ΤΑΙΠΕΔ: Ο οργανισμός που ξεπουλά τη χώρα! (Επίκαιρα 12-18 Ιουνίου 2014)

Εάν οι θεωρίες των νεοφιλελεύθερων για τους χρηματοδοτούμενους από το κράτος οργανισμούς έπρεπε να εφαρμοστούν κατά γράμμα, τότε, μία και μόνο ιδιωτικοποίηση έπρεπε να γίνει! Κι αυτή δεν θα είναι ούτε της ΔΕΗ (30 εκ. κέρδη το 2012), ούτε του ΟΠΑΠ (505 εκ. το 2012), ούτε της ΕΡΤ (57 εκ. το 2011) ούτε των εταιρειών ύδρευσης (78 εκ. κέρδη για την ΕΥΔΑΠ και 13 εκ. για την ΕΥΑΘ το 2013). Ο οργανισμός που έπρεπε να ιδιωτικοποιηθεί είναι το ταμείο ξεπουλήματος της δημόσια περιουσίας και κατά κόσμο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου)!

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Το δημόσιο οφείλει να αποβάλλει από πάνω του αυτό το έκτρωμα για τον απλό λόγο ότι είναι ζημιογόνο. Επειδή επιβαρύνει με την δράση του τους φορολογούμενους, έχοντας καταφέρει το αδιανόητο: Να εμφανίζει κατ’ επανάληψη ζημιές! Με βάση τα αποτελέσματα που έδωσε πριν λίγες μέρες στη δημοσιότητα, το πρώτο τρίμηνο του 2014 εμφάνισε ζημιές ύψους 1,01 εκ. ευρώ. Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου χρόνου εμφάνισε κέρδη ύψους 734.000 ευρώ, συνάγεται ότι το προηγούμενο εξάμηνο είχε ζημιές περίπου 280.000 ευρώ. Δεν ήταν μάλιστα η πρώτη φορά που οι «ειδικοί της αξιοποίησης» στο ναό του «valueformoney» αποτύγχαναν παταγωδώς να εμφανίσουν κέρδη. Το ίδιο συνέβη και το εξάμηνο Ιουλίου – Δεκεμβρίου 2013, όταν οι ζημιές του ΤΑΙΠΕΔ έφτασαν τα 3,1 εκ. ευρώ!

Όσο και να φαίνεται παράδοξο να εμφανίζει ζημιές ένας οργανισμός που δεν κάνει τίποτε άλλο από το παραλαμβάνει περιουσία από το δημόσιο με μοναδική του αποστολή να την πουλήσει όσο – όσο και με κάθε τρόπο, συμβατό ή μη με τους κανόνες της αγοράς και της καλής πίστης, η αλήθεια είναι πως έχει ξανασυμβεί! Κατ’ επανάληψη μάλιστα!

Η πιο εμβληματική περίπτωση αφορούσε στην Τρόιχαντ (Δούρειος Ίππος στα ελληνικά), τον οργανισμό που δημιουργήθηκε μετά την απορρόφηση της Ανατολικής από την Δυτική Γερμανία για να ξεπουληθούν τα περιουσιακά στοιχεία της πάλαι ποτέ Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Παρότι κατάφερε μέσα σε τέσσερα χρόνια να ξεπουλήσει 14.000 επιχειρήσεις και άλλα περιουσιακά στοιχεία, έκλεισε τον κύκλο της αποτυγχάνοντας να ανταποκριθεί στις προβλέψεις για κέρδη 900 δισ. δολ. Αντί για κέρδη μεταβίβασε στο γερμανικό κράτος ζημιές ύψους 170 δισ. δολ.

Οι σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις κι η δημιουργία μάλιστα ειδικού οργανισμού με αυτή την ακριβώς την αποστολή δεν συνοδεύτηκε από ζημιές και βαθιά διαφθορά μόνο στην Γερμανία. Το ίδιο επαναλήφθηκε μεταξύ πολλών άλλων χωρών και στην Σλοβακία για να φτάσει ο πρωθυπουργός της χώρας, Ρόμπερτ Φίκο, τον Ιανουάριο του 2013 να δηλώνει σε αυστριακή εφημερίδα ότι λόγω του αμόκ των ιδιωτικοποιήσεων μεταξύ 1995 και 2005 η κυβέρνησή του πλέον στερείται και του πιο απλού εργαλείου για να εφαρμόσει αναπτυξιακή πολιτική.

Εισαγόμενη διαφθορά

Το παράδειγμα της μικρής αυτής κεντροευρωπαϊκής χώρας έχει ξεχωριστή σημασία για την Ελλάδα γιατί στέλεχος της σλοβακικής Τρόιχαντ, την Άννα Μπουμπενίκοβα, έστειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο ΤΑΙΠΕΔ ως τοποτηρητή που θα διασφάλιζε την ταχύτητα και την …αξιοπιστία του προγράμματος ξεπουλήματος της ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Η σχετική θέση μάλιστα προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο του ΤΑΙΠΕΔ. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο νόμος στο άρθρο 3, παράγραφο 11: «Στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου παρίστανται ως παρατηρητές, χωρίς δικαίωμα ψήφου, δύο (2) εκπρόσωποι που προτείνονται από τα κράτη − μέλη της Ευρωζώνης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι εκπρόσωποι ενημερώνονται πλήρως επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης και μπορούν να ζητούν εγγράφως, από το Διοικητικό Συμβούλιο, κάθε πληροφορία επί θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία του Ταμείου, το οποίο υποχρεούται να τις παρέχει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση»! Θεσμικά επομένως το ΤΑΙΠΕΔ αποτελεί όργανο ξένης επικυριαρχίας της Ελλάδας.

Η θητεία ωστόσο της γκαουλάιτερ Μπουμπενίκοβα στο ΤΑΙΠΕΔ αποδείχθηκε βραχύβια. Τον Αύγουστο του 2012 η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ανάγκασε να παραιτηθεί από το ΤΑΙΠΕΔ μέχρι να διερευνηθούν οι ποινικές διώξεις που την βάραιναν στη  χώρα της για οικονομικά σκάνδαλα όσο ήταν πρόεδρος στο σλοβακικό ΤΑΙΠΕΔ. Κι οι διάδοχοι ωστόσο της Μπουμπενίκοβα μόνο ιεραποστολή δράση δεν μπορούν να υποστηρίξουν ότι επιτελούν στην Ελλάδα, διαψεύδοντας πανηγυρικά ότι η συρρίκνωση του ρόλου του κράτους στην οικονομία περιορίζει την διαφθορά.

Αξίζει να δούμε χαρακτηριστικά τι ακριβώς κάνει στην Ελλάδα ένας εκ των δύο τοποτηρητών της ΕΕ. Τα ονόματά τους αναφέρονται με κάθε επισημότητα στην ιστοσελίδα του ΤΑΙΠΕΔ μεταξύ της «βασικής ομάδας»: Ζήνων Κοντολαίμης και Philippe Boin. Το περιεχόμενο της δράσης του δεύτερου τοποτηρητή περιγράφεται χωρίς τις συνηθισμένες υπεκφυγές και στρογγυλοποιήσεις που επιλέγουν οι ελληνικές κυβερνήσεις (από του Παπανδρέου που δέχτηκε το αίτημα της Τρόικας για την δημιουργία αυτού του αδιαφανούς εξαμβλώματος μέχρι την σημερινή του Σαμαρά) στην προσπάθειά τους να συγκαλύψουν την υποτέλειά τους, σε ετήσια έκδοση του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών για το 2011 (κλικ εδώ).

Αναφέρεται επί λέξη (στην σελίδα 21) για την σκοπιμότητα του γάλλου τοποτηρητή ότι αφορά «στην υποστήριξη των γαλλικών επιχειρήσεων που ενδιαφέρεται να επενδύσουν στην Ελλάδα. Το εν εξελίξει πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων περιλαμβάνει ευκαιρίες για τις γαλλικές επιχειρήσεις για το 2012. Στόχος είναι η έλξη μιας μεγαλύτερης γκάμας επενδυτών, πέραν των γαλλικών εταιρειών με μια μακρά παρουσία στην Ελλάδα (Alstom, Vinci, Suez, κ.α.)». Με απλά λόγια επιδίωξή του γάλλου τοποτηρητή δεν είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας κι άλλες τέτοιες αφελείς δικαιολογίες. Σαν εμπορικός αντιπρόσωπος λειτουργεί εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των γαλλικών εταιρειών που προσπαθούν να αρπάξουν ό,τι περισσότερο μπορούν από το πλιάτσικο που γίνεται σε βάρος της δημόσιας περιουσίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παιδαριώδεις δικαιολογίες δεν διατυπώνονται μόνον από τους πολιτικούς που θεωρούν σαν το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου να ηγούνται του ξεπουλήματος της ελληνικής δημόσιας περιουσίας γάλλοι ντίλερς και σλοβάκες διωκόμενες για διαφθορά. Εξ ίσου αφελείς όροι για την παρουσία τους διατυπώνονται και στο νόμο του 2011 που στόχο έχουν να ρίξουν στάχτη στα μάτια μας και να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις που δημιουργεί το καθεστώς απροκάλυπτης διεθνούς κηδεμονίας. Αναφέρει έτσι ο νόμος για τους γκαουλάιτερ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «Οι εκπρόσωποι υπέχουν υποχρεώσεις εχεμύθειας, σύμφωνα με τους κανόνες περί εμπιστευτικότητας, απορρήτου και σύγκρουσης συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής». Αλλά είπαμε αυτά είναι για τους ιθαγενείς…

Γκαουλάιτερ με πρόσβαση και βουλευτές στο σκοτάδι

Η πρόσβαση που έχουν οι γκουλάιτερ του ΤΑΙΠΕΔ σε εμπιστευτικές πληροφορίες αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη προσβολή στα κυριαρχικά δικαιώματα αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι αυτήν ακριβώς την πληροφόρηση την στερούνται οι έλληνες βουλευτές! Επίμονο αίτημα βουλευτών να τους δοθούν τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ έπεσε στο κενό, αποδεικνύοντας έτσι το καθεστώς αδιαφάνειας που επικρατεί στο εσωτερικό του.

