Αργεντινή: Χορεύοντας ξανά με τη χρεοκοπία

Ήταν τον Ιούνιο του 1986 όταν στα προημιτελικά του Μουντιάλ στο Μεξικό το «χέρι του Θεού», μέσω του επί της γης …αντιπροσώπου του Ντιέγκο Μαραντόνα χάρισε στην Αργεντινή ό,τι καλύτερο μπορούσε να περιμένει μετά την στρατιωτική της ήττα στα νησιά Μαλβίνες: μια ποδοσφαιρική νίκη επί της Αγγλίας!

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Σχεδόν 34 χρόνια αργότερα η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής πάλι προσέφυγε στον αντιπρόσωπο του Θεού επί της γης, τον αργεντίνικης καταγωγής  Πάπα Φραγκίσκο, πραγματοποιώντας επίσημη επίσκεψη στο Βατικανό την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου. Κι αυτό όχι για να αποτρέψει την ένατη χρεοκοπία της Αργεντινής, αλλά για να την κάνει πιο ήπια. Να μπορέσει να τη διαχειριστεί με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες εντός και κυρίως εκτός της Αργεντινής. Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες, μοιράζεται ένα ακόμη κοινό με τον πάπα, πέραν της καταγωγής: Την έμπρακτη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που ευαγγελίζονται μια οικονομία η οποία δεν θα λειτουργεί με τους νόμους της αγοράς αναπαράγοντας τις αντιθέσεις και την κοινωνική περιθωριοποίηση για τους φτωχούς. Για να προωθήσει μάλιστα το στόχο της κοινωνικής οικονομίας το Βατικανό που έχει εργαστεί επισταμένα επ’ αυτού το τελευταίο διάστημα με σημαντικούς οικονομολόγους απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και τον νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς που είναι μέντορας και καθηγητής του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, θα συγκεντρώσει στην Ασίζη τον Μάρτιο νέους οικονομολόγους και ακτιβιστές για να διερευνήσουν την δυνατότητα συγκρότησης μιας «οικονομίας διαφορετικού τύπου που θα φέρνει τη ζωή κι όχι το θάνατο που θα περικλείει και δεν θα αποκλείει».  

Ο Μάρτιος ωστόσο είναι σημαδιακός μήνας για την Αργεντινή γι’ άλλον λόγο που πιθανότατα θα καταστήσει απαγορευτική τη συμμετοχή στο συνέδριο της Ασίζης του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, Μαρτίν Γκούζμαν: Επειδή την τελευταία μέρα του μήνα λήγει η προθεσμία για την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της χώρας. Μέχρι τότε, όπως μαρτυρά το ταξίδι του προέδρου της Αργεντινής στην Ευρώπη, όπου πέραν του πάπα Φραγκίσκου συναντήθηκε με τη γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, θα έχει κορυφωθεί μια μακρά σειρά διεθνών επαφών της πολιτικής ηγεσίας του Μπουένος Άιρες. Στόχος του είναι να βρεθεί μια συναινετική λύση ώστε να μην επαναληφθεί η σύγκρουση του 2015 όταν η τότε πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ, αρνήθηκε να πληρώσει τα ταμεία – γύπες, που είχαν πάρει από τη δευτερογενή αγορά τα ομόλογα της Αργεντινής.

Και σήμερα ωστόσο η σύνθεση του δημόσιου χρέους της Αργεντινής δεν προδικάζει μια ανέφελη αναδιάρθρωση, που θα μπορούσε για παράδειγμα να λάβει την μορφή μιας επιμήκυνσης των αποπληρωμών. Το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας ανέρχεται στο 80,7% του ΑΕΠ ή σε 337 δισ. δολ., με τις αποκλίσεις να οφείλονται στην αλλαγή της ισοτιμίας του πέσο έναντι του δολαρίου. Από το σύνολο των δανεικών υποχρεώσεων της χώρας 58% αποτιμάται σε δολάρια, 13,8%  στο εθνικό νόμισμα της χώρας, 6,5% σε ευρώ και 12% σε άλλα νομίσματα συμπεριλαμβανομένων και των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων ΟΗΕ. Εξαιρουμένου του δανείου που έλαβε από το ΔΝΤ ο πρώην πρόεδρος νεοφιλελεύθερος Μαουρίτσιο Μάκρι, (από το οποίο καταβλήθηκαν 44,1 δισ. δολ.) κι είναι ένα χρέος το οποίο μπορεί να ρυθμιστεί με πολιτικούς όρους, το 23,2% του δημόσιου χρέους είναι σε εθνικό νόμισμα. Μέρος του μάλιστα δεν έχει αποπληρωθεί με αποτέλεσμα η χώρα να έχει χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε επιλεκτική χρεοκοπία. Το μεγαλύτερο μέρος των ομολόγων της Αργεντινής εκδόθηκε μετά το 2016 σε ξένο νόμισμα. Ειδικότερα αφότου ανέλαβε ο Μάκρι το 2016 η Αργεντινή έχει εκδώσει 54 σειρές ομολόγων, συνολικής αξίας 169 δισ. δολ. σε τρία ξεχωριστά νομίσματα (δολάριο, ευρώ και γεν) και υπό τρία ξεχωριστά νομικά καθεστώτα (Νέας Υόρκης, Αργεντινής και Ιαπωνίας).

Δοθείσης της παραπάνω ελαφρώς χαοτικής κατάστασης, η σχέση του Μπουένος Άιρες με τους πιστωτές μόνο ως τεταμένη μπορεί να χαρακτηριστεί – κι είμαστε ακόμη στην αρχή των διαπραγματεύσεων. Με βάση ρεπορτάζ των Financial Times στις 2 Φεβρουαρίου 2020, το μήνυμα που έστειλε η κυβέρνηση στους πιστωτές ήταν κάπως ασυνήθιστο. Τους διαμήνυσε εν ολίγοις να την ενημερώσουν πόσο μεγάλο κούρεμα μπορούν να δεχτούν! «Αυτό που μας ζητάει η κυβέρνηση είναι άνευ προηγουμένου. Σε αυτούς επαφίεται να καταθέσουν κάτι στο τραπέζι», ήταν η αντίδραση ενός εκ των πιστωτών!

