Νέο γύρο λεηλασίας του δημόσιου χρήματος ετοιμάζουν οι τράπεζες (Πριν, 2 Νοεμβρίου 2014)

Στην αντεπίθεση πέρασε η τραπεζική ελίτ, πριν καν κλείσει μια εβδομάδα από την δημοσίευση των αποτελεσμάτων των «τεστ αντοχής» από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αξιοποιώντας στο έπακρο το σκανδαλωδώς ευνοϊκό για τα συμφέροντά της κλίμα που έχει διαμορφωθεί. Έτσι, στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο που εξέδωσε μόλις προχθές Παρασκευή 31 Οκτωβρίου η Άλφα Μπανκ χαρακτηρίζει ως επιτακτική την ανάγκη «ταχείας αποκατάστασης του ιδιωτικού ιδιοκτησιακού χαρακτήρα» των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Ταυτόχρονα ανοίγει και την ατζέντα του επόμενου διαστήματος που σχεδόν μονοπωλείται από το στόχο άντλησης εκείνων ακριβώς των κεφαλαίων για κάθε μία τράπεζα που θα μειώσουν την συμμετοχή του δημοσίου σε επίπεδα κάτω του 50%.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Ωστόσο ούτε η Άλφα Μπανκ, ούτε καν η κυβέρνηση που έσπευσε να οικειοποιηθεί τα θετικά αποτελέσματα των «τεστ αντοχής» χαρακτηρίζοντάς τα πειστήρια του success story, θυμήθηκαν ότι αν σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές οι τέσσερις τράπεζες το οφείλουν στα λεφτά των φορολογουμένων! Πακτωλοί δημόσιου χρήματος, που προέρχονται από τις τσέπες των φορολογουμένων και υπό οποιαδήποτε μορφή (ρευστού ή εγγυήσεων) δόθηκαν στους τραπεζίτες από την αρχή της κρίσης προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες. Στην Ελλάδα μόνο από το 2008 άντλησαν 211,5 δισ. ευρώ. Στις 27 χώρες της ΕΕ από το 2008 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2012 τέθηκε στη διάθεση τους το αστρονομικό ποσό των 5 τρισ. 86 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 40,3% του ΑΕΠ του 2011. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του καπιταλισμού δεν υπήρξε κλάδος επιχειρηματικής δραστηριότητας που να είναι τόσο αεριτζίδικος, τόσο προβληματικός κι εν τέλει τόσο κρατικοδίαιτος όσο οι τράπεζες.

Τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής απέδειξαν πριν απ’ οτιδήποτε άλλο την καθοριστική συμβολή που είχαν στη διάσωση των τραπεζών οι αποφάσεις των κυβερνήσεων να χαρίσουν στους τραπεζίτες δημόσιο χρήμα. Είναι λεφτά που δεν έγιναν επιδόματα ανεργίας ή χρηματοδοτήσεις στα δημόσια νοσοκομεία για να μπορούν σήμερα η Γιούρομπανκ, η Εθνική, η Πειραιώς κι η Άλφα Μπανκ να καμαρώνουν ότι πέρασαν τον πήχη των τεστ αντοχής. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι με το βασικό σενάριο που χρησιμοποίησε η ΕΚΤ, στη βάση των ισολογισμών της 31 Δεκεμβρίου 2013, οι τρεις πρώτες τράπεζες «κόπηκαν». Η έλλειψη κεφαλαίου που διαπιστώθηκε ανέρχεται αντίστοιχα σε 4,63 δισ. ευρώ, 3,43 δισ. και 0,66 δισ. ευρώ. Από τις 25 τράπεζες που κόπηκαν σε σύνολο 130 τραπεζών, οι 3 είναι ελληνικές χρησιμοποιώντας το βασικό σενάριο, ενώ από τα 25 δισ. που απαιτούνται σε όλη την Ευρώπη τις μεγαλύτερες ανάγκες κεφαλαίου εμφάνιζε η Ιταλία (9,7 δισ.) και στη συνέχεια έρχονταν η Ελλάδα (8,7 δισ.) κι η Κύπρος (2,4 δισ. ευρώ). Η εικόνα διορθώθηκε στο πλαίσιο της συνολικής αξιολόγησης, που έλαβε υπ’ όψη της τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα (κι οι ελληνικές τράπεζες την άνοιξη προχώρησαν του 2014 στην δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση) όπως επίσης και τα επιχειρηματικά σχέδια που έχουν κατατεθεί κι εγκριθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ (πχ απόσυρση της Εθνικής από την τουρκική θυγατρική της Φινάνς Μπανκ), χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η πλήρης ενσωμάτωσή τους επομένως στη σημερινή αποτίμηση δεν είναι χωρίς ρίσκο.

Με τα λεφτά των φορολογουμένων που σκανδαλωδώς οικειοποιήθηκαν οι τράπεζες πέρασαν τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Σημασία ωστόσο έχει ότι η στήριξη των τραπεζών από τον δημόσιο δεν ήταν μια ταμειακά ουδέτερη διαδικασία. Δεν δανείστηκαν δηλαδή ένα ποσό από το δημόσιο το οποίο στη συνέχεια, απλώς, επέστρεψαν. Οι τραπεζίτες ζημίωσαν σημαντικά και κατ’ επανάληψη το δημόσιο όλα αυτά τα χρόνια και θα το ζημιώσουν μετά βεβαιότητας όσο θα υλοποιούν το σχέδιο απομάκρυνσης του δημοσίου από το μετοχικό τους κεφάλαιο! Η μεταφορά ζημιών στο δημόσιο έγινε από τη στιγμή που η κυβέρνηση μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποδέχθηκε να γίνει η ανακεφαλαιοποίηση με τιμές χαμηλότερες από το επίπεδο αγοράς του ΤΧΣ. Έτσι φτάσαμε να ολοκληρωθεί «επιτυχημένα» κατά τους τραπεζίτες και επιζήμια για τα λαϊκά συμφέροντα ο δεύτερος κύκλος ανακεφαλαιοποίησης. Ακόμη και τώρα όμως στις 3 από τις 4 τράπεζες το δημόσιο έχει υπό την κατοχή του την απόλυτη πλειοψηφία των μετοχών καθώς η συμμετοχή του ΤΧΣ στην Τράπεζα Πειραιώς ανέρχεται στο 67,3%, στην Άλφα Μπανκ στο 66,4%, στην Εθνική στο 57,2% και στην Γιούρομπανκ στο 35,4%. Από την άλλη όμως όσο οι τραπεζίτες, με την επίνευση της Τρόικας και την στήριξη της συγκυβέρνησης, προχωρούσαν το σχέδιο επιστροφής των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα που τις κατέστρεψε, τόσο το ΤΧΣ ζημιωνόταν για να φτάσει η συμμετοχή του στις τέσσερις τράπεζες με βάση τις τελευταίες καταστάσεις του (26 Σεπτεμβρίου) να ανέρχεται σε 17 δισ. ευρώ, όταν στις 31 Δεκεμβρίου 2013 ανερχόταν σε 22,6 δισ. ευρώ, που σημαίνει απώλειες της τάξης του 25%, σε λιγότερο από ένα χρόνο! Ειρήσθω εν παρόδω: Δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την ταχύτητα με την οποία οι λάτρεις των υψηλών αποδόσεων και της μέγιστης αποτελεσματικότητας στην κατανομή των πόρων τραπεζίτες γίνονται Τσοβόλες όταν διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα… Οι νέοι κύκλοι ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, από τους οποίους πάλι κατά σκανδαλώδη θα αποκλείεται το ΤΧΣ, θα σημάνουν νέες ζημιές για τους δημόσιους πόρους. Στη βάση των παραπάνω δεν προκαλεί καμία έκπληξη, πλέον, η προνοητικότητα που επέδειξε η κυβέρνηση να θωρακίσει νομικά την διοίκηση του ΤΧΣ, όπως και του ΤΑΙΠΕΔ, απαλλάσσοντας τις από κάθε νομική ευθύνη για τις αποφάσεις που λαβαίνουν προς όφελος των τραπεζιτών κι εν γένει των ιδιωτών, δουλεύοντας ακούραστα για την ομαλή μεταβίβαση της μεγαλύτερης σε αξίας περιουσία που έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Εδώ, το ποινικό έγκλημα (ληστές τραπεζών, διαρρήκτες, απαγωγείς κι εκβιαστές) δεν μπορεί να μην κατηγορήσει Σαμαρο-βενιζέλους και Τρόικα για αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς ποτέ δεν απόλαυσε το καθεστώς ατιμωρησίας που χαρίστηκε στους τραπεζίτες…

