Η ύφεση άλλαξε τις παραμέτρους

ΕΚΤΙΝΑΞΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Σε συμφωνία ακόμη και εντός του Σαββατοκύριακου φαίνεται να οδηγούνται οι διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες πιστωτές σχετικά με την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων που θα επιτρέψει μια γενναία μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Σε αυτό το αποτέλεσμα οδήγησε η σύγκλιση γύρω από ένα επιτόκιο μεταξύ 3,5% και 4% το οποίο αναγκάστηκαν να αποδεχθούν οι ιδιώτες πιστωτές μετά την επίμονη άρνηση ΔΝΤ και ΕΕ (μέσω του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών, που συνεδρίασε την Δευτέρα) να δεχθούν τους όρους των ομολογιούχων, που εκπροσωπούνταν από τον Τσαρλς Νταλάρα του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος οι οποίοι ζητούσαν επιτόκιο άνω του 4%.

Το ΔΝΤ αρχικά και η ΕΕ στη συνέχεια δε δίστασαν να συγκρουστούν με τους ομολογιούχους, και να απειλήσουν ακόμη και με αναγκαστική, μη συναινετική δηλαδή αναδιάρθρωση, υιοθετώντας μια στάση που εκ πρώτης όψεως εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ελλάδας, για έναν και μοναδικό λόγο: για να είναι βιώσιμο και διαχειρίσιμο το ελληνικό χρέος, να μπορεί δηλαδή να εξυπηρετείται κανονικά προς όφελος φυσικά των δανειστών. Η επίτευξη αυτού του σκοπού επέβαλε τη σύγκρουση με τους δανειστές στην πορεία των διαπραγματεύσεων, όταν έγινε σαφές πως η άμεση επιδείνωση της πορείας της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας προϋπέθετε ακόμη πιο αυστηρούς όρους, ακόμη μεγαλύτερες δηλαδή απώλειες για τους πιστωτές στο πλαίσιο της ανταλλαγής των ομολόγων, προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος που τέθηκε στη συμφωνία της 26^ης Οκτωβρίου, να φτάσει δηλαδή το χρέος στο 120% – στόχος που από μόνος του βρίθει αντιφάσεων.

Το τι μεσολάβησε και αυτός ο στόχος απαίτησε μεγαλύτερες απώλειες το εξήγησαν οι Νιου Γιορκ Τάιμς σε ανάλυσή που δημοσίευσαν προχθές, Παρασκευή 27 Ιανουαρίου. «Τις τελευταίες εβδομάδες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει κυκλοφορήσει μια επικαιροποιημένη ανάλυση για την κατάσταση του ελληνικού χρέους που προβλέπει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί ακόμη και στο 135% το 2020, αντίθετα με προηγούμενες εκτιμήσεις για 120% – κατά μεγάλο μέρος λόγω της υπό εξέλιξη κατάρρευσης στην μεγέθυνση που δεν δείχνει κανένα σημάδι αντιστροφής. Η αύξηση στο λόγο χρέους προς ΑΕΠ δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας αύξησης του χρέους, αλλά μιας απότομης συρρίκνωσης του μεγέθους της ελληνικής οικονομίας. Καθώς η οικονομία συνεχίζει να συρρικνώνεται, ο λόγος – που έχει πλέον γίνει ο πιο κρίσιμος οικονομικός δείκτης ο οποίος παρακολουθείται από τους επενδυτές – αυξάνεται, όπως και η πιθανότητα πως η Ελλάδα θα πρέπει να χρεοκοπήσει». Κι αυτό εξ αιτίας της κοινής διαπίστωσης ότι παρά την συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 6% το 2011, κατά 5% το τρέχον έτος, η οικονομία ακόμη δεν έχει πιάσει πάτο…

Νέα δεινά θα φέρει η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους ιδιώτες κάτοχους για την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων. Η αναδιάρθρωση του χρέους θα φέρει ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια, δεκάδες χιλιάδες απολύσεις, διάλυση των τελευταίων δομών κοινωνικού κράτους και θα μετατρέψει την Ελλάδα σε αποικία. Ταυτόχρονα δεν πρόκειται να απομακρύνει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας, παρά την επίδειξη δύναμης του ΔΝΤ προς τους ομολογιούχους.