Η αλήθεια είναι ότι τόσο οι πιστωτές όσο και η κυβέρνηση ξέρουν πώς η στάση των κατόχων των ομολόγων θα κριθεί αλλού: Από τη στάση που θα τηρήσει το ΔΝΤ. Ήδη ο υπουργός Οικονομίας συναντήθηκε με τη νέα γενική του διευθύντρια Κρισταλίνα Γεοργκίεβα στην έδρα της καθολικής εκκλησίας. Το τι συμφωνήθηκε, πέραν της αποστολής μιας πολυπληθούς τεχνικής αντιπροσωπείας στην Αργεντινή στις 12 Φεβρουαρίου, είναι άγνωστο. Γνωστό μέχρι στιγμής είναι πώς και τα δύο μέρη επιθυμούν διακαώς να αποφύγουν την επανάληψη του 2015, δηλαδή μιας μονομερούς στάσης πληρωμών. Το ΔΝΤ ξέροντας ότι η Αργεντινή το έχει ξανακάνει και θα το ξαναέκανε κρατά μια ήπια στάση επιλέγοντας την οδό της συναίνεσης, σε αντίθεση με την επίδειξη πυγμής που έκανε στην Ελλάδα, ακόμη κι όταν είχε βγει από το πρόγραμμα. Μένει να δούμε αν θα διατηρήσει αυτή τη στάση μέχρι τέλους…

Πηγή : Νέα Σελίδα

Αργεντινή: Στην αντεπίθεση ο Φερνάντες

Σε δύο κατευθύνσεις κι επιθετικά κινείται ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες, μόλις μια εβδομάδα μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Η πρώτη του πρωτοβουλία ήταν να ηρεμήσει το εσωτερικό κοινωνικό μέτωπο. Να διαχειριστεί με άλλα λόγια τις ακραίες αντιθέσεις που άφησε ο νεοφιλελεύθερος Μάκρι μετά την εφαρμογή μιας αντιλαϊκής πολιτικής που δεν γέμισε μόνο τους δρόμους των πόλεων με αστέγους αλλά έθεσε επίσης εκτός ελέγχου τον πληθωρισμό που το 2018 αυξήθηκε κατά 48% και το 2019, ως τώρα, κατά 50%. Οδήγησε επίσης τη συναλλαγματική ισοτιμία στα ύψη και την αξία του πέσο στα Τάρταρα. Για να επουλώσει τα τραύματα του νεοφιλελευθερισμού ο Φερνάντες ανακοίνωσε μείωση τιμών σε όλα τα φάρμακα (εγχωρίως παραγόμενα και εισαγόμενα) κατά 8% έτσι ώστε οι τιμές να επιστρέψουν στα επίπεδα του Δεκεμβρίου του 2018, ενώ απέσπασε και τη δέσμευση  εμπόρων και βιομηχάνων ότι οι τιμές θα μείνουν παγωμένες μέχρι τουλάχιστον τις 31 Ιανουαρίου 2020. Επιπλέον, ο νέος πρόεδρος ανακοίνωσε πάγωμα των τιμών στα τιμολόγια των δημοσίων υπηρεσιών για έξι μήνες, επιχειρώντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο να σταματήσει την φτωχοποίηση των συμπολιτών του, αλλά να βάλει κι ένα τέρμα στις αλληλοτροφοδοτούμενες αυξήσεις τιμών. Επίσης, μπόνους 160 δολ. στους συνταξιούχους που θα καταβληθεί σε δύο δόσεις.

Από την άλλη, έτριξε τα δόντια και στην ντόπια οικονομική ελίτ που ευθύνεται για την πρόσφατη δημοσιονομική κρίση, μιας και τα δάνεια του ΔΝΤ ήρθαν να χρηματοδοτήσουν τη φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό. Εκτιμάται χαρακτηριστικά ότι υπάρχουν καταθέσεις σε ξένες τράπεζες ύψους 300 δισ. δολ. Έτσι, ο νέος επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου, Σαντιάγο Καφιέρο, προανήγγειλε υψηλότερη φορολογία για όσους διατηρούν περιουσία στο εξωτερικό, νέους φόρους στα αεροπορικά εισιτήρια, σε όσους χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες στο εξωτερικό (μου με αυτό τον τρόπο υπεκφεύγουν των κεφαλαιακών ελέγχων) κι επίσης σε όσους πληρώνουν συνδρομή στο Netflix. Επιπλέον φόρο θα πληρώσουν και οι εξαγωγείς καλαμποκιού και σόγιας (από 25% σε  30% κι από 7% σε 12%), σε μια προσπάθεια να δοθεί προτεραιότητα στην κάλυψη των εσωτερικών αναγκών διατροφής. Αναγκαίο να ειπωθεί ότι είναι μέτρα που έρχονται σε σύγκρουση μερικώς με το νεοφιλελεύθερο συνταγολόγιο που στα πρώτα άρθρα του μαζί με τη χρηματιστικοποίηση έχει το διεθνές εμπόριο.

