Ανταλλαγή – μνημόνιο – δανειακή σε συσκευασία πείνας (Πριν, 29 Ιανουαρίου 2012)
Η ύφεση άλλαξε τις παραμέτρους
ΕΚΤΙΝΑΞΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ
Σε συμφωνία ακόμη και εντός του Σαββατοκύριακου φαίνεται να οδηγούνται οι διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες πιστωτές σχετικά με την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων που θα επιτρέψει μια γενναία μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Σε αυτό το αποτέλεσμα οδήγησε η σύγκλιση γύρω από ένα επιτόκιο μεταξύ 3,5% και 4% το οποίο αναγκάστηκαν να αποδεχθούν οι ιδιώτες πιστωτές μετά την επίμονη άρνηση ΔΝΤ και ΕΕ (μέσω του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών, που συνεδρίασε την Δευτέρα) να δεχθούν τους όρους των ομολογιούχων, που εκπροσωπούνταν από τον Τσαρλς Νταλάρα του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος οι οποίοι ζητούσαν επιτόκιο άνω του 4%.
Το ΔΝΤ αρχικά και η ΕΕ στη συνέχεια δε δίστασαν να συγκρουστούν με τους ομολογιούχους, και να απειλήσουν ακόμη και με αναγκαστική, μη συναινετική δηλαδή αναδιάρθρωση, υιοθετώντας μια στάση που εκ πρώτης όψεως εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ελλάδας, για έναν και μοναδικό λόγο: για να είναι βιώσιμο και διαχειρίσιμο το ελληνικό χρέος, να μπορεί δηλαδή να εξυπηρετείται κανονικά προς όφελος φυσικά των δανειστών. Η επίτευξη αυτού του σκοπού επέβαλε τη σύγκρουση με τους δανειστές στην πορεία των διαπραγματεύσεων, όταν έγινε σαφές πως η άμεση επιδείνωση της πορείας της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας προϋπέθετε ακόμη πιο αυστηρούς όρους, ακόμη μεγαλύτερες δηλαδή απώλειες για τους πιστωτές στο πλαίσιο της ανταλλαγής των ομολόγων, προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος που τέθηκε στη συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου, να φτάσει δηλαδή το χρέος στο 120% – στόχος που από μόνος του βρίθει αντιφάσεων.
Το τι μεσολάβησε και αυτός ο στόχος απαίτησε μεγαλύτερες απώλειες το εξήγησαν οι Νιου Γιορκ Τάιμς σε ανάλυσή που δημοσίευσαν προχθές, Παρασκευή 27 Ιανουαρίου. «Τις τελευταίες εβδομάδες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει κυκλοφορήσει μια επικαιροποιημένη ανάλυση για την κατάσταση του ελληνικού χρέους που προβλέπει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί ακόμη και στο 135% το 2020, αντίθετα με προηγούμενες εκτιμήσεις για 120% – κατά μεγάλο μέρος λόγω της υπό εξέλιξη κατάρρευσης στην μεγέθυνση που δεν δείχνει κανένα σημάδι αντιστροφής. Η αύξηση στο λόγο χρέους προς ΑΕΠ δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας αύξησης του χρέους, αλλά μιας απότομης συρρίκνωσης του μεγέθους της ελληνικής οικονομίας. Καθώς η οικονομία συνεχίζει να συρρικνώνεται, ο λόγος – που έχει πλέον γίνει ο πιο κρίσιμος οικονομικός δείκτης ο οποίος παρακολουθείται από τους επενδυτές – αυξάνεται, όπως και η πιθανότητα πως η Ελλάδα θα πρέπει να χρεοκοπήσει». Κι αυτό εξ αιτίας της κοινής διαπίστωσης ότι παρά την συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 6% το 2011, κατά 5% το τρέχον έτος, η οικονομία ακόμη δεν έχει πιάσει πάτο…
Νέα δεινά θα φέρει η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους ιδιώτες κάτοχους για την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων. Η αναδιάρθρωση του χρέους θα φέρει ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια, δεκάδες χιλιάδες απολύσεις, διάλυση των τελευταίων δομών κοινωνικού κράτους και θα μετατρέψει την Ελλάδα σε αποικία. Ταυτόχρονα δεν πρόκειται να απομακρύνει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας, παρά την επίδειξη δύναμης του ΔΝΤ προς τους ομολογιούχους.
Μείωση δαπανών υγείας και επικουρικών συντάξεων υποδεικνύει η Τρόικα
Το άρθρο των Νιου Γιορκ Τάιμς συνοψίζει, εν κατακλείδι, τις αιτίες για την αναθεώρηση της διαπραγματευτικής γραμμής του ΔΝΤ τονίζοντας: «Η αλλαγή της οπτικής του Ταμείου επιβλήθηκε από τρεις βασικούς παράγοντες, υποστηρίζουν τραπεζίτες και αξιωματούχοι: Πρώτο, την πτώση της μεγέθυνσης εντός της ευρωζώνης» που θα αποτελέσει μάλιστα «εξωτερικό και εκτός ελέγχου σοκ για την Ελλάδα». (Εδώ ας κρατήσουμε την τύφλωση που επέβαλε η εμμονή στη δημοσιονομική πειθαρχία στους τεχνοκράτες ΔΝΤ – ΕΕ και ελληνικής κυβέρνησης οι οποίοι δεν μπορούσαν να διακρίνουν πώς τα μακρο-οικονομικά μεγέθη, όπως π.χ. ο ρυθμός μεγέθυνσης της Ελλάδας και της ευρωζώνης επιδρά καθοριστικά στην επίτευξη ακόμη και των πιο βραχυπρόθεσμων στόχων.) Ο δεύτερος λόγος που επέβαλε την αλλαγή πλεύσης στο ΔΝΤ σχετίζεται με την επιμονή του δημοσιονομικού ελλείμματος στον ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό να κινείται στη ζώνη του 10% και ο τρίτος λόγος σχετίζεται με την δυσκολία υλοποίησης των «αναγκαίων αλλαγών», πάντα κατά το ΔΝΤ, όπως είναι οι ιδιωτικοποιήσεις, περιγράφοντας έτσι και το αντίτιμο της συμφωνίας, τους όρους δηλαδή που θα συνοδεύσουν την συμφωνία ανταλλαγής.
Οι όροι της ανταλλαγής (που θα αποτυπωθούν στο νέο Μνημόνιο και την Δανειακή Σύμβαση η οποία θα την συνοδεύσει) έγιναν σαφείς με τον πιο επίσημο τρόπο από το 10σέλιδο σημείωμα, με ημερομηνία Δευτέρα 23 Ιανουαρίου, που άφησε η Τρόικα στην ελληνική κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα σύνολο μέτρων που θα μειώσουν κάθετα τους μισθούς, θα γενικεύσουν τη φτώχεια, θα υπονομεύσουν την κυριαρχία και θα οξύνουν την κοινωνική πόλωση, αποδεικνύοντας ότι ακόμη κι αυτή η μείωση του δημόσιου χρέους δεν θα συνοδευτεί από μια άνοδο του βιοτικού επιπέδου, αλλά από την καταρράκωσή του. Έτσι, η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους όπως συντελείται με πρωτοβουλία των πιστωτών, καταλήγει να είναι ένα μέσο διαιώνισης της οικονομικής υποδούλωσης.
Μια προσεκτική μελέτη του 10σέλιδου που άφησε η Τρόικα είναι επιβεβλημένη γιατί δείχνει ότι ακόμη και τώρα η κυβέρνηση συνεχίζει να λέει ψέματα σε μια προσπάθεια να υποτιμήσει τον αντιδραστικό χαρακτήρα των κυοφορούμενων μεταρρυθμίσεων. Για παράδειγμα, ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι για να υλοποιηθεί ο στόχος εύρεσης 2 δισ. ευρώ που ισοδυναμούν με το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2011 πασχίζει να αποφύγει την επιβολή έκτακτων εισπρακτικών μέτρων αντιπροτείνοντας την μείωση των αμυντικών και φαρμακευτικών δαπανών. Όποιος το ακούσει πιστεύει ότι πρόκειται για ένα εναλλακτικό «σχέδιο Β», ακόμη κι αν θεωρήσουμε προς στιγμή την περικοπή των φαρμακευτικών δαπανών ως μία ταξικά ουδέτερη λύση. Τούτη η επιλογή όμως υποδεικνύεται με κάθε καθαρότητα στο ίδιο το τελεσίγραφο των Τροϊκανών! Δεν είναι μια επινόηση της κυβέρνησης με στόχο την ανακούφιση της κοινωνίας και την άμβλυνση των δραματικών ταξικών συνεπειών από την επιβολή του νέου Μνημονίου. Στο δεύτερο παράρτημα που τη συνοδεύει στη 10η σελίδα αναφέρεται συγκεκριμένα σε σοβαρές περικοπές δαπανών στην άμυνα, την υγεία (όπου συστήνεται μάλιστα να επικεντρωθεί στις φαρμακευτικές δαπάνες) και το κλείσιμο μονάδων του δημόσιου τομέα, με ταυτόχρονη μείωση στην απασχόληση. Στο εσωτερικό δε του Μνημονίου υποδεικνύονται με ακόμη μεγαλύτερη λεπτομέρεια οι αλλαγές που πρέπει να εφαρμοστούν, στο πλαίσιο της μείωσης του ελλείμματος, όπως για παράδειγμα η μεταβίβαση της ευθύνης επίβλεψης του νεοσύστατου Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) στο υπουργείο Υγείας και της επίβλεψης των προγραμμάτων κοινωνικής στήριξης στο υπουργείο Εργασίας. Επίσης ο στόχος το 50% των συνταγογραφούμενων φαρμάκων να είναι γενόσημα, δηλαδή φθηνά και αμφίβολης ενίοτε και μηδενικής αποτελεσματικότητας αντίγραφα φάρμακα. Οπότε ακόμη και αυτή η «λύση» έχει αυστηρό ταξικό πρόσημο, πλήττοντας τα πιο φτωχά στρώματα που θα δουν το επίπεδο της φαρμακευτικής περίθαλψης και της υγείας τους να υποβαθμίζεται ραγδαία.
