Ό,τι συνέβη με την λιγνιτική παραγωγή που κατέστη πανάκριβη, με αποτέλεσμα ένα φθηνό μέσο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας να περάσει στην αχρηστία κι όταν χρησιμοποιείται να είναι ασύμφορο, θα συμβεί σε λίγα χρόνια σε δεκάδες άλλους κλάδους της ευρωπαϊκής οικονομίας: Από τις μεταφορές και την οικιακή θέρμανση μέχρι την παραγωγή της βαριάς βιομηχανίας. Τα κόστη και οι τιμές τους θα εκτοξευθούν στα ύψη με αποτέλεσμα τάχιστα να διαχυθεί σε κάθε εθνική οικονομία ένα νέο κύμα ακρίβειας που θα πλήξει περαιτέρω το βιοτικό επίπεδο των πιο φτωχών Ευρωπαίων.
Το νέο κύμα ακρίβειας θα είναι αποτέλεσμα της μεταρρύθμισης της αγοράς ρύπων που συμφωνήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Σαββατοκύριακο 17 και 18 Δεκεμβρίου 2022 και μένει να αποφασισθεί από το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η αγορά ρύπων είναι ένα χρηματιστήριο όπου μέχρι τώρα οι επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος αγόραζαν, μεταξύ άλλων και, δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Η δημιουργία του παρουσιάστηκε ως ένα μέτρο μείωσης των επικίνδυνων για το φαινόμενο του θερμοκηπίου εκπομπών. Στην πραγματικότητα εξελίχθηκε σε ένα εργαλείο φτωχοποίησης της κοινωνίας, επέκτασης της ενεργειακής φτώχειας και θησαυρισμού των γνωστών αγνώστων αρπακτικών που βρήκαν μια νέα αγορά για να θησαυρίζουν· αυτή την φορά αγοράζοντας και πουλώντας …θάνατο, όπως είναι το διοξείδιο του άνθρακα. Μάρτυρας της κερδοσκοπίας είναι η αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων κατά 20 και 30 φορές μέσα σε λίγα χρόνια.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ωστόσο …άρεσε τόσο πολύ το χρηματιστήριο ρύπων ή το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών που αποφάσισε να το επεκτείνει ώστε να συμπεριλαμβάνει από τις βιομηχανίες (που εκτιμώνται σε 10.000) μέχρι τις μονάδες αποτέφρωσης αστικών απορριμμάτων. Μέχρι τώρα, στο πλαίσιο της σταδιακής προσαρμογής, στις συγκεκριμένες ρυπογόνες μονάδες χορηγούνταν δωρεάν δικαιώματα. Στο εξής η αγορά δικαιωμάτων αναμένεται να στρέψει τις συγκεκριμένες μονάδες στην υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το πιθανότερο είναι πώς τα συγκεκριμένα σχέδια θα αποδειχθούν φρούδες ελπίδες και θα έχουν την κατάληξη που είχαν και τα σχέδια πίσω από την υιοθέτηση του πρώτου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η ενεργειακή φτώχεια θα εκφραστεί με αποβιομηχάνιση και κλείσιμο μικρών μονάδων παραγωγής που αδυνατούν να υιοθετήσουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επίσης, με ακρίβεια σε πολλά βασικά αγαθά (από το τσιμέντο και το αλουμίνιο μέχρι κάθε είδους σιδηροκατασκευές) καθώς στο κοστολόγιο τους θα περιέχεται και η αγορά δικαιωμάτων ρύπων, τα οποία στη συνέχεια θα μετακυλίονται στην τελική κατανάλωση και την λιανική τιμή…
Η αποτυχία του υπάρχοντος συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων αποτυπώνεται στην αύξηση ρεκόρ που αναμένεται να καταγράψουν φέτος οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε όλο τον κόσμο αλλά και την Ευρώπη, παρότι έχει θέσει τους πιο αυστηρούς στόχους για την μείωσή τους. Η αύξηση ρεκόρ στην Ευρώπη (για δεύτερη συνεχή χρονιά) ήταν αποτέλεσμα της εκτόξευσης της τιμής του φυσικού αερίου που προκρίθηκε ως καύσιμο γέφυρα στον δρόμο για την Πράσινη Μετάβαση και στο ευρύτερο πλαίσιο της πιο πρόχειρης και κακοσχεδιασμένης τεχνολογικής αλλαγής που έχει συντελεστεί ποτέ στην ιστορία της παγκόσμιας οικονομίας. Έτσι, η στροφή στην πράσινη ενέργεια, όπως υλοποιήθηκε κατ’ εντολή του πανίσχυρου λόμπι των ΑΠΕ, το μόνο που κατάφερε είναι ενεργειακή και οικονομική φτώχεια. Γιατί η επέκταση αυτού του αναποτελεσματικού και διαβλητού συστήματος να πάει καλύτερα;
«Ξεκάθαρα με τους κερδοσκόπους!», είναι η απάντηση που έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο ερώτημα «με τους πολίτες;», που θα ωφεληθούν από ένα πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, «ή με τις αγορές», και δη το ολλανδικό χρηματιστήριο φυσικού αερίου που όπως κάθε αγορά θέλει να δρα ανεξέλεγκτα και στο όνομα της κερδοσκοπίας!
Η πρόταση που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κι ευτυχώς απορρίφθηκε από τους υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ ήταν πρόκληση και κοροϊδία. Η Επιτροπή αν κάτι ήθελε να δείξει ήταν ότι πράγματι λαβαίνει υπόψη της την οργή για τις εξωφρενικές αυξήσεις στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου κι επιβάλει πλαφόν στην τιμή του. Η τιμή ωστόσο που επέβαλε ήταν τόσο υψηλή και οι όροι που θα συνόδευαν την παρέμβαση της Επιτροπής στην αγορά τόσο εξωπραγματικοί που δεν θα υλοποιούνταν ποτέ. Και νόμιζε έτσι η Επιτροπή ότι θα ήταν όλοι ικανοποιημένοι: Και οι πολίτες που θα έβλεπαν στα πρωτοσέλιδα την λέξη «πλαφόν» και οι αεριτζήδες που έχουν πλουτίσει από το χρηματιστήριο φυσικού αερίου.
Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την ενεργοποίηση του «κόφτη» αν η τιμή του φυσικού αερίου στο ολλανδικό χρηματιστήριο ενέργειας υπερέβαινε τα 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα επί 15 συνεχιζόμενες ημέρες. Για να εξασφαλίσει μάλιστα η Επιτροπή ότι δεν υπάρχει ούτε μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να ενεργοποιηθεί το «ταβάνι» πρόσθεσε έναν ακόμη όρο: Ότι η εφαρμογή του θα υλοποιούταν αν επίσης, ταυτόχρονα δηλαδή με τον προηγούμενο όρο, η διαφορά της τιμής spot (τρέχουσα τιμή) του φυσικού αερίου στο ολλανδικό χρηματιστήριο TFF έναντι της τιμής spot του υγροποιημένου φυσικού αερίου επί 10 συνεχόμενες ημέρες υπερέβαινε τα 58 ευρώ! Η Επιτροπή επίσης, ήθελε να της αναγνωριστεί το δικαίωμα να μπορεί να αναστείλει τον μηχανισμό, αν και όποτε ενεργοποιούταν! Όπως ήταν αναμενόμενο η εσθονή Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, που στο παρελθόν είχε εργαστεί ως ερευνήτρια στο ΝΑΤΟ, μετά την κατακραυγή απέσυρε την πρόταση…
Το θράσος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποδεικνύεται αν λάβουμε υπόψη μας ότι η τιμή του αερίου κυμαίνεται από 5 ως 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα την τελευταία 10ετία, με την πιο φυσιολογική τιμή να κινείται στη ζώνη των μονοψήφιων αριθμών, κάτω δηλαδή από 10 ευρώ. Τις τελευταίες ημέρες πωλείται πάνω από 120 ευρώ (που ισοδυναμεί με μια αύξηση της τάξης του 1.200%), ενώ η τιμή ρεκόρ παρατηρήθηκε στο τέλος του Αυγούστου. Την ίδια ώρα το φυσικό αέριο στις ΗΠΑ εξακολουθεί να πουλιέται στις τιμές που ανέκαθεν πωλούταν, αποδεικνύοντας ότι η ενεργειακή κρίση είναι μια αμιγώς ευρωπαϊκή υπόθεση, όπως και οι επιπτώσεις στην οικονομία…
Οι διαμαρτυρίες στην ΕΕ για την ακριβή τιμή του φυσικού αερίου αγκαλιάζουν πλέον και τμήματα της ευρωπαϊκής ελίτ καθώς μέρα με την ημέρα γίνεται ολοένα και πιο εμφανής η αμερικανική κερδοσκοπία. Μάρτυρας οι τετραπλάσιες τιμές (!) με τις οποίες εισάγεται σταθερά στην Ευρώπη το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο της Cheniere, που το 2022 έστειλε στην από δω μεριά του Ατλαντικού το 70% των εξαγωγών της. Απέναντι σε αυτή την μαυραγορίτικη πρακτική αντέδρασε ακόμη κι ο Γάλλος πρόεδρος που δήλωσε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι παραγωγός φθηνού αερίου που το πουλάνε σε μας σε υψηλή τιμή. Δεν νομίζω ότι είναι φιλική πρακτική»…
Η πληρωμένη απάντηση ωστόσο απέναντι στον Μακρόν ήταν ότι τα συμβόλαια της Cheniere με την Ευρώπη τα έχουν υπογράψει ευρωπαϊκές πολυεθνικές όπως η γαλλική Totalenergies και η ισπανική Naturgy. Όπως το τανγκό έτσι και η κερδοσκοπία θέλουν δύο, που στην περίπτωση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι από την μια οι Αμερικάνοι εξαγωγείς κι από την άλλη οι Ευρωπαίοι εισαγωγείς…
Για να γίνει ακόμη πιο εμφανής η μεταφορά πλούτου που συντελείται από τους ευρωπαίους πολίτες προς την διεθνή κερδοσκοπία του συμπλέγματος ενεργειακών – χρηματιστηριακών εταιρειών, να αναφέρουμε ότι το ολλανδικό χρηματιστήριο, όπου πλέον πραγματοποιείται το 80% περίπου του εμπορίου φυσικού αερίου στην ΕΕ, δεν έχει φυσική υπόσταση, αλλά πρόκειται για έναν εικονικό χώρο συναλλαγών. Επίσης την διαχείρισή του έχει μια αμερικανική εταιρεία, η Intercontinental Exchange (ICE), η οποία από κοινού με την ένωση των διαπραγματευτών ενέργειας κίνησε ουρανό και γη για να μην προχωρήσει η «οροφή» στην τιμή του φυσικού αερίου, απειλώντας με χρεοκοπίες, τεράστιες αυξήσεις τιμών, διακοπή των διαπραγματεύσεων, αυξημένες προκαταβολές ακόμη και εκτροπή του αερίου σε άλλες αγορές και «στέγνωμα» της Ευρώπης. Με άλλα λόγια οι χρηματιστές έστειλαν τελεσίγραφο στους Ευρωπαίους λέγοντας πώς αν βάλουν πλαφόν, τότε θα σταματήσει ακόμη κι αυτή η υποδεέστερη της αναγκαίας, ποσότητα αερίου που φτάνει στην Ευρώπη. Το αίτημά τους εισακούστηκε και τα συμφέροντα τους έγιναν σεβαστά από την Γερμανία και την Ολλανδία που τα προώθησαν προς υλοποίηση…
Παρότι η Επιτροπή δεσμεύτηκε να φέρει μια βελτιωμένη πρόταση, μετά την απόρριψη της από τουλάχιστον 15 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είναι απολύτως σίγουρο ότι και η νέα πρόταση θα είναι εξ ίσου ανεφάρμοστη με την αρχική. Θα εξυπηρετεί δηλαδή και πάλι τους αεριτζήδες του χρηματιστηρίου και των ενεργειακών εταιρειών. Η ΕΕ, ακόμη κι αν ήθελε, πλέον βρίσκεται αντιμέτωπη με τους δαίμονες που απελευθέρωσε δημιουργώντας την φούσκα του χρηματιστηρίου φυσικού αερίου, μόνο και μόνο για να στήσει μια επιπλέον αγορά, ως μέσο περαιτέρω εμπορευματοποίησης της ενέργειας.
Υπέρ των ακριβών τιμών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Υπάρχουν ωστόσο τρεις ακόμη λόγοι που συνηγορούν στην απραξία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απέναντι στο ράλι των τιμών φυσικού αερίου:
Ο πρώτος λόγος είναι ότι το ακριβό φυσικό αέριο συμβάλει στην υλοποίηση του στόχου της ΕΕ για μείωση της κατανάλωσης κατά 15%, ώστε να αποφευχθούν διακοπές στην παροχή τις ώρες αιχμής. Φαίνεται έτσι πεντακάθαρα το τίμημα της συνέχισης της τροφοδοσίας της ευρωπαϊκής αγοράς με φυσικό αέριο: τιμές του φυσικού αερίου στα ύψη που γενικεύουν την ενεργειακή φτώχεια. Και αυτό μάλιστα δεν είναι προσωρινό, όσο κι αν απέτρεψαν τα χειρότερα ως τώρα το ήπιο φθινόπωρο και το γέμισμα των δεξαμενών (99% η Γερμανία στις 22/11 και 95% η ΕΕ) για τον φετινό χειμώνα. Το γέμισμα των δεξαμενών για τον επόμενο χειμώνα θεωρείται σίγουρο ότι θα προκαλέσει ένα νέο ράλι τιμών στην ευρωπαϊκή αγορά αερίου την άνοιξη του 2023. Μένει να δούμε μέχρι ποιου σημείου…
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο η ΕΕ και οι κυβερνήσεις επιλέγουν τις υψηλές τιμές σχετίζεται με την Πράσινη Μετάβαση. Τα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών σε ένα περιβάλλον έκτακτης ανάγκης επιτρέπουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ελπίζει ότι οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου θα χρηματοδοτήσουν τα έργα δυσθεώρητης αξίας που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί το κλείσιμο των ανθρακικών ή λιγνιτικών μονάδων. Υπάρχουν εκτιμήσεις που υπολογίζουν το κόστος της μετάβασης μέχρι το 2050 στα 5,3 τρισ. δολ!