Την μεγαλύτερη έκπληξη ωστόσο ο Φερνάντες την έκανε με τον διορισμό του 37χρονου Μαρτίν Γκουσμάν στην ηλεκτρική καρέκλα του υπουργού Οικονομικών. Ο Μαρτίν Γκουσμάν, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Columbia, μαθητής και προστατευόμενος του νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς είναι ο άνθρωπος που θα διαχειριστεί την αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους της Αργεντινής. Τα τελευταία χρόνια έχει ασχοληθεί επισταμένα με το ζήτημα του δημοσίου χρέους και των αναδιαρθρώσεων του, γράφοντας άρθρα και επιστημονικά βιβλία για το θέμα με σημαντική απήχηση. Εκφράζει δε επί χρόνια την άποψη πώς το ΔΝΤ ακόμη και με τον τρόπο που αξιολογεί το δημόσιο χρέος, μέσω των Αναλύσεων Βιωσιμότητας Χρέους καταλήγει ώστε οι αναγκαίες αναδιαρθρώσεις να συντελούνται πολύ αργά και να είναι πολύ μικρές σε έκταση, να αφορούν δηλαδή μικρά σε αξία τμήματα του δημοσίου χρέους. «Το ιδιαίτερο με τον Μάρτιν είναι ότι είναι τρομερός στα μαθηματικά μοντέλα και την υψηλή θεωρία (εκείνου του είδους που οι ορθόδοξοι οικονομολόγοι και οι αγορές αγαπούν) αλλά ενδιαφέρεται επίσης να αλλάξει τα πράγματα στον πραγματικό κόσμο», δήλωνε ο μέντοράς του στους Financial Times.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής εκφράζει μια σχολή σκέψης που αναμφισβήτητα παρεκκλίνει της κυρίαρχης πρακτικής η οποία ενώ στις ιδιωτικές επιχειρήσεις αναγνωρίζει το δικαίωμα ακόμη και τις μη πληρωμής, σε ό,τι αφορά τα κυρίαρχα κράτη σχεδόν ανάγει σε ηθικό χρέος την αποπληρωμή των οφειλών. Εν τούτοις αποτελεί ένα ογκούμενο ρεύμα που ζητά την «τυποποίηση» των διαδικασιών αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, ακόμη και την δημιουργία ειδικού δικαστηρίου που με διαφανείς και δεσμευτικές για όλους διαδικασίες να αποφασίζει για το αν μπορεί ένα χρέος να αποπληρωθεί ή όχι.

«Αυτό είναι μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο σκέψης», έγραφαν οι Financial Tikes στις 15 Δεκεμβρίου, σε ανάλυσή τους με τίτλο «Ο Μάρτιν Γκουσμάν δείχνει έναν καλύτερο δρόμο διαπραγμάτευσης για κρίσεις χρέους». Και συνέχιζε το άρθρο: «Ο συμβατικός τρόπος διαπραγμάτευσης με τις δημοσιονομικές κρίσεις τα τελευταία 40 χρόνια, όπως υλοποιήθηκε από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα ήταν να ιεραρχούνται τα συμφέροντα των ιδιωτών πιστωτών έναντι οποιωνδήποτε άλλων, περιλαμβανομένων και των πολιτών. Αυτή όμως η στρατηγική τείνει να οδηγεί σε καταστάσεις όπως αυτή που ζήσαμε στην Ελλάδα, όπου οι προσπάθειες να γίνει το χρέος πιο “βιώσιμο” οδήγησαν σε μια πτώση του ΑΕΠ κατά 25%».

Μένει να δούμε το προσεχές διάστημα αν η τεχνική επάρκεια του νέου υπουργού Οικονομικών της Αργεντινής από την μια και η παράδοση της χώρας του στις μονομερείς στάσεις πληρωμών από την άλλη θα οδηγήσουν σε μια μείωση του χρέους που θα βοηθήσει την Αργεντινή να ανασάνει οικονομικά! Κι αυτό είναι ένα θέμα που δεν αφορά μόνο την Αργεντινή…

Πηγή : Νέα Σελίδα

Αέρας αλλαγής παρασέρνει το Μπουένος Άιρες

Τους «καρτονέρος», κακοντυμένους ρακοσυλλέκτες ιθαγενείς που μαζεύουν κούτες και χαρτιά από τους κάδους του Μπουένος Άιρες, τους συναντάς παντού: στη Λεωφόρο Κοριέντες, πέριξ του Οβελίσκου, κοντά κι ακόμη στη Κάσα Ροσάδα, το Προεδρικό Μέγαρο. Δεν είναι ανάγκη να πας στις επικίνδυνες γειτονιές της Μπόκα. Τους συναντάς επίσης μέρα – νύχτα, κυρίως όμως τη νύχτα, μόλις πέσει το φως του ήλιους όταν βγαίνουν στους δρόμους μαζικά για να ξεδιαλέξουν από τα απορρίμματα ό,τι μπορεί να πουληθεί σε καλύτερη τιμή. Είναι ένας τρόπος για δεκάδες χιλιάδες άνεργους και φτωχούς εργάτες να εξασφαλίσου τα προς το ζην.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ, Αποστολή στην Αργεντινή