Δεν είναι όμως ο μόνος όρος που θα περιλαμβάνεται στο νέο Μνημόνιο. Η Τρόικα, με βάση τις οδηγίες που άφησε κι έγιναν δεκτές από την κυβέρνηση, προσδιορίζει το στόχο του δημοσιονομικού ελλείμματος για το 2012 στο 1%. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι στον κρατικό προϋπολογισμό του 2012 προβλέπεται έλλειμμα της τάξης του 6,3%, πιο φιλόδοξο από τον στόχο που είχε τεθεί στο Μεσοπρόθεσμο ύψους 7,8%. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου υποδεικνύει μια σειρά μέτρων που ξεκινούν από την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων (άραγε, πόσο πιο άβουλη μπορεί να είναι μια κυβέρνηση;) για την πλήρη εφαρμογή του νέου μισθολογίου στους δημόσιους υπαλλήλους μέχρι την αθρόα περικοπή των επικουρικών συντάξεων μέσω της ενοποίησης τους σε ένα ταμείο. Η αναφορά μάλιστα του γεγονότος ότι αυτό το μέτρο προβλεπόταν στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο του Ιουλίου, υπενθυμίζει στην κυβέρνηση ότι πρόκειται για μια υποχρέωση που την έχει ήδη αναλάβει. Στα μέτρα περιλαμβάνεται ακόμη η αύξηση των αντικειμενικών αξιών κατά 25%, με αναδρομική μάλιστα ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2011. Πρόκειται για μέτρο που κινείται σε εντελώς αντίθετη τροχιά από την πορεία της αγοράς (όπου επίσημα τα τρία προηγούμενα χρόνια, από το 2009 έως το 2011, οι μεσοσταθμική πτώση στις τιμές των κατοικιών ήταν άνω του 15%) και θα οδηγήσει σε πλήρη και οριστική παράλυση την οικοδομική δραστηριότητα, καταφέρνοντας το ακατόρθωτο: να συρρικνωθούν τα αναμενόμενα δημόσια έσοδα και όχι να αυξηθούν, αφού όμως πρώτα χιλιάδες οικογένειες θα έχουν βάλει ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη και θα έχουν δει το κόστος κατοικίας να απογειώνεται.
Στο υποκεφάλαιο των διαρθρωτικών πολιτικών υποδεικνύεται πρώτο η εφαρμογή νομοθεσίας που θα βελτιώσει την «μισθολογική ευελιξία», κατά τα λεγόμενά τους. Το ζητούμενο εδώ είναι η κατάργηση του κατώτατου μισθού και του 13ου και του 14ου. Τα ρεπορτάζ δε που περιγράφουν τους Τροϊκανούς να αντιπαραθέτουν στους ελληνικούς, υποτίθεται, υψηλούς μισθούς τους πολύ χαμηλότερους ανατολικοευρωπαϊκούς αποτελούν την πιο επίσημη επιβεβαίωση για την αλβανοποίηση του βιοτικού μας επιπέδου ως όρο του κουρέματος του δημόσιου χρέους και της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Επιτέλους, ας εξηγήσουν τι χειρότερο θα συμβεί στην περίπτωση ανακήρυξης μονομερούς παύσης πληρωμών και εξόδου από την ευρωζώνη… Δεύτερο, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 5% ταυτόχρονα με τον περιορισμό κοινωνικών δαπανών που «δεν κρίνονται πρώτης προτεραιότητας». Η μείωση του λεγόμενοι «μη μισθολογικού κόστους» θα αυξήσει μεν τα κέρδη των επιχειρήσεων αλλά θα οδηγήσει σε ασφυξία τα ασφαλιστικά ταμεία που, ήδη, λόγω του κουρέματος θα ζημιωθούν κατά 12 δισ. ευρώ (το ήμισυ δηλαδή της περιουσίας τους που ήταν αναγκαστικά τοποθετημένη σε ελληνικά ομόλογα), ενώ το 2011 είχαν απώλειες ύψους 4,5 δισ. ευρώ, λόγω ύφεσης και ανεργίας. Το τρίτο μέτρο που υποδεικνύεται είναι η περαιτέρω απελευθέρωση πολλών επαγγελματικών δραστηριοτήτων όπως για παράδειγμα των οδικών μεταφορών, προς διευκόλυνση της οποίας υποδεικνύεται ακόμη και η έκδοση υπουργικής απόφασης με την οποία θα τερματίζεται η μεταβατική περίοδος. Την κατάργηση των περιορισμών απαιτεί επίσης η Τρόικα για τις δικηγορικές εταιρείες (ζητώντας επίσημα τη δυνατότητα αλλοδαπών εταιρειών να ανοίξουν υποκαταστήματα στην Ελλάδα, την κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών, ακόμη και την υποχρέωση αυτοπρόσωπης παρουσίας) και για τους συμβολαιογράφους, ζητώντας κι εδώ την κατάργηση των εθνικών περιορισμών. Απαιτούν επίσης να καταργηθεί η δυνατότητα προσφυγών του Τεχνικού Επιμελητηρίου όπου διαπιστώνει «ασυνήθιστα χαμηλές τιμές», να αρθούν όλα τα εμπόδια στην δραστηριοποίηση λογιστικο-ελεγκτικών και φορολογικών εταιρειών συμβούλων, ιδιωτών πάροχων υπηρεσιών υγείας και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ακόμη και εταιρειών προμήθειας προσωρινού προσωπικού. Τη νομιμοποίηση του σκλαβοπάζαρου ζητούν με άλλα λόγια.
Οι οδηγίες της Τρόικας περιλαμβάνουν ακόμη την προώθηση της φορολογικής μεταρρύθμισης και την αναθεώρηση των φοροαπαλλαγών. Συστήνεται μάλιστα η «πλήρωση της θέσης του γενικού γραμματέα φορολογικής διοίκησης με διορισμό εξωτερικού προσώπου που θα έχει ουσιαστική επαγγελματική εμπειρία στη φορολογική διοίκηση». Τι σημαίνει αυτό; Όλη η εξουσία στις «τέσσερις μεγάλες» λογιστικο-ελεγκτικές εταιρείες Ernst & Young, PriceWaterHouseCoopers, Deloitte Touch και KPMG! Την ώρα που ακόμη και νεοφιλελεύθεροι παράδεισοι μελετούν τρόπους να βάλουν ένα φρένο στο μονοπώλιό τους, στην Ελλάδα θα τους δώσουν κυβερνητικό πόστο. Μπορούμε να φανταστούμε τότε την έκταση της φοροκλοπής όταν ιδιωτικές εταιρείες που πληρώνονται αδρά από τον ιδιωτικό τομέα ως φορολογικοί σύμβουλοι θα αναλάβουν τη διοίκηση των δημόσιων εφοριών. Ε, ρε γλέντια που θα κάνει ο ιδιωτικός τομέας! Μέχρι και οι μισθωτοί θα τρέχουν σε μια από τις λογιστικοελεγκτικές για να τους υποβάλουν τις δηλώσεις μήπως κι έτσι ευνοηθούν από την εφορία…
Ιδιωτικοποιήσεις άρον – άρον
ΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ 2-3 ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΟΙ ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ
Ιδιαίτερο κεφάλαιο υπάρχει στις οδηγίες της Τρόικας σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα ζητούν το δεύτερο τρίμηνο του έτους, από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο, να έχουν ξεπουληθεί 2-3 μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις.
Στο στόχαστρο σύμφωνα με δημοσιεύματα βρίσκεται η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (από την πώληση της οποίας περιμένουν να εισπράξουν 1 δισ. ευρώ) και ο Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδας. Η Τρόικα ωστόσο πιέζει για την άρον – άρον πώληση ιστορικών δημοσίων επιχειρήσεων, που το ξεπούλημά τους θα έχει και συμβολικό χαρακτήρα. Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ και ο ΟΛΠ.