Δεν είναι μόνο η απροθυμία κυβέρνησης και ΤΑΙΠΕΔ να δώσουν στη δημοσιότητα τα πρακτικά του ταμείου ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας που βεβαιώνουν ό,τι κάτι πολύ πιο σάπιο υπάρχει στο ΤΑΙΠΕΔ. Είναι επίσης οι αντισυνταγματικοί χειρισμοί που έχουν γίνει από την κυβέρνηση για την στελέχωση της διοίκησής του, η «λαμπρή» πορεία πολλών στελεχών του κι ακόμη το καθεστώς απαλλαγής των στελεχών του ΤΑΙΠΕΔ από κάθε ποινική ευθύνη για τις αποφάσεις που σχετίζονται με ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας. Εισάγεται έτσι και για τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ το ίδιο …βασιλικό προνόμιο που επιφύλαξαν για τα στελέχη των ασφαλιστικών ταμείων που ψήφισαν το κούρεμα των αποθεματικών, για τα στελέχη του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που έφεραν σε πέρας την ανακεφαλαιοποίηση, για τις διοικήσεις των τραπεζών που έδωσαν τα θαλασσοδάνεια στα κόμματα και πολλές ακόμη περιπτώσεις όπου τα μνημόνια δημιούργησαν το δικό τους δίκαιο διαρκών εξαιρέσεων

Ο νόμος της σιωπής

Η προσπάθεια της κυβέρνησης να εμφανίζει το ταμείο ξεπουλήματος περίπου σαν κοινωφελές ίδρυμα ή ταμείο αγαθοεργίας κλονίστηκε πρώτη φορά όταν το μέλος της διοίκησής του, Άννα Ζωηρού, τοποθετημένη από το ΛΑΟΣ στο ταμείο ξεπουλήματος έσπασε την ομερτά και προχώρησε σε δημόσιες καταγγελίες για τον τρόπο λειτουργίας του. Οι αποκαλύψεις της ξεκινούσαν από τα αγγλικά που χρησιμοποιούσαν στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου, κι έφταναν στις αλλαγές των όρων διαγωνισμού για την πώληση της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου και αντικανονικές ανανεώσεις συμβάσεων συμβούλων.

Προς επίρρωση της σοβαρότητας των ισχυρισμών της Ά. Ζωηρού να σημειωθεί πως ούτε οι συμβάσεις των συμβούλων ιδιωτικοποιήσεων (αξίας 20 εκ. ευρώ μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012 σύμφωνα με δηλώσεις ενός εκ των πρώην προέδρων του ευαγούς αυτού ιδρύματος σε επιτροπή της Βουλής) έχουν δοθεί ποτέ στην Βουλή. Έτσι κανείς δεν ξέρει ποια νομική εταιρεία ή εταιρεία συμβούλων υπογράφει συμβόλαια με το ΤΑΙΠΕΔ. Είναι κι αυτές οι συμβάσεις στη διάθεση μόνο των πιστωτών, όχι όμως των βουλευτών.

Η Ά. Ζωηρού αποδείχθηκε πολύ …ζωηρή για τους κανόνες του παιχνιδιού και παύθηκε από τα καθήκοντά της τον Μάρτιο του 2013, αφού πρώτα είχε αντισταθεί σε πιέσεις για να παραιτηθεί και πριν ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις για ιδιωτικοποιήσεις. Στο ενδιάμεσο για να χωρέσει στη διοίκηση του ταμείου ξεπουλήματος κι ο αντιπρόσωπος της ΔΗΜΑΡ η Βουλή ψήφισε την αύξηση του αριθμού των μελών του ΔΣ από πέντε σε έξι. Μετά την αποπομπή της …ζωηρής Ά. Ζωηρού (που τον Οκτώβριο του 2013 κατέθεσε μήνυση εναντίον του υπουργού Γ. Στουρνάρα) η βουλή τον Μάριο του 2013 ξαναψήφισε νόμο για να μειωθούν οι θέσεις του ΔΣ σε πέντε από έξι, εφ’ όσον η «ανεπιθύμητη» είχε απομακρυνθεί. Μάλιστα στο απόγειο του θράσους του το ταμείο εκποιήσεων δεν δίστασε σε ανακοίνωση που εξέδωσε μετά τις αποκαλύψεις της Ά. Ζωηρού έμμεσα πλην σαφώς να την απειλήσει με μήνυση θυμίζοντας την υποχρέωση εχεμύθειας που είχε αναλάβει για δέκα ολόκληρα χρόνια!

Το γύφτικο παζάρι της «μεγάλης των αδέκαστων μάνατζερ σχολής του ΤΑΙΠΕΔ» δε σταματά εδώ. Από τα πολλά ευτράπελα ξεχωρίζουμε τα μαγειρέματα για την έγκριση από τη βουλή της διοίκησής του. Με βάση τον ιδρυτικό νόμο, για τον ορισμό του προέδρου απαιτούταν ειδική πλειοψηφία, λόγω του κρίσιμου ρόλου που καλούταν να παίξει το ΤΑΙΠΕΔ κι επίσης για λόγους διαφάνειας. Αυτή ήταν η αιτιολογία. Επί κυβέρνησης Σαμαρά όμως, επειδή δεν σχηματιζόταν η συγκεκριμένη πλειοψηφία στην Βουλή, δηλαδή δεν έβγαιναν τα …κουκιά, εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 σε 4 ώρες πράξη νομοθετικού περιεχομένου (με έναν μάλιστα εκ των υπουργών που την υπέγραφαν να βρίσκεται εκείνη την ώρα σε ταξίδι στην Αίγυπτο…) που καταργούσε την προϋπόθεση της ειδικής πλειοψηφίας. Προφανώς οι λόγοι διαφάνειας είχαν εκλείψει…

Η οσμή σκανδάλων και αδιαφάνειας που αναδύει το ΤΑΙΠΕΔ επιβεβαιώνεται αν μείνουμε μόνο σε ορισμένα στιγμιότυπα από τον βίο και την πολιτεία των στελεχών του. Κατ’ αρχάς στους εμπειρογνώμονές του συμπεριλαμβανόταν η Ελένη Παπακωνσταντίνου, ξαδέρφη του πρώην υπουργού Οικονομικών που υπέγραψε το πρώτο Μνημόνιο, κι η οποία έγινε γνωστή λόγω της συμμετοχής της σε εξοπλιστικά συμβόλαια και στη λίστα Λαγκάρντ, η οποία παραιτήθηκε όταν άρχισαν οι αποκαλύψεις. Οι δε πρόεδροι του ξεπερνούν τα χρόνια λειτουργίας του.

Ο πρώτος πρόεδρος Ι. Κουκιάδης παραιτείται τον Ιούνιο του 2012 πριν καν συμπληρώσει ένα χρόνο. Ο διάδοχός του Τ. Αθανασόπουλος παραιτείται τον Μάρτιο του 2013 με αφορμή την άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον του ΔΣ της ΔΕΗ όπου συμμετείχε για την σύμβαση της ΔΕΗ με την ΜΕΤΚΑ. Κατηγορούνταν για ζημιά 100 εκ. ευρώ. Ο διάδοχός του Στ. Σταυρίδης οδηγείται σε παραίτηση με αφορμή το ταξίδι που έκανε στην Κεφαλλονιά με λίαρ τζετ επιχειρηματία. Ο νυν πρόεδρος Κ. Μανιατόπουλος εκτέθηκε πριν καν αναλάβει τα καθήκοντα του, όταν τον Οκτώβριο του 2013 ρωτήθηκε στην επιτροπή Δημοσίων Επιχειρήσεων, Τραπεζών, Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας και Φορέων Κοινής Ασφάλισης γιατί απέκρυψε από το βιογραφικό του την προϋπηρεσία του σε εταιρεία συμβούλων στις υπηρεσίες της οποίας προστρέχει πολλάκις το ΤΑΙΠΕΔ και τώρα για την πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ… Όλο αυτό διάστημα οργιάζουν οι φήμες για διακριτική μεταχείριση της Eurobank, με την πώληση του Ελληνικού να αποτελεί το πιο ακραίο και πρόσφατο παράδειγμα κι όχι το μοναδικό. Φήμες που υπογραμμίζονται από την …υπεραντιπροσώπευση της Eurobank μεταξύ των στελεχών του ΤΑΙΠΕΔ.