Η πρώτη φορά που άκουσα τον όρο «καρτονέρος» ήταν το 2002 όταν επισκέφθηκα πρώτη φορά τη Αργεντινή. Η τότε με τη σημερινή συγκυρία έχουν πολλές, εκπληκτικές ομοιότητες. Σημαντικότερη όλων ότι όπως τότε έτσι και σήμερα η Αργεντινή βιώνει τον απόηχο της κατάρρευσης ενός νεοφιλελεύθερου «θαύματος». Τότε ήταν ο Κάρλος Μένεμ, τώρα ο Μαουρίτσιο Μάκρι. Και στις δύο συγκυρίες όμως κοινό στοιχείο ήταν οι διαρκείς απειλές που πλανώνται πάνω από την Αργεντινή: ο νεοφιλελευθερισμός, το ΔΝΤ και οι Αμερικάνοι. Οι ρακένδυτοι «καρτονέρος» που πλημμυρίζουν το κέντρο και οι εκατοντάδες άστεγοι του Μπουένος Άιρες είναι το άμεσο, ορατό αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και των όρων που επέβαλε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να δανειοδοτήσει την Αργεντινή. Το μόνο που κατάφερε ωστόσο ήταν να επιταχύνει την ελεύθερη πτώση της οικονομίας και του αρεντίνικου πέσο. Έτσι, ο Μάκρι εγκαταλείπει το Προεδρικό Μέγαρο με έναν πληθωρισμό που τον μήνα Σεπτέμβριο έτρεχε με 38%, το εθνικό νόμισμα από τον Ιανουάριο του 2018 να έχει υποτιμηθεί κατά 70%, την οικονομία να βρίσκεται σε ύφεση επί 20 συνεχόμενους μήνες και το τρέχων έτος αναμένει να κλείσει με συρρίκνωση της τάξης του 3,1%, ενώ το ποσοστό φτώχειας πλήττει πάνω από το 53% του πληθυσμού.

Στα απόνερα ενός ογκώδους κινήματος διαμαρτυρίας και μαζικών διαδηλώσεων που συντάραξαν την Αργεντινή το 2017 και το 2018 (δικαιώνοντας τη φήμη της ως ευαίσθητου σεισμογράφου των πολιτικών εξελίξεων σε όλη την Λατινική Αμερική) εξελέγη πρόεδρος της Δημοκρατίας στις 27 Οκτωβρίου ο Αλμπέρτο Φερνάντες, έχοντας ως αντιπρόεδρο την Χριστίνα Φερνάντες, σύζυγο του Νέστορα Κίρχνερ που διαδέχθηκε τον Κάρλος Μένεμ. Το ζεύγος Νέστορ και Χριστίνα Κίρχνερ, που κυβέρνησε την Αργεντινή από το 2002 ως το 2015 (με την Χριστίνα να διαδέχεται τον Νέστορ μετά τον θάνατό του το 2007), γέννησε σε όλους τους Αργεντίνους συνειρμούς με το ζεύγος Περόν, με τη Χριστίνα στη θέση της Εβίτας, που ακόμη και σήμερα αποτελεί κάτι παραπάνω από είδωλο (λατρεύεται!) από εκατομμύρια Αργεντίνους!

Η νίκη του Αλμπέρτο Φερνάτες γιορτάστηκε σαν επάνοδος του περονισμού, των πιο ριζοσπαστικών, πατριωτικών καίτοι αντιφατικών πολιτικών παραδόσεων που άφησε παρακαταθήκη η ηγεσία του Χουάν Περόν. Η έκδοση στην Αργεντινή της Λε Μοντ Ντιπλοματίκ το Νοέμβριο είχε τίτλο στο εξώφυλλο «η επάνοδος της πολιτικής». Η επίσημη δε ανάληψη των καθηκόντων του την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου αναμένεται να θέσει ένα τέρμα στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές φτωχοποίησης της προηγούμενης κυβέρνησης. Εν όψει αυτού του γεγονότος στην Αργεντινή έπνεε ένα αέρας αλλαγής!

Το μεγάλο ερώτημα που συνοδεύει τη θητεία του Φερνάντες σχετίζεται με την τύχη του δημόσιου χρέους της Αργεντινής. Πλευρά αυτού του προβλήματος είναι και το δάνειο του ΔΝΤ. Ο μισητός οργανισμός, όργανο της διεθνούς χρηματιστηριακής ολιγαρχίας, χρηματοδότησε την Αργεντινή με δύο δάνεια – μαμούθ ύψους 56,3 δισ. δολ. Ποτέ άλλοτε το ΔΝΤ στην ιστορία του δεν έχει δώσει τόσο μεγάλο δάνειο. Από αυτό το ποσό έχουν εκταμιευθεί 44,3 δισ. δολ. Κατά την πάγια τακτική του το ΔΝΤ με τις δόσεις του προς την Αργεντινή χρηματοδότησε την αποπληρωμή του δημόσιου εξωτερικού χρέους της χώρας. Σε αυτή την κατεύθυνση στράφηκε το 83% των ποσών που εκταμιεύτηκαν, και μόνο το 14% στράφηκε στην αποπληρωμή εσωτερικού δημόσιου χρέους. Το ΔΝΤ έτσι, όπως και στην Ελλάδα, λειτούργησε σαν ασφαλιστική εταιρεία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που αφού δάνειζε αφειδώς την Αργεντινή επί χρόνια, μόνο και μόνο ώστε η ντόπια οικονομική ελίτ να μετατρέπει τις καταθέσεις της σε σκληρό νόμισμα και να τις στέλνει σε φορολογικούς παράδεισους, την πιο δύσκολη στιγμή κλήθηκε να λειτουργήσει σαν σωσίβια λέμβος. Οι τελευταίες δε εκταμιεύσεις του ΔΝΤ στόχευαν αποκλειστικά και μόνο στην υποστήριξη της προεκλογικής εκστρατείας του νεοφιλελεύθερου προέδρου Μάκρι. Η σχετική υποστήριξη που προσέφεραν στο κλυδωνιζόμενο πέσο οι αθρόες χρηματοδοτήσεις του διεθνούς οργανισμού χρησιμοποιήθηκαν από τον Μάκρι ως επιχείρημα, όπως μας τόνισαν πολλοί, για τη δυνατότητα να αντιστραφεί η καθοδική πορεία της οικονομίας και να ξεκινήσει μια ανοδική πορεία λόγω της εμπιστοσύνης των αγορών που υποτίθεται ότι απολαμβάνει ο Μάκρι.