Φυσικός αυτουργός, μεταξύ άλλων, σε αυτό το οικονομικό έγκλημα ήταν ο Γ. Στουρνάρας, καθώς από τη θέση του ως υπουργού Οικονομικών μεθόδευσε την υλοποίηση υπό το φως της μέρας όσων αποφασίζονταν μεταξύ μεγαλο-τραπεζιτών και κυβέρνησης τη νύχτα. Με την συνάντηση επομένως που είχε μαζί του ο Αλ. Τσίπρας την προηγούμενη εβδομάδα στην Τράπεζα Ελλάδας δεν έδωσε συγχωροχάρτι μόνο για την αντιδημοκρατική επιλογή του από τον Α. Σαμαρά στο πλαίσιο της περιβόητης ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών που σημαίνει ουσιαστική και τυπική υπαγωγή στην ΕΚΤ και ανυπαρξία τυπικής έστω λογοδοσίας στο εσωτερικό της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε συγχωροχάρτι επίσης και στους σκανδαλώδεις χειρισμούς που έγιναν με τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, ενώ ενταφίασε και το αίτημα της εθνικοποίησης των τραπεζών, καθώς το μόνο το οποίο απαίτησε από τις τράπεζες ήταν να δώσουν δάνεια.

Ρευστότητα ωστόσο δεν πρόκειται να δοθεί από τις τράπεζες, για πολλούς μάλιστα λόγους. Επειδή η ολοκλήρωση των εγκεκριμένων σχεδίων προϋποθέτει να κλείσουν περαιτέρω οι στρόφιγγες των δανείων κι όχι να ανοίξουν. Επειδή τα «κόκκινα» δάνεια εξακολουθούν να αποτελούν ωρολογιακή βόμβα για τους ισολογισμούς των τραπεζών, παρά τις προβλέψεις που έχουν γίνει, οι οποίες δεν προδικάζουν την μείωσή τους. Μέχρι στιγμής σε ένα σύνολο δανειακού χαρτοφυλακίου ύψους 213 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (για περίοδο άνω των 90 ημερών) ξεπερνούν τα 80 δισ. ευρώ. Σχεδόν δηλαδή το 1 στα 3 δάνεια είναι «κόκκινο». Ο σημαντικότερος ωστόσο λόγος για τον οποίο οι τράπεζες δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά στο προσεχές μέλλον σχετίζεται με την ένταξή τους από αύριο Δευτέρα 3 Νοεμβρίου στην Ενιαία Εποπτική Αρχή, που μόλις δημιουργήθηκε με καθήκον να επιτηρεί τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα. Εύκολα μπορούμε να προβλέψουμε ότι ειδικά για τις τράπεζες που βρίσκονται στη ζώνη του κινδύνου (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία) καμία δανειακή επέκταση δεν πρόκειται να εγκρίνεται από την Φρανκφούρτη, μέχρις ότου να φύγουν οριστικά από την ζώνη του λυκόφωτος. Επιπλέον σε αυτό το πλαίσιο θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου που είναι ήδη σε εξέλιξη προς όφελος των γερμανικών κι άλλων βορειοευρωπαϊκών τραπεζών και σε βάρος των περιφερειακών. Η βίαιη διαδικασία ανασχεδιασμού του ευρωπαϊκού τραπεζικού χάρτη αποτυπώθηκε σε ανακοίνωση της ΕΚΤ με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου όπου αναφερόταν ότι ο συνολικός αριθμός των πιστωτικών ιδρυμάτων το 2013 μειώθηκε σε 5.948 από 6.100 το 2012 και 6.690 το 2008. Το ενεργητικό τους αντίστοιχα συρρικνώθηκε σε 26,8 τρισ. ευρώ το 2013, από 29,6 τρισ. το 2012 και 33,5 τρισ. το 2008. Σε αυτή την πορεία (όπου προτεραιότητα έχει εκκαθάριση σε εθνικό έδαφος και μετά θα ακολουθήσουν οι υπερεθνικές εξαγορές και συγχωνεύσεις) είναι αυταπάτη να αναμένεται πως οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν να είναι ελληνικές τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα όμως είναι και σκάνδαλο ολκής να θεωρείται ως το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου ο τερματισμός της επιρροής των κυβερνήσεων επί των διοικήσεων των τραπεζών, όπως υπόσχεται η επικεφαλής της Ενιαίας Εποπτικής Αρχής Ντανιέλ Λουί, όταν ειδικά οι ελληνικές τράπεζες ανήκουν ουσιαστικά στο δημόσιο!