Μείωση δαπανών υγείας και επικουρικών συντάξεων υποδεικνύει η Τρόικα

Το άρθρο των Νιου Γιορκ Τάιμς συνοψίζει, εν κατακλείδι, τις αιτίες για την αναθεώρηση της διαπραγματευτικής γραμμής του ΔΝΤ τονίζοντας: «Η αλλαγή της οπτικής του Ταμείου επιβλήθηκε από τρεις βασικούς παράγοντες, υποστηρίζουν τραπεζίτες και αξιωματούχοι: Πρώτο, την πτώση της μεγέθυνσης εντός της ευρωζώνης» που θα αποτελέσει μάλιστα «εξωτερικό και εκτός ελέγχου σοκ για την Ελλάδα». (Εδώ ας κρατήσουμε την τύφλωση που επέβαλε η εμμονή στη δημοσιονομική πειθαρχία στους τεχνοκράτες ΔΝΤ – ΕΕ και ελληνικής κυβέρνησης οι οποίοι δεν μπορούσαν να διακρίνουν πώς τα μακρο-οικονομικά μεγέθη, όπως π.χ. ο ρυθμός μεγέθυνσης της Ελλάδας και της ευρωζώνης επιδρά καθοριστικά στην επίτευξη ακόμη και των πιο βραχυπρόθεσμων στόχων.) Ο δεύτερος λόγος που επέβαλε την αλλαγή πλεύσης στο ΔΝΤ σχετίζεται με την επιμονή του δημοσιονομικού ελλείμματος στον ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό να κινείται στη ζώνη του 10% και ο τρίτος λόγος σχετίζεται με την δυσκολία υλοποίησης των «αναγκαίων αλλαγών», πάντα κατά το ΔΝΤ, όπως είναι οι ιδιωτικοποιήσεις, περιγράφοντας έτσι και το αντίτιμο της συμφωνίας, τους όρους δηλαδή που θα συνοδεύσουν την συμφωνία ανταλλαγής.

Οι όροι της ανταλλαγής (που θα αποτυπωθούν στο νέο Μνημόνιο και την Δανειακή Σύμβαση η οποία θα την συνοδεύσει) έγιναν σαφείς με τον πιο επίσημο τρόπο από το 10σέλιδο σημείωμα, με ημερομηνία Δευτέρα 23 Ιανουαρίου, που άφησε η Τρόικα στην ελληνική κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα σύνολο μέτρων που θα μειώσουν κάθετα τους μισθούς, θα γενικεύσουν τη φτώχεια, θα υπονομεύσουν την κυριαρχία και θα οξύνουν την κοινωνική πόλωση, αποδεικνύοντας ότι ακόμη κι αυτή η μείωση του δημόσιου χρέους δεν θα συνοδευτεί από μια άνοδο του βιοτικού επιπέδου, αλλά από την καταρράκωσή του. Έτσι, η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους όπως συντελείται με πρωτοβουλία των πιστωτών, καταλήγει να είναι ένα μέσο διαιώνισης της οικονομικής υποδούλωσης.

