Ένα καθόλα νόμιμο «λαθρεμπόριο» πετρελαίου
Τιμή πετρελαίου σε δολ. / βαρέλι, πηγή: Financial Times
Η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου στη διεθνή αγορά αποτέλεσε (μαζί με την πτώση των τιμών των μετοχών στην Κίνα) ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά γεγονότα της χρονιάς που φεύγει. Η σημασία της πτώσης των τιμών του πετρελαίου δεν προκύπτει μόνο από τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που έχει σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ενδιαφέρει επίσης γιατί όπως όλες οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων που διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια (μέταλλα, σιτάρι, βαμβάκι, ρύζι, κ.α.) αποτελεί έναν ευαίσθητο σεισμογράφο. Αρκεί να θυμηθούμε πως η πτώση τους το 2008 αποτέλεσε τον προπομπό της οικονομικής κρίσης.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Υπάρχει ωστόσο, ή τουλάχιστον έτσι πρέπει να γίνεται, κι ένας πιο απλός και …γήινος λόγος για να ελέγχεται κάθε φορά η τιμή του πετρελαίου: για να μπορούμε να προβλέψουμε την κίνηση των τελικών, λιανικών τιμών. Εννοούμε πώς αν η τιμή του πετρελαίου πέφτει διεθνώς κατά ένα ποσοστό, πρέπει αργά ή γρήγορα, σίγουρα πάντως, να μειώνεται κατά το ίδιο ποσοστό και το επίπεδο των τιμών που πληρώνουμε στο βενζινάδικο για να βάλουμε βενζίνη ή πετρέλαιο στα αυτοκίνητα και τις μηχανές ή για να γεμίσουμε τις δεξαμενές του πετρελαίου στα σπίτια μας με πετρέλαιο θέρμανσης. Το ίδιο έπρεπε να συμβαίνει στις τιμές του καφέ και άλλων προϊόντων. Προφανές; Όχι και τόσο…
Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στις τιμές του μαύρου χρυσού όταν κατέγραφε ρεκόρ και τώρα, διεθνώς και στην εγχώρια αγορά για να καταλάβουμε πως τίποτε δεν είναι τόσο προφανές. Για παράδειγμα, όπως φαίνεται στο διάγραμμα από τη βρετανική εφημερίδα Financial Times που παραθέτουμε, η τιμή του αργού πετρελαίου τον Ιούνιο του 2014 ήταν 115 δολάρια ανά βαρέλι. Τον ίδιο μήνα, όπως φαίνεται στο εβδομαδιαίο δελτίο επισκόπησης τιμών καυσίμων που εκδίδει η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή κι αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του παρατηρητηρίου τιμών υγρών καυσίμων του υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων ανερχόταν στα 1,711 ευρώ (εδώ το σχετικό δελτίο). Την εβδομάδα που μας πέρασε η διεθνής τιμή του αργού πετρελαίου έπεσε κάτω από 37 δολάρια ανά βαρέλι. Μειώθηκε δηλαδή, σε σχέση με τον Ιούνιο του 2014, περισσότερο από δύο τρίτα, για την ακρίβεια κατά 68%! Λογικά, θα υποθέσει κάποιος, τόσο θα έπρεπε να είχαν πέσει κι οι λιανικές τιμές στην Ελλάδα. Αμ δε… Με βάση το ίδιο δελτίο η μέση τιμή της αμόλυβδης των 95 οκτανίων ήταν 1,396 ευρώ (εδώ το σχετικό δελτίο). Μειωμένη μεν, σε σχέση με τον Ιούνιο του 2014, αλλά μόνο κατά 18%! Δηλαδή: 68% έπεσε η διεθνής τιμή, 18% η ελληνική!
Αν αυτή η πάγια πρακτική των διυλιστηρίων ΕΛΠΕ και Μότορ Όιλ δε λέγεται αισχροκέρδεια, τότε πώς λέγεται;
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Πριν στις 25 Δεκεμβρίου 2015
Με τη Μόσχα το Βερολίνο κόντρα στις Βρυξέλλες!
Στο μέσο διασταυρούμενων πυρών βρέθηκε η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ την Παρασκευή, με αφορμή την απόφασή της να προχωρήσει με κάθε κόστος η κατασκευή του αγωγού μεταφοράς αερίου Νορντ Στριμ 2 από τη Ρωσία.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Το νέο σχέδιο που ανακοινώθηκε το Σεπτέμβριο έχει συνολικό κόστος 11 δισ. δολ. και προσπερνάει τις 3 βαλτικές δημοκρατίες (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) και την Πολωνία, ενώ έχει ήδη θεωρηθεί χαριστική βολή για την Ουκρανία που με την ολοκλήρωσή του θα στερηθεί έσοδα ύψους 2 δισ. δολ. ετησίως τα οποία εισπράττει από τη Μόσχα υπό τη μορφή τελών διέλευσης. Το συγκεκριμένο θέμα εξαφανίστηκε μέσα στον καταιγισμό ειδήσεων για το συνοριακό, διαθέτει ωστόσο μεγάλη σημασία.
Εναντίον των σχεδίων της Μέρκελ τάχθηκαν πρώτα και κύρια οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, που το μίσος τους απέναντι στη Ρωσία τις έχει μετατρέψει σε όργανα της Ουάσινγκτον. Χρησιμοποιώντας τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (και πρωθυπουργό της Πολωνίας από το 2007 ως το 2014) Ντόναλντ Τουσκ επικαλέστηκαν το λεγόμενο Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο που στο όνομα του ανταγωνισμού προβλέπει το διαχωρισμό μεταξύ προμηθευτή φυσικού αερίου και ιδιοκτήτη αγωγών. Συνθήκη που παραβιάζεται απροκάλυπτα καθώς στο συγκεκριμένο αγωγό που θα προμηθεύει αέριο από τη Gazprom συμμετέχει όχι μόνο η «ντριμ τιμ» του ευρωπαϊκού κεφαλαίου (Shell, BASF, EON, Engie, OMV) αλλά κι ίδια η Gazprom. Το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο, επί της ουσίας, δεν είναι τίποτε άλλο από αμερικανική σφήνα στα σχέδια ενεργειακής επέκτασης της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αγορά, που συμπληρώνεται μάλιστα με την ενεργειακή εξάρτηση της Δ. Ευρώπης από τα αμερικανικά προτεκτοράτα της Κασπίας, καθώς αυτή είναι η μοναδική εναπομείνασα πηγή τροφοδοσίας – κι αυτό είναι που ενοχλεί το Βερολίνο!