Ρόλο επιταχυντή στο ξεπούλημα της ΔΕΗ θα παίξει η δραματική κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η επιχείρηση το τελευταίο χρονικό διάστημα. Η ΔΕΗ κινδυνεύει με χρεοκοπία λόγω της πολιτικής της λιτότητας και της απελευθέρωσης. Ειδικότερα, η δεινή της θέση είναι αποτέλεσμα των εξής παραγόντων: Πρώτο, του “κανονιού” που βάρεσαν οι δύο ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας οι οποίες άφησαν την ΔΕΗ απλήρωτη, με φέσια 67 εκ. ευρώ, παρότι εισέπρατταν κανονικά από τους πελάτες τους τούς λογαριασμούς. Δεύτερο, του χαρατσιού που επιβλήθηκε μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, με αποτέλεσμα ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός λογαριασμών να μείνει απλήρωτος και ο τρίτος λόγος είναι η λιτότητα που έχει οδηγήσει χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όπως και νοικοκυριά να μην έχουν να πληρώσουν τον λογαριασμό. Μόνο μέχρι τον Σεπτέμβριο, πριν δηλαδή το κίνημα “Δεν πληρώνω τη ΔΕΗ” λάβει χαρακτηριστικά πολιτικής ανυπακοής, οι απλήρωτοι λογαριασμοί ξεπερνούσαν τα 800 εκ. ευρώ. Αυτές οι δραματικές εξελίξεις μειώνοντας την αξία της επιχείρησης διευκολύνουν την πώλησή της καθώς οι επίδοξοι αγοραστές, με πρώτους απ’ όλους τους Γερμανούς της RWE, μπορούν να την αγοράσουν με εξευτελιστικές τιμές λόγω των ταμειακών προβλημάτων της, παίρνοντας υπό τον έλεγχό τους το μυθικής αξίας ενεργητικό της και φυσικά τις τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης που διαθέτει.
Επιτάχυνση έχει σημειωθεί επίσης και στην πώληση του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού, του καλύτερου οικοπέδου που πουλιέται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, με επιφάνεια 6,2 εκ. τετραγωνικά μέτρα, ή 3 φορές το μέγεθος του Μονακό. Στο σφυρί θα βγάλουν το 66-70% της έκτασης.
Συμπερασματικά πρόκειται για ένα πλιάτσικο, με ποινικές ευθύνες που ποτέ δεν πρόκειται να παραγραφούν, χωρίς προηγούμενο όχι μόνο στην πρόσφατη ελληνική ιστορία αλλά και για χώρα του δυτικού κόσμου και του βόρειου ημισφαιρίου.
ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΖΩΗΣ: Ιδιωτικές οι τράπεζες
ΣΤΟΧΟΣ Η ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Ανακούφιση προσέφερε στη ελληνική ολιγαρχία η απόφαση της Τρόικας να γίνει η αναπλήρωση του κεφαλαίου των ελληνικών τραπεζών, έτσι ώστε να καλυφθούν οι ζημιές τους από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, μέσω της έκδοσης κοινών χωρίς δικαίωμα ψήφου μετοχών. Το άλλο σενάριο, που ήταν ο φόβος και ο τρόμος της τραπεζικής αγοράς επί μήνες, κατέληγε πως οι τράπεζες θα πέρναγαν στο ελληνικό δημόσιο κι από κει με συνοπτικές διαδικασίες, κι αφού πρώτα έκλειναν περισσότερες από τις μισές και απολύονταν τα δύο τρίτα των τραπεζοϋπαλλήλων, θα πέρναγαν στη Ντόιτσε Μπανκ. Κι αυτό όμως το σενάριο πολύ γρήγορα θα αποδειχθεί μεταβατικό, με τις περισσότερες αν όχι όλες τις ελληνικές τράπεζες (πιθανή εξαίρεση ίσως να είναι η Εθνική) να περνούν στον έλεγχο των γερμανικών τραπεζών. Ο λόγος σχετίζεται με τις βαθύτερες διεργασίες που συντελούνται στην ελληνική οικονομία κι ως κοινό γνώρισμα έχουν την συρρίκνωσή της, τόσο από τη σκοπιά των νοικοκυριών όσο και από τη σκοπιά των επιχειρήσεων, και το πέρασμα των πιο ζωτικών δραστηριοτήτων της σε ξένα κεφάλαια. Σε αυτό το πλαίσιο τα περιθώρια ζωής των περισσότερων ελληνικών τραπεζών είναι πολύ περιορισμένα. Θα φανεί άλλωστε σύντομα όταν κληθούν να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους.
Η απόφαση της Τρόικας και της ελληνικής κυβέρνησης (που δημιουργεί γέφυρες συνεργασίας και πρόσκαιρων συμμαχιών) συνιστά ωστόσο σκάνδαλο γιατί οι συγκεκριμένες μετοχές (κοινές χωρίς δικαίωμα ψήφου) έχουν για το κεφάλαιο τα προτερήματα των κοινών και ταυτόχρονα των προνομιούχων, χωρίς να συνοδεύονται από τις δουλείες αυτών των δύο, καθώς οι κοινές μετοχές έχουν δικαίωμα ψήφου, ενώ οι προνομιούχες που δεν διαθέτουν τέτοιο δικαίωμα προσφέρουν τόκο, εν είδει ανταλλάγματος. Οι κοινές χωρίς δικαίωμα ψήφου όμως στερούνται και του τόκου και του δικαιώματος ψήφου!
Στη πραγματικότητα η παραπάνω αντίθεση για το που θα βρίσκεται η έδρα των ελληνικών τραπεζών (παρά τη σημασία της) είναι δευτερεύουσα μπροστά στην βασική αντίθεση που αφορά το καθεστώς τους: Κατά πόσο δηλαδή θα συνεχίσουν να είναι σε ιδιωτικά χέρια και να απομυζούν τα δημόσια οικονομικά ή θα περάσουν σε πραγματικό δημόσιο έλεγχο, μέσω της εθνικοποίησής τους χωρίς φυσικά αποζημίωση στους ιδιοκτήτες τους. Πρόκειται για προοπτική που θα λύσει και το πρόβλημα του δημόσιου χρέους καθώς αυτόματα τα ομόλογα αξίας 56 δισ. ευρώ που έχουν στη διάθεσή τους θα πέρναγαν στα χέρια του εκδότη τους.
Η λύση αντίθετα που προωθείται στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων, παρά μάλιστα την αυστηρότητα που επέδειξε το ΔΝΤ κατά των ομολογιούχων, θα αποδειχθεί πέρα από οδυνηρή κοινωνικά και πρόσκαιρη, με μια νέα χρεοκοπία να εμφανιστεί πολύ σύντομα ως αναγκαία. Τότε όμως θα γίνει σε πολύ πιο απεχθείς συνθήκες καθώς τα νέα ομόλογα θα έχουν εκδοθεί στο αγγλικό δίκαιο που προστατεύει τους πιστωτές και στερεί το δικαίωμα από την Ελλάδα να τροποποιήσει μονομερώς τους όρους έκδοσης. Περιττό δε να πούμε ότι η αυστηρότητα της ΕΕ και του ΔΝΤ δεν άγγιξε τα δικά τους δάνεια που πλέον αποτελούν σχεδόν το 20%, ούτε απ’ ότι φαίνεται θα αγγίξει τα ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ, παρότι τα έχει πάρει από τις ελληνικές εμπορικές τράπεζες με ένα αξιοσέβαστο κούρεμα.
Σε αυτό το δραματικό πλαίσιο, σε ό,τι αφορά τις προοπτικές για τις συνθήκες ζωής της πλειοψηφίας, η σύγκρουση με την ΕΕ, το ΔΝΤ, τους δανειστές και την ελληνική ολιγαρχία για να μην πληρωθεί το δημόσιο χρέος και να ανατραπεί η αντεργατική επίθεση αποτελεί μονόδρομο.
2012: Έτος οικονομικής αστάθειας με το βλέμμα να στρέφεται ανατολικά (Nexus, 1.2012)
Τι ειρωνεία! Η νέα χρονιά ξεκίνησε για την Ευρωπαϊκή Ένωση με την προεδρία να μεταφέρεται στην Δανία. Πολλοί θα μειδιάσουν χαιρέκακα και για πολλούς λόγους. Όχι μόνο επειδή η μικρή σκανδιναβική χώρα είχε την προνοητικότητα πριν μια δεκαετία, παρότι ήταν αυτή και το Λουξεμβούργο τα μοναδικά κράτη που πληρούσαν τα κριτήρια του Μάαστριχτ, να μην ενταχθεί στη ευρωζώνη και να συνεχίσει να διατηρεί το εθνικό της νόμισμα. Μια επιλογή που μόνο οφέλη της εξασφάλισε. Είναι, κατ’ επέκταση, και το γεγονός ότι η προεδρία της ΕΕ μεταφέρεται εκτός ευρωζώνης.