Τούτων δοθέντων, η προβολή του αιτήματος της εθνικοποίησης των τραπεζών, που μεταφράζεται σε πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων του δημοσίου ως πλειοψηφικού μετόχου με τον ταυτόχρονο καταλογισμό ποινικών ευθυνών στις ιδιωτικές διοικήσεις για την χρεοκοπία τους, αποτελεί αίτημα που είναι κάτι παραπάνω από κοινωνικά αναγκαίο. Η επιθετική διεκδίκησή του δε σήμερα, όσο ακόμη είναι δηλαδή εφικτή η υλοποίησή του και πριν ολοκληρωθούν οι νέες ανακεφαλαιοποιήσεις, επείγει! Το «θάψιμό» του αντίθετα, όπως έκανε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στη συνάντησή της με τον Στουρνάρα, ισοδυναμεί με συνενοχή στην πολιτική της λεηλασίας του δημόσιου πλούτου.

Εθνική Τράπεζα, λίκνο της διεθνούς κερδοσκοπίας (Unfollow, Ιούνιος 2014)

Τα όσα συνέβησαν στο ελληνικό χρηματιστήριο στα μέσα Μαΐου με επίκεντρο την μετοχή της Εθνικής Τράπεζας, χωρίς να ιδρώσει το αφτί κανενός εισαγγελέα, θα αποτελούσαν απλώς ένα ακραίο παιχνίδι κερδοσκοπίας. Δυστυχώς αποτελούν την επίσημη πρώτη στα όσα πρόκειται να ακολουθήσουν όχι μόνο στις τράπεζες αλλά στο σύνολο σχεδόν της ελληνικής οικονομίας, τουλάχιστον στις σημαντικότερες επιχειρήσεις της, από τη στιγμή που τον τόνο στην ελληνική αγορά κεφαλαίων ανέλαβε να δώσει η άγρια κερδοσκοπία αξιοποιώντας τα εκατομμύρια που επένδυσε σε ελληνικές μετοχές και τις τράπεζες.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Για την κυβέρνηση Σαμαρά και την διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας η συμμετοχή ακραίων κερδοσκοπικών κεφαλαίων στην πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση της ήταν μια ακόμη ένδειξη της αναβάθμισης της οικονομίας και της εξόδου από την κρίση, του περίφημου successstory. Στην πραγματικότητα οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης ήταν τέτοιοι που η Εθνική χαρίστηκε στους κερδοσκόπους, σε βάρος όχι μόνο των ελλήνων φορολογουμένων, αλλά επιπλέον των εργαζομένων της και της ίδιας της οικονομίας. Αρκεί μια ματιά στο who is whoτων νέων μετοχών, για να εξακριβωθεί η «τραγική ποιότητα» των επενδυτών μας, για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Ν. Δένδια: Σόρος, το κράτος του Αμπού Ντάμπι, J.P. Morgan, Pimco, Fidelity και, μεταξύ άλλων, η Blackrock. Εκ των έσω οι Σπ. Λάτσης, Β. Μαρινάκης, Ν. Πατέρας κ.α.

Στους μετόχους εξωτερικού δεν ξεχωρίζει μόνο η συμμετοχή επαγγελματιών κερδοσκόπων που επισήμως λειτουργούν στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσινγκτον, σαν το μακρύ της χέρι δηλαδή. Ξεχωρίζει επίσης η παρουσία επενδυτικών κεφαλαίων-πλυντηρίων και άλλων που η συμμετοχή τους συνιστά κορυφαία σύγκρουση συμφέροντος, όπως πχ της Blackrock που για τις ελληνικές τράπεζες, μετά τους ελέγχους που διενήργησε κατ’ εντολή του ΔΝΤ, ξέρει περισσότερα κι απ’ τους μετόχους της. Γνωρίζει επομένως όχι μόνο την ακριβή χρηματοοικονομική της κατάσταση αλλά και πότε είναι η ώρα να …«βγει».

Από τους μετόχους «εσωτερικού» πρόκληση αποτελεί η παρουσία του Λάτση, που δεν αφήνει ούτε ένα ξεπούλημα δημόσια περιουσίας που να μην …τρουπώσει. Πλέον συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων που έχει, μέσω των warrants, η συμμετοχή του στο μετοχικό κεφάλαιο μπορεί να φτάσει το 6,25% του συνόλου.

Πούλαγαν αέρα οι επενδυτές!

Οι όροι της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής αποτελούν ξεπούλημα, κι ουδέποτε θα είχε προχωρήσει αν τα μέλη του ΤΧΣ δεν είχαν εξασφαλίσει με νόμο το ακαταδίωκτό τους, πρώτα και κύρια λόγω της τιμής που επελέγη: 2,2 ευρώ η μετοχή όταν η τιμή κλεισίματος στο χρηματιστήριο της πιο κοντινής ημερομηνίας (8 Μαΐου 2014) ήταν 2,58 ευρώ, ενώ η τιμή με την οποία έγινε η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου το 2013 ήταν 4,29 ευρώ. Η έκπτωση που προκύπτει σε σχέση με πέρυσι φτάνει το 48%! Κατά συνέπεια δημιουργήθηκε ζημιά για όσους ήταν ήδη «μέσα», με πρώτο και κύριο το ΤΧΣ που μετά κι απ’ αυτή την αύξηση συνεχίζει να διατηρεί το 57% των μετοχών, από 84% που διατηρούσε πριν την πρόσφατη αύξηση. Στη συνέχεια, λόγω των επιλογών της Εθνικής, του ΤΧΣ και του επιτελείου του Στουρνάρα, ζημιά προκλήθηκε στα ασφαλιστικά ταμεία που διατηρούν τοποθετήσεις, όπως και στους μικρομέτοχους στους οποίους δεν επιτράπηκε καν να συμμετάσχουν στην αύξηση, όπως δεν επιτράπηκε σε κανέναν επενδυτή από την Ελλάδα. Το φιλέτο ήταν «μόνο για ξένους», σε μια κορυφαία περίπτωση διακριτικής μεταχείρισης μετόχων, και το σημαντικότερο μόνο για τους μεγάλους καρχαρίες κι όχι για την μαρίδα…

Το χειρότερο όμως ήταν πως ήδη είχαν διαμορφωθεί οι προϋποθέσεις για κερδοσκοπικά παιχνίδια: η τιμή που επελέγη, το κερδοσκοπικό προφίλ των νέων επενδυτών σε συνδυασμό με το περιθώριο τριών ημερών που δίνει το χρηματιστήριο για την τακτοποίηση των συναλλαγών επέτρεψαν ένα άγριο σορτάρισμα στην μετοχή της Εθνικής, που ξεπέρασε τα επιτρεπτά όρια φτάνοντας στο σημείο των «γυμνών πωλήσεων», δηλαδή χωρίς αντίκρισμα, 5,7 εκ. μετοχών μιας και το αντίκρισμα θα ήταν οι νέες μετοχές. Πρωταγωνιστές ήταν οι επενδυτές που είχαν ήδη εξασφαλίσει την αγορά των νέων μετοχών και  ξεκίνησαν να τις πουλούν πριν καν τις πάρουν στα χέρια τους, με αποτέλεσμα όταν έφτασε το πλήρωμα του χρόνου και έπρεπε να καλύψουν τις θέσεις τους να αποδειχθεί η γύμνια τους. Κι όταν αποκαλύφθηκε η αρπαχτή και για λίγες ώρες είχαν πάρει φωτιά τα τηλέφωνα αναγκάστηκαν να αγοράσουν μετοχές σε υψηλότερες τιμές, με προφανή και μεγάλη χασούρα, για να μπορούν να τις εμφανίσουν και να κλείσει όπως-όπως το θέμα που δημιουργήθηκε.