Απέναντί της όμως η Μέρκελ δεν είχε μόνο τους ανατολικοευρωπαίους. Είχε και τον ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι που κατηγόρησε τη γερμανίδα καγκελάριο για υποκρισία. Η κριτική του ήταν πολύ καθαρή: Η Γερμανία όχι απλώς συναίνεσε αλλά και πρωτοστάτησε στην επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που πλήττουν προνομιακά τις μεσογειακές χώρες λόγω εξαγωγών κυρίως αγροτικών προϊόντων, ενώ σημαντικό ρόλο είχε επίσης στην ακύρωση της κατασκευής του αγωγού Σάουθ Στριμ, ενός σχεδίου αξίας 50 δισ. δολ. που θα έφερνε το ρωσικό αέριο στη νότια Ευρώπη. Η Ιταλία βγήκε διπλά ζημιωμένη από αυτή την ανατροπή γιατί όχι μόνο έχασε το ρωσικό αέριο αλλά και λόγω των διαφυγόντων κερδών της ΕΝΙ που ήταν εκ των μεγαλύτερων επενδυτών της κοινοπραξίας. Το αίτημα λοιπόν του Ρέντσι ήταν να ισχύσει στη νότια ό,τι ισχύει στη βόρεια Ευρώπη: ή να ακυρωθεί ο Νορντ Στριμ 2 ή να επιτραπεί ο Σάουθ Στριμ! Αίτημα που προφανώς έπεσε στο κενό…
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Πριν, την Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2015
Ασφαλιστική λαιμητόμος από Τσίπρα – Κατρούγκαλο – δανειστές. Συνέντευξη Διονύση Γράβαρη
Μπροστά στα σχέδια Τσίπρα – Κατρούγκαλου ακόμη και το νομοσχέδιο Σημίτη – Γιαννίτση ήταν ασφαλιστική όαση. Ήταν απείρως πιο φιλικό προς τις συντάξεις γιατί όπως κι όλες οι άλλες αντι-ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών σέβονταν την αναδιανεμητική δομή του ασφαλιστικού συστήματος, αντίθετα με ό,τι επιχειρούν σήμερα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και οι δανειστές που προτείνουν την εκ βάθρων αλλαγή της δομής του ασφαλιστικού συστήματος και τη δημιουργία ενός νέου, βαθιά αντιδραστικού, στα πρότυπα του Χιλιανού συστήματος.
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αφετηριακό σημείο στο πόρισμα της επιτροπής Κατρούγκαλου («Επιτροπή Σοφών» ας συνεχίσουν να τη χαρακτηρίζουν όσοι επιζητούν τη θεοποίησή της στα μάτια της κοινωνίας) είναι η επιχειρηματολογία της Μέρκελ, την οποία η πρώτη κυβέρνηση Τσίπρα εμφανιζόταν να πασχίζει να ανασκευάζει, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων: «Οι συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ (16,2% το 2013) είναι οι υψηλότερες στην ΕΕ», γράφει το πόρισμα Κατρούγκαλου χωρίς τον παραμικρό έστω υπαινιγμό για την καθίζηση του ελληνικού ΑΕΠ λόγω κρίσης κατά 23%, που αυτομάτως αυξάνει το λόγο συνταξιοδοτικών δαπανών προς ΑΕΠ, καθιστώντας άστοχο το συγκεκριμένο δείκτη ως μέτρο σύγκρισης εντός της ΕΕ.
Η δρομολογούμενη αντι-ασφαλιστική μεταρρύθμιση Τσίπρα – Κατρούγκαλου είναι αντιδραστική γιατί στο επίκεντρό της έχει τους ατομικούς λογαριασμούς, στους οποίους ο εργαζόμενος συσσωρεύει όλες τις εισφορές της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας κι έτσι στο τέλος του ενεργού του βίου το σχηματισθέν κεφάλαιο αποτελεί το μέτρο της εισφοροδοτικής προσπάθειας του εργαζομένου, επί του οποίου υπολογίζεται τι έχει να λαβαίνει. Αυτό είναι, σε αδρές γραμμές το σύστημα καθορισμένων εισφορών. Παρά την προσπάθεια διασκέδασης των αλγεινών εντυπώσεων με την προσθήκη εθνικής κοινωνικής σύνταξης (που σε ένα από τα επόμενα μνημόνια πολύ εύκολα μπορεί να …καταργηθεί) πρόκειται για εξτρεμιστικά νεοφιλελεύθερη πρόταση καθώς:
Λεφτά για το χρέος κι όχι για συντάξεις
Πρώτο, το σύστημα καθορισμένων εισφορών απαλλάσσει το κράτος από τις εισφορές. «Η κρατική χρηματοδότηση περιορίζεται στην καταβολή των αναλογουσών εισφορών για τους ανέργους, για όσους ασθενούν, για εκείνους που αναθρέφουν παιδιά ή φροντίζουν ηλικιωμένους», αναφέρει το πόρισμα Κατρούγκαλου. Από κοντά και το Βήμα που από διαπρύσιος εχθρός έγινε απρόσκλητος φίλος σπεύδοντας να βάλει πλάτες στη νέα εθνική προσπάθεια με το πρωτοσέλιδό του, στις 25 Οκτωβρίου, που διατράνωνε πως από το 2000 ως το 2014 το ασφαλιστικό σύστημα χρηματοδοτήθηκε από το κράτος με 201,5 δισ. ευρώ! Τι κι αν οι τράπεζες σε πολύ λιγότερα χρόνια πήραν περισσότερα χρήματα; Τι κι αν ακόμη κι αυτά τα ποσά είναι κλάσμα μπροστά στην κρατική λεηλασία του ασφαλιστικού συστήματος όπως φαίνεται από την υφαρπαγή 14,5 δισ. ευρώ που έγινε με το PSI, χωρίς μάλιστα να μειωθεί ούτε κατά ένα ευρώ το δημόσιο χρέος, από τις απώλειες (που εκτιμώνται σε 3,5 δισ. ευρώ) την εποχή που τα ασφαλιστικά ταμεία κλήθηκαν να σώσουν το χρηματιστήριο θυσιάζοντας τα αποθεματικά τους στην αμαρτωλή ΔΕΚΑ, από την χρόνια εισφοροδιαφυγή όπως μετράται σε 13 δις. ευρώ ανείσπρακτες οφειλές που καλυπτόταν με χαριστικές ρυθμίσεις, από την άτοκη τοποθέτηση των αποθεματικών τους επί δεκαετίες, κλπ, κλπ. Για όλα αυτά η ναυαρχίδα του ΔΟΛ, που χρωστάει 197,7 εκ. ευρώ στις τράπεζες χωρίς να υπολογίζεται το μερίδιο που του αναλογεί από τα χρέη του Μέγκα ύψους 70 εκ. ή της Ίριδας, ύψους 25,5 εκ. ευρώ, δεν γράφει λέξη…