Οι Αργεντίνοι ωστόσο είχαν άλλη γνώμη από το ΔΝΤ και τις αγορές, που πρέπει να ομολογήσουμε ότι έχουν καταφέρει να εμφανίζουν ως προτέρημα την κερδοσκοπία τους σε βάρος των λαών. Ο νεοφιλελεύθερος Μάκρι κατάφερε να πάρει ένα δημόσιο χρέος από το επίπεδο του 38% το 2015, όταν ανέλαβε την εξουσία, και να το εκτινάξει σε επίπεδα άνω του 90% του ΑΕΠ. Ακριβώς ό,τι κάνουν σε όλο τον κόσμο οι νεοφιλελεύθεροι ηγέτες, από τον Ρ. Ρέιγκαν μέχρι τον Κ. Μητσοτάκη, πάντα εν μέσω ύμνων στη δημοσιονομική πειθαρχία… Καταφέρνουν μάλιστα την υπερχρέωση των λαών τους, που αργά ή γρήγορα μετατρέπεται σε κύματα ιδιωτικοποιήσεων και περικοπών, αντί να την εμφανίζουν σαν όνειδος και πηγή κακών να την επικαλούνται σαν θρίαμβο και την σείουν σαν τρόπαιο. Κι αυτές ακριβώς οι αγορές, που εθίζουν κυβερνήσεις και λαούς στην υπερχρέωση, όταν εμφανίζεται ένας ηγέτης όπως τώρα ο Φερνάντες που απειλεί να κόψει τα βασιλικά τους προνόμια να ενδύονται το ρόλο του αυστηρού κριτή και τιμητή… Οι δημιουργοί προβλημάτων σε ρόλο αδέκαστου αξιολογητή…

Αν η κοινωνική πολιτική αντιμετώπισης της φτώχειας που θα ακολουθήσει ο Φερνάντες είναι δεδομένη, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, αυτό που παραμένει άγνωστο είναι τι θα κάνει με το ΔΝΤ. Ο διεθνής οργανισμός άλλαξε ήδη δύο εβδομάδες πριν την ανάληψη των καθηκόντων του Φερνάντες τον αντιπρόσωπό του στην Αργεντινή, παίρνοντας θέση για έναν εξαντλητικό και μακρύ γύρο διαπραγματεύσεων. Μένει να φανεί ποιο θα είναι το περιεχόμενο και το αποτέλεσμα της επαναδιαπραγμάτευσης.

Μέχρι στιγμής ο νέος πρόεδρος έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να ζητήσει το εναπομείναν ποσό από το δάνειο του ΔΝΤ. «Αν έχεις πρόβλημα, επειδή έχεις χρέος, πιστεύεις ότι η λύση είναι να συνεχίσεις να δανείζεσαι;», ήταν τα λόγια του. Κατ’ επανάληψη επίσης έχει επικρίνει το ΔΝΤ επειδή με τα δάνεια του χρηματοδοτήθηκε και διευκολύνθηκε η φυγή κεφαλαίων από την Αργεντινή «μια παταγώδης αποτυχία όσων περιγράφονται στο Άρθρο 4 του Μνημονίου με το ΔΝΤ». Σκοπός δε του Φερνάντες είναι, με όσα ο ίδιος πάλι δήλωσε, «να αναζωογονήσει την οικονομία προκειμένου να πληρώσει και να επιλύσει με ουσιώδη τρόπο το πρόβλημα του χρέους».

Το ερώτημα που τίθεται άμεσα ή έμμεσα μπροστά στη νέα πολιτική ηγεσία της Αργεντινής είναι αν θα πληρώσει ή όχι το εξωτερικό της χρέος. Δεν αποτελεί μάλιστα ζήτημα θέλησης, αλλά δυνατότητας∙ στάθμισης επιλογών. Στο πρόσφατο παρελθόν κατ’ επανάληψη η Αργεντινή προχώρησε σε μονομερή αθέτηση πληρωμών έναντι των ξένων πιστωτών της. Η πιο πρόσφατη ήταν το 2015 από την Χιστίνα Κίρχνερ, με αποτέλεσμα εναντίον της Δημοκρατίας της Αργεντινής να κινηθούν δικαστικά τα πιο επιθετικά κερδοσκοπικά κεφάλαια του κόσμου, όπως του Πόλσον. Ενεργοποιήθηκαν επίσης σοβαρότατες οικονομικές κυρώσεις. Το βάρος των εξωτερικών δανειακών υποχρεώσεων της Αργεντινής (με ένα ΑΕΠ της τάξης των 518 δισ. δολ. για το 2018, πιο χαμηλά κι από το ΑΕΠ του 2011 που έφτασε τα 530 δισ. δολ.) είναι τόσο μεγάλο για τα επόμενα χρόνια, όπως φαίνεται και στον πίνακα που παραθέτουμε, που ακόμη και να ήθελε η νέα πολιτική ηγεσία είναι πολύ δύσκολο να πληρώσει τα χρέη που λήγουν και να αποφύγει έτσι μια νέα δημοσιονομική κρίση… Εξαιρετικά δύσκολο θεωρείται για την Αργεντινή ακόμη και να πετύχει μια ήπια αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της, αλλάζοντας για παράδειγμα το χρόνο αποπληρωμής και το επιτόκιο…

Λήξεις δημόσιου χρέους Αργεντινής

2020                      57,679

2021                       28,349

2022                       43,726

2023                       38,386

Σύνολο:                168,230

Μουσείο εξωτερικού χρέους

Στην Αργεντινή πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχει την ωριμότητα να αντικρίζει με θάρρος το παρελθόν της. Πώς αλλιώς να ερμηνευτεί η απόφαση δημιουργίας Μουσείου για το Εξωτερικό Χρέος της χώρας, το οποίο μάλιστα στεγάζεται στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες. Το Μουσείο είναι μια ανοιχτή εγκυκλοπαίδεια, με πλήθος πληροφοριών. Στα ταμπλό που υπάρχουν στο μικρό του χώρο μπορεί ο επισκέπτης να διαβάσει τα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν τη δημοσιονομική ιστορία της Αργεντινής: από τις καταστροφικές πολιτικές του ΔΝΤ μέχρι τη συμβολή του διανοητή Αλεχάνδρο Όλμος που επινόησε και καθιέρωσε σε διεθνές επίπεδο τον όρο του παράνομου και αθέμιτου χρέους.