Μια προσεκτική μελέτη του 10σέλιδου που άφησε η Τρόικα είναι επιβεβλημένη γιατί δείχνει ότι ακόμη και τώρα η κυβέρνηση συνεχίζει να λέει ψέματα σε μια προσπάθεια να υποτιμήσει τον αντιδραστικό χαρακτήρα των κυοφορούμενων μεταρρυθμίσεων. Για παράδειγμα, ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι για να υλοποιηθεί ο στόχος εύρεσης 2 δισ. ευρώ που ισοδυναμούν με το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2011 πασχίζει να αποφύγει την επιβολή έκτακτων εισπρακτικών μέτρων αντιπροτείνοντας την μείωση των αμυντικών και φαρμακευτικών δαπανών. Όποιος το ακούσει πιστεύει ότι πρόκειται για ένα εναλλακτικό «σχέδιο Β», ακόμη κι αν θεωρήσουμε προς στιγμή την περικοπή των φαρμακευτικών δαπανών ως μία ταξικά ουδέτερη λύση. Τούτη η επιλογή όμως υποδεικνύεται με κάθε καθαρότητα στο ίδιο το τελεσίγραφο των Τροϊκανών! Δεν είναι μια επινόηση της κυβέρνησης με στόχο την ανακούφιση της κοινωνίας και την άμβλυνση των δραματικών ταξικών συνεπειών από την επιβολή του νέου Μνημονίου. Στο δεύτερο παράρτημα που τη συνοδεύει στη 10^η σελίδα αναφέρεται συγκεκριμένα σε σοβαρές περικοπές δαπανών στην άμυνα, την υγεία (όπου συστήνεται μάλιστα να επικεντρωθεί στις φαρμακευτικές δαπάνες) και το κλείσιμο μονάδων του δημόσιου τομέα, με ταυτόχρονη μείωση στην απασχόληση. Στο εσωτερικό δε του Μνημονίου υποδεικνύονται με ακόμη μεγαλύτερη λεπτομέρεια οι αλλαγές που πρέπει να εφαρμοστούν, στο πλαίσιο της μείωσης του ελλείμματος, όπως για παράδειγμα η μεταβίβαση της ευθύνης επίβλεψης του νεοσύστατου Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) στο υπουργείο Υγείας και της επίβλεψης των προγραμμάτων κοινωνικής στήριξης στο υπουργείο Εργασίας. Επίσης ο στόχος το 50% των συνταγογραφούμενων φαρμάκων να είναι γενόσημα, δηλαδή φθηνά και αμφίβολης ενίοτε και μηδενικής αποτελεσματικότητας αντίγραφα φάρμακα. Οπότε ακόμη και αυτή η «λύση» έχει αυστηρό ταξικό πρόσημο, πλήττοντας τα πιο φτωχά στρώματα που θα δουν το επίπεδο της φαρμακευτικής περίθαλψης και της υγείας τους να υποβαθμίζεται ραγδαία.

Δεν είναι όμως ο μόνος όρος που θα περιλαμβάνεται στο νέο Μνημόνιο. Η Τρόικα, με βάση τις οδηγίες που άφησε κι έγιναν δεκτές από την κυβέρνηση, προσδιορίζει το στόχο του δημοσιονομικού ελλείμματος για το 2012 στο 1%. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι στον κρατικό προϋπολογισμό του 2012 προβλέπεται έλλειμμα της τάξης του 6,3%, πιο φιλόδοξο από τον στόχο που είχε τεθεί στο Μεσοπρόθεσμο ύψους 7,8%. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου υποδεικνύει μια σειρά μέτρων που ξεκινούν από την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων (άραγε, πόσο πιο άβουλη μπορεί να είναι μια κυβέρνηση;) για την πλήρη εφαρμογή του νέου μισθολογίου στους δημόσιους υπαλλήλους μέχρι την αθρόα περικοπή των επικουρικών συντάξεων μέσω της ενοποίησης τους σε ένα ταμείο. Η αναφορά μάλιστα του γεγονότος ότι αυτό το μέτρο προβλεπόταν στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο του Ιουλίου, υπενθυμίζει στην κυβέρνηση ότι πρόκειται για μια υποχρέωση που την έχει ήδη αναλάβει. Στα μέτρα περιλαμβάνεται ακόμη η αύξηση των αντικειμενικών αξιών κατά 25%, με αναδρομική μάλιστα ισχύ από την 1^η Ιανουαρίου 2011. Πρόκειται για μέτρο που κινείται σε εντελώς αντίθετη τροχιά από την πορεία της αγοράς (όπου επίσημα τα τρία προηγούμενα χρόνια, από το 2009 έως το 2011, οι μεσοσταθμική πτώση στις τιμές των κατοικιών ήταν άνω του 15%) και θα οδηγήσει σε πλήρη και οριστική παράλυση την οικοδομική δραστηριότητα, καταφέρνοντας το ακατόρθωτο: να συρρικνωθούν τα αναμενόμενα δημόσια έσοδα και όχι να αυξηθούν, αφού όμως πρώτα χιλιάδες οικογένειες θα έχουν βάλει ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη και θα έχουν δει το κόστος κατοικίας να απογειώνεται.

