρατικός όρος που δίνει στην τρόικα εξουσίες που θα ζήλευαν κι οι Ναζί την περίοδο της γερμανικής κατοχής: «Η νομοθεσία θέσπισης του Ταμείου θα προβλέπει ότι κατά την εκτέλεση των υπό του νόμου καθηκόντων τους, ούτε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, ούτε κάποιο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου θα αναζητήσουν ή θα λάβουν οδηγίες από την ελληνική κυβέρνηση ή από άλλο κρατικό φορέα»! Τα 10 δισ. θεωρείται βέβαιο από στελέχη του κλάδου πως δεν θα παίξουν έναν παθητικό ρόλο καλύπτοντας απλώς και μόνον κενά που θα δημιουργηθούν, αν τεθεί σε κίνδυνο η φερεγγυότητα κι η σταθερότητα του συστήματος. Αντίθετα λέγεται πώς θα αξιοποιηθούν στην κατεύθυνση επιτάχυνσης των διαδικασιών εξαγορών και συγχωνεύσεων στο τραπεζικό σύστημα μέχρι η σημερινή πολυδιάσπαση να οδηγήσει στις 2,5 τράπεζες που κατά τον πρόεδρο της Άλφα Μπανκ, Γιάννη Κωστόπουλο, χωράει η ελληνική αγορά. Σε αυτή την προοπτική είναι πολύ πιθανό η αύξηση του ορίου απολύσεων που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο να φανεί πολύτιμη πρώτα και κύρια στους τραπεζίτες ώστε τα σχέδια συγκεντροποίησης του κεφαλαίου να προχωρήσουν με το μικρότερο δυνατό κόστος: απολύοντας δηλαδή όσους εργαζόμενους χαρακτηρισθούν ακόμη μια φορά «πλεονάζοντες». Ρόλο επιταχυντή σε αυτή την πορεία βίαιης αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος έπαιξε η υποβάθμιση των ελληνικών ομολόγων από την Μούντι’ς την προηγούμενη εβδομάδα. Η υποβάθμιση τους κατά 4 ολόκληρες θέσεις, στην κατηγορία των σκουπιδιών δεν έπληξε μόνο το ελληνικό χρέος όπως φάνηκε από την εκτίναξη των ασφαλίστρων κινδύνου έναντι χρεοκοπίας σε ιστορικά επίπεδα και τις μαζικές ρευστοποιήσεις κρατικών ομολόγων από διεθνείς επενδυτές με αποτέλεσμα η απόδοση του δεκαετούς την περασμένη Τετάρτη να υπερβεί το 10%. Έπληξε αυτόματα και τις ελληνικές τράπεζες που είδαν τις μετοχές τους να γίνονται κι αυτές σκουπίδια, υπογραμμίζοντας έτσι για μια ακόμη φορά τις καταστρεπτικές συνέπειες από την προσφυγή στον μηχανισμό ΔΝΤ – ΕΕ.

Άεργοι και κρατικοδίαιτοι βιομήχανοι απειλούν (Πριν, 16 Μαΐου 2010)

Ποτέ άλλοτε, τουλάχιστον από το 1993 που παρακολουθώ τις ετήσιες συνελεύσεις του ΣΕΒ, ο πρόεδρος του δεν είχε εκφωνήσει μια τόσο επιθετική ομιλία. Κανένας πολιτικός απ’ όσους παρεβρίσκονταν δεν ένιωσε βολικά – με πιθανή εξαίρεση την Ντόρα. Φέτος ανατράπηκε εκ βάθρων ένα πρωτόκολο που ήθελε τον πρόεδρο των βιομηχάνων να διατυπώνει μεν με σαφήνεια από το βήμα της ετήσιας συνέλευσης τα αιτήματά τους στην πολιτική ηγεσία, εν τούτοις να μιλάει στο όνομα του «γενικού καλού». Δικαιολογημένα φυσικά, μια και ποτέ άλλοτε κατά τις τελευταίες δεκαετίες οι βιομήχανοι κι ο οικονομικός βραχίονας της αστικής τάξης δεν είχε βρεθεί σε μια τόσο πλεονεκτική θέση απέναντι όχι μόνο απέναντι στους εργαζόμενους αλλά ακόμη και στους πολιτικούς.