Οι δηλώσεις που ακολούθησαν την πρόσφατη σύνοδο κορυφής της 9ης Δεκεμβρίου (και όχι αποφάσεις, όπως είθισται, καθώς το βέτο της Αγγλίας δεν επέτρεψε κάτι τέτοιο) δημιούργησαν για πρώτη φορά την ΕΕ των (τουλάχιστον) δύο ταχυτήτων. Στο επίκεντρο της διαμάχης βρέθηκε φυσικά το ευρώ και η διαφύλαξη της θέσης του ως διεθνούς αποθεματικού νομίσματος και της συνοχής του, μέσω της επιβολής αιματηρών μέτρων λιτότητας: δημοσιονομικό έλλειμμα στο ύψος του 0,5%, δυνατότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να παρεμβαίνει στα εσωτερικά των κρατών – μελών και να έχει λόγο για τους προϋπολογισμούς τους, αυτόματες (πλην ακραίων εξαιρέσεων) κυρώσεις για τους παραβάτες, καθεστώς εποπτείας που αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα, κοκ.
Πρόκειται για μια απόφαση που θα αποδειχθεί καταλύτης εξελίξεων για το άμεσο και απώτερο μέλλον κι όχι μάλιστα μόνο για την Ευρώπη. Τα μέτρα λιτότητας κατ’ αρχήν θα βαθύνουν την ύφεση στην γηραιά ήπειρο. Όπως φαίνεται έτσι και στον πίνακα που παραθέτουμε η Δυτική Ευρώπη το 2012 θα αποτελέσει την μαύρη τρύπα στον χάρτη της οικονομικής μεγέθυνσης. Εξέλιξη που θα έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις, πολύ πέραν του βιοτικού επιπέδου των ευρωπαϊκών λαών που θα οδηγηθεί στα Τάρταρα.
Κατ’ αρχήν η λιτότητα που επέβαλε η Γερμανία στην Ευρώπη θα οξύνει και δεν θα επιλύσει την κρίση του δημόσιου χρέους. Ένα – ένα τα κράτη μέλη της ΕΕ που θα επιβάλουν περικοπές θα βυθίζονται σε έναν «ελληνικό φαύλο κύκλο» με τις περικοπές να καταδικάζουν τα δημόσια έσοδα κι αυτά να προαναγγέλλουν νέες περικοπές κοινωνικών δαπανών. Καθόλου τυχαίο δεν είναι που η Citigroup προβλέπει πως το 2012 πλήθος ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών θα δουν την πιστοληπτική τους αξιολόγηση να υποβαθμίζεται. Μεταξύ δε αυτών είναι και πολλές χώρες που διατηρούν την υψηλότερη βαθμολογία (ΑΑΑ) στην ευρωπαϊκή ήπειρο, όπως η Γαλλία και η Αυστρία. Το αποτέλεσμα θα είναι να αυξηθεί το κόστος χρηματοδότησης των ταμειακών αναγκών τους και αναχρηματοδότησης των δανειακών τους υποχρεώσεων. Περιττό δε να πούμε η αρνητική ανταπόκριση των οίκων αξιολόγησης συνιστά κορυφαία μορφή απόρριψης των πολιτικών που εφαρμόζονται. Και παρόλα αυτά η λιτότητα εξακολουθεί να θεωρείται το …απαύγασμα της ευρωπαϊκής σοφίας.
Το μέλλον της ευρωζώνης
Σε αυτό το πλαίσιο φυσικά, της εντεινόμενης λιτότητας, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί το μέλλον του ευρώ. Αν η αύξηση το παραγόμενου προϊόντος την δεκαετία του ’90 γεφύρωνε το χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκού κέντρου και περιφέρειας (θρέφοντας και πολλές φρούδες ελπίδες για την δυνατότητα οριστικής υπέρβασής του) η διαφαινόμενη συρρίκνωσή του θα προσδώσει στα χάσματα αβυσσαλέο βάθος. Δεδομένου μάλιστα του εύθραυστου χαρακτήρα των εξελίξεων κάθε απόκλιση μπορεί να αποδειχθεί μοιραία, να λειτουργήσει δηλαδή σαν η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι, προκαλώντας την διάσπαση της ευρωζώνης. Η μορφή που θα προσλάβει μένει να αποδειχθεί. Αν δηλαδή θα είναι η «οικειοθελής» (κατόπιν αυστηρής υποδείξεως εννοείται) αποχώρηση μελών όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία ή η δημιουργία δύο ζωνών ευρώ: μιας των βορείων και μιας των νοτίων – προοπτική που συγκεντρώνει και τις λιγότερες πιθανότητες όσο περνάει ο χρόνος.
Αν δε η έξοδος της Ελλάδας συμβεί τον Απρίλιο, οπότε συμπληρώνονται 100 χρόνια από την βύθιση του Τιτανικού, δεν αποκλείεται να αποδειχθούν κάτι περισσότερο από προφητικά τα λόγια του πρώην υπουργού Οικονομικών, Γιώργου Παπακωνσταντίνου, που σε ανύποπτο χρόνο είχε παρομοιάσει την Ελλάδα με Τιτανικό…
Τον δικό της ρόλο στην επέκταση της λιτότητας στην Ευρώπη θα παίξει και η προσπάθεια των ευρωπαϊκών τραπεζών να ανταποκριθούν στο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 9% που όρισε η ίδια η ΕΕ. Τελευταία προθεσμία ορίστηκε ο Ιούνης. Η σημασία αυτής της εξέλιξης ξεπερνάει κατά πολύ τα τεκταινόμενα στον τραπεζικό κλάδο γιατί πλέον είναι σίγουρο ότι ο βασικός τρόπος με τον οποίο θα επιχειρήσουν να καλύψουν τα κενά στα κεφάλαιά τους που δημιουργεί το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων δεν θα γίνει μέσω της άντλησης νέων κεφαλαίων αλλά μέσω της συρρίκνωσης των δραστηριοτήτων τους. Θα πάψουν δηλαδή να χορηγούν νέα δάνεια σφίγγοντας σε βαθμό πνιγμού τη θηλιά γύρω από την πραγματική οικονομία που ήδη ασφυκτιά.
Σημασία μάλιστα έχει το γεγονός ότι ακόμη κι αυτά τα ποσά που θεωρούνται μέχρι στιγμής αναγκαία για να φύγουν οι τράπεζες από τη ζώνη του κινδύνου ενδέχεται να αποδειχθούν πολύ λίγα, ανεπαρκή. Ο λόγος είναι ότι η επιβράδυνση της οικονομίας θα οδηγεί στο κόκκινο πολλά δάνεια που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες και τα οποία σε άλλες περιπτώσεις θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν με άνεση. Προάγγελος του τι θα συμβεί ήταν για παράδειγμα η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής στις 9 Δεκεμβρίου ότι οι 6 μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες θα χρειασθούν μέχρι τον Ιούνη 13,1 δις. ευρώ. Η ίδια όμως αρχή τον Οκτώβριο εκτιμούσε τα αναγκαία κεφάλαια στα 5,2 δις. ευρώ. Ας κρατήσουμε επίσης ότι η υπόδειξη αφορούσε τις γερμανικές τράπεζες κι όχι κάποιες προβληματικές της περιφέρειας…
Οι τάσεις της διεθνούς οικονομίας
Η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας στη γηραιά ήπειρο θα δώσει νέα ώθηση σε μια χρόνια τάση τη διεθνούς οικονομίας: την αύξηση του ειδικού βάρους των αναπτυσσόμενων χωρών και πιο ειδικά της τετράδας των BRIC: Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα. Το 2012 όμως ενδέχεται να αποδειχθεί και το έτος που θα εκδηλωθούν τα πρώτα ρήγματα μεταξύ αυτών των χωρών. Ειδικότερα η κυρίαρχη τάση προβλέπει την απότομη επιβράδυνση των ρυθμών μεγέθυνσης της Βραζιλίας και της Κίνας και μια καλύτερη πορεία των άλλων δύο χωρών: της Ινδίας και της Ρωσίας. Απρόβλεπτος παράγοντας εδώ είναι οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στη Μόσχα, που δεν αποκλείεται να προσλάβουν καταιγιστικό ρυθμό και σε βάρος της σταθερότητας που είχε εξασφαλιστεί την τελευταία δεκαετία, μετά την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία.