Δεύτερο, η μεταρρύθμιση Τσίπρα – Κατρούγκαλου βαθαίνει και συνεχίζει και δεν αναιρεί, ούτε καν βάζει ένα φρένο στις περικοπές που ξεκίνησαν επί Παπανδρέου – Λοβέρδου, το 2010, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά ο πολιτικός απατεώνας Τσίπρας. Αποτέλεσμα των περικοπών όλα αυτά τα χρόνια ήταν μέσα από δέκα διαφορετικές περιπτώσεις οι απώλειες των συνταξιούχων να ξεκινούν από 14% για τις χαμηλές και να φτάνουν το 50% στις υψηλότερες συντάξεις. Η επαναφορά της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος (που είχε καταργηθεί επί υπουργίας Δ. Στρατούλη), η ομολογημένη μείωση στις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ χωρίς ο αρμόδιος υπουργός να παίρνει κι όρκο για τις χαμηλότερες, η δημοσιευμένη απόφαση αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (ΦΕΚ αρ. φύλ, 2325, 27/10/2015) και κυρίως τα δεκάδες προαπαιτούμενα που αφορούν το συνταξιοδοτικό θα επιδεινώσουν άρδην τους όρους συνταξιοδότησης για εκατομμύρια ασφαλισμένους.
Τρίτο, κανείς δεν υποχρέωσε τη συμμορία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να φέρει τέτοια μεταρρύθμιση! Τσίπρας – Καμμένος ξεπέρασαν και την Τρόικα σε αντιλαϊκότητα γιατί καμία δέσμευση δεν ανέλαβαν από το Τρίτο Μνημόνιο ή τα προαπαιτούμενα να αλλάξουν τη βάση του ασφαλιστικού συστήματος από αναδιανεμητική σε κεφαλαιοποιητική! Με δική τους πρωτοβουλία το πράττουν για να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα του κράτους να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος ή τις τράπεζες, που έχουν απόλυτη προτεραιότητα, σπάζοντας μάλιστα ένα ταμπού στη Δυτική Ευρώπη. Έτσι, η Ελλάδα, με ευθύνη της εξωνημένης Αριστεράς, μετατρέπεται σε πειραματόζωο και στον ασφαλιστικό τομέα, πρωτοπορώντας στις αντιδραστικές αλλαγές.
Συνέντευξη καθηγητή Διονύση Γράβαρη
Είστε ένας εκ των 12 σοφών που συμμετείχαν στην διαμόρφωση της πρότασης για το ασφαλιστικό. Πώς αποτιμάτε το πόρισμα που δόθηκε στη δημοσιότητα;- Δεν είμαι σοφός… Η αλήθεια όμως είναι πως με τη δίμηνη εμπειρία μου στην επιτροπή έγινα σε πολλά πράγματα σοφότερος. Κατ’ αρχήν το πόρισμα κακώς λέγεται έτσι, καθώς δεν είναι ενιαίο. Σε αυτό ενυπάρχουν 3,5 διαφορετικές προτάσεις για ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα. Η προσωπική μου διαφωνία είναι κατατεθειμένη υπό τη μορφή εναλλακτικής πρότασης που βρίσκεται στο παράρτημα 5, σελ. 30-31. Είναι προφανές επομένως, με την κατάθεση μιας διαφορετικής πρότασης ότι διαφωνώ με την κυρίαρχη πρόταση του πορίσματος.
- Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την Επιτροπή;
- Συστάθηκε στις 18 Αυγούστου 2015, με υπουργική απόφαση του Γ. Κατρούγκαλου, με αποστολή εντός δύο μηνών να καταθέσει προτάσεις για το πώς πρέπει να σχεδιαστεί μένα νέο ασφαλιστικό σύστημα. Το έργο της επομένως ήταν να καταθέσει περιγράμματα θα έλεγα προτάσεων στα οποία να φαίνεται η λογική ενός νέου συνταξιοδοτικού συστήματος.
- Ποιες ήταν οι προτάσεις που κατατέθηκαν;
- Η πρώτη πρότεινε να ακολουθηθεί το σουηδικό μοντέλο, όπως διαμορφώθηκε μετά τις μεταρρυθμίσεις, ή το ιταλικό, με τη σύνταξη να υπολογίζεται σε ένα σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης, διατηρώντας τον διανεμητικό χαρακτήρα, βάσει του οποίου ο τωρινός ασφαλισμένος πληρώνει τον τωρινό συνταξιούχο, έχοντας όμως μια μεγάλη μεταβατική περίοδο που ξεκινάει το 2015 και φτάνει το 2050, δεδομένου ότι στο διάστημα αυτό έπρεπε να βρεθούν έξτρα πόροι για να πληρωθούν οι συνταξιούχοι. Μεταξύ μας υπήρχε μια κοινή παραδοχή, σε άλλους ρητά, σε άλλους σιωπηρά, ότι αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι η δημοσιονομική βιωσιμότητα του συστήματος, δηλαδή η εκπλήρωση των προαπαιτουμένων των 3 μνημονίων (επαναφορά ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, ενοποίηση ταμείων, μείωση συντάξεων, κ.α.). Η μέριμνά μας ήταν να αποκατασταθεί η σαθρή βάση του ασφαλιστικού συστήματος. Το συνταξιοδοτικό δηλαδή έχει πρόβλημα γιατί είναι κοινωνικοοικονομικά μη βιώσιμο κι όχι δημοσιονομικά. Η έλλειψη δημοσιονομικής βιωσιμότητας, είναι αποτέλεσμα της έλλειψης κοινωνικοασφαλιστικής βιωσιμότητας.