Europe’s energy crisis and rising climate ambition has renewed momentum among policymakers to diversify and decarbonize the energy system. Read more about Europe's path to clean energy in our European Energy Transition Outlook 2022: https://t.co/WYFBfPv2lp
Ως προς το παρόν πάντως οι ενεργειακές εταιρείες λυμαίνονται εκ τους ασφαλούς κρατικά κι ευρωπαϊκά κονδύλια όπως του Ταμείου Ανάκαμψης και Δίκαιης Μετάβασης, ενώ η ιστορία έχει αποδείξει ότι αν η απουσία κερδών εγγυούταν απουσία επενδύσεων, ποτέ η ύπαρξη κερδών δεν σήμαινε και επενδύσεις…
Ο τρίτος λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βολεύεται με τις σημερινές τιμές φυσικού αερίου είναι επειδή έτσι οι πολίτες εθίζονται στις ακριβές τιμές και ξεχνούν τις τιμές της κιλοβατώρας προ «απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας». Ξεχνούν επίσης και τις τιμές προ της Πράσινης Μετάβασης, γιατί το ράλι των τιμών στο φυσικό αέριο και την κιλοβατώρα δεν ξεκίνησε με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2021 όταν ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πακέτο «προσαρμογή στο 55%» που προβλέπει ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους για την μείωση των αερίων του θερμοκηπίου: από 40% σε 35% ως το 2030, σε σύγκριση με το 1990. Την επομένη των ανακοινώσεων τα δικαιώματα στο χρηματιστήριο ρύπων πήραν φωτιά από ρυπογόνες μονάδες που έσπευσαν να αγοράσουν και μαζί η τιμή της κιλοβατώρας, ενώ επιταχύνθηκε η στροφή στο φυσικό αέριο που πήρε κι η δική του τιμή φωτιά καθώς η ΕΕ δεν είχε φροντίσει να γεμίσει τις δεξαμενές ώστε να αποφευχθεί το σοκ στην τιμή… Τέτοια προνοητικότητα!
Για όλους λοιπόν τους παραπάνω λόγους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν πρόκειται να επιβάλει πλαφόν, θα συνεχίσει να λειτουργεί ως όργανο του χρηματιστηρίου και θα αφήσει την ενέργεια στην Ευρώπη να εξελίσσεται σε είδος πολυτελείας!
Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, ανεξάρτητα από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων τα ξημερώματα της Κυριακής 20 Νοεμβρίου, ήταν καταδικασμένη να αποτύχει πολλούς μήνες πριν ξεκινήσει…
Ήταν καταδικασμένη να αποτύχει επειδή η επιλογή της Αιγύπτου για να φιλοξενήσει την 27η Διάσκεψη των Μερών (Conference of Parties, COP) ισοδυναμούσε με τη νομιμοποίηση μιας στυγνής δικτατορίας. Από την ημέρα που ο Σίσι κατέλαβε την εξουσία το 2013, ανατρέποντας τον μοναδικό εκλεγμένο πρόεδρο της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, έχει συλλάβει και φυλακίσει δεκάδες χιλιάδες αντιφρονούντες. Έχει δε οδηγήσει στην εκτέλεση χιλιάδες εξ αυτών. Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία μόνο από τον Απρίλιο μέχρι τις 6 Νοεμβρίου που ξεκίνησε η Διάσκεψη για το κλίμα έχουν πραγματοποιηθεί 1.500 συλλήψεις, συμπεριλαμβανομένων κι όσων καλούσαν σε διαδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή!
Το βήμα και η προβολή που απέκτησε μέσω της Διάσκεψης για το Κλίμα ο δικτάτορας Σίσι γράφουν μια λαμπρή σελίδα στην ιστορία του παγκόσμιου greenwashing!
وفي نهاية مؤتمر المناخ #Cop27 مبروووك لمصر ولقائدها وشعبها النجاح الباهر ، وعيد ميلاد سعيد مثمر ومميز رئيسنا الغالي . 🇪🇬 pic.twitter.com/gIsPIB0TXK
Η Διάσκεψη του ΟΗΕ ήταν καταδικασμένη να αποτύχει επειδή η επιλογή των διοργανωτών να διεξάγουν τις εργασίες της στο Σαρμ Ελ Σέιχ είχε μια εσάνς από …Don’t Look Up. Ή …άσε τους άλλους να πεθάνουν! Για όσους δεν ξέρουν: Το Σαρμ Ελ Σέιχ είναι ένας φυσικός παράδεισος στα νότια της Χερσονήσου του Σινά στην Ερυθρά Θάλασσα. Τα πανέμορφα κοράλλια που φιλοξενεί στον βυθό του, σε βάθη μάλιστα εύκολα προσπελάσιμα, έχουν αναγορεύσει το Σαρμ Ελ Σέιχ σε αγαπημένο προορισμό των δυτών όλου του κόσμου. Οι διαβεβαιώσεις ωστόσο για την ανθεκτικότητα των συγκεκριμένων κοραλλιογενών υφάλων δεν αναιρούν το γεγονός ότι οι γιγαντιαίες τουριστικές επενδύσεις στην χερσόνησο αργά αλλά σταθερά διαβρώνουν τις φυσικές ομορφιές της. Οι χιλιάδες συμμετέχοντες κι οι συνοδοί τους στην Διάσκεψη του ΟΗΕ για την προστασία του …κλίματος, μεταξύ των οποίων 120 επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων, όπως οι Τζο Μπάιντεν, Εμμανουέλ Μακρόν, Ρίσι Σουνάκ και Λούλα πριν καν συμφωνηθεί το τελικό ανακοινωθέν έστειλαν το δικό τους μήνυμα βαρβαρότητας απέναντι στη φύση.
Αν πραγματικά ήθελαν να δείξουν ότι ενδιαφέρονται για το κλίμα, έστω εντός της Αιγύπτου, έπρεπε να διοργανώσουν την Διάσκεψη στο πολυπληθές και πολύβουο Κάιρο, όπου η πιο μικρή μετακίνηση είναι υπόθεση ατελείωτου μποτιλιαρίσματος πολλών ωρών και πολύωρου πονοκεφάλου.
Η Διάσκεψη του ΟΗΕ ήταν προορισμένη να αποτύχει λόγω των προσκεκλημένων και των χορηγών. Για πρώτη φορά στη φετινή Διάσκεψη κλήθηκαν να πάρουν μέρος πολυεθνικές ορυκτών καυσίμων όπως οι BP, Shell, Equinor, κ.α. Διαπιστεύθηκαν συγκεκριμένα γύρω στους 600 αντιπροσώπους πολυεθνικών εξόρυξης και εμπορίας ορυκτών καυσίμων, που στο αιγυπτιακό θέρετρο είχαν μία μόνο δουλειά να κάνουν: Να αξιοποιήσουν όλη την επιρροή που διαθέτουν για να αποτρέψουν ριζικές και δεσμευτικές αποφάσεις! Μεταξύ των χορηγών της Διάσκεψης ήταν και η Coca Cola που έχει σκορπίσει εκατοντάδες εκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια στον κόσμο ρυπαίνοντας στεριές και θάλασσες.