Προβλέψεις για την πορεία του ΑΕΠ το 2012
Βόρεια Αμερική + 1,4%
Λατινική Αμερική +3,5%
Δυτική Ευρώπη -0,2%
Ανατολική Ευρώπη +3,4%
Μ. Ανατολή, Β. Αφρική +4%
Υποσαχάρια Αφρική +5%
Ασία +6,5%
Ιαπωνία +2,2%
Η πορεία ανόδου της σχετικής σημασίας των περιφερειακών χωρών θα υπογραμμισθεί κι από ένα επιπλέον γεγονός: το ότι οι χώρες που κινούνται εκτός της Αγίας Τριάδας (ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνία) θα εισάγουν περισσότερα εμπορεύματα απ’ ότι οι τρεις παραπάνω πλούσιες περιοχές του πλανήτη, που ανέκαθεν θεωρούνταν ως οι αδιαμφισβήτητοι πόλοι έλξης κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης αρκεί να αναφέρουμε πως μόνο το 2000 οι αναπτυσσόμενες περιοχές εισήγαγαν εμπορεύματα που αντιστοιχούσαν στην μισή αξία των εισαγωγών των πλουσίων χωρών. Οι καιροί όμως αλλάζουν γρήγορα…
Πολλά ερωτηματικά τέλος υπάρχουν και για την οικονομική πορεία των ΗΠΑ το 2012. Το γεγονός που ξεχωρίζει είναι προφανώς οι εκλογές που θα γίνουν στις 6 Νοεμβρίου. Ανεξαρτήτως ωστόσο του αποτελέσματος, ακόμη δηλαδή κι αν δεν ηττηθεί ο Μπαράκ Ομπάμα, είναι σίγουρο ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα γίνουν πολύ πιο επιθετικοί απέναντι στην οικονομική πολιτική που εφάρμοσε τα τελευταία χρόνια η οποία σε ό,τι αφορά τη νομισματική διαχείριση επικεντρώνεται στα προγράμματα Ποσοτικής Διευκόλυνσης (Quantitative Easing) βάσει των οποίων η κεντρική τράπεζα δημιουργούσε χρήμα παρεμβαίνοντας άμεσα στις αγορές. Οι δριμείες επιθέσεις ωστόσο του τεξανού κυβερνήτη Ρικ Πέρυ, ο οποίος διεκδικεί το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, καθιστά αβέβαιη την συνέχιση αυτών των πρακτικών, που ούτως ή άλλως έχουν οδηγηθεί στα όρια τους.
Σε κάθε περίπτωση, το 2012 δεν πρόκειται να πλήξουμε…
Επιζήμια και προσωρινή η συμφωνία ανταλλαγής ομολόγων (Πριν, 22/1/2012)
Σε χειρότερη κι όχι καλύτερη θέση θα βρεθεί η ελληνική κοινωνία έναντι των δανειστών της με την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων στο πλαίσιο της εφαρμογής της απόφασης της ΕΕ της 26ης Οκτωβρίου. Ήδη, μετά την προσωρινή διακοπή και τις απειλές που εκτοξεύθηκαν εκατέρωθεν οι διαπραγματεύσεις όλη την προηγούμενη εβδομάδα συνεχίστηκαν σε καλό κλίμα και όλα τα ρεπορτάζ μαρτυρούν πως οι δύο βασικές διαφορές έχουν γεφυρωθεί: Πρώτο, σε ό,τι αφορά το επιτόκιο και δεύτερο σε ό,τι αφορά την λήξη των ομολόγων. Χωρίς ακόμη να έχει οριστικοποιηθεί η συμφωνία, το σημείο συμβιβασμού φαίνεται να έχει βρεθεί σε ένα μεσοσταθμικό επιτόκιο ύψους 4% και περίοδο αποπληρωμής τα 30 χρόνια. Ανοιχτό θέμα ωστόσο παραμένει ακόμη η έκταση της συμμετοχής των ιδιωτών πιστωτών. Πόσοι δηλαδή απ’ όσους έχουν τοποθετηθεί σε ελληνικά ομόλογα θα δεχθούν να συμμετάσχουν στην εθελοντική ανταλλαγή που θα επιτρέψει την μείωση του χρέους κατά 100 δισ. ευρώ, από τα 360 δισ. που είναι σήμερα όπως προβλέπει η συμφωνία, στο πλαίσιο της οποίας θα εγκριθεί νέος δανεισμός ύψους 130 δισ. ευρώ. Απ’ αυτό το ποσό τα 30 δισ. θα πάνε στις τράπεζες για να καλύψουν τις μαύρες τρύπες που θα δημιουργηθούν, με το μέλλον τους ωστόσο να είναι άδηλο…
Πολύ πιο άδηλο όμως είναι το ίδιο το μέλλον του ελληνικού χρέους. Γιατί, αν κάτι αποσιωπάται, συστηματικά μάλιστα, είναι το γεγονός ότι ακόμη κι αν οριστικοποιηθεί αυτή η συμφωνία το σίριαλ του ελληνικού χρέους δεν πρόκειται να λήξει. Αργά ή γρήγορα θα απαιτηθεί ένα νέο γενναίο κούρεμα, μια νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, το οποίο αποκλείεται ποτέ να γίνει βιώσιμο, εξυπηρετήσιμο δηλαδή (ακόμη κι αν κάνουμε την υπόθεση ότι πρέπει να εξυπηρετηθεί) αν δεν πέσει κάτω από 85% του ΑΕΠ. Η υπό εξέλιξη αναδιάρθρωση, χρεοκοπία στην πραγματικότητα, θα το οδηγήσει στο 120% του ΑΕΠ με αρνητικές μάλιστα προοπτικές, λόγω της ραγδαίας επιδείνωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος της Ελλάδας. Τεράστια ευθύνη γι αυτή την πορεία λεηλασίας και παρακμής δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επωμίζεται η ίδια η ΕΕ πέρα από το ΔΝΤ, που εξάντλησε όλο της το ενδιαφέρον για να γλιτώσουν από το κούρεμα τα ελληνικά ομόλογα που διατηρεί η ΕΚΤ στο χαρτοφυλάκιό της.
Η έκδοση όμως των νέων ομολόγων στο αγγλικό δίκαιο, όπως υποχρεούται να κάνει κάθε αποικία και κάθε προτεκτοράτο, θα δυσκολέψει αφάνταστα την επόμενη αναδιάρθρωση, που είναι θέμα χρόνου. Αν ακόμη και τώρα, που το ελληνικό δίκαιο επιτρέπει την εφαρμογή Ρητρών Συλλογικής Δράσης οι οποίες επιβάλλουν την αποδοχή της ανταλλαγής των ομολόγων και σε εκείνους τους κατόχους τους που δεν συμφωνούν, διατυπώνονται ευθέως απειλές για προσφυγή σε διεθνή δικαστήρια, τι θα γίνει τότε; Με μαθηματική βεβαιότητα, άτακτη χρεοκοπία και οικονομική κατάρρευση. Υπ’ αυτό το πρίσμα η κυβέρνηση Παπαδήμου επωμίζεται πολιτικά εγκληματικές πέρα από τεράστιες ποινικές ευθύνες που δεν πρόκειται ποτέ να παραγραφούν αν ενδώσει οριστικά στο αίτημα των πιστωτών και εκδοθούν τα νέα ομόλογα υπό το αγγλικό δίκαιο!
Ραγδαίες αλλαγές ωστόσο θα προέλθουν άμεσα από τους όρους που συνοδεύουν ακόμη κι αυτή την συμφωνία ανταλλαγής που αργά ή γρήγορα θα χαρακτηρισθεί μεταβατική και αναποτελεσματική, όταν κοπάσουν οι πηχαίοι “τονωτικοί” τίτλοι (βλέπε για παράδειγμα χθεσινή Ημερησία του Σαββάτου: “Η χώρα αλλάζει σελίδα”) και οι υποσχέσεις πως η Ελλάδα θα πλημμυρίσει από χρήμα που θα φέρουν οι επενδυτές. Οι όροι της ανταλλαγής θα αποτυπωθούν στη νέα δανειακή σύμβαση που θα αρχίσει να συζητιέται επίσημα από τη Δευτέρα, η ψήφιση της οποίας από την συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – ΝΔ – ΛΑΟΣ θα ανάψει το πράσινο φως για να δοθεί η νέα δόση που θα επιτρέψει την αποπληρωμή των ομολόγων αξίας 14,5 δισ. ευρώ τα οποία λήγουν στις 20 Μαρτίου. Για χάρη των πιστωτών λοιπόν οι εργαζόμενοι και η κοινωνία θα υποστούν ένα δεύτερο κύμα της θεραπείας – σοκ που υπομένουν την τελευταία διετία. Θα περιλαμβάνει δε πρώτα και κύρια ένα νέο χτύπημα στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα μέσω της μείωσης των μισθών και ημερομισθίων και της επιδείνωσης των εργασιακών σχέσεων, με περισσότερη ελαστικοποίηση και κατάργηση κάθε είδους προστατευτική ρύθμιση. Για τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα το νέο Μνημόνιο επιφυλάσσει μαζικές απολύσεις με αποκλειστικό κριτήριο την δημιουργία πλεονασμάτων στα δημόσια οικονομικά, ώστε να απομακρυνθεί το ενδεχόμενο μιας νέας χρεοκοπίας κι αν είναι δυνατό να μετατεθεί το πολιτικό κόστος στην επόμενη κυβέρνηση. Άμεσα ωστόσο οι χώρες της ευρωζώνης ενδιαφέρονται για τις εγγυήσεις που θα τους δοθούν ως αντάλλαγμα για τα νέα δάνεια και θα περιλαμβάνουν δικαιώματα στον φυσικό πλούτο.