Η ρελάνς που επιχείρησε να πάρει την επόμενη μέρα ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χ. Καστανίδης λέγοντας «χόρτασε η ψείρα και βγήκε στο γιλέκο» έδωσε αρχικά μια απάντηση στις προκλητικές δηλώσεις του Δασκαλόπουλου, επ’ ουδενί όμως δεν αποκατέστησε την παλιά ισορροπία. Και πως θα μπορούσε; Οι αναφορές του προέδρου του ΣΕΒ για «διαπλεκόμενα κόμματα του μεταπολιτευτικού σκηνικού» και για «κηφήνες» δεν είναι αυθαίρετες. Ξέρει καλύτερα από τον καθένα μας την ευκαμψία του πολιτικού συστήματος, τα μαύρα ταμεία των αστικών κομμάτων και του κάθε πολιτικού και αυτή τη στιγμή, διακρίνοντας ότι η πολιτική ζωή βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο, επιχειρεί να επανακαθορίσει την ισορροπία μεταξύ των δύο πόλων. Δηλαδή, να καταργήσει και τους τελευταίους βαθμούς αυτονομίας που διαθέτουν κόμματα και πολιτικοί έτσι ώστε να περάσουν όσο το δυνατό περισσότερα αντιλαϊκά μέτρα, όσο το δυνατό πιο γρήγορα.

Σε τραγική θέση όμως βρίσκονται κι αυτοί ακριβώς οι πολιτικοί, όπως ο Γιωργάκης και το ΠΑΣΟΚ, που πιστεύουν ότι θα μακροημερεύσουν υποκύπτοντας στις απαιτήσεις των βιομηχάνων και της αστικής τάξης. Η ταπείνωση στην οποία τους υπέβαλε ο Δ. Δασκαλόπουλος προοιωνίζεται την τύχη που θα έχουν όλοι τους, καθώς το ένα αίτημα θα διαδέχεται το άλλο: η αλλαγή επί τα χείρω του φορολογικού το ασφαλιστικό, η αναθεώρηση του νόμου για τις εργασιακές σχέσεις την μείωση των μισθών κι άντε πάλι από την αρχή. Ένας φαύλος κύκλος ύφεσης και φτώχειας που πριν απ’ όλους θα οδηγήσει στην απαξίωση τους ίδιους τους πολιτικούς.

Σημασία όμως έχει και ποιός αναλαμβάνει να ηγηθεί της «νέας Μεταπολίτευσης». Ποιος είναι αυτός που καταγγέλει «την ήσσονα προσπάθεια, τις εύκολες λύσεις, το εύκολο χρήμα, την ανομία και τη διαφθορά»; Ποιος μιλάει στο όνομα «της σύγχρονης επιχειρηματικής τάξης, που είναι από τη φύση της ανοιχτή, ανήσυχη, δημιουργική»; Ποια είναι αυτή «η ιδιωτική οικονομία που καταξιώνει την τόλμη, την εργασία και την ικανότητα»; Ο πρόεδρος των βιομηχάνων, Δ. Δασκαλόπουλος, αλλά κι όλοι όσοι βρίσκονταν στο Μέγαρο Μουσικής την Τρίτη είναι οι τελευταίοι που μπορούν να μιλούν για διαφάνεια και καθαρές σχέσεις. Οι βιομήχανοι είναι που οικειοποιήθηκαν ακόμη και με μαφιόζικες μεθόδους τα λεφτά του κόσμου από το χρηματιστήριο το 2000, χωρίς ακόμη να έχει λογοδοτήσει κανείς τους. Αυτοί είναι που έχουν ευνοηθεί από την μείωση των φορολογικών συντελεστών. Αυτοί είναι που έχουν αναγάγει τις ανατιμήσεις και τις εναρμονισμένες, συμφωνημένες πρακτικές στην τιμολόγηση των προϊόντων σε δεύτερη φύση τους, υμνώντας την ελεύθερη αγορά μόνο όποτε θέλουν να καταργήσουν εργατικά δικαιώματα. Στο απόγειο δε της υποκρισίας του ο Δ. Δασκαλόπουλος κατά την ομιλία του απέδωσε στον κρατικό παρεμβατισμό την άνοδο των τιμών! Πέραν των όσων λέει, όμως είναι και τα όσα έχιε πράξει. Ποιος ξεχνάει τα βαρύτατα πρόστιμα που έφαγε η δική του πάλαι ποτέ (κληρονομημένη για την ακρίβεια) επιχείρηση τροφίμων, η Δέλτα, από την Επιτροπή Ανταγωνισμού όταν επιτέλους ξύπνησε από τον χρόνιο λήθαργό της; Τον ίδιο ,ο «επιχειρηματικός Μεσαίωνας» τον οποίο κατήγγειλε τον οδήγησε στην πώληση της Δέλτα στον Βγενόπουλο; Και τα λεφτά που επισήμως εισέπραξε, τι απέγιναν άραγε; Επενδύθηκαν σε οποιαδήποτε έστω (κι όχι κατ’ ανάγκη παραγωγική) δραστηριότητα στην Ελλάδα ή αβγαταίνουν σε κάποιο φορολογικό παράδεισο των νήσων Κεϊμάν;

Ενώ όλα αυτά είναι γνωστά, συγκροτώντας τις αιτίες της κρίσης, με την ομιλία του ο πρωθυπουργός τούς υποσχέθηκε επιπλέον παροχές και νέα προνόμια: επιχορήγηση ασφαλιστικών εισφορών νεοπροσλαμβανόμενων, ζεστό χρήμα από το νέο αναπτυξιακό νόμο, καινούργια κονδύλια από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων κοκ. Αυτό ακριβώς είναι το πραγματικό «πάρτι στη δημόσια οικονομία» που οδηγεί σε έκρηξη τα ελλείματα και το δημόσιο χρέος!