Coca-Cola is the world's biggest corporate plastic polluter. It is also a sponsor of the #COP27 climate crisis talks.
Every year, it produces over 120 billion disposable plastic bottles. Most are made directly from fossil fuels. 🧵 pic.twitter.com/peqcWyTS2B
Η Διάσκεψη του ΟΗΕ αν κάπου υπερέβη τα εσκαμμένα καταργώντας τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ εκείνων που συμβάλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας κι όσων επικαλούνται την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ήταν με την επιλογή ως υπεύθυνης των δημοσίων σχέσεων της ίδιας εταιρείας που έχει επίσης τις δημόσιες σχέσεις μιας ένωσης των πολυεθνικών πετρελαίου και φυσικού αερίου· της αμερικανικής Hill + Knowlton Strategies. Το ελεύθερο που διέθετε να μπαινοβγαίνει ακόμη και στα άδυτα των πιο εμπιστευτικών συζητήσεων από κοινού με την αξιόπιστη και από πρώτο χέρι πληροφόρηση της την οποία μπορούσε να αξιοποιήσει κατά το δοκούν, εξόργισαν εκατοντάδες κλιματικούς επιστήμονες που κατήγγειλαν την υποκρισία και την σύγκρουση συμφέροντος με δημόσια επιστολή τους. Χωρίς φυσικά να νιώσει κάποιος ή κάποια την ανάγκη να απολογηθεί…
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η απόφαση που ελήφθη παρότι θετική δεν γεννάει καμμιά αισιοδοξία για κλιματική δικαιοσύνη, έστω κι αν πλήθος πηγών (με πιο πρόσφατη και ολοκληρωμένη αυτής της Oxfam) βεβαιώνουν ότι σε κάθε καταστροφή που προέρχεται από την κλιματική αλλαγή οι φτωχοί είναι αυτοί που περισσότερο και συχνότερα πλήττονται. Ως αποτέλεσμα η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει τις κοινωνικές και εισοδηματικές ανισότητες σε νέα ύψη.
Η σημαντικότερη συμφωνία του Σαρμ Ελ Σέιχ αφορούσε την ικανοποίηση ενός μόνιμου αιτήματος εκατοντάδων αναπτυσσόμενων κρατών για αποζημίωση από τα ανεπτυγμένα κράτη, εξ αιτίας των φυσικών καταστροφών που υπομένουν τα αναπτυσσόμενα σήμερα λόγω της κλιματικής αλλαγής που έχουν προκαλέσει τα ανεπτυγμένα από την ακόμη εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Η αξίωσή τους είναι πέρα για πέρα δίκαιη και θεμιτή επειδή αναδεικνύει τις ιστορικές ευθύνες πίσω από την τρέχουσα κλιματική κρίση. Δείχνει ότι η ευθύνη δεν βαραίνει μόνο όσα κράτη ρυπαίνουν σήμερα, αλλά κι εκείνα που εκμεταλλεύθηκαν τα φθηνά ορυκτά καύσιμα εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη οικονομική τους ανάπτυξη επί 1 ή 2 αιώνες. Ε, αυτά τα κράτη δεν μπορούν σήμερα να κουνούν το δάχτυλο στα εκατοντάδες φτωχά κράτη του πλανήτη που από την μια στερήθηκαν του ορυκτούς τους πόρους κι από την άλλη σήμερα καλούνται να διαχειριστούν τρομερές φυσικές καταστροφές όπως οι πλημμύρες στο Πακιστάν και οι ξηρασίες στην Αφρική. Και την ίδια ώρα τους απαγορεύουν να χρησιμοποιήσουν τα ορυκτά καύσιμα που διαθέτουν στο υπέδαφός τους.
Αν και θετικό βήμα η συμφωνία για την αποζημίωση των αναπτυσσόμενων χωρών, πολλοί λόγοι κάνουν να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για το τι να περιμένουμε.
Αρχικά, μια ανάλογη απόφαση κλιματικής βοήθειας ύψους 100 δισ. δολ. ετησίως είχε ληφθεί και το 2009 η οποία ωστόσο ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Πιθανά, οι ανεπτυγμένες χώρες με την υποχώρηση τους εξασφάλισαν την συναίνεση των φτωχών χωρών στους στόχους συγκράτησης της αύξησης της θερμοκρασίας. Και μετά, τις υποσχέσεις τους τις πήραν οι …ανεμογεννήτριες. Όπως πολύ πιθανά να συμβεί και τώρα…
Η αποστροφή των διοργανωτών ήταν τόσο έντονη απέναντι σε κάθε σκέψη αποζημιώσεων (φοβούμενοι το ενδεχόμενο αναζήτησης νομικών ευθυνών και μια πλημμυρίδα από αξιώσεις αποζημιώσεων) ώστε το σχετικό θέμα δεν υπήρχε καν στην ιστοσελίδα της διοργάνωσης! Απουσία δηλωτική επίσης του δημοκρατικού τρόπου λειτουργίας ανάλογων πρωτοβουλιών…
Βαριές ευθύνες της ΕΕ
Στη Διάσκεψη του ΟΗΕ δεν περίσσεψαν μόνο οι κενές περιεχομένου υποσχέσεις αλλά και οι ένοχες σιωπές. Πρωταγωνιστής εδώ ήταν η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πολύ σωστά απείλησε με αποχώρηση αν δεν περιλαμβανόταν στο τελικό ανακοινωθέν η δέσμευση στο στόχο συγκράτησης της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου μέχρι τέλος του αιώνα. Η ίδια ωστόσο η ΕΕ πρωτοστατεί στην ακύρωση αυτού του στόχου! Μάρτυρας η αποτυχία στην εκπλήρωση του στόχου που τέθηκε στην περυσινή Διάσκεψη για το κλίμα στην Γλασκόβη (COP26) κι αφορούσε την μείωση των εκπομπών μεθανίου (που εκλύει το φυσικό αέριο) κατά 30% ως το 2030. Έκτοτε δύο πράγματα έχουν αλλάξει: Επιστημονικές διαβεβαιώσεις ότι οι εκπομπές μεθανίου (που βραχυπρόθεσμα δεσμεύει 80 φορές περισσότερη θερμότητα από το διοξείδιο του άνθρακα) είναι πολύ περισσότερες απ’ όσες υπολογίζουμε κι από την άλλη η αύξηση ρεκόρ των εκπομπών μεθανίου, όπως ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός.