Δικαστική ασυλία – ομολογία ενοχής

Οι μνημονιακές κυβερνήσεις και η Τρόικα στην προσπάθειά τους να προωθήσουν τις ιδιωτικοποιήσεις με κάθε τρόπο (αδιαφορώντας για παράδειγμα για το τίμημα και παραβιάζοντας ακόμη και τους στοιχειώδεις κανόνες του ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα ουκ ολίγοι διαγωνισμοί να είναι …μονοπρόσωποι παραπέμποντας σε απ’ ευθείας αναθέσεις) θωράκισαν τους γενίτσαρους του νεοφιλελευθερισμού που στελεχώνουν την διοίκηση του ταμείου ξεπουλήματος με ασυλία απέναντι σε οποιαδήποτε δίωξη τούς ασκηθεί στο μέλλον για απιστία κατά του ελληνικού δημοσίου. Τριάντα άνθρωποι δηλαδή που τοποθετήθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ εντελώς αυθαίρετα και χειρίζονται εν λευκώ τον πλούτο της Ελλάδας δεν πρόκειται ποτέ να λογοδοτήσουν! (Κι αυτό την ίδια στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι είναι ένοχοι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου…) Πιο κραυγαλέα ομολογία ενοχής δεν μπορούσε να υπάρχει…

«Στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν παραδείγματα που υπουργοί διέγραψαν αδικήματα. Το έκανε για παράδειγμα ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Κουβελάκης το 1993 για τα αδικήματα δια του Τύπου κι έτσι απαλλάγηκαν οι εκδότες που διώκονταν με αφορμή την δημοσίευση προκηρύξεων της 17Ν. Το ίδιο είχε κάνει κι Ευ. Γιαννόπουλος με τα περίφημα αγροτοδικεία. Κοινό χαρακτηριστικό και στις δύο αυτές περιπτώσεις όμως ήταν ότι η εκδίκαση είχε προηγηθεί. Δεν παρακωλυόταν η λειτουργία της δικαιοσύνης, όπως συμβαίνει τώρα», τονίζει στα Επίκαιρα ο δικηγόρος Κώστας Παπαδάκης, πρώην μέλος του ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας. «Η δικαστική ασυλία, εισάγοντας μια ατομική εξαίρεση από ένα γενικό κανόνα δεν επιτρέπει στην δικαιοσύνη να κάνει την δουλειά της. Αποτελεί μια πρόδηλη παραβίαση της ισονομίας, που δείχνει πόση εμπιστοσύνη έχουν τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ στη νομιμότητα των πράξεων τους…».

Με το πιστόλι του χρέους στον κρόταφο

Υπάρχει όμως ακόμη κάτι χειρότερο απ’ όλα τα προηγούμενα, που κατά μεγάλο μέρος τα εξηγεί. Στο δεύτερο κιόλας άρθρο του ιδρυτικού νόμου αυτού του εκτρώματος ορίζεται ότι τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Δηλαδή, οι ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας, χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου, λιμάνια, αεροδρόμια, αρχαιολογικοί χώροι, χιονοδρομικά κέντρα και όλες οι κερδοφόρες δημόσιες επιχειρήσεις βγαίνουν στο σφυρί σε ένα καθεστώς σκανδαλώδους αδιαφάνειας μόνο και μόνο για να πληρωθούν οι Σάιλοκ της Τρόικας. Οι διαρκείς αναθεωρήσεις προς τα κάτω των εισπρακτικών στόχων, με την πρώτη εκτίμηση του 2011 να κάνει λόγο για 50 δισ. ευρώ, το 2012 να αναθεωρείται στα 19 δισ., ενώ πολύ πιο ρεαλιστικές ιδιωτικές εκτιμήσεις προσγειώνουν το ποσό σε μονοψήφια επίπεδα ακόμη κι όταν θα έχει πουληθεί ό,τι έχουμε και δεν έχουμε (θα εκποιηθούν τα πάντα δηλαδή για να μειωθεί το χρέος κατά λιγότερο από 3%!), αποδεικνύεται σε ένα απίστευτα επικερδές παιχνίδι για τους πιστωτές: Κάθε απόκλιση δημιουργεί πιέσεις για ταχύτερες αποκρατικοποιήσεις χωρίς πολλές – πολλές απαιτήσεις, που σημαίνει ξεπούλημα, με αποτέλεσμα οι πιστωτές να κερδίζουν τα μέγιστα πλασάροντας στις δικές τους εταιρείες ό,τι πουλιέται στην Ελλάδα στην πιο εξευτελιστική τιμή. Κι όσο αγοράζουν στην φθήνια, με την βοήθεια των goldenboysτου ΤΑΙΠΕΔ, τόσο επικρίνουν για τις αποκλίσεις ζητώντας την επιβολή έκτακτων μέτρων λιτότητας για να καλυφθούν τα δημοσιονομικά και χρηματοδοτικά κενά που δημιουργούνται.

Εν κατακλείδι, το σπάσιμο αυτού του φαύλου κύκλου ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας (που μακροπρόθεσμα όχι μόνο αυξάνει την ανεργία αλλά και οξύνει την δημοσιονομική κρίση) και υπερχρέωσης μέσω της υποταγής στους δανειστές αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση του λαού.

Διορισμός Στουρνάρα: Γάγγραινα η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών (Πριν, 15 Ιουνίου 2014)

Η απόφαση της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να διορίσει στην ηγεσία της κεντρικής τράπεζας τον Στουρνάρα, προφανώς κατ’ εντολή του Βερολίνου, ανέδειξε για μια ακόμη φορά το πρόβλημα της λεγόμενης ανεξαρτησίας ορισμένων θεσμών, τυπικά τεχνοκρατικών, που η σημασία τους όμως έχει αποδειχθεί νευραλγική κι εξόχως πολιτική. Η λεγόμενη ανεξαρτησία από την κυβέρνηση και την πολιτική εξουσία στην πραγματικότητα έχει μετατραπεί σε δούρειο ίππο για την απόσπαση από τον δημόσιο έλεγχο και στη συνέχεια την απ’ ευθείας υπαγωγή τους σε διεθνή κέντρα, κυρίως ευρωπαϊκά, κρίσιμων κέντρων λήψης αποφάσεων.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Όπως έγινε με την ηγεσία της Στατιστικής Αρχής και πιο πρόσφατα με την Γενική Γραμματεία Εσόδων. Η επιλογή του Γεωργίου και του Θεοχάρη αντίστοιχα συνέπεσε με την μετατροπή και των δύο αυτών υπηρεσιών σε τυφλά όργανα της Τρόικας. Η αλλοίωση των στοιχείων για το δημόσιο χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 (με την πολύτιμη βοήθεια της Τράπεζας Ελλάδας) υπό την διοίκηση του Γεωργίου, που μέχρι πριν λίγο εργαζόταν στο ΔΝΤ, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην άφιξη της Τρόικας και την υπαγωγή στο Μνημόνιο. Για την Τρόικα δηλαδή δούλευε η Στατιστική Αρχή, διευκολύνοντας το σχέδιο που είχε προαποφασιστεί για να γίνει η Ελλάδα πειραματόζωο της χρεοκρατίας. Για την Τρόικα δούλευε κι ο Θεοχάρης, όπως φάνηκε από την ανακοίνωση που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκμεταλλευόμενος την θωράκιση που είχε εξασφαλιστεί για την συγκεκριμένη θέση στο πλαίσιο της Οικονομικής διακυβέρνησης. Το αστείο μάλιστα με τον επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Εσόδων ήταν πως μετά από ένα σημείο αποσπάστηκε ακόμη κι από την κυβέρνηση του Σαμαρά που τον διόρισε, υπηρετώντας την δική του ατζέντα.

Καπέλο στην κυβέρνηση ήταν κι η Μαρία Δαμανάκη από την θέση του επιτρόπου, όπου διορίστηκε το 2009 από τον Γιώργο Παπανδρέου. Η παρουσία της στις Βρυξέλλες ωστόσο δεν προκάλεσε συγκρούσεις λόγω του ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια υποτάσσονταν χωρίς αντιρρήσεις στις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πιθανός όμως διορισμός της Ντόρας Μπακογιάννη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς αντικατάσταση της Δαμανάκη θα λειτουργήσει σαν βαρίδι σε μια πιθανή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, επιτυγχάνοντας το ψαλίδισμα των πιο ριζοσπαστικών του θέσεων και την ταχεία προσαρμογή του στις επιταγές της ΕΕ.

Όπως ακριβώς θα συμβεί και με τον Στουρνάρα στην Τράπεζα Ελλάδας που από την εποχή του Σημίτη και της «ισχυρής Ελλάδας» αποτελεί σταθερά στην οικονομική πολιτική, προφανώς με αρνητικό πρόσημο. Ο διορισμός του επομένως στο κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα από την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου αποτέλεσε πρόκληση όχι μόνο γιατί δεν λάβαινε υπ’ όψη της τους πολιτικούς συσχετισμούς όπως αποτυπώθηκαν στις πρόσφατες εκλογές, που τυπικά έδιναν έναν παραπάνω λόγο στον ΣΥΡΙΖΑ να έχει άποψη για τον διάδοχο του Προβόπουλου, αλλά και για έναν επιπλέον λόγο: Επειδή έγινε εμφανές ότι ο Στουρνάρας, σε περίπτωση εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, θα αποτελέσει αντίβαρο στην κυβέρνηση και μηχανισμό βίαιης προσαρμογής του. Υπ’ αυτό το πρίσμα η διαμαρτυρία του Α. Τσίπρα στον πρόεδρο της κεντρικής τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, ήταν άνευ ουσίας καθώς ο διορισμός του Στουρνάρα δεν έγινε μόνο με την σύμφωνη γνώμη της Φρανκφούρτης, αλλά και κατ’ εφαρμογήν των προβλέψεων της για την «ανεξαρτησία» των κεντρικών τραπεζών. Επομένως: ή αμφισβητείς τον θεσμό της «ανεξαρτησίας» και κατ’ επέκταση τον διορισμό Στουρνάρα ή …προσαρμόζεσαι. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν μπορείς να δηλώνεις πίστη και σεβασμό στον θεσμό της «ανεξαρτησίας», όπως έδειξε η επίσκεψη στον πρώην υπάλληλο της Γκόλντμαν Σακς, και ταυτόχρονα να αμφισβητείς τον διορισμό του Στουρνάρα. Άλλωστε, ο θεσμός της «ανεξαρτησίας», που σημαίνει στεγανοποίηση των θέσεων οικονομικής διαχείρισης από τον πολιτικό έλεγχο και την λαϊκή παρέμβαση, ψαλίδισμα επομένως της δημοκρατίας, έρχεται να διασφαλίσει την θωράκιση και την αδιατάρακτη συνέχεια της συντηρητικής πολιτικής ακριβώς σε τέτοιες περιόδους μετάβασης, που περιέχουν ένα ρίσκο ή απαιτούν μια περίοδο προσαρμογής.