Η ειλικρίνεια με την οποία η Αργεντινή αντιμετωπίζει το παρελθόν της γίνεται καλύτερα αντιληπτή αν τη συγκρίνουμε με την εθελοτυφλία και το πέπλο σιωπής που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις δημοσιονομικές της περιπέτειες. Κι ας έχουμε χρεοκοπήσει τόσες φορές όσες κι η Αργεντινή…

Πηγή : Νέα Σελίδα

Ήττα του νεοφιλελευθερισμού στην Αργεντινή

Η επόμενη μέρα στην Αργεντινή είναι άγνωστη. Αυτό που είναι περισσότερο από βέβαιο όμως είναι το εκλογικό αποτέλεσμα στη χώρα που γέννησε τον Τσε, το οποίο απ’ όποια σκοπιά κι αν το δεις βγάζει ένα και μοναδικό πολιτικό συμπέρασμα: Μαζική απόρριψη του νεοφιλελευθερισμού! Οι Αργεντίνοι απέρριψαν ένα πολιτικό πρόγραμμα που εξυμνούσε την ιδιωτική πρωτοβουλία και το λιγότερο (κοινωνικό) κράτος για να φέρει φτώχεια και ανεργία!

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος της Αργεντινής Μαουρίτσιο Μάκρι που έχασε πανηγυρικά στις εκλογές της Κυριακής 26 Οκτωβρίου, όπως είχε με ασφάλεια προαναγγελθεί στις εκλογές του Αυγούστου όταν έχασε με 16 μονάδες διαφορά, περιέγραφε ως εξής σε συνέντευξή του την αργεντίνικη εκδοχή του «κράτους νυχτοφύλακα», χρησιμοποιώντας ποδοσφαιρικούς όρους: «Αυτό που έχεις να κάνεις είναι να κόψεις το γρασίδι, να χαράξεις τις γραμμές και να αφήσεις τον κόσμο να παίξει». Το γρασίδι που ήθελε κόψιμο ήταν οι κρατικές επιδοτήσεις σε καύσιμα, εισιτήρια στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κι άλλα είδη λαϊκής κατανάλωσης. Οι γραμμές που χάραξε ο Μάκρι ήταν κατ’ επιταγή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που δανειοδότησε την Αργεντινή το 2018 με 57 δισ. δολ. υπό τους γνωστούς εξοντωτικούς όρους, μόνο και μόνο για να μπορέσει να αποπληρώσει ομόλογα που εξέδωσε ο Μάκρι σε ξένο νόμισμα, παρέχοντας σκληρό νόμισμα στην ολιγαρχία που ήθελε να βγάλει της στο εξωτερικό. Κι ο κόσμος αντί να παίζει, βρέθηκε στην ανεργία και στην πείνα… Μαζί με την κοινωνία κατέρρευσε και η ίδια η οικονομία της Αργεντινής όπως βεβαιώνει η άνοδος του πληθωρισμού στο 53% το Σεπτέμβριο από 25% τον Ιανουάριο του 2019 κι επίσης η έκρηξη του δημόσιου χρέους που από 53% το 2015, έφτασε φέτος στο 86% του ΑΕΠ. Επιβεβαιώθηκε έτσι για άλλα μια φορά ότι η μεγαλύτερη απειλή για τα δημόσια οικονομικά δεν είναι οι κοινωνικές πολιτικές αναδιανομής, αλλά τα νεοφιλελεύθερα προγράμματα «εξυγίανσης».

Αυτή ακριβώς την πολιτική απέρριψαν οι Αργεντίνοι την Κυριακή 26 Οκτωβρίου ψηφίζοντας τον Αλμπέρτο Φερνάντες που χωρίς να έχει ποτέ ξανά διεκδικήσει την ψήφο των πολιτών κέρδισε το 48% των ψήφων, ενώ «μαύρισαν» τον Μαουρίτσιο Μάκρι που κέρδισε το 41%. Ο Φερνάντες δεν θα πετύχαινε αυτή την επίδοση αν δεν είχε ως αντιπρόεδρο την Κριστίνα Φερνάντες που κυβέρνησε από το 2007 ως το 2015 και μόλις τον Μάιο έκανε την επανεμφάνισή της στην πολιτική ζωή, ταράσσοντας τα νερά μιας και κανείς δεν περίμενε να επιστρέψει, αλλάζοντας έτσι τις ισορροπίες, όπως φάνηκε.

Τα δύσκολα όμως τώρα αρχίζουν για τον νέο πρόεδρο τη Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες. Η Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής αμέσως μετά την ανακοίνωση του εκλογικού αποτελέσματος μείωσε ακόμη περισσότερο το όριο αναλήψεων σε δολάρια από 10.000 σε μόλις 200 το μήνα. Το ζητούμενο εκ μέρους της ήταν να καταφέρει έτσι να διαχειριστεί τα περιορισμένα συναλλαγματικά της διαθέσιμα και την κατρακύλα του εθνικού της νομίσματος όπως δείχνει η άνοδος της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου κατά περισσότερο από 200% έναντι του πέσο από τον Ιανουάριο του 2018.

