ΠΑΤΑΓΩΔΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 20ΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΕΙΣ ΤΑΛΙΜΠΑΝ
Στην υιοθέτηση και την εφαρμογή μιας νέας στρατηγικής στο Αφγανιστάν προσανατολίζονται οι Αμερικάνοι ως αποτέλεσμα της διπλής ήττας που έχουν δεχτεί τόσο στο στρατιωτικό επίπεδο από τους Ταλιμπάν, όσο και στο πολιτικό επίπεδο όταν έγινε σαφές πως οι πολλά υποσχόμενα εκλογές εξελίχθησαν σε όργιο νοθείας από τον Καρζαΐ.
Μεγαλύτερο φιάσκο δεν μπορούσε να υπάρξει στο πολιτικό επίπεδο από τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στο Αφγανιστάν. Οι δυνάμεις κατοχής είχαν επενδύσει τα μέγιστα στην επιτυχή τους ολοκλήρωση έτσι ώστε να λειτουργήσουν νομιμοποιητικά για το καθεστώς και να δείξουν πως παρά τα όσα προβλήματα είναι σε εξέλιξη μια διαδικασία που αργά και βασανιστικά ενοποιεί την κατακερματισμένη χώρα στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής διαδικασίας.
Στην πραγματικότητα τίποτε απ’ αυτά δεν συνέβη. Τα περιστατικά νοθείας που καταγράφηκαν ήταν τόσο πολλά ώστε σε οποιαδήποτε άλλη χώρα οι εκλογές θα έπρεπε να έχουν ακυρωθεί. Η συμμετοχή δεν ξεπέρασε το 40%, με βάση όλες τις πρώτες εκτιμήσεις. Κινήθηκε δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τις προηγούμενες εκλογές του 2004 όταν η συμμετοχή είχε φθάσει το 70%, ενώ στις επαρχίες του Νότου (Κανταχάρ, Χελμούτ, Ουρουζγκάν, Ζαμπούλ) όπου κυριαρχούν οι Παστούν από τους οποίους προέρχονται τόσο ο πρόεδρος της χώρας, Χαμίντ Καρζαΐ, όσο κι οι Ταλιμπάν, η συμμετοχή μόλις και μετά βίας έφθασε το 5% έως 10%. Η ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Spiegel ανέφερε πως «πέρα από την χαμηλή συμμετοχή, πολυάριθμες αναφορές για εκλογικές απάτες δημιουργούσαν αμφιβολίες για τη νομιμότητα της ψήφου. Αυτόπτες μάρτυρες περιέγραφαν πως τοπικοί φύλαρχοι – ειδικότερα στις πιο επικίνδυνες περιοχές της χώρας – είχαν πάρει τις κάλπες σπίτι τους κι έπειτα τις έφεραν πίσω γεμάτες με ψηφοδέλτια του Καρζαΐ. Τουλάχιστον τέσσερα τέτοια περιστατικά περιγράφηκαν με κάθε λεπτομέρεια μόνο στο Spiegel Online». Αντίστοιχα περιστατικά νοθείας περιγράφουν όλοι μα όλοι οι παρατηρητές που βρέθηκαν στη πολύπαθη χώρα. Όπως τα μετέφερε η Wall Street Journal στις 24 Αυγούστου, το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο που είχε περισσότερους από 100 παρατηρητές στο Αφγανιστάν επεσήμανε πως πλευρές μόνο των εκλογών ήταν σε συμφωνία με τις δημοκρατικές αρχές! Η εκτύπωση κι η διανομή ψηφοδελτίων, ο ορισμός εκλογικών τμημάτων κι η τοποθέτηση καλπών, μπορούμε να υποθέσουμε… Μια άλλη ομάδα αμερικανών παρατηρητών από την οργάνωση Διεθνή Δημοκρατία αρνήθηκαν ακόμη και να επιβεβαιώσουν το αδιάβλητο των εκλογών δηλώνοντας πως είναι πολύ νωρίς για να αξιολογήσουν αν οι εκλογές είναι αξιόπιστες. Ενώ, μια τρίτη ομάδα παρατηρητών, με τίτλο Ίδρυμα για Ελεύθερες και Δημοκρατικές Εκλογές στο Αφγανιστάν, που είχε τοποθετήσει 7.000 παρατηρητές στις κάλπες εντόπισε πολλά περιστατικά μαζικής τοποθέτησης ψηφοδελτίων στην κάλπη κι υπαλλήλων του εκλογικού μηχανισμού που εργάζονταν μεροληπτικά. Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, η βιασύνη πολλών δυτικών ηγετών όπως του Μπαράκ Ομπάμα για παράδειγμα, να επικροτήσουν την εκλογική διαδικασία αποτέλεσε μπούμερανγκ καθώς τμήματα του νεοπαγούς πολιτικού κατεστημένου του Αφγανιστάν, που βρέθηκαν στην αντίπερα όχθη από τον Καρζαΐ, δέχτηκαν μ’ αυτές τις δηλώσεις τη χαριστική βολή.