A bit rich listening to @ABaerbock talk Human Rights at #COP27 – She's supported fueling the War in Ukraine where more + more less privileged Ukrainians are dying +supports escalation of German Military spend – Great news for Military Industrial Complex but not for Human Rights.. pic.twitter.com/tozgtjvjjI
Η ΕΕ εποίησε την …νύσσαν γιατί ο εκτροχιασμός των αερίων που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από ευρωπαϊκό έδαφος προήλθε από μια συνειδητή πολιτική απόφαση της. Η μεταφορά αερίου στην Ευρώπη μέσω πλοίων από ΗΠΑ, Κατάρ, κ.α. και η ώθηση που έδωσαν στις εξορύξεις σχιστολιθικού αερίου από τις ΗΠΑ οι ευρωπαϊκές παραγγελίες, ως απόρροια των κυρώσεων στην Ρωσία, δεν προκάλεσαν μόνο την ενεργειακή κρίση αλλά επιτάχυναν και την κλιματική αλλαγή. Κι αυτό ήταν εκ των προτέρων γνωστό!
Επικίνδυνα για το περιβάλλον και τους ανθρώπους είναι επίσης τα αμερικανικά σχέδια για την …σωτηρία του πλανήτη, όπως τα ανακοίνωσε ο Τζον Κέρυ στο Σαρμ Ελ Σέιχ. Η πρόταση μπορεί να συνοψιστεί στην δημιουργία χρηματιστηρίων άνθρακα κι εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων παντού. Ό,τι δηλαδή προβλέπει και το ευρωπαϊκό σχέδιο «προσαρμογή στο 55%». Η εκτίμησή τους είναι ότι με 30 δολ. ο τόνος μέχρι το 2030 μπορούν να κινητοποιηθούν από 77 ως 139 δισ. δολ…
Η αμερικανική πρόταση για την χρηματοδότηση της μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που έτυχε της θερμής αποδοχής από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, ισοδυναμεί με φτωχοποίηση για τους πολλούς και κέρδη για τα παράσιτα των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού υπόκοσμου που θα διαπραγματεύΟΝται τα δηλητηριώδη αέρια.
Το χειρότερο ωστόσο ότι με όλα τα παραπάνω είναι ότι η κλιματική κρίση θα οξυνθεί. Ήδη ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός έδειξε ότι τα προηγούμενα 8 χρόνια ήταν τα θερμότερα χρόνια στην ιστορία του πλανήτη, ενώ το σύστημα Copernicus έδειξε ότι ο Οκτώβριος του 2022 ήταν κατά 2 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από τον ίδιο μήνα της περιόδου 1991-2020. Αυτά για όσους χρειάζονται αποδείξεις σχετικά με τον κατεπείγοντα χαρακτήρα των μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, οι οποίοι δεν βρίσκονται δίπλα μας αλλά υπηρετούν στα υψηλότερα κλιμάκια της ΕΕ και μάλιστα πληρώνονται αδρά για να μας σώσουν…
2 photos of the artic taken 100 years apart showing the dramatic change in the continent ice cover.
Το 2035 θα σταματήσουν να πουλιούνται οχήματα με μηχανές εσωτερικής καύσης στην Ευρώπη.
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Η απόφαση που έλαβαν οι υπουργοί Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 29 Ιουνίου θα φτωχύνει εκατομμύρια πολίτες κατά δύο τρόπους. Επειδή μετά την 1/1/2035 θα είναι αναγκασμένοι να αγοράζουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα που είναι πιο ακριβά σε σχέση με τα συμβατικά κι επειδή σύντομα θα ακούσουμε μια ημερομηνία ακόμη, μεταγενέστερη, στην οποία τα πετρελαιοκίνητα ή βενζινοκίνητα αυτοκίνητα θα απαγορεύεται να κυκλοφορούν στους δρόμους της Ευρώπης. Κατά συνέπεια όσοι δαπάνησαν και θα δαπανήσουν για αγορά συμβατικών ΙΧ θα αποδειχθούν πεταμένα λεφτά!
Η συγκεκριμένη ρύθμιση ωστόσο δεν ισχύει για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Εξαιρούνται όσοι θέλουν, και κυρίως όσοι μπορούν, να αγοράζουν αυτοκίνητα υπερπολυτελείας όπως Φεράρι, Μαζεράτι, Λαμποργκίνι, Μπουγκάτι, κ.α. Είναι αυτοκίνητα που κοστίζουν ακόμη και 2 ή 3 εκ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση λοιπόν, με μια φωτογραφική διάταξη εξαίρεσε τους κατασκευαστές αυτοκινήτων που παράγουν και πουλάνε λιγότερα από 1.000 τεμάχια ετησίως από μια υποχρέωση που αφορά εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες, μεταξύ των οποίων και τους φτωχότερους, που αντί να στηριχθούν, φτωχοποιούνται ακόμη περισσότερο!
Διαφορετικά ειπωμένο: Ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε ποιες κοινωνικές ομάδες έπρεπε να εξαιρεθούν και θα πρότεινε ο καθένας ή κάθε μία μας από μια απόφαση υποχρεωτικής μετάβασης από συμβατικό σε ηλεκτροκίνητο όχημα. Άλλοι θα απαντούσαν οι συνταξιούχοι, άλλοι θα απαντούσαν οι φτωχοί κάτοικοι της παραμεθόριου κι άλλοι όσοι έχουν εισόδημα κάτω ενός ορίου, πχ του ορίου φτώχειας. Ε, οι ευρωπαίοι ηγέτες, δείχνοντας έμπρακτα το ενδιαφέρον τους για τους χρηματοδότες τους, απάντησαν τους κατόχους Φεράρι και Μαζεράτι…
Η συγκεκριμένη απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι προκλητική και αποκαλυπτική. Δείχνει ότι η ευαισθησία της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή είναι υποκριτική. Η ΕΕ και όλες οι κυβερνήσεις της άλλες φορές συνειδητά και σχεδιασμένα και άλλες φορές επειδή …απλά λόγω ταξικής θέσης δεν μπορούν να αντισταθούν στην γοητεία μιας …Μπουγκάτι, εκμεταλλεύονται την κλιματική αλλαγή για να πετύχουν μια αλλαγή των κοινωνικών συσχετισμών σε βάρος των φτωχότερων!