Η έρευνα που ξεκίνησε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ακόμη κι αν καταλήξει στην επιβολή προστίμου, δεν πρόκειται να ξαναβάλει το τζίνι στο μπουκάλι. Το συγκεκριμένο περιστατικό, όσο ακραίο κι αν είναι, στο εξής θα συμβαίνει όλο και συχνότερα, λόγω του ότι τα (κερδοσκοπικά) κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedgefunds) που έχουν μαζευτεί στην Ελλάδα από το καλοκαίρι του 2013, με πρόσκληση του ίδιου του Σαμαρά κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, λειτουργούν σε αυτήν ακριβώς την – βραχυπρόθεσμη – βάση. Δεν πρόκειται για κάποια ηθική κατηγορία ή κριτική. Εκ του καταστατικού τους τα συγκεκριμένα επενδυτικά κεφάλαια ενδιαφέρονται για αποδόσεις στη βάση το πολύ ενός εξάμηνου, αναλαμβάνοντας υψηλότερους κινδύνους. Το αποτέλεσμα όμως είναι να αυξάνονται οι κλυδωνισμοί στην οικονομία, ακόμη και στο χρηματιστήριο. Η πτώση που κατέγραψε το ΧΑΑ από τις 18 Μαρτίου μέχρι τις 22 Μαΐου (από 1.370 μονάδες στις 1.151, δηλαδή 16%) με βασικό υπεύθυνο τις τραπεζικές μετοχές δεν δικαιολογούταν από πουθενά αλλού πέρα από τις βραχυπρόθεσμες μεταβολές στις θέσεις των συγκεκριμένων κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνων. Η ορμητική τους είσοδος επομένως στην Ελλάδα μόνο την σταθερότητα, που υπόσχεται ο Σαμαράς, δεν δημιουργεί.

Κατ’ όνομα κρατικές οι τράπεζες

Οι κίνδυνοι μάλιστα αυξάνονται εκθετικά λόγω της επιλογής τους να τοποθετηθούν στις τράπεζες που το στίγμα τους στον επιχειρηματικό χάρτη θα γίνει πολύ πιο έντονο το επόμενο χρονικό διάστημα, όσο θα ξαναχαράσσεται ο επιχειρηματικός χάρτης, στα μέτρα των τραπεζών. Κατ’ αρχάς ακόμη κι η δική τους «ιδιωτικοποίηση» που είναι ο απώτερος στόχος αργεί. Μέχρι στιγμής παρότι οι τέσσερις μεγαλύτερες συστημικές τράπεζες έχουν αντλήσει μόνο σε δύο μήνες 8 δισ. ευρώ από το χρηματιστήριο με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, και τον τελευταίο χρόνο 37 δισ. από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κατά πλειοψηφία ανήκουν στο ΤΧΣ, είναι δηλαδή κατ’ όνομα κρατικές. Χαρακτηρισμός που απέχει σημαντικά από την πραγματικότητα λόγω του ότι τις αποφάσεις συνεχίζουν να τις λαμβάνουν οι ίδιες αποτυχημένες ιδιωτικές διοικήσεις, αξιοποιώντας την απόφαση Τρόικας και κυβέρνησης να διατηρήσουν τα προνόμια τους από τη στιγμή που κατέβαλαν με ιδιωτική συμμετοχή το 10% στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Φυσικά, γιατί το όριο τέθηκε στο 10% κι όχι στο 30%, 40% ή 50%+1 ουδέποτε αιτιολογήθηκε, αφήνοντας ανοιχτή την μία και μοναδική ερμηνεία: τόσα μπορούσαν, τόσα έβαλαν και τα υπόλοιπα τα άφησαν για μας, που μέχρι στιγμής έχουμε επιβαρυνθεί με 211,5 δις. ευρώ για την διάσωσή τους.

Ως αποτέλεσμα μετά από δύο επιτυχείς, για τραπεζίτες και κυβέρνηση, γύρους αυξήσεων κεφαλαίου η συμμετοχή του ΤΧΣ στις τράπεζες ανέρχεται στα εξής ποσοστά: Γιούρομπανκ 35,4%, Εθνική 57,2%, Πειραιώς 67,3% και Άλφα Μπανκ 69,9%! Με άλλα λόγια, ακόμη και σήμερα, παρά μάλιστα τους σκανδαλώδεις όρους πώλησης που επέβαλλαν, η απόλυτη πλειοψηφία των μετοχών (για τις τρεις τουλάχιστον) ανήκει στο δημόσιο με την ευρεία έννοια. Δηλαδή, παραμένει στο τραπέζι η δυνατότητα πλήρους κρατικοποίησής τους, χωρίς φυσικά καμιά αποζημίωση στις διοικήσεις τους που θα πρέπει να απολογηθούν στην δικαιοσύνη για την ζημιά που έχει υποστεί το δημόσιο συμφέρον από τις πράξεις και τις παραλείψεις τους. Όπως έγινε ακόμη και στην Ιρλανδία, όπου δεν υιοθετήθηκε καν το ισλανδικό ριζοσπαστικό μοντέλο του λουκέτου, ωστόσο στελέχη της Anglo-IrishBankοδηγήθηκαν στη φυλακή αφού κρίθηκαν ένοχοι για παράνομες δανειοδοτήσεις. Στην Ελλάδα ούτε καν αυτό δεν έγινε κι οι υπαίτιοι της χρεοκοπίας τους συνεχίζουν να διοικούν τις τράπεζες, στέλνοντας τον λογαριασμό στους φορολογούμενους.

Κόκκινα δάνεια και μαύρη εργασία

Για το μέλλον μάλιστα αυτός ο λογαριασμός προβλέπεται, για πολλούς λόγους, αρκετά αυξημένος. Είναι πριν απ’ όλα το κόστος που θα απαιτηθεί για την πλήρη «ιδιωτικοποίησή» τους που θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τα επόμενα 3,5 χρόνια. Επίσης είναι το κόστος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που υπερβαίνουν το 30%, αγγίζοντας σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις ακόμη και τα 70 δισ. ευρώ. Η αποτίμηση και η διαχείρισή τους, ωστόσο, είναι εξόχως προβληματική λειτουργώντας σαν γάγγραινα για την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών για τρεις λόγους.