Άγρια λιτότητα υπό την επίκληση του ΔΝΤ (Πριν, 25/1/2009)

Χρονιά βαθιάς κρίσης το 2008

ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΤΟ 2009

Ούτε και οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις που είχαν διατυπωθεί κατά την έναρξη του 2008 δεν μπόρεσαν να περιγράψουν το βάθος και την έκταση που προσέλαβε η οικονομική κρίση τη χρονιά που πέρασε. Πέρα για πέρα αντιπροσωπευτική του ευρύτερου κλίματος ήταν η κατακρήμνιση των χρηματιστηριακών δεικτών. Από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Τόκιο, την Ευρώπη και τους αναδυόμενους γίγαντες της Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας και Κίνας οι απώλειες που κατέγραψαν οι χρηματιστηριακοί δείκτες ξεπέρασαν το 40%. Η δε χρηματιστηριακή αξία, η κεφαλαιοποίηση των αγορών κατέγραψε ελεύθερη πτώση. Μόνο στη Νέα Υόρκη κατά το χρόνο που πέρασε παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη «εξαΰλωση» κεφαλαιακής αξίας από την εποχή της Μεγάλης Κρίσης του 1929, ύψους 6,9 τρισ. δολ. Στο σύνολο των διεθνών χρηματιστηρίων οι ζημιές που καταγράφηκαν ξεπερνούν τα 30 δισ. δολ., ποσό διπλάσιο από το ΑΕΠ των ΗΠΑ! Το συμπέρασμα πως η τρέχουσα κρίση είναι δομική και ιστορικού χαρακτήρα, κατά πολύ βαθύτερη από αυτή της δεκαετίας του ’70 επιβεβαιώνεται και από μια σειρά άλλα μεγέθη που εκφράζουν περισσότερο ευθύγραμμα τις τάσεις στο παραγωγικό κεφάλαιο και την ευρύτερη, πραγματική λεγόμενη οικονομία. Έτσι, αρνητικοί ρυθμοί μεγέθυνσης – συρρίκνωση δηλαδή του παραγόμενου προϊόντος, τεράστιες ζημιές ακόμη και χρεοκοπίες κολοσσών πολύ πέραν των τραπεζών, κάθετη πτώση της καταναλωτικής ζήτησης, απολύσεις, μειώσεις μισθών και απότομη όξυνση του κοινωνικού ζητήματος μαζί με αλλεπάλληλες χρεοκοπίες τύποις πλέον κυρίαρχων κρατών συνθέτουν το πιο ζοφερό παζλ το οποίο δυστυχώς θα μας συντροφεύει και το νέο χρόνο. Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι το 2009 θα κάνει την εμφάνισή του ένα νέο, μαζικό κύμα χρεοκοπιών, πολύ μαζικότερο σε σχέση με το 2008 όταν έγιναν για πρώτη φορά ορατά τα αποτελέσματα της κρίσης, καθώς η παρατεταμένη χαμηλή καταναλωτική ζήτηση και τα συνεχή προβλήματα ρευστότητας θα έχουν εξαντλήσει και τα τελευταία αποθέματα αντοχής των επιχειρήσεων. Το σαρωτικό κύμα χρεοκοπιών θα παρασύρει και τις τράπεζες καθώς τα προβληματικά δάνεια θα προσθέσουν ένα επιπλέον βαρίδι πλάι στις ζημιές που καταγράφουν εδώ και ένα χρόνο από τις κερδοσκοπικές τοποθετήσεις τους σε επενδυτικά προϊόντα υψηλού κινδύνου. Εντελώς δικαιολογημένα λοιπόν η ελπίδα για ανάκαμψη μετατίθεται για μετά το 2011.

 Με το φόβητρο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επιδιώκουν να κάμψουν τις αντιστάσεις και να γίνει δεκτό από τους εργαζόμενους ένα πρόγραμμα αντιδραστικών μέτρων βάρβαρης λιτότητας από την Ευρωπαϊκή Ένωση με τον μανδύα της κοινοτικής επιτήρησης και αφορμή την αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος πάνω από το 3%.