Το αποτέλεσμα είναι πώς η κλιματική αλλαγή θα συνεχίσει να προελαύνει, όπως προελαύνει χρόνο με τον χρόνο εδώ και δεκαετίες επειδή τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις είναι άσφαιρα. Και τα δάκρυά τους κροκοδείλια! Τα χύνουν δε μόνο όταν πρόκειται να επιβάλλουν αντιλαϊκά μέτρα. Χαρακτηριστική περίπτωση η ελληνική κυβέρνηση που, βασιλικότερη του βασιλέως, με τον κλιματικό νόμο που ψήφισε τον Μάιο επίσπευσε ακόμη περισσότερο, κατά πέντε χρόνια το 2030(!), την ημερομηνία απαγόρευσης αυτοκινήτων με μηχανή εσωτερικής καύσης. Προφανώς για να διευκολύνει τους εισαγωγείς αυτοκινήτων που θα δουν τις πωλήσεις τους να αυξάνονται…
Και σε ό,τι αφορά την ουσία, την στάση δηλαδή σε ένα καλόπιστο ερώτημα αν έστω κι αυτή η ημερομηνία μειώσει το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπουν στην ατμόσφαιρα οι στόλοι των ΙΧ, η απάντηση είναι πως το πρόβλημα της Ευρώπης δεν έγκειται στα αυτοκίνητα με μηχανές εσωτερικής καύσης. Το πρόβλημα έγκειται στα ίδια τα αυτοκίνητα. Αν οι ευρωπαίοι ηγέτες ενδιαφέρονταν πραγματικά για την μείωση των επικίνδυνων αερίων θα λάβαιναν μέτρα για την μείωση των αυτοκινήτων και για να μπει ένα τέρμα στην περιβαλλοντική υποβάθμιση που προκαλεί ο διαρκώς αυξανόμενος στόλος των ΙΧ από την μια άκρη της Ευρώπης στην άλλη. Ενδεικτικά, στην ΕΕ τα επιβατηγά ΙΧ ανά 1.000 κατοίκους το 2016 ανέρχονταν σε 524, το 2017 σε 535, το 2018 σε 547, το 2019 σε 555 και το 2020 σε 560. Σε κάθε χώρα προφανώς η αναλογία είναι πολύ διαφορετική, με την Ελλάδα να υπολείπεται του μέσου όρου: από 475 το 2016, σε 480 το 2017, 481 το 2018, 489 το 2019 και 596 το 2020. Το κοινό χαρακτηριστικό ωστόσο σε όλες τις χώρες είναι η αύξηση των ΙΧ από χρόνο σε χρόνο.
Αυτοί οι αριθμοί που ισοδυναμούν με θρίαμβο για την γερμανική, γαλλική και ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία αποτελούν κόλαφο για την ποιότητα και το κόστος ζωής των Ευρωπαίων. Το κακό με τα ΙΧ στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα της συστηματικής και χρόνιας υποβάθμισης των δημόσιων συγκοινωνιών, έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο ώστε οι Ευρωπαίοι ξεπέρασαν ακόμη και τους Αμερικανούς στην κατοχή επιβατηγών αυτοκινήτων.
Αν ήθελαν λοιπόν υπουργοί και Ευρωκοινοβούλιο θα ψήφιζαν την ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών και των μέσων σταθερής τροχιάς με γενναίες επενδύσεις και την μείωση του εισιτηρίου τους. Αντί αυτού ψήφισαν την εξαίρεση της Φεράρι… Άξιος ο μισθός τους!
Η απόφαση για την κατάργηση των συμβατικών ΙΧ δεν ήταν η μοναδική οικονομικά επιζήμια για την κοινωνική πλειοψηφία απόφαση που έλαβαν οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ. Στη συνεδρίαση που λόγω των σοβαρών διαφωνιών διήρκεσε 17 ώρες αποφασίστηκαν μέτρα εξειδίκευσης του στόχου μείωσης το 2030 των επικίνδυνων για το θερμοκήπιο αερίων στο 55% του επιπέδου του 1990 («fit for 55» ή «προσαρμογή στο 55%» επί το ελληνικότερο). Το συγκεκριμένο πακέτο μέτρων, που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Ιουλίου 2021 πυροδοτώντας την έκρηξη της τιμής του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ είναι ο ενδιάμεσος στόχος για την επίτευξη του απώτερου (όσο και αμφιλεγόμενου) στόχου της κλιματικής ουδετερότητας το 2050.
Η συνεδρίαση των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ θα μας στοιχίσει πολύ ακριβά επειδή κατέληξε σε ένα σύνολο μέτρων που, πέραν του έτους απόσυρσης των αυτοκινήτων με μηχανή εσωτερικής καύσης, περιλαμβάνουν την μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα της Ευρώπης και νέους εθνικούς στόχους για μείωση των εκπομπών. Το χειρότερο που αποφασίστηκε αφορά την δημιουργία ενός νέου χρηματιστηρίου ρύπων, ανάλογο του χρηματιστηρίου δικαιωμάτων ρύπων που ήδη λειτουργεί για την παραγωγή ενέργειας κι άλλων κλάδων, το οποίο θα αφορά τις μεταφορές και τα καύσιμα θέρμανσης. Ως έτος έναρξης ορίστηκε το 2017, ένας χρόνος αργότερα από τον αρχικό στόχο. Αυτό σημαίνει ότι την έκρηξη της τιμής που είδαμε στην λιγνιτική παραγωγή, σε σημείο ώστε να γίνει απαγορευτική για τους πολλούς, θα τη δούμε σε λίγα χρόνια να συμβαίνει στην μετακίνησή και την θέρμανσή μας!
Κανονικά, αν η ΕΕ δεν είχε τυφλωθεί από αυτό το ιδιότυπο κράμα φονταμενταλισμού της αγοράς και ταξικού κλιματικού φοντεμανταλισμού έπρεπε να ανακήρυττε το χρηματιστήριο ρύπων ως το πιο αποτυχημένο εγχείρημα που έχει υλοποιηθεί ποτέ. Μάρτυρας οι αλλεπάλληλες αποφάσεις επανενεργοποίησης των μονάδων άνθρακα σε όλη την Ευρώπη τους τελευταίους μήνες και ο τριπλασιασμός της τιμής των ρύπων σε ενάμισι χρόνο!
Αντί λοιπόν να καταργήσουν το χρηματιστήριο ρύπων επεκτείνουν το πεδίο δράσης του (συμπεριλαμβάνοντας στις διατάξεις ακόμη και κλάδους οι οποίοι εξαιρούνταν, που σημαίνει κι άλλες αυξήσεις) ενώ δημιουργούν κι άλλα χρηματιστήρια για να αυξήσουν την τιμή στα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης. Το αποτέλεσμα φυσικά θα είναι κάθε είδους εισιτήριο (από αστικό και ακτοπλοϊκό μέχρι αεροπορικό) να εκτοξευθεί και μαζί τους το κόστος της θέρμανσης! Η ενεργειακή φτώχεια θα γνωρίσει νέες δόξες!
Για να χρυσώσουν το χάπι των αυξήσεων οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν την δημιουργία ενός Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου που θα χρηματοδοτείται (με μέρος των εσόδων) από το νέο χρηματιστήριο και θα καλύπτει μέρος του νέου επιπλέον κόστους. Το ύψος του θα ανέρχεται σε 59 δισ. ευρώ κι όχι 72 δισ. ευρώ όπως ήταν η αρχική πρόταση λόγω των αντιδράσεων χωρών όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και οι Σκανδιναβικές χώρες. Στην πράξη το Κλιματικό Ταμείο επισφραγίζει και μετριάζει για λίγα μόλις χρόνια και δεν αναιρεί την λεηλασία των πιο φτωχών στο όνομα της κλιματικής αλλαγής.