Πρώτο, γιατί ακόμη κι οι αναχρηματοδοτήσεις που έχουν συμφωνηθεί (πολλές εκ των οποίων έγιναν άρον-άρον) δεν εξυπηρετούνται με αποτέλεσμα η κατηγορία των «κόκκινων» δανείων να αυξάνεται συνεχώς. Δεύτερο, γιατί οι εξασφαλίσεις που τα συνοδεύουν, συνήθως ακίνητα, είναι υπερτιμημένες, με αποτέλεσμα οι ζημιές που προκύπτουν μετά την αφαίρεση των προσημειώσεων να πρέπει να αυξηθούν. Τέλος, επειδή η προτεραιότητα που διατηρεί το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία σε περίπτωση κατάσχεσης εξανεμίζει ακόμη κι αυτά τα θεωρητικά οφέλη των τραπεζών.

Κοινή συνισταμένη των παραπάνω είναι ότι τα κεφάλαια που θα απαιτηθούν για να περάσουν οριστικά την διαχωριστική γραμμή ζωής και θανάτου θα αυξάνεται. Θα ξεπεράσει ακόμη και τις προβλέψεις των stresstestsπου παρήγγειλε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κι αναμένεται να δημοσιοποιηθούν τον Οκτώβριο, κι εκτιμώνται, το ανώτερο, σε 5 δις. ευρώ. Καθόλου τυχαία δεν είναι η απόφαση του ΤΧΣ να διατηρήσει τα 11,5 δις. ευρώ που περίσσεψαν μέχρι στιγμής από τα 50 δις. της ανακεφαλαιοποίησης. Στο κόστος της ιδιωτικοποίησης και των κόκκινων δανείων προστίθεται η υποχρέωση αποπληρωμής ως τις 28 Φεβρουαρίου 2015 στην ΕΚΤ 40 δις. ευρώ τα οποία είχαν δανειστεί οι ελληνικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια κι επίσης το μέρισμα στους κερδοσκόπους.

Η υπόσχεση που έδωσε η διοίκηση της Εθνικής στις 20 Μαΐου για διανομή μερίσματος δεν στρεφόταν στους μικρομετόχους που έχουν καταστραφεί από την αγορά της μετοχής της Εθνικής – αρκεί να σκεφτούμε ότι πριν την κρίση η τιμή της ξεπερνούσε τα 150 ευρώ! Η διοίκηση της Εθνικής στους κερδοσκόπους απευθυνόταν που αγόρασαν Εθνική προσβλέποντας στο μέρισμα! Από την μια λοιπόν αυξημένες απαιτήσεις από την άλλη η απαίτηση για κέρδη. Σε αυτό το βωμό θα θυσιαστούν χιλιάδες ποιοτικές θέσεις εργασίας που θα καταργηθούν στο όνομα των συνεργιών (ενδεικτικό γεγονός είναι η αναγγελθείσα πρόσληψη χαμηλόμισθων υπαλλήλων στην Εθνική μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εθελούσιας συνταξιοδότησης), θα μειωθούν μισθοί και θα κλείσουν χιλιάδες υπερχρεωμένες επιχειρήσεις προκειμένου να ρευστοποιηθούν τα περιουσιακά τους στοιχεία για να ταϊστεί ο μινώταυρος της κερδοσκοπίας.

Το μέλλον επομένως που μας επιφυλάσσουν οι τράπεζες απορροφώντας πόρους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για δημόσιες επενδύσεις και την δημιουργία θέσεων εργασίας, είναι πιο ζοφερό από το παρελθόν, όσο παραμένουν ιδιωτικές και δεν εθνικοποιούνται, ακόμη και τώρα.

Εκτός ελέγχου το δημόσιο χρέος! (Πριν, 7 Οκτωβρίου 2012)

Η κατάσταση στα δημόσια οικονομικά είναι δραματική, απείρως χειρότερη αυτής που φαίνεται από πρώτη ματιά και αυτής που παρουσιάζουν τα μέσα ενημέρωσης, με αποτέλεσμα μια υποτροπή της ελληνικής κρίσης να είναι θέμα λίγων εβδομάδων.

Θέμα ημερών πάντως είναι οι νέες περικοπές που ζητά η Τρόικα και το παζάρι που εξελίσσεται στο υπουργείο Οικονομικών με επίκεντρο τα μέτρα λιτότητας που ζητούν να εφαρμοστούν. Η κυβέρνηση δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι είναι πρόθυμη να συναινέσει. Πολύ πιθανά με τριβές και με απώλειες στο εσωτερικό της, αλλά δεν έχει καμιά πρόθεση να τραβήξει το σχοινί στα άκρα, παρότι αυτή τη στιγμή είναι ηλίου φαεινότερο πως όλοι οι υπολογισμοί για το δημόσιο χρέος έχουν τιναχθεί στον αέρα και είναι εμφανές ότι η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους απέτυχε παταγωδώς. Η επίσκεψη της Μέρκελ στην Αθήνα την Τρίτη σηματοδοτεί την ικανοποίηση του Βερολίνου για την υποτέλεια και την εθελοδουλεία που επιδεικνύει η Αθήνα, ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη που λέει «συνεχίστε κι εμείς είμαστε εδώ»…

Μείωση μισθών

Σε τι να συνεχίσουν; Στην κατακρεούργηση των κοινωνικών δαπανών που δεν έχει τέλος! Όποιος πίστευε ότι κάποια στιγμή θα βρεθεί ένα όριο όπου οι περικοπές θα τερματιστούν δεν έχει παρά να κοιτάξει το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού που δόθηκε στη δημοσιότητα την Δευτέρα 1 Οκτωβρίου και το οποίο φυσικά θα ανατραπεί πολλές φορές. Κάθε φορά όμως θα ανατρέπεται επί τα χείρω για τους εργαζόμενους, ενσωματώνοντας τις νέες απαιτήσεις των πιστωτών. Μέχρι στιγμής οι προβλέψεις είναι δραματικές. Το κονδύλι για μισθούς και συντάξεις για το 2013 μέχρι στιγμής προβλέπεται να μειωθεί κατά 10,6% σε σχέση με το 2012 (από 20,39 δισ. ευρώ σε 18,24) όταν σε σχέση με το 2011 είχε ήδη μειωθεί κατά 6,5% (21,81 δισ. ευρώ). Μια τόσο μεγάλη μείωση για το 2013 πολύ πιθανά περιλαμβάνει όχι μόνο την φτωχοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και την απόλυση μερικών δεκάδων χιλιάδων.