Θωρακισμένο από τη Συνθήκη της Λισαβόνας για όλα μέλη της ΕΕ κι όχι μόνο της ευρωζώνης το δημοκρατικό άβατο στις κεντρικές τράπεζες

          Δεν είναι η πρώτη φορά που η θέση του κεντρικού τραπεζίτη έχει συνοδευτεί από ομηρικές διαμάχες με την εκτελεστική εξουσία. Σε δύο περιπτώσεις, στην Ουγγαρία και την Κύπρο, η κεντρική τράπεζα λειτούργησε σαν ξένο έδαφος αμφισβητώντας τις αποφάσεις της κυβέρνησης με την ανοιχτή ενθάρρυνση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το κοινό μάλιστα χαρακτηριστικό και των δύο αυτών περιπτώσεων είναι ότι συνέβησαν στα απόνερα σφοδρότατων οικονομικών κρίσεων.

Στο νησί της Αφροδίτης οι σχέσεις πάθους της κυβέρνησης με την κεντρική τράπεζα δεν είναι κάτι συγκυριακό. Από την εποχή ακόμη της προεδρίας του Δημήτρη Χριστόφια, ο κεντρικός τραπεζίτης Θ. Ορφανίδης ήταν κόκκινο πανί για το προεδρικό μέγαρο. Οι σχέσεις τους ξεπέρασαν κάθε όριο τυπικότητας και εξελίχθηκαν σε δημόσιες προσβολές όταν ξέσπασε η κρίση το 2012 με τον κεντρικό τραπεζίτη να καταλογίζει στο ΑΚΕΛ ότι ευθύνεται γιατί την κατάρρευση των τραπεζών επειδή συναίνεσε στο PSIχωρίς να ζητήσει ανταλλάγματα για τις κυπριακές τράπεζες, ενώ από την μεριά του ο Χριστόφιας του καταλόγιζε χαλαρή εποπτεία των τραπεζών, ανεπάρκεια στην εκτέλεση των καθηκόντων του δηλαδή, με αποτέλεσμα να εμφανιστούν τα γνωστά φαινόμενα πιστωτικής υπερεπέκτασης. Εκεί που και οι δύο συμφωνούσαν ήταν όταν η μια πλευρά χρέωνε στην άλλη ευνοϊκή μεταχείριση της Λαϊκής Τράπεζας του Α. Βγενόπουλου… Οι επίμονες προσπάθειες του ΑΚΕΛ να τον ανατρέψει έπεφταν στο κενό γιατί ο Ορφανίδης είχε το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της κυβέρνησης: ασκώντας της συνέχεια κριτική επειδή δεν έπαιρνε μέτρα λιτότητας η Φρανκφούρτη ποτέ δεν δίστασε να αποφασίσει με ποιανού το μέρος θα ταχθεί. Έτσι οι προσπάθειες του Χριστόφια δεν ευοδόθηκαν. Ο διάδοχός του όμως, Πανίκος Δημητριάδης, πέρασε πολύ χειρότερα καθώς στο τέλος αναγκάστηκε να παραιτηθεί κι έτσι τον Απρίλιο του 2014 ανέλαβε τα ηνία της κεντρικής τράπεζας η πρώην γενική ελέγκτρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη. Για να αναγκάσει όμως ο Ν. Αναστασιάδη τον Π. Δημητριάδη να παραιτηθεί τον παρέπεμψε ακόμη και στον γενικό εισαγγελέα, επικαλούμενος την αλλοίωση επίσημων στοιχείων που ως στόχο είχαν να εμφανίσουν μεγαλύτερες των πραγματικών τις ανάγκες των κυπριακών τραπεζών. Εκτίμηση που σήμαινε μεγαλύτερο δάνειο, βαθύτερη εξάρτηση από τους δανειστές. Ο Π. Δημητριάδης ήταν όργανο της ΕΕ και τις κρίσιμες μέρες της άνοιξης του 2013 ξεπέρασε πολλές φορές σε αντιδραστικότητα ακόμη και τον Ν. Αναστασιάδη. Η εκπαραθύρωση του τελικά ήταν προϊόν συμβιβασμού για να αποτραπεί η καταδίκη του από το ανώτατο δικαστήριο. Έτσι αναγκάστηκε να συναινέσει κι ο Ντράγκι που είχε στείλει επιστολή στον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη και τον πρόεδρο της Βουλής Γ. Ομήρου απειλώντας την Κύπρο με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε περίπτωση που θα απόλυαν τον εκλεκτό τους!

Στην Ουγγαρία, το τελευταίο εμπόδιο που είχε να ξεπεράσει ο δεξιός πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος εξελέγη το 2010, για να απαλλαγεί από τον θανάσιμο εναγκαλισμό των πιστωτών που πριν δύο χρόνια την είχαν «διασώσει» προσφέροντας 20 δισ. ευρώ, ήταν η κεντρική τράπεζα της χώρας του. Ο κεντρικός τραπεζίτης Αντράς Σίμορ, λειτουργώντας όλα τα προηγούμενα χρόνια επί πρωθυπουργίας Γκιουρτσάνι και Μπατζνάι σαν το μακρύ χέρι των πιστωτών ήταν τόσο μισητός, συμβολίζοντας την υποτέλεια στους δανειστές, ώστε η απόλυσή του από την κεντρική τράπεζα ήταν προεκλογική εξαγγελία του Όρμπαν. Για να τον ξεφορτωθεί έκανε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό: Του μείωσε τον μισθό κατά 75%, του αφαίρεσε αρμοδιότητες, τοποθέτησε δίπλα του έμπιστούς του, προχώρησε ακόμη και σε συνταγματική αναθεώρηση με απώτερο στόχο να υπαγάγει την κεντρική τράπεζα στον έλεγχο και την πλήρη δικαιοδοσία του ουγγρικού κράτους. Όλα αποδείχθηκαν μάταια κι ο Σίμορ ξεκατσικώθηκε από την καρέκλα του κεντρικού διοικητή μόνον τον Μάριο του 2013, όταν έληξε κι επίσημα η θητεία του. Μέχρι τότε, η κεντρική τράπεζα της Ουγγαρίας έφτασε στο σημείο ακόμη και να εκδώσει ανακοίνωση τον Δεκέμβριο του 2011, με την οποία καταδίκαζε την συνταγματική αναθεώρηση που ψηφίστηκε στη Βουλή με 293 ψήφους υπέρ και 4 κατά. Όλο αυτό διάστημα η στάση της ΕΕ ήταν εμπρηστική. Για να επιβάλει την ακύρωση των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων τίναξε στον αέρα ακόμη και συνομιλίες με την κυβέρνηση του Όρμπαν τον Δεκέμβριο του 2011 που συζητούσαν την παροχή μιας χρηματοδοτικής διευκόλυνσης στην Ουγγαρία. (Ο Όρμπαν είχε αποκλείσει να πάρει νέο δάνειο, εγγυήσεις ζητούσε, σε μια προσπάθεια να απεμπλακεί από την επιτήρηση ΕΕ και ΔΝΤ). Η ΕΕ, προκειμένου να διαφυλάξει την λεγόμενη ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, τη δυνατότητά της δηλαδή να παρεμβαίνει στην οικονομική πολιτική μιας ανεξάρτητης χώρας με τον δικό της άνθρωπο, έφτασε στο σημείο να απειλήσει την Ουγγαρία ακόμη και με αναστολή του δικαιώματος ψήφου σε όλα τα θεσμικά όργανα. Σε ανακοίνωσή της μάλιστα η ΕΚΤ επικαλούταν την παραβίαση από την Βουδαπέστη του άρθρου 130 της Συνθήκης της Λισαβόνας. Χρειάζεται  να τονίσουμε εδώ ότι η Ουγγαρία δεν ανήκει στην ευρωζώνη. Παρόλα αυτά οι δεσμεύσεις της απέναντι στην ΕΚΤ για το «άβατο» της κεντρικής τράπεζας είναι ασφυκτικές και στην συνταγματική συνθήκη της ΕΕ περιγράφονται επακριβώς: «Κατά την εκτέλεση των εξουσιών τους και την πραγματοποίηση των εργασιών και των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί από τις Συνθήκες και τον ιδρυτικό νόμο του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της ΕΚΤ, ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ούτε κάποια εθνική κεντρική τράπεζα, ούτε οποιοδήποτε μέλος των οργάνων που αποφασίζουν θα αναζητήσουν ή θα λάβουν οδηγίες από θεσμούς της Ένωσης, όργανα, γραφεία ή υπηρεσίες, από οποιαδήποτε κυβέρνηση κράτους μέλους ή απ’ οποιοδήποτε άλλο σώμα. Οι θεσμοί της Ένωσης, όργανα, γραφεία ή υπηρεσίες και οι κυβερνήσεις των κρατών μελών αναλαμβάνουν να σεβαστούν αυτή την αρχή και να μην επιδιώξουν να επηρεάσουν τα μέλη των οργάνων που αποφασίζουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή τις εθνικές κεντρικές τράπεζες κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους».