Κατ’ αρχήν να πω ότι μιλώντας για σύστημα, ο όρος χρησιμοποιείται κατ’ ευφημισμό, όπως ο Εύξεινος Πόντος, δεδομένου του κατακερματισμού του, με την ύπαρξη τμημάτων που δεν επικοινωνούν καν μεταξύ τους. Μάλιστα δεν πρόκειται τόσο για φορείς, όσο για ρυθμίσεις. Αυτό που παρατηρούμε μακροχρόνια δεν είναι πχ μια αύξηση των συντάξεων, που θα επέτρεπε να ειπωθεί ότι απαιτείται παρέμβαση στο σκέλος των παροχών. Αν κάτι παρατηρείται είναι μείωση των εισφορών, δηλαδή των εισροών. Οπότε εδώ πρέπει να γίνει η παρέμβαση. Αυτό το είχαμε διαπιστώσει από το 2001, όταν απέναντι στην πρόταση Γιαννίτση είχε κατατεθεί από τη ΓΣΕΕ μια ολοκληρωμένη αντιπρόταση. Ακόμη και η κυρίαρχη άποψη που προκρίνει το κεφαλαιοποιητικό ή τη νοητή κεφαλαιοποίηση προσπαθεί να αντιστοιχίσει τους πόρους στις συντάξεις. Προσαρμόζει δηλαδή μακροχρόνια το ύψος των συντάξεων στους χαμηλούς πόρους. Η αλληλεγγύη αυτού του συστήματος περιοριζόταν μόνο στην εθνική σύνταξη, που πληρώνεται από τη φορολογία κι είναι μια βάση πάνω στην οποία χτίζεται. Η αρχική πρόταση μάλιστα του υπουργού ήταν αυτή η σύνταξη να ισούται με το όριο της σχετικής φτώχειας, που ξέρουμε δεν είναι κάτι σταθερό. Αυξομειώνεται με βάση το εισόδημα. Το όριο της φτώχειας για παράδειγμα για το 2013 ήταν 416 ευρώ, για το 2007 ήταν 756 ευρώ. Η αλληλεγγύη αυτής της λύσης ήταν υπολειμματική και υπονόμευε το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα του συνταξιοδοτικού συστήματος και κυρίως του θεμελίου της, που είναι η κύρια σύνταξη.
Απέναντι σε αυτή την πρόταση κατατέθηκε μία δεύτερη που έλεγε μένουμε στο νόμο Κουτρουμάνη και προσπαθούμε να εξορθολογίσουμε ορισμένες πλευρές του, στην πορεία ενοποίησης. Αυτή η πρόταση παρενέβαινε και σε ορισμένα προαπαιτούμενα όπως στη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, αντιπροτείνοντας τη ρήτρα μειωμένου ελλείμματος.
Η τρίτη πρόταση, που κατέθεσα, αφορούσε την κύρια σύνταξη κι ήταν προσανατολισμένη στην εξεύρεση πόρων. Βασιζόταν στην ιδέα πως υπάρχει ένα τμήμα του εισοδήματος το οποίο ήδη φορολογείται, αλλά δεν μπαίνει στο ασφαλιστικό σύστημα ως εισφορά. Το 2014 για παράδειγμα, με ένα συντελεστή 18-20% θα μπορούσαμε να είχαμε μια αύξηση των εισφορών κατά 2-2,5 δισ., οπότε θα γλιτώναμε και τις περικοπές των συντάξεων που είναι προαπαιτούμενο για το 2016. Έχουμε επομένως όχι απλά διανομή, αλλά αναδιανομή στο σκέλος των εισφορών. Στο σκέλος των παρεχόμενων συντάξεων αυτό που θα πρέπει να εγγυηθεί το κράτος είναι μια κατώτατη και μια ανώτατη σύνταξη, ένα διάστημα με μια κατώτατη και μια ανώτατη τιμή, που θα αφορούσε μια αντεστραμμένη αναπλήρωση με τη μεγαλύτερη να αφορά όσους έχουν μικρά εισοδήματα και τη μικρότερη όσους έχουν μεγάλα εισοδήματα. Έτσι, να γινόταν η ενδογενεακή αναδιανομή στους συνταξιούχους.
- Στο πόρισμα πάντως δεν παρουσιάζονται ισότιμα και ισορροπημένα οι παραπάνω προτάσεις… Αντίθετα κυριαρχείται από μια νεοφιλελεύθερη πρόταση κατεδάφισης του συνταξιοδοτικού συστήματος.
- Η δική μου πρόταση, δεν υποστηρίχθηκε από κανένα άλλον και περιθωριοποιήθηκε. Γι’ αυτό και περιελήφθη ως προσάρτημα, παρότι είναι η μόνη που αντιμετωπίζει τα σαθρά θεμέλια του συστήματος, όπως διαμορφώνονται από τους εξής παράγοντες: Μεγάλο ποσοστό ανεργίας που δεν ξέρουμε πότε θα επιστρέψει στα επίπεδα της διαρθρωτικής ή σε ένα επίπεδο 8-9%, μείωση κατώτατου μισθού στα 568 ευρώ με τη νεολαία μάλιστα να αμείβεται πολύ χαμηλότερα μειώνοντας περαιτέρω τις εισφορές, επέκταση της ευέλικτης απασχόλησης που κι αυτή μειώνει τις εισφορές κι εξάπλωση της αδήλωτης εργασίας και της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επομένως, η μισθωτή σχέση κι η επιχειρηματική αμοιβή ως βάση χρηματοδότησης των συντάξεων δεν αρκεί.