Η Τρόικα προτείνει την απόλυση χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων εδώ και τώρα λόγω του ότι αμφισβητεί τις προβλέψεις που διατυπώνει το υπουργείο Οικονομικών για την πορεία του ΑΕΠ το 2013 (-3,8%). Οι Τροϊκανοί προβλέποντας μεγαλύτερη ύφεση (-5%) κι επομένως λιγότερα φορολογικά έσοδα για το μέλλον, απαιτούν μείωση των δημοσίων δαπανών και την απόλυση χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, μεγαλύτερες περικοπές σε συντάξεις του ΟΓΑ και οικογενειακά επιδόματα και κατάργηση δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα για τους δημόσιους υπαλλήλους, χαρακτηρίζοντας τις προτάσεις της ελληνικής πλευράς για περικοπές στην υγεία, την άμυνα και την τοπική αυτοδιοίκηση ως ανεπαρκείς για να εξισορροπήσουν τις αποκλίσεις που θα καταγραφούν το 2013.

Οι αποκλίσεις όμως δεν αφορούν μόνο τις προβλέψεις για το μέλλον.

 Με τους στίχο «αχ πόσα μας επιφυλάσσει ακόμη το παρελθόν» έκλεινε το ποίημά του με τίτλο Το παρελθόν ο Μάνος Ελευθερίου πριν εννέα χρόνια. Την αγωνία του την συμμεριστήκαμε πολλές φορές από το 2009 όταν οι αναθεωρήσεις των στοιχείων των δημόσιων οικονομικών των προηγούμενων ετών επεφύλασσαν τις χειρότερες εκπλήξεις για το παρόν και το μέλλον. Έτσι και τώρα..

Τα στοιχεία που υπάρχουν στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το δημόσιο χρέος δηλώνουν με την πρώτη ματιά ότι η αναδιάρθρωση του Μαρτίου του 2012, αν είχε σκοπό να μειώσει το ελληνικό δημόσιο χρέος – όπως επίσημα διατείνονταν οι αρχιτέκτονες και οι ντουντούκες τους, απέτυχε παταγωδώς! Παρότι ως απόλυτο μέγεθος το δημόσιο χρέος μειώνεται ελαφρώς το 2012 ως προς το 2011, ως ποσοστό – κι αυτό είναι που όλοι εξετάζουν – αυξάνεται κατά τέσσερις μονάδες φτάνοντας το 169,5% από 165,3% που ήταν το 2011! Πηγαίνοντας δε πιο πίσω, όταν η κατάσταση του δημόσιου χρέους χαρακτηρίστηκε μη βιώσιμη, τα πράγματα φαντάζουν ρόδινα σε σχέση με το τι συμβαίνει σήμερα: Το 2010, για παράδειγμα, όταν ξεκίνησε η εισβολή της ΕΕ και του ΔΝΤ το δημόσιο χρέος ήταν «μόνο» 145%, ενώ το 2009 η χρονιά που θεωρείται ότι ξεκίνησε ο «εκτροχιασμός» των δημόσιων οικονομικών με την υποτιθέμενη αλόγιστη πολιτική παροχών της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή το δημόσιο χρέος ήταν 129,4% του ΑΕΠ. Κι όσο για τον επόμενο χρόνο, το 2013, το δημόσιο χρέος θα φτάσει το 179,3%!

Δεν πρόκειται όμως ποτέ να συμβεί αυτό. Η Τρόικα κι ειδικότερα ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ αρνείται να ανάψει το πράσινο φως για την εκταμίευση της δόσης των 31,3 δισ. ευρώ θέτοντας υπό αμφισβήτηση όχι μόνο τη καταβολή της δόσης αλλά την υλοποίηση όλου του προγράμματος χρηματοδότησης ύψους 174 δισ. ευρώ, για δύο λόγους: Για να πιέσει την κυβέρνηση Α. Σαμαρά να εφαρμόσει χωρίς επιφυλάξεις τις αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις που της ζητούν και δεύτερο επειδή η πορεία του δημόσιου χρέους βρίσκεται εκτός ελέγχου, πιέζοντας για λύσεις. Το αστείο ποιο είναι; Ότι ο ένας λόγος συνδέεται με τον άλλο αρνητικά! Δηλαδή η εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων (αποδεδειγμένα, με βάση την εμπειρία που έχουμε αποκομίσει τα τελευταία χρόνια!) αυξάνει το δημόσιο χρέος, αντίθετα με ό,τι επικαλείται η Τρόικα.

Εκβιάζει το ΔΝΤ

Ο εκβιαστικός χαρακτήρας της απροθυμίας του ΔΝΤ να συναινέσει στην εκταμίευση της δόσης, που στραγγαλίζει την ελληνική οικονομία, φάνηκε πεντακάθαρα σε δημοσίευμα των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς την Πέμπτη 4 Οκτώβρη όπου ανέφερε ότι με βάση δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΕ «το ΔΝΤ είναι πιο σκεπτικό για την ικανότητα των Ελλήνων να προχωρήσουν τις μεταρρυθμίσεις. Ο Σαμαράς κι ο Στουρνάρας θέλουν να πράξουν το σωστό, αλλά υποφέρουν από μια τρομακτική κληρονομιά και ένα ζοφερό παρόν. Οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ πιστεύουν ότι έχουν λόγους να είναι καχύποπτοι. Ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που αυτό τον χρόνο υποτίθεται θα έφερνε 3,5 δισ. ευρώ, για παράδειγμα, πιθανά θα αποδώσει μόνο 300 εκ. ευρώ κι ο στόχος για πωλήσεις ύψους 19 δισ. ευρώ μέχρι το 2015 φαντάζει όλο και πιο δύσκολο να επιτευχθεί».