Παράδειγμα προς αποφυγή η Γερμανία (Επίκαιρα, 12-19.1.2012)
Έτη φωτός απέχει από την πραγματικότητα η εικόνα ενός ευνοούμενου κράτους που με τόση μεθοδικότητα παρουσιάζει προς τα έξω το Βερολίνο για τον εαυτό του. Μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει πως πίσω από τις μεγαλοστομίες και τα στερεότυπα, η Γερμανία διέρχεται μια βαθιά και πολυεπίπεδη κρίση με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να χλευάζεται από τον Τύπο λόγω της διαπλοκής του με ζάπλουτους επιχειρηματίες, την άκρα νεο-ναζιστική Δεξιά να χαίρει μιας προκλητικής ασυλίας από τις δυνάμεις του νόμου και τις γερμανικές πολυεθνικές επιχειρήσεις να διεκδικούν τα πρωτεία της διαφθοράς στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Είναι η σκοτεινή πλευρά του γερμανικού θαύματος που απασχολώντας όλο και συχνότερα τα μέσα ενημέρωσης τείνει να γίνει κυρίαρχη, μεγαλώνοντας την αποστροφή που νιώθει ο κόσμος απέναντι στο Τέταρτο Ράιχ. Αποδεικνύει επίσης με ένα νέο τρόπο ότι η οικονομική και πολιτική πρωτοκαθεδρία που χαίρει η Γερμανία στη γηραιά ήπειρο δεν είναι το φυσικό επακόλουθο της ελκτικής δύναμης που ασκεί ένα πετυχημένο συνολικά παράδειγμα, αλλά αποτέλεσμα επιβολής και κορυφαία έκφραση ενός αποτυχημένου συνολικά προτύπου.
Το θέμα που δεσπόζει τον τελευταίο σχεδόν μήνα στην εσωτερική πολιτική ζωή της Γερμανίας είναι τα κατορθώματα του προέδρου της Δημοκρατίας, Κρίστιαν Γουλφ. Ο δέκατος μεταπολεμικός πρόεδρος της Γερμανίας πιάστηκε στην παγίδα ενός τουλάχιστον διπλού σκανδάλου. Συγκεκριμένα βρέθηκε δύο φορές εκτεθειμένος όταν επιχείρησε με απειλές να αποτρέψει την σκανδαλοθηρική εφημερίδα Bild από την δημοσιοποίηση των αδιαφανών διαδικασιών που συνόδευσαν ένα δάνειο ύψους 500.000 ευρώ που πήρε το 2008 από φίλο του επιχειρηματία με σκοπό την αγορά ενός νέου σπιτιού. Τυπικά, η περιπέτειά του έληξε την προηγούμενη Τετάρτη με μια τηλεοπτική συνέντευξη διάρκειας 21 λεπτών όπου ζήτησε «συγγνώμη» και το γύρισε στο …μελό. Καταλυτικά ωστόσο λειτούργησε η πολιτική κάλυψη που του προσέφερε η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, με τον εκπρόσωπό της να δηλώνει πως η συντηρητική και αδέκαστη κατά τ’ άλλα κόρη του πάστορα έχει σε «υψηλή εκτίμηση» τον πρόεδρο.
Η στήριξη που προσέφερε η καγκελαρία στον πρόεδρο ήταν ωστόσο αποτέλεσμα κοντόφθαλμων πολιτικών υπολογισμών. Ειδικότερα, η Μέρκελ επ’ ουδενί δεν ήθελε την παραίτηση του Γουλφ ο οποίος εξελέγη τον Ιούνιο του 2010 με περιπετειώδη τρόπο, όταν ο προηγούμενος πρόεδρος Χερστ Κέλερ (επικεφαλής του ΔΝΤ ως τότε) αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά την ομολογία του σε δημοσιογράφο ότι οι διεθνείς αποστολές του γερμανικού στρατού εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Γερμανίας ως εξαγωγικής χώρας. Την αλήθεια είπε, μόνο που αυτή δεν λέγεται δημόσια… Για να εκλεγεί ο Γουλφ στη συνέχεια χρειάστηκαν τρεις απανωτές ψηφοφορίες. Μόνο τότε, την τρίτη φορά μπόρεσε ο εκλεκτός της Μέρκελ να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των 623 ψήφων που απαιτείται (και συγκεκριμένα 625 ψήφους) παρότι ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει 644 έδρες. Δεν ήθελε επομένως η Μέρκελ να μπει ξανά σε διαδικασία εκλογής προέδρου.
Το πέπλο προστασίας που άπλωσε η Μέρκελ στον 52χρονο Κρίστιαν Γουλφ, που είναι ο μικρότερος σε ηλικία πρόεδρος ο οποίος έχει αναλάβει ποτέ, μπορεί να απέτρεψε την παραίτησή του δεν απέτρεψε όμως την δριμεία κριτική του Τύπου προς το πρόσωπό του. Μια κριτική ασυνήθιστα αιχμηρή που δεν έπεσε θύμα αυτολογοκρισίας στο όνομα της προστασίας του θεσμού, όπως συνηθίζεται σε άλλα μέρη του κόσμου… Οι Financial Times της Γερμανίας για παράδειγμα έγραψαν: «Ο Γουλφ λειτούργησε όπως κάθε μικρός άνδρας, καθώς κρύφτηκε πίσω από τις πλάτες του λαού. Δεν αξίζει κάτι τέτοιο σε έναν γερμανό πρόεδρο». Το Spiegel έγραψε τα ακόλουθα με αφορμή την τηλεοπτική του εμφάνιση και απολογία: «Δεν έδωσε ούτε καν μια καλή ερμηνεία, αλλά μια παράσταση στο επίπεδο του παιδικού κουκλοθέατρου που συνήθως παίζεται στην επαρχιακή πόλη που γεννήθηκε». Ο γερμανικός Τύπος έβριθε από αντίστοιχα δηκτικά σχόλια, ενδεικτικά του πλήγματος που δέχθηκε.
Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που ένας στενός συνεργάτης της Μέρκελ κατηγορήθηκε για διαφθορά. Πριν λίγους μήνες το ίδιο είχε συμβεί με το υπουργό Άμυνας, Καρλ Τέοντορ ζου Γκούτενμπεργκ, ο οποίος όπως αποκαλύφθηκε έγραψε τη διδακτορική του διατριβή με τη μέθοδος της λογοκλοπής. Ο ίδιος αρχικά, που προαλειφόταν ακόμη και για αντικαταστάτης της Μέρκελ, χαρακτήρισε γελοίες τις κατηγορίες μέχρι που ανακοίνωση του ίδιου πανεπιστημίου στο οποίο εκπόνησε την διατριβή του (με θέμα την συγκριτική ανάλυση της εξέλιξης του συνταγματικού δικαίου μεταξύ ΗΠΑ και ευρωπαϊκών χωρών) εξέδωσε ανακοίνωση όπου τον κατηγορούσε για «εκτεταμένη παραβίαση των ακαδημαϊκών τύπων και σκόπιμη αντιγραφή». Η παραίτησή του τον Μάρτιο του 2011 σηματοδότησε την γρήγορη δύση του πολιτικού του άστρου.
Ό,τι κάτι πολύ σάπιο υπάρχει στο βασίλειο του Τέταρτου Ράιχ φάνηκε επίσης και πρόσφατα με αφορμή τις αποκαλύψεις για την ανεμπόδιστη και δολοφονική δράση νεο-ναζιστικών συμμοριών. Εντύπωση μάλιστα προκαλεί το γεγονός ότι οι επιθέσεις τους δεν αφορούσαν μόνο έγχρωμους (απέναντι στους οποίους τι πιο φυσιολογικό από το να αδιαφορούσε η γερμανική αστυνομία;) αλλά και στελέχη του κοινοβουλευτικού κόμματος Αριστερά. Οι επιθέσεις αφορούν σπάσιμο τζαμιών, καταστροφή στα φρένα αυτοκινήτων στελεχών και βουλευτών της Αριστεράς, ακόμη και συνεχείς επιθέσεις απέναντι στον επικεφαλής του κόμματος, Γκρέγκορι Γκίζι που διατηρεί το γραφείο του σε μια συνοικία η οποία έχει εξελιχθεί σε προπύργιο της Άκρας Δεξιάς κι ο ίδιος δηλώνει πως δεν θα τους κάνει τη χάρη να φύγει από κει. Το συμπέρασμα ωστόσο είναι πασιφανές: Η γερμανική αστυνομία και η ειδική υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος που κατά τ’ άλλα «τα πάντα θωρεί» αποδεικνύεται κατ’ επανάληψη απρόθυμη (και όχι ανίκανη) να προστατεύσει τα στελέχη ενός κοινοβουλευτικού κόμματος από την δράση εγκληματικών συμμοριών της Άκρας Δεξιάς. Κατά συνέπεια τα συνταγματικά πραξικοπήματα της Μέρκελ στο εξωτερικό συνοδεύονται από μια βαθιά πολιτική οπισθοδρόμηση στο εσωτερικό, όπου οι ακροδεξιές συμμορίες με την ανοχή του κράτους λιντσάρουν στελέχη της Αριστεράς.