Παραμύθι η «θωρακισμένη» κι η «ισχυρή Ελλάδα»

 Η οικονομική πραγματικότητα στην Ελλάδα είναι πολύ χειρότερη απ’ αυτήν που παρατηρείται διεθνώς στο βαθμό που τα αποτελέσματα της σφοδρότατης οικονομικής κρίσης διαπλέκονται με τα μόνιμα διαρθρωτικά προβλήματα του ελληνικού καπιταλισμού παράγοντας ένα μίγμα πραγματικά εκρηκτικό. Η πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου το 2008 ισοδυναμούσε με την απόλυτη καταστροφή. (Η αξία της αναφοράς πηγάζει από την σημασία που είχε το ΧΑΑ στη χρηματοδότηση της αφρόκρεμας του ελληνικού κεφαλαίου, η οποία μάλιστα σε περιόδους έλλειψης κεφαλαίων και τραπεζικής στενότητας, όπως η σημερινή, καθίσταται πιο έντονη). Καμία άλλη χρονιά δεν χάθηκαν τόσα κεφάλαια, ενώ αυτή η εικόνα είναι πολύ χειρότερη απ’ ότι παρατηρήθηκε κατά μέσο όρο διεθνώς. Από τις 5.207 μονάδες που βρισκόταν ο γενικός δείκτης στις 2 Ιανουαρίου του 2008 την τελευταία μέρα του χρόνου έφθασε τις 1.711, καταγράφοντας απώλειες πολύ πάνω του 60%. Από τα 197 δισ. ευρώ που ήταν η κεφαλαιοποίηση την τελευταία μέρα του 2007 συρρικνώθηκε στα 66 δισ., ενώ οι ρευστοποιήσεις μετοχών όλη τη χρονιά ξεπέρασαν τα 3,5 δισ. ευρώ ως αποτέλεσμα δύο συνισταμένων: Κατ’ αρχήν της αναζήτησης ασφαλέστερων τοποθετήσεων από επενδυτικά χαρτοφυλάκια σε κρατικά ομόλογα και δευτερευόντως των χαμηλών προσδοκιών κέρδους των μετοχών. Ρόλο ελκυστήρα στην ελεύθερη πτώση του χρηματιστηρίου έπαιξαν οι τραπεζικές μετοχές που κατέγραψαν πολύ μεγαλύτερες απώλειες. Κι εδώ οι προβλέψεις για το άμεσο μέλλον είναι πραγματικά καταστροφικές με κορυφαία τραπεζικά ιδρύματα, όπως η Alpha, να συστήνουν στους επενδυτές «να αποφύγουν τις μετοχές των τραπεζών για το πρώτο εξάμηνο του 2009», κι άλλα όπως, της Eurobank, να διαπιστώνουν ότι «δεν αποκλείεται νέα κορύφωση της κρίσης»! Το ποδαρικό για το νέο έτος συμπληρώνει η σημαντική πτώση, ισοδύναμη του σοκ, των ρυθμών μεγέθυνσης του ΑΕΠ σε λιγότερο από 1% από 3% που ήταν φέτος, η πτώση της κατανάλωσης και η αύξηση της ανεργίας. Σε αυτό ακριβώς το έδαφος εμφανίστηκε η δημοσιονομική κρίση που είναι άμεσο αποτέλεσμα δύο διαδικασιών που δημιούργησε η οικονομική κρίση. Αρχικά της υστέρησης των δημόσιων εσόδων, λόγω της υποχώρησης της φοροδοτικής ικανότητας. Όταν τα μαγαζιά κυνηγούν τους πελάτες με το ντουφέκι, τι ΦΠΑ να αποδώσουν στο τέλος του μήνα; Κατά δεύτερο, των μέτρων δημοσιονομικής επέκτασης που υλοποιεί το κράτος για να στηρίξει τις τράπεζες άμεσα (βλ. 28 δισ.) και το κεφάλαιο ευρύτερα μέσω μιας μεγάλης γκάμας παροχών. Ακόμη κι έτσι λοιπόν φαίνεται ότι η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει δεν είναι «εισαγόμενη», όπως ισχυρίζεται σύσσωμη η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή για να αποφύγει να αναλάβει τις πολιτικές ευθύνες που της αναλογούν, αλλά άμεσο αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής της, που δεν είναι δυνατό να μην είχε προβλεφθεί… Άλλωστε, δεν είναι και η πρώτη φορά που τους συμβαίνει. Παρά τις κουραστικά επαναλαμβανόμενους όρκους αφοσίωσης στη δημοσιονομική πειθαρχία, από το 2004 μέχρι και το 2007, επί τέσσερα ολόκληρα χρόνια δηλαδή, μία μόνο χρονιά έπεσε το έλλειμμα κάτω από το όριο ασφαλείας του 3%, όπως έχει οριστεί από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Όλες τις υπόλοιπες χρονιές, περιλαμβανομένης κι αυτής που αποχαιρετήσαμε την Τετάρτη, το έλλειμμα ξεπερνούσε το 3%. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η απογείωση του επιτοκίου με το οποίο δανείζεται το ελληνικό δημόσιο, όπως μετράται ως η διαφορά του επιτοκίου του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό (spread). Μια διαφορά που έχει φθάσει το 2,25% (όταν η αντίστοιχη διαφορά του ιταλικού επιτοκίου που κι αυτό έχει πάρει την άγουσα είναι 1,36%), υπογραμμίζοντας τις αποκλίνουσες τροχιές που αναπτύσσονται στο έδαφος της κρίσης και την όξυνση του ενδοκρατικού ανταγωνισμού. Τώρα ωστόσο η κοινοτική επιτήρηση θέτει σε κίνηση μια πολύ διαφορετική ποιοτικά διαδικασία που ισοδυναμεί με την υποβάθμιση της θέσης της Ελλάδας και την όξυνση της δημοσιονομικής κρίσης – εξ ου και η συζήτηση περί ΔΝΤ. Συγκεκριμένα, οι ανακοινώσεις που θα γίνουν στις 19 Ιανουαρίου από τις Βρυξέλλες για την οικονομία των χωρών μελών της ΕΕ θα δώσει μεγαλύτερο βάθος στο πρόβλημα δανεισμού που αντιμετωπίζει το ελληνικό δημόσιο καθώς θα πρέπει να καταβάλλει διαρκώς μεγαλύτερο τίμημα για να συγκεντρώσει τα 60 δισ. που χρειάζεται το ελληνικό δημόσιο συνολικά (σύμφωνα με το ΙΟΒΕ) για το τρέχον έτος. Η αρνητική αυτή εξέλιξη αποδεικνύει πόσο κούφιες ήταν οι μεγαλόστομες διακηρύξεις περί «θωρακισμένης Ελλάδας» που διατυπώνονταν τόσο από τον αρμόδιο υπουργό όσο και από τον πρωθυπουργό μέχρι πριν λίγους μήνες. Το ίδιο ισχύει και για το ιδεολόγημα του αυτόκλητου σωτήρα, του Κ. Σημίτη, περί «ισχυρής Ελλάδας». Η τρέχουσα κρίση έφερε στην επιφάνεια όχι μόνο τα διαρθρωτικά προβλήματα του ελληνικού καπιταλισμού, αλλά και το σαθρό χαρακτήρα των ιδεολογημάτων που επιστράτευσαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για να νομιμοποιήσουν τις αντιλαϊκές οικονομικές πολιτικές τους. Απαιτούνται ωστόσο εδώ ορισμένες διευκρινίσεις που δείχνουν ότι η διαδικασία την οποία εμφανίζουν λίγο – πολύ ως φυσική και αναπότρεπτη, δεν είναι καθόλου τέτοια. Αυτό που με επιμέλεια κρύβουν όσοι επικαλούνται την δήθεν αυστηρότητα των αγορών δίνοντας τους το δικαίωμα να αξιολογούν το αξιόχρεο κάθε χώρας ή κάθε επιχείρησης είναι ότι αυτό το έργο έχει εναποτεθεί σε μια σφηκοφωλιά η οποία κατ’ επανάληψη έχει αποδείξει ότι είναι είτε ανίκανη, είτε «παπαγαλάκι» συμφερόντων, κραγμένο μάλιστα. Σε κάθε περίπτωση εντελώς αναρμόδια. Οι τρεις εταιρείες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας (Fitch, S&P και Moody’s), αμερικανικές όλες, που εν είδει αδέκαστου κριτή αποφασίζουν πόσα αστεράκια θα συνοδεύουν τα ελληνικά ομόλογα και κατ’ επέκταση πόσα λεφτά θα πληρώσει ο κάθε εργαζόμενος στους νταβατζήδες του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου είναι αυτές ακριβώς που όλα τα προηγούμενα χρόνια χαρακτήριζαν ως …διαμάντια τα τιτλοποιημένα δάνεια της αμερικανικής κτηματικής αγοράς. Από πρόεδροι κρατών (Σαρκοζύ, Μέρκελ, κ.