Το αγκάθι των δημόσιων επιχειρήσεων (Unfollow #8, Αύγουστος 2012)

Πολύ πιο περίπλοκο αποδεικνύεται το ζήτημα της δημόσιας περιουσίας στην Ελλάδα, απ’ όσα το φαντάζονταν οι πιστωτές μας, όταν πρόβλεπαν πως μέχρι το 2015 θα εισρεύσουν στην Ελλάδα 50 δισ. ευρώ, μόνο από τις ιδιωτικοποιήσεις. Μάρτυρας των αντιξοοτήτων είναι οι θεαματικές μέχρι τώρα επιδόσεις της Ελλάδας στο άθλημα των ιδιωτικοποιήσεων (εδώ το παρελθόν δεν αποδεικνύεται καλός σύμβουλος) και η αναπάντεχη συμπάθεια της ντόπιας οικονομικής ελίτ για τις ΔΕΚΟ που ξάφνου μετατράπηκε σε φύλακα άγγελο των δημόσιων αγαθών!

Όσοι συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν την Ελλάδα ως τελευταία σοβιετική δημοκρατία κι εξακολουθούν να την μέμφονται για την σοβαρή παρουσία του δημοσίου στην επιχειρηματική ζωή θα δυσκολευτούν να εξηγήσουν την σειρά της «κρατικοδίαιτης» Ελλάδας σε έναν πίνακα που κατατάσσει τις χώρες της ΕΕ με βάση τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ (Privatizations in EU countries, CESifo DICE Report 3/2010). Η περίοδος αναφοράς ξεκινάει από το 1989 και φτάνει μέχρι το 2008. Αν λάβαινε κανείς στα σοβαρά τους νεοφιλελεύθερους θα περίμενε την Ελλάδα να βρίσκεται στο ναδίρ της σειράς κατάταξης. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πολύ διαφορετική. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 7^η θέση από τις 18, δηλαδή στο πρώτο μισό. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη που προκαλεί έκπληξη: Στις πρώτες θέσεις δεν βρίσκονται οι χώρες που πρωταγωνιστούν στις υποδείξεις για την ιδιωτικοποίηση των πάντων, οι ανεπτυγμένες δηλαδή χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου και βορρά. Αυτές οι χώρες βρίσκονται τελευταίες στην κατάταξη, το οποίο σημαίνει πως αντίθετα με τις οδηγίες που δίνουν η Γερμανία ή η Ολλανδία προς τις υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και της ανατολικής Ευρώπης, οι ίδιες προφυλάσσουν σαν κόρη οφθαλμού τις δημόσιες επιχειρήσεις τους. Η κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών, με βάση τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις είναι ως εξής (με πρώτες στη σειρά τις χώρες που έχουν τα υψηλότερα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ): Πορτογαλία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Φινλανδία, Πολωνία, Ελλάδα, Σουηδία, Ιταλία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ισπανία, Αυστρία, Ολλανδία, Αγγλία, Γερμανία, Δανία και Βέλγιο.

Οι θετικές επιδόσεις της Ελλάδας στις ιδιωτικοποιήσεις (αναμενόμενη εξέλιξη αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι τα διαμάντια του ελληνικού δημόσιου πλούτου, όπως τράπεζες, ΟΤΕ, Ολυμπιακή, κ.α., έχουν αποδημήσει εις ιδιώτες προ πολλού) δεν δείχνουν μόνο πόσο αβάσιμες είναι οι αιτιάσεις των νεοφιλελεύθερων. Δείχνουν επίσης και τα όρια που αντιμετωπίζει εκ των πραγμάτων (ανεξάρτητα δηλαδή της βούλησης των επικεφαλής του) το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει τις ιδιωτικοποιήσεις ως δείγμα της υπεράνθρωπης προσπάθειας που είναι διατεθειμένη να καταβάλει προκειμένου να υλοποιήσει τις προβλέψεις του Μνημονίου. Πιστεύει ότι αρκεί να ξεπουλήσει την Ακρόπολη και το Σούνιο για να τύχει της εύνοιας των πιστωτών και να παραμείνει έτσι στην ευρωζώνη. Αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμπαν τόσο οι ομιλίες των κυβερνητικών στη Βουλή στο πλαίσιο των προγραμματικών όσο κι η υπογραφή από το νέο υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, ημέρα Κυριακή(!) της απόφασης ξεπουλήματος των αεροσκαφών της Ολυμπιακής έναντι ευτελούς τιμήματος, μόνο και μόνο για να πάει στις Βρυξέλλες έχοντας κάτι να επιδείξει για να μην αμφισβητηθεί η υποτέλειά του. Η πραγματικότητα είναι όμως κι εδώ διαφορετική, δεν αρκεί δηλαδή η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης, κι αποκαλύφθηκε σε ένα έγγραφο του ταμείου ξεπουλήματος δημόσιου πλούτου ή κατ’ ευφημισμό Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) το οποίο έστειλε στις Βρυξέλλες τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου. Εκεί αναφέρεται πως η συνολική αξία των προς ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων και μαζί της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου δεν φθάνει ούτε τα 7 δισ. ευρώ! Αποτιμάται για την ακρίβεια σε 6,94 δισ. ευρώ, ή στο 14% του αρχικού υπολογισμού, όπως είχε διατυπωθεί για πρώτη φορά στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα τον Ιούνιο του 2011! Αυτό το άθροισμα (της συμφοράς) προκύπτει από τις επιμέρους αποτιμήσεις των προς ιδιωτικοποίηση εταιρειών που η μια προκαλεί μεγαλύτερη απογοήτευση από την άλλη. Για παράδειγμα: ΟΠΑΠ 500 εκ. ευρώ, ΕΥΔΑΠ 200 εκ. ευρώ, ΔΕΠΑ 250 εκ., ΔΕΗ 350 εκ., ΕΥΑΘ 80 εκ., ΕΛΤΑ 80 εκ. Αστέρας Βουλιαγμένης 30 εκ. κλπ. Άνθρακες λοιπόν ο θησαυρός των ιδιωτικοποιήσεων για όποιον τις αντιμετώπιζε εισπρακτικά, ως ένα μέσο δηλαδή αύξησης των εσόδων του δημοσίου, παραβλέποντας το γεγονός ότι ακόμη κι αυτά τα έσοδα πάνε στους πιστωτές. Δεν πρόκειται δηλαδή να βελτιώσουν το επίπεδο των κοινωνικών παροχών.

