Με βήμα στο κενό ισοδυναμεί η απόφαση του Μαχμούντ Αμπάς να προκηρύξει προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στις 24 Ιανουαρίου. Η απόφασή του στην πραγματικότητα στερείται αντικρίσματος και το μοναδικό το οποίο διασφαλίζει είναι το βάθεμα του χάσματος που χωρίζει τη Φατάχ από τις άλλες οργανώσεις και την διαιώνιση του ρήγματος μεταξύ Δυτικής Όχθης και Γάζας.
Η διαφωνία όλων σχεδόν των παλαιστινιακών οργανώσεων (Χαμάς, Λαϊκό Μέτωπο, Ισλαμική Τζιχάντ, κ.α.) με την ανακοίνωση του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής για διεξαγωγή εκλογών τον Ιανουάριο ήταν αναμενόμενη καθώς με αυτή του την απόφαση ο Μαχμούντ Αμπάς τίναξε στον αέρα τις ειρηνευτικές συνομιλίες του Καΐρου. Από τις 26 Φεβρουαρίου στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα διεξάγονται εντατικότατες συνομιλίες μεταξύ των παλαιστινιακών οργανώσεων και υπό την επίβλεψη του επικεφαλής των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών, με ένα και μοναδικό θέμα: να λάβει τέλος το ρήγμα που δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2007, όταν η εκδίωξη της Φατάχ από τη Γάζα χώρισε στα δύο τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων πέντε ξεχωριστές επιτροπές διερευνούσαν την επίλυση των πιο σοβαρών θεμάτων: ασφάλεια, κυβέρνηση, εθνική συμφιλίωση, Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και, τέλος, εκλογές. Η ημερομηνία δηλαδή κι οι όροι υπό τους οποίους θα διεξάγονταν οι εκλογές θα συμφωνούνταν από κοινού. Μέχρι που ήρθε η μονομερής απόφαση του Αμπάς…
Η ανακοίνωσή του θεωρήθηκε από πολλούς επίδειξη δύναμης απέναντι στη Χαμάς, η οποία μόλις λίγες μέρες πριν είχε εκδηλώσει την δυσφορία της για την απροειδοποίητη τροποποίηση των όρων της συμφωνίας, κυριολεκτικά στο παρά πέντε των τελικών υπογραφών. Μέχρι και επίσημη τελετή είχαν ετοιμάσει οι αιγυπτιακές αρχές στις 25 Οκτώβρη για να προσδώσουν κύρος στην συμφωνία. Οι ενστάσεις της Χαμάς αφορούσαν τέσσερα σημεία (που προέκυψαν τελευταία στιγμή μετατρέποντας το 8σέλιδο κείμενο το οποίο είχε εγκρίνει ο ηγέτης της Χαλίντ Μεσάαλ, μεταβαίνοντας ο ίδιος στο Κάιρο, σε ένα εντελώς διαφορετικό κείμενο 28 σελίδων!): τον χαρακτηρισμό ως παρανόμων των ένοπλων αντιστασιακών οργανώσεων – απόφαση που σήμαινε την απαγόρευση της αντίστασης κι απαρχή εμφυλίου, την έλλειψη δέσμευσης από τη μεριά της Αιγύπτου για άνοιγμα των συνόρων στη Ράφα – ώστε να σπάσει το 4ετές σχεδόν εμπάργκο, την απροθυμία της επίσης να αναγνωρίσει το εκλογικό αποτέλεσμα ανεξαρτήτως νικητή – για να μην επαναληφθεί η συλλογική τιμωρία που ακολούθησε την εκλογή της Χαμάς τον Ιανουάριο του 2006 και τέλος την απροθυμία της Παλαιστινιακής Αρχής να εγγυηθεί την αποφυλάκιση των πολιτικών της αντιπάλων που κρατάει δέσμιους στη Δυτική Όχθη.
Παίρνοντας επομένως ο Αμπάς μια τέτοια απόφαση είναι εμφανές ότι δυναμιτίζει τη διαδικασία συμφιλίωσης κι όσα βήματα επιτεύχθηκαν! Το χειρότερο όμως είναι ότι πριονίζει και το κλαδί στο οποίο κάθεται ο ίδιος (δεδομένης της ελλιπούς νομιμοποίησης με την οποία είναι αντιμέτωπος καθώς από τον Ιανουάριο του 2009 έχει λήξει η θητεία του) με δραματικές από δω και πέρα συνέπειες για το ευρύτερο κύρος της Παλαιστινιακής Αρχής.
Κατ’ αρχήν η απόφαση του Αμπάς για διεξαγωγή εκλογών στην Δυτική Όχθη, την ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Γάζα αποτελεί κενό γράμμα γιατί για καμία σχεδόν από αυτές τις τρεις περιοχές δεν αποφασίζει ο ίδιος! Στη Γάζα η Χαμάς έχει τον πλήρη έλεγχο (στρατιωτικό, πολιτικό, διοικητικό, οικονομικό, κ.λπ) κι είναι προφανές ότι εκλογές θα διεξαχθούν εάν κι εφόσον η ίδια, που είναι εκλεγμένη κυβέρνηση, το επιθυμεί. Στη Δυτική Όχθη από την άλλη και πολύ περισσότερο στην ανατολική Ιερουσαλήμ εκλογές θα διεξαχθούν εάν κι εφ’ όσον το επιθυμεί ο ισραηλινός στρατός κατοχής. Κι αυτό που έχει δείξει τελευταία το εβραϊκό κράτος είναι ότι δεν καίγεται κι ιδιαίτερα να στηρίξει την Παλαιστινιακή Αρχή και τη Φατάχ στον αγώνα που δίνουν με τις άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις. Προς επίρρωση η σύγκρουση που μαίνεται εδώ και βδομάδες στην ανατολική Ιερουσαλήμ, απειλώντας από στιγμή σε στιγμή να λάβει εκρηκτικές, παναραβικές διαστάσεις, κι επίσης, η επιμονή του Ισραήλ να επεκτείνει τους εβραϊκούς εποικισμούς.