α.) μέχρι καθηγητές αλλά και παράγοντες της αγοράς τούς έριχναν επί μήνες την πέτρα του αναθέματος αποδίδοντάς τους την ευθύνη για την φούσκα επειδή στα τοξικά ομόλογα χάριζαν την υψηλότερη δυνατή βαθμολογία οδηγώντας και τα πιο συντηρητικά χαρτοφυλάκια να τα εντάξουν στις τοποθετήσεις τους ή να τα αποδεχτούν ως εγγύηση για να εγκρίνουν δάνεια. Αυτές λοιπόν οι εταιρείες, που δεν είδαν καμιά απάτη στην αμερικανική αγορά υποβαθμισμένων κτηματικών δανείων και κανονικά θα έπρεπε να είχαν κλείσει πληρώνοντας μάλιστα και πρόστιμα για τη ζημιά που προκάλεσαν, αποφαίνονται τώρα ότι το ελληνικό δημόσιο επειδή μπορεί να κηρύξει χρεοστάσιο θα πρέπει να πληρώνει κάτι τις περισσότερα για να δανείζεται! Αυτό που ωστόσο αποκαλύπτεται είναι δόλος και εξαπάτηση, καθώς ένας αποδεδειγμένα ανίκανος επισείει θεούς και δαίμονες έτσι ώστε οι αποδεδειγμένα απατεώνες να απαιτούν ληστρικά επιτόκια. Συνεργό σε αυτή τη διαδικασία έχουν και την ΕΕ. Γιατί, αν επιβληθεί το καθεστώς επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας οι εταιρείες αξιολόγησης όχι απλά θα επιβεβαιώσουν τις «ανησυχίες» τους, αλλά θα αποκτήσουν κι άλλες – είναι εξαιρετικά επικερδής διαδικασία άλλωστε. Η διαδικασία της επιτήρησης επομένως, πέραν των όσων επικαλείται, θα οξύνει το δημοσιονομικό πρόβλημα, καθώς θα κάνει επαχθέστερους τους όρους δανεισμού του ελληνικού δημοσίου και το δρόμο επιστροφής στην δημοσιονομική ομαλότητα ακόμη πιο μακρύ και ακανθώδη. Να σημειωθεί επιπλέον ότι η διαδικασία της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης στην Ευρώπη συνέβαλε καθοριστικά στην παράδοση του δημοσίου στις αρπακτικές διαθέσεις των αγορών χρήματος, καθώς με την εκκίνησή της, όπως αποφασίστηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, απαγορεύτηκε στις κεντρικές τράπεζες να εκτυπώνουν χρήμα για να καλύπτουν τις αυξανόμενες ανάγκες του δημοσίου και ορίστηκε ως μονόδρομος η προσφυγή στις αγορές δανείων για την κάλυψη των αναγκών. Προς όφελος φυσικά του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που είδε τις δουλειές του ν’ απογειώνονται με χορηγό τους δημόσιους προϋπολογισμούς, δηλαδή τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων. Η αυξανόμενη συζήτηση ωστόσο για τον κίνδυνο προσφυγής της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (έτσι ώστε να παρακαμφθούν τα ληστρικά επιτόκια της αγοράς και να βρεθούν δάνεια με χαμηλό επιτόκιο) και την κοινοτική επιτήρηση (που εμφανίζεται μάλιστα κι ως σωτήρια επειδή έτσι θα γλιτώσουμε από το ΔΝΤ) έρχεται να εξοικειώσει τους εργαζόμενους με το αντίτιμο που θα πληρώσουν: Ένα πρόγραμμα λιτότητας, που χωρίς καμία υπερβολή θα είναι πρωτοφανούς αγριότητας, χωρίς κανένα προηγούμενο στην πρόσφατη οικονομική ιστορία της Ελλάδας. Ως συστατικά του στοιχεία θα περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες μέτρων. Το πρώτο θα αφορά τους μισθούς. Όπως πολύ πιθανά έγινε και στη Λετονία, όπου το πρώτο μέτρο που επέβαλε το ΔΝΤ ήταν η γενική μείωση των μισθών κατά 15%, η κοινοτική επιτήρηση θα σημάνει μειώσεις πραγματικών μισθών ή μηδενικές αυξήσεις και πάγωμα συντάξεων κι επιδομάτων ανεργίας, σε ένα περιβάλλον φυσικά συνεχών ανατιμήσεων. Η δεύτερη κατηγορία μέτρων θα αφορά το ασφαλιστικό, στην κατεύθυνση μείωσης των συντάξεων, αύξησης των ηλικιακών ορίων και επιδείνωσης των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης και αύξησης των εισφορών. Η τελευταία θα αφορά νομοθετικές παρεμβάσεις με στόχο την απορύθμιση της αγοράς εργασίας και τη διευκόλυνση της εισόδου πολυεθνικών επιχειρήσεων (βλ. μέτρα απελευθέρωσης κλειστών επαγγελμάτων).