Υπήρξαν ωστόσο χώρες που πρόβαλαν αντίσταση απέναντι στα σχέδια της αυτοκινητοβιομηχανίας και του λόμπι των ΑΠΕ: Για παράδειγμα, Λιθουανία, Πολωνία και Λετονία ζήτησαν να αυξηθούν οι πόροι του ταμείου. Επίσης, Ιταλία και Σλοβακία ζήτησαν η απόσυρση των συμβατικών αυτοκινήτων να ολοκληρωθεί πέντε χρόνια αργότερα: το 2040. Εις μάτην φυσικά…
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται και αποφασίζει ένα κοινωνικά απαράδεκτο σύνολο μέτρων, επειδή μέχρι στιγμής όσα αντιλαϊκά μέτρα έχει επιβάλλει επικαλούμενη την κλιματική αλλαγή δεν έχουν βρει την αντίσταση που έπρεπε: χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρόωρο κλείσιμο των λιγνιτικών εργοστασίων στην Ελλάδα για χάρη των επιχειρηματικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στο φυσικό αέριο.
Δύο μόνο εξαιρέσεις υπάρχουν στον κανόνα της απάθειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο: Τα Κίτρινα Γιλέκα που αντέδρασαν μαχητικά στην φορολογία του Μακρόν προ τριετίας αποκαλύπτοντας τον ολοκληρωτισμό του ακραίου κέντρου και οι Ολλανδοί αγρότες που διαμαρτύρονται εξ ίσου μαχητικά εδώ και ημέρες καταγγέλλοντας τις επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων από τους στόχους μείωσης των εκπομπών αζώτου στην Ολλανδία ως και 75%. Η αντίφαση στην Ολλανδία είναι τεράστια γιατί στη σημερινή συγκυρία η συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής θα υλοποιηθεί ενώ έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο σοβαρής αύξησης της τιμής των τροφίμων ακόμη κι επισιτιστικής κρίσης. Τα μέτρα που λαμβάνονται στο όνομα της κλιματικής αλλαγής θα επιδεινώσουν κρίση…
Κι αν τέλος πάντων κυβερνήσεις και ευρωπαϊκό ιερατείο κρίνουν ότι ανάλογες αναδιαρθρώσεις επιβάλλονται για το καλό του πλανήτη, ας καλύψουν και το αναλογούν κόστος μέχρι τελευταίου ευρώ. Διαφορετικά, δίνουν την εντύπωση ότι εκμεταλλεύονται την κλιματική αλλαγή για την αναδιάρθρωση και τη συγκέντρωση της γεωργίας στα χέρια των λίγων με τις Φεράρι…
Farmers currently blockading the Netherlands-Germany border with tractors to protest the World Economic Forum (WEF) climate change policies of their government pic.twitter.com/yPPKrGgKFr
Τα επιστημονικά του δε άρθρα χαρακτηρίζονται όχι μόνο από την βαθιά επιστημονική του γνώση στα ενεργειακά ζητήματα αλλά κι από μια σφαιρική αντίληψη για την πολιτική και την οικονομία.
Στις 17 Ιανουαρίου 2022, με επιστολή που έστειλε στους Financial Times, παρενέβη καταλυτικά σε μια διαμάχη που αφορά το πιο καυτό θέμα του τελευταίου χρόνου: την τιμή του φυσικού αερίου. Στη βάση της η αντιπαράθεση έχει τις κατηγορίες που εξαπολύονται εναντίον της Ρωσίας ότι ευθύνεται για την άνοδο των τιμών στο φυσικό αέριο, επειδή για πολιτικούς λόγους κρατάει τις στρόφιγγες κλειστές στις σποτ αγορές, εκεί που τα εμπορεύματα διαπραγματεύονται τοις μετρητοίς και παραδίδονται άμεσα στον αγοραστή.
Το κλίμα εναντίον της Ρωσίας πυροδοτείται κι από την ίδια την Γερμανία, με ευθύνη των Πράσινων. Όσοι μάλιστα πιστεύουν ότι πίσω από την εμμονή της νέας υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας και επικεφαλής των Πράσινων να προβάλει εμπόδια στην λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2 βρίσκεται η φιλοπεριβαλλοντική της ευαισθησία θα διαψευστούν. Για την ακρίβεια, μπορεί στο παρελθόν η Αναλένα Μπέρμποκ να επικαλούταν το γεγονός ότι το μεθάνιο που εκλύει το φυσικό αέριο συγκαταλέγεται κι αυτό μαζί με το διοξείδιο του άνθρακα στα επικίνδυνα αέρια του θερμοκηπίου που επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή κι ένα καύσιμο-γέφυρα, όπως το φυσικό αέριο εξελίσσεται σε ελέφαντα στο δωμάτιο, πλέον όμως όχι. Το βασικότερο επιχείρημά της είναι μια συμφωνία που υπογράφτηκε μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας τον Ιούλιο του 2021, βάσει της οποίας το Βερολίνο δεσμεύτηκε να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα στο πεδίο της ενέργειας στην περίπτωση που η Ρωσία επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως όπλο εναντίον της Ουκρανίας. Στην πράξη η γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών αναπαράγει την ψυχροπολεμική ρητορική της Ουάσιγκτον και των ανατολικοευρωπαίων, εμφανίζοντας την Ουκρανία ως απειλούμενη και τη Ρωσία ως δυνάμει επιτιθέμενη, προβάλλοντας το ερώτημα τι θέλουν 100.000 ρώσοι στρατιώτες στα σύνορα της Ουκρανίας; Η ίδια φυσικά υποθέτουμε απαξιοί να απαντήσει στο ερώτημα τι θέλουν στα σύνορα της Ρωσίας περισσότεροι από 100.000 ΝΑΤΟϊκοί στρατιώτες που μαζεύονται κάθε 1-2 χρόνια για να κάνουν ασκήσεις… Ή στο ερώτημα γιατί θα αντιδρούσε η Ουάσιγκτον αν η Ρωσία έστελνε ξανά πυραύλους και 100.000 δικούς της στρατιώτες στη Κούβα και τη Βενεζουέλα; Η επικεφαλής των Πράσινων πιθανότατα ακολουθεί πιστά τα βήματα του Γιόσκα Φίσερ, ηγέτη των Πράσινων και υπουργού Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Γκ. Σρέντερ, που νομιμοποιώντας την πρώτη έξοδο του γερμανικού στρατού από τα εθνικά σύνορα με κατεύθυνση την Γιουγκοσλαβία, μετέτρεψε ένα ιστορικό φιλειρηνικό αντιπολεμικό κίνημα σε μακρύ χέρι και Πέμπτη Φάλαγγα της Ουάσιγκτον. Το γεγονός ότι η Αναλένα Μπέρμποκ στερείται των χαρισμάτων και αγωνιστικής ιστορίας Γιόσκα Φίσερ δεν τη κάνει λιγότερο επικίνδυνη για την ειρήνη. Μάλλον το αντίθετο…
Αξίζει επίσης να παρατηρήσουμε την χλιαρή στάση που κρατάει απέναντι στη Ρωσία ο νέος γερμανός καγκελάριος, σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς. Αν και έχει αντισταθεί στις πιέσεις των Αμερικανών να δηλώσει ότι στο ενδεχόμενο εχθροπραξιών στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα θα ακυρωθεί η λειτουργία του αγωγού, παρόλα αυτά η στάση του πόρρω απέχει από τη στάση της προκατόχου του, της Άγκελας Μέρκελ, που κατ’ επανάληψη δήλωνε ότι ο αγωγός Nord Stream 2 δεν είναι απλώς και μόνον ένα οικονομικό πρότζεκτ. Εννοώντας με αυτό τον τρόπο ότι συμβολίζει τους δεσμούς που συνδέουν Ευρώπη και Ρωσία. Οφείλουμε έτσι να ομολογήσουμε ότι ο νέος καγκελάριος Σολτς πράγματι σηματοδοτεί μια αλλαγή στη γερμανική πολιτική. Όχι όμως στην κατεύθυνση που για ορισμένους υποδηλώνει η σοσιαλδημοκρατική προέλευσή του, πχ χαλάρωση ή αναίρεση της λιτότητας, αλλά σε μια ψυχροπολεμική κατεύθυνση: Συστράτευση στο αντιρωσικό, ψυχροπολεμικό κλίμα, που επιβάλλουν οι ΗΠΑ.