Πέρα από το πολιτικό σύστημα σοβαρά εκτεθειμένες είναι και οι κορυφαίες επιχειρήσεις της Γερμανίας. Οι δεκάδες έρευνες και τα πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων που τους έχουν επιβληθεί παγκοσμίως δείχνουν ότι πίσω από την διείσδυσή τους και στις πιο απομακρυσμένες χώρες του πλανήτη δεν βρίσκεται το τεχνολογικό προβάδισμά τους ή δεν βρίσκεται μόνο αυτό. Βρίσκεται ταυτόχρονα και ένα πάρτι διαφθοράς και δωροδοκίας χωρίς τέλος το οποίο η προτεσταντική και πουριτανική Γερμανία χειρίζεται με εκπληκτική επιδεξιότητα. Ενδεικτικά, κι εδώ, για το τι συμβαίνει σε όλη την κλίμακα της «πειθαρχημένης Γερμανίας που λειτουργεί με σαφείς και απαραβίαστους κανόνες» όπως θέλει ο μύθο είναι τα όσα έχουν επίσημα αποκαλυφθεί για τρεις από τις μεγαλύτερες, αν όχι τις μεγαλύτερες πολυεθνικές επιχειρήσεις της, που καλύπτουν όλη την σφαίρα της οικονομικής δραστηριότητας: αυτοκινητοβιομηχανία, ηλεκτρολογικός εξοπλισμός και χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Άλλοθι επομένως του τύπου «οι δουλειές σε αυτό τον κλάδο έτσι γίνονται» δεν ισχύει. Μάλλον ισχύει «οι δουλειές της Γερμανίας έτσι γίνονται» ή γενικότερα «οι δουλειές έτσι γίνονται». Η αυτοκινητοβιομηχανία Daimler Benz αναγκάστηκε τον Απρίλιο του 2010 από την αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να πληρώσει πρόστιμο ύψους 185 εκ. ευρώ κατηγορούμενη για δωροδοκία. Στο στόχαστρο των αρχών μάλιστα βρέθηκαν ύποπτες πληρωμές σε 22 χώρες του πλανήτη! Η Siemens αναγκάστηκε να πληρώσει 800 εκ. ευρώ στην ίδια αρχή για να τερματιστεί η έρευνα που ήταν σε εξέλιξη και αφορούσε κρούσματα χρηματισμού. Η τράπεζα Deutsche Bank, του «πολύ» κυρίου Γιόζεφ Άκερμαν, αναγκάστηκε να πληρώσει στις αμερικανικές αρχές 554 εκ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2010 επειδή βρέθηκε ένοχη για την διευκόλυνση ζάπλουτων Αμερικανών να φοροδιαφύγουν. Με την πολύτιμη βοήθεια της Deutsche Bank επιχειρήθηκε η απόκρυψη από τις φορολογικές αρχές εισοδημάτων ύψους 5,9 δισ. δολ.! Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτοί που έχουν ανάγει σε επάγγελμα τη φοροδιαφυγή έχουν το θράσος να μας κατηγορούν ότι δεν πληρώνουμε φόρους…
Σε κάθε περίπτωση η Γερμανία των διεφθαρμένων πολιτικών, μιας αστυνομίας που εκτρέφει συστηματικά το αβγό του φιδιού και των πολυεθνικών της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή και δεν έχει κανένα ηθικό πλεονέκτημα να υπαγορεύει κανόνες οικονομικής και πολιτικής συμπεριφοράς σε άλλα κράτη.
Απεχθέστερους όρους ανταλλαγής προμηνύει το αδιέξοδο στις συνομιλίες (Πριν, 15.1.12)
Τα πάντα είναι ανοιχτά μετά την διακοπή των συνομιλιών που ανακοινώθηκε την Παρασκευή το απόγευμα, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές για την εφαρμογή της απόφασης της 27ης Οκτωβρίου 2011 η οποία αφορά το εθελοντικό κούρεμα του δημόσιου χρέους που κατέχουν οι ιδιώτες κατά 50%. Εξ αρχής πρέπει να πούμε ωστόσο ότι πρόκειται για μια παγιδευμένη διαδικασία, για μια προσπάθεια των πιστωτών, με την καθοδήγηση της ΕΕ και του ΔΝΤ, να βρούν τη χρυσή τομή που θα μειώνει μεν το ελληνικό δημόσιο χρέος αλλά θα έχει το μικρότερο δυνατό κόστος για τους ιδιώτες κατόχους ομολόγων. Με άλλα λόγια, από τη μια πλευρά, το οριστικό ναυάγιο των διαπραγματεύσεων, το οποίο θα σημάνει ότι η ανεπίσημη χρεοκοπία της Ελλάδας μετατρέπεται και σε επίσημη, συνιστά όξυνση της κρίσης, ωστόσο από την άλλη πλευρά, μια ευμενής κατάληξη των διαπραγματεύσεων επ’ ουδενί δεν σημαίνει αίσιο τέλος της περιπέτειας για την εθελοντική ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων. Το ακριβώς αντίθετο. Τυχόν θετική κατάληξη των διαπραγματεύσεων – η βαθύτερη ευχή δηλαδή που διατυπώνει ρητά ή άρρητα σύσσωμη η πολιτική ελίτ της Ελλάδας, χάριν της οποίας άλλωστε επιβλήθηκε και το συνταγματικό πραξικόπημα με τον ορισμό της κυβέρνησης του δοτού πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου – θα σημάνει νέα δεινά και καινούργια περιδίνηση στην κρίση, όχι επίλυσή της. Κι αυτό επειδή (αφήνοντας τα σημαντικότερα για το τέλος) όλα αυτά τα σχέδια στην πιο ιδανική μορφή τους καταλήγουν σε μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους στο 120% του ΑΕΠ, το 2020. Δηλαδή, από κει που ξεκινήσαμε το 2009, και το οποίο επίπεδο χρέους απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί βιώσιμο και διαχειρίσιμο (80%), όπως δείχνει η ελληνική εμπειρία του 2009 και η τρέχουσα ιταλική. Κατά συνέπεια ακόμη και με τεχνικούς όρους μια συμφωνία είναι μη εφαρμόσιμη. Η λύση της 27ης Οκτωβρίου συνιστά επίσης αρνητική εξέλιξη γιατί προωθεί, κι αυτό είναι το σπουδαιότερο, την αναδιάρθρωση του χρέους στη βάση ενός βαθιά μεροληπτικού καταμερισμού που από την μια επιβάλει κούρεμα στα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων κι από την άλλη: Πρώτον, αφήνει εκτός κουρέματος τα δάνεια της Τρόικας (73 δισ. μέχρι στιγμής, εκ των οποίων 20 από το ΔΝΤ και 53 από κράτη μέλη της ευρωζώνης, που αποτελούν κλασική περίπτωση παράνομου και απεχθούς δανεισμού καθώς η δανειακή σύμβαση του Μαΐου του 2010 η οποία συνόδευσε το πρώτο δάνειο των 110 δις. ευρώ δεν έχει καν ψηφιστεί από την Βουλή). Δεύτερον, διασώζει τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που έχει στη διάθεσή της αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα οποία ανέρχονται σε 60 δισ. περίπου ευρώ, παρότι η αποδοχή τους συνοδεύτηκε από ένα κούρεμα της τάξης του 20-30% (Και μόνο δηλαδή το κούρεμα αυτών ακριβώς των ήδη κουρεμένων ομολόγων θα σήμαινε μια ελάφρυνση του δημόσιου χρέους. Η Φρανκφούρτη ωστόσο αρνείται επίμονα να υπαχθεί στην ρύθμιση έτσι ώστε να μην ανοίξει ο ασκός του Αιόλου, χωρίς παρόλα αυτά να μπορεί κάποιος εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα να διαβεβαιώσει ότι θα το αποφύγει). Η συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου είναι επίσης προάγγελος δεινών επειδή θα συνοδεύεται από νέα λιτότητα, από την αντικατάσταση του ελληνικού δικαίου με το αγγλικό το οποίο θα διέπει τα νέα ομόλογα, βάσει του οποίου οι τράπεζες εξομοιώνονται με τα κράτη αποκτώντας το δικαίωμα κατασχέσεων κρατικής περιουσίας κ.λπ. Για όλους αυτούς τους λόγους κανένας εργαζόμενος δεν θα κλάψει αν ναυαγήσει το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους με πρωτοβουλία των πιστωτών. Μόνο δεινά προμηνύει και γι’ αυτό δεν πρέπει να εφαρμοστεί!