Κατά τη γνώμη μας ωστόσο η σκανδαλωδώς εξευτελιστική αποτίμηση των ΔΕΚΟ, που θα δώσει υλικό για δεκάδες Ειδικά Δικαστήρια με κατηγορούμενο όποιον βάλει την υπογραφή του στις υπό εξέλιξη ιδιωτικοποιήσεις, δεν πρόκειται να λειτουργήσει σαν τροχοπέδη, όπως θα έπρεπε. Αντίθετα θα αποτελέσει επιπλέον κίνητρο για να ξεπουληθεί η περιουσία του ελληνικού λαού πολύ πιο γρήγορα και με συνοπτικές διαδικασίες, όσο δηλαδή ισχύουν αυτές οι αποτιμήσεις. Ο λόγος είναι προφανής: Είναι αφελής όποιος πιστεύει πως οι ιδιωτικοποιήσεις επινοήθηκαν και προτάθηκαν ως ένα μέσο για την βελτίωση της εικόνας των ελληνικών δημόσιων οικονομικών. Αυτή ήταν η αφορμή. Το ζητούμενο ήταν ξένες πολυεθνικές να πάρουν υπό τον έλεγχό τους τις ελληνικές ΔΕΚΟ (η γαλλική Suez τις εταιρείες ύδρευσης, η γερμανική RWE την ΔΕΗ, κοκ) αυξάνοντας τον κύκλο εργασιών τους, με κατεπείγουσες διαδικασίες κι αξιοποιώντας στο έπακρο την διαδικασία της εσωτερικής υποτίμησης. Και μαζί με τις ευρωπαϊκές πολυεθνικές πόδι στις ΔΕΚΟ να βάλει κι η εγχώρια διαπλοκή. Η συνεργασία ωστόσο κάπου χάλασε… Τα ασυνήθιστα αποκαλυπτικά δημοσιεύματα την Κυριακή 8 Ιουλίου του Βήματος και του Έθνους, που δεν φημίζονται για την στράτευσή τους στην έννοια του δημόσιου αγαθού, σε σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις όπου περιέγραφαν σκηνές …συνωστισμού στα αρμόδια υπουργεία με πρωταγωνιστές ευρωπαϊκές πρεσβείες, μεγάλες πολυεθνικές αλλά κι ελληνικές επιχειρήσεις έφεραν στην επιφάνεια το ρήγμα που έχει διαμορφωθεί με επίκεντρο τις προς πώληση δημόσιες επιχειρήσεις. Δεν συμβαίνει και συχνά ο εκδότης του Βήματος, Στ. Ψυχάρης, να τελειώνει το σημείωμά του στην εφημερίδα γράφοντας «όσοι νομίζουν ότι θα αρπάξουν επιχειρήσεις και θα καταληστεύσουν τη δημόσια περιουσία, Έλληνες (…«λαμόγια») και ξένοι (που γνωρίζουν εκ των ένδον τα κρίσιμα νούμερα), τελικώς θα σπάσουν τα μούτρα τους»!!! Αναμφισβήτητα πρόκειται για συγκρούσεις που θύμισαν την σφοδρότατη σύγκρουση που ακολούθησε την απόφαση του Μητσοτάκη να ξεπουλήσει τον ΟΤΕ, με πρωταγωνιστή την διαπλοκή που απομυζούσε τον πάλαι ποτέ εθνικό τηλεπικοινωνιακό οργανισμό. Παρόλα αυτά η διάσωση της δημόσιας περιουσίας και των δημόσιων αγαθών από τα νύχια των πιστωτών που αδημονούν να την κατασπαράξουν είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να εναποτεθεί στην διαπλοκή…