Στο υποκεφάλαιο των διαρθρωτικών πολιτικών υποδεικνύεται πρώτο η εφαρμογή νομοθεσίας που θα βελτιώσει την «μισθολογική ευελιξία», κατά τα λεγόμενά τους. Το ζητούμενο εδώ είναι η κατάργηση του κατώτατου μισθού και του 13^ου και του 14^ου. Τα ρεπορτάζ δε που περιγράφουν τους Τροϊκανούς να αντιπαραθέτουν στους ελληνικούς, υποτίθεται, υψηλούς μισθούς τους πολύ χαμηλότερους ανατολικοευρωπαϊκούς αποτελούν την πιο επίσημη επιβεβαίωση για την αλβανοποίηση του βιοτικού μας επιπέδου ως όρο του κουρέματος του δημόσιου χρέους και της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Επιτέλους, ας εξηγήσουν τι χειρότερο θα συμβεί στην περίπτωση ανακήρυξης μονομερούς παύσης πληρωμών και εξόδου από την ευρωζώνη… Δεύτερο, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 5% ταυτόχρονα με τον περιορισμό κοινωνικών δαπανών που «δεν κρίνονται πρώτης προτεραιότητας». Η μείωση του λεγόμενοι «μη μισθολογικού κόστους» θα αυξήσει μεν τα κέρδη των επιχειρήσεων αλλά θα οδηγήσει σε ασφυξία τα ασφαλιστικά ταμεία που, ήδη, λόγω του κουρέματος θα ζημιωθούν κατά 12 δισ. ευρώ (το ήμισυ δηλαδή της περιουσίας τους που ήταν αναγκαστικά τοποθετημένη σε ελληνικά ομόλογα), ενώ το 2011 είχαν απώλειες ύψους 4,5 δισ. ευρώ, λόγω ύφεσης και ανεργίας. Το τρίτο μέτρο που υποδεικνύεται είναι η περαιτέρω απελευθέρωση πολλών επαγγελματικών δραστηριοτήτων όπως για παράδειγμα των οδικών μεταφορών, προς διευκόλυνση της οποίας υποδεικνύεται ακόμη και η έκδοση υπουργικής απόφασης με την οποία θα τερματίζεται η μεταβατική περίοδος. Την κατάργηση των περιορισμών απαιτεί επίσης η Τρόικα για τις δικηγορικές εταιρείες (ζητώντας επίσημα τη δυνατότητα αλλοδαπών εταιρειών να ανοίξουν υποκαταστήματα στην Ελλάδα, την κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών, ακόμη και την υποχρέωση αυτοπρόσωπης παρουσίας) και για τους συμβολαιογράφους, ζητώντας κι εδώ την κατάργηση των εθνικών περιορισμών. Απαιτούν επίσης να καταργηθεί η δυνατότητα προσφυγών του Τεχνικού Επιμελητηρίου όπου διαπιστώνει «ασυνήθιστα χαμηλές τιμές», να αρθούν όλα τα εμπόδια στην δραστηριοποίηση λογιστικο-ελεγκτικών και φορολογικών εταιρειών συμβούλων, ιδιωτών πάροχων υπηρεσιών υγείας και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ακόμη και εταιρειών προμήθειας προσωρινού προσωπικού. Τη νομιμοποίηση του σκλαβοπάζαρου ζητούν με άλλα λόγια.

Οι οδηγίες της Τρόικας περιλαμβάνουν ακόμη την προώθηση της φορολογικής μεταρρύθμισης και την αναθεώρηση των φοροαπαλλαγών. Συστήνεται μάλιστα η «πλήρωση της θέσης του γενικού γραμματέα φορολογικής διοίκησης με διορισμό εξωτερικού προσώπου που θα έχει ουσιαστική επαγγελματική εμπειρία στη φορολογική διοίκηση». Τι σημαίνει αυτό; Όλη η εξουσία στις «τέσσερις μεγάλες» λογιστικο-ελεγκτικές εταιρείες Ernst & Young, PriceWaterHouseCoopers, Deloitte Touch και KPMG! Την ώρα που ακόμη και νεοφιλελεύθεροι παράδεισοι μελετούν τρόπους να βάλουν ένα φρένο στο μονοπώλιό τους, στην Ελλάδα θα τους δώσουν κυβερνητικό πόστο. Μπορούμε να φανταστούμε τότε την έκταση της φοροκλοπής όταν ιδιωτικές εταιρείες που πληρώνονται αδρά από τον ιδιωτικό τομέα ως φορολογικοί σύμβουλοι θα αναλάβουν τη διοίκηση των δημόσιων εφοριών. Ε, ρε γλέντια που θα κάνει ο ιδιωτικός τομέας! Μέχρι και οι μισθωτοί θα τρέχουν σε μια από τις λογιστικοελεγκτικές για να τους υποβάλουν τις δηλώσεις μήπως κι έτσι ευνοηθούν από την εφορία…