Μπροστά του ο Φερνάντες έχει δύσκολες αποφάσεις που σχετίζονται πρώτο, με το δημόσιο χρέος της Αργεντινής και δη τα ομόλογα σε ξένο νόμισμα που λήγουν το επόμενο διάστημα και, δεύτερο, με το ΔΝΤ. Η συμφωνία του Μάκρι με τον διεθνώς μισητό οργανισμό είναι απόλυτα βέβαιο ότι θα αναθεωρηθεί, μιας και ο νέος πρόεδρος της χώρας έχει αποδοκιμάσει τις πολιτικές λιτότητας που συνόδευαν τα δάνεια του ΔΝΤ. Από την άλλη, παρά την εκκεντρικότητα του χαρακτήρα του, την έκδηλη αγάπη του στη ροκ μουσική, την υπόσχεσή του να αποποινικοποιήσει τις εκτρώσεις και τη δημόσια τοποθέτησή του υπέρ της αποφυλάκισης του πρώην προέδρου της Βραζιλίας, Λούλα – στάση που εξόργισε τον ακροδεξιό πρόεδρο της Βραζιλίας Μπολσονάρου – ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής είχε αποδοκιμάσει εξ ίσου ηχηρά στο παρελθόν την κοινωνική πολιτική της Κριστίνα Φερνάντες. Σε τέτοιο βαθμό ώστε αμέσως μετά την ανακοίνωση της καθόδου τους στις εκλογές, τα ΜΜΕ της Αργεντινής να προβάλλουν συνέχεια στιγμιότυπα από την κριτική που της ασκούσε. Η ουσία είναι ότι ο Φερνάντες ενώ απορρίπτει την πολιτική της λιτότητας δεν είναι διατεθειμένος και να συγκρουστεί με το ΔΝΤ. Πώς θα καταφέρει τούτων δοθέντων να υπογράψει νέα συμφωνία μαζί του για να συνεχίσει να αποπληρώνει τα ομόλογα χωρίς να επιβάλλει νέα μέτρα λιτότητας;

Ο Φερνάντες έχει πολλές φορές επικαλεστεί το παράδειγμα της Ουρουγουάης όταν η κυβέρνηση της το 2000 ήρθε αντιμέτωπη με αδυναμία πληρωμών προς τους πιστωτές της κι επέλεξε να επιμηκύνει τις λήξεις των ομολόγων της, χωρίς να προβεί σε μείωση της ονομαστικής τους αξίας (κούρεμα). Επέλεξε δηλαδή κι επέβαλε την πιο ήπια μορφή αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Θα μπορέσει ο Φερνάντες να κάνει κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι κατά πάσα πιθανότητα θα απαιτεί και τη συναίνεση των πιστωτών; Ή, θα συναντήσει την άρνηση των αγορών και δη των κεφαλαίων – γύπες που θα επιλέξουν να οδηγήσουν την Αργεντινή στη χρεοκοπία κάνοντας έτσι επίδειξη πυγμής απέναντι σε μια μη φιλική κυβέρνηση;

Πηγή : Νέα Σελίδα

Αργεντινή, η χώρα των εκπλήξεων!

Μπορείτε να σκεφτείτε τις αντιδράσεις του διεθνούς Τύπου στην περίπτωση που ένας ηγέτης εν μέσω κρίσης, καλπάζοντος πληθωρισμού και συνεχούς κατρακύλας της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος ανακοίνωνε αυξήσεις στους μισθούς, μείωση στο φόρο εισοδήματος, αυξήσεις στις επιδοτήσεις, κατάργηση του ΦΠΑ και πάγωμα για 90 ημέρες στις τιμές των καυσίμων; Και το οποίο μάλιστα πάγωμα προκαλούσε την οξύτατη αντίδραση βιομηχάνων, εισαγωγέων  και παραγωγών πετρελαίου που αντέτειναν ότι σε ένα περιβάλλον καθημερινής μείωσης της αξίας του εθνικού νομίσματος το πάγωμα των τιμών θα οδηγήσει είτε στη χρεοκοπία τους είτε σε ανεπαρκή τροφοδοσία της αγοράς και σε ελλείψεις; Διεθνής Τύπος και οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ για παράδειγμα, θα κατακεραύνωναν την κυβέρνηση που προχώρησε σε τέτοιες εξαγγελίες κατηγορώντας την για λαϊκισμό και ανευθυνότητα, ενώ θα ζητούσαν την εσπευσμένη επιστροφή στον …ορθό οικονομικό δρόμο. Όλα αυτά θα συνέβαιναν με απόλυτη βεβαιότητα, και τα έχουμε δει να υλοποιούνται ουκ ολίγες φορές, εκτός κι αν…

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Εκτός αν ο πολιτικός που τα εξαγγέλλει είναι άνθρωπος των αγορών κι αυτές οι ανακοινώσεις αποτελούν την τελευταία του ελπίδα να διατηρηθεί στην εξουσία, όπως συμβαίνει με τον πρόεδρο της Αργεντινής, Μαουρίτσιο Μάκρι, που στις 11 Αυγούστου δέχθηκε μια ταπεινωτική, αν και 100% προβλέψιμη, ήττα. Στην πολιτική όμως συχνά μετράει και το μέγεθος. Κι η διαφορά των 15,6 μονάδων με την οποία κέρδισε τον πρώτο γύρο των εκλογών ο Αλμπέρτο Φερνάντες (κερδίζοντας 47,7% των ψήφων έναντι 32,1% του νεοφιλελεύθερου και βαθύπλουτου σημερινού προέδρου) δεν είναι μόνο ταπεινωτική, αλλά επίσης αποκλείει υπό κανονικές συνθήκες και το ενδεχόμενο της πολιτικής ανάκαμψης. Γι’ αυτό και επιστράτευσε εργαλεία που ο ίδιος καταδίκαζε απερίφραστα, χαρακτηρίζοντάς τα υπεύθυνα για τα οικονομικά προβλήματα της Αργεντινής.