Και δεν επρόκειτο για μεμονωμένες περιπτώσεις. Στις εκλογές συμμετείχε ο υπερβολικός αριθμός των 40 υποψηφίων, εκ των οποίων οι σημαντικότεροι υποψήφιοι ήταν οι εξής τρεις. Ο 59χρονος Ασράφ Γκανί, εθνότητας Παστούν, με διδακτορικό τίτλο από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ο οποίος πριν αναλάβει υπουργός Οικονομίας του Καρζαΐ καθιερώνοντας τον ενιαίο φορολογικό συντελεστή που αποτελεί την επιτομή των πλέον σύγχρονων αντιλαϊκών φορολογικών μέτρων, είχε εργαστεί στην Παγκόσμια Τράπεζα. Ο 48χρονος Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ, υπουργός Εξωτερικών του Καρζαΐ από το 2001 μέχρι το 2006 που παλιότερα διατηρούσε το ίδιο πόστο στο πλαίσιο της Βόρειας Συμμαχίας η οποία βοήθησε σημαντικά τους Αμερικάνους να ανατρέψουν το καθεστώς των Ταλιμπάν. Και φυσικά ο 51χρονος σήμερα Χαμίντ Καρζαΐ, εθνότητας Παστούν, που τοποθετήθηκε στην προεδρία του Αφγανιστάν από τις δυνάμεις κατοχής αμέσως μετά την επέμβασή τους το Νοέμβριο του 2001, ο οποίος τη δεκαετία του ’90 υποστήριζε τους Ταλιμπάν, σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναλάβει καθήκοντα υπουργού Εξωτερικών μετά την πτώση της φιλικής προς τη Μόσχα κυβέρνησης το 1992. Περασμένα ξεχασμένα φυσικά, για όποιους δεν θέλουν να θυμούνται τις συνθήκες υπό τις οποίες επωάστηκαν οι Ταλιμπάν. Ο Καρζαΐ ωστόσο σήμερα θεωρείται από τους Δυτικούς η αιτία κάθε κακοδαιμονίας που βασανίζει το Αφγανιστάν. «Ο Καρζαΐ, ανώτατος ηγέτης του Αφγανιστάν από τον Δεκέμβρη του 2001, προεδρεύει μιας κυβέρνησης η συστηματική διαφθορά της οποίας έχει υπονομεύσει την αξιοπιστία της και τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους της χώρας. Έχει δημιουργήσει συμμαχίες με διαβόητους πολέμαρχους. Η καλλιέργεια του οπίου και το εμπόριο ναρκωτικών έχουν επεκταθεί υπό την προστασία των συγγενών και συμμάχων του κι είναι τώρα οι πιο δυναμικοί τομείς της εθνικής οικονομίας. Ο στρατός απέχει πολύ από το να είναι ετοιμοπόλεμος κι η εθνική αστυνομία είναι συχνά διεφθαρμένη κι υπό την επιρροή των τοπικών φύλαρχων», έγραφαν σε σημείωμα της σύνταξής τους οι New York Times το Σαββατοκύριακο 22-23 Αυγούστου φέρνοντας στην επιφάνεια την άβυσσο πλέον που χωρίζει τις δυνάμεις κατοχής με τον πιο έμπιστό τους άνθρωπο μέχρι πρόσφατα στο Αφγανιστάν.