Ιδιωτικοποιήσεις άρον – άρον

ΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ 2-3 ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΟΙ ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ

Ιδιαίτερο κεφάλαιο υπάρχει στις οδηγίες της Τρόικας σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα ζητούν το δεύτερο τρίμηνο του έτους, από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο, να έχουν ξεπουληθεί 2-3 μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις.

Στο στόχαστρο σύμφωνα με δημοσιεύματα βρίσκεται η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (από την πώληση της οποίας περιμένουν να εισπράξουν 1 δισ. ευρώ) και ο Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδας. Η Τρόικα ωστόσο πιέζει για την άρον – άρον πώληση ιστορικών δημοσίων επιχειρήσεων, που το ξεπούλημά τους θα έχει και συμβολικό χαρακτήρα. Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ και ο ΟΛΠ.

Ρόλο επιταχυντή στο ξεπούλημα της ΔΕΗ θα παίξει η δραματική κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η επιχείρηση το τελευταίο χρονικό διάστημα.  Η ΔΕΗ κινδυνεύει με χρεοκοπία λόγω της πολιτικής της λιτότητας και της απελευθέρωσης. Ειδικότερα, η δεινή της θέση είναι αποτέλεσμα των εξής παραγόντων: Πρώτο, του “κανονιού” που βάρεσαν οι δύο ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας οι οποίες άφησαν την ΔΕΗ απλήρωτη, με φέσια 67 εκ. ευρώ, παρότι εισέπρατταν κανονικά από τους πελάτες τους τούς λογαριασμούς. Δεύτερο, του χαρατσιού που επιβλήθηκε μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, με αποτέλεσμα ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός λογαριασμών να μείνει απλήρωτος και ο τρίτος λόγος είναι η λιτότητα που έχει οδηγήσει χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όπως και νοικοκυριά να μην έχουν να πληρώσουν τον λογαριασμό. Μόνο μέχρι τον Σεπτέμβριο, πριν δηλαδή το κίνημα “Δεν πληρώνω τη ΔΕΗ” λάβει χαρακτηριστικά πολιτικής ανυπακοής, οι απλήρωτοι λογαριασμοί ξεπερνούσαν τα 800 εκ. ευρώ. Αυτές οι δραματικές εξελίξεις μειώνοντας την αξία της επιχείρησης διευκολύνουν την πώλησή της καθώς οι επίδοξοι αγοραστές, με πρώτους απ’ όλους τους Γερμανούς της RWE, μπορούν να την αγοράσουν με εξευτελιστικές τιμές λόγω των ταμειακών προβλημάτων της, παίρνοντας υπό τον έλεγχό τους το μυθικής αξίας ενεργητικό της και φυσικά τις τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης που διαθέτει.

Επιτάχυνση έχει σημειωθεί επίσης και στην πώληση του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού, του καλύτερου οικοπέδου που πουλιέται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, με επιφάνεια 6,2 εκ. τετραγωνικά μέτρα, ή 3 φορές το μέγεθος του Μονακό. Στο σφυρί θα βγάλουν το 66-70% της έκτασης.

Συμπερασματικά πρόκειται για ένα πλιάτσικο, με ποινικές ευθύνες που ποτέ δεν πρόκειται να παραγραφούν, χωρίς προηγούμενο όχι μόνο στην πρόσφατη ελληνική ιστορία αλλά και για χώρα του δυτικού κόσμου και του βόρειου ημισφαιρίου.

ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΖΩΗΣ: Ιδιωτικές οι τράπεζες

ΣΤΟΧΟΣ Η ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Ανακούφιση προσέφερε στη ελληνική ολιγαρχία η απόφαση της Τρόικας να γίνει η αναπλήρωση του κεφαλαίου των ελληνικών τραπεζών, έτσι ώστε να καλυφθούν οι ζημιές τους από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, μέσω της έκδοσης κοινών χωρίς δικαίωμα ψήφου μετοχών. Το άλλο σενάριο, που ήταν ο φόβος και ο τρόμος της τραπεζικής αγοράς επί μήνες, κατέληγε πως οι τράπεζες θα πέρναγαν στο ελληνικό δημόσιο κι από κει με συνοπτικές διαδικασίες, κι αφού πρώτα έκλειναν περισσότερες από τις μισές και απολύονταν τα δύο τρίτα των τραπεζοϋπαλλήλων, θα πέρναγαν στη Ντόιτσε Μπανκ. Κι αυτό όμως το σενάριο πολύ γρήγορα θα αποδειχθεί μεταβατικό, με τις περισσότερες αν όχι όλες τις ελληνικές τράπεζες (πιθανή εξαίρεση ίσως να είναι η Εθνική) να περνούν στον έλεγχο των γερμανικών τραπεζών. Ο λόγος σχετίζεται με τις βαθύτερες διεργασίες που συντελούνται στην ελληνική οικονομία κι ως κοινό γνώρισμα έχουν την συρρίκνωσή της, τόσο από τη σκοπιά των νοικοκυριών όσο και από τη σκοπιά των επιχειρήσεων, και το πέρασμα των πιο ζωτικών δραστηριοτήτων της σε ξένα κεφάλαια. Σε αυτό το πλαίσιο τα περιθώρια ζωής των περισσότερων ελληνικών τραπεζών είναι πολύ περιορισμένα. Θα φανεί άλλωστε σύντομα όταν κληθούν να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους.

Η απόφαση της Τρόικας και της ελληνικής κυβέρνησης (που δημιουργεί γέφυρες συνεργασίας και πρόσκαιρων συμμαχιών) συνιστά ωστόσο σκάνδαλο γιατί οι συγκεκριμένες μετοχές (κοινές χωρίς δικαίωμα ψήφου) έχουν για το κεφάλαιο τα προτερήματα των κοινών και ταυτόχρονα των προνομιούχων, χωρίς να συνοδεύονται από τις δουλείες αυτών των δύο, καθώς οι κοινές μετοχές έχουν δικαίωμα ψήφου, ενώ οι προνομιούχες που δεν διαθέτουν τέτοιο δικαίωμα προσφέρουν τόκο, εν είδει ανταλλάγματος. Οι κοινές χωρίς δικαίωμα ψήφου όμως στερούνται και του τόκου και του δικαιώματος ψήφου!

Στη πραγματικότητα η παραπάνω αντίθεση για το που θα βρίσκεται η έδρα των ελληνικών τραπεζών (παρά τη σημασία της) είναι δευτερεύουσα μπροστά στην βασική αντίθεση που αφορά το καθεστώς τους: Κατά πόσο δηλαδή θα συνεχίσουν να είναι σε ιδιωτικά χέρια και να απομυζούν τα δημόσια οικονομικά ή θα περάσουν σε πραγματικό δημόσιο έλεγχο, μέσω της εθνικοποίησής τους χωρίς φυσικά αποζημίωση στους ιδιοκτήτες τους. Πρόκειται για προοπτική  που θα λύσει και το πρόβλημα του δημόσιου χρέους καθώς αυτόματα τα ομόλογα αξίας 56 δισ. ευρώ που έχουν στη διάθεσή τους θα πέρναγαν στα χέρια του εκδότη τους.