Ως αποτέλεσμα των παρασκηνιακών πιέσεων που ήταν σε εξέλιξη, την επόμενη μέρα του δημοσιεύματος η κυβέρνηση κατέθεσε προς ψήφιση πράξη νομοθετικού περιεχομένου του υπουργείου Οικονομικών που διευκολύνει τις ιδιωτικοποιήσεις και το ξεπούλημα της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. Με βάση όσα προβλέπει, καταργείται το ελάχιστο ποσοστό του ελληνικού δημοσίου στις υπό ιδιωτικοποίηση εταιρείες. Με βάση αυτό το άρθρο το ελληνικό δημόσιο δεν είναι υποχρεωμένο να διατηρεί ένα ελάχιστο συμμετοχής στις εταιρείες ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΛΤΑ και στους Οργανισμούς Λιμένα Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Ελευσίνας, Ηγουμενίτσας, Ηρακλείου, Καβάλας, Κέρκυρας, Λαυρίου, Πατρών και Ραφήνας. Με βάση άλλα άρθρα δεν χρειάζεται πλέον προηγούμενη έγκριση της Διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων για την πώληση πακέτου μετοχών άνω του 20%, δίνεται η δυνατότητα της εμπορικής αξιοποίησης του αιγιαλού και της παραλίας που βρίσκεται μπροστά από την επένδυση για να τοποθετηθούν για παράδειγμα ομπρέλες μπροστά από ξενοδοχείο, διευκολύνεται η διαδικασία των απαλλοτριώσεων και τέλος επεκτείνεται ο «θεσμός της επιφάνειας», όπως χαρακτηρίζεται η δυνατότητα μακροχρόνιας μίσθωσης ακινήτων. Επομένως οι πιέσεις της Τρόικας, που εκδηλώθηκαν δημόσια λίγες μόλις μέρες μετά την ανακοίνωση της εκχώρησης σε ιδιώτες 37 περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας, δεν έπεσαν στο κενό. Έπιασαν τόπο, όπως δείχνει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου…

Από την άλλη το ΔΝΤ εμφανίζεται απρόθυμο να συναινέσει στη χορήγηση της δόσης επικαλούμενο το πρόβλημα που υφίσταται με το ύψος του δημόσιου χρέους, από την στιγμή που υπερβαίνει το 120% του ΑΕΠ, όπου βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή που έχει θέσει ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός για να κρίνει ένα χρέος αν είναι βιώσιμο ή όχι! Και το ελληνικό χρέος κρίνεται μη βιώσιμο με αποτέλεσμα το ενδεχόμενο της διακοπής των χρηματοδοτήσεων από την μεριά του ΔΝΤ, επικαλούμενο τον κίνδυνο να χάσει τα λεφτά του, να είναι κάτι παραπάνω από ορατό. Παραβλέπεται φυσικά ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι μη βιώσιμο με αποκλειστική ευθύνη των πιστωτών. Η αύξησή του είναι αποτέλεσμα των μέτρων που εφαρμόστηκαν κατ’ εντολή της Τρόικας κι όχι όσων δεν έγιναν από την ελληνική πλευρά.

Ακόμη υψηλότερο το χρέος 

Τα πράγματα μάλιστα με το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι πολύ χειρότερα ακόμη κι απ’ αυτά που περιγράφονται στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, δικαιολογώντας τις επιφυλάξεις του ΔΝΤ που φυσικά είναι προσχηματικές. Με βάση στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τη στατιστική υπηρεσία προχθές, Παρασκευή 5 Οκτωβρίου, τέσσερις μέρες δηλαδή μετά την δημοσιοποίηση του προσχεδίου του προϋπολογισμού, η ύφεση του 2011 ανήλθε στο 7,1% κι όχι σε 6,9% όπως αναγράφεται στο προσχέδιο. Το δημόσιο χρέος επομένως ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν ήταν 165,3%, όπως γράφει το προσχέδιο και φαίνεται στον πίνακα που παραθέτουμε αλλά ελαφρώς μεγαλύτερο! Η κατάσταση επομένως με την πορεία του δημόσιου χρέους, μισό μόλις χρόνο μετά την ανταλλαγή των ομολόγων που υποτίθεται ότι άφηνε στο παρελθόν την κρίση δημόσιου χρέους, είναι εκρηκτική και μη βιώσιμη, πιέζοντας άμεσα για λύση!

Οι πιστωτές όμως για μια ακόμη φορά κάνουν τα πράγματα δυσκολότερα οξύνοντας την κρίση χρέους, καθώς απαιτούν εδώ και τώρα την υιοθέτηση των αντιλαϊκών μέτρων ως προϋπόθεση για να εγκρίνουν και την πιο ήπια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, όπως είναι για παράδειγμα η επιμήκυνση της αποπληρωμής των ομολόγων που λήγουν σύντομα ή η μείωση των επιτοκίων που συνοδεύουν τα δάνεια διάσωσης αν και ξέρουν ότι η ύφεση θα οδηγήσει σε αύξηση το λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Ταυτόχρονα κρίσιμα κέντρα, όπως η ΕΚΤ που έχει στην κατοχή της ελληνικά ομόλογα ύψους 55 δισ. ευρώ, καταθέτουν την απροθυμία τους να υπαχθούν στη νέα αναδιάρθρωση, προεξοφλώντας ότι στο τέλος θα απαιτήσουν ένα εξωφρενικό αντίτιμο για να δώσουν την συγκατάθεσή τους. Έτσι ακριβώς είχε γίνει και πέρυσι. Έγραφε χαρακτηριστικά η Ελευθεροτυπία στις 21 Ιανουαρίου 2011: «Ανοησίες… Τη λέξη αυτή χρησιμοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να χαρακτηρίσει τα δημοσιεύματα του γερμανικού Τύπου, σύμφωνα με τα οποία βρίσκεται σε επεξεργασία σχέδιο για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ερωτηθείς χθες ο εκπρόσωπος του επιτρόπου Όλι Ρεν αποκάλεσε ανοησίες τα εν λόγω δημοσιεύματα, επισημαίνοντας ότι υπάρχει ήδη επίσημη διάψευση από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, την οποία συμμερίζεται απόλυτα η Κομισιόν». Αυτά λέγονταν τον Ιανουάριο του 2011. Ένα χρόνο μετά ξέρουμε τι έγινε…

Προβλέψεις για την πορεία βασικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας
	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Χρέος γεν. κυβέρνησης (εκ. ευρώ)	263.284	299.684	329.534	355.600	340.600	346.200
ΑΕΠ (εκ. ευρώ)	232.920	231.642	227.318	215.088	200.906	193.078
Χρέος ως % του ΑΕΠ	113%	129,40%	145,00%	165,30%	169,50%	179,30%
Ποσοστιαία ετήσια μεταβολή ΑΕΠ				-6,80%	-6,50%	-3,80%
Πηγή: Προσχέδιο κρατικού προϋπολογισμού, ημερ. δημοσίευσης 1 Οκτωβρίου 2012

Σε άρθρο του Άλεξ Καλίνικου που συμπεριλαμβάνεται στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Κέμπριτζ Τζέρναλ οφ Εκόνομικς, το οποίο είναι αφιερωμένο στην λιτότητα, αναφέρεται ότι από το 1999 μέχρι το 2009 η αμερικάνικη χρηματοπιστωτική βιομηχανία δαπάνησε 3,5 δισ. δολ. για λόμπινγκ κι άλλα 2,2 δισ. δολ. υπό την μορφή χρηματοδοτήσεων σε προεκλογικές εκστρατείες για να διασφαλίσει τα συμφέροντά της. Στην από δω μεριά του Ατλαντικού το κόστος ενδέχεται να αποδείχθηκε πολύ μικρότερο λόγω του ότι η διαπλοκή ήταν οργανική. Από την Γερμανία μέχρι την Ελλάδα οι κρατικοί αξιωματούχοι δεν χρειάστηκε να εξαγοραστούν από τους τραπεζίτες για να ψηφίσουν ευνοϊκούς νόμους, αλλά το έπραξαν οικεία θελήση πιστεύοντας ακράδαντα πως ό,τι είναι καλό για την Ντόιτσε Μπανκ ή την Εθνική Τράπεζα είναι καλό και για τη χώρα.