 Σχεδιάζουν νέο «σταθεροποιητικό πρόγραμμα»

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΘΑ ΕΠΙΒΑΛΕΙ Η ΣΥΖΗΤΟΥΜΕΝΗ «ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ»

Η κυβέρνηση ήδη στρώνει μεθοδικά το έδαφος για ένα νέο «σταθεροποιητικό πρόγραμμα» βαθιάς λιτότητας, ανάλογο αυτού που προσπάθησε να επιβάλλει ο Κ. Σημίτης ως υπουργός Οικονομίας στην κυβέρνηση του Α. Παπανδρέου τη διετία 1985 – 1987. Εκείνη η αποστροφή του λόγου του Γ. Αλογοσκούφη για παράδειγμα στο Βήμα της προηγούμενης Κυριακής «για την πολιτική της ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόσαμε τα τελευταία χρόνια» πολύ φοβόμαστε ότι δεν αποσκοπεί μόνο να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις για την άγρια πολιτική λιτότητας, αλλά προετοιμάζει τους όρους για δραματικά διαγγέλματα που λίγο – πολύ θα λένε «καλά φάγατε, καλά ήπιατε τόσα χρόνια τώρα περάστε απ’ το ταμείο». Όπως το έθεσε ο αρχιαποστάτης παραμονές Πρωτοχρονιάς: «Δεκαετίες ζήσαμε πάνω από τις δυνάμεις μας, δανειζόμενοι και καταδικάζοντας τις επόμενες γενιές, ενώ ταυτόχρονα με πείσμα αρνηθήκαμε τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες η σημερινή ευρωπαϊκή και παγκόσμια πραγματικότητα απαιτεί και τις οποίες εφάρμοσαν όλες οι άλλες χώρες της Ευρώπης. Υπό τις συνθήκες αυτές είναι φυσικό η βαριά διεθνής οικονομική κρίση που ξέσπασε φέτος να μας προσγειώσει και να μας υποχρεώσει να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα»! Η επιβολή αυτών ακριβώς των βαθιά αντιλαϊκών μέτρων είναι το πραγματικό ζητούμενο πίσω από την κινδυνολογία του εφιάλτη Κ. Μητσοτάκη για τη «βοήθεια ξένων διεθνών οργανισμών», πίσω από την πρόταση των Χρ. Βερελή και Θ. Πάγκαλου για ανάθεση των οικονομικών σε ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής, πίσω την «ιδέα» του νεοφιλελεύθερου Αλ. Παπαδόπουλου να ζητήσει η Ελλάδα αυτοβούλως έξωθεν επιτήρηση της οικονομίας της λόγω εγγενούς αδυναμίας να χειριστεί τα του οίκου της και πίσω από το πλασάρισμα του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας και νυν αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Λουκά Παπαδήμα, για να αναλάβει χρέη «τσάρου της Οικονομίας». Μια κυβέρνηση τεχνοκρατών δηλαδή, οικονομική χούντα στην πραγματικότητα, που θα αναλάβει να επιβάλλει τη λιτότητα χωρίς να πρέπει η ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ να πληρώσουν το τεράστιο πολιτικό κόστος που θα έχει ένα τέτοιο έκτακτο καθεστώς. Ειδικότερα όμως σ’ ότι αφορά τα παραπάνω στελέχη του ΠΑΣΟΚ, που έχουν εχθρικές σχέσεις με την ηγετική ομάδα του Γ. Παπανδρέου ή είναι παραγκωνισμένα, στόχος των προτάσεών τους ήταν να στερήσουν από το ΠΑΣΟΚ την διαφαινόμενη νίκη, που δεν θα επιτευχθεί φυσικά τόσο εύκολα όσο δείχνουν τα γκάλοπ. Με τη στήριξη διαπλεκομένων δηλαδή που προσχηματικά επικαλούνται την οικονομική κρίση για να ξαναμοιράσουν την πολιτική τράπουλα, η πρότασή τους δεν βάλει κατά της ΝΔ αλλά του «δικού τους» κόμματος. Για αυτό και μόνο τον λόγο τα πυρά της Χαρ. Τρικούπη ήταν πολύ σφοδρότερα από τα πυρά που δέχτηκαν από την κυβέρνηση.