- Στην επιτροπή δεν συμμετείχε ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός δικαστών;
- Πράγματι. Η ερμηνεία που έδωσε ο υπουργός γι’ αυτή τη σύνθεση σχετιζόταν με την παροχή της αναγκαίας νομιμότητας των προτάσεων.
- Άρα δεν έχουμε να κάνουμε με μια συμβουλευτική επιτροπή. Η σύνθεση βοηθούσε να βρίσκεται πολύ κοντά και στη νομοθέτηση…
- Φαίνεται και στο κεφάλαιο VII, που έχει τίτλο «Η συμβατότητα των μεταρρυθμίσεων με το Σύνταγμα».
- Ειπώθηκε ότι ο πυρήνας των προτάσεων ενδέχεται να είναι …εισαγόμενος. Να μας ήρθε κατ’ ευθείαν από Βρυξέλλες.
- Δεν το γνωρίζω, αλλά το έχω κι εγώ ακούσει. Αν όμως διαβάσει κανείς και το λεγόμενο πράσινο και το λευκό βιβλίο που εκδόθηκαν από την ΕΕ, αφήνουν μεγάλο χώρο στην κεφαλαιοποίηση και τον ιδιωτικό τομέα, όπως κάνει η κυρίαρχη κατεύθυνση του πορίσματος.
- Τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε από τη μέχρι τώρα λειτουργία των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων στην Ευρώπη;
- Ακόμη δεν έχουν αποδώσει αυτές οι μεταρρυθμίσεις! Το μόνο που προσέφεραν ήταν να επιλύσουν το δημοσιονομικό πρόβλημα.
- Ποια είναι η εμπειρία από τις ΗΠΑ;
- Στο κεφάλαιο ΙΙ υπάρχει η πρόταση για την ενίσχυση της παρουσίας των επαγγελματικών ταμείων, που για πρώτη φορά προβλέφθηκαν στο νόμο Ρέππα, αλλά έχουν ενεργοποιηθεί ελάχιστα. Τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν φαίνονται καθαρά στην περίπτωση της αυτοκινητοβιομηχανίας Τζένεραλ Μότορς, η οποία μετά την κρίση έχει κόψει κατά 50% τις παροχές σε χρήμα, δηλαδή τις συντάξεις, κι εντελώς την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μεταφέροντας αυτήν την εμπειρία στην Ελλάδα, μπορούμε να πούμε πως αν είχαμε ένα ανάλογο ταμείο σε έναν ακμάζον κλάδο της προηγούμενης δεκαετίας, πχ στις κατασκευές, σήμερα δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και θα προχωρούσε περικοπές. Επομένως, τα ταμεία που λειτουργούν με κεφαλαιοποιητικό τρόπο μπορούν να λύνουν το δημοσιονομικό πρόβλημα, δηλαδή να μην παράγουν ελλείμματα, επειδή όμως λειτουργούν ομόρροπα στον οικονομικό κύκλο όταν τα χρειάζεσαι δεν τα έχεις.
- Μπορούμε επομένως να πούμε ότι τόσο η Επιτροπή όσο κι οι σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό πρωτίστως στοχεύουν στην ελάφρυνση του προϋπολογισμού και καθόλου στη διόρθωση των ανισορροπιών του;
- Σε αυτό αναφερόμουν όταν έλεγα ότι βγήκα σοφότερος από τη συμμετοχή μου στην Επιτροπή. Στο πόρισμα υπάρχουν αυτούσια ή μεταμφιεσμένα τα προαπαιτούμενα του τρίτου μνημονίου. Ας πάρουμε τη συζήτηση για την ενσωμάτωση των επικουρικών στις κύριες συντάξεις. Στα προαπαιτούμενα του Σεπτεμβρίου 2015 αναφέρεται: αποκλειστική χρηματοδότηση όλων των επικουρικών ταμείων από ίδιες εισφορές. Προστέθηκε δηλαδή αυτούσιο κομμάτι του τρίτου μνημονίου, που σχετίζεται με τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Εμάς όμως δεν μας ενδιέφερε η δημοσιονομική βιωσιμότητα, ήταν κάτι δευτερεύον…
- Μάλλον εσάς προσωπικά, κύριε Γραβάνη, δεν ενδιέφερε…
- Ναι, για μένα μιλάω… Υπήρξε ωστόσο και πολιτική χρήση της επιτροπής. Η πρώτη πρόταση που κατατέθηκε, για νοητή κεφαλαιοποίηση, ήταν του ίδιου του υπουργού. Μετά κατατέθηκαν οι προτάσεις των μελών της επιτροπής.
- Ποιο ήταν το αποτύπωμα του υπουργού Γ. Κατρούγκαλου στις συνεδριάσεις της επιτροπής;
- Ήταν παρών, και υποστήριζε την άποψή του…
- Που κατέληγε σε εκ βάθρων αλλαγή του υπάρχοντος μοντέλου σε κεφαλαιοποιητική βάση;
- Ναι, με τη διαφορά ότι πρότεινε και το σκαλοπάτι της εθνικής σύνταξης.
- Δεν είναι σκάνδαλο η έλλειψη πρόβλεψης για κάλυψη των απωλειών από το PSI;
- Φυσικά. Όταν ανακεφαλαιοποιείς τις τράπεζες, πρέπει να ανακεφαλαιοποιήσεις και τα ταμεία. Πολύ περισσότερο αν θες να λειτουργούν κεφαλαιοποιητικά…
Το άρθρο και η συνέντευξη δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Unfollow, αρ. 47, μηνός Νοεμβρίου 2015
Στο σφυρί χιλιάδες επιχειρήσεις
Το φιλέτο των χρεωμένων μεγάλων επιχειρήσεων και των εξοχικών κατοικιών είναι το πρώτο πιάτο που σερβίρουν ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στους γύπες που εδώ και δύο χρόνια εποφθαλμιούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών.