Τις αιτιάσεις εναντίον της Ρωσίας έσπευσε να υιοθετήσει δημόσια και ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, Φατίχ Μπιρόλ· κι αυτή ήταν η αφορμή που προκάλεσε την αντίδραση του καθηγητή Τζ. Στερν. Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, που χρηματοδοτείται από τον ΟΟΣΑ κι όχι από κάποιον οργανισμό όπως ο ΟΗΕ που είναι υποχρεωμένος να δείχνει ότι τηρεί τις αποστάσεις, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι στραγγαλίζει ενεργειακά την Ευρώπη. Συνέδεσε για την ακρίβεια τη στενότητα της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου με τις γεωπολιτικές εντάσεις πέριξ της Ουκρανίας, ζητώντας μάλιστα δημόσια από τη Ρωσία να αυξήσει τις αποστολές φυσικού αερίου τουλάχιστον κατά ένα τρίτο.
Στην απάντησή του ο Τζόναθαν Στερν τονίζει από την πρώτη παράγραφο την ευθύνη του σημερινού μοντέλου της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου που οδήγησε στις υψηλές τιμές του προηγούμενου χρόνου! Οι αιτιάσεις του έχουν ιδιαίτερη σημασία αν λάβουμε υπ’ όψη μας τον ρόλο που είχε προσωπικά ο ίδιος. «Μια δεκαετία πριν δημιουργήθηκε η Συμβουλευτική Επιτροπή Αερίου ΕΕ – Ρωσίας για να συζητήσει τις επιπτώσεις στις εξαγωγές της Gazprom στην Ευρώπη από την εισαγωγή του “τρίτου ενεργειακού πακέτου” της ΕΕ. Ως πρόεδρος της πλευράς της ΕΕ, θυμάμαι τους πολλούς μήνες που πέρασα ακούγοντας τους ρώσους συνομιλητές μας να μας λένε πόσο κακή ιδέα ήταν η εγκατάλειψη των μακροχρόνιων συμβολαίων και η μετάβαση από ένα σύστημα τιμών συνδεδεμένων με το πετρέλαιο σε ένα σύστημα συνδεδεμένο στις τιμές αγοράς. Αγνοήσαμε τις προειδοποιήσεις, πιέσαμε για την δημιουργία αγορών, και μετατρέψαμε τα μακροχρόνια συμβόλαια από συνδεδεμένα με το πετρέλαιο σε συνδεδεμένα με τιμές σποτ. Για δέκα χρόνια είχαμε δίκιο, εκτός από πολύ λίγους μήνες. Οι τιμές αγοράς ήταν σημαντικά χαμηλότερες εκείνων του πετρελαίου.
Τιμές αργού πετρελαίου 19/1/2022
»Μόλις τον Μάιο του 2020, οι συνδεδεμένες με το πετρέλαιο τιμές ήταν έξι φορές υψηλότερες εκείνων της αγοράς που βρίσκονταν σε ιστορικό χαμηλό. Η ήπειρος πλημμύρισε με αέριο. Η υπογραφή μακροχρόνιων συμβολαίων ήταν το τελευταίο πράγμα που ήθελαν και η Gazprom έχανε χρήματα από τις εξαγωγές. Από τα τέλη του 2020 η κατάσταση άλλαξε. Το κρίσιμο ωστόσο είναι ότι η Gazprom συνεχώς καλούσε τις ευρωπαϊκές εταιρείες να υπογράψουν νέα μακροχρόνια συμβόλαια εάν ήθελαν ασφάλεια στην προσφορά.
Τιμές φυσικού αερίου 19/1/2022
»Ελάχιστοι το έκαναν, ενώ εθνικοί και εταιρικοί στόχοι και πολιτικές μείωσης των αερίων θερμοκηπίου κάνουν όλο και πιο απίθανη μια τέτοια δέσμευση για το μέλλον. Επαναλαμβάνω ότι είναι μια ευρωπαϊκή επιλογή και κανένας από τη Ρωσία δεν την επέβαλε ή την δημιούργησε. Παράπονα για την άρνηση της Gazprom να διαθέσει επιπρόσθετη προσφορά και να διατηρήσει υψηλά επίπεδα αποθήκευσης αερίου στην Ευρώπη αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν ότι το τρέχον μοντέλο αγοράς δεν περιλαμβάνει καμία σχετική υποχρέωση».
Έτσι, η έκρηξη των τιμών λιανικής στην ΕΕ αποτελεί ένα ακόμη φιάσκο που χρεώνεται εξ ολοκλήρου η Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με την πρόωρη και βίαιη απολιγνιτοποίηση, μαζί με την ελλιπή προετοιμασία της να υλοποιήσει τις απαραίτητες επενδύσεις σε ΑΠΕ ώστε να καλύψουν το κενό του άνθρακα και του λιγνίτη, μαζί με την αδυναμία της να προβλέψει την αύξηση των τιμών στο φυσικό αέριο κι όταν μάλιστα λόγω του νέου τρόπου τιμολόγησης όπως επιβλήθηκε με το «τρίτο ενεργειακό πακέτο» είχε ένα παραπάνω λόγο να το κάνει.
Το «τρίτο ενεργειακό πακέτο», να θυμίσουμε, ψηφίστηκε από το ευρωκοινοβούλιο και υιοθετήθηκε το 2009 επιταχύνοντας την ιδιωτικοποίηση της αγοράς ενέργειας και ηλεκτρισμού στην ΕΕ. Μεταξύ άλλων προέβλεπε τον διαχωρισμό μεταξύ εταιρειών παραγωγής και διανομής, ώστε να μπορούν να πουληθούν πιο εύκολα, την δημιουργία εθνικών ρυθμιστικών αρχών, που βλέπουν τις τιμές να …ανεβαίνουν και τις εταιρείες παροχής να κερδοσκοπούν ασύδοτες, και, το …σημαντικότερο ως επιστέγασμα όλων, την απογείωση των τιμών λιανικής στο ηλεκτρικό ρεύμα, χάρη στην πρόσδεση των τιμών φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας.
Λεωνίδας Βατικιώτης 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.