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

 Σε κρίση το μοντέλο ανάπτυξης

ΣΙΩΠΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΙΤΙΕΣ

Όσο σίγουρο είναι ότι πίσω από κραυγές αγωνίας της αστικής τάξης κρύβεται ένα πρόγραμμα άγριας κι εξοντωτικής λιτότητας, άλλο τόσο σίγουρο είναι πως τα προβλήματα τα οποία επικαλείται, οι λεγόμενες μακροοικονομικές ανισορροπίες, είναι υπαρκτά και μάλιστα η όξυνσή τους λόγω της κρίσης λειτουργεί απειλητικά για τη θέση του ελληνικού καπιταλισμού στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Πρόκειται συγκεκριμένα για την αλματώδη αύξηση του ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που έχει φθάσει στο τριτοκοσμικό 14% του ΑΕΠ και την άνοδο του δημόσιου χρέους που ΝΔ και ΠΑΣΟΚ εδώ και 15 χρόνια όλο λένε πως το μειώνουν, αλλά αυτό εξακολουθεί να βρίσκεται στο 105% του ΑΕΠ. Οι αιτίες που επικαλούνται γι αυτή την κατάσταση είναι τόσο φαιδρές όσο και οι λύσεις που προτείνουν, αποκαλύπτοντας μια απίστευτη ένδεια. Ο Κ. Σημίτης για παράδειγμα στο πολυσυζητημένο άρθρό του στην Καθημερινή στις 21 Δεκεμβρίου 2008 έγραφε για το δημόσιο χρέος ότι «οι αιτίες της αύξησης είναι συναρτημένες με την πελατειακή νοοτροπία της κυβέρνησης και τη σταθερή επιδίωξη ενίσχυσης της εξουσίας της. Οι προσλήψεις την περίοδο 2004 – 2008 για παράδειγμα έφθασαν τις 60.000 περίπου με συνέπεια την αύξηση των μισθών που κατέβαλε η κυβέρνηση κατά 40%». Ο ιδρυτής της «ισχυρής Ελλάδας» δεν επικρίνει την κυβέρνηση για τα ρουσφέτια, αλλά επειδή κάνει προσλήψεις, παραβλέποντας τις τεράστιες ανάγκες ανθρώπινου δυναμικού που έχει ο δημόσιος τομέας αλλά και το γεγονός ότι το εν λόγω κονδύλι που το θεωρεί υπαίτιο της κρίσης στο σύνολο των δημόσιων δαπανών είναι αμελητέο! Οι προτάσεις του δε περιλαμβάνουν αυτά που έχει προγραμματίσει η ΝΔ, απλώς πιο γρήγορα. «Χρειάζεται ένα επεξεργασμένο σχέδιο συστηματικής και στοχευμένης ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας. Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένες κατευθύνσεις. Η επιτάχυνση της κατασκευής των ήδη προγραμματισμένων έργων. Η προώθηση χωρίς καθυστέρηση των προγραμμάτων του Δ’ ΚΠΣ…». Στην πραγματικότητα αυτό που διέρχεται δομική κρίση είναι ένα μοντέλο ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού και ενσωμάτωσης του στον διεθνή καταμερισμό που υιοθετήθηκε από την πρώτη μεταπολεμική περίοδο μέχρι τις μέρες μας. Στην πιο πρόσφατη εκδοχή του, από τη δεκαετία του ’80 εμβρυακά και τη δεκαετία του ’90 ολοκληρωμένα και συνειδητά, περιελάμβανε την χωρίς όρους και στρατηγικές ανάδειξης «εθνικών πρωταθλητών» ενσωμάτωση του ελληνικού καπιταλισμού στην ευρωπαϊκή ιμπεριαλιστική ολοκλήρωση. Η διαδικασία αυτή όμως σε περιόδους κρίσης όπως η σημερινή αποδεικνύει τον ανταγωνιστικό της χαρακτήρα, την εγγενή τάση που έχει να οξύνει τις ανισομετρίες, διαλύοντας τις αυταπάτες που συνόδευαν τα πρώτα της βήματα για μια άμβλυνση των διακρατικών ακόμη και περιφερειακών αντιθέσεων. Η ΕΕ και κατ’ επέκταση η ΟΝΕ δεν αποτελούν επομένως ασπίδα προστασίας της ελληνικής οικονομίας όπως προβάλλονται αναδεικνύοντας μόνο την νομισματική – συναλλαγματική πλευρά των διμερών οικονομικών σχέσεων, αλλά παράγοντα διαιώνισης και όξυνσης των διαρθρωτικών προβλημάτων της. Αυτά ωστόσο μένουν ασχολίαστα. Όπως και η κρίση που διέρχεται πλέον, σε βαθμό να έχει κλείσει τον κύκλο του ως ατμομηχανή ανάπτυξης, το μοντέλο αλματώδους αύξησης του ιδιωτικού δανεισμού που χρηματοδοτούσε τον τομέα των κατασκευών, αντιπροσωπεύοντας ο τελευταίος τη σημαντικότερη πηγή αύξησης του ΑΕΠ. Με το συνολικό ιδιωτικό χρέος να φθάνει το 2008 τα 248 δισ. (εκ των οποίων μόνο τα 132 δισ. να είναι επιχειρηματικό) ξεπερνώντας (όπως και το δημόσιο) το ΑΕΠ της χώρας που φθάνει τα 246 δισ. και μετά από τις φούσκες που έχουν σκάσει, τυχόν σχέδια και προσδοκίες διαιώνισής του ισοδυναμούν με οικονομική αυτοκτονία. Η τραγική ειρωνεία όμως είναι ότι η αστική τάξη δεν έχει να αντιπαραβάλλει κανένα εναλλακτικό σχέδιο απέναντι σ’ αυτό το κοινωνικά καταστρεπτικό και βαθιά ανορθολογικό μοντέλο. Έχει την αυταπάτη ότι θα καλύψει τις αντιφάσεις του με ένα πρόγραμμα λιτότητας διαρκείας που θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα και θα μειώσει τις κοινωνικές παροχές, ενώ στην καλύτερη περίπτωση θα τις κουκουλώσει όπως – όπως και για λίγα χρόνια. Στη χειρότερη γι αυτούς, θα μείνει στα χαρτιά, όπως έμεινε και του Σημίτη το 1986, λόγω της εργατικής πάλης.