Σημείο τομής για τη διαχείριση της κρίσης που ξεκίνησε το 2008 και κορυφώθηκε το 2010 ενδέχεται να αποδειχθεί ο νόμος που ψηφίστηκε στο πλαίσιο των προαπαιτουμένων στις 15 Δεκεμβρίου, με 153 ψήφους, προβλέποντας την πώληση των κόκκινων δανείων, όπως έχει επικρατήσει να λέγονται δάνεια με καθυστέρηση στην αποπληρωμή τους άνω των 90 ημερών.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Συνολικά εκτιμάται ότι από ένα σύνολο επιχειρηματικών, στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων αξίας 205 δισ. ευρώ, τουλάχιστον 107 δισ. είναι κόκκινα, δηλαδή άνω των μισών, ενώ ένα ίδιο ποσοστό είναι προβληματικά κι από τα επιχειρηματικά δάνεια που ανέρχονται σε 97 δισ. ευρώ. (Όλα αυτά δε σε μία καταθετική βάση κάτω των 122 δισ. ευρώ, που αποτελεί μία συνεχή αιτία ανισορροπιών για το τραπεζικό σύστημα). Ειδικότερα, ο νόμος προβλέπει την πώληση από τις τράπεζες προβληματικών δανείων μεγάλων επιχειρήσεων (όπως ορίζονται όσες έχουν τζίρο άνω των 50 εκ. ευρώ ή πάνω από 250 εργαζόμενους) και στεγαστικών δανείων που δεν αφορούν πρώτη κατοικία. Γι’ αυτό το σκοπό προβλέπεται η ίδρυση δύο νέων μορφών εταιρειών: των ΕΔΑΜΕΔ (Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια) και ΕΜΑΜΕΔ (Εταιρειών Μεταβίβασης Απαιτήσεων από Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια).
Πρόκειται για κίνηση που στοχεύει στον παραγωγικό ιστό της οικονομίας και στόχο έχει την ολοκλήρωση των διαδικασιών εκκαθάρισης εκείνων των τμημάτων του κεφαλαίου που χτυπήθηκαν από την κρίση κι εξακολουθούν να παραμένουν στο τερέν, αυξάνοντας τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους και δημιουργώντας νέες. Η εικόνα είναι λίγο πολύ γνωστή με μεγάλες επιχειρήσεις, πολλές εκ των οποίων κράταγαν τα ηνία της «ισχυρής Ελλάδας» τις δύο προηγούμενες δεκαετίες, και πλέον είναι καταχρεωμένες να περιμένουν το φιλί της ζωής. Αντί γι’ αυτό έρχεται η χαριστική βολή. Έρευνα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ο πρόεδρος του οποίου Κ. Μίχαλος χαρακτήρισε ως «αρχή ενός αναπτυξιακού κύκλου το νέο σχέδιο διαχείρισης των κόκκινων δανείων») εκτιμά ότι από ένα σύνολο 765.000 επιχειρήσεων, 200-300.000 συγκαταλέγονται στις μεγάλες (με κριτήρια προφανώς διαφορετικά από τα προαναφερθέντα) και 120.000 στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σε αυτές δε, υπάρχουν 6.000 η κάθε μία εκ των οποίων οφείλει άνω του 1,5 εκ. ευρώ!
Πάνω από τα μισά τα «κόκκινα» δάνεια
Δημοσιεύματα θεωρούν βέβαιο ότι οι τράπεζες θα γκρουπάρουν τα δάνεια κατά κλάδο, διευκολύνοντας τους υποψήφιους αγοραστές, τους γνωστούς «γύπες» που ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ τους φόρεσαν κουστούμι και γραβάτα. Οι κλάδοι που θα νιώσουν πρώτοι τους τριγμούς θα είναι κατασκευές, τουρισμός, ιχθυοκαλλιέργειες και τρόφιμα. Οι νέοι αγοραστές θα προχωρήσουν είτε σε συγχωνεύσεις επιχειρήσεων είτε σε λουκέτα και ρευστοποιήσεις της περιουσίας τους, αλλάζοντας εκ βάθρων το προφίλ ολόκληρων κλάδων, που πλέον θα αποτελούνται από πολύ λιγότερες επιχειρήσεις, με αναλογικά ισχυρότερα μερίδια πωλήσεων και κέρδη. Η τιμή πώλησης των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων θα είναι τόσο χαμηλή (10-20 λεπτά ανά ευρώ, ενώ για τα στεγαστικά 8-15 λεπτά ανά ευρώ) που θα έχουν το ελεύθερο να δοκιμάσουν κάθε δυνατή λύση. Σε κάθε περίπτωση η ανεργία θα εκτιναχθεί, μιας και κάθε δυνατή λύση θα συνοδεύεται από μείωση προσωπικού και αποδοχών, καθώς δεν έχει υπάρξει σχέδιο επιχειρηματικής αναδιάρθρωσης που να μη συνοδεύεται από μείωση μισθών…
Νέα ώθηση στην ανεργία θα δώσει το κλείσιμο των χρεωμένων επιχειρήσεων
Ο πρώτος χαμένος επομένως θα είναι οι εργαζόμενοι. Πλήγμα ωστόσο θα δεχθούν και τα μεσαία στρώματα που θα χάνουν κάθε ελπίδα μιας ευνοϊκής ρύθμισης η οποία θα διέσωζε τη θέση τους στην παραγωγή. Έκφραση αυτής της αγωνίας ήταν η σωστή σε αδρές γραμμές δήλωση του (νεοδημοκράτη!) προέδρου της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου Β. Κορκίδη πως «μετά τον αφελληνισμό των τραπεζών έρχεται ο αφελληνισμός των ελληνικών επιχειρήσεων» ο οποίος ωστόσο παραβλέπει πως στο νέο σκιώδη τραπεζικό κλάδο που δημιουργείται θα συμμετέχουν και έλληνες αστοί. Ο αρνητικός χαρακτήρας της εξέλιξης υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι κομβικό ρόλο στο «νέο αναπτυξιακό κύκλο» κατά Μίχαλο θα διαδραματίσουν λαμόγια διεθνούς εμβέλειας που θα κάνουν ακόμη πιο ρευστή και δυσδιάκριτη τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ παραγωγικού και χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Οι αεριτζήδες που μάζεψαν Σταθάκης και Τσακαλώτος θα δημιουργήσουν επιχειρηματικά σχήματα εξόχως επιρρεπή στην κυκλική κίνηση της οικονομίας που αντί για βάθος και βάρος θα της δίνουν μεγαλύτερη μεταβλητότητα.
Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχει η ώθηση που δίνει ο νόμος των Σταθάκη – Τσακαλώτου στη χρηματιστικοποίηση της ελληνικής οικονομίας. Με το τερατούργημά τους, που αν επιχειρούσε να το ψηφίσει άλλη κυβέρνηση θα τους έβριζαν και οι πέτρες, δημιουργείται μια νέα αγορά, η δευτερογενής αγορά δανείων. Πρωταγωνιστές της θα είναι επιχειρήσεις με μετοχικό κεφάλαιο 100.000 ευρώ (τόσο ορίζει ο νόμος) που θα διαχειριστούν δάνεια κι εμπράγματες εγγυήσεις ύψους 107 δισ. ευρώ (τόσα είναι τα μη εξυπηρετούμενα) ή το 64% του ελληνικού ΑΕΠ, μέχρις στιγμής πάντα! Γιατί, το νέο σοκ που θα επέλθει στην οικονομία θα δημιουργήσει νέο κύμα χρεοκοπιών και λιτότητας και νέες αθετήσεις πληρωμών στην ιδιωτική οικονομία. ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ μάλιστα δουλεύουν για τα καλά για λογαριασμό αυτών των απατεώνων (πάντα όμως για το καλό για της …πατρίδας) όπως δείχνει η μεθόδευση να βγουν στο σφυρί πρώτα τα μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια και τα εξοχικά, έτσι ώστε να αποκτήσουν τη σχετική εμπειρία, και μετά το αρχιπέλαγος των δεκάδων χιλιάδων δανείων στα οποία θα συμπεριληφθούν και τα δάνεια πρώτης κατοικίας. Μέχρι τότε θα έχουν τελειοποιήσει την εμπειρία τους για να διαχειριστούν το τεράστιο ζήτημα των λαϊκών δανείων.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν στις 20 Δεκεμβρίου 2015
Σε σημείο καμπής η Βενεζουέλα (Επίκαιρα, 11-17/12/2015)
AppleMark
Σε αλλαγή σελίδας προχωράει η Βενεζουέλα μετά τις εκλογές τη Κυριακής 6 Δεκεμβρίου που χάρισαν, για πρώτη φορά μετά από 18 χρόνια, την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη δεξιά αντιπολίτευση, σηματοδοτώντας την πρώτη εκλογική ήττα του Τσαβισμού μετά από ένα «σερί» που δεν έχει όμοιο στην κοινοβουλευτική ιστορία της Λατινικής Αμερικής.
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
Συγκεκριμένα και με βάση τα εκλογικά ποσοστά, τις 99 από τις 167 έδρες κέρδισε ο δεξιός συνασπισμός Τραπέζι Δημοκρατικής Ενότητας (MUD), 46 έδρες το Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα που ίδρυσε ο Ούγκο Τσάβες (PSUV)ενώ 22 έδρες πήγαν σε μικρότερες δυνάμεις, που θα φανεί στη συνέχεια αν πάνε με το μέρος της Δεξιάς ή της Αριστεράς.
Το ενδιαφέρον φυσικά επικεντρώνεται στην επόμενη μέρα της ορκωμοσίας της νέας εθνοσυνέλευσης, δεδομένης της αβύσσου που θα χωρίζει τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας Νικολά Μαδούρο από την πλειοψηφία του σώματος. Το μόνο σίγουρο είναι πως κανείς εκ των δύο δεν πρόκειται να αναζητήσει συναινέσεις. Όχι μόνο η προεκλογική περίοδος (με τη σύζυγο του φυλακισμένου και άκρως αμφιλεγόμενου ηγέτη της αντιπολίτευσης Λεοπόλδο Λόπες να ρίχνει συνεχώς λάδι στη φωτιά) αλλά και τα χρόνια που προηγήθηκαν αν κάτι προοιωνίζουν για την επόμενη περίοδο είναι τον μεταβατικό της χαρακτήρα. Επίσης, ακραία πόλωση μέχρι το ένα από τα δύο στρατόπεδα να κυριαρχήσει πλήρως.
Στην πρώτη σειρά της ατζέντας της αντιπολίτευσης βρίσκεται η αμνήστευση φυλακισμένων στελεχών της αντιπολίτευσης. Η συζήτηση στη Βουλή σχετικής πρότασης νόμου θεωρείται σίγουρο ότι θα διχάσει ακόμη και την αντιπολίτευση, καθώς είναι πολύ αβέβαιο αν μετριοπαθείς βουλευτές της αντιπολίτευσης ψηφίσουν την απελευθέρωση ατόμων που καταδικάστηκαν με βαρύτατες κατηγορίες. Γιατί, αντίθετα με όσα προβάλλουν ακόμη και διεθνή Μέσα Ενημέρωσης όλοι όσοι έχουν φυλακιστεί αποδεδειγμένα χρηματοδοτούνταν από τις ΗΠΑ ή είχαν εμπλακεί σε δολοφονίες αστυνομικών, στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν κλίμα αποσταθεροποίησης και έντασης. Επ’ ουδενί δηλαδή δεν πρόκειται για πολιτικές διώξεις…
Ισορροπία τρόμου
Σίγουρο επίσης θωρείται ότι η δεξιά κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα επιχειρήσει να περιορίσει τις εξουσίες του προέδρου, επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο να ξεπεράσει την παραλυτική αδράνεια που θα επικρατήσει με τον πρόεδρο να θέτει συνεχή βέτο. Από την άλλη φυσικά κι ο πρόεδρος Νικολά Μαδούρο (που το βράδυ των εκλογών δήλωσε πως «χάθηκε μια μάχη αλλά ο πόλεμος για την επανάσταση συνεχίζεται») θεωρείται εξ ίσου σίγουρο ότι απευθυνόμενος συνεχώς στην κοινωνία θα προσπερνάει την εθνοσυνέλευση, αμφισβητώντας τις εξουσίες, τις αρμοδιότητες και το ίδιο το κύρος της. Το πρώτο ραντεβού, με βάση ρεπορτάζ, θα αφορά πρόταση μομφής που θα καταθέσει η νέα πλειοψηφία με στόχο την απομάκρυνση του προέδρου της εθνοσυνέλευσης και πανίσχυρου στελέχους του σοσιαλιστικού κόμματος, Διοσδάντο Καμπέγιο. Η απομάκρυνσή του θεωρείται σίγουρη μιας κι απαιτούνται μόνο 84 ψήφοι, δηλαδή απλή πλειοψηφία, την οποία διαθέτει η Δεξιά. Με την ψηφοφορία ωστόσο θα εξακριβωθεί και σε πόσους από τους ενδιάμεσους βουλευτές μπορεί η Δεξιά να ελπίζει, ώστε να προχωρήσει στο επόμενο βήμα σταδιακού ακρωτηριασμού του Τσαβισμού που θα είναι η παύση υπουργών, η οποία απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία 101 ψήφων. Ενώ, με μια υπερ-αυξημένη πλειοψηφία 112 ψήφων θα μπορούσε να αλλάξει η σύνθεση του ανώτατου δικαστηρίου ακόμη και το σύνταγμα, οπότε όλες οι αλλαγές σε μια κατεύθυνση παλινόρθωσης του προηγούμενου καθεστώτος θα επιταχύνονταν απότομα.