Πρόχειρες δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν από δυτικά μέσα, χωρίς φυσικά να διεκδικούν δάφνες επιστημονικής πληρότητας, μετά την έξοδο από την κάλπη, όπως των New York Times έδειξαν αρκετά νωρίς πως ο Καρζαΐ με κανέναν τρόπο δεν επρόκειτο να επαναλάβει τον θρίαμβο του 2004 όταν είχε κερδίσει το 54% των ψήφων. Τώρα αντίθετα, κι ως αποτέλεσμα του ότι οι Αμερικάνοι έπαψαν να τον στηρίζουν, τα exit polls έφερναν τον Καρζαΐ στήθος με στήθος με τον βασικότερο αντίπαλό του, Αμπντουλάχ, (39% ο Καρζαΐ και 38% ο Αμπντουλάχ) με αποτέλεσμα να θεωρείται βέβαιη η προσφυγή στον δεύτερο γύρο. Γεγονός απευκταίο για τον Καρζαΐ καθώς σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι λίγες οι πιθανότητες εκλογής του, καθώς κι οι 39 άλλοι υποψήφιοι θα ενωθούν εναντίον του, σε μια ευκαιριακή και χωρίς βάθος συμμαχία που θα τερματίσει όμως την προεδρία του Καρζαΐ. Το γεγονός αυτό όμως, της επαναληπτικής ψηφοφορίας μεταξύ των δύο υποψηφίων που συγκέντρωσαν τα μεγαλύτερα ποσοστά παρέμενε απευκταίο και για τα ξένα στρατεύματα όπως και για τις δυτικές πρωτεύουσες αν και θεωρούταν σίγουρο μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων στις 25 Αυγούστου από την καταμέτρηση του 10% των ψήφων που έδειξαν τον Καρζαΐ να κερδίζει το 40% και τον Αμπντουλάχ το 39% των ψήφων. Ένας δεύτερος γύρος θεωρούταν αρνητική εξέλιξη για τους Δυτικούς για δύο λόγους. Επειδή κατ’ αρχήν ένα νέο δίμηνο, μετωπικής αυτή τη φορά, αντιπαράθεσης μεταξύ του προερχόμενου από τους Παστούν του νότου, Χαμίντ Καρζαΐ και του προερχόμενου από τον βορρά όπου κατοικούν Τατζίκοι και Ουζμπέκοι, Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ, θα οδηγούσε στα όρια θραύσης τις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο εθνικών μειονοτήτων με αποτέλεσμα να βάθαινε απειλητικά το χάσμα μεταξύ τους. Κατά δεύτερο, οι Δυτικοί απεύχονταν μια επαναληπτική ψηφοφορία επειδή η κατάσταση διάλυσης αυτού του υποτυπώδους κρατικού μηχανισμού θα παρατεινόταν ακόμη περισσότερο.
Το μπαράζ επιθέσεων λοιπόν που πραγματοποιήθηκε την ημέρα των εκλογών από τους Ταλιμπάν (73 επιθέσεις σε 15 επαρχίες, ενώ μόνο στην Κανταχάρ ρίχθηκαν 122 οβίδες) με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 26 άνθρωποι δεν ήταν το χειρότερο που μπορούσε να συμβεί για να υπονομευθεί το κύρος των εκλογών… Στην πραγματικότητα οι Ταλιμπάν την ημέρα των εκλογών έκαναν επίδειξη δύναμης. Το μήνυμα που έστειλαν ήταν δε ηχηρότατο λόγω του ότι μήνες πριν τα αμερικανικά και ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα επέλεξαν να βγουν έξω από τα οχυρά τους και να τους αντιμετωπίσουν στην… έδρα τους. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Τα επιβεβαίωσε ο ναύαρχος Μάικ Μούλεν, επικεφαλής του κοινού στρατηγείου, όταν δήλωσε στο CNN στις 24 Αυγούστου πως «η κατάσταση είναι σοβαρή και επιδεινούμενη». Επίσης, ο στρατηγός Στάνλεϋ Μακ Κρίσταλ, που πρόσφατα διορίστηκε στη διοίκηση των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, κι οποίος σε συνέντευξη του στη Wall Street Journal στις 10 Αυγούστου δήλωνε με βάση την ίδια την εφημερίδα πως οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν έχουν το «πάνω χέρι»! Τη δραματική κατάσταση διαπίστωσε ιδίοις όμμασι κι ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, κατά την ξαφνική του επίσκεψη στο Αφγανιστάν στις αρχές Ιούνη όταν για να αποκτήσει μια εποπτική εικόνα τού παρουσίασαν ένα χάρτη του Αφγανιστάν όπου κυριαρχούσε το βαθύ κόκκινο. Με αυτό το χρώμα βάφονται οι περιοχές στις οποίες οι Ταλιμπάν επιτίθενται σχεδόν καθημερινά. Ειδικότερα, από τα 356 διαμερίσματα στα οποία έχει χωρισθεί το Αφγανιστάν, τα 133 θεωρούνται εξαιρετικά επικίνδυνα, ενώ τα 13 εκτιμάται ότι έχουν περάσει στα χέρια του εχθρού!