Όποιος επομένως πιστεύει ότι το πρόβλημα είναι ο Στουρνάρας ή ότι ο Ντράγκι μπορεί να βοηθήσει στον εκδημοκρατισμό των κεντρικών τραπεζών εθελοτυφλεί!

Θερίζουν φτώχεια και ανισότητες στην Ελλάδα (Επίκαιρα 5-11/6/2014)

Η Ελλάδα είναι η τελευταία Σοβιετική Δημοκρατία; Η χώρα των βολεμένων εργαζομένων και συνταξιούχων που με τα προνόμια τους προκάλεσαν την δημοσιονομική κρίση; Μήπως τα τελευταία χρόνια τα μέτρα του Μνημονίου ήρθαν να «ισιώσουν την βέργα», περιορίζοντας τις υπερβολές; Ή, μήπως, τα βάρη της λιτότητας κατανεμήθηκαν ισότιμα μεταξύ όλων των εισοδηματικών κατηγοριών αφήνοντας στο απυρόβλητο τα πιο φτωχά στρώματα, όπως υποσχόταν το πρώτο Μνημόνιο πριν από τέσσερα χρόνια;

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Μια ματιά σε ορισμένα στατιστικά στοιχεία που εκδόθηκαν πρόσφατα αρκεί για να αποδειχθεί ότι όλες αυτές οι χιλιοεπαναλαμβανόμενες κοινοτοπίες που λέγονταν χωρίς ποτέ να αποδειχθούν, μόνο και μόνο για να δώσουν υπόσταση και σοβαρότητα στη ρήση του Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε», ήταν το προπέτασμα καπνού για να καλλιεργηθεί η συλλογική ενοχή. Ήταν ο ψυχολογικός πόλεμος που προηγείται κάθε καλά οργανωμένης επίθεσης, είτε διεξάγεται στα πεδία των μαχών είτε στο κοινωνικό μέτωπο όπως συμβαίνει στην Ελλάδα από το 2010, χωρίς διάλλειμα.

Διάκριση της ντροπής

Η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο να περιλαμβάνεται στην λίστα των δέκα χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου με την πιο άνιση κατανομή εισοδήματος. Τα νούμερα μάλιστα (προερχόμενα από τον ΟΟΣΑ όπως τα επεξεργάστηκε ο διαδικτυακός τόπος 247wallst.com) αφορούν στο 2010, στην υποτιθέμενη εποχή της ευημερίας. Το μέγεθος είναι ο λεγόμενος δείκτης Gini που περιγράφει πόσο αποκλίνει μια οικονομία από την πλήρη ισότητα. Οι τιμές που λαμβάνει αυτή η μεταβλητή ξεκινούν από 0, που είναι η τέλεια ισότητα, και φτάνουν μέχρι 1, που είναι η απόλυτη ανισότητα, το ιδεώδες κάθε νεοφιλελεύθερου. Η χώρα με την καλύτερη βαθμολογία, που πλησίαζε όσο καμία άλλη στην τέλεια ισότητα είναι η Ισλανδία! Η μικρή νησιώτικη χώρα που κήρυξε παύση πληρωμών, ανέτρεψε τις κυβερνήσεις των υποτελών, ψήφισε νέο σύνταγμα, εθνικοποίησε το χρεοκοπημένο πιστωτικό της σύστημα και εδώ και χρόνια απολαμβάνει δημοσιονομικό πλεόνασμα, υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, χαμηλή ανεργία και, το …σημαντικότερο, διεθνούς σεβασμού! Η Ισλανδία λοιπόν είναι η χώρα με τις λιγότερες ανισότητες.

Στην άλλη άκρη της κλίμακας, των κρατών με τις μεγαλύτερες ανισότητες, βρίσκονται τρεις ομάδες χωρών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι 8 από τις 10 χώρες με τις μεγαλύτερες ανισότητες: Πρώτη είναι η ομάδα που εφαρμόστηκε μέχρι τέλους ο πιο κτηνώδης νεοφιλελευθερισμός (Χιλή, ΗΠΑ, Αγγλία). Δεύτερη είναι η ομάδα των χωρών που πέρασαν από κρίση χρέους και το καμίνι του ΔΝΤ (Μεξικό, Τουρκία) και τρίτη είναι η ομάδα του ευρωπαϊκού Νότου, που ήταν ανέκαθεν η δεύτερη ταχύτητα της ευρωζώνης και στη συνέχεια εξελίχθηκε στο πειραματόζωα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων διαρθρωτικής προσαρμογής (Πορτογαλία, Ισπανία και Ελλάδα).

Συγκεκριμένα, ο δείκτης Gini στη Χιλή το 2010, κι αφού μάλιστα πέρασαν 20 χρόνια από την πτώση της νεοφιλελεύθερης χούντας του στρατηγού Πινοτσέτ κατά τη διάρκεια των οποίων χρόνων κατά βάση κυβερνούσαν κεντροαριστερές κυβερνήσεις, ήταν 0,501. Η Χιλή πειραματόζωο της Σχολής του Σικάγου κρατάει τα σκήπτρα παγκοσμίως στις εισοδηματικές ανισότητες. Στη δεύτερη θέση της λίστας με τις ανισότητες είναι το Μεξικό (0,466), όπου ξέσπασε η πρώτη κρίση χρέους τη δεκαετία του 1980 κι εφαρμόστηκε ένα από τα πιο σκληρά και παρατεταμένα χρονικά διαρθρωτικά προγράμματα του ΔΝΤ. Ακολουθούν η Τουρκία (0,411) τακτικός πελάτης κι αυτή του ΔΝΤ, οι ΗΠΑ (0,38) κοιτίδα της Συναίνεσης της Ουάσινγκτον όπως αποκαλείται ο νεοφιλελευθερισμός στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, το στρατιωτικοποιημένο Ισραήλ (0,376), η Πορτογαλία (0,344) που ανέκαθεν βρισκόταν στο ναδίρ όλων των κοινωνικών δεικτών στην ΕΕ, η Αγγλία (0,341) παρότι μάλιστα με το ξέσπασμα της κρίσης, το 2008, αύξησε τις κοινωνικές δαπάνες και η Ισπανία (0,338) που είχε από τότε το ρεκόρ πανευρωπαϊκής ανεργίας. Τέλος στην 9^η θέση των ανισοτήτων ήταν η «Ελλάδα της ευημερίας» και των «πλουσιοπάροχων κοινωνικών πολιτικών», που επικρίνεται πρώτα και κύρια από τη σημερινή ΝΔ, με τους αλλεπάλληλους μύδρους του Βορίδη εναντίον της οικονομικής πολιτικής του Κ. Καραμανλή να μην αποτελούν μόνο την εκδίκηση της ακροδεξιάς πτέρυγας, αλλά και ασύστολα ψεύδη. Πολιτική απάτη!

Στο δρόμο για τη Χιλή και το Μεξικό

Η ζοφερή συνέχεια μετά το 2010 (όπως απεικονίζεται στους δείκτες) μπορεί εύκολα να προβλεφθεί αν συγκρίνουμε τις κοινωνικές δαπάνες από χώρα σε χώρα. Στις χώρες πρότυπα του νεοφιλελευθερισμού, Χιλή και Μεξικό, ανέρχονταν στο 10,2% και 7,4% του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα αντίθετα ήταν 27,4%. Σχετικά υψηλές, με βάση τη διεθνή σύγκριση, ήταν επίσης στην Πορτογαλία και την Ισπανία: 26,4% και 23,8%. Φυσικά το αν οι κοινωνικές δαπάνες είναι επί της ουσίας υψηλές ή μη αποδεικνύεται από την φτώχεια και τις ανισότητες. Αν υπάρχουν ανισότητες όπως βεβαιωμένα πλέον υπάρχουν στην Ελλάδα, τότε οι κοινωνικές δαπάνες χρήζουν αύξησης. Είναι χαμηλές. Η συζήτηση για την δυνατότητα βελτίωσης της αποτελεσματικότητας τους είναι αστεία (κι επίσης προσχηματική, καθώς στοχεύει να τις στιγματίσει ως κυψέλη διαφθοράς ή ανορθολογικής κατανομής πόρων) αν σκεφτούμε σε τι πραγματικά αντιστοιχεί: μετακίνηση κονδυλίων από νοσοκομεία σε συντάξεις ή από επιδόματα ανεργίας σε επιδόματα μητρότητας… Δεδομένης ωστόσο της σημασίας που έχει αποδώσει η κυβέρνηση Σαμαρά στην μείωση των δαπανών και δη των κοινωνικών, ώστε να επιτευχθεί ακόμη κι αυτό το ψευδεπίγραφο πλεόνασμα, η εξέλιξη του δείκτη ανισοτήτων, από το 2010 μέχρι σήμερα, δεν παρουσιάζει καμιά έκπληξη. Θα αυξάνεται όσο θα μειώνονται οι κοινωνικές δαπάνες.