Το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί τώρα, χωρίς να συνιστά αποτέλεσμα τη συνειδητής παρέμβασης του λαϊκού παράγοντα που με τη δράση του υπονόμευσε την εφαρμογή και αμφισβήτησε τη σκοπιμότητα του σχεδίου, είναι προϊόν των εγγενών αντιφάσεων που συνόδευσαν την εκπόνησή του από την πρώτη στιγμή. Ειδικότερα, το υπό εξέλιξη ναυάγιο υπογραμμίζει ότι οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις και τα οικονομικά συμφέροντα που οδήγησαν το ελληνικό δημόσιο χρέος στο σημερινό δυσθεώρητο και απειλητικό (για όλους!) ύψος του δεν μπορούν να εγγυηθούν την μείωσή του, δεν μπορούν να εξασφαλίσουν καν την διαχείρισή του. Είναι πολύ πιθανό μάλιστα, αν πιστέψουμε τα δημοσιεύματα, να βρισκόμαστε μπροστά σε πραγματικά φαιδρές καταστάσεις, όπου τα συμφέροντα της Ελλάδας αυτή τη στιγμή προασπίζεται με τον πιο σθεναρό τρόπο το ΔΝΤ! Διαβάζοντας πίσω από τις γραμμές των επίσημων ανακοινώσεων και σύμφωνα με την αρθρογραφία, στο μέτωπο των διαπραγματεύσεων έχουν διαμορφωθεί δύο στρατόπεδα: Στο πρώτο στρατόπεδο, με εκπρόσωπο του το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο που εκφράζεται από τον Νταλάρα και τον Λεμιέρ, εντάσσεται η ΕΕ και η ελληνική κυβέρνηση, η οποία σε καμιά περίπτωση δεν εκφέρει γνώμη: παρακολουθεί πειθήνια κι έχει άποψη πάντα εκ των υστέρων, παρακαλώντας να τελειώσει μια ώρα αρχύτερα αυτό το μαρτύριο που της έτυχε, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Αυτό είναι το «ενδοτικό» στρατόπεδο. Στο άλλο στρατόπεδο, των «ανυποχώρητων», βρίσκονται η Ουάσινγκτον και το ΔΝΤ, οι οποίοι φέρονται να αρνούνται κατηγορηματικά το αίτημα των πιστωτών για επιτόκιο άνω του 5%, θέτοντας ως κόκκινη γραμμή το επιτόκιο του 4%. Το ΔΝΤ δε νοιάζεται προφανώς για τις επιπλέον επιβαρύνσεις που θα σημάνει στους έλληνες φορολογούμενους ένα υψηλό επιτόκιο. Απλώς, επιδεικνύοντας λιγότερο πολιτικό οπορτουνισμό και οικονομική μυωπία από την Γερμανία και την κυβέρνηση του Παπαδήμου (κι έχοντας την εμπειρία της κατάρευσης άλλων χωρών όπως η Αργεντινή ως αποτέλεσμα της υλοποίησης ανεδαφικών απαιτήσεων) αντιλαμβάνεται ότι και μία περίπτωση στο εκατομμύριο να υπήρχε να αποδεικνυόταν αποτελεσματική και τελεσφόρα η συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου, με επιτόκιο σαν κι αυτό που ζητούν τα ιδιωτικά, ακραία κερδοσκοπικά κεφάλαια που έχουν αναγορευτεί σε επίσημους συνομιλητές, κάθε τέτοια περίπτωση εξαλείφεται. Και τότε στην καλύτερη εκδοχή θα είναι θέμα χρόνου μια νέα συμφωνία, που θα σημάνει το άδοξο τέλος της συμφωνίας της 27ης Οκτωβρίου, ακολουθώντας την τύχη εκείνης της 21ης Ιουλίου. Στην χειρότερη περίπτωση θα ακολουθήσει μη συντεταγμένη και χωρίς τον δικό τους έλεγχο παύση πληρωμών, που θα θέσει σε κίνδυνο την αποπληρωμή των χρημάτων τα οποία έχει ήδη δώσει το ΔΝΤ. Γι’ αυτά επομένως νοιάζεται κι όχι για τα βάρη που θα πέσουν στις πλάτες των φορολογουμένων.
Η αποτυχία των συναινετικών λύσεων αναδεικνύει σε μονόδρομο
την σύγκρουση με τους πιστωτές και το Βερολίνο
Ο χρόνος ωστόσο που έχουν μπροστά τους δεν είναι άπειρος, λόγω του ότι στις 20 Μαρτίου λήγει ένα ομόλογο ύψους 14,5 δισ. ευρώ, και συνεπώς πολύ πριν απ’ αυτή τη ημερομηνία πρέπει να έχουν ληφθεί οι σχετικές αποφάσεις. Τον καθοριστικό ρόλο ωστόσο κι εδώ είναι πολύ πιθανόν να παίξουν οι διεθνείς εξελίξεις που έρχονται να συρρικνώσουν απελπιστικά όχι μόνο τον χρόνο των αποφάσεων αλλά και το εύρος των δυνατοτήτων. Ειδικότερα, η απότομη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, όπως εκφράστηκε το απόγευμα της Παρασκευής με την άνευ προηγουμένου, σχεδόν εκδικητική,υποβάθμιση 9 χωρών της ευρωζώνης από τους οίκους αξιολόγησης και την απώλεια της ανώτερης δυνατής βαθμολογίας (ΑΑΑ) από τη Γαλλία και την Αυστρία έχει τις εξής άμεσες επιπτώσεις: Πρώτο, μετατοπίζει το κέντρο βάρους της κρίσης χρέους από την Ελλάδα. Όταν υποβαθμίζεται σχεδόν όλη η ευρωζώνη, ποιος νοιάζεται για την τύχη του ελληνικού προγράμματος ανταλλαγής ομολόγων και γιατί να μη θυσιαστεί το ασθενές μέλος, αν πρόκειται έτσι να σωθεί το κυρίως σώμα; Δεύτερο, και σημαντικότερο, τα κεφάλαια που μπορούν να διατεθούν για την Ελλάδα περιορίζονται σημαντικά. Μέχρι στιγμής το «σχέδιο διάσωσης» της Ελλάδας δεν στερείτο κόστους και κινδύνου. Ήταν αναγκαίο κακό, το οποίο θα απέφερε μελλοντικά κέρδη ακόμη και υπό την μορφή της βίαιης αρπαγής του ελληνικού δημόσιου πλούτου. Στο πλαίσιο της συμφωνίας της 27ης Οκτωβρίου (βάσει της οποίας το ελληνικό δημόσιο χρέος θα μειωνόταν κατά 100 δισ. ευρώ) οι ιδιώτες πιστωτές που σε εθελοντική βάση πάντα θα συμμετείχαν στο κούρεμα ύψους 50%, θα ανταμείβονταν εισπράττοντας στο χέρι υπό την μορφή μετρητών το 15% της εναπομείνασας αξίας και το υπόλοιπο 35% σε νέα ομόλογα υπό το αγγλικό δίκαιο. Προσθέτοντας σε αυτό το κόστος και άλλα 30 δισ. που θα λάβουν οι τράπεζες για να αντισταθμίσουν τις απώλειες, φαίνεται πως δεν είναι καθόλου κακή από την πλευρά τους η συμφωνία, αν μάλιστα ληφθεί υπ’ όψη ότι οι πολλοί από τους πιστωτές απέκτησαν τα ελληνικά ομόλογα τους τελευταίους μήνες από την δευτερογενή αγορά στο 30% της ονομαστικής τους αξίας. Ακόμη όμως κι αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να γίνει επωφελέστερη για τους πιστωτές αν βελτιωνόντουσαν οι όροι. Κάτι τέτοιο όμως αποκλείεται μετά την απρόσμενη υποβάθμιση που ανακοινώθηκε την Παρασκευή. Σε αυτό το πλαίσιο η πιθανότητα να ενεργοποιηθούν οι Ρήτρες Συλλογικής Δράσης, να επιβάλλουν δηλαδή το κούρεμα σε όλους τους πιστωτές, έχοντας την έγκριση μόνο του 60-65%, αυξάνεται απότομα. Έτσι όμως ο εθελοντικός χαρακτήρας καταργείται, το κούρεμα χαρακτηρίζεται πιστωτικό γεγονός χωρίς δεύτερη σκέψη από τους οίκους αξιολόγησης, και η χρεοκοπία της Ελλάδας είναι και τυπικά γεγονός, δίνοντας το έναυσμα για μια σειρά δραματικών εξελίξεων.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη δηλαδή κι αν υπάρξει μια θετική (τρόπος του λέγειν) κατάληξη των διαπραγματεύσεων, αυτό το οποίο απέτυχε παταγωδώς είναι το σχέδιο κουρέματος του δημόσιου χρέους με πρωτοβουλία των πιστωτών. Αναδεικνύεται ως μονόδρομος, σε αυτό το περιβάλλον, η ανακοίνωση παύσης πληρωμών, εδώ και τώρα, με την επίκληση λόγων έκτακτης ανάγκης και σε σύγκρουση με τους δανειστές και το Βερολίνο, που θα δρομολογήσει την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη και την ΕΕ – όρος εκ των ων ουκ άνευ για να επιλυθούν τα νομισματικά ζητήματα που θα προκύψουν, αποτέλεσμα τα παραπάνω των ανυποχώρητων αγώνων του εργατικού μαζικού κινήματος και των αναγκαίων τομών στην πορεία ανάπτυξης μιας ισχυρής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Στην πορεία, η σύσταση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου μπορεί να συμβάλει καθοριστικά προσφέροντας τα απαραίτητα επιχειρήματα ώστε το βάρος της διαγραφής μέρους ή του συντριπτικά μεγαλύτερου μέρους του χρέους να μην το σηκώσουν τα ασφαλιστικά ταμεία (τα οποία θα εξαιρεθούν) ή οι ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων μικρής αξίας αλλά όλοι οι υπόλοιποι δανειστές.