Νέος τραπεζικός χάρτης μετά την εξαγορά της Γιούρομπανκ από την Εθνική

Έτσι φτάσαμε οι αποτυχημένες τράπεζες της Ευρώπης από τον Οκτώβριο του 2008 μέχρι τον Οκτώβριο του 2011 να έχουν πάρει από τα κράτη 4,5 τρισ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το ένα τρίτο του ετήσιου ΑΕΠ, και στην Ελλάδα – όπου πάντα είμαστε πιο γαλαντόμοι – οι επιδοτήσεις στις τράπεζες (συμπεριλαμβανομένου όλου του ποσού των 50 δισ. της ανακεφαλαιοποίησης) να ισοδυναμούν με 218 δισ. ευρώ ή περίπου ένα ετήσιο ΑΕΠ. Ειδικότερα, από τα 39,4 δισ. ευρώ του δεύτερου δανείου που συνόδευσε την ανταλλαγή των ομολόγων, τα 25 δισ. κατευθύνθηκαν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, παρότι το σύνολο των τοποθετήσεών τους σε ελληνικά ομόλογα όταν έγινε η αναδιάρθρωση δεν ξεπερνούσε τα 43 δισ. ευρώ (The second economic adjustment programme for Greece, European Commission, Μάρτιος 2012). Επομένως μέσω της ανακεφαλαιοποίησης, της επιδότησης δηλαδή των τραπεζών με ζεστό κρατικό χρήμα, δεν καλύπτονται μόνο οι ζημιές από το PSI αλλά και οι απώλειες από μη εξυπηρετούμενα δάνεια λόγω ύφεσης και τις κακές επενδύσεις τους. Εκεί πάνε τα λεφτά των φορολογουμένων!

Στα χρήματα που είναι διαθέσιμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και ειδικότερα σ’ ένα μπόνους ύψους 16 δισ. ευρώ στοχεύει κι η εξαγορά της Γιούρομπανκ από την Εθνική Τράπεζα, που αποτελεί και την πιο σημαντική κίνηση στην πυρετώδη δραστηριότητα που ήδη παρατηρείται στον τραπεζικό χάρτη, περιλαμβάνοντας μέχρι στιγμής την εξαγορά από την Πειραιώς της (υγειούς) Αγροτικής Τράπεζας και πιθανότατα της Γενικής αν στεφθούν από επιτυχία οι διαπραγματεύσεις που είναι ήδη σε εξέλιξη με την Σοσιετέ Ζενεράλ που ελέγχει την πάλαι ποτέ τράπεζα των στρατηγών. Οι τάσεις συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης στην τραπεζική αγορά ενισχύθηκαν κι από την συμφωνία της Άλφα Μπανκ με την Κρεντίτ Αγκρικόλ ώστε η τράπεζα του Γιάννη Κωστόπουλου να πάρει υπό τον έλεγχό της την Εμπορική.

Ζημιά για εργαζόμενους, καταναλωτές, οικονομία

Από την υπέρβαση του κατακερματισμού που χρόνια τώρα χαρακτήριζε την ελληνική τραπεζική αγορά ζημιωμένοι θα βγουν οι τραπεζοϋπάλληλλοι, οι καταναλωτές και η ίδια η οικονομία. Από αυτήν την, πρωτοφανή για τα χρονικά του ελληνικού καπιταλισμού, αναμόρφωση του τραπεζικού χάρτη θα πληγούν καίρια οι θέσεις εργασίας. Υπολογίζεται πως από τους 50.000 – 55.000 τραπεζοϋπαλλήλους που έχουν μείνει στο επάγγελμα το ένα τρίτο πολύ σύντομα θα απολυθεί, ενώ οι υπόλοιποι θα χάσουν οριστικά όποιες κατακτήσεις έχουν απομείνει. Οι συγχωνεύσεις θα προκαλέσουν μια τάση προς τα κάτω σε κάθε πλευρά των εργασιακών σχέσεων, από αμοιβές και ωράρια, μέχρι ασφαλιστικό και παροχές. Οι καταναλωτές (επιχειρήσεις και νοικοκυριά) θα δουν να περιορίζονται ακόμη περισσότερο οι δυνατότητες δανειοδότησης τους στο βαθμό που κάθε αίτημα θα εξετάζεται αποκλειστικά σε επιχειρηματική βάση, χωρίς να προσμετρώνται αναπτυξιακά κριτήρια ή τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει σε μια τοπική οικονομία ή την απασχόληση. Οι τράπεζες έτσι πολύ περισσότερο από το παρελθόν θα λειτουργούν σε βάρος κι όχι υποστηρικτικά της οικονομίας. Από την άλλη, οι νέες τράπεζες που θα δημιουργηθούν κι ειδικότερα αυτή που θα προκύψει από την συγχώνευση της Εθνικής με την Γιούρομπανκ (με ενεργητικό της τάξης των 178 δισ. ευρώ, δάνεια 121 δισ. και καταθέσεις ύψους 86 δισ.) με πολύ πιθανή προίκα το πλημμυρισμένο από ρευστότητα Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο θα έχει αυξημένη διεθνή παρουσία.

Ο αντιδραστικός χαρακτήρας των εξελίξεων στον τραπεζικό κλάδο, καθώς με λεφτά των φορολογουμένων δημιουργείται ένα ολιγομελές κλαμπ στον χρηματοπιστωτικό τομέα που θα απομυζά την οικονομία, δίνει ακόμη μεγαλύτερη νομιμοποίηση στο αίτημα εθνικοποίησης των τραπεζών. Εξ ίσου ισχυρότερη νομιμοποίηση αποκτά και το αίτημα διαγραφής του δημόσιου χρέους σε σύγκρουση με τους δανειστές μας, δηλαδή το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τα κράτη – μέλη της ευρωζώνης. Μόνο που για να υλοποιηθούν και τα δύο αυτά αιτήματα απαιτείται σύγκρουση και ρήξη με την ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση που αποτελούν το προκεχωρημένο φυλάκιο του πιο επιθετικού και κερδοσκοπικού χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.