Αυτή ακριβώς η εύκολα προβλέψιμη δυναμική αποτυπώνεται στην τελευταία έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για το έτος 2013, που αφορά τα εισοδήματα του 2011. Αναφέρει κατά λέξη: «Σε όρους ανισότητας η Ελλάδα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ (συντελεστής Gini, Ελλάδα: 34,3, ΕΕ-28: 30,4) με εξαίρεση την Ισπανία (35,0), την Λετονία (35,9) και την Πορτογαλία (34,5). Επιπλέον το πλουσιότερο 20% των νοικοκυριών στη χώρα μας κατέχει 6,6 φορές μεγαλύτερο μερίδιο εισοδήματος απ’ ό,τι το φτωχότερο 20% (δείκτης S80/20), ενώ ο αντίστοιχος λόγος λαμβάνει τιμή 5,1 για το σύνολο των χωρών της ΕΕ-28. Πάντως τα τρία πρώτα έτη της τρέχουσας κρίσης για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, οι ανωτέρω δείκτες ανισότητας (συντελεστής Gini και S80/20) διατηρήθηκαν σχεδόν σταθεροί το πρώτο έτος (εισοδήματα 2009), ενώ αυξήθηκαν συγκρατημένα το επόμενο έτος (2010 κατά 1,8% και 7,1% αντίστοιχα) και πιο σημαντικά το τελευταίο διαθέσιμο έτος (2011, κατά 2,4% και 10% αντίστοιχα)». Στη συνέχεια η έκθεση του διοικητή, που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για λαϊκισμό, επιχειρεί μια καταγραφή των ομάδων που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο φτώχειας: «Τα τελευταία έτη στην Ελλάδα η φτώχεια φαίνεται να μετατοπίζεται ταχύτατα από την ομάδα των ηλικιωμένων προς την ομάδα των νεότερων ζευγαριών με παιδιά, αλλά και προς τους νέους εργαζόμενους και κυρίως τους ανέργους». Καταλήγει δε στα εξής συμπεράσματα, τα οποία μάλιστα υπογραμμίζει: Το πρόβλημα της προστασίας των παιδιών και των ανέργων από τις χειρότερες συνέπειες της οικονομικής κρίσης θα πρέπει πλέον να αντιμετωπιστεί ως ένα από τα πιο επείγοντα ζητήματα δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα»!!!

Η μεγάλη ληστεία των Μνημονίων

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι τα βάρη της κρίσης (αύξηση φορολογίας, μείωση μισθών, επιδομάτων και συντάξεων, απολύσεις, αύξηση του κόστους περίθαλψης, κ.α.) δεν κατανεμήθηκαν ομοιόμορφα. Εργαζόμενοι και συνταξιούχοι, που ήταν ήδη σε δεινή θέση πριν το ξέσπασμα της κρίσης, κλήθηκαν από τις κυβερνήσεις Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά να αναλάβουν σχεδόν αποκλειστικά το κόστος εξόδου, με αποτέλεσμα η κοινωνική συνοχή να έχει τιναχτεί στον αέρα κι ο κοινωνικός χάρτης πλέον να παραπέμπει σε αντιθέσεις που θυμίζουν τριτοκοσμική χώρα. Σε αυτό το εκρηκτικό έδαφος παροχές όπως το πρόσφατο μέρισμα δεν είναι παρά σταγόνα στον ωκεανό κι αδυνατούν ακόμη και να επουλώσουν τις βαθιές πληγές που άνοιξαν τα Μνημόνια, ενώ οι κυβερνητικές θριαμβολογίες για την έξοδο στις αγορές ή την ανάκαμψη στερούνται περιεχομένου για την πλειονότητα. Ανέξοδες μεγαλοστομίες που στόχο έχουν να κρύψουν την μεγάλη ληστεία που συντελέστηκε, με ευθύνη όλης της πολιτικής ελίτ της Ελλάδας!

 

Επικοινωνιακό τρικ Σαμαρά – Βενιζέλου η αποπομπή του Θεοχάρη (Πριν, 7 Ιουνίου 2014)

Ο γενικός γραμματέας Εσόδων, Χάρης Θεοχάρης, είχε την τύχη του πρώην γραμματέα του υπουργικού συμβουλίου, Τάκη Μπαλτάκου: έπρεπε να θυσιαστεί μόνο και μόνο για να συνεχιστεί να εφαρμόζεται η ίδια πολιτική (μένοντας να αποδειχθεί κατά πόσο η καρατόμηση των γραμματέων αποτελεί προπομπό και για την κυβέρνηση του Σαμαρά). Κι όπως η αποπομπή του αντικομμουνιστή  Μπαλτάκου δεν σήμανε την αναίρεση του ακροδεξιού χαρακτήρα της εφαρμοζόμενης πολιτικής, έτσι κι η ατιμωτική εκδίωξη του Χάρη Θεοχάρη δεν σημαίνει ότι μπαίνει έστω ένα φρένο στην φοροκλοπή και την επίθεση στα εισοδήματα.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ

Την πολιτική αυτή γραμμή έρχεται να την εγγυηθεί η ίδια η θέση του γενικού γραμματέα εσόδων, που δημιουργήθηκε κατ’ απαίτηση των δανειστών και στη βάση των όσων προβλέπει το πλαίσιο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης και θα καλυφθεί εντός 10 ημερών. Δεν την εγγυάται το πρόσωπο, που σε κάθε περίπτωση παραμένει αναλώσιμο και κυρίως μισητό, πληρώντας όλα τα προσόντα για να λειτουργεί σαν αποδιοπομπαίος τράγος. Ο αντιδημοκρατικός χαρακτήρας της αποστολής του Θεοχάρη εξασφαλίζεται εξ αιτίας της λεγόμενης ανεξαρτησίας που απολαμβάνει και των βασικών χαρακτηριστικών της θέσης που προβλέπει τεχνοκράτη και μη εκλεγμένο πολιτικό πρόσωπο, παρότι η θέση είναι πολιτική: Τα δημόσια έσοδα εξασφαλίζει και την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής εξυπηρετεί. Θέτοντας όμως ως όρο να μην προέρχεται από την επετηρίδα του υπουργείου Οικονομικών κι ούτε να επιλέγεται από την κυβέρνηση, όπως συμβαίνει με άλλους γενικούς γραμματείς υπουργείων, το μήνυμα που στέλνεται είναι ότι η συγκέντρωση των εσόδων υπερβαίνει πολιτικές αντιπαλότητες, αποτελώντας όχι μόνο κοινό σκοπό αλλά κι ανώτερη, ως προς την σημασία της, επιδίωξη. Έτσι συγκαλύπτεται και θωρακίζεται με τον καλύτερο τρόπο η ταξική φορολογική πολιτική που θα φορολογεί ακόμη και γιαπιά από τον επόμενο μήνα οπότε ξεκινά η είσπραξη του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), την ίδια ώρα που εξακολουθεί να κάνει τα στραβά μάτια στον έλεγχο των υπεράκτιων εταιρειών του Κρανιδίου, καθυστερώντας προκλητικά τον φορολογικό τους έλεγχο… Μάλιστα δεν είδαμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έσπευσε να εκφράσει την ανησυχία της για την αποπομπή του Θεοχάρη, ή την πολιτική ηγεσία του υπουργείου να εκφράζουν την δυσαρέσκειά τους για την χαρακτηριστική κωλυσιεργία που παρατηρείται στο άνοιγμα των βιβλίων των συγκεκριμένων εταιρειών, που και μόνο η λειτουργία τους έπρεπε να αποτελεί φορολογικό παράπτωμα και τεκμήριο ενοχής για τον φορολογούμενο. Το σκάνδαλο μάλιστα είναι πως αγνοείται ακόμη και κατά πόσο οι 34 υπεράκτιες εταιρείες (από ένα σύνολο 315 που βρίσκονται στο μικροσκόπιο των ελεγκτικών αρχών σε ένα ευρύτερο σύνολο 6.575 υπεράκτιων εταιρειών εκμετάλλευσης ακινήτων στο σύνολο της επικράτειας) έχουν καταβάλλει τα πρόστιμα των 40 εκ. ευρώ που τους έχουν επιβληθεί. Αν επομένως ο Θεοχάρης έπρεπε να κριθεί από τον έλεγχο των υπεράκτιων το συμπέρασμα θα ήταν να διωχθεί ως ανεπαρκής και να τιμωρηθεί μάλιστα. Το γεγονός ότι αποχωρεί περίπου σαν ήρωας με βάση τις αντιδράσεις των πιστωτών (και με τις δάφνες μάλιστα της Τρόικας στην οποία είχε υπαχθεί, παρακάμπτοντας τις ελληνικές αρχές, προς μεγάλο τους εκνευρισμό πολύ συχνά) αποκαλύπτει ότι η φορολογική πολιτική που προκρίνει την απόκρυψη του πλούτου εκ μέρους της ολιγαρχίας είναι μια άνωθεν επιβαλλόμενη πολιτική, ή η άλλη, η σκοτεινή όψη της συνεχούς φοροληστείας για τους πολλούς.

Αποτέλεσμα μάλιστα της απροθυμίας των φορολογικών αρχών να επιβάλλουν ακόμη και την εφαρμογή του νόμου στον πλούτο είναι η υστέρηση που καταγράφεται στα φορολογικά έσοδα, δεδομένης της εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας εργαζομένων, συνταξιούχων και μικρομεσαίων. Ως απόρροια, στα 62 δις. ευρώ ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο, μόνο το πρώτο τετράμηνο του έτους προστέθηκαν 4,3 δις. επιπλέον. Ο αριθμός μάλιστα των φορολογουμένων που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους στην εφορία φτάνει τα 2,5 εκ. άτομα. Με άλλα λόγια ο 1 στους 3 οικονομικά ενεργούς πολίτες έχει γονατίσει! Η (οριακή μεν αλλά σαφής) αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες τον Απρίλιο, με βάση πρόσφατα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Εσόδων, που έφτασαν τα 4,76 δις. ευρώ (από 4,72 τον Μάρτιο) είναι καθαρό σύμπτωμα της εισπρακτικής αποτυχίας της φορολογικής γραμμής που ακολουθείται: φορολογική αφαίμαξη για τους πολλούς που δεν έχουν και ασυλία για τους λίγους που έχουν… Το έγκλημα ολοκληρώνεται όταν η κυβέρνηση στη συνέχει μεταφέρει την ασφυξία στα νοσοκομεία, τους ΟΤΑ και τα ασφαλιστικά ταμεία, για να μπορούν οι πιστωτές να πληρώνονται στην ώρα τους.