Η λύση αντίθετα που προωθείται στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων, παρά μάλιστα την αυστηρότητα που επέδειξε το ΔΝΤ κατά των ομολογιούχων, θα αποδειχθεί πέρα από οδυνηρή κοινωνικά και πρόσκαιρη, με μια νέα χρεοκοπία να εμφανιστεί πολύ σύντομα ως αναγκαία. Τότε όμως θα γίνει σε πολύ πιο απεχθείς συνθήκες καθώς τα νέα ομόλογα θα έχουν εκδοθεί στο αγγλικό δίκαιο που προστατεύει τους πιστωτές και στερεί το δικαίωμα από την Ελλάδα να τροποποιήσει μονομερώς τους όρους έκδοσης. Περιττό δε να πούμε ότι η αυστηρότητα της ΕΕ και του ΔΝΤ δεν άγγιξε τα δικά τους δάνεια που πλέον αποτελούν σχεδόν το 20%, ούτε απ’ ότι φαίνεται θα αγγίξει τα ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ, παρότι τα έχει πάρει από τις ελληνικές εμπορικές τράπεζες με ένα αξιοσέβαστο κούρεμα.

Σε αυτό το δραματικό πλαίσιο, σε ό,τι αφορά τις προοπτικές για τις συνθήκες ζωής της πλειοψηφίας, η σύγκρουση με την ΕΕ, το ΔΝΤ, τους δανειστές και την ελληνική ολιγαρχία για να μην πληρωθεί το δημόσιο χρέος και να ανατραπεί η αντεργατική επίθεση αποτελεί μονόδρομο.

Σε χειρότερη κι όχι καλύτερη θέση θα βρεθεί η ελληνική κοινωνία έναντι των δανειστών της με την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων στο πλαίσιο της εφαρμογής της απόφασης της ΕΕ της 26^ης Οκτωβρίου. Ήδη, μετά την προσωρινή διακοπή και τις απειλές που εκτοξεύθηκαν εκατέρωθεν οι διαπραγματεύσεις όλη την προηγούμενη εβδομάδα συνεχίστηκαν σε καλό κλίμα και όλα τα ρεπορτάζ μαρτυρούν πως οι δύο βασικές διαφορές έχουν γεφυρωθεί: Πρώτο, σε ό,τι αφορά το επιτόκιο και δεύτερο σε ό,τι αφορά την λήξη των ομολόγων. Χωρίς ακόμη να έχει οριστικοποιηθεί η συμφωνία, το σημείο συμβιβασμού φαίνεται να έχει βρεθεί σε ένα μεσοσταθμικό επιτόκιο ύψους 4% και περίοδο αποπληρωμής τα 30 χρόνια. Ανοιχτό θέμα ωστόσο παραμένει ακόμη η έκταση της συμμετοχής των ιδιωτών πιστωτών. Πόσοι δηλαδή απ’ όσους έχουν τοποθετηθεί σε ελληνικά ομόλογα θα δεχθούν να συμμετάσχουν στην εθελοντική ανταλλαγή που θα επιτρέψει την μείωση του χρέους κατά 100 δισ. ευρώ, από τα 360 δισ. που είναι σήμερα όπως προβλέπει η συμφωνία, στο πλαίσιο της οποίας θα εγκριθεί νέος δανεισμός ύψους 130 δισ. ευρώ. Απ’ αυτό το ποσό τα 30 δισ. θα πάνε στις τράπεζες για να καλύψουν τις μαύρες τρύπες που θα δημιουργηθούν, με το μέλλον τους ωστόσο να είναι άδηλο…

Πολύ πιο άδηλο όμως είναι το ίδιο το μέλλον του ελληνικού χρέους. Γιατί, αν κάτι αποσιωπάται, συστηματικά μάλιστα, είναι το γεγονός ότι ακόμη κι αν οριστικοποιηθεί αυτή η συμφωνία το σίριαλ του ελληνικού χρέους δεν πρόκειται να λήξει. Αργά ή γρήγορα θα απαιτηθεί ένα νέο γενναίο κούρεμα, μια νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, το οποίο αποκλείεται ποτέ να γίνει βιώσιμο, εξυπηρετήσιμο δηλαδή (ακόμη κι αν κάνουμε την υπόθεση ότι πρέπει να εξυπηρετηθεί) αν δεν πέσει κάτω από 85% του ΑΕΠ. Η υπό εξέλιξη αναδιάρθρωση, χρεοκοπία στην πραγματικότητα, θα το οδηγήσει στο 120% του ΑΕΠ με αρνητικές μάλιστα προοπτικές, λόγω της ραγδαίας επιδείνωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος της Ελλάδας. Τεράστια ευθύνη γι αυτή την πορεία λεηλασίας και παρακμής δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επωμίζεται η ίδια η ΕΕ πέρα από το ΔΝΤ, που εξάντλησε όλο της το ενδιαφέρον για να γλιτώσουν από το κούρεμα τα ελληνικά ομόλογα που διατηρεί η ΕΚΤ στο χαρτοφυλάκιό της.