Το δυσάρεστο, ωστόσο, για τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που στηρίζουν τον Τσαβισμό είναι ότι τα μηνύματα που έρχονται από το εξωτερικό, πριν απ’ όλα, δεν υποδηλώνουν το βραχύβιο χαρακτήρα της νίκης της βενεζολάνικης Δεξιάς. Οι αιτίες δηλαδή που οδήγησαν στην εκλογική ήττα του Μαδούρο, δεν είναι εύκολα αναστρέψιμες.
Η απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας των σοσιαλιστών στη Βενεζουέλα συμπίπτει με μια περίοδο κάθετης πτώσης των τιμών των πρώτων υλών, μεταξύ των οποίων και του πετρελαίου το οποίο χρηματοδότησε την επεκτατική πολιτική των προηγούμενων χρόνων. Το βαρέλι του αργού πετρελαίου πλέον έχει φτάσει σχεδόν στα 40 δολάρια, καταγράφοντας ρεκόρ 6ετίας, κι όλα δείχνουν ότι η πτώση θα συνεχιστεί. Όχι μόνο το καταστρεπτικό σπιράλ ανόδου της παραγωγής που ενεργοποιούν οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες κάθε φορά που πέφτει η τιμή, προσπαθώντας έτσι να καλύψουν τα προϋπολογισμένα έσοδα, και το οποίο οδηγεί σε νέα πτώση της τιμής. Υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, η ορμητική είσοδος που θα κάνει το Ιράν στις διεθνείς αγορές, αυξάνοντας τις εξαγωγές του λόγω της άρσης των κυρώσεων που συνόδευαν το πυρηνικό του πρόγραμμα, θα αυξήσει περαιτέρω τις διαθέσιμες ποσότητες πετρελαίου προς μεγάλη ικανοποίηση των πετρελαϊκών εταιρειών και των διυλιστηρίων που καρπώνονται όλα τα οφέλη. Κατά συνέπεια το κοινωνικό κράτος που έχτισε ο Τσαβισμός τα προηγούμενα χρόνια, διανέμοντας χιλιάδες κατοικίες στα πιο φτωχά στρώματα, προσφέροντας δωρεάν περίθαλψη, υγεία και δημόσια παιδεία με 32 νέα δημόσια και υψηλού επιπέδου πανεπιστήμια μεταξύ άλλων, θα δοκιμαζόταν.
Παρεμβάσεις των ΗΠΑ
Από την άλλη το αντίπαλο στρατόπεδο θα γίνει πιο επιθετικό. Η διαφαινόμενη αλλαγή φρουράς στο Λευκό Οίκο με την παράδοση της σκυτάλης στους Ρεπουμπλικανούς, ακόμη κι αν δεν ηγηθεί του κόμματος ο εξτρεμιστής της Δεξιάς ξενοφοβικός Ντόναλντ Τραμπ, θα εγκαινιάσει μια περίοδο πιο δραστήριων παρεμβάσεων στη Λατινική Αμερική. Ήδη, τα αρχεία Wikileaksτου Τζουλιάν Ασάντζ έφεραν στην επιφάνεια ένα όργιο παρεμβάσεων τα προηγούμενα χρόνια στη Λατινική Αμερική από την αμερικανική διπλωματία με χρηματοδοτήσεις Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ιδανικά εκτροφεία πρακτόρων) και κομμάτων της Δεξιάς, υπονομευτικές ενέργειες κ.α. Αυτή η κατάσταση θα ενταθεί.
Από την άλλη όσο κι αν οι αιτίες για την υποχώρηση του Τσαβισμού πρέπει να αναζητηθούν κυρίως σε εξωγενείς παράγοντες (αντίθετα με ό,τι συνέβη στην Αργεντινή με την ήττα της Κίρχνερ και στη Βραζιλία με την συζητούμενη καθαίρεση της Ρουσέφ) είναι αναγκαία, με αφορμή το εκλογικό αποτέλεσμα της 6ης Δεκεμβρίου μια κριτική αποτίμηση του ίδιου του τσαβίστικου πειράματος. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ειδικότερα,φάνηκε ανήμπορο ή ανέτοιμο να ηγηθεί του μεγάλου άλματος που απαιτούταν ώστε η μακρά περίοδος του μετα-νεοφιλελευθερισμού να δώσει τη θέση της σε πιο βαθιές κοινωνικές τομές, τερματίζοντας τον πολιτικό μετεωρισμό της. Απόντων αυτών των ρήξεων, κι ενδεχομένως συνεχίζοντας το αριστερό πείραμα της Λατινικής Αμερικής να επιβιώνει σε ένα διεθνές περιβάλλον που παραμένει ακόμη πιο εχθρικό απ’ όσο ήταν τη στιγμή της γέννησής του, το ούτως ή άλλως μεταβατικό στάδιο του μετα-νεοφιλελευθερισμού κινδυνεύει να οδηγήσει στην επανάκαμψη μιας σκληρής ρεβανσιστικής δεξιάς που θα επιχειρήσει να κερδίσει το χαμένο έδαφος, με κάθε κόστος.