Οι εξελίξεις στην ανατολική Ιερουσαλήμ υπάρχει ορατός κίνδυνος να πυροδοτήσουν κατακλυσμιαίες πολιτικές εξελίξεις λόγω των καθημερινών προκλήσεων υπερορθόδοξων, ακροδεξιών Εβραίων οι οποίοι θεωρούν το τέμενος του Αλ Ακσά… παρείσακτο, παρότι έχει ιστορία 1.300 ετών, και στη θέση του θέλουν να στήσουν δικά τους θρησκευτικά σύμβολα. Αρωγό τους έχουν την κυβέρνηση του Ισραήλ που όχι μόνο διατάζει τον στρατό να πυροβολεί με πλαστικές σφαίρες τους άραβες διαδηλωτές εδώ και ένα μήνα, αλλά χρηματοδοτεί και υπόγειες ανασκαφές με στόχο την εύρεση του ναού του Σολομώντα. Ήδη όμως αυτές οι ανασκαφές έχουν διαβρώσει απειλητικά τα θεμέλια του τεμένους του Αλ Ακσά και πολλοί προειδοποιούν ότι κινδυνεύει να γκρεμιστεί. Ενδεχόμενο ευκταίο για τους Εβραίους κατακτητές που θα προκαλέσει όμως μια χωρίς προηγούμενο οργή του μουσουλμανικού κόσμου, δεδομένου ότι μετά την Μέκκα και την Μεδίνα που βρίσκονται στη Σαουδική Αραβία, το Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ αποτελεί το τρίτο σε σπουδαιότητα ιερό μνημείο!
Απογοητευτικά είναι τα μηνύματα που στέλνουν οι Ισραηλινοί στην Παλαιστινιακή Αρχή και στον ίδιο τον Μαχμούντ Αμπάς και σ’ ότι αφορά τους εποικισμούς. Η επέκτασή τους αποτελεί κόκκινη γραμμή για την Αρχή κι αυτό φάνηκε όταν με δική της πρωτοβουλία διακόπηκαν οι συνομιλίες με το Ισραήλ αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Νετανιάχου και την απόφασή του να εγκρίνει την επέκταση των εποικισμών στη Δυτική Όχθη. Από την άνοιξη όμως μέχρι και τον Σεπτέμβρη στην Παλαιστινιακή Αρχή συμπαραστεκόταν κι η αμερικανική κυβέρνηση που φαινόταν να ακολουθεί την κατεύθυνση του Μπους, όπως είχε γνωστή στην διάσκεψη της Ανάπολις, απαιτώντας το πάγωμα των εποικισμών. Από την προηγούμενη Κυριακή όμως η γραμμή της Ουάσινγκτον άλλαξε! Στο εξής οι ΗΠΑ στοιχίζονται πίσω από το Ισραήλ στο θέμα των εποικισμών, αποσύρουν κάθε αίτημα για πάγωμά τους (που στην πράξη σήμαινε τη νομιμοποίηση των υπαρχόντων, παράνομων κατά τον ΟΗΕ, εποικισμών) κι ενθαρρύνουν έτσι την κυβέρνηση του Νετανιάχου να χρηματοδοτήσει την περαιτέρω επέκτασή τους. Η στροφή στην αμερικανική πολιτική έγινε γνωστή στον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής την προηγούμενη Κυριακή, 1η Νοέμβρη, κατά την συνάντηση που είχε με την αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, Χίλαρι Κίντον, η οποία του ζήτησε να πάψει να θέτει ως όρο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων το πάγωμα των εποικισμών και να εντάξει το θέμα στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων. Πρόταση που φυσικά δεν έγινε δεκτή από την Παλαιστινιακή Αρχή, καθώς η επέκταση των εποικισμών και η αύξηση των εποίκων (που σήμερα φθάνουν τους 300.000 όταν κατά την υπογραφή της συμφωνίας του Όσλο ήταν 109.000) καθιστά την κατοχή μη αντιστρεπτή και το στόχο δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους πρακτικά ανέφικτο.
Και τα δύο παραπάνω γεγονότα, η εβραιοποίηση της ανατολικής Ιερουσαλήμ και η επέκταση των εποικισμών, έχουν υπονομεύσει το κύρος του Αμπάς σε πρωτοφανές σημείο καθώς δείχνουν ότι οι αδιάκοπες υποχωρήσεις του δεν έφεραν ούτε ένα βήμα πιο κοντά το στόχο της αποτίναξης της κατοχής. Η διαφαινόμενη μετατροπή των εκλογών σε φιάσκο θα οξύνει στο έπακρο την αμφισβήτησή του…
Λεωνίδας Βατικιώτης 