Φυσικά, επ’ ουδενί δεν πρόκειται ακόμη κι αυτά τα μέτρα να εξασφαλίσουν την πρώτη θέση στον δεξιό πρόεδρο, εκλεκτό των αγορών. Στην καλύτερη περίπτωση να μικρύνουν τη διαφορά και να κάνουν την ήττα πιο αξιοπρεπή, μιας και οι μνήμες της φτωχοποίησης τα 3,5 χρόνια που διήρκεσε η θητεία του δε σβήνουν σε 1,5 μήνα. Η σύγκριση μάλιστα με τη θητεία των Κίρχνερ, πρώτα του Νέστορ Κίρχνερ που κυβέρνησε από το 2002 μέχρι το 2010 οπότε πέθανε από έμφραγμα κι έκτοτε της συζύγου του, Κριστίνα Κίρχνερ, είναι συντριπτική εναντίον του δεξιού Φερνάντες, ο οποίος το 2008 παραιτήθηκε από την κυβέρνηση του Κίρχνερ, διαφωνώντας για την γενναιόδωρη οικονομική του πολιτική. Αποτέλεσμα ωστόσο εκείνης της περιόδου, που αποκαλείται και Κιρχνερισμός, ήταν η φτώχεια να μειωθεί κατά 71% και ακραία φτώχεια κατά 81%! Επί Μάκρι, αντίθετα, όχι μόνο φτώχεια και ανεργία αυξήθηκαν ξανά, αλλά χτύπησαν επίσης «κόκκινο» ο πληθωρισμός και το δημόσιο χρέος. Κατάφερε δηλαδή το ακατόρθωτο: ενώ οι δεξιοί συνήθως καμαρώνουν για την τιθάσευση των δημόσιων οικονομικών και των κάθε λογής οικονομικών δεικτών θυσιάζοντας στο βωμό τους την κοινωνική συνοχή, η νεοφιλελεύθερη συνταγή του Μάκρι, όπως επιβλήθηκε με την αμέριστη βοήθεια του ΔΝΤ που χορήγησε στη χώρα δάνειο ρεκόρ ύψους 57 δισ. δολ., οδήγησε στα βράχια και τους δείκτες και τους ανθρώπους!

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο το έδαφος στην οικονομία της Αργεντινής τρίζει κι αυτό όχι λόγω των φιλολαϊκών εξαγγελιών του απερχόμενου προέδρου Μάκρι. Τρίζει γιατί οι οίκοι αξιολόγησης ενεργοποίησαν ήδη τον γνωστό φαύλο κύκλο που μετατρέπει τον μακρινό κίνδυνο σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Πρωταγωνιστές ήταν οι Fitch και S&P Global Ratings που την Παρασκευή 16 Αυγούστου υποβάθμισαν την οικονομία της Αργεντινής (σε CCC από B και B- από B, αντίστοιχα) δίνοντας νέα ώθηση στην πτώση των τιμών των μετοχών, της ισοτιμίας του πέσο έναντι του δολαρίου και της ανόδου των αποδόσεων των ομολόγων. Οι επιπτώσεις όλων αυτών των αρνητικών εξελίξεων στη καθημερινή ζωή είναι κατακλυσμιαίες καθώς μεταφράζονται σε ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών (ακόμη και το βοδινό κρέας έχει αυξηθεί κατά 67% από τον Μάιο του 2018 ως τον Μάιο του 2019), μείωση της ζήτησης και κατάρρευση της αγοράς που αδυνατεί να λειτουργήσει σε τόσο απρόβλεπτες συνθήκες.

Στο έδαφος αυτής της εν εξελίξει επίθεσης των αγορών στην Αργεντινή, που ισοδυναμεί με την τιμωρία ενός λαού επειδή δεν ψηφίζει τον εκλεκτό τους, ο αδιαμφισβήτητος νικητής των εκλογών που ως αντιπρόεδρο θα έχει την Κριστίνα Κίρχνερ εξασφαλίζοντας έτσι τη συνέχεια του Κιρχνερισμού, ήδη προανήγγειλε επαναδιαπραγμάτευση των όρων δανεισμού από το ΔΝΤ. Με άρθρο που έγραψε στην μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα της Αργεντινής, Clarin, χωρίς μισόλογα, αμφισημίες και λεονταρισμούς χαρακτήρισε επιβλαβή για την Αργεντινή τη συμφωνία με το ΔΝΤ και ξεκαθάρισε ότι «υπάρχει μόνο μία αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα κι αυτή είναι ότι η Αργεντινή σε αυτές τις συνθήκες δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει το δάνειο που έλαβε».

Παρότι ο Φερνάντες δεν προανήγγειλε παύση πληρωμών, παρά μόνο τροποποίηση των όρων αποπληρωμής (με πιθανή επιμήκυνση των δόσεων εξόφλησης) δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η Αργεντινή θα μπορέσει να αποπληρώσει τις δανειακές της υποχρεώσεις. Η αβεβαιότητα πηγάζει από το γεγονός ότι το 80% του δημόσιου χρέους της είναι σε δολάρια, με την αποπληρωμή του να γίνεται όλο και πιο δυσβάσταχτη όσο υποτιμάται το πέσο. Για το 2019 οπότε έχει να αποπληρώσει 33,7 δισ. δολ. τα 6,3 δισ. που αναμένει από το ΔΝΤ προσφέρουν μια μικρή ανακούφιση. Δεν εγγυώνται ωστόσο ότι θα αποπληρωθούν στο ακέραιο όλες οι λήξεις. Για το 2020 τα πράγματα είναι ακόμη πιο αβέβαια, ειδικά αν συνεχιστεί η υπονόμευση της νέας κυβέρνησης από τις διεθνείς αγορές…

Πηγή: Νέα Σελίδα