Η έκδοση όμως των νέων ομολόγων στο αγγλικό δίκαιο, όπως υποχρεούται να κάνει κάθε αποικία και κάθε προτεκτοράτο, θα δυσκολέψει αφάνταστα την επόμενη αναδιάρθρωση, που είναι θέμα χρόνου. Αν ακόμη και τώρα, που το ελληνικό δίκαιο επιτρέπει την εφαρμογή Ρητρών Συλλογικής Δράσης οι οποίες επιβάλλουν την αποδοχή της ανταλλαγής των ομολόγων και σε εκείνους τους κατόχους τους που δεν συμφωνούν, διατυπώνονται ευθέως απειλές για προσφυγή σε διεθνή δικαστήρια, τι θα γίνει τότε; Με μαθηματική βεβαιότητα, άτακτη χρεοκοπία και οικονομική κατάρρευση. Υπ’ αυτό το πρίσμα η κυβέρνηση Παπαδήμου επωμίζεται πολιτικά εγκληματικές πέρα από τεράστιες ποινικές ευθύνες που δεν πρόκειται ποτέ να παραγραφούν αν ενδώσει οριστικά στο αίτημα των πιστωτών και εκδοθούν τα νέα ομόλογα υπό το αγγλικό δίκαιο!

Ραγδαίες αλλαγές ωστόσο θα προέλθουν άμεσα από τους όρους που συνοδεύουν ακόμη κι αυτή την συμφωνία ανταλλαγής που αργά ή γρήγορα θα χαρακτηρισθεί μεταβατική και αναποτελεσματική, όταν κοπάσουν οι πηχαίοι “τονωτικοί” τίτλοι (βλέπε για παράδειγμα χθεσινή Ημερησία του Σαββάτου: “Η χώρα αλλάζει σελίδα”) και οι υποσχέσεις πως η Ελλάδα θα πλημμυρίσει από χρήμα που θα φέρουν οι επενδυτές. Οι όροι της ανταλλαγής θα αποτυπωθούν στη νέα δανειακή σύμβαση που θα αρχίσει να συζητιέται επίσημα από τη Δευτέρα, η ψήφιση της οποίας από την συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – ΝΔ – ΛΑΟΣ θα ανάψει το πράσινο φως για να δοθεί η νέα δόση που θα επιτρέψει την αποπληρωμή των ομολόγων αξίας 14,5 δισ. ευρώ τα οποία λήγουν στις 20 Μαρτίου. Για χάρη των πιστωτών λοιπόν οι εργαζόμενοι και η κοινωνία θα υποστούν ένα δεύτερο κύμα της θεραπείας – σοκ που υπομένουν την τελευταία διετία. Θα περιλαμβάνει δε πρώτα και κύρια ένα νέο χτύπημα στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα μέσω της μείωσης των μισθών και ημερομισθίων και της επιδείνωσης των εργασιακών σχέσεων, με περισσότερη ελαστικοποίηση και κατάργηση κάθε είδους προστατευτική ρύθμιση. Για τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα το νέο Μνημόνιο επιφυλάσσει μαζικές απολύσεις με αποκλειστικό κριτήριο την δημιουργία πλεονασμάτων στα δημόσια οικονομικά, ώστε να απομακρυνθεί το ενδεχόμενο μιας νέας χρεοκοπίας κι αν είναι δυνατό να μετατεθεί το πολιτικό κόστος στην επόμενη κυβέρνηση. Άμεσα ωστόσο οι χώρες της ευρωζώνης ενδιαφέρονται για τις εγγυήσεις που θα τους δοθούν ως αντάλλαγμα για τα νέα δάνεια και θα περιλαμβάνουν δικαιώματα στον φυσικό πλούτο.