Τη δική της, ασφυκτική μερικές φορές, πίεση στα σχέδια των ΝΑΤΟϊκών ασκεί κι η κοινή γνώμη της Δύσης που όλο και με ταχύτερους ρυθμούς στρέφεται εναντίον του πολέμου στο Αφγανιστάν. Στις ΗΠΑ η δημόσια υποστήριξη στον πόλεμο έπεσε κάτω από το κρίσιμο πολιτικά επίπεδο του 50% για πρώτη φορά κατά τις επόμενες μέρες των εκλογών στο Αφγανιστάν – όταν συνειδητοποιήθηκε πιθανά η μηδενική αποτελεσματικότητα της αιματοχυσίας στο Αφγανιστάν και των δικών τους θυσιών. Να αναφερθεί πως τα θύματα των Αμερικανών έχουν ξεπεράσει τα 800 ενώ το μηνιαίο κόστος του πολέμου υπερβαίνει τα 4 δισ. δολ.! Στην Αγγλία δημοσκόπηση που διεξήχθη την Κυριακή 23 Αυγούστου έδειξε ότι περισσότερα από τα δύο τρίτα των Βρετανών πιστεύουν πως ο στρατός τους δεν έπρεπε να βρίσκεται στο Αφγανιστάν. Μόνο το 1,5% των ερωτηθέντων φάνηκε να πιστεύει πως ο πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν χειρίζεται «πολύ καλά» τον πόλεμο. Μια άλλη επίσης δημοσκόπηση από την Sunday Mail την ίδια μέρα έδειξε τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων να μην πιστεύουν πως ο πόλεμος στο Αφγανιστάν καθιστά ασφαλείς τους Βρετανούς από την τρομοκρατία. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η δυσφορία που καταγράφεται και στη Γερμανία. Εν όψει μάλιστα των εθνικών εκλογών που θα διεξαχθούν στις 27 Σεπτέμβρη ούτε η Δεξιά ούτε η Σοσιαλδημοκρατία είναι διατεθειμένες να υποστηρίξουν το – βαθιά αντιδημοφιλές στη Γερμανία – αίτημα των Αμερικανών διοικητών στο Αφγανιστάν να αυξηθούν κι άλλο τα ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα, πέραν των 68.000 Αμερικανών που θα βρίσκονται στο Αφγανιστάν μέχρι το τέλος του έτους (μετά την απόφαση του Ομπάμα να αυξήσει τη δύναμή τους κατά 21.000) και των 30.000 ΝΑΤΟϊκών.
Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω οι Αμερικάνοι αναθεωρούν την στρατηγική τους στο Αφγανιστάν δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στον προσεταιρισμό μετριοπαθών Ταλιμπάν, ακόμη και μέσω της εξαγοράς τους, ως ένα μέσο για την αποδυνάμωσή τους. Αυτή η ιεράρχηση φυσικά δεν αποκλείει τις πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά αντίθετα θα τις συμπληρώνει, όπως υπογραμμίζεται στο πρώτο άρθρο του αμερικανικού περιοδικού Foreign Affairs, του τεύχους Ιουλίου – Αυγούστου: «Αν η αφγανική κυβέρνηση προσφέρει την συμφιλίωση της σαν το καρότο, πρέπει επίσης να επιδείξει τη δύναμη της σαν το μαστίγιο – από δω προκύπτει κι η σημασία της αποστολής περισσότερων αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν κι επίσης, μακροπρόθεσμα, η σπουδαιότητα της δημιουργίας από τη μεριά του Αφγανιστάν των δικών τους δυνάμεων ασφαλείας. Η συμφιλίωση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μέρος μιας ευρύτερης πολιτικο-στρατιωτικής στρατηγικής για να ηττηθεί η εξέγερση, όπως αυτή που ακολούθησε πρόσφατα η Ουάσινγκτον στο Ιράκ: Κέρδισε τους εξεγερμένους που επιθυμούν να συμφιλιωθούν και σκότωσε ή συνέλαβε εκείνους που δεν επιθυμούν».
Αυτή η «νέα» στρατηγική όμως αφήνει αναπάντητα δύο ερωτήματα. Το πρώτο είναι γιατί να επιλέξουν την «συμφιλίωση», δηλαδή την παράδοση οι Ταλιμπάν, όταν είναι τέτοια η αυτοπεποίθησή τους από τα πλήγματα που έχουν καταφέρει στα ξένα στρατεύματα, ώστε έφθασαν να προσφέρουν ασφαλή υποχώρηση στους ΝΑΤΟϊκούς, όπως έκαναν και στους Σοβιετικούς, αν επιλέξουν να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν! Και το δεύτερο ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι το πως θα κερδίσουν στρατιωτικά τώρα, εκεί που τα τελευταία οκτώ χρόνια απέτυχαν και μάλιστα παταγωδώς κατ’ ουσίαν όμοιες στρατηγικές…
Λεωνίδας Βατικιώτης 