Το ότι η οικονομική πολιτική μένει ανεπηρέαστη από την εκπαραθύρωση του Θεοχάρη (στον οποίο πριν καν κάνει γνωστή την παραίτησή του είχε χρεωθεί όλη η αναλγησία της φορολογικής πολιτικής Σαμαρά – Βενιζέλου από την υποχρέωση των φορολογουμένων, ανεξαρτήτως ηλικίας, να έχουν ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, μέχρι τον εμπαιγμό των καθαριστριών) φαίνεται πεντακάθαρα από τις εξελίξεις σε δύο, χαρακτηριστικά μέτωπα που συγκεντρώνουν όλο το ενδιαφέρον: Την υλοποίηση των απαιτήσεων της Τρόικας για την εκταμίευση της δόσης και τις ιδιωτικοποιήσεις.

Επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και μείωση συντάξεων υπογραμμίζουν την συνέχιση της οικονομικής πολιτικής

Το ΤΑΙΠΕΔ, που λειτουργεί εξ ίσου ανεξέλεγκτα με την γενική γραμματεία Εσόδων αποτελώντας καρκίνωμα που πρέπει να ξεριζωθεί, επιταχύνει τις διαδικασίες για το ξεπούλημα των δύο μεγάλων λιμανιών της χώρας (Πειραιά και Θεσσαλονίκης) και 55 ακινήτων (από ένα σύνολο 80.000 ακινήτων που έχει στα κατάστιχά του), μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται συγκροτήματα Ξενία, το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού (που βρίθει παρανομιών) και νεοκλασικά στην Πλάκα και το Πασαλιμάνι. Η εμμονή κυβέρνησης και πιστωτών στην προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, με τα έσοδά τους  να πηγαίνουν αποκλειστικά και μόνο στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους δηλαδή στην Γερμανία, εξηγείται αν δούμε την θετική συμβολή των νυν και πρώην ΔΕΚΟ συνολικά στην οικονομία. Νερό στο όνομά τους έπρεπε να πίνουν οι νεοφιλελεύθεροι, αντί να τους ρίχνουν την πέτρα του αναθέματος! Φαίνεται ανάγλυφα από μια πρόχειρη ματιά στα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου των 203 εισηγμένων εταιρειών. Οι 5 πιο κερδοφόρες εταιρείες είναι οι εξής: Εθνική, ΔΕΗ, Jumbo, ΟΤΕ και ΟΠΑΠ. Δηλαδή, οι 4 από τις 5 είτε σώθηκαν με λεφτά των φορολογουμένων (Εθνική), είτε είναι δημόσιες (ΔΕΗ) είτε ήταν δημόσιες στο πρόσφατο παρελθόν (ΟΤΕ, ΟΠΑΠ). Ακόμη μάλιστα κι οι κλάδοι της ιδιωτικής οικονομίας που ξεχώρισαν (ακίνητα με προεξάρχουσες εταιρείες την EurobankPropertiesκαι την LamdaDevelopment ή κατασκευές) το χαρακτηριστικό τους είναι πως πρόκειται για κρατικοδίαιτους κλάδους, που ζουν στραγγίζοντας τα δημόσια ταμεία… Εν είδει παρενθέσεως μπορούμε να φανταστούμε πόσο ακόμη ποιο βίαιη θα είναι η κρίση του ελληνικού καπιταλισμού την επόμενη φορά, όταν ακόμη κι αυτές οι δημόσιες ή ημι-δημόσιες επιχειρήσεις θα έχουν παραδοθεί ολοσχερώς στον ιδιωτικό τομέα και δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν εξισορροπητικά, περιορίζοντας τις ζημιές και μετριάζοντας την καταστροφική κίνηση του οικονομικού κύκλου, αποτελώντας μια οδό ασφαλούς διαφυγής όπως συμβαίνει σήμερα που καλούνται να σώσουν τον ελληνικό καπιταλισμό. Η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, κατόπιν απαίτησης της κυβέρνησης και της Τρόικας δείχνει ότι καμία επιβράδυνση δεν επίκειται στην βιαιότητα εφαρμογής της αντιλαϊκής πολιτικής κι ας πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι ο Σαμαράς προετοιμάζεται για εκλογές ακόμη και τον Σεπτέμβριο, λόγω της παραλυτικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στην κυβέρνηση.

Το ίδιο συμπέρασμα υπογραμμίζει κι η ευκολία με την οποία η κυβέρνηση φέρεται πρόθυμη να νομοθετήσει και να εφαρμόσει ό,τι απαιτείται για να καταβληθούν κανονικά οι δόσεις: από την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και περαιτέρω μέτρα απελευθέρωσης επαγγελμάτων, με τους φαρμακοποιούς να βρίσκονται πάλι στην πρώτη γραμμή της επίθεσης, μέχρι μείωση των συντάξεων. Η πρόωρη διάλυση της Βουλής, που παρέχει στην κυβέρνηση την ευκολία να ελέγχει την σύνθεση της κοινοβουλευτικής της ομάδας αποκλείοντας την συμμετοχή όσων αντιδρούν, προμηνύεται ένα καυτό καλοκαίρι με τον ένα αντιλαϊκό νόμο να ψηφίζεται μετά τον άλλο. Πολύ πιο βαριά όμως στις πλάτες των φορολογουμένων δεν θα πέσουν τα νέα μέτρα (με εξαίρεση προφανώς αυτά του νέου Μνημονίου που θα συνοδεύσουν το νέο δάνειο το οποίο προανήγγειλαν Σόιμπλε και Ντέιζελμπλουμ) αλλά τα παλιά που θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από τις επόμενες κιόλας εβδομάδες, κατ’ εφαρμογή των όσων έχουν ήδη ψηφιστεί από το 2010. Ξεχωρίζει το ψαλίδισμα των επικουρικών συντάξεων όχι τόσο λόγω του ύψους της μείωσης (10 ευρώ κατά μέσο όρο στη μέση επικουρική που ανέρχεται σε 200 ευρώ ή 5,2%), αλλά επειδή θα είναι το βάπτισμα του πυρός για την λεγόμενη «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος», που προβλέπει την αναπροσαρμογή των συντάξεων κάθε εξάμηνο στην βάση των εσόδων του ταμείου. Ξεχάστε επομένως έκτακτες επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό για να καλυφθούν οι τρύπες των ταμείων, ξεχάστε τα ελλείμματα των ταμείων, ξεχάστε εν τέλει κι εκείνες τις συντάξεις, κύριες κι επικουρικές, που εξασφάλιζαν μέχρι πρόσφατα ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης στην τρίτη ηλικία.

Φαίνεται επομένως ότι η αποπομπή του Θεοχάρη από τη γενική γραμματεία Εσόδων δεν ήταν παρά ένα επικοινωνιακό τρικ, προς άγρα εντυπώσεων, που δεν προαναγγέλλει καμιά στροφή στην οικονομική πολιτική Σαμαρά – Βενιζέλου.

Κλειστά λόγω απεργίας τα αμερικάνικα φαστ-φουντ (Επίκαιρα, 29/5-4/6/2014)

Μια πρωτότυπη εικόνα αντίκριζαν όσοι πέρναγαν έξω από τις μεγάλες αλυσίδες γρήγορου φαγητού στη Νέα Υόρκη την Πέμπτη 15 Μαΐου: Εκατοντάδες υπάλληλοι των McDonald’s, των KFC και των Burger King ήταν συγκεντρωμένοι στα πεζοδρόμια, χτυπώντας ντραμς και με σφυρίχτρες στο στόμα, διεκδικώντας αυξήσεις στους μισθούς τους. Η πρωτοβουλία δεν περιορίστηκε μόνο στο «Μεγάλο Μήλο» όπως συχνά αποκαλείται η αμερικάνικη μεγαλούπολη της ανατολικής ακτής, κέντρο της προοδευτικής διανόησης και της κίνησης ιδεών. Επεκτείνεται σε όλες τις ΗΠΑ με το Σικάγο να αποτελεί επίσης κέντρο αγώνα των εργαζομένων στις αλυσίδες έτοιμου φαγητού (όπου στις 21 Μαΐου η αστυνομία προχώρησε και σε 100 συλλήψεις διαδηλωτών) όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Περισσότερες 150 πόλεις του κόσμου σε 30 χώρες αγκάλιασε το απεργιακό κύμα, από το Δουβλίνο της Ιρλανδίας μέχρι το Σάο Πάολο της Βραζιλίας, που ως αίτημα είχε την αύξηση του ωρομισθίου, συγκεκριμένα για τις ΗΠΑ, από 7,25 δολάρια στα 15 δολάρια την ώρα.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Το κίνημα των εργαζομένων στα φαστ φουντ ξεκίνησε από τα τέλη του 2012 στη Νέα Υόρκη με την υποστήριξη της Διεθνούς Ένωσης Εργαζομένων στις Υπηρεσίες. Έκτοτε συνεχίζεται αμείωτο, παρά την καταστολή, λόγω της έκτασης που έχει προσλάβει η φτώχεια, συχνά ακραία, μεταξύ αυτής της κατηγορίας των εργαζομένων! Στο στόχαστρο των απεργών είναι πριν απ’ όλα η αλυσίδα McDonald’s. Με βάση αξιόπιστους υπολογισμούς το 60% των εργαζομένων στα 1.400 εστιατόρια που διατηρεί στις ΗΠΑ (εκ των οποίων τα 1.200 είναι υπό ιδιοκτησιακό καθεστώς δικαιοχρησίας) είναι κάτω των 24 ετών και το 70% του συνόλου των εργαζομένων απασχολείται με συμβάσεις μερικής απασχόλησης. Η παρτ τάιμ δουλειά όμως δεν είναι δική τους επιλογή! Με βάση δηλώσεις των εργαζομένων σε Μέσα Ενημέρωσης παρότι θέλουν να εργάζονται περισσότερες ώρες, η McDonald’sαρνείται πεισματικά να το δεχτεί προκειμένου να μην έχουν τα οφέλη της πλήρους εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι, με βάση δημοσίευμα των Financial Times στις 22 Μαΐου, 700.000 εργαζόμενοι των McDonald’sνα επιδοτούνται από διάφορα προγράμματα της αμερικάνικης κυβέρνησης. Παρότι δηλαδή εργάζονται, και μάλιστα σε μια «βιομηχανία» που δεν γνωρίζει κρίση, υπό τους χειρότερους επίσης όρους, αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα και περιμένουν την κοινωνική πρόνοια για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους!

Εργαζόμενοι-φτωχοί

Οι εργαζόμενοι στα McDonald’sδεν είναι κι οι μοναδικοί εργαζόμενοι-φτωχοί ή ακόμη και εργαζόμενοι-επαίτες. Στα 45 εκ. Αμερικανών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας ένα ποσοστό που αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια εργάζεται νόμιμα. Κι αυτός είναι ο λόγος που ο ίδιος ο Ομπάμα έχει ανάγει το ζήτημα της αντιμετώπισης των εισοδηματικών ανισοτήτων, μέσω της αύξησης του κατώτατου ωρομισθίου, στο σημαντικότερο ζήτημα. Το ανέδειξε μάλιστα και στην ετήσια ομιλία του προς το έθνος, όπου εκ παραδόσεως τίθεται η ατζέντα της χρονιάς στη οικονομία, την εξωτερική πολιτική, κοκ. Η υπόσχεση του αμερικανού προέδρου ήταν να αυξήσει το ωρομίσθιο από 7,25 δολάρια, όπως είναι από το 2009, στα 10,10 δολάρια, μια αύξηση της τάξης του 40%. Η πρότασή του για αύξηση του κατώτατου ωρομίσθιου, παρότι υποστηρίζεται από το 76% των Αμερικανών όπως έδειξε έρευνα κοινής γνώμης του Ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Γκάλοπ τον περασμένο Νοέμβριο, μπλοκαρίστηκε από τους Ρεπουμπλικάνους στη Γερουσία, με αποτέλεσμα ακόμη και τώρα να είναι άγνωστη η τύχη της. Το επιχείρημα των Ρεπουμπλικάνων ανασύρθηκε από σχετική Έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του αμερικάνικου Κογκρέσου όπου δίπλα στα θετικά, όπως για παράδειγμα ότι μια τέτοια αύξηση θα σήμαινε την έξοδο από την φτώχεια 900.000 εργαζομένων, την ουσιαστική βελτίωση της θέσης 16,5 εκ. εργαζομένων και μια «ένεση» ρευστότητας ύψους 2 δις. δολ. στην οικονομία των πιο φτωχών η οποία θα μετατρεπόταν σε αυξημένη καταναλωτική δαπάνη, υποστήριζε ότι η άνοδος του ελάχιστου μισθού θα σήμαινε την απώλεια 500.000 θέσεων εργασίας. Το σκεπτικό ήταν πως το ίδιο κονδύλι μισθοδοσίας θα έπρεπε να κατανεμηθεί πλέον σε λιγότερους εργαζόμενους.

Το επιχείρημα της εργοδοσίας, πως μια αύξηση στους μισθούς θα σημάνει είτε απολύσεις ή άνοδο των τιμών, διαψεύστηκε πολύ πρόσφατα στην ίδια την Αγγλία. Συγκεκριμένα το 1997, όταν εισήχθηκε για πρώτη φορά η κατώτατη αμοιβή, μέσω σκληρών κριτικών ότι θα αυξήσει την ανεργία και θα οδηγήσει σε πληθωρισμό. Τίποτε απ’ αυτά δεν συνέβη, με αποτέλεσμα σήμερα οι ίδιοι οι Συντηρητικοί που είναι στην εξουσία να προγραμματίζουν για τον Οκτώβριο την αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου, που είναι στις 6,31 λίρες, κατά 19 πένες. Θα είναι η πρώτη πραγματική αύξηση τα 5 τελευταία χρόνια. Ο ηγέτης των Εργατικών, Εντ Μίλιμπαντ, έχει υποσχεθεί πολύ μεγαλύτερη αύξηση αν κερδίσει τις εκλογές το 2015.

Παρότι ούτε η εξαγγελία του αμερικανού προέδρου είναι απαλλαγμένη από προεκλογικές σκοπιμότητες, καθώς το φθινόπωρο θα διεξαχθούν οι ενδιάμεσες εκλογές, η σχετική αντιπαράθεση ξεπερνάει τα όρια του αγγλοσαξονικού κόσμου, όπως έδειξε η υιοθέτησή της ακόμη και στην Γερμανία. Εκεί ωστόσο που έμεινε στα χαρτιά ήταν στην Ελβετία, το μεγαλύτερο πλυντήριο του κόσμου και κοιτίδα του κοινωνικού συντηρητισμού, όπου σχετική πρόταση για θέσπιση ελάχιστου ωρομισθίου στα 22 ελβετικά φράγκα, που αντιστοιχεί σε 4.000 ελβετικά φράγκα τον μήνα ή 3.300 ευρώ τον μήνα, απορρίφθηκε από το 76% των Ελβετών. Η πλειοψηφία των κατοίκων προτίμησε να εισακούσει την κυβέρνησή του που δήλωσε πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έμπαινε σε κίνδυνο το επίτευγμα της ελβετικής οικονομίας που κρατάει την ανεργία στο πολύ χαμηλό επίπεδο του 3,2%. Την ίδια ώρα βέβαια ένα ποσοστό της τάξης του 10% των εργαζομένων, οι οποίοι προφανώς θα δουλεύουν στα χειρωνακτικά επαγγέλματα κι όχι στις κοινωνικά …επωφελείς εργασίες της τραπεζικής βιομηχανίας αμείβεται κάτω από το όριο των 4.000 φράγκων, που επιχειρήθηκε να οριστεί ο κατώτατος μισθός. Και θα συνεχίσουν για πολύ καιρό ακόμη να δουλεύουν με αυτούς τους μισθούς…

Εισοδηματική πόλωση

Η αλήθεια είναι πως το ίδιο φαινόμενο, δηλαδή η εισοδηματική πόλωση με την απουσία κατώτατου μισθού ή τον ορισμό του σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα σε αρμονική συνύπαρξη με εξωφρενικά υψηλές αμοιβές, δεν παρατηρείται μόνο στην κατάλευκη Ελβετία. Ισχύει και στις ΗΠΑ. Δύο πρόσφατες έρευνες (της επενδυτικής εταιρείας Sadoffστις 31 Μαρτίου και του συντηρητικού ιδρύματος Brookingsστις 20 Φεβρουαρίου) υποδεικνύουν ακριβώς αυτές τις δύο πόλεις όπου επικεντρώνονται οι αγώνες των εργαζομένων στις αλυσίδες γρήγορου φαγητού, τη Νέα Υόρκη και το Σικάγο, ως τις πόλεις με τις πιο εκρηκτικές εισοδηματικές ανισότητες. Η αντίθεση μάλιστα εμφανίζεται και μέσα στον ίδιο τον κλάδο. Στο γρήγορο φαγητό για παράδειγμα, που έχει ταυτιστεί με την επισφάλεια της εργασίας, ο μέσος μισθός ενός εργαζόμενου στη Νέα Υόρκη ανέρχεται σε 11.000, όταν οι ημερήσιες αποδοχές ενός διευθυντή στον ίδιο κλάδο είναι υπερδιπλάσιες: ανέρχονται σε 25.000 δολάρια την ημέρα!

Η ένταση με την οποία τίθεται τα τελευταία χρόνια το ζήτημα της αύξησης ωρομισθίων, ημερομισθίων και μισθών σε πολλές χώρες σχετίζεται με το τεράστιο κόστος που κατέβαλαν οι χαμηλόμισθοι τα προηγούμενα χρόνια για να εξέλθουν οι οικονομίες από την κρίση που ξέσπασε το 2008. Η αναιμική έστω ανάκαμψη που παρατηρείται στηρίχθηκε σε μια πρωτοφανή για τα μεταπολεμικά χρονικά διεύρυνση της κατηγορίας των χαμηλόμισθων και επισφαλών εργαζομένων, που πλέον συμπεριλαμβάνει και εργαζόμενους που μέχρι πρότινος ανήκαν στα μεσαία στρώματα. Η συνειδητοποίηση πως η ένταξη στις εργασίες της επισφάλειας δεν είναι πρόσκαιρη, αλλά αποκτά χαρακτηριστικά μονιμότητας, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, ανέδειξε αυτό το τμήμα των εργαζομένων στην πρωτοπορία του αμερικάνικου εργατικού κινήματος, πιέζοντας και τις πολιτικές ηγεσίες να υιοθετήσουν τα αιτήματά τους.